장음표시 사용
211쪽
DE ELECΤIONE, ET ORATORIA minime apparet, & valet plurimum. & paulo post Quae
,, incisim aut membratim efferuntur, ea vel aptissime cadere debent. Non igitur verendum est in horum casu optimos collocare pedes, eosque maxime, qui suo pondere firmant orationem . Sic enim parua corpore, spaciorum stabilitate confirmantur. Principia quae vacuas ingrediu
tur auras, numero Vacare non debent. Non enim potest illud placere, quod statim quasi in vestibulo offendit.,, Creticus principiis aptissimus est. Neminem vestrum ,, ignorare arbitror iudices. Deinde paeanes duo. At beneri ficiosum usus tuo. Leuia sunt haec In hoc reo crimina. bacchium & palimbacchium.
ura, quae tantum facirrus comesse contenta. Velaefatur in eot quanta merces rhetori data eltrCapiunt eundem locum caeteri. Dactylus. Omnia prae ,, teribo quae mihi turpia dictu videbuntur. Anapaestus P νγ tior iudices,& non moleste sero. Molossus, Est idem Ver- res, qui fuit semper. Amphibrachus, Tenesne memoria 3 praetextatum te decoxisset Trochaeus. Vt igitur intelli-υ geretis qualem me esse Consularem profiteretur, obiicit,i anilii consulatum meum . Dochimus. Catenas habebat
Φν hospes tuus. Omnes igitur pedes simplices duodecim numero principem locu capiunt.Pyrrhichius est in An paesto &paeane quarto, iambus in Bacchio, Choreus in Dactylo & Cretico, Spondeus in Molosso Palimba
chio. His adiice dichoreum &,, Mon enim potest ea nat x miserit, hoc uno scelerei, sedo tribunus plebis. As
212쪽
eOLLOCATIONE VERB. LIB. I I. ror Suntne quoque boni qui continentur illis 3 Nihil est ne cesse. Quum pedi aut accessio aut decesso fit, illius natura mutatur . Nec si paean habet dignitatem,propterea necesse est aut pyrrhichium aut trochaeum eadem authoritate praestare. Resert enim, longa an breuis subsequatur. Itas dicimus illos omneis in principiis non quidem pro bari, sed inueniri. Cauendum ne multis breuibus exiliat, neve longiorum continuatione languescat iugressus. Maxime animaduertendum ne continuentur ii pedes ex qui- 'bus efficiuntur triti vulgatis versus, cuiusmodi sunt iambi, anapaesti, chorei, dactyli,spondei. Nam versus initium si ponitur initio comprehensionis, vituperatur ut ut heroici, Promitto hoc vobis,& Reip. spondeo. Conseruate igitur Reipub. iudices ciuem bonarum artium. vi iambici, Tu consules renunciatus. ut anapaestici, Veniunt
ad eum socii. ut sapphici,Si quid hic possum faciam quod
optas. Quae genera carminum sunt ignotiora, queadmodum minus deprehenduntur,ita minus in oratione reprehenduntur. Est tamen carmen si Ciceroni credimusὶ orationis vitium vel maximum. Diximus quae sit ratio pe-
Creticus. Paean primus. Paean quartus. Dochimus. ΦDichoreus. Molossus.
dum in principio & in exitu sententiarum: superest vi de
213쪽
mediorum collocatione dicamus. Quoniam media se dius audiuntur quam vel prima, Vel extrema, paulo ne-l eligentius instrui solent. Traducitur animus impetu dicentis, de dum rerum verborumque bonitatem considerat, Δ eorum vim summamq; complecti nititur, non ita vehementer numeris qui medio cursu rapiuntur, intendit. Sed est huic intem lio suum decorum. Quum cel riter spacium corripit generosus equus, quam apte singula ponat vestigia, conspicere non possis. si sorte insigniter aut claudicet, aut ostendat, aut moretur, aut transiliat, aut attollatur, aut declinet, continuo disparem cernis de m. mitatem. Haud secus quum volubiliter fertur oratio, pedum singulorum metiri positiones haudquaquam possu- mus. quam vero consentaneus sit omnis cursus, iudicare I sicile possumus. Quamobrem media initiis & clausulis apte respondere debent. Respondent autem, si ad eundem numerum & ad eande modulationem proxime accedunt. Quod fit, si quo coepisti tenore, eodem progrediare ad extremu. Mediis in partibus amplissimus est uterque paean primus & quartus. Nec solum dignitatem assert & amplitudinem,sed etiam volubilitatem atq; celeritate, qua animi cocitati affluente voluptate recreantur. uod ut pla- ,, num fiat,ex Cicerone proponemus exempla. Vincat ali ii quando cupiditas voluptasque rationem, dummodo illa ,, in hoc genere praescripti0 moderatioque teneatur, Iu hac oratione breui sex paeanas primos accipere possis, ex qui bus incitatior est cursus, atque magnificentior amplitu o do. De paeane quarto proseramus exemplum Fieri enim
214쪽
cOLLOCATIONE VERB. LIB. II. roxii non potest, ut animus libidini deditus, amore, desiderio, i, cupiditate,supe nimia copia,inopia etiam non unqua im- i peditus,hoc, quicquid est, quod nos facimus in dicendo, a= non modo agendo,verum etiam cogitado sustinere possit. Hic octo paeanas ex ternis breuibus oc singulis longis dimetiri queas. Non ab re dicimus, dimetiri queas. Nemo rhythmicoru pedes enumerat in cursu, quot quive snt,&qui debeat aut diuidi aut nominari: sed occurretibus verbis expedit animo quata sint interualla spacias syllabaru, hoc est quaena sit breuita longarus teperies, ex quibus alii atq; alii filii pedes. Si velit spodeos, molossos,bacchios,palimbacchios,creticos, tum pluribus utitur longis . Si malit dactylos,anapaestos, trochaeos, paeanas, tum breues sillabas lcopiosius inducit. Iam si quis obseruare volet quid exci- ,
derit numeros ex pedenti quonia aut binas,aut terna aut
plures syllabas aggregare coceditur,lios aut illos pro sentetia collitu et pedes. Quae quum ita sint,nihil tam e vetat quo minus tyrones enumeret praecipuos,& ternas singulis, aut etiam plures syllabas si binas alligare malint. hoc multo facilius utilius ad copon edu. Et in tribus h llabis duae sunt,& in quatuor & quinque,ut in paeane atque
do chimo. Hoc modo obseruantes seligimus paeanas aliosve numeros,qui neq; cotinuari plures,nec certa copre hedi summa volui,sed aliis permisceri,& pro subiecta materia aut plures aut pauciores collocari. Dica apertius. Hadbes re verbis explicanda minimu viginti, non est opus ut
ratione subducas quot illa pedibus amplectare. Verba cogitati succurret. Si volubilitati studebis, excipies de muti
215쪽
DE ELECTIONE, ET ORATORIAtis celeriora,si modo bona eru ac propria. Et quonia duae
consonates antecedente vocalem etia in oratione producunt,eo collocabis ordine, ut quae sunt natura breues, iaeade maneant quantitate. Quo facto,paucisque longis i terpositis,& dactylos,& trochaeos,& anapaestos,& paeanas in oratione tua ultro reperies. Quod si scribis in octo, quid vetat inspicere quem pedum velis esse frequentiore, &eum paucis interiectis saepius collocaret Id facies rudis. Vbi consuetudine scribendi,& exercitatione dicedi consecutus eris facultatem,tum cursus metieris, hanc num randi molestiam relinques. Omnia tibi prompte suppeditabit usus. Vt igitur iuuenes optimis assuescant, caetera persequamur. Dignitatem inesse dactylis ostendit heroica matellas. Ex iis numerum quidam iudicant esse grandio- , rem,quam desideret soluta oratio, ut Aristoteles. Herous, inquit)grauis est,ac magniloquentiae accommodatus. Cia cero in oratore, Iambus, inquit, frequentissimus est in iis,, quae demisso atque humili sermone dicuntur. Paean auii tem in amplioribus: in utroque dact3lus. Ita in varia & i perpetua oratione hi sunt inter se miscendi & temperandi. Hoc authore dactylum misceamus,& magnitudinem quae crtra versum est, ne repudiemus. Miscet illum se quenter. unum & alterum testimonium adducemus. In- , telligo quam scopuloso difficilique in loco verser. Nam quum omnis arrogantia odiosa est, tu illa ingenii atq; elo- quetiae multo molestissima. In ueterauit enim iam opinio perniciosa reip. vobisq; periculosa, quae non modo Ro- , mae, sed & apud exteras nationes omnium sermone percrebuit.
216쪽
co LLOCATIONE VERB. LIB. II. io 3,, erebuit,his iudiciis quae nunc sunt,pecuniosum hominem
3 quanta is sit nocens,neminem posse damnari. Creticus vel nolentibus nobis se multus obtrudit. Id accidit, credo, quod bona pars verborum literas breues & longas habet. quae ratio valet & in iambis, dc in choreis,qui utrique creticis quodammodo videntur includi. Creticis maior est dignitas, etsi neque duos iambos, neque duos choreos proxime adiungere possis, quin efficiatur creticus. Creticorum est usus adeo frequens,ut una in periodo nolon gissima undeviginti reperiantur. Ego, qui, sicut omnes,, sciunt,in foro,in iudiciissi ita verser,ut eiusdem aetatis aut nemo aut pauci plures caussas defenderint, & qui omne tempus, quod mihi ab amicorum negociis datur, in his,i studiis laboribusq; consumam, quo paratior ad usum so rensem,promptiorq; esse possies, tamen ita deos mihi v ην lim propitios,ut quum illius temporis mihi venit in men-
,, tem, quo die citato reo mihi dicendum sit,non solum co- , , moveor animo, sed etiam toto corpore perhorresco. Anapa ius in curse,ut in oratione proxima videre est,no
est infrequens. Nam si longa praecedit, in dactylum reserri potest. at si cotinuaueris anapaestos,resilient quasi refracti, atque tympanorum sonum imitabuntur. Istud senties, si breues breuiter, longas longe pronuncies. Firmior est spondeus,& in grauitate rerum priestatior:quod idem de ,, bacchio & molosso iudicandum est. Nemo quenquam
' tam audacem,tam a mentem, tam impudentem fore arbi-
trabatur, qui tam nefariis criminibus, tam multis testibus euictus,ora iudicu aspicere,aut os suum Populo Roma D no ostendere auderet. Est idem Verres,qui fuit semper, ut
217쪽
DElELEcTIONE, ET ORATORIAad audendum proiectus, sic paratus ad audiendum. Pr sto est, respondet, defenditur. Ne hoc quidem sibi reliqui socii, ut in rebus turpissimis quum manifesto teneatur, si reticeat & absit, tamen impudentiae suae pudentem exitum quaesisse videatur. Caeteros ordine referre nihil est neces.se. Nullus est omnium,qui non aliquando intermisceatur.
Sed optimi sunt paeanes, cretici,do chimi, dactyli, bacchii, spondei, molossi: non dico si continuentur,ut in versu,sed si liberalius aspergantur. Pyrrhichii vero & iambi troch s si frequentes erunt, minutis numeris extenuabunt orationem. Sin pauciores obscure &surde audientur. Miscendi sunt igitur & temperandi, non modo propter Varietatem, cui plurimum studet omnis eloquella,sed etiam propter expeditam ac celerem dicendi facultatem. Nihil est cur in numerandis pedibus homo consenescar. hoc a iis, quicquid est, experiatur adolescens. Iudicium praece piis informet. Omnia trahat in usum. Quum plurimum scribendo dicendos profecerit, tum laxare numeros pro sentetia,& liberius spaciari poterit. Pronius est ac facilius orationem quasi laxis habenis effundere, quam certo numerorum vinculo,& componendi moderatione frenare. Qui non cohibet sciens,negligentia laborat: qui cohibere non potest, ignorantia. hoc autem multo foedius est,& turpius. Ne quis igitur auidus eloquendi recuset illa in discedo numero molestiam, quam homines doctissimi & inobseruando & in tradendo sublueiunt. Quae vitiosa numeri textura.
218쪽
co LLOCATIONE VERB. LIB. II. io . VI pedes orationis,& artificiosam illoria collocationem tenet,stylum exerceat, optimu dicendi magistrum. Principio ut in tyrocinio quodam)se numeris astringat, no minutis illis& quasi mutilatis , quibus in tenuitate rerum graciles utuntur, sed optimis quibusque & amplissimis, a quibus procliuior erit ad ima descenius,quam ab imis ad summa. Vt eo multis pateret accessus, exposuimus qui laudatissimi pedes haberentur, & quo quisque loco statui ab eloquentissimo se litus esset. Dicendum mihi postea de vi liis quae vulgus imperitorum committit, ut illorum fuga virtus eluceat. Quod in principiis & in finibus maxime numerus, & illa senorum temperantia dominatur, in illis fugienda literarum dura concursio , & vocalium grauis hiatus. Corrumpit enim quicquid est in apta numerorum copula suauitatis. Illic Cicero vocales elisisse mihi vide tur, ela aliter extulisse lingua, quam abusus iste pronuncia tionis obseruet. Res erat minim' obscura, pro minime obscura. Restricti nullo modo esse debemus, sed in deliendis idoneis iudicium & diligenti' adhibere, loco ilius diligetiam adhibere. Ist' homo liberalis negat sequenquam retinere eorum qui Petilio vellent adeste. No igno ro dixi iam superiore libro) collisiones huiusmodi fieri solitas in oratione tota,sed iterum dico, ne quis arbitretur his locis abruptos esse numeros,ac hiantes,qui debeat maxime coponi,vis in hoc genere sint parciores,quicunque
cupiunt naberi compositi,& elegates. Multa sunt quae nooportet elidi, ut quae cocisa intelligedi via claudiit,& citiae integra nulla paritu audienti senoru foeditatem. Nec 1atis
219쪽
DE ELECTIONE, ET ORATORIA scio tepusne patiatur in usum vocari,quod praua loque-
tium cosuetudine exoleuit. Altem vitii genus est in eius. Idem pedis continuatione. Aut enim versum facit,aut partem versus,aut tardius remoratur cursum flumen4 dice-di, aut celer nimia mobilitate corripitur, aut temperatus ingenerat taedium similitudinis,aut certe inuisam quadam ἐostentat affectationem. Aliud est,ne strepitum plusquam heroicum, dc veluti sonoram tempestatem dc confrago- sam ciere numerus iste conetur. Vehementer errant ii qui ' componendi fructum constituunt in agresti vastas grandiloquentiat voce,dextri si diis placet)dc graues,tum cum 'sonorum magnitudine rupere buccas, de horrenda toni- φM trua concitarunt:Vt quida sic,obscoenitate verboru etiam ς,, in fulminandis vitiis deuitaui. Quanuis sublimis de ardua, hoc tamen immani sonitu pressior atq; moderatior esse idebet oratio. Aut certe Demosthenes dc Cicero, quid es- 'set altu,vehemes,magniloquii,sulmineu,nescierui. Vte que certe fugit extumescentem illa quorunda poetarum vastitatem. Peccatur aliter in traiectione verborum. Sunt enim qui studio componendi structura implicat, de com- sone permiscent,verba de loco suo longe summouet, deo in alienu traiiciut,quo melius aut cadat aut Voluatur or
i, tio. hoc modo quida, Platonis in Protagora sentctia vid i, tur esse, eas artes quae ad victum pertinent humanu,pro- ,, uidentiam humana reperisse. Obliquus ille casus, Platonis , dc hoc epitheton, humanum, vitiose traiectum est. Quid si tenuisset hunc ordinem ZSententia Platonis est in Protagora,eas artes quae ad humanum victum pertinent, humana prouidentia repertas esset Tria vitia fugisset,vnu traiectionis,
220쪽
traiectionis,alterum constructionis ambigua ,tertium numeri cadentis in versum. Tenendum est id quod diximus libro superiore,in ordine naturae manendum, quoad patietur ratio componedi. Nihil est ridiculum magis, quar minopportunas elegantias s si modo ineptiarum sunt elegantiae ) affectare. His adde vitium a M. Tullio notatum, quo fracti concisis numeri in quoddam genus abiectum incidunt. Id autem sit quum caesim membratims dicitur, nulla interposita comprehensione. Nam circuitu quasi crepidine breuiores particulae vinciuntur, dc taedium crebrae percussionis quam sinis multus elidit, aufertur. Magna res est amicitia. Amicus est alter ipse. Illi conuenit tecum. Pars est animae tuae. Gaudenti arridet. Moerentem solatur. Sua communicat. Tua non expetit. Non spoliat fortunatu. Comitatur insoelicem. Quod odisti,non amat.
Quod amas,non odit. Quod cupis, illi cordi est. Quod
reticis,non admittit. Eiusmodi sensiculi crebro quatiunt aurem,& si continuantur,animu dc memoriam fatigant
Sunt illi quidem versiculorum persimiles, quibus neque
dignitas inest, neq; voluptas. Id genus qui continuare nolet, interponet ambitum,nunc breuem,nunc longum, pro cuiusque naturae sentetia. Sunt dc qui inania verba in se ciunt,quasi coplementa numerorum, Ut ipse,ipsa, ipsum,
ille, quidem, certe,sine,prosecto, hercle, loquitur diciis, facit dc agit,iaceret dc sileret,prosequitur oc sectatur, doctus eruditusq;. Sunt alia generis huiugla liquhistri mas implent ii qui steriles elocutionis, inani verboru copia redundant. Reperias qui una prope mensura sententias aequant,eodemque modo terminant,dc qui segni n