장음표시 사용
91쪽
DE, ORATORE sed cum a ter non miatum,quod quidem extaret, erid ipsum adolescens, alter nihil admodum scripti relix quiset: deberi hoc a me tantis hominu ingenijs putatii: ut cum etiam nline uiκam illorum memoriam teneremus,hac immortalem redderem, si possem. Quod hoc etiam iste aggredior maiore ad probandum; quia . non de Ser. Gadbae,aut C.carbonis eloquentia scribo
aliquid , in qκο liceat mihi ingere, si quid uelim nullius memoria iam refellente: sed edo haec iijs cognoscent. da,qui eos ipsos,de quibus loquor, sepe audierunt ; ut
duos summos uiros ijs,qui neutri m illorum uiderint, eorum,quibus ambo illi oratores cogniti sim uiuorum praesentium memoria teste commendemus. Nee vero te charissime frater atque optime rhetoricis nucquibusdam libris, quos tu agrestris putas, i equor ut erudiam . quid. n. tua potest oratione aut subtilius,aut ornatius esse s sed quoniasiue iudicio,ut soles dicere ;fue,ut ille pater eloquetiae de se Isocrates scripsit ipsi, pudore 2 dicendo, timiditate ingenua qliadum re: fugisti; sive,ut ipse iocari soles,unum putasti satis esseno modo in una familia rhetorem, sied pene in tota ciuitate : non tamen arbitror tibi bos libros in eo fore genere,quod merito propter eorum, qui dicendi ratioα ne distularunt, ieiunitatem bonaram artium possit il ludi. nihil enim mihi quidem uidetur in Crassi, πAntoni j sermone esse praeteritu,3κod quisequiti fumαmis ingeniis, acerrimis studijs,optima doctrina,motamo usu cognosci,ac percipi potuisse arbitrareturiquod tu facillime poteris italcare; qκi prudelia rationem sescendi per te inum,ustum ante per nos percipere uox
92쪽
LIBER II. 46luisti . sed quo citius boc,quod 'secepimus,non mediocre munus conficere possim lis , omissa nostra oratione, ad eorum, quos propoμimus,siermonem, distulatioranems ueniam: s. Postero igitur die, quam illa erantae fa , hora fere secunda, cum etia tum in lecto Cras sus esset, π via eum SAlpitius sederet, Antonius
autem inambularet cum Cotta in porticu ; repente eo MCatulus sienex cum C. Iulio fratre uenit . quod ubi audiui commotus Crassus furrexit: omnesq; admiradithmaiorem aliqκam esse causam eorum adκentus μαsticati sunt. qui cum inter se,ut ipsoru upus ferebat, amicissime consalutassent; qκ id uos tandem Crassus
nunqκid nam,inqui nonis Nihil sane, inquit Cautulus: etenim uides esse ludos: sied uel tu nos ineptos lice inquit, vel molestos pκtes . cum ad me in Tuscuta Ianum,inquit,beri uesteri uenisset Caesar de Tuscula no μο ; dixit mihi , i se Scaeκola hinc euntem esse cὁ uentum, ex qκo mira quaedam se audisse dicebat: te,qnem ego toties omni ratione tentam ad distula dum elicere no potuissem, permulta de eloquentia cam Antonio disseruisse, tanquam in schola prope ad Graecorum consuetudinem distulasse. Ita me frater exos uit, me ipsum non quidem i studio dudiendi nimis
abhorrentem, sied mehercule uerentem tamen ne moralesti nobis interueniremus,ut huc secum uenirem. Etα enim Scaevolam ita dicere aiebat, bonam partem
sermonis in bκnc diem esse dilatam. hoc si tu enapidius factam existimas , Caesari attribues: si faminliariκs,utrique nostirnm: nos qκidem,nisi forte molesti intemenim us,lienisse delectat. Tu crassιs . Equide
93쪽
DE ORATORE quaecuque causa uos huc attulisse e lutarer, cum apud me uiderem homines mihi charissimos,et amicissimos sed tame,uere dic ,quaeliis mallem fuisse quam ista, quam dicis. O. n. ut,quemadmodum sientio, loquar nunquam mihi minus,quam hesterno die placui: marigis adeo id facilitate,quam alia ulla culpa mea contiaegit: qui dum obsequor bis adolestentibus, me senem esse sum oblit s; feciq; id,quod ne adolescens quidem
feceram,ut ijs de rebus, quae doctrina aliqua continedirentur,di utarem . Sed hoc tamen cecidit mihi perti opportune,3κod transactis iam meis partibus ad Antonium audiendum uenistis. Tum Caesar, Eq: idem , inquit, rase ita sum cupidus te in illa logiore, ac perpetua distulatione alidiendi,ur,si id mihi minus cone tingat,uel hoc sim quotidiano tuo sermone contentus. itaque experiar equidem illucut ne Sulpitius familiaris meκs,aut Cotta plus,quam ego,apud te ualere uis deantur te exorabo profecto,ut mihi quoque, Catulo tuae suauitatis aliquid impertius. Sin tibi id minus libebit: non te urgebo; neque committam in dum uereare ne tu sis ineptus,me esse iudices. Tum ille, Fgo mehercule inquit, Caesar ex omnibus latinis verbis huius uerbi uim uel maximam semper putaui. quem enim nos ineptum uocamus, is mihi uidetur ab
hoe nomen habere dictum, quod non sit aptus: idq; in sermonis nostri conpuetudine perlate patet. Nam qui aut,tempus quid postule non uidet; aut plura loqaitur; aκt sie ostentat ; alli eorum,quibusin est, uel
dignitati uel commodi rationem non habet; aut deinique in aequo genere aut incocinnus,cut multus est:
94쪽
LIBER II. 07is ineptus dicitur. Hoc uitio cumulata est eruditissima illa Gracorum natio: itaque, quod uim huius mali Graeci non Mident, ne nomen quidem ei uitio imposuerlint . ut enim quaeras omnia,quo modo Graeci ineptu appellenta non reperies. Omnium aAtem ineptiarῆ,
quae siunt innumerabiles, haud scio an ullasit maior, quam,ut illi solent,quocunque in loco,quocunque in ter homines usum es de rebus aut dis illimis,aut nonecessarijs argutissime dissutare. hoc nos ab istis adoleuscentibus facere inviti,'recu antes heri coactisu mus. Tu catlillis,Ne Graeci qκidem,inqui Crasse ,
qui in ciuitatibus suis clari, magni fuerunt, sicuti
tu es,nosq; omnes in nostra rep. liolamus esse, horum
Graecorum,qlii se inculcant auribus nostris, similisfuerunt; nec tamen in otio fermones huissimodi, di putationes fugiebant. Ac si tibi uidentur,qui temporis, qui loci,qκi hominum rationem non habent, inepti, sicut debent uideri num tandem aut locus hic non idoneus uidetis in quo porticus haec ipsa,ubi inambulamus, et pala tra, tot locis sessiones,gymnsor m,Vgr ex
carum distulationum memoriam quodammodo comae mouent faut importunum tempus in tanto otio qκod
raro datur, er nunc peroptato nobis datum est ἰant bomines ab hoc genere distulationis alienis qui oαmnes sis sumus,ut sine bis studiis nullam uitam esse discam lis. Omnia ista, inquit Crassκs, ego alio modo interpretor; qui primum pile'am,Crsedes,Cr poraticus etiam ipsos Catule Graecos exercitationis π detractationis causa, non distulationis inuenisse arbitror. nam π siculis misitis antegramnasia in enta Jnt,
95쪽
quam in bis philosophi garrire coeperunt: Ο hoc ipso tempore cum omnia gymnasia philosophi teneant, tammen eorum auditores disicum audire,quam philosoplisi malunt. qui simul ut increpuit ; in media oratione de maximis rebus, et grauissimis distulantem philosophuomnes unctionis causa relinqκMnt. ita leuis mam delectatione graκ simae,ut ipsi ferut,utilitati anteponui. Otium autem quod dici, esse,assentior: veru orij seu eius est non contentio animi , sed relaxatio. Saepe ex socero meo audiui, cum is diceret soceru suum Laelium semper fere cum Scipione solitum rusticarheosq; incredibiliter repuerascere esse selitos, cum rus ex urbe tanquam ex uinculis eliolauissent. Non audeo dicere de talibus uiris: sed tamen ita solet narrare Scaevola,coniebas eos,π umbilicos ad Caietam, Cr ad Lucrinum legere consuesse , er ad omnem animi remissionem, tuae dumq; dessendere. Sic enim si res habet; ut quema
modum uolucres uidemus procreationis, atque utilita αtis suae causa fingere,et confluere nidos,easdem aut e , cum aliquid effecerint, leuandi laboris sui causa pasissim ac libere solutus opere volitare: sic nostri animi forensisns negotii atqκe urbano vere defesigestitit,
ac uolitare cupiunt vacui curabatque labore. Itaque illia,quod ego in causa Curiana Scaeuolae dixi ; non ditaxi secus, ac sientiebam. Nam si inquam Scaevola nAlαlum erit testamentu recitefaetum, nisi quod tu siripseris: omnes ad te ciues cum tabulis ueniemus: omnium
testamenta tu scribes unκs. quid igitur inquam quanαdo ages negotium publicum quando amicorus quanα
96쪽
L I B E R II. 68 diu mihi enim liber esse non uidetur,qui non aliqAdn do nihil agit.in qua permaneo Callite sientelia r mes,
cum huc ueni soc ipsum nihil agere, o plane cessare delectat. Nam quod addidisti reni ; uos eos esse,qui vittam insuauem sine bis studiis putaretis: id me non
modo non hortatur ad distulandumsed etiam deteruret. Nam ut C. Lucilius homo doctus perurbanus,
dicere solebat,ea,quae sicribere neqκe ab indoctissimis, neque ab doctissimis legi uelle ; quod alteri nihil intelligerent, alteri plus fortasse,quam ipse a quo etia scriαψit,Persium non curo legere; hic enim bit; ut fior
mus,omniumfere no rorum hominu doctissimus ita lium Decimum uolo; quem cognouimus uisu bonum,
illiteratum, sied nihil ad Persium a Sic ego, si id mihi distulandum sit de bis no ris stadijs; nolim equi
dem apud rusticos , sed multo minus apud uos . mala enim no intelligi oratione meam reprehendi. et si in Caesar,Ξqssidem,inquit, Catule iam mihi uideor nauasse operam,quod buc uenerim : nam haec ipsa recusatio
distulationis,distulatio quaedam fuit mihi qκide pera
iucudai. Sed cur impedimus Antonium i cuius audio esse parteis,ut de tota eloquentia disserat.quems ia dudum Cotta in Sulpitius expectant. Ego uero,inquit crassus,neque Antonium uerbum facere patiari: sie obmutescam , nisi prius a.uobis Impetram. ἰQuidnam,inquit Catulus ' Vt hic sitis hodie. Tum,
eum isse dubitaret, quod ad fratrem promistrat; ego, inquit Iulius ro utroqκe restondeo; sic faciemus: araque ista qaidem conditione,uel ut uersum nullum faceres,me teneres. Hic catulus arrisit: er simili, Praev
97쪽
DE ORRTOR Ecisa,inqκit,mihi quidem dilitatio est quoniam neque domi impetraram : Cr hic,apud qηem eram fulli rus, sine mea sententia tam facile promisit. Tum omnes oculos in Antonium coniecerunt: e T ille, Audite uectro,audite, inqκit: hominem enim audietis deschola atque a magistro graecis literis eraditum: eo quidem loquor considentius, quod Catulus, κaitor
accessit; cui non folκm nos latini sermonis, sid etiam Graeci ipsi solet suae linguae subtilitatem, elegantiam sconcedere. Sed tamen,quoniam hoc totum, quidquid
est ne artifici m , siue studium dicendi, nisi accessiit os,nudis potest esse: docebo uos di ipuli id, uod ipse
non didici, quid de omni genere dicendi sientiam . His posteaquam arrisierunt,Res mihi uidetur esse, inequit acultate praeclara,arte mediocris., Ars enim eaesrgm rerum est,quae sciuntur. Oratoris autem omnis adlio opinionibus, non scientia continetlir. Nam crapud eos dicimus, qui nociunt: π ea dicimus, quae nescimus ipsi . itaque π illi alias aliud ijsdem de relabus rabentiunt, o iudicant: π nos contrarias saepe
causas dicimus: non modo ut Crassus contra me dicat aliquando , aut ego contra Crassum ; cu alterutri Maecesse sit falbum dicere: sed etiam ut utirque nostrum
eadem de re alias aliud defendat ; cκm pili, uno uero esse non possit.Vt igitur in eiusmodi re,quae med .cio nixa si qκae ad scientiam non saepe perueniat,qκα opiniones bominum, saepe errores alicupetur, ita dicam, fixa sum putatis esse, cur audiatis. N os uero ualde quidem,catulus inquit, pκtamus, alii e eo magis,qκοά nulla mihi seetation Rideris esse Uurus.
98쪽
LIBERII. Gexosus es enim non gloriose magis,ut tu putas,a ueritate,quam a negio qua dignitate. Vt igitur de ipso genere sum confessus,inquit Antonilis,artem esse non maximam : sic illud a firmo, praecepta posse qκaedam dari peracuta ad pertractandos animos hominum, πad captandas eorum uoluntates. huius rei silentiam si quis uolet magnam quandam artem esse dicere, norepugnabo . Etenim,cum plerique temere,ac nulla raditione causas in foro dicant; nonnulli autem propter conssuetudinem aliquam callidius id faciant: non est
dubiκm, quin, si quis animaduerterit, quid sit, qMare alti, melius, quam alij dicant, id possit notare. Ergo id qui toto in genere fecerit, is si non plane artem,atquasi aertem quandam inuenerit. Atque utinam ut mihi illa uidere uideor in foro,Mqκe in causa ita nuc, qaemadmodum ea reperirentur,posim uobis exponere . Sed de m e uidero . nunc hoc propono , quod mihi persiuasi: quamuis ars non sit, tamen nihil esse perstudio oratore praeclarius . nam ut tisium dicendi omitta, qui in omni pacatu, libera ciuitate dominatur: tanta oblectatio est in ipsa facultate dicendi, ut nihil bo,
minum aut auribus, aut mentibus iucundius percipi post . Q ses enim cantus moderata orationis fronlindiciatione dulcior inueniri potest y quod carmen arti riosi uerborem conclusione aptius ρ qui actor in imiuranda,quam orator in fiscipienda ueritate iuclidior qquid autem subtilius,quam acutae,crebraq; sententiae quid admirabilius,quam res stlendore illi. strata uerbo νκmquid plenius, quam omni rerum genere cumulata oratio f Neque enim ulla non propria oratoris est G
99쪽
DE ORATOR Eres,qliae qκidem ornate disigrauiters debeat. Huius est in dando considio de maximis rebus cum dignitate explicata sententia: eiusdem languentis populi incitatio effrenati moderatio. Eddem facultate fraus hominum ad perniciem integritas ad salutem uomcatur. Quis cohortari ad uirtutem ardentius t quis αuitque acrius reuocare quis uituperare improbos alterarius quis laudare bonos ornatius ς quis cupiditatemtiebementius frangere accusando potest y quis moero αrem leuare mitius consolando ἰ Historia uero testis temporum κx ueritatis,uitae memoria,mvistra uitae,num
cia uetustatis,qua uoce alia,nisi oratoris,immortalitatati commendatur Nam si qua est ars alia,quae uerboανκm aut faciendorum, aut deligendorum lientiam
profiteati r; aut si qκisquam dicitur,nisi orator, forα
mare orationem,eamq; uariare,o distinguere quasi quibusdam uerborκm, sententiarums insignibus ,aut si uia ulla nisi ab hac una arte traditur aut argumentoram,aut sentetiarum,aut denique desicriptionis, atαque ordinis: fateamur aut boc,quod haec ars prostra: tur, alienum esse, aut cum aliqua alia arte esse com
mune , Ad si in bac una est ea ratio, atque doctrina: non, si qui aliarum artium bene locuti sunt,eo minus id est huius unius proprium: sed ut orator de hs rebus, quae caeterarum artium sunt, si modo eas cognorit ut heri crassus dicebat) potest dicere; sic caeteraram aritium homines ornatius illa sua dicunt, si quid ab hae arte didicerati neque enim,si de rusticis rebas agricola quilis,aut etia,id qκod multi,medicus de morbi aut
de Fing da pictar aliquis diserte dixerit,aut scripserie
100쪽
LIBER' II. 'i Soidcirco illius artis putanda sit eloquentia: in qua quia uis magna est in hominum ingenijs, eo multi etiam sine doctrina aliquid omniam generum,atque artium conseqκκtμr. sed qκod cui que sit propriis, etsi ex eo iudicari potest,cum uideris quid quaeque doceant: tarmen hoc certius nihil esse potest,qκam qκod omnes arates aliae sine eloquetia suum mκnu praestare possunt;
orator Mine ea nomen suum obtinere non potest: ut caeteri, si disserti sint,aliquid ab hoc babeant, bicinisi doαmesticisse instruxerit cvj,,alitae dicendi copiam peutere non possit. Tum Catisius,Etsi, inquit, Antoni minime impediendus est interpellatione iste cursus orationis tuae: patiere tamen; mibis ignostes: no.n.posssum, qκin exclame,ut ait ille in Trinummo ita mihi uim oratoris tu exprimere subtiliter usus es, tu laudare copiosisime quod quide eloquente uel optime facerre oportet,ut eloquentia laudet: debet. n. d ea laκdandam ipsam illa adhibere,quam laudat. Sed perge poram . tibi. n. assentior,uestrum esse hoc totu diserte dicer iis si quis in alia arte faciat, ea assumpto aliunde
sti bono,non proprio,nec 'o.sAt crassus,Nox te, inαqκi nobis Antoni expoliuit, hominemq; reddidit: nabesterno sermone unius cuiκμά operis, ut ait Caecilius, remige aliquem, aut baiula nobis oratorem desicripseαras,inopem qκenda humanitatis,atque inurbanum. Tum Antonius,Heri. n. inquit,hoc mihi proposueram; ut, si te r ellissem,bos i te disic κlos abducerem. nuc Catulo alidiente,π Caesare,uideor debere no tam pura Inare ieeu,q am,quid ipsi sentiam,dlicere: Sequitur