장음표시 사용
121쪽
DE ELEcTIONE, ET ORATORIA insidunt, caeterum E & I & V vocalibus antepositet non
admodum aspere dissonant. Dura sunt aa,ae,ai,aΟ. Argu mento sunt Mea Mia , κρω, κρ-ος, quae graeci propter ab- stirdum hiatum contrahere de aptare synaeresi solent, hoc modo, Misi, & iota subscripto,κρε ,κρεω. In iucunda quos
in Ooat. Aaron igitur, Phaethon,aulai trisyllabu . Machaon, Oaxes, Amphiaraus, Pholoe, Oileus,Laoco 5,cous, Neqra, ct similiarictum diducunt, & inurbanum quiddam sub olent. Dicet aliquis, at Graeci contrahunt ii, & εο, & Me, quae mollia dicis esse. Quid tum Z Omnis concursio vocalium essicit hiatum, sed non eodem modo. Parum dura habeo pro mollibus. Senserunt hanc asperitatem veteres Latini,& in multis contractione sunt usi, cuiusmodi sunt l, c, huic, cui, dii, diis, dein,proin,deest,semianimis, prehendere, peculi. Ex quibus priora septem monosyllaba,tetrasyllabum octauum, tris liabum nonum, ac decimum. Quod autem nec concira omnia decerent,nec hanc ubi pseruare religionem possent,admisere quaedam more Graecorum, maxime poetarum,quibus amica dissicultas,& nora magnitudo . Et hic certe negligentia quaedam dili-- gens non erit ingrata. Habet, inquit Cicero, ille tanquam .. hiatus e concursu vocalium molle quiddam, & quod in-- dicet non ingratam negligentiam de re hominis'magis. quam de verbis laboratis. Quod de compositione dictum quidem,sed de huc accomodari potest. Vaste sonare iam diximus
122쪽
COLLOCATIONE VERB. LIB. I. i diximus diei,speciei,materiei, de quae tot vocalium diuisos concursu laborat,vi cieo,uteo, coeo. hinc redeo factum, , ne reeo diceretur. fio fiebam,doceo,doceam, videam,via deantur,& alia quaedam iam mollita sunt usu. Omnino in hac re Latini quam Graeci, etsi Graecis dedit ore rotundo, Musa loqui,multo minus frequentes & intemperati. Duplicatio consonantium in finitimis syllabis sere subasperai est,atq; insuauis,ut barbara,bibebat, cucullus, Cacus, Do- , dona,dediderat,seriar,sesellit,Gargara,gurges, ieiunium, ii lallare, ululat, Nanetes, Nini uitae, papilla, quinquaginta,
rara,turtur, intertexta, Xerxes. M de S ut minus duras excipere licesimama,memor, memoria, mimus, Mamurius,
. sesamum,susurro,Sisyphusaizania. S literae sibilum odereo graeci,nec eam repetiuertit in praeteritis, & Iram prou dixerunt. Quae litera prima est in rapaci, omnes citra co-8 ., trouersiam asperitate- tristitia vincit, ut,Frugifera & semis ta arva Asias tenet. De ouo versiculo Cicero, Proximus ., inquinatus insuauissima litera infinitus. In principio vesbi Oe in fine sonat acerbius,in medio paulo dulcius, vir pax, amor, urit. Geminata vero caninu stridet, ut horreo, farra,P3rrhus: quod molliut aspiratione graeci πυλ ος,θα - co. Iratis, oc ex stomacho ringentibus,aut bellicum canes tibus,mirum in modum congrua est. Et in sua, genere ij non displicet modice & temperate collocata, ut Ex eluxore melle dulcior fluebat oratio. In versu ideo saepe si tuenda,quod modulationi carminis addit robur,ut, . - -Faesis descensus Averni, ' is Sed reuocare gradum ,superasq; euadere ad Ora in Hoc opus,hic labor est
123쪽
, , DE ELECTIONE, ET ORATORIAIungitur cum multis in eadem syllaba, ut brachium, crastinus,dromo,fragor,graius, Praxiteles,tragula. Praemittitur eisdem in diuersa, arbor, arcus, ardor, perfectus,arguo, arpinas,artus. Praeponitur de semivocalibus,ut perlustro,
arma,carnis,torret,arsurus,ars, AriobarZanes. Innis omni
bus asperior est quam cum solis vocalibus. Nam quantuconsonantes augentur,tantum crescit asperitas : quod de caeteris quoque dictum puta,ut carbasus,stratum, Thrax, inors,sors,stirps,ultrix,dextrorsum,sinistrorsum. X quoqdurum,& auribus ingratum esse demonstrant haec audita verba, pax, sex, rex, lex, mox, faxit, luxit, fluxus, anXius, coxendices, fraxinus; appendix. Reliquae per se in principiodi in medio non ostendunt audientem, ut videns,caelun dies,fama gubernat, Iupiter, lima, minus, nolo , paulus, qua tuo famis, talus,vinii,Zea. Suavissimae sunt L, M,P,S, Z,& V consonans. Indicant hae voces,fuit, lauΟ,mutuum, patiens,sino,Zacynthus, validus. Iana quae cu quibus aspere audiantur, ostendit ratio iungendi. Veteres enim dixere comburo, committo, compono, imbuo : non conbUro, conmitto, conpono, inbuo propterea quod N ante literas quae labris exprimu tur,absona esset. 14 contra pe quam suauis,ut amoulo, ambio, compositus, c5plicatus, commercium,imber. Colligo pro conlego,colluceo pro conluceo, corrado pro conrado, cooperio pro conop rio dixerui, quod alioqui soni discoraes esse viderentur. Dixerunt item aufer non abser, accedo non ad cedo, affer non adser,alluo non adluo, annuo non adnuo , appono non adpono,acquiro non adquiro,assigno non adsigno,
asscribo non adscribo, attulit no adtulit, & prope insanita generis
124쪽
generis eiusde.Sunt tamen Panes Arcadici, de Midae sul, auriti, qui tam varie literam unam mutare nolunt. adsero dicunt,& adpono,& adsigno,& adscribo: & temere duritiam affectant, propterea quod tale quiddam reperiunt apud veterrimos. Inlino visum est agreste, dictumque illino,& eodem modo illepidus,ignotus,ignauus,irriguus, irritus amouit non abmovit,abegit non absegit, abstulit non ablutiqerigit non exrigit,ab1cessit non abcessit, eluo non extuo, tranat non transnat, traducit non transducit, transseri non traseri, dirumpit non disrumpit. Item di sero non dissero,disiungo non diiungo, dispono non di- pono,diduco non disduco,diripio non distipio. Cotemplator hanc mutationum varietatem,Vt quae quibus consentanea aut dissentanea sint, ex antiquorum iudicio vere pronuciare possis. N ante C,D, R, S,T,non insuauiter
auditur,ut ancilla concilium,iundo codo, anquiro nun quis,mons insons,sunt amat. In sine tinnit,ut nomen,tita,
delphin,solon. Et latini multa per o definiunt quae graeci per a at, ut Plato,leo,draco.Nec molliter sibi adiicitur,cana, sanna. . C, P, T, quia tenues sunt, & quodamodo siccae, interdum recipiunt aspirationem, ut pulcher,simula chrum,triumphus,trophaeum, thus, Cethegus: quod qui non intelligunt,triumpum dicunt,& tropaeum. C ante Lclassicum 1onat,ut clangor,claudo,clades. Nec magnam habet affinitate cii siccis literis,ut N & R, ideoq; Gneum P rQ Cneo,amurga pro amurca, & ad eam similitudinem Gaium pro Cato dicimus. Nasicca non aliter aures quam dentes obstupefaciunt. Aures autem de lenibus & asperis iudicant,nec asperitatibus corradi, nec suauissima molli-
125쪽
DE ELECTIONE, ET ORAΤORIAtle delenitae quasi languere & dormire volunt.Illis deso
no verborum iudicium relinquamus. Is
De verbis integris,de corruptis. Cap. 23.
ODERANΤVR aures & integris,& concisis. Integra dico,quibus nihil est neque dotractum, neque additum, negi mutatu. Nam perinde loqui possumus de verbis, atque de corporibus humanis, quae si quid detrahas, ut unum de quinque digitis:aut addas,ut gibbum dorso: aut mutes,ut
pedem in transuorsum:integra manere non videntur. I tegris semper utendum, nisi aliud suadent aures, & usus. Erit enim barbarismus,nili sensus excuset,&doctoru c5suetudo. Barbarismum fieri quatuor modis vel grammatici docet,additione,detractione,immutatione, transmutatione. Duas posteriores formas mutandi nomine com prehendo, quoniam aut est mutatio loci, aut certe literae vel hilabae. In hoc genere liberius agunt poetae. Addunt, ut, Induperator,alituum. Detrahunt, Vt, Cum genere extinxem,Accestis scopulos, Repostum,direxti,peculi. Mutant,ut olli,upilio. Transmutat, ut quum Tarsumem diacum pro Trasumeno. Tempus adiiciunt,ut, .. M ortem contenmunt laudato vulnere Getae
.. Totumque instructo Marte videres Feruere Leucarum Admittuntsynaeresin,vt, . . - ., Orpho Calliopea,Lino sermosus Apollo. ., Seu lento fuerint alvearia vimine texta.
126쪽
COLLOCATIONE VERB. LIB. I. 3s Iam contrariam recipiunt diaeresin,ut quum dixit Η ratius sylvae per tres sγllabas. Oratoribus usus istoru multo parcior est,propterea quod numeris solutioribus utu tur,oc ad communem loquendi morem propius acceduci Non ubique tamen integra de incorrupta probant. Dicut enim nosse,iudicasse,audisset,lisuri erat, de similia. Hosce. huiusce,suapte,dc pluraliter deum, liberum, fabrum, procum, nurnum,sestertium, talentum, quingentum, duumvirum,triumuirum, scripsere, dixere, nequeo, vincla, secta, soldum,caldum, sis pro si vis, dc apagesis,pro apage si vis, de id genus pauca.Hic praeceptum non habeo, authoritate nitor. Cur enim potius liberum dicunt quum filios Gliasque significant,quam quum libertate praeditost cur fabrum non librum lcur talentum non vestimetu mi caldam non valdam ρ valde non calde Z vincla non taberna sat soldum non stoldum 3 saecla non sicla pro siculis 3 Haec ad usum credo,non ad rationem praeceptumque reseruntur. Ergo receptis utere, noua de inusitata ne temere usurparvbi licebit utrunque,integrum dc corruptum,refer ad aurium iudicium, oc aptius tum numero tum sono delige. Hactenus de verborum simplicium varietate. Transeamus
ad collocata.Sed est qui me reuocet, Heus tu,nihil agis de verbis elegatibus oc inelegatibus,de venustis dc invenustis, de pulchris de foedis,de iucundis oc tristibus, de bonis dc malis, de poeticis de oratoriis, de lectis de in electis, de triuialibus de absurdis, de natiuis oc factis, de indiuiduis de luctis, de dilucidis de obscurist Bene mones. Haec pene prP
mine magis q re differunt. Ea sunt quae vel sinificatione
127쪽
vel sono demulcent animum, uti grauia, sublimia,dulcia, sonantia,commode assumpta,& quae maxime proprie dicuntur. In barbaris,aut inusitatis, aut rusticanis triuialia &absurda numerantur. Natiuum,factum, individuum, iunctum,dilucidum, obscurum, commune est omnium verborum. Nullum enim genus est in quo non sint alia nata pene cum rebus ipsis, alia postea facta: alia simplicia, alia composita:alia dilucida,alia obscura. Poetica eadem sunt quae & oratoria,nisi quod factis, & translatis, de tropis liaberius. Utuntur poetae. Assumunt & ea quae patronymica vocantur, oratoribus inimica, & vagis epithetis carmen explent,quae s nisi quis libere vagatur) orator ut in epiductico genere non admittit.
128쪽
O S T E A qvim verborum quibus omni
extruitur oratio , naturas atque differentias explicauimus, superest ut qua arte in oratione collocari debeant, & qua qui -bus dicendi generibus sint aptiora, breuiter exponamus. In exaedificatione autem plus est artis& exercitationis, quam in apparatu quasi materiae, atque partium delectu : quemadmodum maioris est ingenii ac longioris usus apte construere domum,quam rudia saxa, & arborum molem indigestam comportare in unum: &minus operosum particulas auri & quasi ramenta colligere,quam aurum lectum solidare,& expolire solidatum. Sed,ut ante diximus, difficultati non erit impar gloria, sino apud istos linguae latinae carnifices, qui tametsi neque res neq; verba tene non de verbis tamen ,sed de rebus laborare se gloriantur, saltem apud aequos bonosq; rerum a limatores, qui malunt utrunq; studium & intelligendi& eloquendi,quam vel alterum, vel neutru . Sentire praeclare,laudabile est.ieloqui composite,pulchrum. Vtruns coniungere,longe pulcnerrimum. Sed ut ante diximus ab hac gloriae praestantia summouemur aut ingenii sterilitate,aut inerti desidia,aut inopia magistrorum, aut opin num prauitate. Nemo nisi scelici natura praeditus,co- sentanea inter se coponet,& rebus aptabit genera dice di. Est enim venae ditioris,uerborum copiam ferre:& iudicii naturalis una cu arte iudicare quae quibus optime cohaer
129쪽
DE ELECTIONE, ET ORATORI Areant. Nec est quod mirari debeamus si plerique studi
si componendi,frustra laborarunt, quippe qui animi ce
leti motu,& naturae muneribus essent destituti. Non do fuit ingenium multis,sed quod natura contulerat, inertia
atque torpore demerserunt.Viderunt 'lum diligentem tesse magni laboris,quem perferre nequit ignauia. His igitur odium literarum, illis falsa de se fuit opinio. Nec vis illa natiua,atque literarum studium profuit,ut multis iam diximus initio libri seperioris. Non erat qui agrum se
tilem, de cultus appetetem excoleret, praeceptionumque seminibus ornare sciret: aut certe siquis erat, artem animi
colendi nesciebat. Hos ego nihil accuso, miseros, quibus non voluntas,sed fortuna defuit. Accusandi sunt nimium remissi, quique naturae bona prauis opinionibas corru' perunt. Ex quibus honoris oc quaestus auidi ad earum a tium fastigia prouolant, quarum quaestuosa est negocia tio scribendi artem dc caeteras omneis elato supercilio fastidiunt: quasi vero cacumini sine radicibus stirpibu que stare possint. Quid opus est,inquiunt, elegantia verborum ad quid ille sermo tam cultus 3 cur verba seligumusr cur in coagmentatione syllabarum, de in dimetiendis breuibus & longis consenescimus 3 Quid mendic mus in re tenui t Uerba negligamus, de quadrata orationem : sesentiam rerum magnarum comparemus. DemuSoperam Reipub. necessarios adiutemus, de amicos. Haec de alia stulte,& arroganter. Quoniam ex barbarie tua, de impura colluuione verborum,quandam pecuniam conficis,bonas artes paruo contentas insolens aspernaris. Notenes neque scientiam morum, neque naturae partes, de
130쪽
cOLLOCATIONE VERB. LIB. II. sotarum caussas neque rationem disserendi, neque ullam philosophiae particulam, neque eloquentiam, neque prima rudimenta literarum, neque ullam omnino disciplinam. Nosti sorte, nec probe hosti, treis aut quatuor logum titulos, aut quaedam principia medicinae, aut aliquot quaestiones diuinae scientiae, & falsa ductus opinione, de cognitione rerum gloriaris. Omnia squanquam pro nihilo tua sunt omnia in refers ad vanae gloriae vc tos, & adsertunae ludibria. Quumque discantur artes ad animi cultum,nullum iudicas esse Ductum earum, nisi qui ambitiose dc auare percipitur. Quid si coriarius cerdo te ditior est quid si Reipublicae utilior i quid si populo conspicuus magis r Fallis, decipis,eludis, circumuolitas, corradis undique rem : quantum potes, tantum in Vsus tuos conuertis: totum diem inhias praedae, & re saepe, animo semper, inops es, ac mendicus. Quod facis, mille viri in singulis ciuitatibus idem facere possunt, aut certe faciunt. Ambis primos honores in conuiuio , in theatro, in sermone, in consilio, in templo, in omni loco : sed quoniam rudis es & ineptus, te docti execrantur, te prudentes in stultis numerant, te primores grauiter ferunt, nis qui sunt tui persimiles. Te plebecula vellicat absentem, praesenti simulatos exhibet ho nores . Quid affers boni ciuitati λ quid honoris imperio i quid non potius dedecoris r Nonne foedissimum est
videre ingentem multitudinem eorum, qui nomine literarum primi volunt haberi, quum literatorum modo vestitum, literas habeant nullas Z Non omnium turpissi