장음표시 사용
101쪽
. ELECTIONE, ET ORATORIAre: quam opinionem si deponerent, continuo latine di lectica loqueretur. sed haerent obstinati & pertinaces. Quam multa dixere physici, ethici, mathematici, grammatici ris prudentes,quae inducere non audeas in cine datam orationem quam multa fecerunt immania & aspera,quibus uteris inuitust Voces istae,substantiva, adiectiva, relativa, indicativa, imperativa, frequentativa, foeminina, adeo vaste dures sonant, ut teretes aureis grauissime ii dant. Item sensibile,visibile,possibile, rotunditas, triangulare, quadrangulare, bi cubitum, tricubitum, repressalia. Nae frustra laborarem, si innumerabilia recentiorum n
ua verba numerare contenderem. nulli unquam suere audaciores,nulli effrenatiores, nulli mi ius studiosi sermonis emendati. Istosne sequi placet, qui gloriantur perinde a que magnum sit barbaro dc inculto genere sermonis ii icio quid de magnis artibus oblatraret Sequamur eos potius , qui necessitate ducti, verba noua feliciter crearunt,
quique citra necessitatem verbis apte nouatis locuplet runt Orationem . Primum vetera capessa mus, deinde ubi cum arte iudiciu accreuerit de nouis ea quae vetusta sunt eligamus, de maxime necessaria, ut haec,Cardinalis, Episcopus, Archidiaconus, Abbas, monachus, Comes, Bomba
da , Caligae. Ex hoc genere sit quid erit horridius ac durius,praefatione molliendum erit, hoc modo, Monachorum pastor est,qui vocatur abbas. Pontifex,aut svi vulgdloquimur)episcopus. Fulminat tormetum belli, cui boni-
. bardae nomen est. Non erant Romanis tegumeta crurum& semorum, quae caligae appellantur. Quaedam periphrasi describimus, ut, est machina belli, cui a colubro nomen est,de
102쪽
----aeri, est,& alia cui a serpente secere n omen. Erecta machina, agrue nomen habet,ingentia attollit saxa. Vt breuiter soluam,nouis vetera praestate nouorum optima simi ma-πῆ θxime vetera, & ea ciuibus aut necessitas aut gratia locum eam inuenit. si quid deest,explent illud verborum figunt. N
ua etiam diculur quae quisa hodie sibi excogitat,ut qui- ς , 52dam monachum tenebricolam, & molinariam bestiam ' u rat
oc casearium dixit. De verbis sonantibus,& exilibus. Cap. 39.
A C T E N V S verborum naturas quae a subiectis rebus oriuntur,explicauimus. Alter est et locus de vocum differentiis, quae verba sintia sonantia exilia, grandia parua, volubilia tam da, lenia aspera : unde oratio dicitur iucunda tristis,pi cina tenuis grandis minuta,lenta volubilis, suauis horrida. , λά- Sonantiora sunt verba aut literarum vocalium aut con sonantium pleniore sono, aut certe spatio & tepore s)L 'labarum. Ex quinq; elementis quae pure sonant, primum v & quartum,a,o, magna ac vasta sunt:tertium oc quintum I,u,tenuia dc exilia. secundum e intermediu. Hanc son rum varietatem deprehendes in iis qui venalia magnis in ciuitatibus proclamitat: aut certe reseres ad aures, quae de sonis omnibus sua spote vel optime iudicat.alitera quo niam spiritu longiore profertur ab arteria, reliquas omneis immanitate soni praestat:idebque frequentant eam qui grande aliquid & plenum resonant.Τragici Graeci libenter mutant . in a , ut sit hiantior pronunciatio. ψ- .
me. Dictudit ea quae una modo sillaba constant, ve
103쪽
ars, aut, ad, cxas, dat, i fraus , glans ,haud, iam, lanx, mari, pars, stat, qua, quam, thrax, Vah, Vas, mas, at, ast. Haec pati a s quanquam monosyllaba sepe sunt causa tenuitatis in non attenuant orationem. Argumento sit vel cornix, de qua Virgilius fas Tum cornix plena pluviam vocat improba voce.
Pleniora sint verba duarum syllabarum, quas implet
haec litera,vt arca,arcas, altam, chara, grata, amant, sanant, para, quadrans,frangat,mala,atra,flamina,vastat, saltat,aura. Hanc quoque recipi ut trisyllaba, atque grauiter insonant,ut amabam, sanabat, arcana, affata, lampada, pallada, barbara,tartara,amara,parabant, captarat. Reperitur & inquatuor syllabis cotinuis,ut,acclamabat,adamabat, ama dabant apparabant. Rard peruenit ad quinque, ut in hoc fictitio nomine taratantara. Nihil horum non vehementer sonat,& implet aurium sensum: tame in auctiore numero syllabarum auctior est ac plenior sonus. Robustius autem serit quum recipit duas aut treis literas consonantes, aut etiam diphthogum , quod est omnium commune : ut trabs, stragula, brachium , fragor, statura , augeo, claudo, musae, si modo recte pronuncia ueris, ut quum
dicitur gallice pax , S sed, & factum . Quin vegeta sunt quae vocibus aliis quide constant, sed & hanc interserunt
aut principio,aut medio, aut extremo loco, ut fragmetu, sonare, ceperamus, subtilitatem, interea, formosam. His vegetiora,quae si non in omnibus locis, ea tamen in multis collocant, ut asparagus, amaracus, calcitrare, res Onabat, A eneas sagitta,iactauit,arena, calcatur. Huius itas
soni magnitudine sonora fit oratio, ut haec, Iste quod ar-
104쪽
genti placuit,inuasta quae mancipia voluit, abduxit: vina caeteraque quis in Asia facillimo comparantur,quae ille re liquerat, asportauit:reliqua vendidit:pecuniam exegit. - Αt nunc horrentia Martis Arma,virumq; cano At regina graui iamdudum saucia cura.
Advocat,dc ramis vastisq; molaribus instat. i , Proprium est omnium vocum clarius audiri aspiratione accentu, productione, diphthongo. Clarior est in hamo quam in amento,in dato quam in circundato, in palma in palude, in fraude quam in fraxino. At discrimen hoc vix audiet qui aspiratione no utitur,& breues perinde atque longas moratur,aut has & illas pari interuallo prieci pitat. Fama quoniam priorem producit, efferatur ac si g minet vocem,hoc modo,nam a. sic enim veteres scribebat, k ad longitudinum breuitatumq; dimensiones s sine qui bus vocum differentias intelligere non possumus j plurimum valet. 6 profertur ore diducto & rotudoilitera am
pla quidem, sed quam prima vox α angustior & obscurior. Hoc nimirum Virgilius sensit,qui quum plane sciret in sanciendis foederibus non porcam,sed porcum mactari
solitum, dixit, Et caesa iungebant foedera porca. Obscurius & ingratius erat, ' . Caeso iungebant foedera porco-
Maluit igitur sono quam veritati consulere , sicut Ho
105쪽
Sunt qui putarunt in taminino sexu plus esse cuiusdam gratiae: ego ad sonitum,non ad rem inclinasse poetas existimo . In monos)llabis productis si si excipitur ea litera quae prima est in sanitate, & natura, & rosa, non estvacua& inanis,ut in his,vos,nos,hos,ros,mos,flos, cos, bos, tro , quos,non,cor. Vocatior est si duo elementa consona se, sequantur,ut nox,mors,sors,sors,frons, sens, mons, pons,
fons. In fine surdius auditur, eo, sto, sto, pro, pronomen hoc, seclusa aspiratione, quia litera muta clauditur,& ob,& os breue nihil omnino superat. In his quae sunt plurium syllabarum , valida est , nisi quum o in verbis sedet extrema. Senties in his vocibus, flores, mores, hordeum, horreo, nostra, nobis, monstrum, sermosus, dolosus, colores, honorem, odiar, sapor, orator, corpora, doctoribus, consormationes. Nec omnino iacet in fine. quod versus ostendit,.. Arma virumque cano-- Irim de caelo misit Saturnia Iuno.
.3 - Saxo occultabat opaco. o. Vi et . ii
Sonantiva videtur aliis in sedibus.., Tantae molis erat Romanam condere gentem. ., Luctantes ventos,tempestatesque sonoras i In verbo horreo instatur baec vox aspiratione, de litera canina, de accentu, & quantitate, propterea vehemens est,& canorum. In monstris autem positione inultarum consonantium, dc tono personat. Ope precium est ista contemplari, si caussam sorte cognoscore Nelis,
106쪽
co I LOCATIONE VERB. LIB. I. sin re velis, cur idem aliis & aliis locis vocalius esse videa- P tur. Anceps est o apud nos.a graecis nomine & figura di-m stinguitur. longum dicitur Δ μέγα, breue ο - ἐν, Vtrunci que apud eos frequentissimum, sed alterum altero , be-n neficio quantitatis largius est, ideoque prae se fert g
minam alterius figuram. Ideo documento nobis es. a se debet, eandem literam nune clariorem productio re ne, nunc obscuriorem esse breuitate. In dipnthongis oti producitur, stelix, poena, amoenus, obscoenus, nam a nia, moereo, poenitet. Nunc vitio pronunciationis a ditur e solum . Quod si efferamus oe, quemadmodum s gallice regem dicimus, nihil minuetur illius amolitudo . Habet sonum duarum literarum A quae siquan tu do frequenter concurrunt , plenam iniciunt orati tu nem: Vt, Improbe amor, quid non mortalia pectora cogist l- Anna vides toto properari littore circum.., Sola viri molles aditus,& tempora noras... I soror,atque hostem supplex affare superbum.., Neminem vestrum ignorare arbitror, Iudices, hunc per hosce dies sermonem vulgi, atque hanc opinionem P ., puli Romani fuisse , Caium Verrem altera actione. responsurum non esse, neque ad iudicium ataturum. i. E . quod prosertur ore parcius diducto , minor est . Utraque, contra duabus reliquis I &V maior. Iacet in
i hilaba sola, praesertim breui. Exilia sunt enim , es, &, sed, ter, det, stet, vel, per, & sim isa Paulo vocaliora, sunt longa, rex, lex, des, stes, res, sex, eX, flens. AT - . xiores diphthongi, aes, praes,iax,haec. In coniunctis brex
107쪽
bus,efluit eget eget,tepe releget,terere petere, tegere. quod non sentiunt qui breuem male productit,ac si scriberetur ieeget,reeget. Accelera,vt is hoc versu, in Pacatumq; reget pumis virtutibus orbem. Confirmatur productione,Vt secerunt,excedo, telum, et edo,iactetur,luctates,Teucer, Orpheus. Ite adiectis co- sonantibus,tempestates,ardentes, ingens, defessi, insessus, euersa,exemplum,expleuisse,dextra,descedere. Hanc vocem dilatant imperiti, & non tempus pronunciant, sed tampus:non exemplum,sed examplum:& latantam pro- latente dicunt Hoc vitium Galliaemositae,Lusitaniae Contrarium . e frequens in oratione summissior sertur :lv M Cuncti ad me publice sepe venerunt,ut suarum sortuna- ., rum omnium causam desensionemque suscipere: me -
., pe esse pollicitum, pe ostendisse dicebant; si quod tem-
., pus accidisse quo tepore aliquid a me requirerent,com-- modis eorum me non defuturum .Haec si modulate pronunciabis,audies earum de quibus agimus literarum dio ferentiam: & haec verba, Ad me publice supe venerunt, Me sepe esse pollicitum,desensionemque suscipere,summissiora dices:illa vero elatiora, Suarum fortunarum Omnium eausam. Quod si a dc 6 & e in oratione dominantur,iucunda Varietate conson Miles sunt vaste agre- stia,neque exiliter effoeminata, neque pronuciatione dis A sicilia. Sit hoc exemplum Cicironianum, Tam aute eras
., excors, ut tota in oratione tecum ipse pugnares: ut non ,, modo non coharrentia inter se dices es, sed maxime dis.., iuncta atque contraria:ut non tanta mecum, quanta tecuis tibi esset contentio. .Breuius hoc, ii V. ., Mecum s
108쪽
ει -Mecumque uebit., Romanos rerum dominos,gentemque togat α. v
I litera qua molliter ore diducto ad dentei pene coeuntes enunciatur,per se exilis est , ac tenuis, ut in his verbi bis, cis,is,id,lis,nix,in,pix, quis,iis, it,vis, vir, cinis, digni, fiunis, gignit, hinnit, linit, mitis, nisi, pili, hirci, quiuis,riit, sibi; tibi viri,virilis,vitiis,imbibit, illinit, immittit, mirifici, inimici. Ex his alia syllabis singulis costant, alia binis,alia temnis,alia quaternis: alia sunt breuia, alia longa:alia aspirationem nabent,alia no habent. In aliis ea quae dicitur vocalis , excipitur vocati,in aliis una aut altera consonante. Haec quanquam ut ante dixi variant sonos, omnia tamen
si ad a & o & e spectes, sint tenui & gracili voce. Mine- tur aliis haec litera,& earum vocem imminuit, aut plus simulta est, aut minus si rara. apropter antiqui poetae dixemtolli pro eo quod est illi. Casus hic dominos ple nioris est toni,quam dominus,& domino quam dominis i& bibat ac bibet,quam bibit,vitia quam vitiis, licia quant Iiciis. Tenuitatem huiusce vocis demonstrat hoc exeniari pluna Saepe enim venit ad aures, te idem istud nimis cres.., bro dicere,fatis te tibi vixisse. credo. sed tum id audirem, is si tibi soli viveres,aut si tibi etiam soli natus esses. Credimus ran qui amant,ipsi sibi somnia fingunt3Frigidus,d puerqfugite hinc,latet anguis in herba. Dic quibus in terris inscripti nomina regum In his quae plena modulatione sonare debent, huius et menti frequentia vitanda est. Nec opimius v4ιλον, quod 3graecum dicimus. Nomen ipsum tenuitatis ostendit,& ut nunc pronunciatio est, sonat idem quod tota, ut bybla,
109쪽
. DE ELECTIONE, ET ORATO RUI hyperion, Phryges,syllaba. Coeunt in diphthongon ,
ut narpyia.quae eo dicitur impropria,quod una modo litera auditur. Iungitur aliis vocibus, vimque consonanetis habet,ut ianua iecur,iocus, Iuno. Nihil horum ex ore mittitur exiliter,sed i causa non est. Insidit & sibiipsi, ut quum dicimus coniicio,reiicio. Interim duarum cons nantiu vim obtinet,ut maior,peior, Maia,maiestas. Quo cunque modo se habebit,acutum & minutum audietur. Ex quin p puris literis v ordine postrema est . Labris exporrectis paulumq; diductis enunciatur . Sonus eius exiguus est, & effluens. ostendit illud Virgilianum per pe
M Sub terris posuitq; domos,atquehorrea fecit. quod laudabiliter imitatus est Horatius,
Parturient montes nascetur ridiculus mus.
Quid habent argutum & canorum, mus, sus, plus, thus, fumus,mutus,mutus,ludus,dum us, tuus, suus, bubulcus, subulcus, cucullus, cum ulu tumulus,lutulentus,summi DLs,exiguust Pierio populi pro litera v,quarta voce,id est o,ante literas quae primae sunt in motu ocin nato, abutu-tur dicunt enim sont,prosunt,tondo pro rundo, monda pro mundo,onguem pro unguento,sommissus pro summisso, rompo pro rumpo. Melius Hispani. sic enim di cunt unguentam,ut nos Vnum gallic per eas treis literas, quae primae sunt in unguento. Quod si facies, tum manifestam differentia cognosces inter o & v vocales, & presesius hac quam illam proferes, nec errabis in sonorum i dicio. Profer una, deinde supprime literam nouissimam, de retine va, scies hoc modo aliter va, aliter on proferri
110쪽
COLLOCATIONE VERT . LIB. L se oportere. Sunt qui non gallico more dicut cumulum sed coumouloum, ut Hispani, Itali, qui in syllaba breui diaphthongum facere videntur.qupd ego nulla ratione probare possum. Manauit hoc vitium,credo,ab iis qui quum viderent latine dici musam, putarunt v dc u eodem modo proserendum. In hac re laudo Gallorum pronunciationem : quanquam ab ea desciscunt aliquot ciues eorum, patriae contemptores,ut peregrinum quiddam sapere videantur. A gallis non se Q,sed tituus,non utourous, sed futurus dicitur.Sic quoque veteres Romanos dixisse, non ita literarum sonos confudisse puto. Quid erat opus in musam vertere, si manebat idem in utroque sonus r Cur Virgilius pro opilione upilione dixit in Buco licis3Si quum tundo dc fugio dicendum est principio tonui,dicemus tondo de Bugio:tum v plenae non exilis esse vocis falso putabitur. Aliquando falluntur aures alieno
sono, ut quum R, aut duae tresve mutae aut semivocales vocem per se tenuem gracilemque roborant. Haec enitii firma sunt de sonora,rus,rubrum,ruscus,truncat,murmurat,multum subter, buxum, structura, custodia. Extrema
vocalis igitur suapte natura tenuis est, utillud apud graecos, cuius officium interdum gerit, ut ἔt sus est dictus. sed aliunde nonnunquam dilatatur illius exilitas,ut hic,
Idem iudicium est quum vocalibus adiungitur, ut vanus. Venus,vinum,uolo, vultus. in his enim aliunde firmatur, quoniam ex literis duabus una componitur vox, quae ad Principe maiore ex parte referri debet. Interim adeo patitur attenuationem,ut omnino reticeri videatur,ut aqua,