장음표시 사용
171쪽
mirari: is enim,qui te ex aerariis exemit,luptlam conadidit taurum immolauit. Tanta susticio est, ut religione ciuitatem obstrinxisse uideatκr Mumius, quod ellum ignominia leuarit. Urbana etiam disimulautio est,ex alia dicuntur ac sentias,no illo genere de quo ante dixi,cu contraria dicas,ut Lamiae Crassus, sed cutoto genere orationis seuere ludus, cu aliter sientias de loquare.ut noster Scaeuola Septum releio illi Anagnino, cui pro c. Gracchi capite erat nuru repensium,roganti,
ut se in Asita praefectu dMeret,Quid tibi uis,inquit,insanehunta maiora est multitudo ciuiu,ut tibi ego haee confrme, si Romae mansieris,le paucis annis ad minis mas pecunias esse uenturuAn hoc genere Fanius in annalibus suis Africanu hunc Aemilians dicit fuisse, Cur
eum Graeco uerbo appellat ει α : sed μti ferunt, μι melius hec nora Socrate opinor in hac ironia dissimis
Utiaq; longe lepore π humanitate omnibus prae titis segenlis est perelegas, cum grassitate sulfum,cumsoratorque dictionibus,tu urbanis Armonibus accomodatum . Et hercule omnia haec,quae a me de faceti is dius=κtantκ'non maiora forensium Hionu, qκum omanium sermonis condimeta 'nt. Nam quod apud Castonem est,qui multa retulit,ex qκibus a me exepli caasa multaTonuntur,per mihi scitum uidetur,C. Publiis eiu solitu dicere,P. Mummiu cuiuis tempori hominem esse. Sic profecto res sie babet, nullκm ut sit uitae tepus. in quo non deceat leporem humanitatemq; uersari. Sed redeo ad cetera. t bκie finitimum dissimulatior 'ni, cEm honesto uerso uitiosa res appellatur: ut cum Africanκs censor tribu moliebat eu centκrionem, qκi
172쪽
DE ORATORE in Pauli pugna non affuerat: cum ille se custodiae causa diceret in castris rem isse,quaereretq; cur ab Eo no taretur on amo,inquit,nimium diligentes. Acutum etiam illud est, cum ex alterius oratione aliud excipias atque ille vult: ut Salinatori Maximus, cum Tarento amisso arcem tamen Liuius retinuisset, multas ex ea
praelia praeclara fecisset, cum aliquot post annis Maximmus id oppidum recepisse rogaretq; eum Salinato ut meminiiset opera sua se Tarentum recepisse , Quid ni, inquit eminerim i nunquam ego recepissem, nisi tu
perdidisses. Sunt etiam illa subabsurda , sed eo ipso nomine sepe ridicula, non solum mimis perapposita, sed etiam quoda modo nobis: Homo fatuus postquam
rem habere coepit,est mortuus. Quid est tibi ista muralier i uxor i similis mediusfidius. Quandi ad aquas fui nunqκam est mortuus. Genus hoc leuius, mutdixi,mimicum: sed habet nonnunquam aliqκid etiam
apud nos loci, ut uel non stultus quasi stulte cum saledicat aliquid r ut tibi Antoni Mancia, cum audisset te censiorem a M. Duronio de ambitu postulatum , Alta quando,inqui tibi tuum negotium agere licebit. Vales de haec ridentur, hercule omnia,quae a prudentibus
quasi per dissimulationem no intelligendi subabsurde
salsis dicuntur. Ex quo genere est etiam non uideri intelligere qκod intelligas,ut Pontidius, ualem existimas,qui in adulterio deprehenditur tardum . Vt ego , qui in delectu Metello,cum excusationem oculorum a me non acciperet, ore dixisset, Tu igitur nihil uides ς Ego uero inqκam a porta. Uquilina uideo uillam tua. Vt illud Nasica qui cum ad poetam Ennium venisset,
173쪽
eis ab ostio quMerenti Ennium,ancilla dixisset domi n esse,Nasica sensit illam domini iussu dixisse, illum
intus esse . paucis post diebus cum ad Nasicam itenis
sit Ennius,ci' eum a ianua quaereret, exclamat Nastuca, se domi non esse : tum Ennius, Q uid f ego non codignosco uocem,inqκi tuam Hic Nasica, Homo es ime pudens: ego,cum te quaererem, ancillae tuae credidi te
domi non esse;tu mihi non credis ipsi est bellum illud quoqwe,ex quo is,qui dixit,irridetκr in eo ipso genere, quod dixit ut cum Opimilis consularis, qui adolescentulus male audissetfestino bomini Egilio,qui uideretur mollio nec esset dixisset, - Quid tu Egilia mea , Q liando ad me uenis cum tuu colu π lana l Non pol, inqκit, audeo:
Nam me adfamosas uetuu mater accedere.
Salsasunt etiam, quae babent si sticionem ridiculi abrsconditam.quo in genere est illud Siculi,qui,cum familiaris quidam qκaereretur, qAod diceret uxorem suam
sustendisse se de sicu, Amabo te,inquisita mibi ex ista
μrbore quos stram furculos. In eodem genere est,quod Catullis dixit cuidam oratori malo qκi cum in epilogo mistricordiam sie mouisse putaret,postqκam assedit, νκit hunc, uideretur ne misericordiam mouisse : ac magnam quidem,inquit: neminem enim puto essetidursi,cui non oratio tua mistranda uisa sit. Me qssi; dem hercule ualde illa mouent stomachosi, π qη si submorosi ridicula,non cum a moroso dicκntur: tum enim non sal, sed natκra ridetur. in quo, ut mihi ista
dein peropum illud est apud Naeuium,
174쪽
D g ORATORE Quid ploras pater mim ni cantem,condenatus sum . Huic generi quasi contrariu est ridiculi genus patie tis ac lenti ut cum cato percussus esset ab eo,qui arca ferebat,cum ille diceret,Cane: rogauit nunquid aliud feraret praeter arcam. Etiam stultitiae siesa reprehensio et ut ille Siculus, cui Praetor Scipio patronum cause dambat hostilem suum hominem nobilem , fed admodum stultu: Quaeso,inquit,Praetor aduersario meo da istum
patronum,deinde mihi neminem dederis. Μouent illa etiam,qua coniectura explanantur longe aliter atque sunt, sed acute atque concinne: ut cum Scaurus accum ιsaret Rutilium ambitus,cum ipse consul esset factus, isse repulsam tulisset, in eius tabulis ostenderet literas,A. F. P. R. idi; diceret esse,actum fide P. Rutili j: Rκtiliκs autem, ante factum, post relatum : c. Canilis eques R. cum Rufo adesset, exclamat neutrum illis litateris declarari. Quid ergo, inquit Scaurus f Aemilius fecit,plectitur Rutilius. Ridentur etiam disicrepantia.
quid huic abest,nisi res π uirtus Bella etiam est faα
miliaris reprehensio quasi errantis: ut cu obiurgauit Albutium Granius, quod, cum eius tabulis quiddam Albutio probatum uideretur, o ualde absoluto Scaediuola gauderet, neqκe intelligeret contra Has tabulus
esse iudicatum. Huic similis est etiam admonitio in consilio dando familiaris, ut cum patrono malo, cum Mocem in dicendo obtudisset , suadebat Granius, ut
mulsum frigidum biberet simulae doma redisset,per: dam, inqui uoce, si id fecero. melius est,inquit,quam
reum. Bellum etiam est,cum,quid cuique sit consentanelim dicitκr: ut cum Sinnm nonnullam haberet in
175쪽
IBER II. 1 88i uidiam ex eo quod Ph gionis Pompei j locupletis bou, minis bona sine testamento possederat, sederetq; aduo, reo Bestiae, cum funus quodda dMeretur , accusu D c. Memmius,Vide nquit,Scaure, mortuus rapidi, tur , sipotes esse possessor. Sed ex his omnibus nihil 5 magis ridetur, quam quod est praeter expectatione: , cuius innumerabilia sunt exempla, uel Appij maiora ris ritus , qssi in senatu, cum ageretur de agris publi
, q ia pecore eius depasci agros publicos dicerent, Non , est,inquit, Lucilii pecus illud erratis defendere Luciui Midebatur ) ego liberum puto esse : qui lubet, passitκr. Placet etiam mihi illud Scipionis illius, qui
ii ri Gracchum perculit, cum ei M. Flaccus multis prois, bris obiectis P. Mutium iudicem tulisset, Eiero,inquit, ; iniquus est . cum esset admurmuratum , Ab, inquit, i P. C. non ego mihi illum iniquam eiero, uerum omnis
buc Ab hoc uero Crasso nibit facetius, cum besisset testis Silus Pisonem, quod sie in eum audisse dixisset, Potest feri,inqwit,siis,ut i unde te audisse dicis, iratitus dixerit: annuit Silus. potest etiam, κt tu non remEle intellexeris: id quoque toto capite annuit, ut se Crasso daret . potest etiam feri, inquit, ut omnino, quod te audisse dicis, nunquam audieris: hoc ita praeter expectationem accidit, ut testem omnium risius obrueret. Huius generis est plenus Naeuius, er iocM
Sapiens si algebi tremes. π alia permulta. Saepe etia Dere cocedas aduersario id ipsium, Mod tibi ille detrabit, ut C Laelius, cum ei quidam malo
176쪽
D E. ORATORE genere natus diceret indignum esse suis maioribus, hercule,inquit,tu tuis dignus. Saepe etiam sententi eridicula dicκntur: ut M. Cincius,quo die legem de dotanis π muneribus tuli cum c.Cento prodiiset, μα tis contumeliose,quid fers Cinciole,3κ isset: Ut emas, inqui Cai, si uti uelis. Saepe etiam sese,quae feri non
possunt,optantur : ut M. Lepidus,cum caeteris in camupo exercentibus in herba ipsie recubuisset, Vellem hoe esse inquit,laborare. Salsum est etiam quaerentibus , quast percolantibκs lente rebondere quod nollent: ut Censor Lepidκs, cum M. Antistio Pyrgensi equum ademisse amici ; cum uociferarentur, π quaererent quid ille patri suo restondere cur adeptκm sibi equudiceret, cum optimus colonus, parcissimus, modestisse ημs, frugalissimus esset,Μe istorum,inquit,nihil creaedere. Colliguntur i Graecis alia nonnulla, execratio Enes,admirationes,minationes. Sed haec ipsa nimis mibi
uideor multa in genera descripsisse . nam illa, quae uerbi ratione,Er ui cotinentur, certa fere ac definita sunt,quae pleruque,ut ante dixi, laudari magis,quam rideri solent: haec autem, quae sunt in re ,π in ipsa sententiatartibus sunt innumerabilia, generibus pati,ca. Expectationibus enim decipiendis,N nataris alioαxum irridendis psorum ridicule indicandis, ex similiutudine turpioris, dissimulatione, subabsurda di
cendo,Cr stulta reprehendendo, risius mouentur. itauque imbuendus est is, qui iocose uult dicere,quasi narutura qκadam apta ad haec genera o moribus ; ut ad cuiusque modi genus rissiculi uultus etiam accommo
detur: qui qκidem quo stiserior est tristior, ut in te crasse,
177쪽
re Crasse rocilla quae dicuntur, salsiora uideri solent.
Sed iam tu Antoni,qui in hoc diuersiorio siermonis mei libenter acquietrerum te esse dixisti, tantauam in Ponrutinum diuerteris,neque amoenum, neque salubrem locum,ce eo ut satis diu te putes requiesse, iter relioquAm conficere pergas. Ego uero atque hilare qκidea te acceptus,inquit. et cum doditor per tegum etiam
audacior factus sium ad iocundum . Non enim uereor, nequis me in isto genere leuiorem iam putet,quoniam quidem tu Fabritios mihi auctores, Africanos, Mnaximos,Catones,Lepidos protAlisti. Sed habetis ea, quae uoluistis ex me audire, e quibus quidem accuratius dicendum cogitandum 1'it: nam caetera faciliora sunt,atque ex iis,quae iam dicta sunt, reliqua nocunatur omnia. Ego enim cum ad causam sum aggressus, atque omnia cogitudo,quoad facere potu persecZtus, cum π argumenta caresae, π eos locos, quibus anim iiudicum conciliantur,e illos,quistis permcuentis litdr atqae cognoui tum constituo quid habeat quaeque
cassa boni,quid mali. Nulla enim fere res potest in dicendi disiceptationem aut cἴtrouersiam uocari, uae nobabeat utrunque: sid quantum babea id refert. Mea autem ratio in dicendo haee esse solet,ut boni quod babeat,id ample citur,exornem, exaggerem, ibi comorer,
ibi habitem,ibi haeream: ά malo autem uitios cause ita recedam,non ut id me defugere appareat ed ut totum bono illo ornando π augendo dissimulatum obaruatur. Et si causa est in argumentis, firmisima quaeuque maxime tueor me plura sunt, siue aliquod unu. Sin aute in conciliatione,ant in permotione caUa est, Μ
178쪽
DE ORA ΤΟ RE ad eam me potissimum partem,qliae maxime commoraxere animos hominum potest,confero . Summa dentuque huius generis haec est, ut si in res essedo aduersirio firmior esse oratio,quam in confirmandis nostris rebus potest, omnia in illum conferam tela : sin nostra facimitus probari,quam illa redargui possunt, abducere animos a contraria defensione,er ad nostram conor iram ducere.Duo deniqκe illa,quae facillima uidentur,quoraniam , quae difficiliora sunt, non possum, mihi pro meo iure fumo. Vnum, ut molesto, aut difficili artagumeto,alit loco nonnunqua omnino nihil restondea, quod forsitan aliquis iure irrisierit. Quis enim est,qui id facere non possit 8 sed tamen ego de mea nunc,non de aliorum facultate distato , confiteors me , si qRepremat res uehementius, ita cedere solere, ut non
modo non abiecto, sed ne reiecto quidem scuto fugere uidear, sed adhibere quandam in dicendo steciem ara Me pompam, π pugnae similem fugam ; consistere uero in meo praesidio , sic ut non fugiendi bsis, sed caespiendi loci causa cessisse uidear. Altem est illud, uod
ego oratori maxime cauendum π providendκ puto , qκodq; me solicitare summe solet. non tam ut prosim causis,elaborare soleo,quam ut ne qAid obsim no quin enitendum sit in utroque : sed tamen multo est tκra pilis oratori, nocuisse uideri causae,qκam non profuisse. Sed quid hoc loco uos inter vos Catule ζ an haesiui sunt contemnenda, contemnitis Minime inquit
ille: sed caesir de isto ipso qκiddam uelle dicere uidebatur. Me uero lubente, inquit Antonius, dixerit,
si e refellenes causa, siue qκaerendi. Tum Iulius, uo '
179쪽
mebercule,inquit, Antoni semper is fui, qui de te ordαtore sic praedicarem , linum te in dicendo mihi uideri tectissimum,proprium s hcc esse laudis tuae,nihil a te linquam esse dictum,quod obesset eiero qκo diceres: idq; minoris teneo,cum mihi sermo cu hoc ipse crasso multis audientibus esset de te institutus, Crassusq; plurimis uerbis eloquentiam laudaret tuam , dixisse me,cum caeteris tuis lavdibus hanc esse uel maximam, quod non solis m, quod opus esset, diceres , sed etiam, quod non opus esset,non diceres: tlim illum mihi reustondere memini; caetera in te sium me esse laudanda,
illud uero improbi esse hominis, pe iis, dicere quod alienum esset, noceret ei,pro quo qui*κe diu ceret; quare non sibi eum disertum, qui id non faces ret,videri, sied improblim,qlii faceret. Nunc, si tibi uis
tar Antoni,demonstres uelim,quare tu hoc ita mactgnum putes,nihil in causa mali facere,ut nihil tibi in oratore maius esse vi atur. Dicam equidem Caesar, inquit,quid intelligam : sed π tu, uos omnes hoc, inquit,mementote,non me de perfecti oratoris diuinitate quadam loqκi, sed de exercitationis π consilietis dinis meae mediocritate. Crassi quidem restonsium exacessentis cuiusdam est ingenij dc singularis,cui 3κidem poricti simile esse uictim est,posse alique inueniri orariorem , qui aliquid mali faceret dicendo , obessetq; eique defenderet. Facit n. de se coniecturam : cuius tandita uis ingenii est,ut neminem nisi consulto plite quod iatra se ipsium sit,dicere: sed ego non de praestanti qκα dum et eximia, sed prope de uulgari et comlini prudelia distulo. Vt apud Graecos fertur incredibili quadam
180쪽
magnitudine consili j atque ingenii Athenisi, illefuisse Themistocle ad quem quidam dintus homo, atque in primis eruditus accessisse dicitur, eis artem memoriae, Nae tum primu proferebatur lollicitum esse se traditurum cu ille quasi ser, quidnam illa ars efficere posset,dixisse illum doctorem,ut omnia meminisset re ei
Themistodem restondisse, ratius sibi illum esse factura, si se obliuisici quae uelle quam si meminisse docuisset. Vides ne quae uis in homine acerrimi ingenῆ,qukmpotens, Ranta mens 'erit ἰ qui ita restonderi litintelligere possemus, nihil ex illius animo, quod semel esset in 'μm,unquam effluere potuisse: cum quidem ei fuerit optabilius obliuisici posse potius, quod meminisse nolletiquod semel audisset uidisset ue,meminisse. Sed neque propter hoc Themistoclis res opum memmoriae nobis opera danda no est,neqκe illa mea calitio
cor timiditas in causis propter praestantem prκdetiam crassi negligenda est. Vterque enim istorum non mibi attulit aliquam , sed suam signiscauit facultatem Etenim permulta sunt in caups, in omni parte oratioranis circunsticienda, ne quid offendas,ne quo irruas. Saepe aliquis testis aut non sedit, aut minus udit, nisi
lacessatur: orat reus,urgent aduocati, ut invehamur, ut male dicamus, denique ut interrogemus: non mo Neo non obtempero,no satisfacio,neque tamen ullam
asseqκor Iasia. Homines enim imperiti facilius, qκod stulte dixeri reprehendere, qκam,quod sapienter taccueris avdare possunt. Hic quantam si mali,si irautum, si non 'alizm, si non leuem testem laseris: haebet enim uolantatem nocendi in iracundia, Cr