Tractatus theologici juxta miram D. Thomæ, et cursus Salmanticensis FF. discalceatorum B. Mariæ de Monte Carmeli primitivæ observantiæ doctrinam. Tomus primus quartus Per R.P.F. Paulum a Conceptione, .. Tomus tertius tres complectens tractatus. Quoru

261쪽

TOR. XIV. De sectibus Gratiae. Di p. I. de Istis allane impii.

sed tantum a-ut bene notarunt praedicti P P. ibidem disp. g. Quaesa. quamvis absolute, & simpliciis pes.sit affirmati, quoci tina sit prior alia, itast clausa finalis sit simplicitet prior aliis deinde efficiens, postea materialis receptiva. ad quam sueraclit sermalis, &tandem dispositiva, adhuc pro materia praesenti aliqua praeoci.

Nota ergo permo, quod eo apto quoci gratia, cedispositio ad invicem sint cauta, in qualibet ex illis de runt distingui duae formalitates in aequatae, altera tacundum quam sit causa io uno seriere causae ,& altera secundum quam sit effectus in alio genete, itant quantio sumitur ut causa non intelligatur formalitas secataclum enuam est effectus, alias daretur transtiis de uno genere causae ad aliud. sed in his Dimalitatibus assi manciis e opus, hie labot Pro ouo. Nota seeundo cla NN Salmant in hoc tract disp. 3. anulis gratia posse e siderati dupliciter:& ex parte agemtis, & ex parte passi, seu mohilis. si enim consuerat vi ex parte agentis, idest, ex parte Dei nos justificantis in genere causae efficientis, ne gratia praecedit motum si heri vhitrii in genere causae essicientis . Seci si conside retur ex parte passi, seu mobilis, sic motus liberiathi.trii praecedit gratiam in genere causae dispotui se Quod

hieuiter docet D Τ m. quaest. ars, de Veritati. g. auct argument: sede ma his verbis: IEM , quod est ex porta viritis, es prius fo=maciter I Ied ou es ei parte να pientis, est prius materiae ter. Quoci est prius formaliter, etiam est prius in genere eauiae efficientis , & finalis, ut ait D Τhom. quaest. 28 de verit. art. 7. & in dist. II. quaest. . art. q. questiunc. g. Sed pro intellige is his, quae docet D Thom. in praes atri. o. eg art. ου. ad I. Nota tertio, non solom causam praecedete effectula suo gisere cassae, sed etiam quidquio mediat inter cansam, & effectum , Et se tenes ex parte causae, de propterea inter haec quatuor, infusionem gratiae, motum li. heri arbitrii io Deum, de motum liberi arbitrii in mocatum, & remissionem diversum ordinem colloeat iare iere causae efficientis, ac in genere causa materialis. Nam si consideretur in genere causae efficientis, seu ex parte moventis, nararati eνd ne in anit DThom. in praesari. 8. ὶ primum an Iusti apione es gratia rufum , fetiandum es

motu, ideri arbitria in Deum , teri,um Deia es mortis Iden M. Atreii in peccatum. . .' quartum vere,o ast in es rem socia a.

Seo in genera causae materialis , vel ex parte eam o

politus est ordo: nam primum est remotio culpae, secundum motos liberi arhitrii in peccatum, tertium est motus liberi arbitrii in Deum, α qnartum ς seu niti. mum receptio gratiae, ut colligi int ex Dis. Thom. ibi. Οεm ad x. Et idem accidit in naturalibns quantici gen ratio unius en corruptio alterius , ut vineri potest in D. Thom. loeci proximε relato ex A. sent. Seo non a. His apparet, qualiter remissio eulpae si nitimum lagenere causae efficientis, alias actas charitatis, & con et titionis in praedicto genere precederent temissionem culis pae , quod nos & omnes sectatores nostrae sententiae pet.

petuo negamu . Pro cuius tamen luce.

Nota quatio,& ultimo, infusonem gratiae, fit immissionem culpae posse bifariam accipi: uel secvncluith essentialia, vel ut connaturaliter, & liheth recepta si ptimo modo accipiantur; nee insesso gratiae, nec remi No culpae dependet ab actibus ς hene vero posterimi modo consuerata. Item remisso colpae poten accipi duplieiter: sel prorit dicit expulsone maculet vel prout cle. notat thissione osse se . Priori modo prior est temisso eui. vae in genere canis emcientis, quam actus dispositivulicht posteriori modo considerata remissione enlpe, ipse actus dispositivus si prim in genere causet motalis es scientis, si docet D. Τhom. 3. pari. quet n. 83. at a. His praelibatis.

Respondetur ad argument. concedendo maiorem; denegando minorem. Ad cujus pretationem die e non m. R quod licet existentia requitatur ad hoc, viqnxll. het eausa causit suum effectum, aliter requiritur acl eau. am Φmeiecitem, & aliter ad eansam materialem' nam

diu eausam effetentem requiritur pro se mali, At tedupli. rati vh, sed ad causam materialem tantum lasci stati. , tilan sufficit, Anod existat pro toto instanti reas. Et

ratio disserentia desumitur ex natora tit in 'ne canis: mam musa emciens operatur suum essedin m inquantum

an ia actu, ideoque eristentia debet se tenere sortirali.

ter ex parte causae essicientis saltem per modum eo ditionis . Causa vero mare tulis non eaulat suum effectum

prout est in actu existentiae, ideoque sussicit, quos reis vera existat in toto instanti reali . Et hae ratiose actus conitationis , & charitatis ita disponunt ad gratiae receptionem, quod non petunt praeintelligi existentes ante illam. mae solutio si tite perpendatur, Ac eonferatur cum praeiactis notabilibus, di eum his quae in gener tione substantiali contingunt, laeilh evanescunt plures obiectiones Francisci Suarea , quas brevitatis gratia su inprimimus.1oo Arguitur ultimo: Nam quando augetur habi. tus charitatis medici acta, actus ut intensus non in venit effective ab habitu ut intenta: ergo nec actus quia substantiam piovenit eiticii se ab habita charitatis, nec a gratia. v Et confirmatur. Nam posita e tritione est

nova gratia insulici gratio habitualis, & remissio culis

Par ergo non proceuit effective ab ea. Au argument om respondetin concedendo anteceisdem, de negativo conseqvientiam Et latici disparitatis est : quia alius charitatis tit intensus est dispositio simul& meritum augmenti habitus; quod non posset esse , si effecti vh ab illo mocederes. Atius uero charitatis est

ex una parte meritotius; & ex alia nequit esse merito. rius gratiae , & hac ratione petit proce re a gratia. et M eonfirmationem respondetur, quod posita conti ricine, noci est novum henefietum infusio gratiae, quasi

tequitatur 'ecialis actio Dei, sed eadem actio e piciis ducitur gratia, & ultima clispositio.

Utrum peccasum mortale in statu natura

pura remitti post ab e infusione gratia habitualis P

S Tatum ratina pura, ni deseripsimus tract. praemidi. I. num. i. illo in vocamus, in quo homo Conis

cieretur destitutus omni loco gratuita naturali ,α supernaturali, & solum haberet pro fine Deum Asthorem naturalem . Quaerimus ergo Armam, per quam peccatum commissu in tali statu aufieri possit 1 In qua petilissi. cili controversia ad otio praecipua capita recinei valent diversa Theologorum placita: Nam quidam dicunt. peccatum posse remitti in illo stato alasque infusione gratiae habitualis. Ita, p. tes Authores relatos cludi praec ino prima sententia generaliter ementes peccatum mortale posse remitti abs ine alietna mutatione latrin. seca peccatoris, Tu mel, Montes, B lla tm Gonet, de alii, qui existimant requiri aliquam mutationem intrinis secam peccatoris et sumere tamen amorem natura rami super omnia, quem eliore potest cum aliquo au. xilio entitati vh naturali steatnito, Alii asserunt, non POL

se te mitti absque infuso te grati hahit natis. Ita Caiet. Hispal. Heneta , Lahat, nouissimh Ferre in praeL quaest. 3-& NN. Salinant. in hoe tiare: di. a. cluti. 7. 1 f. quotam mentem explanabimus L sequenti.

mei a testas dis statis. rex o Ieendum est, ad remissionem peccati moe- talis in puris naturalibus commissi requiraessentialiter missionem gratis hahit natis. Ante cuius pro

sionem peceati motialis in illo nato requiri aliquam

mutationem intrinsecam realem ex parte peccatoris pro pter thotiri num. t s. adducta, quae vel ibi non Deo.

hant , ves suadere debent emeaciter presentem suppositio. nem: si quidem homo in illo statu post peccatum mortale actuale maneret ph sc/, & intrinlech maculatus; aversos a Deo saltem ut a fine naturali, & dignus odio Dei, & poena aeterea nori minus proprie, quam in prae senii stato. Nec refert, si diem . Me in praesenti nato recthconvincere quia praedictae o nomin 1tiones in hoe m. in fundantur in abiectione voluntaria gratiae ; quod lo aliter eveniret in nostro casu, ubi forma nulla realis

lemueretur. Non s

262쪽

Dub L Appentari. Utrum peccatum mortale is statu naturae p

Non, inquam, refert. Prima: quia rationes ibi pon deratae eo nituntur, quod peccatum habitu a se morale in hoc statu aliquis est intrinsece, sive positi vh, sive privati vh, dependens a peccato actuali in tui esse , &cov. serviri, de nos a Deo, & hac ratione nequit tolli per coulonationem praecish extrinsecam Dei, .el pet remis. si em poenae; sed peccatum habituale mortale instatu puerorum aliquid esset intrinsece siue positive, sive Rivative, ratione cuius homo denominaretur intrinsech

eciator, maculatus, aversis a Deo saltem ut a sine natu .rali, & nullo moso dependens prout talis a Dco in sui

conservari, dignus odio Dei & poena aeterna e ergo neces.saria omnicio esset ad sui remissionem mittatio aliqua intrinseca ex parte peccatoris. v Me de Nam dato , quod peccatum actuale illius status nihil reale tollereta natura; eam tamen inclinatam relinqueret aa honum commutabile determinath, retardans politi vh inclinatio. nem saltem in Deum finem naturalem, quis hoc nega-hit - licht chimaericum hoc reputemus une impedimenaeo intrinseco ex peccato actuasi relicto, a quo in hae probatione praescinulinus) sed hoc sussicit, ne deleti possit absque mutatione reali peccatori se scut matella pei ma, quae secundum se potest inclinati in foemam appetitu desuetii, aut fruitionis, sem l assecta desue.

tio nequit in se uitionem transferri, nisi mutetur realiter

ut docent NN. Complut. abbre v. in lib. Physici dispQuaen 7. ergo pariter inclinata hominis natura deteris rei te in honum commutabile per peccatum, quod insuper retardat inclinationem in Deum finem Da vix.

lem , nequibit 1 prima inclinatione diverti, & aci secundam expediti, in quo consillit remissio peceali, iii sipet mutationem realem ipsius naturae. Quo maenis lici:

icia Probatur primo nostra conclosio eu D Τhom. quaest. 28. de Veritat. art. a. ad 3. ubi ait: Adam a statu gratia cecidat, o voa solum a stitu natura Sed tamen a d Iaro flatu natara decvijsset, nisi Mus tamen ad expetatuarem in sura os sessa donum divine gratia requiseretur. Atqui donum istud esset gratia supernaturalis non utcumque, sed sanctificans, ut constat ev toto art. ubi docet hanc esse necessariam supposita elevaticiae hominis ad finem supernaturalem, & hane eandem requiti, etiamsi a solo natu naturae per peccatum homo labatur: ergo necensaria est omnino gratia habitualis au temissionem p .cati in statu naturae. Ex quo penitus eranescit effugium Goneti num. io ου recurrentis ad auxilium gratuitum intra ordinem naturae r ut ex se liquet. Aecedito Quia perpetuo docet D. Τhom maximὸ loco citato, q odad ostensam abolendam non sissiciunt vires huina nae; sed ad dii ctionem Dei finis naturalis sussiciunt, quantum est ex se , vires naturales, ut docuimus traii. prae .cea disp. I dub. g. ergo. xo a Deinde probatur ratione fundamentali: Nam offula illa, quae tendit contra Ddum finem super iratu. ratem, vel avertii a Deci fine supernaturali. nequit auferri, adhuc per potentiam Dei absolutam , nisi per infusionem gratiae habitualis; seu offensa peccati navis

Deo irrogata in natu naturae purdi te ait contra Deum Grem supernaturalem, aut avertit a Deo fine superaraturali: ergo adhuc per potentiam Dei absolutam nequitauferti nisi per infusa em gratio habitualis . M1ire su p. ponitur ex dictis dub. I. &4. Et minor probatur nam offensi peccati gravis a viciens Dbum in te ipso immedia. δ, a quo repellit rationem ultimi finis, tenuit contra Deum finem supernaturalem , vel avertit a Deo fine supernaturalia sed offensa peccati gravis Deo illosata adhuc in statu naturae purae assicit Uraim in seipso im

mediate aufereas aheci rationem ultimi finis: ergo te .dit contra Deum finem se pet naturalem, seu avertit a Deo fine super naturali. Minoe .idetur certa: nam ossent a peccati gravis in praesenti statu asscit Deum in

seipso immediath, non alia ratione nisi quia aufert m taliter ab eo rationem ultimi finis ,& postponit illum boam commutabili, de hac eadem ratione evadit simpli citet infinita, & eum ostensa peceati gravis in statu na. naturae purae haec omnia praestet, nequit non assicere M. um immediath in seipso. Maior veto probatur nam

Pod aliquis actus tendat in D um in seipso immedia

,, est lassiciens, & precipua ratio ipsam constituendi in ordine supernaturali : itaque Deus nequit videri in seipso immediath. seu pro ut est in se adhuc ut author,

de finis natutatis, nisi per visionem quae sit in seipsa,

& entitative supernaturalis, ut nunc supponimus; vel, quod idem est , nequit non tenuere in D: um etiam ut tinem supernaturalem: ergo pariter o si usa peccati gravis Deo irrogata assiciens Deum in seipso immeuiate est supernaturalis, vel avertit a Dro fine supernaturali. io Missis pluribus evationibus, quae ad rem non pertinent, sed sp ctant ad alios tractatus, Respondent adversarii, quod offensa graviq D i, quamvis si s m. pliciter infinita,& asticiat D um in seipso immediate, non avertit privati vh a Deo fiuε supernaturali, nisi uum

supponitur notitia Dei finis ,&aut horis supernaturalis, qua notitia caret homo constitutus in putis naturalibus, ut supponitur , & propterea non auertit privativ/ a Deos ne supernaturali, feci manet aversus tantum negati vh a Deo sub expressione finis Memmiaturatis, sicut ante peccatu. eum mouum, quo vi interficeret Clericum, in. vincibilitet ignorans esse Clericum , non contraheret speciem sacrilegii. Rario vero, cur omnis visio Dei in se

ipso est supernaturalis en quia Deus in se est superna. tu talis, & Ohiscitur immediatὸ ips visoni , sin cognitioni . Gietum offensa Dei ita assicit Deum imme-cliatὰ, quod regulatur cognitione attingente Deum non immediath, seu mediath, & ut authotem praecishnatu.

talem, ideoque offensa nequit esse supernaturalis sui ita dicamus esto essiciat D um immediath, & sit simpli

citer infinita in ordine tantum naturali. Haec resolutio, quamvis nonnullam apparentiam ha blat, nota elevat vim nostrae rationis. Τum quia iuxta illam homo peccans in statu naturae purae non re cetiit a Deci , prout splendet in creaturis , quo pacto tantum attingitur luna ne naturalis rationis, sed etiam

ui quia ab ipsis distinctum, & infinite superius: ergo

ita iecedit a Do fine naturali explicith, quod recedat virtualiter, implicite, & interpretati. E ab ipso absolvisth, & ut est suis super naturalis. Antececiens juxta silutionem proxime datam omnino debet admitti . alias offensa uou uiscet et D u n in seipso immediate. ut

concea it praedicia solutio Cotii quentia vero prohatur: nam homo tendens contra Deum, prout est aliquid superius se, affective vestruit omnes rationes in eo te is pertas, quamvis express/ non illas agnoscat: quia ex modo inconsiderato, & quasi tumultuario in cedendi se ex nit ad plura , quam expresse cognoscit: ergo non solum peccat contra Deum finem naturalem, sed etiam contra Deum finem supernaturalem.

Tum etiam , per quod praecedetis probatio ro .ratur . Nam qui ductus tion solum aliqua cognitione probabili, sed etiam suspicione, aut scrupulo vult saltem

au co: ifuso,&in communi aliquas circunstantias pravas, proculdubio incurrit malitiam earum , dummodo non ausit probabile judicium excludens talem set upulum , aut suspicionem, ut tenent NN Sis m. tract. II. disp. l . num.

164 cum communi sensu Theologorum ; sed homo itistatu naturae purae , quamvis non agnoscat express8D um esse quid supernaturale, habet tamen cogniti

nem in confuso Dbum esse supernaturalem e cosnoscit euim Deum εsse quid supellus, infinitum, & a se incomprehens bile, & posse plura iacete , quam ipse cognoscere valeat . quin formare Waleat judicium probabile, quod Deuη sit authoe praeci th naturalis ergo affecti vh destruεns

D um prout est in se per peccatum strave, hoc est abso iii ε, tenuit contra ipsum ut finem supernaturalem, &omosa evadit supernaturalis. Tum deindλ. Nam praefata solutio concedit, omnis iam plus se extendere, quam cognitionem a qua regula. tur cognitio enim tantum tangit Deum , proni relucet in ereaturis, & effecti hus naturalibus , offensa vero est

contra Deum in seipso immediat/, ah solo te, & absquali mitatione quantum est esse; sed quia visioni obiicit ut Deus immediath, prout est in se , viso ipsa est supernaturalis '. ergo etiam offensa debet esse lupernaturalis adhuc in natu puro naturae.

ios Tum deniquδ: Nam desacto plures dantur, quila tant ignorantia in vincibili Dei finit supernaturalis,& sunt infideles negative, tene D Τhom. a. a. quaest. I art. I. hoc non obstanti , peccatum Frave eorum auerteret a Deo fine supernaturali: ergo pariter homo inpuris natui alibus peccaret contra Deum finem superna turalem, quamvis eareret notitia explicita illius. Maloecum consequentia constat. Et minor probatur : nam si

a veitciet a Deo plechὸ ut fine naturali, posset praeductum

263쪽

tium peccatum auferri pet co aversonem praecisδnara. ratem,quet iuxta ad villarios elici valet pre vires tantum Maturales superaddito aci summum aliquo auxilio gratuito Datntali; sed hoc nequit admitti I ergo eo est, quia averiait a Deo fine supernaturali. Minor est certae quia in ptae senti providentia homo non mundatur a peceato, hi si s mul sanctificetur, & unica causa nostret jus ilicationis, saliena in prasenti providentia , est gratia habitualis, ut decernit Trident. sess o. cap. 7. Maior vero probatur nam si averteret praecise a Deo ut fine natu. tali, peccatum hahit uale esset ejusdem rationis cum mocato habito ali pueroium L item p'sset contingere, quod homo laborans ignotantia invincibili esset prius bapti. diatus, & hac ratione solum esset aversus a Deo fine na. aurali , & noo minus potens esset ad aliciendum amo .em Dei finis naturalis super omnia , ae homo conditus an puris, & infectus peccato gravi; sed praedicta a.et sciin statu puerorum iuxta adversarios posset ausetti per hujusmodi amorem naturalem: ergo etiam in praesenti providentia .Ekemplum Clericidii facit dispellitur, si dicator,

quos homo occidens Clericum, ignorans esse Cleri eum, potest insuem judicium formare eum noti esse Clericum

post adhibitam suffcientem diligentiam, ad quod tuli.

clom sol manuum non parum iuvat circunstantiam pret- dictam esse omnino accidentalem. At ratio entis super.

naiti talis est essent aliter imbibita in Essentia Dei antho .iς naturalis aliuntih in nullo statu homo, quacumque ignotantia assectus, potest non iudicate esse quid super

omnes creat oras tam creatas, quam creabiles elevatum,

posseque facere plura, quae naturalem ejus captum Q. Cant, in quibus ratio supernaturalitatis te ipsa consuit. propterea quamvis signate ignotaret D nm esse super. naturalem exercith tamen, & in coosuso cognosceret esse supernaturalem, & eadem de causa illum ut talem ossem delet non minus proprie, ac qui occidens hominem cum aliqua suspicione, aut scrupulo, quod si Clericus, igno-eans tamen esse Clericum, vere participat malitiam sacril gii. Et ratio est eadem utrobique quia , qnantumen ex se, se operans omnibus se exponit, & Deum aD

secti se , & Clericum effecti vh uestruit.

Argumenta opinionis e Dari .

1M A Rguitur primo: Nam pereatum habit nate

ax hominis in pura natura constitnti, & ad

finem supernaturalem nos elevati noo esset privat io grariae, aut rectitudinis supernaturalis, sed tantum rectitudinis naturalis: ergo aes ahlationem illius non requirit ut

gratia habitualis, sed satis est tectitudo naturalis, euinsen privatio. Antecedens multipliciter probatur. Primo: nam homo in illo statu non haberet gratiam habitualem, nee haberet ullum debitum ad illam; sed carentia fora 'met, secluso omni debito , non est privatio, sed pura negatio ergo peccatum in illo stutu non esset privatio

gratiet.

Secundo 2 Nam peccatum, quod est privatio gratie, est aversio moralis, & privativa, seu uoluntaria a Decisae supernaturali atqui averso a Deo fine supernatu. tali in illo statu non esset voluntaria , cum ignoraret homo in uincibiliter Deum ut finem , dc authotem se.

Pernaturalem: rgo non esset privatio gratiae habitualis.

Tertio'. Nam si peccatum in prudicto statu esset privatio gratiae , & offenderet Deum anthorem super.

Naturalem , teneretur homo se convertere ad Deum finem supernaturalem per contriticinem, aut amorem superna-

euralem super omnia; sed hoc non potest admitti, cum Iahor et in peidicto statu ignorantia in vincibili, eccareat potentia ad pinsitos actus ergo non est privatio gratiet.

Ad hoc argumentum respondetur, negando antece

dens . Ad evius plimam Hobationem dicendum est, quod icht in illo statu carentia gratio non sinet privatio acite peccatum, post peccatum vero esset vera privatio illius. Aut e peccatum non esset privatio gratiae, quia, ut reci Esupponit argumentum, nullum emi debitum positivum ad illa me esset tamen post peecatum privatio, quia erat de hi tum non ponendi obicem ad illam, nec aufereuui aptitudinem ad eam, fle utrumque debitum violaretur

per peccatum in illo statu, & hac ratione post peccatum esset vera privatio gratio . Quod illustrari noten

authoritate, & exemplis. Authoritate .' nam D. Thom qu etst. 4. de Maro ait. I. ad rq sc ait: Dicendum, Dod ea- metiria dEoinaetii ovis Aphela, es enit ah l . Urio modo A, quod non babeat isse, unde post ad divinam visonem perne. mre. Et sc rarentia disinae is lanis eo errare ei, in in follia naturalibus esset ab M peccato. Alio modo potis adlatii remia petere earent a Diuos Me modo, ut habeat in se atiquid, ostiae debeatur et , quod careat visone disina. Et se carentia

OAtiis talpana. Constat autem apud omnes, quod carentia solutae nullo modo debitae non potest hahere rationem poenae ' en ergo quomodo carentia visionis ante peccatum est pura negatios & post peccatum est vera

privatio, quia tollit aptitudinem ad eam, & ponit illi obicem. Sic similiter in nostro casu. Illuntatue exemplis . Si aliquis constitutus in puris

naturalibus auditet ab alio Deum esse anthorem supernaturalem, & illum offenderet, catentia gratiae ante pecca tum esset pura negatio, post peccatum vero esset vera privatio, ut nullus in fictahitur. Nee nos latet notabilis dis serentia inter exemplum, & nostrum casum. Sed exem plum non tenere debet in omnibus, de hoe soldm deseriavit ad insinnandum , quod carentia gratiae ante peccatum

ex desectis dehiti ad illam est negatio; & post peccatum

est privatio, qnia ille homo licet non teneretur ad comversonem supernaturalem per gratiam, tenebatur vero ad non se avertendum ah illa. Pariter teneretur ad non

potiendum obicem illi, & propterea dehet etiam ponprecatum esse privatio. Item ' nam potest contingere,

quod homo nullum debitum haheat ad pontiscitum, sit tamen capax ad hanc dignitatem; & tamen, si haere sim commitat, redditur post iv ὸ ea indignus, itaut intentia illius de negatione transeat in privationem, eviquod ponit obicem illi . Deniquε stat , quod aliquisn n haians debitum contrahendi amicitiam cum alter , illum graviter offendat& tune eatentia amicitiae a te offensam est puta negatio, & post illam est vera pti. vatio. Sic ergo in praesenti casu. Ao secundam prohat ionem respondetur concedendo maiorem p& negando minorem . Et ad prohationem ibi inclusam die, quod homo in nato naturae purae, sinam. vis laboraret ignotantia expressa Dei aut horis supernaturalis, haheret tamen notitiam implicitam, virtualem,& confusam illius, quatenus eapte 1,ὸ cognosteret Deum esse super omnem naturam creatam, & creabilem. in quo sat ratio propria supernaturalitatis: & in conmis cognosceret posse producere effectus supernaturales, dum expresse cognoscit D um esse omnipotentem, & posse Producere plura quae captum eius superant, & in hoc consistit cognitio confusa, & uirinalis Dei antholis smpernaturalis Cum hac autem cognitione, adjuncta simul suspicion qnoo Deus si quis supernaturale, averteret se a Deo per peccatum in seipso immediath, ipsum que ah in te destrueret affecti υδ, & conditionale essective, & hoe susscit, ut homo per suum peccatum in illo statu averteretur veth, Et proprie, hoc est virtua iiter, & interpretati vh a Deo, ut fine supernaturali, Ac peccatum ipsum si privatio voluntaria gratiae. Sicut in

praesenti providentia ob eandem rationem infidelis rimative averteretur voluntarie per peccatum grave a Demfine super naturali. Ad tertiam respondeinr negando seqnelam maioris. Onia scut homo in illo statu naturae piatae ante Pecca tum non tenetur se convertere as D viri, ut finem supernaturalem , quia nee habet vires sumetentes au illud ,

nec cognoscit sibi esse posthises, ac proinde nec esse a

Deo petendas; ita post peccatum noci tenetur ad amorem supernaturalem mi super omnia, seu ad contritionem supernaturalem ob eandem rationem e lichi, quanto mest ex se, daretur obligatio . Sicut homo nune, PonPeccatum mortale, tenetur quantum est ex se ausati iactionem infinitam, & propteria Christus eius vicem gerens tenetur ad illam ex institia: non tamen MCCathomo eam non exhibendo ex desectu vitium. Et quamvis cognosceret implicit λ, & in eonfuso Deum esse Quia supernaturale, hoc autem non sumcoret ad talem obligationem, quia requirit ne ad eam aligna cognitio explicita, tum Dei Authoris supernaturalis, tum possibilitatis virium , quas possit petere . Et licet hoc ultimum

aliqua via in eius notitiam veniret, nullatenus eas an eisquetetur, cum patentibus ex viribus natura Deus nullo

pacto,

264쪽

et Σ

A raica et

a. a

Dcib. I. Appenta x. Utriam pereatum mortale ἰn satu naturae e. dis

pacto, aut promissione teneatur illas e serre. ior Arguitur secundo . Nam eadem prorsus ra. tio debet esse convellio iis, & auersonis circa Deum: contrariorum enim eadem est ratio maximὸ dum re gulantur eadem cognitione; sed in puris naturalibus ho. ino no i posset converti ad Deum conuersone superna. turali ex desectu non solum virium, sed etiam cognitionis expresso Ddi aut lioris summaturalis : ergo nec aversici potest esse summaturalis: ergo aversio a Deo in prodi. eici statu sufficienter potest tolli per conversionem naiaturalem. Hoc secundum eonsequens legitimh infestueeκ primo nam si aversio non est summaturalis , nouest, cur requirator gratia habitualis: non ad tollendam per se ipsam aversonem, nam ad tollendam aversonem Matiiralem non requiritur converso supernaturalis e non per modum removentis prohi hens elicere conversionem Daturalem, quia gratia habitualis tune hoe modo desi. deratur, quando voluntas est aversa privati vh a Deo fi . De super naturali. Roboratur hoc: Nam propterea averso esset super. nainta lix, quia homo in illo statu ita recederet a Deo fine naturali, quod simul indirect/, virtualiter, & im. licite recederet etiam a D ci fine sup rnaturali et sed die ratio en nullae ergo averso non est summaturalis Minor prohatur . nam nulla supposita elevatione, & c gnitione supernaturali, homo accedens ad Deum finem naturalem, vel accedit indirect ad Deum finem super naturalem, & nihilominus conuersio non est supereatu.

ratis & se pariter lic8t aversio clitecta a Deo fine na. torali fit indirecta a Deo ut fine supernaturali, non debet esse supernaturalis. Vel non aecedit indirecth au Deum

vit finem supernaturalem 1 Ac si hoc dicatur.' ergo nec recedit per peccatum a Deo fine supereaturali. Patet consequentia : quia regulatur aversio per eandem cognitionem, ac conversio. Pro solutio in hujus argumenti, quod specie tenus .idetur difficile, nota primor eooverticinem ad Ddium adhuc emearem, & super omnia esse in duplici differeti. tia r alia enim est praecise per amorem non asserentem dolorem, seia contriticinem sotmalem, & altera est mea molem asserentem dolorem , seu coli tritionem sol maialem. Ex quo cluplex ossium cliscurrendum est circa pec catum: nam aliua potes riti ex simplici amore, quia afferat dolorem, seu e tritionem foemalem & aliud supponens dolorem, seu contritionem sermalem. Iuleeho actus hec est differentia, quou ad primam conversionem noci requiritur virtus poenitentiae, tamque di celadum est de odio peccati, ut tradit D. Thom. g. pari. quaest. 8s. art. I. ubi dicit: ραωmuia non hoher , iactu Aviritis speriistis eae εω solis, quod do e de moti perpetrato, ad Me evivi fulseeret cMν iras Idem tradit art. α as i. Ad undam vero conuersa octem requiritur paenitentiae vit. tus. Et ratio hujus discriminis est, quia sun eadem ra. ii otie sormali quis dolet , aut odio habet mastim, a gaudet, aut amat oppositum honum . interum contii-tio tenuit directe contra offensam praetiri tam Dio tr. rogatam, quod est obiectum proprium paeatientiae. No. ea secundo, contritionem, seu dolorem contra offensa in D m irroditam talem de te esse, qualis on offensa, quia tendit in expulso em eius directam. v Nota tertio , quod averso a Deo per peccatum grave in quocumqueretum ordine est offensa gravis Des tu seipso immedia. e , ut nunc sup ni debet: ideoque ad eius expulsionem directam opiis est no a quacumque simplici conversione in Drum, sed cum eoniti ione formali, quae sit actus paenitentia ' haec enim direct E contrariatur peccato, quatenu est offensa passiva Dei, & non prima co verso. Hinc ad argumentum respondetur , quoci lices coci. versici, quam homo in puris naturalibus potest elicere, nequeat esse summaturalis . requiritur tam a converso supernaturalis ad tollendam offensam passivam Dei or tam ex ejux pecccato gravi, quia prataicta offensa affcit Deum immediate in seipso, Oti quam rationem evadit supernat in alis. Neque est bona consequentia : Mmo ex de. I Ilia costitio ris Dea e Iboris Ap ut aris nequit eticere

potes se Λωνtere a Deo sine sis χνnaturati : Tum quia ad aversionem a Deo ut lupernaturali suffiit cognitio italius implicita & consuti; ad conversicinem vero requi ritur ev plicita ob generalem illam rationem, scilicet quia magis requiritiar ad honum , quam ad malum. Tum Tom. Ill. Paul Heia Stam. etiam, & proci puὸ: nam omnis conversio, qnae regulatur cognitione percisε naturali, solum tendit in Deum pro ut relucet in creaturis, & non ameit ipsum immediat8 in seipso unde, non praecedente aliqua cognitione, aut notitia Dei aut horis supernaturalis, ex nullo capit conia surgit summaturali . At averso non solum offendit Deum, prout cognitus est expressὸ in erraturis , secletiam immediath in seipso, quia tollit ab eo rationem ultimi finis , & collocat eam in creatura . & hac ratione cognitio confusa Dei finis supernaturalis satis est ad hoc, ut aὐerso sit supernat ut alis. Eu his constat acl robur dissicultatis .' Nam maior illius est vera, suppositis supponendis. Supponi quippe debet quod recessus Aemalis a Dra fine naturali ita est recessus inclitectus ab eo ut fine sumet naturali, quos ex tali recessu re sultet omnia recepta intrinsecὸ mota lite eici Dεo, ipsum aue absoluth affecti v E destruat. Et in haesuppositione vεrum est , quod aversio est supernaturalis: ad quod satis est e nitio tumultuaria & c sola Dei , α amor interpretativus destruendi ipsum in seipso , dc se uuam se totum . At lic/t homo accedens ad Delim fine naturalem accedat inditheth & implicith ad ipsum ut supernaturalem , non attingit eum immediath in seipso. seu prate se ut relucet in creaturis, de ad accessum ad huc implieitum, & indirectum in Deum, absoluth tamen superciaturalem debet praecedete cognitio aliqua expressa supernaturalis. log Arguitur tertio: Nam si ad remissionem peccatillavis esset necessaria gratia habitualis in puris natura

,us , sequeretur remissionem peccatorum esse impossi bilem, manente homine ia illo statu ; hoc non est ad . mittendum.' ergo non est necessaria gratia habito alis Sequela majoris est creta. Et mitior probatur : tum quia ad eandem providentiam spectat peccata remi ter , dcilla praecavere; sed ad providentiam illius satus specta. et praecavete peccata, alias esset imperseeta, & peccata in illo statu euenitem necessario: ergo, manente stata naturae purae, non est impossibilis peccatorum remissio . Τu ti etiam . nam implicat Deum condete naturam humanam in eo statu , in quo necessario si misera a sed homo in illo statu esset miser, cum ex Mna parte non posset non peceate ex desectit vitium iussic intium ad ser vandam tota:ra legem per longum tempus, & ex alia noci lis mundari a peccato, nisi eleuetur per gratiam: etiago iamra quod prius. Ex quo ulterius sequeretur ho. inii, in in illo statu post primum peccatum esse , Mi. Datum . nullumque habere remedium . Confirmitur. Nam poten Deut homini in illo statis e seire auxilium esticax ad dilectionem naturalem Dei super omnsa. sicut potest illus e serre ante peccatum; sed praeuictus amor esset suffciens ad expellendum peccatum . tum quia est incompossibilis cum illo . tum requia non haberet minorem honitatem , quam malitiam haberet peccatum . ergo non est necessaria gratia habi. tualis . Hoc argumentum potest retorqneri contra omnes adversario ex duplici capite. Piimo quia si homo in illo statu mis taliter peccaret , necessario mutaret sta. tu ira, eum transiret de statu naturae purae ad statum naiaturae corruptae per peccatum. Quid ergo mirum, quod intra statum naturae purae rion sit ullum remedium ad te. mission , si reipsa decidit a praedicto statu . sicut con tinnit in statu ε levationis, in qno homo lapsus non Disseu speetali gratia mi est te parati. ' Sec do . Nam pecis ea tum grave pro illo statu tu omnium adversariorum sententia neqoit remitti nis per condonationem extrinsecam, aut per an vilium essicax ad amorem naturalem Dei super omnia, quod est indebitum non solum homini ut lapso, ni omnes fateti tenent ni, sed etiam homini in puris nainralibus ante peccatum, ut sentit Gon/t tract. da Grat. disp. r. num et . & tamen nullus negabit, conis donationem offensae hoe, vel illo molo esse insgnem gratiam . non ergo Dens per eandem providentiam hominem gubernaret post peccatum . & atrie peccatum . Respondetur ergo ad argumentum concedendo sequelam majoris inee mirum quos impossibilis sit remis sio mecati in illo nain, cum homo per peccatum gra. ve mutet statum , & transeat ad statum naturae corru.pae, quae reparari non potest nisi per gratiam sanantem t negando minorem. Et ad intelligentiam prohationum illius , earumque expeditam solutionem nota primo ,

265쪽

2 1 3 T, adi. XIV. De essectibus Gratiae. Dis . I. de Iustificatione impii.

proviil ntiam Dei sive spectet ad ituum naturae pum ,

sive speciet ad ita ii imitaturae elevatae .live anie prcc

m. sive mit p-ccatum esse ex parte resti ea emformatissimὸ abi olevistinctione virtuali, ut supponimiis ex dictis in tract. do Pred β. 6c omnes ejus denomia tio es penes naturalem, & supernaturalem , quae apud Mos indicam nonnullam distinctionem, desumi ex conmolatis, in quibus tesplendere debet distinctio. I Nota secundo, P O tiones adversariolum posse sumi in du.plici sensii .el ita quod provid-ntia remittens peccata nomini in iniris natural thus constituto sit clebita in se iuuconi posito illius ut lapsi& hoe in nulla sententia debetas mitti, cum nequeat negari poli Deum graviter ol. sensum esse sp cialem favorem illius deponete odium di condonare off-nsam ius nitam hoc, vel illo moto Vel sensus et , quod auxilia specialia , mediis quibus remit. titur peccatum, ita sunt gratia respectu hominis ut lapissi, iat stiit generalia respectu illius prout ante peccatum , ictit in hoc statu naturae elevatae auxilia illa, quae ante peccatum sunt clebita , per peccatum sunt specialis gratia. Hiue ad primam probationem dicendum est, remissi cin peccatorum gravium in nullo ex praedictis sensi.

hus pertinere ad providentiam naturae purae, ut plures ad ver larii fatentur, recurrentes ad auxilium speciale imara ordinem naturalem, indebitum tamen naturae M. manae secundum te. Neque uetum est, quo ad eandem providentiam pertineat remit et e peccata, & ea praecave.

re siquide ad in aecavenda peccata in illo statu iussiciunt in omnium sententia vel auxilia generalia illius status, vel

specialia intra ordinem naturalem ; ad remistionem vero illorum omnino requiritur gratia habitu aliq propter ra.

tionem traditam pro nostra sententia . Neque ex hoc se . qui inr primo, providentiam illius status esse impelle. tiam ' quia ad ejus persectionem satis est, qiicia movideat cinnia, quae praelictus status postulat. Staius autem DaIurae purae , cum sit eu se defectibilis, non petit auxilia ad precavenda peccata per longum tempus ' potiori eris no titulo non exposcit auxilia sui scientia au remissi, Mem eorum post lapsum. Sicut providentia illius status

non petit praeeavere omnia mala coi poralia, v. g. caeci .llatem, & mortem, & multo mi in is restituere visum,&vitam . Nequη sequitur secundo, hominem in illo statu Peccare necessario , quia ad hoc jam constat eκ dictis tract. Praec. disp. I. dub. q. per totum . Et licet concedamus, posse hominem in illo natu per auxilia genera. Ita illi debita praecavere omnia peccata, ncci propterea concedere tenemur remissionem illorum fieri posse per eadem auxilia, aut eandem providentiam . quia nullum

est praceptum in illo statu tenendi ad D um immedia. th in seipso, & per peccatum recedit a Drici immediat his stipio , &hac ratione aia vilia ati remi Ilionem pecca. st euin iniunt esse altioris otuinis , quam auxilia requisita ad non mccandum. Ad secundam prohationem respondetur, iuxta do. ctrinam loco proesimh relato traditam, quod homo in natu naturae puro, licet non posset per longum tempus vitare omne. mccatum cum concutis Dei uehito pro ii. io nata , libete tamen peccaret : ad quod satis esset, quod haheret auxilium susscient ad limpletionem cuius tibet praecepit seorsim sumpti. Semei quod peccet, nus. tum est inconveniens co cedere, quod necessario si mi. ser: quia voluntati e se ita vetet inquieto statui. Ad se-qselam ev praecedentibu probationibus illatam saei thies ridet ut, s dicatur statum obstinatorum longὸ dista. te a statu hominis puri, & simul lapsi: nam imprimis homo Obstinatus non potest o licere aliquod opus Moum Crate; homo vero in puris naturalibus conditus , &it nul lapsus ex vi natus posset ellicere, de de facio ess.ceret plura omra hona moralia. Deindὸ obstinatus abcetne miraculo non mi est suum statum deponere; homo autem in salo naturae purae, & lapsae non egeret speciali miraculo ad remissio tem peccati, sed tantum ele vatione, quae non esset miraculosa , sicut nec fuit, nec est miraculosi eleuatio hominis ad statum gratiae, sive ante peccatum, sive mit peccatum. Tandem s&est ra. aix praeceuentium) Oblii natos ex intrinseca sui dispos . tione Orta eκ statu alterius vitae mansi in flevi hilis in peccato , nihil sue potest apAtete Disi cnim relatione a. Ouali saltem vitruari ad finem malum; homo autem iustatu naturae Durae, & lapsae , etsi maneret semper in

peccato non haberet pra:uialam dispositio in ivitisse.

eam , ratione cuius seinper appes eret finem pravum, seu tantum careret elevatio ini re hoc standaretur maeci.

se in disseolitioue extrinieca Dei nolentis illum elevare. Ad confirmationem respouaetur primo negando maiorem. Et ratio e ite quia homo in illo statu esset a versus a Deo ut fine si pernati tali semes avet sus ab eo ut sue supernaturali, necessatio est aversus a Deo ut ει

ne naturaii, &hac ratio te nequit Deus conserte auxilium efficax ad conversionem naturalem; alias maneret conversus, & aversus a Deo ut line naturali, cum m.

Detei a verius a Deo fine lupirnaturali squod est idem, ac esse aversem ab eo sub g nerali rationeὶ & hominem esse conversum ad Deum finem naturalem praecise non sit positi vh esse conversum sub generali ratione, Nopter dicta num. praeced. v Responcietur secundo , mrminama citi, nec inuo minorem . quia solus ille amor en t sus ficiens ad excludendum peccatum qui tenderet ad Deum immediate tu seipso, cum homo per Offensam Deo irro gatam tecedat ab eo prout in seipso, & contrat totum eadem debeat esse latici. Amor autem naturalis Dei su per omnia non tendit ad ipsum immediath, sed mediate. hoc est, prout relucet in creaturis ; ita data hypothesis .e possibili, siue impossibili, quod homo eliceret inae.

dictum amorem, non propterea mundaretur a peccato, quia non haberet tantam bonitatem, quantam malitiam

ha heter pecatum. Per quoa eonstat ad duas mobatio uis ibi inclusas.

DUBIUM II. Appendi X.

Iu quo consipat macula peccati venialis rEt quae forma requiratur ad HBus remissionem d

io; TYOe dubium quoad primam partem μο-LI priam sedem hanet in tract. de peccatis.

nam de macula peccati venialis tract D Thom. in ha I. a. quast. 89. art. I. Qi ad secundam partem metinet ad . pari. quaest. 87. Sed quia nos primo loco consulto

nihil egimus de ptaedicta macula habituali. & hi nostri

tractatus ad Naefatam quaestionem tertiae partis perve

tuti non sunt, operae metium duximus has duas diiscula tales simul per modum appendicis maesenti disputationa attexere, ut lector nihil desueret, quod autemissionem

peccatorum conducit.

Et in limine supponendum est eum communi sensa

Τheologorum, transacto peccato veniali, manere in antisma quandam maculam habitualem , ratione evius ille, qui peccavit, manet reus noci solum reatu μ- , sea etiam reatu culpae I nam sicut exactu peccati mortalis resultat in anima , quaedam tiracula, a qua post cessati

nem actus dicitur homo habitualiter, tu intrinsece maguis Ditis, & habitualiter peccat, ', ita ex actu in cati veni lis promanat sua qualis macula , a qua denominatur δεν-diam, Ec coinquoartis cum hoc discrimine, quod macula Fccati mortalis dicitur simpliciter, At altera tantum secuntiumquies , ut non obscure uocet D. Thom ioco suma relato ex x. a. Quo supposito dissicultas est ama Scolasticos, in quo haec macula exactu peccati venialis inducta. & mit actum peccati manens, constat 8 Ex cuius resolutione facilis fotth sternitur via ad aliam dissitatitatem, in qua inquiritur, qualis si forma, per qua

inaedicta maeula remittatur 3

Circa quam difficultatis partem tres mincipales in

venio sententias , discurrem per quandam analogiam nam habet peccatum veniale eum mortali. Prima asia erit, mecatum praeteritum, & non retractatum ex parte peccatoris , nec condonatum ex parte Dei pertinere ad essentiam maculae peccati venialis , ita ut illae duae negationis retractationis, & conUonati is pertineant aa constitutionem illiu per modum partium integralium , aut saltem per modum conditionis. Ita communiter re centi rex Socis. Se da docet peccatum habituale venia te constitui porteatum, seu Obligationem ad poeaam Iia Semias cum tota ejus schola. Tettia defendit, macra lam im ait 'enialis coiiiiiit re in catentia voluntaria ser-ὐ iis . aut nitoι is gratiae, seu charitatis . Ita perpetuo D Thom. Et communitu eius discipuli.

Citca secundam uisscultatis patieui plutes sunt senis

266쪽

etuu

b. II. Appendia. In quo consistat metitu

ientiae. prosa tenet pereatum veniale posse remitti per solam consociationem extrinsecam Dei. Ita Scotus cum ejus discipulis, quem sequuntur etiam communiter re. centiores Societatis. Secunda censet, ad ejus rem illio eira usticere solutionein panet. Ita Scotus in A. dist. i 3. quaest. I. art. 4 Tereia docet, attritionem sufficere ad remissio. nem venialium . pro qua reseruntur Durandus, Palus. Argentinas, & alii. Gorta recurrit praecish ad retracta. rionem virtualem, quae in pluritas virtutum actibus prae. ter amorem Uraritatis , reperiri valet. Pro qua citamur Bonavent. in A. dist. a .art. I. quaest. a. de Scotus ibidem quaest. a. cum aliis tam extra , quam intra Scolam D. Th. Uuaria praerequirit vel contritio em, aut amorem citaritatis, vel attritionem supernaturalem cum sacramento.

Ita Varqueet, Ara ullo, & alij. sineta , & ultima non ad mittit aliam formam peccati venialis abster suam nisi coli. tritionem persectam, vel amorem chartiatis. Ita quidam IutiiotΤhomista, quem suppreso nomine referunt , &ex magna parte sequuntur NN. Salmant. in praes disp. a.dub. 8. relinquentes approbationem prudentis lectoris tuis dieio, & suum ultimum judicium suspendentes usque ad praecitatum locum tertiae partis , ubi praedictam sen.

tentiam temperarunt in Comment. ad art. I. num. II. &ttact. aa. disp. Io num. Il. 6. In assignando, & itast a disp. 7. nam Iga. asserentes Peccata venialia remitti meaittitionem elicitam a iusta, & ad ipla dilectam.

priori, di ueratis νestatio. xio ν Icendum est primo , in hae prouidentiara maeulam hahit ualem ex peccato veniali

relictam non consistere in peccato in aeterito non retra.ctato , & non condonato, tametsi hae duae negationes a ripiantur per moaum purae conditi is, sive per modum patiis inirinsecae neque in Obligatione ad poenameemporalem, sed in privatione fervoris charitatis. Hanc conclutioilem tradit D. Thom pluribus in locis, ptae se

stim in hac i. a. quaest. D. art. l. in eoi p. ubi se eo cludit: Er β alietibi duatur maratim indueere , hoe est secum dum Did , inquantum ι edit vitorem , qtia es eae dia Maiistarum. Idem tradit in dis . Is quaeit. a. art. a. quae. stiunc x. ad I. ubi ait: Dicendum , quod maetiti potest doduphcitertino mouo per priuationem stitiueritia vis r o se in semati non manet aequa maciati , quia non talis gratiam, que est anima decor . Atio modo per Me, quoa mkωitudo , que est gratia, impeditur, ne exterius a pareat I scut peν pia ἀ-νemptaehristida faciei radatών tatis metiti est is is misti , quia impedιραν dee, gratiae, ne in aetibus eateritis ossis darών. Et ad a. explicans servorem, quo acula peccati venialis pelvat, haec ait.' Dicitis fer π ehamatis μνη 12 uduem , seciandum, d ad exteriora quodammodo Atili endo res ditών. Ee illa autem parte, qua inniale aenis eritών, cruritatis ferore non apparet. Ex quibus etiam ap.

patet juxta D Τhom maculam peccati νenialis consue. re in carentia servoris charitatis. Hine probator nostra concluso quoad finautas paristes. Et primo reiicitur sententia recentimum Societatis viam macula peccati venialis non consistit in peccat actuali praeterito secundum se, nee in illo simul cum M. gationibus retractationis, & condociationis, sive sumam aut per modum conditionis, aut per modum partis: erisgo nullo modo consistit in peccato actuali pretierito. M. recedens quoad primam partem videtur per se notum Ialias post illius temissionem homo diceretur maeutitias, cum verum esset dicite, quod peccavit. Quoad seeucidam vero probatur . nam negatio retractationis, & eondonatio viis supponunt maculam peccati venialis habitualiter in anima p-rmanentem, quae est objectum tam retractatio. Dis , quam non retractationis ; tam condonationis, quam non condonationis, sicut quilibet actus supponit suu in Objectum: c stat antem, quoci actus non pertinet ad constitutionem sui obiecti nec per modum partis nec per modum e ditionis essentialis: ergo neque negatio con . donationis, aut retractationis c currunt, sive per mo. dum partis, sive per modum e clitionis ad stemalec stitutivum maculae peccati venialis. Et confirmatur primo. Si quidem neque peccatum otiginale, quod est quoddam peccatum habituale, ne que macula peccati mortalis consistunt in peccato actuali

praeterito secundum se, neque in illis smul eum nega tio thus retractationis,& condonationis, sive per m dum partis , sive per modum conditionis r ergo idem clicendum est de macula peccati venialis. Consequentia a paritate coostat, nis adversarii velint negare, ex Pesiis cato veniali ullam maculam habitualem relinqui inanima contra manifesta sacrae Seripturae testimonia: Oxi. inh contra illud Joann. ig. sibi Attis es, novi indiget ausMe pedes la et , ubi per munm lationem intelligitur venialium mundisia . Antecedens quoad pereatum Originale , ex cujus probatione pendet omnino probatioquio maculam peccati mortalis , suadetur e tum ex Trident. sess. s. can. 3. ubi uicii nr de illo, quod es aen ratiove omah a trans non quia inest timcti,qtie proprium. Tum etiam . nam hoc proprium,& intrinsecum, quoa iuxta laetum Coucilium pertinet ad constitutionem petacati originalis noliti, en obiectum iam retractationis, Ac non retractationis, quam condonationis, & non con donationis : ergo lae negationes nullo modo spectant asconstitutionem illius. Τom deniquh. nam denominalici intrinseca, Ac fixa, qaalis est peceatoris ratione peccati originalis, nequit provenire nisi a forma fixa , de intrinseca, ut ex se liquet; sed peccatum actuale Adami est quid transiens, & nobis extrinsecum .' retractatio, fle non εε tractatio fidem dic de condonatione , & non conum natione j sunt etiam quid extrinsecum peccato origin ii. sicut omnis actus est quid extrinsecum suo obiecto rergo peccatum oti inale non consistit in pectato a ct irati Auami praeterito secundum se, aut simul cum praedictis negationibus. xi I Secunda pars nostrae conclusonis, quae prooedit cocitra Scorum, probatur ratione generali omni pecca into habituali: Nam obligatio ad poenam, vel est praecisa denominatio extrinseca desumpta a lege divitia taxants poenam, vel est aliqua ratio intrinseca peccatoti exigens aptam poenam, vel est denominatio exitiostea desumpta ab ipso actu pereati, quatenus, eo ipso quod peccavit homo, reciditur dignus ex ipso actu peccati, quod ordinetur ad scenam ; seu in nulla ex ipsis rationibus pol humacula peccati venialis co sistere, immo nec macula ha hi tualis cujuisis alterias peccati habito lis : ergo maenia habitualis peccati venialis nequit consistere in obligati ne ad se iam . Miuor probatur quoad primam partem tum ex definiti e Gregotii An L & Pii V. in bulla comtta Baium, in qua inter alias propositiones damnatur propositio et 3. quae dicit: In tectaro duo AH, ama. o

iis ad poenam. Tum etiam: nam chligatio ad poenam orta ex actu voluntatis divinae est de genere hodi, est oni denominatio extrinseea proveniens ex ipso actu, qui est sanctissi mus ergo nequit constituere ullam culpam ha bitualem . Τum deindε: nam potuit Deus nullam statu re poenam pro peccato . ergo nulla tune esset obligatio ad poenam orta ex lege divina I & tamen adhue mari laremaneret in anima habitualiter : ergo idem quod prius. Τum denique ' nam temissa culpa, & ablata macula, potest remanere ordinatio ad poenam, qnia post iustificationem non semper poena remittitur, ut docet Concit sess. I in can. io. ergo. v Adde rationem a mori Inam ho mo post peccatum actuale denominatur intrinsech pecea iaeor , dc cum dignitate ad poenam ; sed obligatio D me. nam octa ex lege supponit hanc dignitatem ergo Ohli. gatio, se deputatio ad poenam supponit maculam habutualem. Et propterea D.Thom in a. dist. 4a in expositi textus ait 4 qncia maculis es medio inteν actum peccati, o reatum inempe poenae qtias esse s actus, ct funda.

mentum reatus.

Probatur eadem minor quoad seeundam partem Nam ratio intrinseca exigens poenam idem est apud ad. versarios , ac condignitas ad poenam , sed eo ignitas Mycenam supponit macniam .' ergo macula peccati venia. iis soneonsistit essentialiter in eo ignitate ad poenam Minor probatur I tum quia non ideo quis est intrinsech peceator, vel maculatus, quia est dignus poena, sed econis ita est dignus poena , quia est peccator, seu maculat Irergo condignitas ad poenam supponit maculam. Tum etiam . nam incommuni sententia dignitas ad poenam est proprietas culpae . scut proprietas est bonitatis moralis condignitas piaemii ergo condignitas habitualis , & in trinseca ad poenam supponere debet maculam habitua

267쪽

probatio eo latur: Nam post actum peccati manet homo intimsech peccator, maculatus, & rem tam cistis par, quam poena, ut conliat in peccato originti , de

quo D. August. lib. I. Retract. cap. t s. ari . Quua Deri ρα.

ubi eum clicit νearu ejus implisatos, reatum eulpae significat ; de dum ad ait, o ob hoe poena obnoxios, reatum Iaa inuit ,& de quo Trident statuit inesse intrinsecδ unicui que nostrum, ni vidimus num. μαα sed prior est deno. minatio intrinseca maeullati, & peeratoνis , quam dignitas ad poenam, & hae denominationes pati cursu procedunt, haut si una est actualis, habitualis, intrinseca , vel extria. ima , etiam alia ergo. Εκ quo eadem minoe probatur quoad tertiam par. Rens. Nam peccatum praeteritum non est suiscieris ad denomitiandum hominem ha hi in aliter maeultitiam, sium. eatorem ergo nec dignita otia immediat/ εκ actu me cati. Antecedens est coetum iuxta dicta num praee Et consequentia probatur nam dignitas ad metram est pro. ν ieta peccati; sed implicatorium est proprietatem petis amnentiorem esse , qu,m essentiam. ergo si peccatum ac ii ale ineptum est ad cle minandum habitualiter peccatorem , etiam dignitas ad poenam. Erpheo ιν. Nam dignitas hahitualis au pumam orta eg actu peccati, vel

est ext inseca, vel intriti ea moraliter ; sed tu neutrosus a pote st constituere peccatum hahit uale. nam prae .uia, ut citias est proprietas peccati, dc hoc non plus de B t se protendere ad conserendam denominationem clinia .ad poenam, quam as denominationem peccato is , seu maculati , seu ad tribuendam denominationem secunda. eiam, uuam ad primariam: ergo vel prccatum actuat Leundum suam rationem primariam malitiae est, quod astrinsech, uel intrinsech moraliter denominat metiorum, vel dignita ad paenam, undecumque oriatur, non ests,meiens. Roboratur hoc supponendo cum adversitiis, peccatum actuale habete suam intrinsecam digni. statem ad plenam ,& inquirendo ab illis: εκ hae dignitato actuali proportionata cum malitia actuali uel resultat Eanquam effectus distinans alia dignitat habitualis initia. seca, aut physice, aut moraliter, vel illa eadem dignitas actualis transit in habitualem per denominationem extrinsecam, sue tatione persistentidi moralis t Quidquid eligant, plan convincitur , peccatum actual- secundum ptimatiam rationem malitiae hoc posse praestare. In qua uppositione iterum quaero ah eis, cur in praedicta dignicato hoe, vel illo moto sumpta constituunt maculam habitualem peccati, di non in ipsa mimaria ratione ma

Iitiae ono, vel altero modo acceptat Maneat ergo, m eusam mecati venialis non consistere in dignitate ad me. nam de eum ea dictis num. Haec . satis probetur non con. suere in actu praeterito noci retractato, aut condonat

s au convincitur coasistere in aliqua macula habitualiani nim physice inficiante. ii a Tertia , de ultima pars nostrae conelnsionis pio. xitur. N im macula peccati venialis non consistit in ali. quo positivo, neque in privatione gratiae, aut ollaritatis adhue secundum partem, seu aliarum virtutum, neque in privatione Lavinis aliarum virtutum. Non in prima ratione nam ea rationibus positivis pr ter supra telatas,

et impugnitas solum possum assignati vel dispositio, aut habitiis vitiosus relictus e v actibus peceati; , in his nequit consist re , quia remissa culpa plerumque rε manet intitas habitus, aut dispositionis vitiosae , sicut contingit .u habitu, seu uispositione causata a peccato mortali; et quia tu omninm sententia habitus, dispositioque sunt tantum causaliter peccata, & hic sermo est de maeula habituali sorma litet peccaminosa. Vel in conversione habituali ad aliquid temporale amatum citra aversici hem ab ultimo fine conuotante actum praeteritum non tetractatum: dc neone in hac potest conus ere , quia non cistinguitur ab entitate voluntatis, ob quam rationem macula peccati mortalis nequit consistere in converso me habituali ad honum commutabile ut ultimum finem. Neque in privatione charitatis adhuc secundum partem :alias, m nltiplicatis peccatis venialibus, tota charitas posset extingui Neque in privatione aliarum virtutum quia data hspothesi , quos per repetitionem peccati ve.

tialis intra eandem speciem destrueletur virtus . v. . Wr mendacia veracitatis virios, praelicta uirtus directhdes tueretur per vitium opposis uin; sed constat ea supta dictis, .itium fidem dicendum est M pei satione elas.

hellai non pertinera ad rationem peccati . ergo n6que consistit in privatione aliarum virtutum. Neque in pti. vatione seruoris aliarum virtutum a charitale, quia omnia peccata venialia conveniunt in hoc , quod privent servo e charitatis, cum in illa nequeat charitag itissuere actualiter : ergo potio i titulo debet eonsistere macula peccati venialis in privatione servoris charitatis, quam in ptivatione servoris aliarum vit tutum. Confirmatur . Ex peccato veniali resultat quaedam offensa Dei, quae licet non tollat ab eo rationem ultimi

finis, impedit tamen, ne actu terminet praeuictum pecca. tum, moindeque est pei satio ex teusio is, dc terminatio ianis ac uali et ad tale opus: ergo etiam macula peccati v

nialis e sinere debet iu di .ersione habituali a praedicto fine, retenta eo versione habituali ad illum)sed haec est .ersio habitualis haud melius potest explicari . quam pet privationem servoris charitatis , siquidem promittiminianus servoris charitatis est actu convertere omnes actustione os in D um nitimum finem: ergo in privatione hu-ns fit sotiis c linere debet macula peccati venialis. s. II. 'sterioris docia aris resolutio. 113 Icendum est secundo. peceatum veniale notavi posse remitti sermaliter per solam condo nationem extrinsecam Dei; nee per solam solutionem

poenae et neque per attritionem secundum sua esse . tialia sumptam ; neque per retractatio em vitiualem , quae in exercitio aliarum virtutum a charitate reperiri valet, neque per ait titionem una cum sacra. mento; sed tantum per contritionem persectam, aut amorem chalitatis, aut denique per attritio em super. naturalem elici iam a iusto , di ad peccata directam , quatenus impotrat imperium charitatis

Rima pars nostrae eonclusionis potius debet is poni quam probari: quia ex dictis cludi per tot. 1,

tis conuat , denominationem aliquam intrinsecam ortam ex aliqua pii vatione non posse tolli nisi per introductionem tamdi , cujus est privatio, ut constat in privatione lucis. & propterea ibi probavimus maculam peceati mortalis uve personalis, sive originalis, qi ς in privatione voluntaria gratiae consistit, non posse auferri per solam condociationem exit inseram , sed necessiria est omnino infusio gratiae habitualis, aut alterius sit. mae eminentiolis et a qui macula peccati venialis coosi. nit in privations physica , Et morali servoris charita. tis , denominatque hominem intrinsech m eulatum, Eecondignum poenae temporalis e ergo si uera sunt ibi sta. hil ita , opus est , qtico intere at aliqua mutatio intrin. seca ex parte hominis ad ablationem peccati veniali L. Immo necessaria en mutatio supernaturalis, ut ex ui. cudis coni ahit. ii 4 Secunda pars nostrae conclusionis , ni salloe . evideliter suadetur Nam si sola inflictio pranae esset sufficiens ad remissionem eulpae venialis , posset quis sive in hac, vita sive in alia ab ea mundati , etiamsi habeat astictum sot malem, sive virtualem ad illam, quia, ut inquit Scotus in dis . at . quaest. r. peccat veniali sive te misso, sive non remisso, sive conjuncto cum peccato mortali, sive non conjuncto , adhuc per accidens non debetur poena aeterna sed omnino impli cat peccatum dimitti. dum homo en affictus ad illus sive virtualiter, sive formaliter: ergo per solam solutim in menae nequit dimitti pereatum ueniale . Minor est certa nam supposito, quod preeatum nequeat dimitti per solam conticinationem ellit in se eam , omnes sat erit nentur non posse dimitti, du actu committitur; immo plures ex iis, qui pro remissione illius solam condona. tionem exit insecam statuunt, firmiter tenent non posse remitti in iustanti, quo committitue. Sequ-la maioris probat ut e nam si sola solutio panet en sufficiens acit emissionem peccati venialis, non requiritur retraetati ex parte peccatoris; sed , hac non requis ta , non est, unde repugnet peccatum remitti, dum actu committi tui, ut constithranti contrahit ergo.

is Tettia pars conclusionis efficaciter suadetur: mmutatio intrinseca necessaria ad destructionem peccati venialis d/bet illi ex natura sua opponi : sed attritici siua naturalis sive supernaturalis noa opponit ut ea natura sua

268쪽

Dub. II. Appendia. In quo consi at macula peccati venialis o c. 26 i

sta maenie peceati venialis: ergo sola attritio secun dum sua essεntialia non est sufficiens ad remissionem peccati venialis. Maior est eclta nam si mutatio intrin-

leca udi hah t ex natura sua oppositionem cum macula peccati venialis, non est unde removcatur , nisi ad satur nova forma , vel recurratur ad conuonationem seir L. vorem Dei exit in secum. Minor vero probatur: tum

quia macula peccati venialis consistit in seruoris hirari. alis carentia: ergo solus servor charitatis, aut aliquid eminens est eum illa incompossibile: Dd attritio adhue supernaturalis est quid insitius seruore charitatis, ut nullus inficiabitur e ergo non opponitur ex nainra rei maculae mccati venialis . Tum etiam: nam praedicta macula consistit in eo, quod homo clivetiat a Deo ut

en ultimus finis, & propterea tesultat in Deo osset, sapassiva privans eum extensione actuali in opus peccati, quatenus est ultimus finis ergo sola illa forma potest opponi cum praedicta macula, & ffensa , quae potense H actualiter tetit te in Deum ultimum suem et atqui attritici as huc supernaturalis hoc no .i potest praestare :ergo idem , quos prius. Tum deniqu/: nam attritio su pernaturalis secuntiam se adhuc dilecta ad omnia, vel aliqua peccata venialia est conjungibilis eum illis, ut liquet in p ccatote, qui potest elicε te praedictum actum,& eui nulla venialia possunt remitti . nisi supposita re. mistion ε mortalium ut tradit o Thom. 3. pari. quas .

87. art. q. At in dist. IA. quae s . I. art. I. quaestiuiae. 3. his verbis. Quia remoto priori, removit tosteritis, nee posterius ictor restiui, nas priori ν/Duro feνυον oti emebaritatis, cui venisti orientur, es resistas i a choritate.

Vnde qua .dm elaritas non res tuitur, nee fervor char 'aris

podia/iietis. Quod eii idem, ac dicere, quandiu peccatum mortale non aufertnt per gratiam, & charitatem, nec venialia te mitii queunt per servorem eius dem erilitatis: ergo. iri Ex quibus quarta pars nostra eone insonit is cil suadetur: Nam attritio maxime supernaturalis magis propol iionata est ex se ad delenca p ceata venia ita, quam actus aliarum virtutum a charitate, qnia est poenitentia formalit, & actus aliarum uirtutum ati s m. trium est quaedam displicεiuia impicii a illorum,sicus veto penitentia formalis seu virtualis: & ita nullus,

quem vidimus, concedens actitas aliarum uirtutum uim ad delenda peccata veniasia, negat attritioni eandem, aut maiorem uim csem innumeri sint , qui hane vim attri tioni attribuniat, & illam negant aliarum virtutum eger

citio ergo s attritio supernaturalis secundum se non est sufficiens ad te missionem venialium, nec sufficiunt actos aliarum uittntuin a charitate. Patet consequentia quia nulla ex relatis probationibus ita urget in attrition 1 ,nt efficacius non suadeat in actibus aliarum virtutum ;de propterea in hoc non amplius immotamur 117 Quinta pars nostrae conclusionis, videlicet attri tionem una enim sacramento non esse sormam expulsi. vam venialium, studetur. Ses prius de t suppoisi non esse sermonem de attritione , quae elicitur ah homine justo vel continuatur scirinaliter usque ad instans iusti.ficatio is, quia de hae loquemur num. pq με mo ini tur est de attritione elicita a peccatore, & cessatvε sor

maliter ante iustificationem quae sit tamen pars Ac uis positio timciens ad Acram tuni fluctuosum . Quod

antem attritio haec nota sit forma eupus uva veniasium, probatur sequenti ratione.' Nam attritici una cnm si clamisto non est sufficiens ad remission m uenialium, quatenus effecti vh producit habitnm grati , de chari. ratis, ita ut gratia, & charitas sint sol ma inmetitata ex. pulsu a veni ilium; nec ratione gratiae , quam producittit pars sacramenti. reciditur actualiter virtualiter con. tritio , aut actus charitatis.' ergo simul eum iactamen.

to noci est remittici venialium . Consequentia est legitima rnam peccatum veniale, comvonsistat formaliter in pri. vatione sermociis charitatis, solum potest ausitri sol ma. liter mr servorem charitatis, sue vitiualem , sive sormalem , qui est actus chalitatis , vel contritio persecta

hune actum necessario supponens. Antecedens vero pro. hatur quoad primam pMiem .' tum ex D. Thom. 3.part. quaest. 87. arr. a. ad i. ubi ait.' Remissis vivialium est s)Eiu, aratia Ieν acriam, qtiem de n o elicit, novi autem Ierat quad Aobis ti de notio animo iis sum. Idem tradit ad 3.& at t. q. ad a. fle in A. dist. quaest. a. arL 3. quae-munc. I. &quaest. 7. de Atitiari. II. ad 4. ubi ait ' Di

pεceati venialis non consistit in privatione gratiae, aut alisterius praedicati habitualis, alias aliquem hahitnm exiscluderet , & proptεrta est compossibilis cum ea; sed nulla privatio poleti tolli nisi per formam ei oppos.

tam formas iter, vel eminentere erro per solam gratia habitualem causa tam ah attritione ut parte sacra memti , aut per aliquid aliud hahituale nequit auferri pec.

ratum veniale.

ii 3 Quoad secundam partem etiam ostenditur idem

antecedens. Nam intanldm attritio fieret uirtualiter actualiter contritio, aut actus charitatis, quatenus vi

tua litet perseverat in gratia, quae est inus illius; sed hoc est sil sum tum quia nullus actus dicitur viris tualiter p tsi verare in ejus termino, qui se habet per modum habitus, sed tantum habitualiter . & ita actus intensus virtutis acquisitae producit intensionem habitus,& non perseu rat virtualiter, sed tantum habitualiter in intentione habitus; alias homo justias continuo me. rete tir , qtiandiu durat existentia praedicto intensionis, Ec homo actualiter esset peccans, dum mi se vetat hahi .

tu vitiosus productus Imr actum d et malititio ratione graiiet, qnam in sacramento producit , non est actuali. t et virtualiter contritio, aut actus charitatis Tu metia rnam quis cum peccato mortali, in quo fuit ab instan ii usu ratiotiis,& accedens ad sic ramentum poeniten tiae clim sola attritione, si antequam sacerdos pioserat scimam a solutionis, incidat in amentiam ,& in ea ah-

solvatur, statim justificatur in omnium sententia, de sieperseueratis usque ad mortem salvabitiar, non proptet merita, seu Ur mouum cor Dae, sed tantum per m

cum haereditatis: si hoc veriscari non poss/t si attri.

tio, quae est p.rs sacramenti. viii aliter actualiter per-μυetaret in gratia, di esset uirinaliter actualiter coci tritio & actus charitatis: quia in omnium sententia p r- severantia actualis uirtualis alicui ut actut sirtuosi in ho mino alisto εst suffici ias ad metitum ergo id m , quoaptius. Ad e Nam perseverantia sirtualis actuali ali cujus actus in aliquo termino tune contingit, quando talis tεrminus se habet per modum vir, aut motus adulteri rem terminum; atqui gratia habitualis, non est hiatum l. sed est ultimatus una c m charitate, di aliis virtutibus infusi et non constitostns subiectum quasi in via ad ulteriorem terminum, sed in statu permanenti, de habituali ergo attritio non perseuerat ingratia ,& charitate viri alitir actutiliter, sed tantiam ha hi tu aliter

ii Ultima par nostrae conclusonis, quantum ada

ctum sol malim charitatis ad peccata venialia directum,p rpetuo traditur a Div. Thom praecipu8 3. pati. quos X me tot. & qua st V. de Malo art. ubi in eoin ara. s

concludit ' Et Meo Nortet duere , quod venialia remittiantisera in hane vitam, et tim quanti m ad culpam, eo modo quoremst tititur m hae vita ,ses Iberi ter atrum Mari orti in mum

quMur de te missione venialium in hac uita ita tesolvit: Disese in quoa ,scut,spia durum est, ter femorem reviri.

nulla aptior forma ad remissionem ueniali iis potεst ex cogitari , quam ea quae directius eis opponit ut : oc quid quia sit de aliis sermi . de hac nullus sanae menti potestti ubitate: su nulla sorma directius opponitur niaculae caii venialis, quam servor, aut actus charitatis , cum privatione illius eonsistat ergo actus charitatis est Dima sussiciens ad remissionem venialium. Ex quibus liquet, per actum contritionis persectae prout ab attritione distinguitur, etiam posse remitti venialia . Tum quia supponit essentialiter actum chari tatis . Tum & quia est retractatio formatis mccati venialis

prout hoc est malum D i, & pro ut est diVerso a Dbo:

quia , prout includit actum charitatis, convertit crea

totam ad Deum ,& prout est retractatio formalis, tendit dilecth contra offensam passivam Dei.

mine lasso,& ad peccata directae, quod dissicultate no ,

vacat, suadet in sequenti ratione: Nam attritio si me

naturalis homi uis iussi est viilualis contritio, seu actus

chati

269쪽

161 Traa XIV. De effectibus Gratiae. Di p. I. de Iustificatione impii

charitatis ' ergo s actu charitatis, & contriticinis est oema sussciens ad venialium remissionem, etiam attri. aio elicita ab homine iusto. Antecedens prohatur e nam attritio supernaturalis hominis itiiti, prout imperatura charitate , reseretur ad Deum ultimum finem superna. auralem super omnia dilectum, ideoque tendit non um in proprium obiectum, & ex proprio motivo , sed etiam in proprium obiectum charitatis de eil motivo il. I tu : sed nullus actus potest tendere in obi ctum chatitatis, nisi virinaliter, aut sermaliter sit actus ehati ta- ais e rego talis attritio est virtualis actus charitatis, &quitenus est retractatio formalis peccati ex impetani emotivo charitatis est virtuali contritio. Nεe par ratio est de actibus aliarum virtutum :quia actus humilitatis v. g. elicitus ab homine justo,&consequenter impetatus a charitate non est dolor sor. malis, aut virtualis de peccatis non formalis, ut sup ponitur: nec virtualis, quia hoc est proprium actus solis inalis charitatis,& nullum peccatum potest aboleti sine paenitentia Atmali, vel virtuali, ut tradit D Τhom. quaest. 87. art. a. Attritio vero ex una parte est doloe or malis; ex alia non sistit in proptici motivo, &haeratione est sotma sussiciens ad rem illionem venialium.

6. III.

Amtimenta adversum m costra primam ageretionem.

iai A Retuunt mimo recentiores Societatis con o stituentos maculam peccati venialis , scutec mortalὲ, . in actuali pecato praeterito non retractato, mee condonato. Nam eo ipso, quod intelligamus tio.

minem peccass- , dc peccatum acinale non retractasse ,

nec deum condonasse, prudentet iudicamus prςdictum peccatum moraliter permanere: sed haec permanetitia motalis actualis peccati sumiens est ad eostituendam ma. culam peccatir siquidem eli permanentia habitualis: ergo macula incelli venialis constituitur per actum peccatitit non retractatum, & non condonatum.

Confirmatur. Nam plures res su .it, quae licht physice praeterierint, permanent moraliter per hoe praecis , quoci revocat et non sint, & quos actu fuerunt: ut con. stat in lege diu lata, in pretiis rer m taxatis, in voto,

di in voethus jam diu ad significandum impositis: Accia. xios patet in aliis materiis presenti magis similibus: nam qui alium gravi afficit injuria, eosdem ellectus hodie causat adhuc praeterita, quos actu praestitit, dom actu existebat, si nondum plo ea sussicientem adhibuit satisfactionem , nec veniam habuit ab omnis neque in his rebus aliquis terminus excogitati valet, qui piaedictos effectus habitualiter conserat: ergo idem debet dici de habituali peccato, quod non sit aliquis terminus rea.

Iiter productus sed ipsum mei peccatum actuale praetexitum moraliter, & habitualiter permanens ex carenistia retractationis, & condonationis. Aa argumentum respondetur distinguendo maiore agrudenter judacamas moratirer permauere habitualiter, concedo maiorem; actualiter, nego maiorem: alias totollem te, quod homo est in peccato, actualiter peccaret, quod nullus dicet. Itaque peccatum actuale post actu peccati solu potest denominare homine pecus, quia gallaen deciomitiatio , qualis forma uenominans Dicitura amen habitu aliter permanere, quia post actum pecca. Ei remanet in anima macula physica consistens in privatione physica nitoris gratiae, seu servoris illius, ut tra.dit D Τhom. in diu. 36 quaest. a. art. a. quaestiunc. I. ad i & in hae piluatione dicitur peccatum actuale moraliter habitualiter permanere, per eamque dicit ut homo post actu peceati intrinsech marititias, & dignus poena, secus vero per actum praeteritum, quomodocumque su

matur .

Ad confirmationem respondetur verum esse, quod plures res maxime in ea recensitae pers stunt motaliter, ver hoc praecisὸ quod actu suetint , & revocatae non ini: sed hoc ideo est, quia perseverant ut res morales Praecis ,& solum tribuunt denominationes extrinseca n a

tantum habituales, sed actualbsita propri/ ac si actu

Evisterent. Caeterum anima post actum peccati non de. mominatur actualiter macti ta, sed tantum habitualiter, re haec denominatio non est tantiam extrinseca, & m .ralis, sed intrinseca, & physica , &ad huiusmodi dεn minationem tribuendam non lassicit, quod actus laetit& revocatus non sit, sed ulterius requiritur macula ha bitualis physica intrinsece animae inhaerens. Ad aliud ex. emplum satis constat ex dictis num. 19.raa Arguunt se eundo Scotistae cum suo Magistro, constituentes maculam peccati habitualis in obligationeati poenam . Nam ita se habet actus malus in ordine alde putationem ad poenam, sicut actu, melilotius in ordine ad deputationem au gloriam, contrario .m enim eadem est disciplina a sed ex acto metitorio nihil relin quitur praeter ius, seu eoidignitatem ad praemium ', ergo ex actu peccati nihil relinquitur per modum maculae habitualis nisi ius, seu consignitas ad poenam.

Ad Me argumentum respondetur permittendo mam tem ; & negando minorem. Nam per actum merito

rium pro priori ad colauigilitatem ad gloriam moducitur dispoliti .e nova , & maior gratia saltem in esse natia , ut dicemus disp. seq. & haec maior gratia est fundamentum condignitatis ad gloriam. Unde potius retorqueri uehet argumentum iu aduersatios . Vel potest tes-po Heri secutiuo negando maiorem, ptopter notam dic paritatis lationem inter actum honum, & malum: quia actus bonus ut metitotius nihil phylleum causat, in quo dictus actus possit motaliter permanε re & solum manet in acceptione Uivina ratione raclici gratiae. Caeter utra

actus malus revera , & physich causat privationem physicam gratiae, aut servoris illius, & in hac privatione potest immediai h fundati condignitas habitualis ad poenam. Sed hinc optime deducitur, maeolam habitualem non in praedicta condignitate, ses potius in privatione praefata debere consistere , quia hete est ratio primaria de genere mali habitualix. Iaa Arguitur testici: Nam post actum peccati venialis

voluntas manet habitualiter moralitet e versa ad obie.ctum talis peceati ergo in praedicta conversione habitu si potius collocanda est essentia maculae peccati habitualis , quam in privatione servoris charitatis. Anteis

at quid temperati , o Me fit so peccartim leuia e . In quibus vel bis non solum innuit manere in voluntate moraleri

& habitualem adhaesionem ad obiectum peccati .enialis sed esse maculam: ergo verum est antecedens. Ex quae sequentia prohatur: nam peccatum habituale ciebet consistere tu ratione primatia de genere mali, quae si radix aliarum a sed qlim libet sermas itas postiva est radix cuiusvis privationis, & propter hanc rationem e stitutimus peccatum commisti is in positivo,& non in privativo e ergo macula peccati venialis consistit in ptae. dicta conuersone habituali, & non in privatione.

Adde primo : Nam haud saei l/ potest explicari

quam privationem causit peccatum actuale veniale, in qua macula habitualis consistat: siquidem non privata liqua eniitate habit nati, quod est proprium pri satio. nis habitualis: neque privat aliquo actu, quia privatio actus non osi suffciens ad constituendam maculam ha. hitualem, sed ad constituendum mecatum actuale ne que talis priWatio poten coneipi ad inliar impedimenti, ne gratia exeat in actum charitatis: nam lic Et recte coa-cipiatur privationem alicuius formae esse impedimentum seu antemurale, ne potentia tentat ad obiectum formae,&ita privatici gratiae est impedimentum, ne voluntas tendat ad Deum ultimum finem: non tamen facile percipitur, quo pacto sit privatio per modum immutine

ii, quin impedimentum ipsum sit aliquid positivum , vhi privet teipsa forma, per quam poterat in actum

prorumpere

Adue secundo: Nam ex nostra sententia infertur, macillam peccati venialis recipi in gratia , & charitate , cuius fervore inisat, cum privatio deb8at recipi in subiecto, ubi est fornaa, & eertum est set.ocem es e in illis velut mosum a consequens est ingens absurdum ,

alias gratia denominaretur mactitato : ergo.

Adde tertio: quia per praedictam conuersionem ti hi tualem moralem, quae est revera ipsemet actus prae. teritus , dc moraliter pernianens, dum non retractat ut iaci

270쪽

,Iicatur distinctio tam specifica, quam nu- rra in Ilare fores. Og culpa venialiς potest remitti neei latum hahitualium: quae tamen aegre ex. sesulionein poenae , si patienter sustinεatue. hclis ἱmst εκ plieatur distinctio tam specifica, quam numerica maeulatum hahitualium; quae tamen Eglῆe F

plicatur, si in privatione tantum consistat. Confirma ut in favorem Scoti: Nama remission m Ad argumentum relao detur distinguendo antece- peccati venialis non lassiceret insictio poenae eondian deos I dependenter ah aliquo termino clistincto, concedo aliqui homines punirentur propter venialia poena aeis antecedens: independenter ah illo, ωm antecedens. Na in inferno: quia dignitas ad poenam, utpote passio coloe istantum p ceatum mortale actuale uicitur permanere perseverat, quandiu perseverat culpa; hoe non notenmor ulter hahit ualiter , quatenus relinquit ia anima telis admitti, dc tu humana militia est prorsus inauclitum mimim privativum, qui est privatio gratiae, in qua in ut siquis aliquod delictum commist, pro quo αεreat ue nimatione prudentum peccatum actuale habitualiter una tantum vice vi gis caedi, non virgis caeditiir nuan. perseverat. Caeterum, si nullum terminum produceret, diu durat culpa: ergo ad remissionem culpae suffeti in amnieuigibile prorsus esset , quod moralitet habitualiter nictio poenae. permaneret , si satis probatum manet. Pariter ergo Ad argument. respondetur, D. Τhom. eo in loeo in dise littendum est de conuersione peccati venialis ad Ob- terpretandum esse de culpa veniali quantum ad lation/miectum peccaminosum. Ad probationem ex D. Τhom P Tuae quia in aliis locis ex mene uocet, peecata duo,so sumptam, satis constat, si eius testimonium attenιὸ lationem culpae remitti post hanc vitam per actum cha lenatur, in eo enim non inquit D. Τhom. conversim ritatis, sicut in hac vita. Videatur omnino quast. rinem ipsam esse maculam induci, seu moduci per ipsam Malo ali. ii per totum. conversionem. Praesettim quia in locis , quibus rem Ad confirmati em respondetur consequ/nter ad

hane est totis o tractat, ut in hac I. α quaest. 89. art. l. dicta traei. de Peccari disp. 3. dure q. eoncedendo seque in η. diu. 16.& in quaest. 7. de Matiari. ti. aliisque in locis lain majoris; dc negando minorem . Ad cuius probatio aperte docet, maculam peccati venialis coulistere in pri- nem in ea infra tam dicimus esse notam disparit, thm isthevatione sei. is gratiae, & charitatis. Iudicem humanum , dc divinum , qui intuetur eor nam Ad additamentum primum respo detur: notando Iudex humanus in punitione culpae tantum attendit ad cum Nes Salmant r. a quaest. 8 s. art. I. a. & 3. in Com- resarciendum damnum exterius, non curant de maculament. dupliciter posse aliquid diminui ratione alicuius interiori. Iudea vero divinus praecipue intendit thsarei ieimp dimenti, vhi ita quoci a subjecto, seu subsective im- damnum animae , quod in macula consistit: & hie atis iii maim fistum ipsum tollat aliquid entitatis exilientis tu nequit per solam solutionem poenae , ut Scotillae fatentve eo , ψει ita quod nihil int insecum aut matur; ponatur de pa.ia huju3 vitae. Et propterea poena peccati .enialis tamen imp imentum extrinsecum subtrahens materiam, petit peraccidens esse aeternam in insertio, quia ooo estrii objecimn circa quod versati potest. Hoc ultimum ibi excogitabilis alius modus eam remitte i Maaim cernete licet in inclinatione , quain appetitus sive ratio. quia aliud eii apud Scotitias poenam non durare in aeter natis, sue sensitivus habet ad bonum, qui non diminui. num,dc aliud maculam tolli: nam sequentius est apuatur quoad entitatem per peccatum; Giminuitur tamen illos, quod poena non durat in aeternum, quamvis ma. e utrinsech per applicationem ad objecta peccaminosa, Kula peccati venialis non auferatur. quae non relinquunt ipsum in Odiecta rationi confoemia 123 Arguitur secundo in favorem quartae sententiaepiodite, de ad hunc effectum inaest..tidum eodem modo existimantis sufficere ad remissionem uenicilium displic die habent objecta peccaminosa omissionis, ac commis. tiam eorum virtualem, quae in pluri hus uirtutum acti sionis. Hoc etiam pacto per peccata semiplene delibe- hul reperitur . tum ex Trid sis q. eap. s. ubi coctitata minuitur habilitas , At promptitudo virtutum im peccata venialia posse multis motiis expiari: ergo praelee1usatum, quatenus ex parte termini subtrahitur materia, actum charitatis sufficiunt actus aliarum virtutum. Tomeitea quam possimi versari, & apponitur eontraria, ut etiam ex D. Thom. 3. pari. quaest. s7 art. I. ubi expli- doeent iidem PP. tract. de pereatu uisp. q. num 8. Ad hunc cans virtualem displicentiam sit meientem ad venialium ergo modum peccata venialia induc ni privationem feris remissionem statim adiecit: Pura eum abutii, festin frenis votis charitalis non per ablationem subjectivam alicuius dum a sectum m Deum , o res damnos; sed non solum νε erealitatis, sed quatenus homo, se convellens aes objectum actum charitatis, sed etiam per actum relinionis homo inordinatum , privat eam sui extensione per oppositi, sertur in res divinas e ergo idem quod prius. Tum d/i δ direm materi ineptae cansalitati illius. Hoc potest expli. nam omne contrarium expellitur per suum corii ratium; cari hoe exemplor Demus, quod corpus humaniam est sed mendacium potius opponitur veracitati, quam seria fervens ardore solis; ut feruor hic mi utiatur, non opus voti charitatis: ergo ad ejus remissio em satis et ii actus est, quod introducatur intrinsecum impeuimentum exa vericitatis. Tum uenique . nam miniss requiritur ad te p llens calorem, sed satis est, quod ponatur suh umhra, mitsonem venialium , quam mortalium ; seu aut missio iaquae non est aliud quam quaedam carentia , sub qua eor- nem mortalium sussi it attritio una cum fac tamentorpus ipsum refrigeratur, vel noci effetuet, ad cujus instar ergo minor displicentia, quae est in acti hus aliarum viristi habet pii vatici fervoris charitatis . . tutum, requiritur ad remissi em venialium. Pεr quod constat ad secundum additamentum, quod Ad hoc argumentum respondetur nega iaci assumpa in salsa imaginatione sui datur, luemue sicile retundia tum. Et ad primam proh Mionem ex Trident. depromp- ture Nam si ibi est macula venialis, ubi scit ma qua ini. tam dicendum est, satis esse ad veritatem Concilii, quos vat, & forma est gratia e notatis ablationem impedi. praeter actum charitatis, Et contritionis , necnon attri meniorum, ut prompt/dc expedite per charitatem ope- tionis iniusto dentur plura sacramenta, & omnia facta, rei ur, quae gratia in animalecipitur, in anima existere mentalia, quae essecti vh, vel impetrati vheausant auxi oportet: quia haec est, quae conversa suit ad objectum lia ad servorem charitatis eliciendum sufficientia. peccati . filialis, quod est impedimentum per modum Ad secundam ex D. Τ m. desumptam respondetur, sit hit ahentis materiam propriam ipsius gratiae . Unde quod lices homo feratur ad res diuinas per actum reli. sionis. Hoc etiam pacto per peccata semiplene delibe- hus reperitur: tum ex Tria sess. 1 . cap. s. uhrata minuitur habilitas , At promptitudo virtutum im peccata venialia posse multis motiis expiarii ergiffusa tum, quatenus ex parte termini subtrahitur materia, actum charitatis suilicium actus aliarum virtutureitea quam possunt versari, & apponitur eontraria, ut etiam ex D. Thom. 3. pari. quaest. 87. an. I. Ddocent iidem PP. tract. de Pereatu uisp. 4. num 8. Ad hunc cans virtualem displicentiam sussicientem ad vi ergo modum peccata venialia induc ni privationem fer. remissio em statim adiecit: Piara etam alucit, fistvotis charitalis non per ablationem subjectivam alicuius iam Uectum m Deum , o res divinas; sed non screalitatis, sed quatenus homo, se convellens aes oriectum actum charitatis, sed etiam per actum telistioni inordinatum, privat eam sui extensione pet op nolitici. sertur in res clivi se ergo idem quos prius. Tum rem materiae ineptae cansalitati illius. Hoc potest expli. nam omne contrarium expellitur per suum couicari hoe exemplor Demus, quod corpus humaniam est seu mendacium potius opponitur vetaeitati, qfetvens ardore solis; ut feruor hic mi utiatur, non opus voti charitatis: ergo ad ejus remissio em satis ien, quod introducatur intrinsecum impeuimentum exa vericitatis. Tum ueniqu/r nam minus tequiritip llens calorem, sed satis est . quod ponatur suh umhra, missionem venialium , quam mortalium ; seu ad iquae non est aliud qnam quaedam carentia , sub qua eor- nem mortalin m sufficit attritio una cum siet: pus ipsum refrigeratur, vel noctesseruet, ad cujus instar ergo minor displicentia, quae est in acti hus aliati habet privatio fervoris charitatis . . tutum, requiritur ad remissi em venialium. Pεr quod constat ad secundum additamentum, quod Ad hoc argumentum respondetur nega iaci in salsa imaginatione sui datur, iciemue sicile retundia tum. Et ad primam probationem ex Trident. de iure Nam si ibi est macula venialis, ubi sol ma qua ini. tam dicendum est, satis esse aci veritatem Concilvat, & forma est gratia connotatis ablationem impedi. praeter actum charitatis, & contritionis , necnimeniorum, ut promin λ& expedite per charitatem ope- tionis iniusto dentur plura sacramenta, & omniretur, quae gratia in anima iecipitur, in anima existere mentalia, quae effecti vh, vel impetrati vheausa, oportet: quia haec est, quae conversa suit ad objectum lia aci servorem charitatis eliciendum sufficienti peceati . nialis, quod est impedimentum per modum Ad secundam ex D. Τ m. desumptam tεsposuhit ahentis materiam propriam ipsius gratiae . Unde quod lichi homo feratur ad res divinas per actin anima residere d bet immediate catentia feruoris grati: gionis, non autem propter ipsi)m Deum: hoc iAn tertium auditamentum tespondetur, distinctio. proprium charitatis. D. Thomas intelligendii Mem tam numericam, qnam specificam maculatum, quς de quolibet assectu in Deum & res diuinai, sed oriuntur ex peccatis venialibus, eadem facilitate expli. ctu propter ipsum Deum. Et hoc aperte e stat cati, qua explicatur distinctio macularum, qnae animae quae in eodem loco & alibi docet, quod p ccata eveniunt ex peccatis mortalibus: & conssiunt in ptiva. non pollunt remitti absqse poenitentia tot mali, rioue gratiae connotante peccata actualia. tuali, quae tantum salvator mactu contritionis,s. IV.

ia D.ersus seeundam assertionem arguitur pri.

gratia hubebat vim rapiundi om omnem , quo Amia eum gionis, non autem propter ipsi)m Deum: hoc enim est inopeium charitatis. D. Thomas intelligendus est non

de quolibet affectu in Deum & res divinas, seu de asse.ctu inopter ipsum Deum. Et hoc aperte coci stat ex iis , quae in eodem loco & alibi docet, quod peccata venialia non possunt remitti absqse poenitentia tot mali, vel vit.

tuali, quae tantum salvatur in actu contritionis, uel charitatis, de deficient et in attritione, quae una cum sacra. mento fit contritio virtualiter. Ad tertiam probationem respondetur, quod seuemaeula peccati mortalis, non obstanti quod ratione actus opponatur speetali virtuti, v. g. religionis, iustitiae die. praecipue opponitur gratiae, & hac ratione n o potest austri nisi me gratiam ipsam: ita similiter maeula meis eati venialis praecipue opponitur servori charitatis, quatenus clivertit a Deo prout en ultimus finis, de causae offentim passivam consistentem in privatio e noti abs luta