Tractatus theologici juxta miram D. Thomæ, et cursus Salmanticensis FF. discalceatorum B. Mariæ de Monte Carmeli primitivæ observantiæ doctrinam. Tomus primus quartus Per R.P.F. Paulum a Conceptione, .. Tomus tertius tres complectens tractatus. Quoru

271쪽

Tra r. XIV. De Membus Gratiae. Di p. I. de Iustificinione ἰπύ .

ruta ultimi finis, sed euiussam extensonis suae causali. tatis, quae privatici tum extensonis, tum set uotis nos Botest ausetti, nis per aetnalem tendentiam in ultimum

Ad quartam, & ultimam respondetur, Concessis pro is missis ; negando consequentiam: Nam non obstante, quod actus charitatis, aut contritionis , uel attritionis oematae per caritatem requiratur in remissionem venia. ium, adhue salvatur faciliorem esse remissi em umia.

sitim, qnam mortalium: siquidem facilius est ineompa ribiliter hominem justam elicere attritionem, quam peccatorem : quinimmo facilius est elicere amorem charita eis, quia habet in se naturam, nemph gratiam per se inclinatam ad illum. Ad haec possent ades alia motis , in quibus faciliot evadit remi suo venialium , secandum id quod sol maliter importat, quam remisso mottalium. Pio qoibus videli passunt NN. Salmant . in praesi trin.

disput. a. num 3 12s Argui tot tettio in favorem tactamentorum. Nam iuxta Τtia. Dcramenta non solum causant ex Opete ope. rato gratiam , Per quam remittuntur omnia mortalia , sed etiam remittuntur venialia . ut de baptismo statuit sess. s. ean s. & de Eucharistia ses. II. cap. a. & confir matione sis. I . cap. s & extrem. unctione ibidem cap.

a. in fine: ergo ea disposito, quae sussicieti est ad te. cipiendum Ductum sacramentorum, etiam est sufficietis ad remissionem venialium seu sola attritio se per tuta lis & efficax est sussciens ad fructuosum sacramentum

.eci reclum' ergo attritio eum sacramento ex opere ope. rato ost sussicient ad remissionem venialinm. Confirmatur ex ΠΤhom. I. pari. quaest. s. art.

tibi docet, ex ipso sacramento Eucharistiae, &eu iplaee sacramenti remissionem venialium haheri Et quaest.

M. art. I. inquit: Triptici ratione atiqua eatis me rimas em

Confirmator secundo. Nam loco citato ex 3. partiari. r. ad a. a istinat D Thom. quod martyrium purgat ab omni culpatam mortali, quam veniali, ii non inve . Diat voluntatem actu adhaerentem poceat ἰ alias pro illo, qui ad martyrium accedet et cum sola attritione , posset Ecclesia prouenter orate , quod est contra sensu in , &Waxim Ecclesiae, & contra illud D. Augustini e Iminiam

faeie martyri. s erat ἔ- mar ra. Idem tenet communis

sensu, Ecelesiae de haptismo debit/, & seoct nos suseepto, oti suscipit ille, qui cum sola attritione accederet.

Confirmatur tertio. Nam si attritio elim sacramen. eo non remitteret peccata venialia, seque tetur primo, sacramenta non altiori modo illa remittere , qnam se. m. ntalia, quia solum excitative concurrerent ad emeam romissionem, quo pacto etiam concurrunt sacramen talia ' Sequitur secundo, peccare mortaluer eum, qui eum sola attritione peccata venialia praecise coofiteretur: qnia non assertet susscientem dispositionem ad se am tamenti. Robora ρυν Me: Nam qui scienter accederet ad sacramentum me nitentiet . & confiteretur moc taliacum ea dispositione tantum, quo aliis suisceret ad sacra. mentum validum , peccatet mortalitet, ut docent NM Salmant: tract Iq. disp. s. num. 28s. ergo pariter qui tamaum e fiteretur venialia, & accederet scienter cum sola attritione ad praedictum sacramentum, peccaret morta. it, e . Patet consequentia: par enim est utrobique ratio rquia irrita saceret illa vetes, Ego te assilao a I ccatu tias , nux trahuntur ad significandum, Ab b. terraris, δε ρώ-hus te ac las , te Mono, ob indebitam dispositionem. Ad argumentum rela detur concedendo totum discursum, eum grano tamen salis. Pro quo nota, sacra. mεnta non concurrere sermaliter ad remissionem mor

ealium , sevi senialium, sed tantum e scienter , inquantum causant formam , quae Demaliter expellit mortalia , se a venialia. Unde ati salvandam doctrinam catholicam de claratam a Trident rima remissionem venialium per se. clamenta, satis est , quod ex opere operato causent Dimam expulsuam venialium vel, mediat/ vel immediath sacramenta autem non solum causant gratiam ha. Uttialem, quae est forma remissima mortalium, sed etiam auxilia excitantia ad servorem, quae quidem anxilia f.

mul cum actuali is vote dicitur opas aperagum, ut ea presia

eas ma solis quantum ad balisiam , seu etiam quavitim udiarum, qai excitatur is Me sacramento, pra quia peccara Deis malu sol Meiar: idem docet ad i. Et lices contingat, quos homo obliuione, ani distractione , vel alia Cania nota erumpat in actum charitatis, aut contritionis, sera nee salvatur, quos sacramenta ex Opere operato causant reis

missionem , quia producunt auxilia, mediis quibus in promptu , est ut illico prorumpat in praeuictum actum ,

ce propterea praedictus actus sacramentis attribuenuus est. Me firmatiociem respondetur. D. Tham evidenter stare inci nostra sentetitia non solum in locis relatis ,& aliis plurimis . a. sed etiam in illis, quae nobis obiiciuntur. Nam de primo loco a perih eotillat ex uerbis proxim/ adductis . Et de posteriori liquet ex verbis prae ceventibus , in quibus ait I .d.i ad ramusonem inuidias peccati novi reqviri r notia gνatia D fisso, sed Ili is ah ius

actus praeedens ex gratia, quo HS i i detestetur secentiam υ

nidis , vel exphei E , Des saltem ampluitὸ , se υρ eum aliquis fotient ν moverin in De . Accedit ad hoc , quod in authoritate nobis Objεcta se remittit ad dicta praec. art. Σ. in quo asserit nou sussicere ad remisso imi Oenialium in

fusionem gratiae hahit natis ; seu requiri aliquem motumi plius gratiae, & charitatis . Au secundam confirmatio em respondetur, baptismum . & martyrium non remittere peccata senialia nisi mediath, producencio auxilia ad excitandum sersorem charitatis, & in hoc conveniunt cum caeterit sacra memtis. Habent tamen aliquia speetale, quod ubi primo e eitatur set uor suillateas ad omnia peccata venialia , de tenda r remittuntur is virtute illorum non solum quoad culpam, sed etiam quoad omem poenam. Et si contici. gat, quod hic servor non excitatur in hac vita, in pri. mo inuanti separationis animae haec prorumpit in actum servidum, quo venialia omnia delentur virtute baptis. malis, & martyrii omnis poena remittitur. Et propterea non opus est oratione. Ad tertiam respondetur negando primam sequelam Nam sacramenta causant effective khysce auxilia pro sima susscientia ad sit uotem eharitatis. Sacramentalia vero tantum impetrati υλ. Iterum neganda est siennes hsequela : si quidem, eo ipso quod quis aecedat ad sacra. mentum poenitentiae eum sola attritione, & eonfiteaturpiaeesse de venialibus, non ponit obieem ad illorum re missionem, & ponit dispolitionem sulficientem ad hoc, ut producat praedictum sacramentia in auxilia remote remis. si .a venialium. Et hee satis sunt, ut praedicto modo accedens ad sacramentiam noci preeet mortalites. Per quod constat ad id, quod additur ad roborandum prae dictom inconveniens: Nam accedens scienter ad Aera is mentum poenitentiae cum ea dispositione noti suifici eati ad producendam gratiam , pro terea peceat mortaliter . quia permittit obicem gratiae, & hae ratione facit irre. verentiam gravem sacramento. Qui vero accidit cum

dispositone sussciente, qualis est attritio efficax super. naturalis venialium; & de his tantilm confitetur, ponit quidquid requiritur ad producenda au vilia per se e Lei.

tantia motum charitatit immediath remissivum veni a. lium r& hac ratione velificantur verba absolutionis, asquceum veritatem tantum desideratur, quod producant silmam mediatam , vel immediaiam te missivam Me. nialium .

27. Ultimo arguitur 1 Nam actus charitatis, di contritionis vel expellunt Omnia venialia , vel non λ Si asse. ratur hoe ultimum, testat nobis assignarer incipium; quare his adversentur potius, quam illis. immo claraoeducitur praedictos actus ex specie sua nulli peccato veniali opponi. Primum enim est inintelligibile, alias minimum actum charitatis eliciens mundatetur ab omni noto veniali. Si autem dicator , quos actus tum est vidus, idest, intensor, qnam gratia, a qua elicitur, excludit omnia venialia , e In improhahile, alias as remis. sonem peccati venialis necessaria solet semper intensio physica gratiae. Adri, quia charitatem esse servidam non regulatur per intensionem actus nam si hoc ita esset. qui minimam gratiam haberet semper esset te picius, qui veto intensam , servore polleret .& saepe acci ait eccia. ra, ut patet in incipientibus. Confirmatur, & probatur quoci attritio elieita ab

homine iusto non fit sussiciens pro te Tone venialium r

272쪽

mb. II. Appendia. In quo consistat mactigia pereati vem. Is f c. 26s

ham Iim ex specie sua non detestatur venialia ex mo. stivo charit ilis, aut pamitentiae . nempe , quia Deum es.sendunt, & ab ipso dives iunt, sed ev alio mori vo in se rimi , ob quam ratiotiem non opponitur venialibus . Sed a charitale non participat, quos propter tale motivum illa detelletur, alias transiret in contritionem et g non

est sussiciens ad delenda uenialia. Aude, quoci in pura natura non facith apparet per

quid venialia deletentur, vel assignetur. Ad argument. respondetur quemlibet actnnm ch ritatis posse omnia venialia excluderε,& propterea e cet D. Th m. 3. pari. quatit. 79. ait. q. ad a. quod homo potest in hae vita esse sine μccato veniali, lices non citu , & quaest. 87. art. q. inquit, quod unus actus chari tatis potest delete omnia venialia tine actuali cognitione eorum. unandoque etiam potest excludere aliqua , &-th nullum, quin ex hoc liceat inserti per se non opponi venialibus. Pro quo est notandum, quod actus cha. titatis est priuative vix inclinativa in Deum ultimum f. nem supernaturalem, de cuius ratione est, quod habeat materiam necessariam, eam nempe, quae constituit si . nim , vel sini essentialiter annectitur I aliam liberam, quae ad talem finem essentialitet non conducit. Ad hoc ergo ut excludat venialia, opus est, ut applicetur,& oratisnetur ad ea detestansa, ct hoc pacto venialia ipsa delem tur, omnia, si ad omnia, nulla, si ad nulla : aliqua , si ad aliqua. Nec ex hoc inseras ex natura rei non oppodi venialibus: siqnidem aliud est, quod non necessario opponatur ; aliud , quod non opponatur per se , & non ut tuffciens ad ea delentia. Sicut aliud est voluntatem non necessario imperare motum externum, aliud nos impera. re per se. Prura iam est verum, ad quod sumit charita.

em , aut voluntatem non esse necestitatam. Secundum

est Omnino salsum , quia scharitas se applicat ad delen. da venialia, per se ea delet, sicut volitio per se impetat

motum externum, si semel se applicat ad imperandum. Εκ qui hirs patet actum esse servidum non eo sistere in majori intensione actus, sed in praedicta applicatione. Ad confirmationem te spondetur ex clictis num. Ian. ruod licet attritio ex speeie sua non detestetur venialia uti motivo sum lenii ad ea delenda, praedictoin tameti motivum potest impetari a fine charitatis: nam idem M.

eo est io finibus, ae in aetentihus & es vi praedictae

se ruinationis trans solat ad actum charitatis, & contri.

Ad additamentum respondetur peccatum venialeis puta natura, sicut in natu ele .ationis consistere in diuersorie a Deo ultimo fine, aliter tamen & aliter : nam in pta senti prouidentia diuertit ab eo Di fine supernatu tali, & in natura puta ab eo ut fine naturali. Neque OL sensa ex praedicta diuersione moraliter orta aliquid a Deo tollit, nisi extensionem sui ipsi os ut finis naturalis . Unde scut in ptaesenti prouidentia ad delenda venialia necessaria est actualis converso in D iam ultimum finem supernaturalem, que habetur pqr gratiam, ita sumiens

est ad ea delenda in natura pnta converso emtax ad imsum Deum finetra naturalem, quam vitibus peopriis p eest tam potentia antecedenti, quam consequenti elice. re, si praedicta natura non est iniecta peccato mortali.

I Etactis iam , quae ad primum effectum gratiae, & in ρεnere causae sol malis spectant, merito pergimus cum D. Thom. in quaest. Ii q. sequenti acl explicandum praecipuum eius effectum in graese cause efficientis moralis, qui est metitum apud Deum. Meritum autem dicitur a D Thom. in pro aemio praecitatae quaest. esseactus niatiae cooperantis, sicut justificatio essectus gratiae perantis , cuius rationem optimam ipse Angelicos Dest. trauit supra quaest. Di. art. a. squidem effectus gra tiae operantis dicitur ille, in quo mens nostra non est moven , sed unith movetiit a Uro . effectus autem graistiae cooperantis est ille , in quo anima ita moretur a Deo . quos etiam moveat e Sre igitur cludit ha.

bituatis gratia an quo nitim animam sanet, Des justis at, dia

perans . Ex quibus uerbis satis colligitur meritum , quod ad hane disputationem sinctat , esse esse tum gratiae, versarique apias Deum, quod dividitur in eo .gruum ,& condignum metitum de eondigno dicitur iuiud, quod in aestimatione petiuentum habet aequalitatem cum praemio : meritum de congruo est illud, quod nota habet aequalitatem cum praemio, habet tamen aliqualem proportionem cum illo fundatam in amicitia Dei. nam congluum est, quos s homo ingratia constitutus Mimplet uoluntatem Dei,& facit quod in se est Deus ipse adimpleat hominis voluntatem, ni tradit Magist AngeL

infra art. 6.

Inter has duas rationes merendi plura reperinniue discrimina. Primum est , quod meritum de condigna potest fundate debitum ex austitia simpliciter, s ausit

paetum remunerantis, oeus uero meritum de congrua propter inaequalitatem cum praemio. Secundum est. quod ad metitum de condigno requiritur ex parte prae

mi antis aliquod paelum sali m implicitum , Di infra vi dehimus, quia debitum ex iustitia nequit in Deo resul tare absque praedicto pacto, secus viro aci meritum ea congruo. Tertium est quod metito de conuigno, quos est tale in actu secundo, nempo ratione pacti, in lallibi. liter consertur praemium a Deo, quia est justus udeE.Mρritum autem ae congruo cum ex se tantum se e

tur in amicitia, potest a consequi ione prae nil impediti, nisi adsit promissio divina, quia tunc ex fidelitate debetur, seu hoc est extra natu tam metiti de congruo. Qui hus scitis inquititur primo.

As homo vere proprie ,seu de conderapo sit aliquiae a Deo mereri.

a D RO in tolligentia terminoeum nota mimo meri x tum vere & propri/ illud dici, in quo ex parte

merentis datur aliquos ius ad praemium & propterea metitum cletiuitur, quod est o tis, etii debetur premum et uol est opus conferens Itis ad praemiam. Et hae ratione metitum illud , quod fundit jus in sola misericordia di vina, aut in liberalitate . & bouitato Dei, non est veth,& proprie mellium adhuc impet ficte, sed tantum me. taphorice & improprie, mercesque est merum,& gratuitum beneficium: & ita se habent Opisa omnia in pec .cato elicita, juxta illud Eccles 3q. Dena iniqMrtim non prosae visimus . Ius autem ex parte merentis pot/n osse

duplex. nam aliud est secoiadum quid,& aliud simpliciter. Primum tantum standatur in tittito amicitiae

amor enim , & amicitia i ait D. Thom. in η. dist. I .

quaest. I. art. r. quaestiunt omni hona Gliunt O communaa. Posterius vero iandatur in titulo iustitiae ve-εε & propith talis, qualis est commutativa, distributi

va, aut legalis.

Hinc otitur dubium cum D. Τhom In praes art. t. hi docet in ordine aes Deum non dari iustitiam simpli. citer talem , sent nee iustum, propter summam inaequa. itatem inter Deum,& hominem: ex quo inserint in homine non salvari rationem metiri simpliciter in ordina ad DFum, seu tantum secundum quid. S u pco hujus luce, nota secundo particulam si itarito posse sumi dupliciter. Primo , itast sm Diter sit idem, ac absolute tale sine addito diminuente, aut alie

nante in quo sensu D. Τhom. supra q. et . art. q. con adit homini ad DEum metitum simpliciter scilici absoluisi/, absque nilo addito. Secundo ita ut simplisito idemst ac persectum & completum, ac tale Omnibus modis in quo sensu solus Deos est ens simpliciter, quamvis subitantia creata sit ens simpliciter comparati vh ad accidens. Metitum ergo persectum, completum , & mra. pliciter tale omnibus modis est illud, quod observat om nes conditiones rigorosae justitiae: & iuxta hane accep. tionem metitum unius hominis potest esse simplicitet in te erga alium, & satisfactio Christi pro genere huma. no fuit ex toto rigore justitiae, ut probabilius docent Nostrates a. pati. quaest. i. Meritum vero, quod est tale

273쪽

166 Tract. XIV. De effectibus Gratiae. Di p. II. L Merito justi.

simplieiter & ab lut et sed non persectum, dc comple- intrinsecum, di aeqnalem satorem eum gloria; aliud non tum, erit iis od qo habet conclignitatem cum prae- nisi ex favore extrinsecor de ex istis hoc posterius eon imiti , landatque debitum ex justitia sue distributiva . cedunt, sed prius negant. Ita Dura . in a. dist. 27. quaest.

s. e eommutativa ; noti tamen Ohservat conditiones Om. a. & Scotus in I. clist. t . quaest. r. art. I. Sed communishεs rigorosae iustitiae, quod verificati non ualet, nisi i - sententia est, quos homo justus potest mereti a Deo deret seniat aliquod pactum ex parte Dei praemiantis, ut condigno vitam aeteream. Cum qua sit..usea videbimus. Hine debet supponi tanquam certum de fide, homi- I. oem posse mereti aliquid a Deo ver/, di pro h merito Communis sententia. de congruo, ut colligitur ex pluribus testimoniis sacra pagi nae , SS. PP. Ac Conciliorum praeci puὸ Trident. sessct 3 lcendum est primo, hominem per gratiam pon, cap r6.can. 25. dc Ia. ubi contra Lutneranos, di Calvi- se uere, propith,& de condigno meteti alit olli, definit hominem justificatum honis suis operibus quid a Deo. Et prohatur primo ex scriptura r Nam

Heth meteri augmentum gratiae , de gloriae, necnon ipsius meritum de condigno, prout dist inctum a metito de e n- vitae aeternae consequii em 2 cujus decretum clebet gruo, est illud opus, quod habet condignitatem eo

saltem intelligi demerito de covigruo pio iε uicto, dc praemio; sed juxta Scripturam opera hona justorum ha Dpra explicato. hent condignitatem eum aliquo praemio e setibili aEtiam debet supponi, ut quid indubitatum apud Deo: ergo homo potest de condigno aliquia mereri a

omne, Theologos, hominem non posse mereri a Deo ali. Deo. Minor probatur ex illo Sip. 3. Deus tentatae eos quid de condigno it aut meritum illius, adhuc suppoli. O invenit eos dis a se: de eu illo ad Coloss. i. Gsarias eo pacto, fundet de hilum ex toto rigore justitiae , seu mentes Deo Patri, qui digηra nos fecit is portem seriis Sunis Quin omnibus conditionibus rigorosae justitiae. Nam ad Noram. hoe genus meriti ultra alias conditiones requiritur quos Confirmatur. Nam merces correspondet merito do opus, in quo metitum consistit, non sit sub dominio re. condigno, iuxta illud Apost. ad Rom. 4 Eι, qui Δ inutiet antis, nec sit ei alio titulo debitum, nec laudet ut ratών, merees koa 1 uranti, hetin m gratiam ,sedis inmiti gratia ipsi os remunerantis; constat antem , quod om. detitum; sed secundum scripturam boriis operibus iustonia o ra nostra meritoria sunt perseeth sub dominio Dei, tum respondet merces apud Doum, ut constat ev ilici pluribus titulis ei dedita . sundanturque non silum in Sap. 3.Itim in terreriarum virunt, o apta Dominiam est meris gratia creationis, ut volebat Pelagius , sed etiam in grais res eorum , At ex illo Matth. s. Merces vestia copi se est iraei, speciali ipsus Dei,& non qualicumque , sed habi. oem: ergo juxta Script dat ut metitum de condigno h is nati di justificante: ergo meritum nostrum neqnit esse mini in ordine ad Denm aimpliciter tale, hoc est persectum , completum .fle sun. Confirmator secundo. Nam quod datur a Deo ut dans de tum secundum omnes conditiories timeo, iu- justo Iudice, non datur nisi Oh metitum de eo ignor Ilitiae. Τotum difficultatis pondus tantum habet locum quod enim consertur ob meritum de congruo, ahioluthin merito de ccindigno, seu limpliciter tali, quod non consertur ex misericordia; sed Scriptura clocet, Deum obser .at omnes conditiones rigorosae institiae retribuere ut Iudicem hona ope ta justorum e unde Apost Circi quam fuit error Luthsti, Et Calὐini negan. a. ad Τimoth. 4 ait Re a ta est mihi corona justitiae, quam tum honis operibus iustorum veram ,& propriam ratio. νeddet ista Domintis jussu, Itiii : ergo iu-m quot prius. rem merita: vel quia negant liberum athi trium e vel Et probatur ratione satis congruenti Nam in omni renuia asserunt omnia opera justorum esse peccata, quae puhlica benὸ ordinata opus est, ut menta illius spe praemiiciaci principia tanquam haeretica propscripta sunt a Ttid. au bonum alliciant ut fle timore septicii a malo arceantur et sess. o can. 4. de 13. Ac 23. de propriis locis eliminata ma. sed Deus etl Reetoe universi, di praecipue creaturae ratio. oret, de propterea de eis non est in praesemi disputam natis ergo congruum fuit, quod homini proponerenturdum. Vel quia putant fieri injuriam meritis Christi, praemia,quo posset mereti de condigno ergo des et o homo quorum intuitu iussis consertur gratia, s ultra ipsa etiam potest mereri aliquis de co igno. Hoe ultimum coismee quir nntur merita humana ad gloriam eo sequendam. quens constat ex ptimo. Et primum e v praemissisis. Quod se amentum est etiam hareticum, immo dc H. quidem ex iis insertur, hominem heia operantem certo diculum: quia Ecclesia catholica ita fatetur merita hu- consequi urum esse praemium, quod est proprium merumana, quod dicat esse derivata a metitis Christi ex ahnm ti de c5digno, dc non meriti de congruo, ut num t. dictum cantia virtutis ipsorum Unde scut non fit iniuria ean. est. Quam rationem desumpsimus ea D. Thom. supra si primae concedendo causis secundas ex dignatione, & quaest. a . art. 4.honi tale illius, & non ex indigentia ; ita non fit injuria Confit matur alia ratione DThom ibidem in argu- meritis Christi conced te merita nostra , si eo cedatur, ment. sed conred , quae potest e uel ad praecedentem:

ruod haee dependent ab illis, itaut merita Christi ex se Nam Deus est supremus Iudex, de quo dicitur Ecclent susscientia. Et eceum efficacia communicetur ex diis sau. cap. ultim. Cuncta, qua MAt, adducti Deia in Itidia gnatione metitis nostis. Sed non desuerunt hqretici, etiam, spe bonum matam : ergo datur meritum devit testat ut cum pluribus Setna in suo tract. δε Merito condigno in ordine ad Drum. Probatur eo is quentia. I li, Operihus Ferre inserto, qui ex una parte conce- nam iudicium importat tetributio iem, quae fit secundum

dunt clari hona opera iustorum Deo placentia, quibus iustitiam ἰ sed meritum deco id igno dicitur respectu re-Dεus ipse tribuit remunerationem ς & ex alia negant, tributionis, quae fit secundilm justitiam, secus vero me. hujusmodi opera esse veth meritoria de condigno, prae. ritum de congruo: ergo homo meretur aliquid de c-cipue gloriae : quia non tribuunt innis aliquod ius , ra. digno a Deo. tione cujus illis debeatne gloeia, sed pt cise ratione li Probatur alia ratione eongruenti di Nam lichi no ae talitatis , de promissionis Qua in re videtur Vatquo posui dari meritum de condigno hominis apud Deum, consenire cum haereticis e cedens meritum de eo di. itast propter solam honitatem operis humani Deus Ob-gno absque iure, di debito, etiamsi inteleedat pactum, ligetur ad rettitationem; non tamen repugnat, quod o Mi videri poteli in praes disp. 233. & r. pati. disp. 8 s. ov. ligatus maneat ad illum retribuendum secundom aliquamvis de solum in nomine differt ab illis , inquantum ad .eram rationem justitiae ex vi alicujus promissionis, dc metitum simpliciter tale, juxta ipsum, non requiritur pacti oneros initi ex parte Dei cum homine . quod dari jus ex parte Operis: di justia praeuictos haereticos meri. desacto constat ex sacra pastina , ut insta videbimus; seu tum tribuit jus ad inerceciem , quae est intelligentia hujusmodi opus potest alias hahere condignitatem cum communis Catholicorum et sed revera e venit cum illis praemior ergo nihil ei deest ad hoc, ut sit metitum d

concedens in re totum, quos concedunt haeretici , cum condigno. Patet consequentia : nam ad veram rationem

tantum eo edat, scut de illi, debitum ex fidelitate, meriti de condigno apud Drom nihil alius deficierat

aut gratitudine . nis debitum, ortum principaliter ex Oeclinatione clivi intεe alios eat holicos re innine Durand. Arimin. na, ut loquitur D Τhom in pedis ait. x praesertim asMarsil. Burgens Albertus Pyghius, 3ζ alii negantes Ope. 3. art. 4. necnon Trident sess 6. eap. 16. Ac ex conligiata tibus honis justi metitum de coedigno respe tu gloriae. te operis. Et propterea si Princeps promitisset se eom. Sed hi tantum loquont ne, ut aliqui v lunt, de meritti pensaturum aliqua mercede servorum suorum Obs et meteti totori me iussitiae supra explicato. Alii distinguunt habentia condignitatem eum illa, proculdubio ha totiecuples mellium de condigno: aliud, quod habet in se verisituram rationem meriti de condigno, licEt debitum

274쪽

as parte Ptincipis otiretur non ex scita condignitate ope

ris , seu obsequiorum, sed principaliter ex Principis pc inissione. 3 Dicendum est seeundo, in homine iustifica ci pocn dati meritum de coad igno respectu sitae aeternae. Recassertio colligit ne ex adduciis testimoniis saetae scripturαs, i uiuom ox illis constat, quod justus per sua opera homaesticitur dignus vita aeternae constat etiam , quos vita xterna est cor cia jultitiae, necnon merces praeuictorum cprrum: constat denique, quos vita aeterna redditur se et undum iudicium justitiae; sed co dignitas ad praemiumen propria meriti de condigito, neque mecces, decor ala, aut iustitia iudicium respondet merito u congruo, ira merito de condigno .' ergo iuxta Script. tostus per sua opera Mna meretur de condigno vitam aeternam. un inde probatur ratione: nain au metitum de condignovitae a ternat, supposito pacto lassicit , di requiritur, quod valoe intrinsecus meriti adaequet valcitem praeiniiij, distimatione motali οῦ sed opera ex gratia procedentia adaquant in valore vitam aeternam iuxta aestimationem p uaenium rigo homo iustus per a meretur cle cori. ci quo vitam cternam. Minoi probatur nam gratia in stimationε morali adaequat vasorem uitae aeternae, maiaxime in nostra sententia , secundia qua est simpliciter pet. sectior usta cierna, seu visione beatifica; sed actus proce. dens a gratia accipit valorem ipsius gratiς Omne enim princ pium alicujus actos communicat situm inalorem, Meilicacia in ipsi actui ergo actus procedem a gratia in stultati e ptusentum adaequat valorem vitae aeter

Respondebis, quod sicut actus meritorius in editia gratia, a qua recipit valinem , etiam visio heata pro-c Git ab ea, & recipit suum valorem, unde ex hac pariste aequiparantur . At comparatio debet fi-ti non internatium, de visionem beatam, sed inter actum merito. rium procedentem a gratia, Et visionem proceruntem aliam a gratia, & hoc pacto actus meritorius noci adae quat tu valore visionem beatam. Et propterea D. Τhomsi pra quaest. II 3. art. s. docet , quod clonum gloriet est majus absolut/, quam donum gratiae: quam coactusi nem Angella praece explicant. NN. salm. tract. I s. disp. 4 num. N. dc unanimiter ejus discipuli de glorifieatione, prout importat gratiam eo sumatam, lumen gloria, uni em essentiae divinae per modum speciei, dc visio. in heatam e vel de claritieatione, prout dicit statum motum honorum aggregatione persectum. Sed contra est mimo : nam vitor actus meritoeli potius debet attendi secundum dignitatem , quam h N a gratia , quam secundum persectionem phyficam actus; sed esto viso Matisca eucidat Gue sice physicamphisictionem actus meritor ij, non vero valorem, quem recipit a gratia .' ergo potest de consigno mereti vitam aetertiam. Minoe prohature nam , ut in comparati e proposita ne inus, visci heatifica secundum dignitatem physicam non excedit physicam persectionem gratiae, i, uiane supponimus, deinde valoe, quem habet a gra. tia , est ejus em rationis cum vatote . quem actus me. xii orius habet a gratia.' ergo si ualoe metitorius praeci. Mue attenuitur sicundum dignitatem gratiae, manifeste, equitur actum metitorium procedentem a gratia adae. quale ah lute vitam aeternam , Ac non solum secun cum aequalitatem proportionis , quam tantum eo cedunt plutes Authores tam intia, quam extra scholam D Thom Hoc etiam cernere licet in uita aeterna, prout

est aggregatio omnium honorum , s separemus in illa ea, quae cadunt sub merito , ab eis quae non cadunt: nam gratia secundum suam substantiam non eauit sub merito, sed praecise ut consumata , quo pacto addit quemdam modum supra seipsam .' nec unio essentiaeci .io ae per modum speciei prout se tenet ex parte Dei, re eit indistincta ab ipsa ellantia divina, cadis sub me.

rito, ut non obscure colligitur ex D. 1hom. I. Part. quaeli. ax art. s. ubi ait : Aialtis fise ira lagona mentis, ειi ducerer merita esse causam damna praedestitationis eae pariae dirus fredestis tu; sed valor metitotius desumptus adiguitate gratiae absolut8 ad uat caetera omnia, quae ad statum beatiscum, seu ad aggregatum omnium bruno. um spectant: siquidem gratia secundum substantiam accepta excedit quemlibet modum illi accidentalem , excedit etiam unionem essentiae diuinn , pioni se tenet ex parte Mati, lumen glorie, di sitionem beatam , si Tom. Ita. patia raeel. Sudra. secundum suum esse physicum sumant se, A eonsequenter

omnia alia hona, quae ex ea resultant, Et tandem auae

qnat valorem, quem visio recipit a gratiae ergo idem, quod prius. Secundo. Nam in beatitudine pollux attenditur id quod habes in se secundum suum esse physietam, quam tu, quod habet a gratia . quia quoad ratio em Natit mclinis eiusdem esset ratio .is, s per postibile vel imposset hile oon procederet a gratia , cum in ea praecire a ter adat ut quod sit consequatio Dei , tit iiquet In visona ala Christi, quam cle potentia absoluta potest mereri, siti ut praemium non diceret infinitatem desumptam

persona, alias esset praemium adaequatum merito illius .es non pollet de ceracligno mereti nobis gratiam, & eae. tera cloisa e conseisia in actu meritoeici praecipu/ at tenditur valcit procedens a gratia 'i ha haeC ahsoluto excedit uisionem beatam: ergo actus meritolius habet ua. iotem aequalem absolutὸ cum vita aeterna , Erptieatis Boe: Nam eodem modo comparatur sis ata ne hae leuitas ad gratiam , sicut ipsa visio ut corona, At merces

ad actum meritorium; seu gratia adaequat ahos ut/, im .mo excedit visionem, ui haereditas est , iuxta illud af θ, o baredes: squidem gratia constitnit hominem fi litim Dei adoptivum ,& sliatio non est propter haerecti talem, sed econtra haereditas est propter filium, dema git aestimatur a Patre filius, quam regnum I ergo idem uicendum est de actu meritorio respectu ipsus uisionis per modum comisae. Probatur consequeutia i nam ideo hoe uetum est in visi e per modum haereditatis, quia in ea praescinditur id , quod habet a gratia , Et gratia alias excedit visionem : ergo etiam in ea per modum e tonae praescinditur id, quod habet a gratia; sed in a metitorio praecipue attenditur id, quod habet a gratia ergo haec si excedit visionem , etiam actus metit oeius excedit, vel saltem adaequat absolute moestiter visi

nem per modum coronae.

Tettici Nam saloe tam ex parte meriti, quam ex parte praemii non tam attendi debet secundum tu, quos habent in se ph, si eo, quam secundum id, quod habent in aestimatione morali, & contingere potest, quod actus meritorius non adaequet physce vadocem praemii, de adaequet in aestimatio e morali, sicut aurum , vel argen eum nos adaequat ph; sice equum , Ac illum adaequat absolui h in aestimatione moeati; sed actus procedens a gratia se habet hujusmodi respecti vh ad gloriam ex di nnitate gratiae , quamvis viso in Ge physi eo excedat Iscam eruitatem actus meritorii: ergo ex hae parte est aequalis absolute cum vita aeterua sistem in aestima tione morali. . II

Hereri man inmmenla eontra Irimam emacionem .

I A Multur primo: Nam si homo uer/, di pro A prie posset aliquia a Deo mereri de condigno ,

homo Dei tuum meritum acquireret jus ad praemium

apud Deum; sed hoc non potest dici: ergo homo nomnest vere, Ec propri/, Et de condigno mereti aliquid eo. Minci probatur ptimo: nam per Opus , quod non odit in utilitatem Dei, sed in utilitatem hominis, fle alias est debitum Deo pluribus tholis, non resultavin homine veth, de ptopti8 jus ad aliquod ptetmiam apud. Deum; sed talia sunt opera justorumc de propterea Luca 7. dicitur: Cum feceritis en ia, quem repta sint uoias , duite, seria institis sumus. ed debuimus faceνe, fecimus.'

ergo homo suis operibus non poten acquirere aliquiauisum ius in ordine ad Deum. Secundo: nam iuri ex L nenti in homine pet ordinem ad Deum respondet in Deci debitum in ordine ad hominem; sed repugnat Deum esse homini debitorem ad reddendum aliquod praemium rham ut inquit D. Thom. a a. quaest. Eo art. I. ad 3. H. siticii non est ali quis obligatus, inquantum est inferior: ergo idem, quod prius.

Respcii Qetur c cedendo maiorem, At negando munotem. Ad primam ejus probationem respondet D. Th. in praes ait. I. ad a. his verbis: Diseia , qtiad Devis ea Mianis operibus nostris novi quaerit uriatatem, sed gloriam, idesinum n tionem uae bonitatis, quod etiam ex suis ope ras qua me . Ea Me autem , Dia eum ea. ias , 14M ei accrescis, seu nolis , ct ideo in remiaν assi ad a Deo , non Das ex iro irris o rum oti su ei acciebat , seu ainquantum pro oejus rosaam e ramων , dc pendenter a pacto illius .

275쪽

α68 Tract. XIV De effectibus Gratiae. Disp. II. de Merito iusti.

Et lia uidem os . quod servus , accedente pacto ex Sed cotitra est primo: quia hoc est etiam enm hi promisi e . potest mereri a Domino libertatem . Te. reticis coincidere, siquidem sim coacedunt plora operastimonium Lucti solum probat, quod Deus noci tenea- justorum esse Deci grata, aliunde extant plura test tur nostris operibus praemia conset te ex toto rigore justi- monia aperta, quae adhuc ipsi haeretici nequeunt ne et q. de seclusa ipsos promisit oue . Ad secundam ino. gare in quibus Deus promittit se clare glo iam Moetationem etiam respondet Div. Thom. ibidem ad n operantibus, quam in alii hiliter eo seri, nisi esset insi

vita ait. Dirandam, tim amo nes a Mae babet ratam delis; Ac tamen haeretici egant veram, & propriam ra-- meriti, ni eae p. f. pomane Linua ordiuuetonis, uom fm timem metiti is ordine aes Deum '. ergo in th Autho quatuo , qtiod Deus est erae ν pMito daebitur nolis taed i res , qui rem onerationem meritorum pertinere ad solatis, , in quo nitim de umes, ut fuci ordinetis amphat. . fidelitalem recognoscunt, eonveniunt cum haeriticis. Se ου Arguitur secti noci: Nam mertium simpliciter tale, cundo: nam meritum propri/ tale est opus conferens seu de eo diutio non datur, nisi in ordine as mercedem ris aci praemium, ut liquet ex definitione. et go ius il smpliciter talem ' nam metitum, & merces sunt Coeis j in I ncci se tenet praecise ex parte praemiantis, sod et i Miativa; id, quas Deus tribuit pro meritis nostris, ex parte ipsius operis, alias remuneratio non esset veramo poteli habere rationem mercedis simpliciter talis : merces, sed gratuitum beneficium; ses jus otium prae ergo nec meritum in ordine au Deum pol si esse sim- cisὸ ex fidelitate solum se tenet ex parte remunerantis te iter tale , seu de condigno. Minor inotatur.' Nam Ortum ducens ex eius promistion : ergo nequit rem uia inelees dicitur id , quod redditur ex rustitia pro suo ope. neratio pertinere praecish ad fines itatem e. . .el la te; sed Deus nequit ex justitia recompe, io Missis ergo his modis dicendi respondetor, quocisare opera nostra quia inter inaequales nequit clari lichi merce a Deo collata intuitu operis meritorii de impliciam justitia, ut docet Div. m. in praes arti conuigno non conferatur a Deo ex toto rigore iustitiae, a. & propterea meritum nostrum apud Deum vocat potest tamen conserti ueth, Ac proprie ex si istitia .e metitum secundum quid.' ergo id , quo Deus recom, oistributiva, vel commutativa, quia ad nent eam illarumpensat opera nos ra, non habet rationem mercedis sim. requiritur aequalitas omni moua inter personam praeispliciter talis . miantem, de inter personam merentem, seu satis est , Eq. hoe argumento moritur VatqueE locis supra quod intercedat aequalitas absoluta inter praemium. 8 eitatis in clocendum, quod Deus solum reeompensat metitum, & quod ev parte remunerantis, s est simia opera nolita ex natitudine tenaciter negatas Deo ratim rim , et opus metitorium ei aliis titulis debetur, interiviem uerae justitiae tam distributivae, quam commutati. cedat paetum, sin promissio. Et quoad institiam distri- ωae , asseretisque meritum timpliciter tale ,& mercedem holivam est omnino certum t quidquid dicat Vahauer quoad Deum novi esse materiam justitiae, seo gratitu- siquidem dehit om ex iustitia clistributi .a oriri potest ex aviis. sola voluntate superiori , qui voluit bona sua piopria, Sed haee positio, ut potὸ singularis , communitet & non debita facere communia, de exponere ea meriameiicitur a Theologi . Ptimo, quia, ut inquit Div. Τ, tis inseriolum, & postea distribuete juxta condignita-3. pati. quaeli. q9 art. E. Moitum importas quandam equa. stem ipsorum meritorum , ad quos nee materialiter . nee MarZα MineιE. U. ide & Apoll. dicit ad Rom Ei, qui formaliter requiritur aequalitas inter personam praeimi. Geraruν , me es nem impuratuν secundum vatram, sed sectim antem, & meetentem . Quici vero dicendum si de iusti dum detitum. See vado: Nam Oh sequium recompensam lia commutativa , late explicabimus 3. pati. quaest. I. clum ex gratitudine est omnino gratuitum, Et pnte M. . inficium, di non intuitu mercedis , cui non respondet f. III proprie merces , feci antidotalis remuneratici; sed impli. Hoeticoνum argumenta contra secundam emetisonem. catio in terminis est , quod prope ih dicatur meritum opos , quoa o a exerceanr intuitu mercedis . alias non it a DMersus secundam conclusion m arxestue et putam heue iam nocen e D Thom. i. para. quae'. λ primo Nam gloria non consert Dr 1nstri 38. M t. a. quod uouum, seu beneficium pio mih est actici propter Dia opera hona ex justitia r ergo nec opera ineuitalis se condum Philosophiam, Hest, quod nonda. hona aust cum sunt de condigno metit ei a vitae aeteris ιν antentione retra tronis : ergo implicat etiam , quod opus nae Consequentia in legitima : nam meritom est actio, τε eompensandum ex graiit uolae fit veth . & pro th cui ex iure , seu ex justitia debetur praemium. Ante meritum . Tettio Nam si ratio propeia mer hie lata. dens probatur . nam id, quoci dehetur alicui premerret in Obsequio recompensando ex gratitudine , sequere- e os opera non habet rationem gratiae , teste Apodigur, qui meritum cle congruo ni ictiori titulo haberet acl Rom. uri ait: Ei, qui oreretιν, mores no. ρο- rationem metiti, quam meritum de conuisno, quia in ratis fretindum Ooriem, fid seeundum delitum; sed gloria materia gratit in s requiritur remuneratio excedens vere habet rationem gratiae iuxta illud eluciem Apost. obsequium gratuitum, quod est contra rationem meriti aes Rom. s. Gratia atirem Dei ista aterna cergo non Conisue condigno , in quo praecipue attenditor cotidignitas i, fertur ea iustitia . inseca meriti au praemium; hoc en contra D Τ m. Confirmat ne primo. Nam metitnm de condigno et omnes Theologos . ergo metitum non propriε p - supponit opus habens conuiguitatem ad praemium; sea steli uici opus, quod ex lata gratitudine retii huendum opera hona instorum non habent eoadignitatem Comast. gloria I ergo iustus non meretur de condigno vitam Maximὸ : quia vi tus gratitudinis non habet lo- aeternam. Minoe probatur ex illo Apol . ad Rom. m in Deo, tum, quia incapax est recipiendi ab ho- Non stive eo dis a taliones hujus ρεμ radu futinam I riam mine aliquos heneficium recompensandum ex grati. ergo non meretur de condigno gloriam. sumne qina omnia opera nostra pluribus titulis sunt ei Confirmatur secundo eu M P p. nam D B t mr d. debita, ob quam eationem Deum esse dehitorem ex tu. serm. a. de Annunt. ait: Neque talias et hominum mera a nitia hesat varium, & re veta major on obsigatio ex in proptered vita aerema d bea in ei jure, aut Detis initimarra itustae ,& indignior Deo, quam obsigatio ex is. a istium forent, β ram h abna et . Et D Bisis in illus vitia octa ex sua promisso e . Tum, quia benefacere, psalm. ii 4. Cinodiis, pa=iuisa Ddimratis ; haec inquit rouod inducis cle hilum ea gratitudine , es proprium Manet sempserena retines atri , qui in hae vita tigilavi ceris superioris respectu inserioris, ut docet D. Thom. I. I. raserint, non ob remm merira Deliram, Ied de m MentUε- quaest. I. at t. a. quod in titillo vero sensu homini Dri vatia . Et D August. de libero ath. cap 9. M.t-c cedentiam est rei pectu Dei. Dicere antem , ut inquit titit 'estolus dictis, vis in Des tara Mema, ut Dre inremas. VaEqueZ in praes disp. 223. num 8. quod per beneface. non promeritis nestris Ditim nos ad aeremum istam, sed prore, in quo comistit promta ratio metiti. non intelligit ut futi misericordis ter eme heneficium promth acceptum , sed opus Deo gratum, Ad arniment. respondetur vitam eternam vocari est Hem, ac concidere in re idem , quod concedunt gratiam, quatenus in radice, & lia caiisa m ritum habet haeretici, ut mari. g. monuimus, de aliund 8 abutit ne rationem gratiae, & in hoe sensu D. August. in pnim. terminis henescii, de gratitudinis contra universalem 7 . conet 2. inquit, quod Deus coronat merita nos craacceptionem Theologornm,qnoo m aliis immerito re. tanquam dona sua. Seu hoe tollit , quod supposta gra-prehendit circa significatiooem propriae justitiae. tia , de pacto ex parte Dei op-ra ipsa ex gratias Alii vero argumento conuicti annit remuneratim procedentia mereantur de condigno uitam aeternam

em pertinete ad virtutem fidelitatu. Et propterea Baul. otat. ad divites est.' Overa Utinae,

276쪽

Dtib. I. Au bomo vere, proprie, seu de uae Hispo sit aliquiae e. 160

o erue rentiari nem. Et Div. August. ser m. to de veris hi Apon. inquit: Ilo ergo mouo possiamvis elisere Domar timnosrtim '. redde qMd ιν ijsa, quaa fecimus, quia bilus ti . Vespotest dici gratia vita aei et tia quantum ad excessum ad metita de condigno; nam D us praemiat ultra coa.

uignum.

Ad primam e firmationem sunt, qui respondeant opera nostra ex gratia procedentia non habere ex seco climitatem eum vita aeterna , sed clependenter ah a cisceptio ae, & tacitata erit italacci Des . Ita iacitus, de No.aninales: sed hoc non potest stare, mimo nam ex hoc sequitur , quod homo tu puta natura , & per honum opus pure naturale posset de co signo mereri vitam aeternam accedente favore extrinseco saltem de potentia ah- soluta, ut concedunt praedicti Authotes . sea haee positio Mam parum fauet errori Pelagii asserentis hominem line gratia posse mereri de condigno vitam aeternam , estque conita Concilia, & PP decernentia, quoa homo una pratia non potest m. reri sitam aeternam, ea dεsectu non solum divinae ordinaticinis, sed etiam virium susseientium ad vitam aeternam .' ergo supponunt, quod opera es gratia facta habent ex se eondigaitatem ad illam . Secundo: nam haec positio maxime cohaeret cum errore Lutheri,& Calvini, qui ex una patie non negabant acceptati . em, & proin iis onem D i h ne op-ranti hus , & ex alia admittebant plura opera D ci placentia; negarunt tamen esse de condigno metit otia ex desectu intrinsecae cotidi-κnitatis, fundati in illo Apost. n sunt condigna era. seu se ipse in eo cedunt Scotistae , & Nominales: ergo e rum modus dicentii om lino rejiciendus est . Tettio.' nam ad metitum de condigno requirit ut, quod valor illius hahens condignitatem a a prum iu ab intrinseco proveniat; sed valoe, quem stat in t ῆcoiisi , est extrinsecus ergo impertinens est ad eon silet uelidum metitum de condigno. M or probatur.' Tuin, quia de ratione essentiali me.

Titi est procedere vitaliter, & liheth ab ipso; sed meti.

rum constituitur in actu primo per valorem Pergra vasor cordigium ad gloriam debet provenire ab intrinseco . Tum etiam. Nam mereri est si mouere ad praemium,& sibi aequirere ins ad illud a sed homo n ci se movet, nec acquirit sero , & m mih ius per id , quod hahet ab extrinsecor ergo. Tum deniquh: Nam merens de condigno seipsum iacit dignum praemio, & se disponit ad illud: ergo contra rationem meriti est, qnos ui-rnitas illius proveniat ah extrinseeo. Unde, milla hoc modo dicendi: Ad ptimam eonfirmationem respondetur cinxta dicta in m. o. cum D Thom. in praes ali. a. ad a his verbis docendum, σνM AIN. Mui in d/ms Avis Sana 4mferam dum e tim f Mariam . hoc est , ut procedunt a li toartatrio praeciso influxu gratiae: nam opera hona auri rum, ut procedunt a gratia eκ influxu charitatis, habeat absolutam eum glotia condignitatem. E Dces, quod ΠΤhom. loco proximδ citato ad . uocet. quod gratia et, sit aequalis glotiae in virtute, secus vero in actu : ergo opera ex gratia procedentia noci nat absoluth condigna gloriae Probatur consequentia: nam haec aequalitas virtutiis, quam concedit Us Thom.

non est eminentialis, seu impers cta ad instar iustiumenti. sent semen arbornm ; sed haec continentia virtualis non sussicii ad aequalitatem absolutam adhoc in aestimationemo ait: & ita videmias, quod qui suratur arborem cuin ejus fructu, non satisfacit de condigno, ii testituat semen atholis ' ergo nec opera ex gratia procedentia habent absolutam condignitatem eum gloria . Adue: Nam finis tittimus in morali xihi maiions excedit media ; sed hea. itodo, seu uita aeterna est ultimos finis, & gratia eum operihos ex illa procedem ibus est medium: ergo Propter hane replicam Serna cum aliis ab eo eitatis msuo multo tract. de Merito docet, quod in meritis temonNeandis per justitiam distri ii vam Don tequititur aequali tat quantitativa, sed sufficit proportionalis inter m citum& premitam: & ita contingere potest, qnod nullus ex o positoribus ad aliquod beneficium habeat condignitatem uantitativam com illo, & tamen collatio illius, quae eret dignioli per iustitiam distributivam, esset intuitu meritorum de condigno noci condignitate quantitativa , sed proportionali. Et hoc morio Deus remunerat merita de condigno iustorum, quia major glotia datur magis . cligno, & minor minus digno.

Sed hae solutio pace tanti viti videtur insultatem:

quia si in ea stemus, haud facile explicare possvmns allio. ma commune Theologorum, quod Deus praemiat ultra condignum, in quo dat ut intelligi, quod aliquis gratius glotiae confert ut justis ex puta misericoedia , & ultra id quod respondet meritis. Nam si gloria quoad su3Itatitiam excedit quantitati vh metita, dissici se explicatur, quis gradus gloriae ex iustitia distributiva correspondeat cie condigno quantitati meritotum & quis conseratur ex pura misericordia,' cur hic conseratur ex pura misericoris dia' noci ipsa gloria quoad substantiam . v Adcle primo rQuia in probabilioli sententia dignitas gratiae an aequat quantitaticl valorem gloriae , unde continentia illius non est ad instar instrumenti, set est propria causae principa.lis. Et paritas D. Thora non tenet iii omnibus, seu tan tum quo id efficaciam, hoc est, quos sicut semen aris horis perducit ad artiorem, & ad 1ructum ejus, ita gratia perducit ad gloriam in gratia perseverantem usque ad mortem. ' Adde secundo falsum omnino esse gratiam esse propri8 in uium , & gloriam praecili ψε sumptam esse finem : quia, si supea probatum est , filiatio non est propter haereditarem, sed econuerso. ii Unde melius responsetur coacεclendo meritis no stris eκ dignitate gratiae eo dignitatem quantitativam ad gloriam, in qua suppositione optimξ explicatur, respectu cujus Deus clicatur praemiate ex justitia, &tespectu cuius dicitur conferte ex misericordia. Nam , supposita condignitate quantitativa gratiae quo is substantiam cum gloeia quoad substantiam, debet diei, quod in merito adus ut duo meretur de eondigno gradum ut duo; demetenti ut duo Deus conseri gloriam ut quatuor , Praedictus excessus est eil misericordia , & ultra condignum . Per quod maeoccupatur tacita replica deprompta ex praedicio axiomate . Solum res ahat respondere ad in .hationem , ex qua Serna movetur ad oppost om movium

discurrendi. Seo ex proximε dictis facilε eonstat ad eam . Et quando dicitur, quod vita aeterna est finis meritorum, o het intellieti de fine ess cto , qui non petit esse ah tui δpersectior, .el dehet intelligi de fine absoluth non te spectu gratiae, nec meritorum secvodum valorem gratiae, seu respectu metit, um quoad substantiam Quinimmo potest finis esse moralis, aut physicus; sic/t vero finis physeus petat esse absoluth potior his, quae sunt acl sinem, secus sero finis moralis Et ita videmii , quod in labo. rante propter denarium cliurnum, labor illius adaequat quantitati vh saltem in aesti natione morali pretium hujusmosa, cum reddatur ex iustitia commutativa, licet sit finis labori . Quod vero gratia non ordinetur ad gloriam tanquam acl liuem physcum, consat ex masori eius persectione; unde quando dicitur, quod vita aeterna est ultimus finis, non debet intelligi .isio solitarie accepta, sed ut cociiuncta cum gratia, ut alibi diximus. Ad confirmationem desumptam ex M P P. res a detur, tantum negare operibus nostis metitoriis iusti. rosum, seu ex ri,otosa justitia, quod verissimum est , cus vero rad aliter funda om in promissione diuina. Ex quo tantum deducitur, quos Ddus maeci ou sit cle-hi tot sibi ipsi, id est suae promissioni, & hobis, non nisirat one talius, ut docet D. Τhom. in a. dist. 27. quaest. I. art. l. aci l. hiet uerbii Deti, non e irin notia distris , ni R fist/ ex 'οασο, &Do Anguit. Atm M. de verbis A post. Debrem nobis finias est mus , non ahquid Mevrenda feci quod ei plurist, premittendo . Et ratiocie huans promis sonis,& ratione gratiae, a qua metita nostra accipiunt totum valorem ex parte actus primi, metito vita aeterna vocatur a mnarax, & quod donatue ex misericordia , non tamen negant metita nostra dependentia a pacto,

DUBIUM II.

Misiones requirantiar ad merisum.

ΜEritum potest considerari duplicitet, in communi & in particolati, hoc est , in oedine aes Deum . in

Pt a leuti dubio tantum agimus de conditionibus requiti.

tis ad meritum in communi, acturi in sequentibus de conditi ibus specialibus metiti apud Deum.

277쪽

Tris I XII De effectibus Gratriae. D: p. II. G Merito justi.

Prima afferiis nee statem ιιertatis exposcera. 1 e Mum est primo ad meritum necessatio re

quiri liberiat εm . Haec conclusio est ue fide,

renthatetica damnatur ab Innoc. X in cocist. quae luci. Dit: Cum reo nis Haec propositio Ianismi vi merem.

A De Mo D, d netestate. Ita fissim Meriora reditione. Noe uecteium sol te desumpsit Summus P ii sex evdo

et tina D. Thom. quaest. 5 de Malo art. unico, ubi retes.lens, ut ii teticam , sententiam aliquorum dicentium voluntatem nostram ex necessi a te moviri, hae ait esce utere e meis . st haeretiea '. torni enim νatronem meriti , o

demeriti in burientia D s m. Et colligitur aperie ex illo Eccles 31. euioluit trurirer, onori es transi essus , a. cere mala , fecit, tueo flabiista Aint hono litis, oe. Id ipsum docetit Hieron; m. in lib. a. contra Iovin. ubi ait:

Et probat ne ratione primo: Nam meritum en proprietas actus heni moraliter ; sed ad actum honum mo halitεr requiritur li itas saltem quoad exercitium . ergo etiam ad metitum . Mabor est D. Thom. supra qu st ai.

art. g. Minor prchata manet tracti l . numer. I Et con

sequens legitime insertur ex praemissis. Secundo Nam Gemeritum non est absque libertate:

ergo nec meritum . Consequentia constat . nam magis re.

utriritur ad metitum, quam ad demeritum iuxta illud proloquium: hoxum ex integra causa , maltim ei quocumque defecta. Antecedens vero probatur : nam ad peccatume equiritur libertas, & ptopterεa damnata est illa inopo. 41ito Baii, nempe , homo domati Der peccat in eo , quod

MeeegarisDeae. Et D August. lib. Io. Retract. cap. I. in. uit : Usque adeo emm Ieccatiam voluntarium motam est , ut aetiuo modo fit idecertim, si non si Desuntarium ' ergo ad demeritum requitiinr libertas. Consequentia patet', quia demeritum est proprietas peccati. Tettio: Nam inter merentem, & praemiantem deis hei dati aliquis contractus, ita ut merens ex theant praeis in tanti Ohsequium , & praemians reddat mercedem; sed: I hoe reo uititur libertas. ergo ad meritum requirit ut libertas: Minoi prohatur nam ad verum contractum x quiritur verum dominium eius, super quo contrahi.

Eur; sia non stat verum dominium sne libertate inclinys reuitar spro quo videri debent, quae diximus tria. 9..disput. a. dub. 2. ergo. is sed inquites, an suffciat ad metitum libertas quo tis exercitium t s Respondet. alfirmative. Τum quia per lectum dominium sui actus sufficit ad metitum; sed ad τε adicium dominium se scit libertas ouoad exercitium rvit late probabimus loco proximh relato : ergo ad me ritum sollicit libertas quoad exercitium . Tum etiam:

nam Angelus in primo innanti meruit & Christus per Lectissime metitit tibi, & nobis, ut traditur in suis locissci tamen non habuerunt lihertatem contrarietatis ad M. Mum , & ad malum morale : ergo haec libertas non re. qui litur ad meritum. Aude: Nam si ad metitum requi. rvietur haec litertas contrarietatis, eo esset, quia esset

maior in linea libertatis; sta hoe est salsum juxta dicta

loco citato num. rvmpo. Maximh : quia ad demerendum nou requiritur litati as contrarietatis ad honum, &a i malum , 14 cui nic ad peccandum , & ita damnati piccant etiam si careant praedicta libertate, non tamen

semet εntur ex des ictu vio; de Angeli mali si post suum

Di imum poccatum ampli is manerent in via, demereren tur, & non haberent libertatem cqntrarietatis, ad bo .ium, & ad maluin morale. Pro quibus recolenda sunt,nus diximus traei. 7. disp. R. num. Io

io obiicies tamen illud Eccles at qui tuis transi di, o non est rear resus m. in quibus verbis solum reputatur mimici dignus, qui potist iacere mala, & non facii. Adde: Nam ad meritum requiritur persecta libertas, quia est degenere botii, & honum ex intreta causa ; seu talis est li.

Ad objiciton m te spondetur , quod scriptura itar putat prauiuo dignum eum, qui pote ii latere mala,ia nou facit, ut ii negat esse piamio dignum illum, qui ha het plenum dominium sui actus me libertatem ei,

tradictionis. Videatur in por D Thum quaest. 24 deI'erat. art. 6. & a.din. T. et allit. i. art. i. ad 4 ubi Scriptaret textum citatum explicat di exponit per hoc , quoa praestas ad peccandum , & non peccare solum e noncitati maiorem manifestationem virtutis . Ad additamen. tum respondetur, quod μῶ Vceare non est major, aut persectior libertas, nec species lihertatis, ut vidimus ici

co citato, ideoque Deus est persectissimὸ libet, quin haheat potestatem ad peccandum. Adversias conclusionem adduci solent nonnulla arigumenta desumpta ex actu charitatis Christi Domini, &ex actu quo acceptavit mortem suam ex obedientia, quam supposto praecepto non potuit non acceptare, necnon ex at ucharitatis elicito ab Angelo in primo instanti. Ab his simillhus nunc supers clemus, quia lata

agitur ue eis in ptoplijs locis, ne eadem repetamus.17 Quaeres, quid dicendum sit de actu cadente sub praecepto, aut metu poenae elicito, aut semipleuh deli. raio 8 η Quantum au pti inum actum tela dendum est praeceptum non obstare merito proprie tali. Et colligui ut ex illo Math. is. Si vis ad Gura tigredi, serva manda. ta. Et ex illo Psalm. ii 8. In cineriendis illas redilhulismiata. Et ratio id suadet nam praeceptum non tollit d minium pellectum actus, quia posito praecepto potest homo illum elicere, &non elicere.' ergo actus Praeceptus ex ut ii libρ talis non desinit esse metitorius ; sed nullum aliud caput assignabile est, ratione euius non si merii Olius ; quin immo bonitas moralis crescit talione praecepti , quod est motivum obedientiae et go actus cadens sub praecepto est metitorius. Ad deo Nora actus cuiusuis uitii est capax meriti, si ad si imperium charitatis.' i Te potiori titulo actus mhfclientiae; cum praecellat pi, imas alias uirtutes a sed motivum specificativum obeuientiae est praceptum, ut alibi dicemus, dum agamus de praec/pto Christi ad moriendum.' ergo. Adde seruudo Nam quis cordatus credet virum religiosum esse tu serioris meriti. quam saecu. latem , quia ille omnia seth opera exercet ex motivo obe.dsentie, quae in sua Religione praecepta sunt, secus vero iste i Maneat ergo, quou prcceptum non tollit, nec mi nuit metitum, seu potius auget caeteris patibus. Nec obstet contra hoc illud Lucae 17. cim feceritis via , qtia vobis pνecerta sint , diei e .' Servi inutiles su mus cre. Nam, ut inquit B da apud D. Thom in Cate na , Opera nostra dicunt ut inutilia , non quia destituta maneant vi meritoria, sed, quia non sunt Deo utilia.

Vel potest dici , quod sumtis se tui inutiles quia nostia opera iuri sit vitoris Deo sunt debita, &nis intercecletet liheraliter ex parte Dei pactum, non essent metitoria iaactu secundo. 18 Quoad secundit m actum etiam te spondetur ata maliv/. Et probatur. Nam opera ea metu facta , sunt. oluntaria simpliciter, ut docuimus tract. s. disp. 3. na ergo sunt meritoria. Patet consequentia .' nam stante libertate simpliciter nullum testat caput, ex quo meri. toti a non sint. Accedit ad hoe . Nam attritio superna ruralis ex sua specie procedit ex metu; & tamen in justo est meritoria, alias decedens cum ea tantum non acquureret gloriam per modum coronae , sed tantum per modum haereditatis.' ergo. Nee contra obest , quod contractus matrimonialis ex metu graui fictus est inualidus. Nam hoc noti ori

tur ex jure naturali, & propter ut sinum libertatis ad itilum sui latentis, sed ex iure positivo.

9 Quantum ad tertium actum tespondetur essasmplicitet metitolium, hoc est, vitae aeternae. Et pro halur nam metitum vitae aeternae est metii otium sim

plicitet.' ergo requirit ut ad illud libertas simpliciter; sed actus semipleni, deliberatus iton est libet simpliciter, sed tantum secundumquid , ut supponiimus ergo non est meritorius smpliciter , hoe est , vitae aeternae. uConfirmatur.' Nam actus malus semiplenh deliberat

non est demeritotius; smpliciter , sin vitae aeternae, quia ad demerendam vitam aet inam requiritur peccatum

graue, quod sine plena deli heratione, seu libertate sa. re non potest et go idem dicendum est de merito. Confirmatur secum O.' Nam bouitas motalis . quae stiam pliciter talis, tequiritur ad metitum; siti alius semiplcne deliberatus , vel nullam habet bonitatem mora. lem, vel exiguam, tantum secundumquita. ergo Doncti met ortus simpliciter. 6 IL

278쪽

tlaff

sDub. II. Quae conta riones regaviantur is meritum p et a

l. II. Erila se rua mustatem butit aris moralis pe Ladens. sto lcendum est secundo ad meritum vitae aeteris

αδ liae requiri bolitatem moralem in actu . Et probatur ore vitet.' Nam actus carens omni hoctitate mo. rati, vel est malus, vel indifferens in individuo, sed neu ter potest esse meritorius ergo ad meritum necessario requiritur bonitas motalis. Minor quoad primam paristem suadetur.' squidem actus motaliter malus est deis metit ocius ς demeritum enim est proprietas malitiae moralis. ergo ratione malitiae nequit esse meritorius. Quoad secundam partem etiam ostenditur tum, quia actus indifferens non est moralis, ut prohatum est tract. Io. disp. 3. cluti a. seo meritum, & demetitum sunt pro prietates actus moralis ut moralis, ut D. Thom. supra quaest. a I. art. 3. & erno actus indisserens noci est meritorius. Tum itiam.' Nam actus indifferens , quia in. aisserens , noci est bocius, nee malus ; sed quia ticia est malus, non est demeritorius.' ergo quia non est hocius,t, i est meritorius . Patet consequentia quia non est, cur sit potius praemio, Ac laude uiguus , quam poena , α vituperio.

ai Adue his ptimo, quod data hypothesi apud alios

probabila, quod iciem num. actus esset simul honus, &malus moraliter, non esset meritotius simplicitet adhuc ea parte , qua esset honus . Et ratio est , quia actus simpliciter metitorius debet esse in obsequium Dei incismi antis: generaliter enim opus meritorium debet esse in

obsequium illius, apud quem quis metetur et sed iniis aliqua parte malus nequit este in obsequium Dei: ergo nequit esse simplicitet metitorius a puci Deum . Miumptotatu te Nam quod non potest realitati in Deum si timum finem, non poteIt heri in obsequium Dei; sed praedictus actus ex aliqua parte malus non potest ordinari in D iam ultimum finem, adhuc qua parte est ho

Dus non Hemaliter, quia, ut vidimus tract. I . num.

3. amor Dei nequit ex aliqua parte vitiati, & eo ipso, quod aci us ex aliqua parte vitietur, desit si tot essentia amoris Dei super omnia , ad quem spectat ordinare se ,&omnia ad Deum tanquam au ultimum finem: nec viritimi iter nam actus , qui eli incapax ordinationis sol malis in Deum per charitatem , etiam est incapax oeclinationis virtualis . ergo actus aliqua parte pravus nequit esse in Obsequium Dei, adhuc qua parte esset honus. Adde secundo; aci meritum vitae aeter et , seu sim.pliciter tale requiti aliquam honitatem ordinis lumina. uralis. Et probatur. Nam metitum simplicitet est meritum de condigno, quod petit habere condignitatem, α aequalitatem cum praemio; sed actus hocius moraliteromui hcinitate supernaturali destitutus nequit habere coa- dignitatem eum uita aeterna: sicut nullum ens mer turale habet proportionem eum ente aliquo superaratu rati, ut late probauimus tract. de gratia ergo ad meri. tum simpliciter requisitor in actu aliqua ticinitas super. naturalis. Sed de hoc amplius sermo iusta redibit.

s. III.

Agenio tertia rosulans ad meritum asiam potivum.

aa Icendum est tertio ad meritnm requiti per se II actum positivum. Hae asset tio duci includit,& requiti ad metitum actum positi sumatis, m/,&tmquiti per se. Utraque pars deascitur ex D. Τ m. l. a. quaest. II. ait. I. ad I. ubi ponens discrimen inter meri. tum , ct demeritum, haec ait.' Peccatum potes eo vere, sue ahquia faciat, quod nou debet, me non faciendo, qu od debes. Si meratum non potest esse, vis aliquis faciat Dia laria , quod λbet. Et idis meristi m novi perest esse Me actu,

sed peccatum potest esse flue am; sed juxta sententiam D.

Tlaom. quamvis ad peccatum requiratur absolute aliquis actus, ut vidimus tract. 9 disp. I. num. 37. non tamen requiritur per se, ut ex ipso et M Q. ostensum est ibitium. 3;. ergo sei nullum est discrimen quoad hoe inter metitum, es e metitum, contra D. Thori uel ad metitum non solum absolute. sed etiam per se requiti. tot actus positivus. . Prima pars prohatur ratio e . Nam meritum dehet consistere in exercitio libero voluntatis, quia habitihus,ant objectis nora metemur, aut demetemur is maliter; Do omissio pura nequit esse exercitium voluntatis, ut nune sopmoimus ex dictis loco proximh relator ergo a Imetitum requiritur absoluth aliquis actus. Confirmatur. Nam sicut ad demeritum requirit malitia moralis, ita aes meritum bonitas moralis; sed ad malitiam moralem requiritur absolute aliquis actu , nequit enim esse peccatum absque aliquo actu: ergo etiam ad honitatem moralem, ad meritum requirit ut absolu. te aliquis actus. a Secunda pars ostenditor . Nam nulla omissio po-thst em intrinsece hona ; sed honitas moralit est sentia mentum meriti: ergo nulla omissio potest esse intrinsee3 metitolia r ergo actus positivas requiritur per se ad metitum . Hoe ultimum consequens legitim/ deducit ut ex ptimo r quia si omissio non est intrinsech meritotia , si cui nee bona, tantum est bona de metitolia erit in keε , denominatione proveniente ah actu: in qua suppositioue actus requiritur per se ad bonitatem , & meritum omissio nis furansi. Major probatur e nam honitas moralis e nias stit intendentia positiva ad obmum consonum ratio ni : est eni in qu am conformitas politiva cum ratione,& obiecto virtutis; sed postiva tendentia nequit cociis venire intrinsece omissionis, ut ex se patet: ergo nulla omissio potest esse intrinsecὸ bona . Et hine apparet latum discrimen inter omissionem nam,& tmiam, quod aes omissionem malam non requirit ut tendentia positiva in obiectum dissonum rationi,sia satis est per se loquendo, quod quis deviet a latione, omittentio actum debitum. Ad honitatem vero moraiatim necessarium omnino est, quod quis tenuat positivoci rea obiectum honum . Et hic habet locum axioma ii itid D Dionysii e Boisum ex intex a causa matim ex qum eumque des uti, quod ad pret sens intentum adducit D. Thomas loco supra relato. Prohat ut secundo eadem pars: Nam metitum es via & motus ad praemium; sed omissio a tus mali non est sta seu motus ad praemisim . seu potius quus & pti. uatici motus: ergo ipsa intrinsech nequit esse meritoriam. v Et confirmatur. Nam ad metitum requiritur te latici positiva formalis. vel viitualis in Deum ultimum finem; Ll omissio non est ea pax relationis intrinsecae positivae in Deum ultimum finem: quia quos nihil est, nihil in eritisice potest recipere ergo . Probatur nitimo, evellendo unum ex praecipuis sundamentis oppositae sententiae. Nam ideo omissio actus mali esset metitoria , qnia per eam homo adimplet pro .c-ptum; sed haee ratio est nulla : ergo non est metitoria. Minoe probatur : Τum quia praeceptum, quod adimpletur per omissionem , utpoth negativum , non obligat alaliquid honum, sed praecish as non faciendum malum. Tum etiam am praecepta quoad suestantiam potant set vari non latum intactum non honum, sed etiam me actum malum, ut constat in auditione sacri ex fine pia uo: constat autem acti in malum non esse meritotium rergo ox eo , quos omissio sit adimpletiva praecepti, non sequitur esse metitoriam. 14 Obiicies tamen primo cum sententia contraria, quam tenet Ripalla eum aliis recentioribus Nam omis sio actus mali est moraliter bona I ergo est ea pax me riti intrinsech. Antecedens probatur primo. nam omis sio actu mali est digna laude ,& assignatur ei incinium in euius fgitum videmus, quod Ecclos 3 i. laudatur vir justus , qua potuis transgredi, o non es transgressus , farere .llis , o non fecit, ideo salilita sisne bena ilitas m D,miis.' s cundo. Nam omissio actus mali potest esse intrina fieὸ voluntaria iuxta dicta tract s. disp. I. num. 6 sed omissio soluntaria nequit esse indifferens in indiuiduo, sicut nec actos, per se loquendo. & aliunde non est maiala : ergo est hora motaliter . v Tertis. Nam predicta omissio est moralis, utpoth subjecta regulis motum dese ccepto. ergo vel est bona, vel mala mota liter , non enim dat ne alia tertia species moralitatis ; sed non est maia . ergo hona. ' Quarto. Nam volitio non furandi, secloss alii , est bona moraliter per ordinem ad omissimnem obiective sumptam. ergo ipsa omissio , si est exeris citium liberum voluntatis etiam est bona moraliter. An tecedens probatur e nam omissio non sutandi est obiectum partiale Dniversas is iustitiae, idest virtutis in communi. Di docet D. Thom. a. a. quaest. 79. art. I. ex illo psal 3 q. metina a mati, o De bonum ergo est odiectum morali ter honum ergo volitio non furandi per ordinem acleam, usis aliis, ea motaliter Mati

279쪽

Et confirmatur. Nam gratia solum concurrit ad cpera moraliter hora ; sed gratia requirit ut at omissio nem , qua vincitur gravis tentatio e nam homo sne gra. etia speciali nequit resistere gravi tentationi . ergo talis emissio intrinsece est meritotia. Obiicies secundo. Nam omissioni promittitur prae. mium. ergo est veth meritotia. Autecedens prohat utatim ex illo Math. I9. Si is, ad vitam a redι , Ieria mendara seu per omissionem homo servat mandata . er. o omissioni pi missum en praemium. Tum etiam diam vincenti tentationem promittitur praemium, iuxta illud Ap . a. Vincenti dabo edere de Iuno ista, quod es in parad. o Dei mei I sed per omillionem homo potest

vincere tentatiociem gravem ad faciendum malum. 'ergo

II is addi potest , quod omisso actus mali est saltem e v. Et insech metitoria, ad eum modum quo actus externi hoc pacto sunt meritorii.

aecedens. Et ad primam ejus probationem respondet εε ac D. Thom loco in ea allegato ad a. his verbis. D canti=e d modo , secundum qu)d poclitur pars Iussaria, non ι-

ntiando in Scriptura laudatur iustus. eo quod potuita iansgredi, dc non est transgressu, subintelligi debet, non

propter non transgressionem negativam , seu propter n aransgrεssionem contrariam includentem voluntatem o

hediendi Deo, vel aes hae tendi opposito bono , ut in responsione ad quartam mobationem magis explicabimus. Ad secundam, & tertiam plobationem responde. ur, quod nullus alius eatis potest fingi, in quo omssici actus mali sit voluntatia, juxta dicta loco in secunda probatione citato, nisi dum actus matu, praecedit , de se me late homo voluntati/ omittit. Et permisso gra-

ais , omissionem tunc casus esse voluntariam , non proopterea tenemur concedere omissonem actus mali ev hoe praeci h motivo esse moralit et bonam, nisi tantum ex quando sipponit voluntatem , seu amorem circa alius motivum posituum honestum. Et quamvis

ait ex ipso suo motivo iuitiati vh moralis, & subiecta hoc

inodo r gulis morum, idest praecepto negativo; non tamen completive , nem M praecepto positivo iaciendi bo. num Iut autem esset bona moraliter, non sufficit conas inmitas cum primo praecepto, sed ulterius requiritur consormitas cum secundo. Quod non incongrue decla. satur per illa verba: Dectina .i malo . o ne bonum: qui. ut inuitur declinare a malo intrinsech non esse honum.

Au . eo praesidia cimis io sit indifferens ia indi. iduo, iam declaram Is Ad quar:am probationem respondetur , quod vo-ntio non furandi per ordinem ad omissionem sulti objective sumptam , te luso alio fine honesto positivo, non est hora moraliter, neque ipsa omissio potest esse cibis distra moraliter honum , nisi assumatur ut medium ad aliquem finem positivum hon stum & hoe pacto tan. eum potest inspici ab aliqua virtute, pula obruientiae, iustitii sp eialis Alc. Et si in dictus finis secludatur, ne. quit esse objectum alicuius virtutis, sed se habet tamquam indiff tens. Et ratio est elara: nam omissio, siue exercitium positivum circa eam , nequit esse exercitium primarium nec ipsa objectum primarium virtutis, sed se. cundaritam, ut non Obscuth docet D. ThOm. loco relato an cor p. si antem sumatur ut objectum primarium , su-hlato omni alio objecto primatio positivo virtuose, Q. um potest remanere in ratione ob ecti indifferentis. Ono. cito de ea idem iudicium serendum est, ac de aliis obie. viis seeunddni se indissetentibus, et de exercitiis positivis

versantibns pracis circa ea . Ad confirmationem respondetur , ad vincendam gra. vem tentationem positi τὸ , de inopi εr finem ho estum requiri gratiam specialem, secus vero ad vincendam eam pure omissiue, sicut nee ad vincendam illam ex aliquo pravo fine .

antecedens. Et ad primum testim tum scripturae cli c8ndum est, sensum illius esse oon de adimpletione prae .ceptorum quoad substantiam praecish, sed etiam quoad modum, ita ut sit opus viti uolum,& relatum in Deum per charitatem. I Ad secundum ies adetur cum D.

Thom. in 3. dist. 3 r. quaest. I. art. 3. alius esse non vincia tentatiotie, aliud vincere tentatione propter finem honestum. Primum tantum eicit omissionem consensu et in peccatum : secundum addit actum positivum sup-rantem motum tentationis in pugua propter bonum finem;& huic victoriae politivae promittitur praemium , secus vero pura Omissi i , ratione cuius, lichi non vin

catur a tentatione, non tamen vincit tentatiociem cu

jus signum en, quot homo inflante gravi tentatione , in qua eu periculum consentiendi, si pure omissi. st se ha ret, graviter peccaret, quia tenetur ratione periculi P silue resistere, de postulate a Deo auxilium ad tesisten

tium

Ad additament om facit 3 te spondetur ex dictis negando assumptum, si .e omissio actus mali esset vestiri. talia, sive non sit voluntatia. Si enim non est volunt a tia, ad summum comparati valet respectu voluntatis per modum Ohrecti; actus vero externus comparatur actillam per modum est et iis ab ea procedentis Et hac uinctimitiis ratione actus extetnus est meritotius extrinsec/, secus veto omittio. Si uero fingatur voluntaria , esto possit denominari extritis ch meritorsa ab actu hono quem necεssario debet supponere, quo pacto etiam actus existernus denominatur extrinsece ah interno voluntatis ς aliis et tamen i&aliter: nam elargitio eleemosyuae ν. g. dire.

ste, per se, & per Drdinem au ob ectum directum est na, vel ipsa secundum se est obiectum honestum, secticvero omissio actus mali, niti alius obiectum, seu finis honestus accidentaliter adiungatur. Fatemur tamen, quod si actus exterior est secundum se indifferens, & Oraclinatur ad honestum finem , idem judicium fetendum es de omissione voluntaria inclinata ad bonum finem, ae

de actu externo.

An ad meritum apud Deum requiratur ex parte merentis status viae: Et an

ex parte Dei necessarium β

EXplicatis eonditionibus generalibus meriti, aecedi

mus ad exponendas duas alias conditiones in titulo Propositas , quibus magis appropinquamus ad assum. P:um praecipuuin huius disputationis, quod est meritum iusti iti ordiue ad vitam aeternam.

s. a.

Tri ex ossistis sturtim itae Dere isens, o declarans.

dra sent6m pr uiuetitiam requiti ilatum viae. Ita expresse D Thom pluribu in loci , praesertim a. a. quaest. I yiari A. ad I ubi ait: Mueri, o demereri pertinet ad Ira tum iae. D Τhomam sequuntur eommuniter Theologi,

licEt in assignando itatum .iae nonnullum dissilium sit inter illos. Et perscindendo a designatione praedicti sta tus, quae praecipue pendet ex dispositione diuitia in scrip.

rutis sacras.

Probatur hac hrevi, de emcaci ratione Siquidem

metitum est via di motus, quo homo tendit ad praemium, ut docet D. Thom. i. pari. quaest. εχ. art. 9. his vel his: Moeri es otii, qui moistur ad finem; sed motus est actus existentis in via , de tendentis ad terminum .' ergo meritum debet procedere ab homine existente in uia seu viatore.

23 Tripliciter pot/st responderi hole lationi, et reducitur ad explicandum triplicem modum existendi in via. Primo potest dici, quod homo est via tot in oratisne ad Praemium talis meriti, quamvis absolute sit in statu beatitudinis, Et ita potest mereri augmentum glo. tiae essentialis. In quo sensu Magist senti a. distra. videtur exponere statum vic, asserens Angelos usque ad diem judicii mereti sibi augmentum beatitudinis essen. italis. Secundo potest diei, quod lieεt hiati non possint mereri augmentum gloriae essentialis, quia sunt in teris minci

280쪽

lina an

Dab. III An admeritum apud Deum requiratur expiarte oc

mino Nastudinis, sunt tamen in via n ue ad diemis. dicit uni .et salis in ordine ad piamium aliquω accideta tale, quod pol ut mereri. Qui mosus tribuitur B. Alia vetto , D. Bona v. dc etiam D. Thom in Φclin. 3 o. quaelL

a. art. I. quaestiune. 4.

Tettio pol si dici, quod anima , dum non est in etermino principali metiti, qui est beatitutio essentialis,

adhue est in natu viae, quoad meritum illius, quamvis sit a corpore separata. Fro hoc modo dicentii refertur Cajetanos, quatenus docet, animam separatam in ptimo itistanti separationis, quamvis in illo glorificetur, meis teli gloriam essentialem. Et consequenter ad haec viam Angblotum dividit in duo instantia , in quo convenit eum communi sententia Theologorum , dimit tamen ab illis asterens, quod secundum instans est velut teria minus & complementum viae , de in illo simul merue..unt, et habuerunt heatitudinem. Ita I. pati. quaesti 53. ait. o. α quae it o . art. a. His tamen modis dioenai adui potest quartus petens lamum in metito quandam primritatem naturae: ad eum mouum quo metitum augmenti gratiae .st in via prioritate taotum naturae in otuine adpi Oictum praemium. Seci omnes hae sententiae, & modi uicendi teselluntur sequenti conclusione. 29 Dicendum est secundo , statum viae hominibus

cousii intum ad merendum , sive praemium essem tale , sive accidentale, durare praecise usque ad instans sepa rationis Mimae a Corpore exclusive. Ita communitet Theologi recentiores cum D. Thom. quael . 7. de mola ait. II. ubi ait tamenses bane intam non es futuaner 'di m. aliisque in locis insta reserendis. Et probatur primo authoritate sacrae Scripturae Nam Apos . a. ad Corinth. cap. s. ait: Ommes extim nos manifestaγi oportet ante tribunal Cori , ut referat iis γνqtie propria corporis , prout gessi, sue Mnum, sue motam: tibi Apos . per iropria covorra intelligit opera. quae gensit homo, clum etat in cor te, ut ea ponit D. Thom. ibi thel. a. & solum ea acluucenda sunt in judicium tan quam metita, vel demerita: sentit ergo quod opera facta sive in morte. sve post mortem, etiamsi sant aut mala , non adducentur in iudicium , ut reddat Deus eis , tanquam si essent meritoria, aut clemeritotia. Item Ecclesiastes s. dicitur: Moriri Deia nisu novi

rent a letis, nec habent tistra mercedem: ergo nec meritum,

quaa, ut inquit D. Τhom. in Draes ait. I. Mem rem, o merces ad aciem referantur, & sunt correlativa. Rursus Ecclesiastici i4. Ante Mettim tuum operare Iustitiam, qui ire M aptiu inferos invenire cibum , id est metitum , vel tempus metendi, ut tenet communis expositio. Et tan.

eem t ut mittamus alia loca) Apost ad Galat. 6. inquit r m temptis habemus fidest ici hae vita, qua est tempus se riuandi, ut exponit D. Τhom. ihi lect. a. eremiam honiam, hoc est meritori ε, ut exponunt communiter interpretes. Uuia Dem t nox s ut dicitur Ioann. p. idest mors. ut juxta sensum tropologicum interpletantur PP. At Exposito res ) γ do nemo potest operari, scilicet meritori E. o Deinde probatur ratione per exclusi nem alio. rum modorum dicendi. Et in primis reiicitur sententia Man sent. Tum, quia visio beata ex natura rei est immu tabilis , mensuraturque aeternitate participata, ut docui. mus it act. a. de V ora Dei, oh quam rationem docuimus ibi repugnate ipsi connaturaliter augeri tam intensiuε , quam extensi vh ad nova odiecta : ergo iuxta providen. tiam status beatitudinis non est status viae ad metendum augmentum gloriae essentialis. Τum etiam nam iuxta omnium sententiam anima heata non est in statu merendi augmeutum gloriet essentialis : ergo nec Angeli beati. Patet conseqirentia nam beati in coelo sunt scut An dili Dei , ut uixit Christus Dominus Mati h. aa. Ac eadem est mentum hominis, & Angeli, ut dicitur Apoc. a I e contra hoc Obstat, quod beatus possit de potentia absoluta mereri intensionem gloriae, seu aliquod ptetmium accidentale. Nam hoc non est conita essentiam meriti, de cuius ratione est, quod sit via ad terminum, quem metetur; dc stat, quos beatus sit in termino rei sectu beatitudinis, de ex dispensatione divina sit in uia adulteriorem gradum, quem non habet. Sed hoe, ut dixi mus, non est connaturale ipsi beatitudiui, qtiae ah l. vel est terminus omnis meriti, & ex natura sua excludit omnem variabilitatem. Et propterea de lege ordinaria , et juxta pretientem providentiam admittendum non estasse in statu merendi aliquia, saltem de piae iuro essentiali. Τom. III. Patit Theoc Aiaxat Deiliae rεiicit ut secundus modus dicendi admit.

retis in heatis metitum in ordine au praemium acciden. tale. Tum ex Div. Thom. . pari. qnςst. 62. art. D ad 3.uhi ait: udiadum dixerunt, qMod χηνάρ nitim ad praematimate uentiae erram mereri pessunt. Seu melitis es, ut ducat ν, qtiod niatio modo aliquis Lartis mereri potes , atis si fimiamates , o complebejor , ut Gristus Domistis . PMdistim

atitem gaudium accidentale de peccatoris poenitentia mogas dea quantur ei virtute beatitud/uas , suam, d mereatis . Tum

etiam ratione deuncta ex D. Thom ciam si heati mete. rentur aliquod praemium accidentale, maximε Angelie E poenitentia peccatoris, & homo ex resurrectione cor. potis; sed haec gaudia sunt praemia meriti beati in via Iutit etiam quid consequens beatitnuinem , de pertinensati ejus ornatum dc complementum, propter quod cadere debent sub merito gloriς essentialis . ergo non me rentur in patria praemium aliquod accidentale. 3a Tandem reiicitur tertius modus dicendi consti. inens statum viae pet negationem visonis Natet, quamvis anima sit separata a corpore. Nam anima purgatorii non meretur praemium aliquod essentiale, aut accidem tale r ergo status viae non constituitur per neetationem visionis heatae. Antecedens probatur tum ex D Τhom. in η. dist. Σ . quςst. I. art. 3. quς tunc. I. ad 4 ubi negat meritum respectu petetmii essentialis in purgatorio. Et quςst T. de Motiari. H. excludit meritum in ordine ad quodcumque mamium maximε accidentale, quale est gaudium de atii utione culpς venialis, & omnis inmae, necnon ipsa ablatio culpet, & diminutio pretiae his ve his --tamen pus hane Duam non es Rufus merendi, tua

dilectio/is mortis an Mama νur torti totae gurdem Impedimeniatum leniatis ei. ; non tamen meretis riminutionem, o M.

Adiationem poena, scut o o hae vita. Τum etiam: nam status purgatorii non est ad pro ficiendum, sed ad solvendas poenas pro culpis praeteritis dehitast ergo neque est status ad merendum 33 Ut geutius telicitur tu . quod addit ut ex Caieta no: Nam quamvis mela physich n repugnet, meritum , & ptumium esse in eodem instanti, ni de metito inte sonis gratiae , & de ipsa intensione insta constabit, de demetito gloriae essentialis, & de ipsa glotia essentiali non negant NN Salmant. tract. ai. disp. ais num. E6.8t 7s. quatenus meritum potest regulati inmine scientiae inis-

De collato praeternaturaliter, aut per modum transeuntis; repugnat tamen iuxta communem pro sidentiam,

in qua meritum gloriae essentialis regulatur per fidem, quod stit in eodem instanti meritiam gloriet essentialis ,& ipsa gloria essentialis sed omne meritum Angeli re. gulatum fuit per fidem e et go repugnat, quod in Angelo iuxta communem providentiam , suerint simul, & ita eodem instanti metitum gloriae essentialis ,&ipsa gloria

essentialis. Omnia constant, praeter maiorem , quae adhue uidetur certa; alias fid8s de viso heat istea possent esse in eodem instanti , quod metaphysice repugnat. Pro quo videantur, quae diximus tract. 7. dile. 3. anu. I 9. Hae eadem ratione expungitur illa micilitas naturae , ut insufficiens ad meritum gloriae .essentialis, resulatum tamen per fidem, ut liquet: quamvis ex terminis non repugnet metitum , et praemium esse in eodem inis nanti, ut de metito intensonis gratiae, de de ipsa inten- sone , nec non de merito gloriae tegulato per icientiam

infusam, de de ipsa glotia in Christo, aut in Angeloia.

siauavimus.

η Dicendum est tertio, in obseqnium Prothom tentis nostri Eliae, Enoch, de Eliam esse nunc in statu

metendi. Hae assertio, lichi sit incerta, est tamen satis probabilis. Eamque tuentur non solum Authotes utrius. que nostrae sacrae Familiae , sed plures ex extraneis , uos reserunt, de sequuntur NN. Salm in praes disp. I.

Et probatur ratione: nam si hi sanctissimi ψiti noti essent in statu merendi, maximε quia non sunt in Itala viae retenim de aliis conditionibus ad metendum nullus cordate potest dubitare; sed hoc est salsum: ergo suntio stato merendi. Minoe probatur nam status viae, ne cessatius ad metendum, non est limitandus ad communem rursum huius vito sine aliquo solido fundamenio desumpto ex scriptura saera , dc M. Pp. sed non est comtra scripturam sacram asserere hos sanctissimos vitos elis in statu uiae, quin potius en magis illi cotis,me: et sunt defasto victatu vis. Minoe probatur . nam iuxta