장음표시 사용
101쪽
Traa. XII. de Pereatis. Γλθ. III. de Paeris peccatorum.
alius pro decedentibus ex hae vita . ergo nollus est imcus , in quo puniatur peccatum veniale cum solo otigi. Dati . iri Respondebis primo eum Suario,& Varet nex, ad divinam providentiam spectare, ut non permittat hominem in tali natu discedere. Suatium , & rietqueZ s quuntur plures Iesu itae. Sed naee evasto praeterquam quod videtur prorsus voluntaria, & omni solido fundamento destituta teste Castro Palao tract. suisp. i. punct. q. tium. 3. refellitur ptimo. Nam in quolibet statu huius vitae contingit ho minem mori , & in nullo est a morte securus. Tum etiam,& praecipue: nam est manifestum inconveniens,
rubi in hac vita rici ut de sto aliquis natus in pluribus
requentissim 3 contingens, cui non correspondeat debitus locus poenae; sed iuxta adversariorum sententiam coa.
iunctio peccati venialis cum solo originali est iuxta pro videntiam ordinariam contingens in pluribus, & frequens. eigo vel non est concedenda praedicta coii junctio, vel assi. gnati debet ad debitam poenam locus in altera vita ei per se correspondens. Tum deniquὸ , dc simul retorquetur exemplum, quo praedicta evaso a suis Antho. ribuq sulcitur.' Nam lic/t Deus disponat ex ins,llibili. eate suae praedestinationis, quod nullus praelestinatus ita sensu composito peccati mortalis moriatur, adhuc tamen ei correspondet secundum praesentem justitiam locus ciptus,& p r se uehitus peccato mortali ergo clicen. dum est cl- si itu peccati venialis cum solo originali. iii Rupondebis secundo cum aliis Sociis, quod peccatum veniale cum solo originali coniunctum puniit itire ternum aliqua poena levi sensus, pro qua locus destina aus est limbus. su ut insernus est locus destinatus non solum pro mortalidus, sed etiam pro venialibus simul
S-d 1, Ee solutio, supposita doctrina tradita dub. peae
ced. quae est con immissima inter Theologos, non a st sustineti. Siquidem iuxta praesentem providentiam Iimhus non est locus destinatus ad punition m peccat .emn actualium, nec ibi est aliqua poena sensus, ses tan.
rum poena damni ergo contra communem sensum Themaonorum agit, qui ais gnat locum lim hi pro punitione
O ccatoris decetientis Cum peccato veniali cum solo ori cinali . Mariis: Quia poena sensus debita peccato veniali, sive temporalis per se, sive aeterna per accidens 'κ capite coniunctionis eum originali solo, non dis est esse mitior, quam poena quae per se de , tur peccato . niali an purgatorio, vel p r accidens in inscrtior si enim pec catum veniale est aequὸ grave aut gravius, quando coniungit ut cum solo originali, ae quando conjundit ut
Cum mortali aut cum gratia, non est Cur nequeat de-
heri ei gravior petna sensus tam per se, quam per accidens; atqui petna sensus, qua per accidens in inferno pu.mitur in aeternum peccatum veniale, est valde gravis,&similiter paena sensus, qua punitur temporaliter per se an purgitorio dc utraque est inflicta ab igne devoranter ergo pena sensus assignata a fautoribus hujus solutioni , at pote leuissima, quae tantum habet locum in limbo, mon est sussiciens ad paenam peccati venialix cum solocliginali. Nec paritas paenae sensus , nua puniuntur Peccata venialia in insertio, eis savet. Siquidem haec po. est ev si proportio ii ii Cum gravitate peccati venialis Der maior ira, vel mitiorem intensionem qua ratione Plures docent, quos paena purgat otii potest intens ψεexce lore paenam, qua puniuntur in inserno, non solum
ii Responde his tertio, locum desinatum a diuina Oroui ' ritia pro parna peccati venialis cum solo origi mali elie infernum . Quae solutio sulciri potest ex D.
Thom. in a. dist. 4a quaest. I. art. s. ad 7. ubi ait.' Si to. Matis in imposue I mori ai quem cum venias, o solo omirali; etine fatis tuuiretur Iob in poena in inferno, o mera illa riseraterna. Idem tradit quaest. s. de Mati art. a. ad 8
s 3 contra testi Nim poena inferni p/r se solum est desti.)ata pro peccato mortali.' ideoque D. Τhom. in prosin praedicto argum. Sed contra inquit.' Linferno aut m ho. mines detruduntiar propter Altim iuraram mo)tate , utiquhi ersonale .' ergo non est locus u stinatus pro veniali cum
toto originali. ' Adde . Nam peccato veniali , si conium gatur cum originali, iuxta praesentem providentiam vel cle tur per se paena inscini ratione sui, vel ratione peccati otiginalis , vel latione coniuncti l Primum dici non
potest . alias omnes decedentes cum veniali punirentiar in inferno, quod est haereticum. Neque secundum rallax nullux decedens eum solo originali portaret ut in limbum. Neque tertium: alias peccatum originale puniretiar poena sensus . Igitur infernus non est locus desti. natus at poenam p ccati venialis cum solo Originali. Neque ex D. Τhom. is convincitur. Tum quia D.
Τhom. loquitur juxta hipothesm impossibilem saltem iuxta praesentem providentiam, & eae impossibili sequi tur quodlibet ; & in F senti loco loquitur iuxta praedictam providentiam. Tum etiam .' quia in praedicto argument. Sed contra aperte docet, quod tantum ii, qni umcedunt cum mortali personali , detruduntur in in sernα Quibus verbis uidetur retractasse sententiam, quam do. cuerat in praecitatis locis.
res eum ueniali, & solo originali primo ire ad purgatorium, ut ibi luant paenam debitam pro veniali, quae in omni hi pothesi est temporalis, & post plenam solutionem illius descendere in limbum pro originasi. Haec evasio est valde consona doctrinae, & sententiae Scoti dub.
Sed refellitur in ptimis.' quia falsum omnino est, me. cata venialia coniuncta cum Originali puniri praecise penatemporali.' sicut nec si conjungantur cum mortali per . nati , Di lai pto hauimus loco citatα D'ind/ d1to per i m. possibile,nuba solum punirentur poena temporali, est con ita Concit. Tridentide contra rec plum in Ecclesia univer. fili, scilicet quod nullus eat in purgatorium, nisi tantum ii qui decedunt in gratia. Τtident. enim docet sess. o. can. 3o. aliisque in locis, purgatorium solum esse locum desti natum pro praedestinatis. q ii non plene satisfecerunt in hac vita pro peccatis mortali hias remissis, vel pto venialibus sve temissis, sive non remissis. Item universalis Ec clesia monet fideles , ut Orent pro Omnihus , qui sunt in purgatorio , tanquam pro amicis Ddii ; cum ta. men non oret pro eis , qui decedunt cum originali sive coniuncto , sve non coniuncto cum veniat thus.1is Ultimo potest responderi,ad divinam providemtiam attinere alium locum distinctum ab enumeratis destinare pro decedentibus cum peccato veniali, simul &originali. Sicut data hi pol isti metaphysica co xistentiep ccati venialis cnm solo originali, quam possibilem astruunt NN Salmant. in praes disp. 2 o. num. Io. eo quos potest Deus puero pervenienti as usum rationis abicon. dere praeceptum a Thomistis propugnatum, vel illum in tali prccepto ad horam, vel diem dispensare: tunc Drus, attenta potentia absoluta , posset dispoliete locum aptum ad punitionem Ditiusque peccati Cotitia est. Nam in praesenti pro .identia non da
tur locus destinatus juxta dicta θ ad puniendum lici.
minem cum pecCato veniali, At solo Originali decedem-tem ergo signum est, quod in hac vita non datur iuilia pret te in providentiam status conjunctionis peccati umniatis cum solo originali. Quidquid si de providentia
extraordinaria quoad irae dictam coniunctionem ,&locum ab ea desimandum. Cuius possibilitatem admittimus propter aut horitatem tantorum P P. Et quia ex
nullo capite videtur repugnare , quod praeclicti Patres do. cent , vel circa non intimationem praecepti , vel circa eius dispensationem.
Seranda ratio D. Thom ct d pridiri. iis c Ecundo probatur ratione a priori, qua utlo tur D. Thom. loco citato in cor p. art. Et potest reduci ad hane formam: nam pure , clim primo pervenit ad usum rationis, sub mortali tenetur , secundam quod in illa aetate est capax, convertere se essicaci ter , & super omnia in Deum ultimum finem : eteo peccatum, quod homo primo committit, nequit este veniale. Patet consequεntia nam si in eo instanti peccat , ptimum eius peccatum est transgresso praedicti praecepti ex se gravis, cum sit praeceptum charitatis eris a se. & Deum ultimum sin m. Antecedens, in quo offenu lint Auvεrsarii, multipliciter probatur .
Piimo : nam datur praeceptum naturale diligendi Deiani iunet omnia, & nos coii vestiendi in illum, iuxta illud Lachar. I. Conocte misi ad me, o ego conυ'rtar
102쪽
Dub. L Appendia. Au peccatum, quo homo primo committit postis Cn.
ad Ma , quod eum sit assirmativum , non obligat Di. i pro determinato tempore; sed nullum aptius po. te. t allignati, quam petimum instans uius rationis: ergo puer primo perveniens ad usum rationis sub mortali te. Detur ad convertendum se enicaciter & super omnia
ad D um ultimum finem. Minor huius hilogistii pi
hatur. Tum quia hoc praeceptu n est primum inter omnia praecepta, Iuxta illud Matth. 22. Leest maxistim, o primum manuuium : Ditiges Dbm um Deum t m oe seumauimum & primum mandatum ex suapte natura postulat, ut obliget in primo tempore , In quo potest im. vleti: ergo nullum tempus aptius potest allig.iati ad sui obligationem, quam primum inlians usus rationis Τum etiam : nam in primo initanii tenetur humo vitare peccatum omne . ergo tenet ut etiam sibi praefigere certam regulam & finem, in quem dirigat omnes suos actus incitates; sed Detis est prima te aula et finis omnium finium: ergo idem quod prius. Pro qua probatione videatur Dis. Τhom. quaest. 18 de gerit. art. 3. ad A. Tum deniquὴ per quod praecedens probatio magis explica turὶ Nam primum , qώM oeturrit inmani cogitandam, dum metit ad Mum rationis, est i e homo, ut detib/rat de filio, Quid tenendum , 2 quia faciendum pio assequii e s a Juliaris
linquit D Thomas in praes sed ad hoe est necεss, tum
ordinare se in Deum, utpote potissimum medium ad
Sicundo probatur idem antecedens. Angelus in primo instanti suae plenae libertatis tenebat ut iub moi tali convertere se in Deum ultimum finem, & illum e mea citer diligere, ut supponimus: ergo etiam homo limili
praecepto tenet ni , dii tra pervenit primu au usum ratio. Dis. Patet consequentia: nam eadem ratio pto utroque militat, nempe quod omnis ereatura rationalis, climprimum potest, suo authoti se submittat, & ptimitias suae voluntatis illi e secret. Sicut olim in lege Moy iis
praeipiebat Deus, ut sibi inerrent ut omnia pruno iati ita animalium, & fructuum terrae . Accedunt plura testimonia sacrae scripturae , quae extant pro obligatione huius praecenti in mimo insian ei usus rationis , & nullum adeo apertum est pici aliis remporibus. Ita se habet illud Matth. 6. Gerare princim ν*ntim Dra, ct justitiam ejus. Quae verba refert D. Thom quae a. 7. de Mara art Ια ad s. ati illius obligati em . Non minus nigen en testim tum illud Matth. ax Ditiget Dominum Deum ru-m : hoe es motamiam , o prinumma datam. Quae testimonia ,& alia similia, licet au alios sensus trahatitur ab adversariis , debent ei iam accipi s cunctum sensum a nobis intentum: ad quod tu scit authoritas D. I liom. assit mantis contineri in eis pc dictam obligationem; cum alias in eodem loco contiueri saleant
plures sensus littera Es intenti a spiritui sancto.
III Respondent communiter adversarii, quod lichthomini primum oecortat de se ipso cogitate, re ciet ibeia rare non tamen tenetur statim ad conversiones .m in D um, nec ad procuranda media salutis: socii curi sit circa rem maximi momenii, debet esus cibi inatio uill rei ad aliud tempus opportunius, in quo detur plenita imfructio de Deo , & interim potest homo circa aliam
Sed haec solutio nostro lodicio evidenter retorque. est in illiu Authoces. si quidem per uos, supposita sunseienti instructione de Deo, te cietur homo se convertere
emeaeiter in ipsen ergo si ici primo instanti datur in eici lassicietis instructio & cognitio de Deo sive otauthore naturali, sive supernaturali, tenetur in illo asi raedictam conversonem emeacem: & s nori datur sus
ciens cognitio cle Deo , & datur de hono honesto incommuni, tenetur ad positive inosequendum & ample cientum tale boaum, in eo,ut prosequii cine implicit δeontinetur amor D i si aer cimniat sed hoc & am plius intendit nostia, & D. Thom conclusio, & propterea addit haee verba , secustatim quia in tiga aetate est cmmae: ergo in primo instanti usus rationis tenet ut homo se convertere emaciter in D um ultimum finem , in 1ppositio e quod ha, at sufficientem cognitionem Dei Quos autem detur si viciens instructio seu cognitio de ho ici honesto in communi in puero , clom primo peruenit at usum rationis, probatur: Nam cum homo pervenit ad nsulti rationis , intransiti vh prolucitur syn. ciere sis, qui est habitus primorum principiorum practi. eorum , cuius munus est discernere inter bonum, & ma tum mota te; scut producitur habitus primorsi princip7 tum speculabilium, it aut si nullus εx illis producere. tur; non intelligeretur puer pervenisse ad usum rationis physice , vel moraliter: ergo . et non datur in illo usus rationis; vel datur sufficiens instructio & cognitio de bono honesto. I Deinde, quod detur sufficietis tutimatio prae . dictae obligationis, seu praecepta, constat ex eo, quod hoc praeceptum nihil aliud est, quam ipsum naturale tu. men practicum rationis, seu syndetesis dictans homunhonestum esse sequendum, & praeserendum utili, & de.
lectabili, & signatum in meinibus nostris, juvia illud
psalisa 4. Siquorum est super nos timeo viai us tur Demitae
De quo, seu de qua lege inquit D. Ambros lib. s. de
primum illi inii matur, & illam implere in tempore , quo obligat , nee suffcit illi non contradicete, ut quidam neotheticus inquit: ergo ex nullo capite puer perveniens ad usum rationis ex imptus manet ab ohligatione prieuicii praecept .
1iου Nee satis est dicere, quod tale praeceptum conis versionis explicitae, vel implicitae in D um non obligat per se, sed per accidens, via. licὸt ratione periculi incitidendi in peccatum, proiitiaeque tale praceptum totum obligat per se ad non peccas uum.
N Mi, inquam, satis eli hoc: Tum quia lumen synderesis noci lolil ira dictat per se sug re malum, sed etiam pros qui bonum, quitiimmo per se mimo proseqmition m Mai hoo sti, v scianuario fugam mili, juxta illud
ctum dictamen lit piaeceptivum quoad sugam a malo,& iis , si pei se paecep ivum quoad prosequiitionem ho malis : eigo oon lotum per accidens, seu etiam per se obligat puerum ad prose et iendum bonum honenum . Tum etiam Nam homo in illo prim' instanti ingredit ut in viam salutis aeternae , sicut in vicim vitae rationa. lis ergo per se obligat non solum ad fugiendum malum morale , sed etiam ad pros quenda media positiva aseo: sequutionem salutis, qualia sunt opera virtutum. Patet coasequentia : nam iuga mali noa est sussiciens me. dium acl consequutionem salutis. Tum deniquε Nam tunc aliquit actui radit sub
praecepto per accidetis, seu ratione uitandi aliquod malum , quando malum non potest vitati, nisi ratione ali cuius occasonis occurrentis accidentaliter talis actus ad hibeatur I sicut cum quis obligatur ad fundendam ora. tionem , quia cernitur ia magno periculo violandi ca. sitialem inopter tentationem illi accidentaliter provenientem : tunc uero caciit sub inaecepto int se , etiamsi sit ob periculum delinque i, quando regulariter, &aitentis naturis rεrum non potest vitari malum, nisi ad-hi, atur actus oppositus bonus ; sed piaeceptum obli- paris in ptimo innanti ad conuertiouem evolici iam tu Deum, su aci implicitam in prosequuticiae Moi honesti est hii uis it siqv dem Diapth natura manet in P riculo si avet tenui a regula rationis, α clivagandi ad ho- a delecta Dilia indem entet a quacumque tentatione, vel occasioue accidentaliter occurrenti, nisi sibi praesti tuat certum finem & tenulam intra lineam boni hone sti sicut naucletus exponeret se periculo submersonis,
nisi in principio naὐigarioni Waeligeret shi certum fi
nem, quo navem dirigeret: erro praeceptum converte
di se in honum honestum obligat noci minus per se, ac praeceptum vitandi malum morale.
Fuaesumenta oppesta sententiae.
αα tum , quod homo primo committit . non posset elle veniale, quia Obligatur sub mortali alconvertendum se ad Deum uti imum finem; sed salsum indari tale praeceptum pro primo instanti usus rationis Iargo primum peccatum . quod homo committit potest esse veniale . Minor probatur primo: nam illud praece tum nullum sundamentum habet in Scriptura, & SAPP. seu voluntatiε est escogitatum a D Thom standor
Nam illud praeceptum est nimis merosum & autum moilla
103쪽
e 6 Tract. XII. AP peceatis. Disp. III. de Poenis peceatorum
illatam tenera aetate : ergo noti ost credendum dari ta. quod Deus est, de quod remisse rer est , ut ἰnquit Apost te praeceptum pro eo inflanti. Tertio: Quia plures viti In quam cognitionem satis potest plorum pete ipse habi-on ti, & timoratae conscientiae non curant, an in pleve. tus iidei absque instructione prae .ia aliorum. ' Si vero rint tale praedes: um , ut de eiu et omissone se accusent . inustat sententia contraria, quod noci potest prorumpe Eciarior Sequitur ev positione illius, quod pueri bapti- re in praedictam cognitionem nili praeuia instructione ali xati in illo intranti amittant gratiam , cum nulli vel pauci rum. D.ceinus, quod la orat ignotantia invincibili desint, qui tunc illud adimpleant . sevi ria Nam dato , quod D ci aut hore supernaturali , & ratione illius non tene. tale praeceptum ex illeret, fere omnes laborarent inuoran. tur ad plς lictam conversonem supernatu talem : sed loria inuti cibili, sicut de sacto Authotes oppositae opinio. co illius ad cor versionem naturalem tenetur. Idem dutiis aliat viti docti illud in vincibiliter Quotant: ergo vel cimus Ue conversione au Dum finem naturalem, si noctaron clatur talo pisceptum , vel ratione ignorantiae cim. aaeli cognitio suffciens de eo in εο iusta uti Τenetur tame axes ab ejus obligatione manent excusati. Aude . Quia ad propositum , seu amorem efficacem. & si per omnia si adestet tale praecepium, & quis illud non adimpleret, honi honesti incommuni. De quo nequit aahue in illa teneretur adhuc transacto primo instanti usus rationis au ςiate dati ignorantia inuincibilis: cum per lumen synde- eius adimples totiem, ac proinde actu esset peccans, ias te is illi suilicietiter messestetur cum ipsa obligationequedum illud adimpleat, sicut qui non restituit, cum vivetidi secundum rationem. In hoc autem amore inclu- ad id est obirgatus; hoc vicist ut nimis duium: eigo. duntur duo: ptimum est amor implici ius seu virtualis Respondetur negando minorem . Cujus nulla pio. Dci finis naturalis, cum in ipso D o praecipua rati ho-hatio urget . Non trima: Nam hoc praeceptum satis de ni honesti inveniatur unde impollibile est, hoc honum lucitur ex illo testimonio, Des48, Dore tim sitim stitim explicite, & ess caciter amati, quin Deus implicite Aroci huc est mar tim , o ινιmtim mandattim, & ex aliis virtualiter diligatur . Secundum est , quot huiusmod pro nolira ratioue enumeratis. AI quae accedit exposi. amor nequit compati cum peccato originali, seu moriario D Tno ne illud afierminanti, aci ptimum instans, tali r quia affert propositum emcax servandi totam lmapiae piae tetri clEbet expositi oui aliorum Theologorum, gem; etiam praeceptum diligendi Diuin explicith quoaee caluitiarum alia leti pora pro illo uel et minan- primum est tui et alia dum primo innotuerit, ad cujustium . Me fcuhua: Si quidem puer soJum tenetur se con- oblitὐantia mi equititur gratia habitualis, salteiri uir v. Mere in D um eo molo, qu potest, ut inquit D. mouens prohibens, sicut ad amorem evicacem Dei finis et nom. & secundum notitiam , quae ei communica tiar, naturalis, ut seq. tra'. dicemu q. vi ita nullatenu est ei nimis o Prosum. Aes reνriar Quia Iuxta quam docti itiam ad probationem argumenti, satis eli, quod sequantur senientiam probabilem , ut quia intendit convellere in illo istanti obligationem asta n curent ue ejus adimpletione. Adde, sanum consi- amorem e cicacem honi hoaesti. R OIndetur necandolium esse , ut quis de ea confit ariar sub cluhio . Nee assumptum, quia revera homo tenetur non solum asquarto: Nam plures sunt pueri inter fideles nutriti, & seruanda praecepta, quae suo tempore servanda occur-haptirati, ac lacinis mori hias educati, de quibus pi/cre. runt, sed etiam ad eliciendum in illo in statili piopoli. detiatim est adimus ε re talo praeceptum , ut de Ioanne tum essica κ .ivendi in omnibus scuticium rationem, Baptilia. de S. Matro N. Tetes a Ac aliis innumeris: acl propter rationem traditam pro nostra affert ione. Pa- quod parum rescit, quod in aetate magis adulta non ritas ibi adducta potius en pro nobis, quam contra nos. recordentur de ejus au impleti io . AI Au additamentum Nam licet non teneamur elicere propositum essicax ser-rispoi et ur, vel nigando sequelam e quia praeceptum vandi aliquam legem, dum nobis notiscatur servanda hoe in affiniativum, non obii fans pro sinper,stia ero pro alio certo tempore, tenemur lamen in tempore, teinpote uetermitiato, quo traia licto e stit oblista io, quo obligat, elicere tale propositum , quod in sui im- ut co tingit in aliis pra te piis. & in eo. em iuxta posi- plitione imbibitur. T mpus vero quo obligat puerumaonem au versariorum . Vεl illani conc denuo p rus o. ad eliciensum propositum effcax servandi totam legem, quendo, per accidens tamen non obligat ob in . incita- non est praecise illud, in quo quaelibet lex determiuatalem ignotantiam, & Oblivionem , quam i et E omites occurrit, sed etiam ii iiii a primum inflatis rationis, deat ansacto illo tempore incurrunt. propterea tone eliciendum est. leto Arguitur secundo, di simul evertitur praeceptum. 1ar Ad consi mationem respondetur primo permita am si daretiar tale mcceptu conversio deberet fiet i,vεl tendo antreedens; & negando consequentiam. Stu talis ad Dum sti m sui me naturale uel ad Deu fili in naturale, luntur aduri sarii existimante praedicium praeceptum p e xplicite, vel implicii e pet conversone dumtaxat ad bonu ni a D. Thoma,& ejus discipulis praecise , ut puer ju. hon itum incommuni. Ouod tamen no est ut tu uia in pri. si ficetur. indepenpentεr enim ab eo, quos iustificeturniis non obligat ad conversionem in Deum finem sit per- vhi non defendunt obligationem, & prcceptum ad con- naturalem .' quia in pluribus datur igi tantia in vinci- versociem , hincque instru it per conseque tritas me tatas,hili : & sere in omnibus est necessaria pes via instruis puerum illum, si convertatur eo modo quo tale praeoctio aliorum, quet, quia tempus requirit, potest intra ceptum obligat, iustificari. Et propterea adciunt, viilitia puer interim peccare venialiter. N c ad conver. Diale peccatum non posse compati cum solo originali, sici ira naturalem . quia non valet pust in ea aetate iraut si non illus adimpleat, precet mortaliter , & si il-set. oire inopiis discursu in distincta in notitiam finis tua adimplet, iustificetur . & mundetur ab otionali.
ma orasis , licἡt valeat in notitiam aliquam confusam oportet tamen vim huius illationis explicare, ut ex om- sussiciente ira ad peccandum contra ultimum finem. Nec ni capite doctrina D. Thom. appareat ad conversi eat in inaedictu in finem naturalem , ut i m. Respondetur secundo , quoa licet conversio, adplicitam in conversons ad honum hon/1rum in commu- quam puer tu illo priino initanti obliqatur in suppoli Di quia Don est nec G, ut puer positivo actu se con- tione iguorantiae inuincibilis uρ Deo fine supernaturali, vertat ad praedictum honum pio ponendo se hones e vi. non sit eκ se suffciens dispoiilio ad gratiam ; hoe non diui uiri, sici sat erit, si servet prccepta quet sto tem- obstante justificatur, si praeceptum adimpleat. Ratio pote servanda occurrunt scut cum primo aliqua lex est quia δε quit compati praedit a convertio cum pec aettur, certo tempore servanda , non tenemur Hicere cato mort ii sive personali s .e originali . alias e latmopositum de illa servanda, sed sufficit illam suo tem- auellas a Deo sine sumi naturali, &conuersus ad ipsum Pores rvare , Di finem ultimum naturalem, quod tepugnat. Et hac Et eo is natur Nam haec converso ad Deum fi- ratione necessaria est gratia per modum removentis pronem nat malim explicite, vel implicite cognitum non hibens quae quibus datur , misericorditer datur οῦ &sume it aes suilificationem peccatoris a peccato originali, quibus non datur, est in pretiani originalis precati: vel propter quam asseritur a D. Thom ct a nobis talis con . quia collatio illius est omnino gratiosa,& Deus absque initio: quia nullus actus naturalis est dispositio adhuc ullo demerito pol est illam contiatre, aut negare, qui has remota ad gratiam: ergo non adest obligatio gravis ad voluerit. Sed contra hanc solutionem insurgunt plures, galem conversionem. & gravissimae replicae , quas plopotiemus ,& enoda. Aa hoc arguinent. quod tangit graviorem dissices- bimus in trae . sequenti. ratem in hac controvε tua, Respondetur, quod puer in primo instanti usus rationis per se loquendo tenetur ad conuersonem in D um sciem supernaturalem super Omnia, praevia tamen lassicienti cognitione per fidem de eo,
104쪽
Das. I. Appenae . An peccatum, quod homo primo committit posis cm. 9
Iaa Λ Rquitur tertio . Nam ex eo quod detur proa, illo innanii praeceptum aci conversionem
e meaeεm ii, Deum finem naturalem , non sequitur , quod primum peccatum debeat esse mortale . ergo potest puer an illo primo instanti peccare venialiter, priusquam Dec- et mortaliter. Antecesens probatur r nam potest puer in illo primo instanti dic re mendacium , sicut potenes ieere aliquod opus virtutis , ne impe aliquem actum misericordiae: ergo ex eo, quod detur tale praeceptumpto illo instanti, non sequitur , quod ptimum Pecca.
Augetur di seultas. Nam illud instans, in quo obli
gat praeceptum convertendi se in Deum, non clebet esse metaph Ilicum, & omnino indivisibile, ut nos praeno. ravimus, sed morale & eo ernens aliquod tempus:
ergo satis erit ad adimpletionem hujus praecepti, si in ter. minci illius ins aut is moralis adimpleatur. Iam sic ς sed in illa duratione intermedia potest dicere mendacium, quos non excedit limites peccati venialis ergo Aude: Quia adimpletio potest disserti pro aliqua brevissima
morula, quia parum pro nihilo reputatur ' ergo ita poterit peccare venialiter, ut simul illa ,evissima motu. Ia non reputetur peccatum motiale in aestimatione
Confirmat ne; Nam ostis rationis perfectus non sol .itur subito, sed succissi se & paulatim, mi usque peris venit ad usum rationis impersinum, & semiplenum ,
quam ad & plenu persectum ut contingit in dormiente,velebeio; sed tune potest peccare venialiter, & non moris taliter . ' quia ad peccatum veniale sufficit semiplena li hirtas, & ad peccatu mortale non nisi plenae ergo in illo inuanti morali potest puer peccare venialiter. Ad argum respondit ut negando antecedens. Ad cians prohationem dicendum est, quod illud mendaciam, licet per se non excedat limites peccati venialis per accidens
tamen esset peccatum mortale e quia esset causa, vel occa.
so omissionis actus , quo adimpleri debeat praeceptum grave . Idemque dicendom esset de alio quocumque ope.
ee secundum se honesto : sicut qui tempore auditionis Sacri, in quo obligat ejus praeceptum, se traderet ludo,
uel recitationi, peccaret mortaliter.
Αcl augmentum dissicultatis , dicimus, qnod licet illud instans, non st metaphysicum , deest tamen puertiti toto illo tempore ad discernendum inter honum, de malum, & ad des therandum de seipso in ordine ad honum:
Ideoque , si non deliberat , quando primum potest, in
hoc ipso peccat mortaliter: quia se retardat voluntarie ab
adimpletione huius praecepti. ' Nec refert, quod potest
dati aliqua inaduertentia. Nam anthor naturae , & ipsa natura media synderesi offert primo ut cogitandam uel L rationem de seipso in oedine ad Deum, & bonum hone num , ipsaque taliter reclamat pro praedicta deliberatio. . quod non nisi ex industria possit ab huiusmodi cogni tione diverti j qnare si aliqua diverso st, non ex semiplena advertentia peccaret tantum venialiter, sed peccaret
mortalit e tanquam hahita ex anima .
Ad id quod additur, Respondetur, quod, completoptimo instanti usus rationi , non potest pro Neuissima mortila ejm adimpletio differri, quin imputetur ad mor. ale: quia hoc praeeeptum est omnino determinatum ad primum instans usus ratioohi scut quando urgetaravis gematio u.g. eirea fidem , obligat per te Ioquendo praecematim actus fidei pro illo tempora determinato, quo durat tentatio, ita ut non possit differri pio minima morula posteransactam rati nem .iar Au confirmationem respondetur concedendo,, quod se ebrii, & semidormientes peccant venialiter permotus semiplenos; negando tamen, quod puer in primo instanti possit per huiusmodi motus peccare venialiter . Et ratio diseriminis est quia motus illorum pertinent iam ad lineam moralem, motus vero pueri sol iam pertinent ad lineam physicam Pro quo nota, actum non esse moralem ex eo praecisa, quod si liber: si quidem iuxta probabilem sententiam actus indifferens est liber, & non est mota lis, &in nostra sententia huiusmodi actus per accidem est possibilis . Unde ultra libertatem tequititur ad morallia. tem , quod homo conserat suum actum cum regula mo.
alitatis, ut se percipiat convenientiam, aut disci eis nientiam eum illa. Et quia nuis os pol est hoc percipere, Di- si aliquando certificatus suetit de praedicta tegula, licui nullias potest cognoscere, an aliqua imago te piaesentet Caesarem, aut ah illo discordet, uis cεrtificatus fuerit aliquando cle torrea illius ; ideo quando homo non habet regulam moralitatis sihi manifesta tam , & cognitam , nec de ea est certiscatus, nequit adhuc imperitele obstelum ut morati attingere : quia nequit adhuc impetu te petet pete , an actus sit conformis, aut disermis praedictae tegulae . Deinde nota , quod ut homo cognoscat regulam mo. ralitatis, necessatia est plena advertentia , seu iuuicium plenum & perfectum . Tum quia per cognitionem semiplenam nequit intellectus certificati de ob ecto a se cogni. to , neque potest illud conserte cum tali tegula, aut sit illi consorme, au i difforme. Tum, & praecipue . quia prima cognitio praedictae regulae nequit aliuntie prouenire nisi a Deci per lumen synaeresis, cujus actus nequit esse cum semiplena tantum advertentia ' eum virtus moralis, scut& intellectualis nequeat elicere nisi actus persectCs, ut colligitur ex cimnitione virtutis, quae est d seMro ad opti mum . Ex quo colligitur, quod, usque clum homo habeat judicium ιν etesis , o nos petit aes vertentiam pie. Ita, nondum ingressus est ullo modo in lineam moralem , ideoque omnes ejus motus, etiamsi sint semiplene liberi, remanent intra lineam physicam. Ex his jam constat nota disparitas inter motus se mi
plenos semie, si, & semidoemientis , & similes motus pueri mo pervenientis ad usum rationis . Nam illi iam ingressi erant in lineam moralem, quia aliquando certificati sunt de tegula moralitatis, & ue hono honesto per iudicium syndete sis ideoque in vi praedicti iudicis praece dentis, occurrente aliquo obiecto dissono , possunt ali.
uno modo percipere eIus difformitatem cum piaedicta regnia , quam in memoria retinent. Caetetum pueri ani persectum usum talionis nequeunt adhuc imperfecte pet cipere coosormitatem , aut difformitalem cum prauicia tegula, nec ipsam regulam, cum nulli bi regulam mora.
Iitatis didicetini, nec rationem honi honesti cognoverint, ut ex se iiquet: & propterea motus semipleni illotum non sunt houi , aut mali moraliter .ra Sed objicies primo. Nam licet cognitio persecta hujus regulae pet sectam advertentiam exposcat, cognitio tamen incerta & duhia potest haberi eum semiplena advertentia. Quia scut se habes simpliciter au simplici ter , & magis ad magis, ita secundum quid ad secundum quid . v Leshdo. Nam pueri suffcienter cognoscunt ratio'nem boni phocia ut in objectis percipiant consor mila
tem , aut Oissormitatem cum tali bono, antequam deli herent . ergo idem dici debet circa honum morale. Ad primam Ohiectionem, respondetur negando assumptum. Quia quaelibet notitia dubia debet supponere notitiam certam. V. g. quis dubitat, an Petrus sit sa. piens, vel ignarust Debet suppone te in se notitiam ceris tam de sapientia. Similiter quis dubitat, an teneatur has vel illa legel ptiils debet certo cognoscere se habere superiorem, a quo oriatur lex e s enim de hoc dubitaret, non
obligaret illum lex dubia, quia in dubij s major est condiatio possidentis . Unde nisi quis sit certus de hoc principio,
ho8- est Deutatim , o matrum es figundam , quod est prima regula moralitatis, nullo mouci tenetur ad legem
respuendi, quod illi bono dissonat , aut proseqnendi
Ad secundam respondetur , concesso antecedenti Inegando consequentiani. Cuius dilatiminis ratio sita est in eo, quod circa bonum ph; sicum certificatur puer naturaliter per ea , quae sensibus percipit, quia somm importat consormitatem, aut distormitatem cum ipsa natura physice sumpta , qua ratione etiam hruta cogno
scunt tale honum. At prima notitia boni ho si non sim mittit a sensi hus, sed a Deo per synletesm, sine euius illustratione nequit homo perei pete rationem talis honi r& cum soderesis non sit ad aetum imperfectum, oh ra tionem nuper datam, inde est, quod non habet illam eo. Mitionem requisitam ad venialiter peccandum , & puer
ille habendus est in illo itatu, quasi nullo modo ingressus su in lineam moralem:
105쪽
An bomo in satu iustitie ortinalis potu
HOe dubium d siderari vῖdetur pro coronide huius
lisputationis ultimae , ideoque me modum a pDen. citas illud ad examen vocamus Pro cuius luce, aliqua animaes versione digna sunt . Et ante omnia recolenda est illa divisio sepius repetita in hoc tract. peccati venia Iis in peccatum veniale ex genere , seu ex obiecto, ut simplex menda elum, & in peccatum veniale ex parvi. rate materiae, Di surtum unius assis, & tandem in Mocatum veniale ex imperfecta deliberatione, ut motus senasualitatis, qui praecedunt omnimodam deliberationem. Et de his omnibus procedit dubium, licet praecipue velinsetur de peccato veniali ex propria materia, & parvita. re illivi, ut decursu controversiae apparebit. s. I. Suppestis in nrentia et
iis Q Upponendum est prim3 hominem non poso se pecore vetii aliter D statu iustitiae origina.
is non p ovenire ex eo, quod quocisibet peccatum , quod in illo committeret, esset mortale , quamvis alias esset ex se tantum venialo, quia si illud committeret, revela effet ve aias . Ita communiter Theolodi cum Ang. Prae cepi. io p es quaest. 89 art. I in coe p. ubi ait: Meeta omno es o Muredum, qua id, qu. a nobis es veniale, si ipse
commi 'eret, esset Ibi moνtale nos re amitidinem sui stetis . Ei prohatur eous ratione.' nam status aut ilignitas peris
solae, nisi interveniat aliunde aliqua ratio specialis, ex vo O v. g. solum est circumstantia a gravans , quae non facit, tit id, quo lex se est tantum ueniale , sit motta atqui in illo stato non ost ratio aliqua specialis praetero enitatem personu seu status, ut eu se liquetr olgo ra tione status non esset peccatum mortale I Nec refert,
s sicas, quod omne preealtim procesεtet in illo statu
ex contemptu ,edm non committeretur ea infimitate,
ani ignorantia. Non inquam, refert Quia ex hoetan eam dehet inserti, quod procederet ex malitia; sed ex hoe non sequitur, quod peccatum ex se veniale sit morisa ale. alias mendacium iocosum scienter dictnm nunc esset peccatum mortale I ergo. ' Adde.' Nam aliud est, peccatum veniale committi scienter, seu ex malitia, Ac aliud ex contemptu importante me liarem speciem
contra obedientiam, sed potius stat primum absque se.
eundo, ut contingit in nobis I ergo eae eo quod pecca eum veniale in illo statu non procederet ex infirmitate, aut ignorantia , non sequitur, quod procederet ex con
temptu , nec ex hoc capite osset mortale .
si tu illo statu committeretur, absolute loquendo non E stineret satum.' proindeque, dum D. Τho m. docet, hi 'ninem tu praea icto statu non potuisse primo precare veni litet, citi est sensa , quod poccatum illud clostrue. et statum lia contra Duranuum communitet Theolo gi cum D. Thom loco nuper citato in argument. Sedeontra , ubi supponit, quod peccatum veniale coexiste
et cum illo iratu, s per possibile, vel impossibile committeritur . Id m expres silet docet ad 3. Dhi ponit dis erimen inter mortale, & uviale, consistens in eo, quod mortale destrueret natum, secus vero veniale . Et ratio est j nam amissio illitis natus cum tot aerumnis, At ma iis inde consequutis non est poena proportionata culpae Ieui, quae non rescindit amicitiam Dei I ergo non de strueret statum. Co i firmatur primo r Nam mors est poena conse
du-ns infalli hi liter amissionem status, ni alibi diximus:
stici homo in illo statu inccans venialiter n- incurisset poenam mortix, cum solum constet ex sacra scriptora, Dane suisse a m taratam pro esu ligni vetiti, quatenus prohibeatur primis patentibus sub culpa mortalit ergo nec destiuolet illum statum. I Confirmatur secundo,
re urgentio . Nam pet sectio illius status aut provente
hit ex gratia, aut sundabatur in ea , ut omnes aiunt;
sed incredibile videtur , quod destruat ut persectio illius
per peccatum, qnos non opponitur eum gratia, ut et peccatum veniale et ergo idem quod prius .:ia Diximus supra absolvi E I tiendo: quia sorsan obii. ciet Durandus, quod natus ille erat status innocentiae; sed si Adam peccaret venialiter, amittet et innocentiam , quia haee importat immunitatem ab omni peccato: ec
Plopter hanc obiectionem diximus supra, quod pe
catum absiliate I tiendo non destrueret statum: cum quo reci/ eohaeret, quod illud destrueret secundu .n
qnid . pro quo scito, quod status justitiae origi lis non consistebat per se primo in ipsa innocentia, sed ingratia, habitibus, aliisque donis, Ac auxiliis, quibus con.
si tuaret homo innocentiam. ipsa velo innocentia, quae
erat effectus praedictae justitiae, eoti sinit in itidi . iubili,
et significat omnino immunitatem ah omni peccato. Uade quia Adamus, peccando venialiter , non amitteret ullam ex praedictis persectioni hus pertinentibus sve acicoepus, sive ad animam, sue ad potentias, propterea non amitteret statum ah lute. At quia amitteret inno. centiam , potest dici, quod amitteret illum statum se condum quid, hoc est, quoad aliquem effectum secunia darium illius. 28 Supponendum est apia nos tertio, hominem in statu iustitiae originalis non polle primo peccare Venia litet saltem ab extrinseco. Ita communiter Theologi , adhue adversarii numero proxime sequenti reserendi. I Pro quo nota, dupliciter posse hominem reddi impe cabilem ptimo ab intrinseco, ratione alicuius intrinsecae persectionis , aut dispositionis , ut eontingit in heatis secundo ab extrinseco, ratione alicujus providentiae specialis Dei praeservantis a peccato media protectione, amriculis de foris imminentibus. Suppositio debet intelliat in hoe posteriori sensu Et satis probata manebit ex rationibus f sequenti perpendendis, quae saltem suadent hanc impricabilitatem extrinsecam in ordine ad peccata venialia. si Et s inquiras, cor Deus non applicuit homini hane speesalem providentiam, ne in illo natu peccaret mortaliter ἰ de illa applicuit, ne peccaret venia liter Responsetur, quod natus ille ex natura sua nora erat inam imbilis, ut ipsa experientia nos docuit rideo. que ille stat ut non postula hat providentiam Dei specia. lem praeservantem a peceato mortali, ut sic resplenderet omnimoda hominis libertas, & innata otu desectibilitas. At summa persectio illius status exigebat, ut in eo non esset iti sensu composito aliqua culpa, vel poena,& ob is dicebat etiam exigentiam ad Me, ut providen. ita clivina praeservaret homi uem ah illis peccatis, quuhus non amitteretur status ille , qualia lunt venialia. Quibus praesuppositis, totus ordo hujus controversiae
sat in eo, An homo in statu justitiae originalis posset
elicere aliquod opus, quod ex omni capite esset tantum veniale, estetque compossibile cum statu praedicto οῦ vel pollux reduehatur ah intrinseco imprecabilis venialiter, eatione alicuius dispositionis intrinsecae proveolentis ab aliquo dono sibi inhaerente. aio Carca quam difficultatem duplex versatur senten tia. Prima a firmat, hominem in statu inti retiae potuis. se absolui h peccare venialiter. Ita Gillelm. Altis . lib. a.
Suarer in hoc tract. disp. a. sect 7. Amico thidem dis 23. seci. 8 asserens esse eommunem Seholasti eum extra Scholam D. Τhom secuntia docet, non potuisse pectare venialiter nousolum ratione protectionis extrinsecae, sed etiam ratione alicuius intrinseci doni, idest ratione justitiae originalis. Ita D Thom. in hac I. a q. 89. art. 3 asserens suisse hine pinionem communem Theologorum. Angelicum Maagis' sequuntur omnes eius discipitii, qui hoe duhium pertractant, a quibus recedit Eumel negans ei imprecabili. talem ab init inseco, ut videri potest ad pret citatam araticulum propos t. 3. Inter cliscipulos o Thom qui hancis citentiam defendunt , merito connumerataei sunt NN. Salm. in Comment. praedicti art.
IIo Ieendum est, hominem in statu innoeentiae
I earere potentia init inseca ad peccandum venialitet. Et probatur ptima ratione a ponetioli deducta
106쪽
ex D. Thora. in argum. Ad coitu Nam si peccatumve ale potuisset esse cum statu illo innocεntiat, jam alias u tu poenale potuisset esse in illo statu; sed tepugnat,
quod nomo in illo statu pateretur aliquam poenam, vel quod hab ret condignitatem ad illam : ergo repugnat, quod in illo natu primo peccaret venialiter. Major est
certae liquidem reatus p xliae tam damni, quam sensus. st proprietas cuiusvis peccati actualis , minorque mise.
xi a se ii minus malum , quam culpa. Minoe veto suave. aut tum a D. Thom ex D. Aug. 14. ad civit. cap. l . hi illum statum vocat fruem, & beatiam his verbis: M.que eleret quidqtiam, qusu vilis eas bona adipisceretur ἰ n 6se iuerat, quia carnem, Hamis bominis fellaiter iit triri endore. Tum etiam: natu status ille erat omnimodae
persectionis. iucunditatis, & selicitatis, vi sapius prae. dicant SS. PP. ergo repusnat cum illo aliqua poena .
a i R spondet primo Scotus, quod reatus ille solum es t acl u uandam clisplicentiam de illo precato , quae compatibilis est cum illo nain . s Confra est. Tum quia quaelibet uisplice ria pugnabat cum illo statu', sicut &erinitia, ut ex vel his D Aug. amith colligitur: ergo nec hab re potest reatum ad praedictam displicentiam. Tum /riam . Nam illa culpa excederet in gravitate prop. aer circunstantiam uatus simile peccat m commissuma his pro hoc statu; sed culpa uenialis in nobis inducit
reatum , non solum ad displicentiam de eo, sed etiam Od poenam sensus: ergo etiam in illo statu. v T- de. augne. Quia displicentia solum datur ad extinguendum uehitum p ccati au poenam : ergo si manet reatus audis plicentiam, et iam a a poenam.It baroruν B eo Nam demus, quod ante displic ni iam homo ille transferret ut ad aliam
vitam; tunc non e set transfereudus immediaie ad glo. aiam, iuxta illud Apocal. 2I. Nitit eoimuinartim intrabilia ear ergo ptivatio illius haberet rationem poenae ergo etiam corresponderet ei aliqua poena sensus. Patet comisquentia: quia eadem, & sol te major est de hac, ac δὴ illa. 13a REspondet secondo, quod soldm incurreret de-hi tum ad fit ventiorem actum charitati . ' Contra est. Tum quia in peccato est thatus culpae, di teatus panaes atqui culpa tollitur saeph per fit uorem charitatis, ma. mente reatu ad poenam: εrgo debitum non est tantum viil servorem charitatis, sed ei iam ad aliquam poenam .' rim etiam. Nam servor charitatis intantum remittit culpam, At etiam aliquando poenam , inquantum est vitiualis displicentia de illo, et actaequata satis actio pro eo; sed tiis licentia pugnat cum illo statu: ergo etiam strvor charitatis, prout est debita pro peccato. i 3 Respondet terito concedendo , quod ex illa culpa τε sultate id hi tum ad aliquam poenam sensus. In quot a. - alto nullum datur inconveniens: cum nihil adver- έum repetiatur in Scriptura facta. ' Contia eli trima. lam h est contra Ss. PP. dc sensum communem D D. Mecnon contra pers citonem illius status Secundo . Nam ulla culpa non punitetur in hac vita . quia nihil poenale potuit ille cum illo statu, ut aiebat August. nec in alia, quia non esset in illa hypothesi purgatorium, ut tenet communis DD. Cpinio : ergo non refultaret debitum ad
Poenam corporalemi 4 Probatur secundo a posteriori: Namsi homo in
illo natu posset precare venialiter, posset generati aliis quis habitus Vitiosus, nempe ex repetitis actibus me Haesi habitus mentiensi s sed hoc repugnat: ergo non posset illo statu pecore venializer. Major videtur cetra equia non est ratio, cnt in nobis ex iteratis acti hu ge cere tot habitus. dc noci in illo statu . Minoe vero pro hatur oram omnis habitus vitiosus inclinat ad malum,
Itis utque dissiculiatem in e .itatione mali, dc prosequii Me boni ; sed hoe pugnat cum felicitate illius status:
ergo etiam repugnat habitus uitiosus.
iis Respondet Scottis, quod iustitia originalis ima pediret generationem illius fiabitus. Vel, semel prodi .cio. i indiret, ne prorumperet in suum annm, sicut de facto ligabat appetitum sensitivum , ne inclinaret in
sed haec evasio ead m facilitate , qua dicitur, etiam dispellitur. Nam ii iustitia ori inalis habet vim ad im. v aibndam generation ira habitus vitiosi, vel ad illum sicandum semel pro an um e ergo potiori titulo impe. diret actum, qui p j, is co iditionis est , quam habitus , ct potiori titulo ligaret pNlentiam , ne exiret in actum Tom. III. Potiti Theot Sarra. pravum. Raeratur: Nam per vos, nisi speciali provi. uentia , aut iiiii acnto potentia, nequit impediti ut exeatia peccatum veniale: ergo idem foret dichndum de hah tu vitioso quoati ejus innatam inclinationem in actum malum, de de actibus te petitis quoad productionem habitus. 's Adae. Nam ille status non debet sundati in re petitis miraculis, & ita Deus non impediter actionein causatum naturalium, sed sondari de t m persctioni. hus initia se eis propriis illius status: sed εsset miraculum, quod actus repetiti non generarεm trahitum . de quod habitus genitus non inclinaret in suum proprium actum, sis mel non est pεrs ctio intrinseca ligans potentiam adactum pravum: ergo.
i 36 Piobatur tertio ratione a priori, quam assertD. Thom. loco citato in corp. art. quae reducitur ashanc formam: Nam status ille innocentiae consistebat in sumina ordinatione corporis ad animam, potentiarum insitiorum au tationem , rationis inseriotis ad superiotem, de inius ad D mn, ita ut, quandiu ratio su petior contineretnr sab Deo, non possent aliae uires deordinati circa sua objecta connaturalia , sed peccatu in veniale ista tum amri secum deordinationem ad rationem superiorem e ergo stante ordinatione rationis superioris, non poterant vites inseri res peccare venialiter . Iam se sesomni incit didatio illi iis status incipiens a parte superiori esset peccatum mortale, cum versaretur tanquam circapto ptin m objectum circa ultimum fin m in particulati, circa quem quilibet ass ctus ex genere suo est peccatum moi tale. ergo neqvit homo in illo statu primo peccare
1; Respo et Scotus primo , non satis probari, ruod prima deordinatio hominis haberet incipere a parteuperiori; quod erat necesse, ut praedicta ratio effcaci. ter concluderet. Et dalo, quod inciperet a parte superioti, por erat deordinari haec per aliquem motum semi deliberatum, v n insidelitatis, aut odii Dei. Sed occasione huius evasionis praedicta ratio magis roboratur, & ipsi evasio refellitur quoad utranque par. tε m. Nam propriuς effetus formalis jostitiae originalis
est praedicta subtractio Jc subordinatio partis inferioris ad sit petiorem ; sed eo ipso pars inserim nequit d/orisclinati , attenta saltem connaturalitate rerum , ptius. suam ratio superior deordinetur ergo de ordinatio in illo statu nequit incipe te a parte in seriori. Minoi proia
hatur e nam contra ordinem naturalem rerum est,
quos, manente forma quoad essectum primarium, im s diatur aut deficiat a suo emetu secundario ; atqui es-iεctus primarius justitiae originalis erat subjectio patiis supeliotis ad Deum per gratiam , a qua di manabant tan qitam es eius secundat ii sim passiones aliae persectiones aliis potentiis inhaerentes, quibus subiiciebantur parti su
p tioti, scut animae corpus: ergo, attenta connaturali.
tate rerum illius status, pars inferior nequit deoruinari,ptiusquam pars. sup rior de ordinetur Quem discursu iri
iuculenter tradit D. Tho m. in a. disi. 2ι. quaest. 2. art. p. his vel bis Pim Mat trimi dis rei tittido , ut Iuperior pars rationis Deo Abiiceretur, e i 5hiacerentur inferiores Lires,
qui a stili cereri r corpus ira qtiod primo Jhenio esset causa Iecussa, O sedet Gysmanente otitem ea a , m eret esse e sa. Ex quibus iniesrt, nullam deordinationem posse ca-d te in vitibus insitioribus, manente primo effectu oriadinati ix partis supfrioris ad Deum. Per quos prima
pals evasio ais manet impugnata.
ias Quoad sicundam etiam resellitur. Nam propterea in nobis motus aliquis partis superioris potest εi se peccatum veniale ex imp rlecta deliberatione, quia fit, uoluntate subito, prius tuam ratio aer ina aut Dei Ieis consulatur, aut consuli pollit, ut tradit Div. Thom. iupta quaest. P. art. io. sed hoc stare non potest cum persecti ne illius status et go pars superior nequit deordinari per aliquem motum simi deliberatum , v. g. infidelitatis. Mi nor probatur: tum quia ille modus opera i solum ha bet locum in natura impet aedisposita , estque imper- set io naturae . Tum ei iam & praecipuh: quia voluntas hominis iti illo statu erat ornata non solum habiti bux de donis gratiae communibus, sed etiaira aliis persectionibus specialibus ; sed talione istarum si, ut voluntas non posset Uicere in illo statu opus aliquod si mi pione delib-ra
tum t ergo nequit stare aliquis ni tus deordinatu ex im. persecta deliberatione voluntatis . Minor probat urnam
non est ratio, cin appetitus senstivus in illo natu ita
107쪽
TOct. XII Ad Pereatis. Disp. III. de Paeris perratorum.
Visceretur , ni nullum inordinatum motum haberet, qui praeueniret rationem, & quod voluntas simili modo ton perficeretur ; sed iuxta eonflantem sententiam Τheo ogorum appetitus senstiuus ita perficiebatue aliquibus donis, ut ratione illorum maneret ligatus quoad omnem motum deordinatum ergo idem dicendum est de volun
iti scriptura sacra ad docendum, quod Ada. mus in illo itatu innocentiae nos potuerit dicere verbum otiosum, aut leve mendacium . ergo nec debet a firmari,cuod non posset peccare venialiter. Ad hoc argnment. respondetur, quod lices non stan thoritas expressa in Scriptura doceos nostram assertimnem , colligitur ex testimoniis P P. Nes desunt suffcientes rationes , quibus ostenditur sententia D. Thom. quii nos saltem) praevalere debet Scoto, & aliis Themi apud ii bis .i o Arguitur seeundo. Nam qui potest eligere ma. Ins , etiam potest eligere minus; sed Adamus in statu
Ennocentiae poterat peccare mortaliter , v. g. proferre mendacium perniciosum, quod est maius malum . erga poterat etiam peccare venialiter proserendo mendacium
iocosum, quod est minus malum. Et confirmatur. Sicut Deus prohibuit primis parentihus esum pomi sub moriali, ita potuit illud prohi- hete sub veniali Mesus enim ille, cum de se esset materia Parva, non est ratio, cur non potuerit prohiberi tantum uh .entali; sed tunc Alamus potuit de illo comedete,
sicut defacto comedit .' ergo tantum peccaret venialiter. Ad argument. respondetur , majorem esti veram,
dum noti est specialis aliqua ratio, quare quis non ML set eligere minus malum , quando potest eligere majus, Ot in praesenti contingeret. Siquidem status ille erat ita in se inclinatu . ut non passet destrui nisi ex parte sit t. dinationis ad Deum, quae erat essectus primatius illius. Manente autem praedicta sub dinatione , non datur lo. eus ad aliam quamlibet deordinationem, quia tullta pro videntiam ordinariam nequit destrui embus secundati uri quin destruatur primarius Et propterea in illo stata homo potuit peccare mortaliter , quin posset peccate
Ad confirmationem respondetor concedendo abs aut 3 majorem. Sed cum eo stat, quod Deus non posset, attenta communi providentia hu us satus, prohibere esum pomi sub veniali, nisi praecederet aliud praeceptum grave, v. g. circa conversonem in Deum finem superna. uralem , ita ut non posset homo in illo statu itangere incisceptum circa esum poml, nisi prius frangeret praeceptum circa praedictam conversionem. Nechaee solutio est uo.
unt arta , siquidem tandatur in ratione satis effeaci Div.
i t Arguitur tertio. Nam homo in statu innocentiae erat libet in ahninendo se , s. g. a levi mendacio: ergo
potεtat illud proferte. Antecedens probatur: nam me
retetur illud vitandor ergo erat liber in se ab illo absti.
Ad hoe argument respondetur, quod sent Angelus ῆn primo instanti erat libet in elicientia actus charitatis, di meruit per illum, quin posset peccare per eius Oinis. sionem, & scut confirmati in gratia, ut Baptista, &Apostoli, libeth vitabant peccata mortalia , & mereban est pet vitationem illorum , quin possent ratione
eoni confirmationis peccare mortaliter : similiter limmo in statu innocentiae erat libet in vitandis venia. ibus,& mereretur per eorum vitationem, quin posset peccare venialiter. Ad quod accedit specialis ratio pro homine existente in illo statu: squilεm absolute de
impliciter poterat peccare venialiter, quatenus per pec. catum mortale poterat se excludere iustitiam origina rem, qua exclusa , tam potentia antecedenti, quam cori.
sequenti poterat peccare venialiter , quamvis in sensaeomposito iustitiae originalis non posset peccare venialiter. Quod in summa est idem, ac dicere, quod non pieest peccare venialiter, priusquam peccet mortaliter. qa Ultimo,& urgenti due arguitur. Quia nulla dis
mulio intrinseca erat in illo statu unpediens hominem,
ne peccaret venialiter: ergo ab intri ioco erat pniens se care venialiter. Anteced-nc probitur: nam o ulla dispositio ibi εtat impediens hominem, ne peccaret mort liter: ergo nec erat illum impediens, ne peccaret tantum venialiter.
Roboratur hoe . Nam disposito hominem impe.
diens, ne peccaret venialiter, ειl- t justitia originalis cum
omnitius perfectionibus & clonit sibi adiunctis : seu iustitiah e non erat satis ad impeuietiuum illum, no peccaret mortaliter: ergo nec erat salis aes euin impcdientum ,
Roboratur magis. Nam propterea iustitia originalis non impediebat hominem , ne in illo statu peccaret moris taliter, quia consistebat in habitu,& habitibus utimur, cum volumus f sed hae ratio prohat . quod non elt satis au hominem impediendum , ne inccaret venialiter: ergo. Confirmantur haec omnia Nam sicut justitia importabat specialem persectio em, ratione euius pars suis p tior suba hatur Dro, ita importabat speciales perie.ctiones, quibus pars inserior sub Jεbatur parii superiori,& appetitus sensitivus ratiocii, & corpus auimae; & niis his ominus illa persectio non ita sobiiciebat partem superiorem, ut conititueret illam impotentem au peccaactum cujus p ccatum ex genere eli mortale) eigo Dee aliae pet sectioues ita dotient subiicere . ites interiotes, ne possint peccare , quarum peccatum esset veniale. Patet coa. sequentia a paritate: nam cum Misectio descenaeus itipartibus inferioribus si originata a prima persectione te. ii dente in parte superiori, non posset esse magis activa tot se dicamus) aci subiiciendas partes interiores se e riori, quam persectio testu ris in parte sumtioti ad illam subiiciendam Deo, aliis esse iis excederei suam causam: proindeque , manente si Medi natione partis su p.riolis ad Deum potetit introsuci aliqua inordinatio in par. tibiit inferioribus, dc dari peccatum veniale, quia prae .
At hoc argument. cum omnibus suis addita mentis,& confirmationem, Respondet ne, suod licet justitia ori. ginalis non ita subiiceret partem Lip-tiorem , ut redae. ret illam imprecabilem absolut/: suppolita tamen suborisclinatione illius ad Drum, necessatio fateti debemu quot reliquae vires manebant omnino ligitae ,& impeditae ad quamlibet deordinationem circa sua obsecta. Et ratio huius est, quam supra tradidimus: quia scilichi, manente emctu primario alicujus formae, necessatio. saltem Per idinem ad causam creatam, debet se aut effraus seco, datius illius. v Nec obest contra hoc probatio audiaeta in confirmatione , quae videbatur magis urgete . Nam homo in illo statu habebat omnimodam tibi talem auconservandam , vel remi lentiam junii iam originalem quoad omnes suas perfεctiones; noli tamen habebat libertatem ad illam ropellondam quoad persectioilex residentes in viti hu4 inferioribus, manente iustitia originali quoas perset ione in residentem in parte supditio. i. Sicuto Leto homo habet plenam libertatem au conserva dam gratiam , vel repellendam; semel tam n ea existen re, non est in eo libertas ad abiiciendas a se virtutes a gratia promanantes, & rescientes in potentiis Pat enim est utrobique rati
suppostis tamen persi ionibus, quae in allic viribus
residebant, nullus motu itioiuina ius in eis p torat tu
surgete: quia ratio superior, cui subordinatae erant , aut de bat in seipsa deo uinari, tum in isto novi habeat lci. cum motus incruinatus ex semiplena deliberatio ae , aut debebat impedire talem motum. Neque obstat, quos persectio residens in vitibus inserioribus consistebat innabitu ,scut pet sectio inhaerens parti superiori. Pioptet rationem dictam. Et quia donum confirmationis coci sistit in habitu; & tamen ratione illius tecidit De ho impeccabilis saltem moraliter. Et ut tradit lilii tris . . dou in hac i a disp. η8 a num. 23. cum aliis Th- logis, non repugnat aliquis habitus reddens hominem adisolute impeccabilem. De quo, & de donia consimaticia is cicinia
108쪽
Dub. III. Appendi . An B gelus possis peccare tantum Mesaliter PDUBIUM III. Appendi X.
An Angelus possit peccare tantum
II Oe dubium excitat Div. Τhom. in praes quaest. M.
art. 4 dc propterea illud per modum appenaicis I putati is exponimus. Pro quo nota, Anselum Do se considerari in pluribus statibus. Primo conliderari p ..test, prout est beatus. In quo debet suppo i non pusse peccare, venialiter, aut mortaliter. Secundo in si alia, quem haberet, si cocideretur in puris tiaturalibus. Innuo etiam suppocli debet, quod non potest peccare mor. taliter, aut venialiter quia est absoluie &ati intrinseco impeccabilis directe circa legem naturae, quae tantum iri illo iratu obligaret, ut late ostendimus in suo tracta. tu . Potest tertio considerari in statu damnationis. Quat. to, & oltimo potest considerari secundum se, & pt s ludendo a primo , & tertio statu , supposita tamen elevatione ad finem supernaturale in . Et de Angelo se. c dum tertiam & ultimam acceptionem dubium m. est procedere, seu praecipue secuncium ultimam. cu. ius tesolutio si laetit negativa, evidenter inseri resoluallionem n gativam pro natu damaationis.
Circa quod duplis est sent alia. Prima affirmati. va , quam aesendunt scottis , Gahelel , Almain. relatioub. praeced. quos sequuntur pluris P P Societatis Valent. t m. a. disp. 6. quaest I9 punct. i. Vaκqueet in pta s. Suarer. lib. 3 de Ai I. cap. 8. Granaa. i. parti tradi. a. disp. i. & alii. Secunda est negativa , quam docet D. Thom. loco nuper relato, & commutiiter ejus cliscipuuli, qnibus adhaerent NN. Salmant. in hie vi Commetit.
143 Ieendum est, Angelum Mon posse peccare I in venialiter, sed omne eius peccatum de re
esse mortale. Et in otiatur ratione o Thom. nam A
gelus nihil potest inordinate appetere nisi cum ordine
actuali ad ultimum finem particularem indebitum. erispo nequit peccare tantum venialiter . Consequentia est
legitima: nam in hoc distinguitur peccatum veniale amor tali, quod illud est circa modia & praeter finem, &illud circa fiuem, ut diximus disp. praee. duh. s. proinde. que quilibet deiectus circa finem est peccatum mortale.
antecedens vero prohatur: nam Angelus omnia resol.
vit usque ad ptima principia, itaui non cognoscat comes asi es seorum , ut in nobis e litigit , sed prout inscrucipiis ; seu primum principium in a)ibilibus est ut .rimus finis particulatis . ergo nihil potest appetere nisi cum ordine actuali ad Ditimum finem particularem.
144 Huie rationi dupliciter potest responderi ex dimina aduersariorum. Primo negando , quod Angelus debeat Omnia intendere propter ultimum finem particularem. Nec Oppositum sequitur ex paritate intellectus: nam haec potentia est necessaria in emnoscendo, & pro ter hoc, & ejus actualitatem & immaterialitatem non potest amnostere conclusiones, nisi in principiis. voluntas uero in libera tam circa finem, quam circa media, ideoque non cogitur intendere finem, quando elegit meoia , nec monv rso. condo permittendo, quod om. Dia appetat propter ultimum finem particularem . seu hinc non sequitur, quod leve mendacium includeret moristitem deformitatem, esto ordinetur ad appetitum imordinatum propriae excellentiae.
Prima evatio Nevitet refellitur ex dictis tract. de et 1 Tum quia intellectus , & Woluntas debent conve nite in eodem gradu immaterialitatis; sed intellectus Am oli ratione suae immaterialitatis nequit intelligere conclusione nisi in principiis: ergo nec voluntas potest a PDetere media nisi per ordinem actualem ad tuum ulti. mum finem particularem . v rim etιam: Nam sicut vo
luntas Angeli non est necessitata quo ad exercitium ad actualem appetitum sui ultimi finis, & mediorum, ita intellectus illi ut non est necessitatus ad considerationem omnium cones usionum, & principiolum, hoe enim est supra merita ejus immaterialitatis ς & tamen petit haee,
Di nequeat cognoscere conclutiones nisi in principiis: et go etiam postulat, ut non possit appeteie media nisi per indiciem actualem ad ultimum suem particularem , ut sic appareat uehit a proportio iniet has potentias, & re. luceat excessus utriusque potentiae in immaterialitate&aci ualitate supra infimam immaterialitatem, & potentia. iii tem nositarum polentiarum. Secunda evalio potius est digna contemptu, quam impugnatione. Si in idem indubitatum est apud omnes, quoci actus secundum se levis capit malitiam gravem, li eiu ordinetur ad finem secuntium se gravem e sicut minima actio accipit honitatem memoriam vitae aeternae, si actu ora inelut ad ultimum finem: eigo vel dicendum
eli, quod ultimus finis inalus Angeli non est objectum
graviter peccaminosum, & lic in tuo primo peccato nocipeccavit graviter: vel dicendum, quos Angelus malus non ruinat actualiter omnes suas actioncs au praedictum finem: vel lenendum est, quod in omnibus mortaliter
. rita menta opposte sententia.
i s Α Muitur primo: Angelus potest habere eo-
La. gratiociem inalgetentem circa objecturn leviter pecca. timosum, quin teneatur habete cognitionem ullam circa ultimum finem particularem. et go pol est peccate uenialiter . Antecedetis probatur: tum quia An. gelus non est ex natura sua determinatus ad actualem
considerationem sui ultimi finis particulatis: ergo potest
hahere cognitionem inuisserentem citca objectum leviter peccaminorum, quin teneatur habere cognitionem ullam circa ultimum finem particularem . Tum etiam . nam Propterea Angelus nequit cognoscete conclusiones nisi in principias, quia habent necessariam connexiociem cum illis; at media non habent nece flatiam connexionem cum ultimo fine palliculari: ergo. Aa hoc argument. respondetur, negando antecedens. Et ad ejus plumam plobationem dicendum est, quod ii cet Angelus non sit ex natura sua ueterminatus quoad exercitium ad suum ultimum finem pallicularem con siderandum; est tamen determinatus quoad specificatio. nem, quia in suppositione, quod libeth ueterminetur ad considetandum ea , quae sunt aci talem fit em , am manet celer minatus ad consuetationem actualem ultimi finis particularis. Sicut non est determinatus quoad exerci. tium ad considerationem actualem omnium principio irum; & tamen est deiermitiatus quoad sp cificati em ad
hunc sensum, ut si determinatur ad coxa itionem concita sonum tenetur ex natura sua ad actualem consideratio nem eorum,& noti est inseriolis eonditionis natura An
geli in ordine ad principia practica , quorum primum est ultimus finis particularis, quam in occline ad priuciis pia spreolativa .
Ad secundam probationem respondetur, in ea non reddi causam pro causa. Ratio enim, cur Angelus cogno. it conclusiones in principiis, non est connexio illarum cum istis, aliis nee homo posset eas aliter cognoscere ἔ& utrumque en falsum. Ratio igitur cur eas cognoscit tu principijs &non aliter, en summa actualitas illius, ratione cujus unico intuitu & absque discursu cognoscie principia, &conclusiones intolis, & eo modo quo conistinent ut in illis, sive contingenter . Unde haec probatio
retorqueri debet contra arguentem .
t o Arguitur secundor Nam in An elo potest dari
aliquis motus semiplene deliberatus' ergo potest peccare venialiter. Antecedens probaturo nam propterea non
posset in eo clari talis motus subreptilius & semiplene deliberatus, quia nulla est in eo cognitio indeliberata li-
herum ipsius arbitrium praeueniens, & talem motum in ejus voluntate causans. ψel quia esto praeveniat liberum erus arbitrium, affert tamen plenam advertentiam odie.
cii,& omnium cireumstantiatum illius; sed utrumque est falsum: ergo potest dati in voluntate Angeli aliquis motus subreptilius & niplene deliberatus. Minor quoad primam patiem probatur mimo . Nam Angelus est ea pax eatrinsecae excitationis, vel per
locutionem alterius Angeli, vel per illuminati em Dei; sed cognitio causata es praedictis excitati ibos est indelibe
109쪽
T M. XII. de Pereatis. Di p. IH de Poenis pecta ortim.
cognitio li hctum eius arbitrium , & imperium praeve. Cien . secti do: Nam licet Angelus non possit ex 'itari uti obiectis extrinseeis . a quibus inam uiath no i m rata eatur, potest tamen excitati ab aliqua specie ex ijs quas continεt, ante ullum imperium voluntatis, quia esus spe Cies non minus aptae sunt ad excitandum intellectum illius, ae obiecta ipsa , si ab eis posset immutari I eigo idem quod prius . . Quoau secundam partem probatur eadem minor ITum quia potest contingere, quod unus Angelus loqua tiar alteri de aliqua re, cuius notitia non reprcsentet an Angelo audiente obiectum in se, vel secuntium omnes circumstantias, quae te praesentantur in Angelo loq itnte,& Angelus aues iens ducat ut ex testimonio illius P ergo cognitio Angeli audientis non assert ex se plenam M ver tentiam . Tum etiam: Nam potest acciuere , quod Ange lax nimis occupatus inconstit ratione alicujus tei pravis excitetur aes notitiam ali rius objecti vehementer allectinvi voluntatis an licae; sed tutic cognitio non haberet plenam au vertentiam de illo objecto ob nimiam occupa
rionem in alici disparato ergo id ni quod 'tiss. Adde: Cuia in Anet, lo por it dati simplex app/ehensio , qua
ejus voluntas movi at ut ad aliquem motura, indeliberatu. Ad hoc arpument: respondεtur ni modo antecedens Et ad eius probationem , concessa ma i io neganda est minor quoad utramque parten . Et ad pii mam prohaurionem dicendum ost, quod sive Angelo loquatur Deus, sive alter Aneelus iam pra supponit in se speciem com. putam ab initio sitae cieationis cuiuscumque obiecti de quo loquendum , usi illo minandus est , ad cuius audientiam necessaria est libera applicatio per volun galem audientis nec auditio pol si aliter si ii . V rum quidem 4s, quod D d- potetilia absoluta potest excitate Atiqelum & illuminare pii producti nem novae speciei , cujus cognitio procedat Itbbrum imperium voluntatis , ut coti tingit in ptimo in stan ti I sal illa co3nitio a s tret pimiam adverte aliam ob)scii , licui aliae connitionρος Otiae ex aliis specii bui j in causatis & hoc peritur ex aliualitate naturae a 4 tuae. 37 Ad secti usam iacuerespond tor, dicenuo, utita A laetus pro suo libito utitur sitis speciebus, habitibus enim utimur, prout Voliamum, & sic a nulla specie accidεniali potest excitati antevertenter ad imperium suae
Ad primam probation in posterioris partis iani
constat ex uiciis, quod loquito unius Angeli ad alium nequit fieri per productione novae speciei, neque Ange. lus audiens audire potest absque ea , & propterea debet habeto Db nam notitiam de obiscto loquitonis. Adsec--λM: Respondetur, quod cum Angcius possit per unam,vit plures cognitiones totum utituet sum cognoscere, nulla occupatio . etsi gravis, circa 'unum obiectum, potest illum impeuite a plena cog itio te alterius. Maxime , quia nullum est principium. a quo excitet ut, nisi ab imperio lib ro suae voluntatis Ad additamentum respondetur primo, quod in A gelo propter suam actualitatem nequit dari simplex a Mpthhεnsio distincta a juaiclo. 'Respondetur secando, quod permissa praedicta apprehensione, non esset potense E se causare aliquem motum in voluntate quia requiritur ad hoc praeter nudam apprεhensionem honitatis i,cii collutio de coovenientia illi ut cum appetitia, quaepia requirit judicium. Aliter contingit in appetitu sensitivo,qni movetur ex inllini ita Dat uiae. Videant ut N Salmant. ira et 7 disp. io anum. 3 i. usque ad 33. Ex quibus insertur plinio , quoci in Angeso non potest dati aliquod peccatum veniale ex imperfecta deis libetatione. 'Ilia sititit secundo ex toto hoc dubio, quod in daemone omnia, quae viclenior esse venialia, esse simul moc talia: quia ad ea movetur ex fine super hiae, &ex amore propriae excellentiae, ut tradit D. Thom in
praes. as 3. Et hac snt satis pro toto isto prolixo tra.
R ACTATUS iste inter praecipuos Theologicos non mediocrem locum tenet, Clim ejus objectum seu materia plures alios superet in nobilitate, utilitate. Sc sorte omnes in dissicultate. De gratia Dei agit D. Tho m. ii quaest. Io0. usque ad II 4. inclusive . in qua hanc primam secundae complet, Nabsolvit. Circa eam quinque conu-derat, videlicet necessitatem, essentiam, divisionem. illius causam, bc ei sectus, pro quibus sex instituit quaestiones. Nos vero, ipsa divina gratia adjuti , in hoc tractatu solum
circa necessitatem , essentiam, divisionem. illusque causam controversias communes excitabLmus per tres disputationes. Ei lectus enim illius, qui sunt justificatio impii, , meritum justi .exigunt ad sui considerationem specialem tractatum.
ni .lo proprietates sunt essent ἐς necessariae. Vel respecti v , hoe est in ordioe ad alicua is finis, uel effectus com sequii em , mi lumen gloriae En tie statium an uidem dum Deum: Et in hoc stasu accipienda est necessitas in hoc tractatu. Opera autem, ad quae necessaria videtur r4tia , sunt in uuplici disseientia alia sunt absolute ot-
cii , i se naturalis, quae licet nou excedant totam naturam creatam, aut creabilem, possunt tamen communes vires
huinaciae naturae superare. Alia vero sunt, quae posti vetuis inuitis; supernaturalis , & supra omnem naturam creatam, & creabirem. De operibus utriusque inuinis procetiit hac aisputatio.
doctrinae praecedit, & quin cuncta, quae circa exi. nentiam ciuinm gratim dicensa sim: . ex neces.sitate illiu pendent, cum D iis iti necessariis novi deii. ciat ; propterea de n messitate illius primo loco agendumen, praetermissis .pluti hus quae ad vati s errores illi comerarios recensendos , & ad magnam D. August. & D Thom. aut horitatem circa hunc tractatum praemittun tur, quae non sine delectatione , & fructu possunt videri in NN. sal m. in praes disp. x prooemiali. Duplici. ter autem dicitur aliquid necessari iam alteri: uel aeso luth , ut cum c ahctitur necessario cum illo, & hoa
110쪽
DM I. An homo isae sat Tila ad naturales veritates cognoscendus p . o 3
An homo indigeat gratia a naturales voritates cognossendas P
Dissicil possumus hine disputationem finire selici
ter , nisi in limine illius Oeclaremus varios status Maturae humanae, in quibus collocata est, aut collocari Potuit. Quocum notitiae l. proxime sequenti libenter in. eumbimus. s. I. De variis nise a hamana salsius I o Τatus, ut colligitur ex D. Thom. a. a. quaest. o i 83. est distos is homisi eo morans tam immoba litate, o f/mitate. Sic in actio thus humanis negotium dicitur natum habere, quando aliquam sortit ut consissentiae firmitatem,& cum negotium prςcipuum natu .rae humanae , de qua nobis est sermo, lit se habere in oridine au ultimum finem l quandoquitiem ipsa est ea seaci finem ordinabilis juxta uiuersum modum se habendi permanenter ad suum finem diuel si scatur ejus naius. Finis naturae rationalis est duplex, naturalis ,& sum naturalis , de qui hos disservimus trae . de Beatitudine , & resp ctu ultiusque clivetum se hahere potest, dum est in via. Quo sensu procedit divisio. Primus igitnr natus est na rapina, qui in eo Comsistit, quod conderetur a D o non tribuente ei nisi sua naturalia , materiam scilitet, & s tmam, reliquasque proprietates naturaliter exactas nee adueret ut ipli aliquod donum gratuitum naturale, vel se per naturale. Homo in tali statu creatus sui ereari potuit J eo diceret ut , & esset in puris , qnia non solum deesset illi peccati macula , verum quia nullo ornaretur dono gratiae. Ex quo ulte. eius fieret, quod cum gratia si principium elevandi hominem ad finem supernaturalem, & nec adesset, nec umiuntarie deesset, solum hareret pro fine Deum ut Aua
a Evinimat tamen Contensen to m. 3 dissert. I cap. r. hominem sic constitutum nullam fore experturum re- hellionem ea mis . Quam opinionem Wopugnat ex nThom. in hac i. a. quaest. 8a. art. I. ad x. nhi ait: In εο-
piscera est homani naturati, inquontam est δε ηαm rationem deare piscentis autem , quae tra fendit timius rationis , mes h miui e rea naturam. Ex quo testimonio, & pluribus aliis
D. August. ihi, & tom. 4 clisset L 3. in quarto effectu pec. cati relatis, arguit in hune movum: Rebellio , & concupiseentia adueniunt homini ex peccato, alias Deus, qui uni ch naturam eaus coadidit, esset authoe illarum, quod implicat ; sed homo creatus
in puris naturalibus nullum haberet peccatum : ergo nec experiretur coacupiscentiam , & caruis rebellionem . Sed certε praedictus Author noci animis vertit, nT m. in hae quaest. ros. art. q. in e p. docere, adservanda omnia praecepta naturalia adhue lecundum suta stantiam operis necessariam esse integritatem naturae Constat autem , quod status naturae integrae en distinctus a statu naturae purae, ut insta explicabitur ergo coa.
fundit hos duot statu attribuens uni, quod est proprium alterius. Marima: Qoia s homo ia natura si hi tεlicta nullam rebellionem concupiscibi lis experiretur adversus Partem superior m. nulla realitas in concupiscibilem diflusa seret: necessaria , ut in statu iustitiae originalis e .en piscibi sis rationali subiiceretur ; sed oppositum doere D. Τhom. opus: I. cap 185. ergo fignum est, quod homo sibi telictus aliquam rebellionem carnis sustineret. Nec ea , quae pro se adducit Contenson, aliquid eod. vincunt. Nam authoritas D. Thom. intelligenda est de concupiscentia, prout directh tendit ad honum sensi hi lecto lectahile conita, vel paeter ordinem rationis, quo phcto est effectus peccati originalis. At conen piscentia se eundum se a malo praescindit ,& luti hae praeeisone eo venit naturae humanae in omni statu , exceptis iustitiae originali & naturae integrae . Unde ex eo, quod natura pura peccatum non habeat, non sequitur aliquam rehel bouem nou passuram, quae satis salvaretur pet hoc, quod appeteret quandoque honum sens bile, quod solet rationi
contrariari. autem Deus esset causa illius naturae, non infert ipsum causaturum malum: quia solum procia. ceret naturam, ut tendentem in fines sibi accommoda. eos; quod autem hoc esset contra rationem , proveniretes sua naturali defectibilitate , ut dici solet de potentia peccandi . 3 Status naturae integrae, qui metas ordinis naturalis, ut contra ponitur supernaturali, non transcenderet , iuncearetur, si conderetur homo, non in nuditate praeceden. tis, sed illam Drus ornaret donis & perfectionibus na. tu talibus sindehitis tamen) roboeantibus tam intellectum, quam voluntatem, caeterasque hominis potentias, ut tu halicetentur rationi, taliter quod si aliquando motu con tra illam insurgerent facile compescerentur . sacileque homo infirmitatibus res steret: ad eum proportionalem modum quo de corpori hus beatorum statuimus intract de Beatu. lices non ita perfecth. Diceretur huiusmodi sta tus natura rei per quia status supta descriptus quali tot teret ut mediantibus predictis qualitatibus natu talibus. quas, quia ex nullo capite repugnant, admittunt communitet Τhologi asserentes contritue te statum naturae
4 Contenson hane descriptionem putat esse diminuis tam e quia iudicat, hominem in eo statu gaudete non solum concocula carnis cum spiritu , sed etiam ut intrinseca ad expugnandam quamlibet alterationem si .e initin. secam , sive ab extrinseco advenientem, ac proinde nulli corporali meruptioni subditum scire . Et addit se credere, quod homo habiturus est in eo omnes scientias natura les, & morales virtutes per accidens infusas Sed huic positioni ex parte assentimur, de ex parte
refragamur. Eonvenimus enim ciam eo dicente, homi
rem ornandum fore virtutibus, & scientiis natural thus peraccie tit insulis: quia lices sciamus esse quiti pers citus eas habere per aequisitionem. quam per iussis em , & propterea os ensem ut cum D h m. 3. Part. quaest. 7. art. a. & praecipue quaest. p. art. η in Christo non fuisse infusas , sed propriis actibus acqu istas; hoc erat, quia dependenter ab illis erat .ittoosus per virtutes superis naturales, & quamvis illis careret, non poterat prola. hi in aliquem desectum. At homo in statu intento con ditus nullum aliud principium habe et, quo recti scare. tur , immo ipsae virtutes, & scientiae naturales sorte statum constituerent salt/m secundum gradum haeroicum, quo pacto essent indebitae nainr ergo nos est princi. pium ad denegandum earum insus onem. Sed non probamus eam patiem, qua docet, omni. modam impassibilitatem & inalterationem eo stituere satum naturae integrae . Τum quia qualitates, a quibus similes effectus homini proveniunt, sunt dotes coemtis
lotiosi a beatitudine animae dimanantes, atque ideo sunt
upernaturales vel entitati v8, vel quoia mosum, ut suci loco explicavimus ; sed nulla qualitas sit pereaturalis adhuc quoad modum conuenite potest statiri naturae in. tegrae, alias non esset pute naturalis' ergo: et Tum etiam,& urgentius e Nam status naturae integrae nihil specialius ex aliquo eapite habere potest, quod desacto non habuit satus iustitiae originalis a sed nomo in institia originali conditus taliter suit impassibilis, quod si a empore duro
premeretur pateretur alterationem , quapropter erat ne .cessaria protectio Dei extrinseca , ut plura ei non nocerent, ut tradit o Thom. r. part quaest. 91. art. I. ad
η. ergo perperam attribuitur homini in statu naturae in. textae ah soluta & omnimoda impassibilitas & inaltera tio. Hos Mos status nunquam desacto sortita est naturahnmana, lie/t potuerit meis a Deo colloeati. Ex statibus, in quibus homo constitutus est, primus est status iustiria originesti, qui impotta primario gratiam habitualem eiu iciem speciei cum nostra , cum aliquo tamen modo speciali superaddito, ratione cuius dimanabant qnaedam realitates in inferiora , ut menti,& patii superioti essent subiecta. De quo plura diximus tract. praec. disp. a. per totam maxime a mam. I q. usque ad finem duhii. secundus est status natura luseta, quem eleganter descripsit , sicut de praecedensem D. Thom. opust. I. cap I9 a. per hoc, quod homo manserit desti. tutus gratia habituali eum omnibus virtutibus, de donis ex ea ortis. vel enim ea communicatis. Unde homo iahoe statu solum distingueretur a seipso , si conderet in puris, sicut nudus, & nudatus: cum hoc tamen dis