장음표시 사용
121쪽
con m oblongam capite octauo. Cur non est curata a tabili, id est fissura seu sessito
tu ut uulnus colongumflic populi mei Dexe inanimata exemplum habes Nechemiae qua to, ubi habetur. Cum audissent, quod curata esset arachach, id est fissura seu rima in muro Ierias dem. Dicit enim hebraismus murum curatum cum reparantur in eo rimae ct fissum. Neque te terreat illud Isuae quinquagesimo octavo. Sanitas tua, cito germinabit ut nostrivisertunt ubi non uidetur quadraresci si quae non erat germinatura,sed sananda, quonia uera cunam,quod noster Sane es germinare uertit, significat proprie(eo etiam autore cr cere: S sensus est. Et fissura seu partes uulneris oblongi tui cito crescent,id est cito ad inuicem coniungentur,ut scilicet sanentur. Immo tenendo priorem signficationem optime uertas. Percu ito tua cito germinabit, id est conii ingent se partes eius, ueluti rami germinantes: & extendent se ut sanetur uulnus. Omitto quod ex contextu constat: sententiam illam Ieremiae, priori loco citatam on posse interpretari eo modo, quo ipsi interpretantur: quoniam sanitas non curatur sed infirmitas seu plaga. Vnde improprie uertas. Curabo simitatem tib , sed recte Curabo plagam tuam, aut uulnus. Et hinc aduertes quam
virum solliciti sint iud in quaerendis de mu iligandis,propriis uocabuloro significationibus. Et teges eam auro. Significat uerbum sapali, Proprie tegere de operire, Sc ex conse luenti speculi quod speculantes, leant se tegere dc operire ne uideantur. Inde sopeli, id est speculatoreade ratione:quam allusionem tauare memeto Intus in extra.Hebraice ad literam est. Ex domo seu a domo: & extra seu ab extra: sed est hebraismus: ne per praecedentia uerba explicatus. Vsurpat enim hebraismus esse in domo pro esse intra: quod ea quae domi sunt, ilicia esse uideanturaet idem hebraeis est,esse domi de extra, qtiodeste intus & extra. Quem hebr sinu se uabis cum sua explicatione, quoniam frequens est in sacris literis. Vnde hoc eodem capite liabes. Erunt annuli, lebatim leuadimi id est intra u dies: hebraice, in domibus uectium. Vorat autem annulos domos uiarium, quod vectes intra illos essent,ueluti in domibus suis: quemadmodum nidos appellat domos au um. Psalmo octosesimo quarto. Passer inqui Dinuenit sibi bait. i. domum:quod ibi ueluti in domibus includantur, de quiescant. Quo etiam siliemate nos lusitani frequentissime utimur.Inquirentes enim an aliquis ut domi uel foris dicimus. Estra em casa ou rura, ac si esse domi, sit esse intus.
cuitu. Verbum hebraicum raran; quo renidest corona, significat proprie uentilare. Sed cum nullam ad suum uerbum liabeat allusionem, arbitror rer esse potius a radice narer, quod est separare aut elongare, aut ietur (quod idem significat qu ni a rara, quod est uentilare, unde Marar , quod ut diximus, est elongare, oritur neger a est corona: de meo iudicio, eter quod ides unificat corona scilicet eam significat,aut quod a capite separari quaeae, aut quia lamina corona longa sit,& in circulum reuigatur. Erat autem haec corona parua lamina aurea: quae circuibat. Ea ambiebat totam arcam per citati tum Furi
des illi quatuor annulos aureos. dixtinxis
at,id est annulus est raba, quod proprie est figere, uel figi, seu submergi, ut aret Psalmo sexa- . resimo nono, ubi liabetur Thabati, id est fixus sum,seu infixi me: in limo profundi. Inde thabaat, id est annulus, sic dictus: quod intra eum digitos figatur, ut non possit ab eo exire nisi r
moueatur,quemadmodum homo aut res,in tuis
to defixa Dabis super quatuor angulis eius
omnes nostri hic angulos uertunt, iuemadmodum primo Regum septimo. Sed dictio Mamvidetur pedem potius significare, sicut paam cu meis: dc meo iudicio, arca inferius habebat quatuor pedes quihus sustentabatur,d: quibus annuli uectium infigebantur. Verbum Mam,si gnificat proprie frequentatis: ieribus conculchre,aut maleare. Inde pam, id est pes, quod frequentatis pcussionibus terram conculcet, aut ei maleare uideatur. Ex quo etiam Mamen, id est intinabulum, quod multiplicatis perculatonisebus collidatur seu maleetur. unde illud Iudicu, is. quod de Samsone scriptura loquitur. Cc pit spiritus Domini conterere eum, uertendum est. Coepit spiritus Domini lumino.i. frequeta re eum:seu crebro super eum uenire: aut malevre, de conterare eum, ut nostri uertunt: sed prior expositio est melior. In latere eius uno. Duo significalnomen sela, scilicet costam, dc latus,ec prius latus: costam uero quod ad latus sit animalis: significat etiam trabem quae domus tectum sustinere uidetur:& quandoq; eas qim nos asinas vocamus, quae sunt in domo ueluti costae inhumano corpore.Addut hebraei, significare in alii claudicatione,uertentes illud Pial r8.Ego in flagella paratus sum. o les a d est ad claudietitionem paratus sum. Sed male sic interpretatur,ec optini evulgatus interpres, retet, enim prinsignificatione, qua latus aut costam significat, optime uertendum est. Et ego ad costam seu aucostas aut latus paratus sum. Solent enim ho
mines muta uerbera parantur, costas iam
122쪽
va nudare,ut uerberentur. Vnde idem dictu est. Eeo ad collas seu latera paratus sum, ac si dic tur. o ad flagella palatus suin et ut optime uertit uulgatus interpres. Facies umes. Ne- suo quid de nomine bat , id est uectis dicam,
cum uidea tam hebreos quam nos ros, nihil certi dicere de smificatione eius. Offendes e- . nim apud Sanctem omnia haec significare filicet linum, mendacem, fortem, filium, uectem, ramum , membra & diuinum , seu magum , quo quid incertius esse pol sit,ignoro, cum nilissiconuenientiae aut allusionis sit inter haec omnia.
Ignoratur etiam , an bad sit per se radiis , uel potius derivetur ab adad. Sed significatio utriusi;
nomniis tam uaria est, & tam diuersa altera ab altera, ut non uideatur ad eandem radicem per
tinere. Videtur tamen bia , significare subtile, gracile , & ex consequenti linum ei subtilitate, similiser propaginem, gracilem, de subtilem intelligentia hominem. Diuinum uero, quoniam induti erant uel ibus lineis. Res milii '
inen nondum plene certa es , neque ex conie
cturis potui, D pria significatione inuenire. Eaderatione potest significare uecte, aut quia iubtilis est, aut quia longus seu extensus. Dabis in ara ca redimonium. Vocat Dominu legem testimonium, quia testificabatur pactum: inter se & populum. Erat enim ueluti publica scri-priira, uel publicum instrumentiam: Quam uo lebat Dominus sibi asseruari, ne postmodum
iudii pactum mentirentur. Facies propitia
tortuni. Secundum diuersas significationes uerbi chappar, diuersia est interpretatio nominis PMMMn tet id est propinatoriunt. Quia enimvm uerbum significat propiciari: inde nomen pri pictatorium significat. Sed si quis loca, quibus uerbuna aeonitur expendat, deprehendet, significare linire, operire,tenere: ut patet Gene. sexto Chaparta i bituminabis, aut picabis leu pice linies eam, uidelicet arcam. Ex consequenti significat expiari, seu condonare peccata: quod huiusmodi expiatio seu condonatio nilii lud esse uideatur, qu intectio uel linitio umta illud Psalin. Beati quorum remissae sunt ini' quitates: & quorum tecta sunt peccata. Inde porri, potius tegmen quam propiciatori-xin, si nificare ruto . Vocatur autem tegmen, quoniam te sat arcam , uel quia tegebaturalis cherubim, quemadmodum inqui sedebat super illud. Diximus abunde de significatione uerbi, Genetis trigesimo secundo. Erat autem hoc tegmen, tabuia quaedam sustentata super
manus cherubinori im: eiusdem metitare cum
arca, ab ea tamen distincta, ct eleum: dc hiat ueluti staca sedentis, qui habebat super
arcam pedes: quae quidem merat uelut sta
bellum pedum Dei. Facies i uo Herubim.
Chelub c inquit Aben Evali genus est, de uniuerside nomen ad omnem figuram: nis quod ea quae sunt in lege, humanam habebant effigiem , quo pacto modo depinguntur: quaeue ro sunt in Erechiel, quatuor animalium ibidem descriptorum figuram habebant. Putarunt etiam rabbini(teste rabbi David) chaphin nomine cherubim esse seruile non radic
te,dc radicem esse rabi , quod puerum significati ae s dicatur. Sicut pueri, quod puer rum haberent effigiem. Si tamen radix est et rabbab quod est multiplicarer tunc cherubim significaret pueros seu angelos : quod in in pna sint evia: dc idem esset cherubim quod sicut multi, seu sicut multitudo. Dictio tamen mihi integra uidetur , dc significationem eius; rabbiliis de nostris ignorari. Neque longe sum, ut putem huiusmodi cherubinos figuram animalium apud Ereclitelem deseriptoriam potius habuisse, quam puerorum. Quon am nusquam inuenitur, eos faciem seu figuram pue lorum habuisse , quemadmodum a pud Erechielem legimus, habuisse diuersorum animalium. Est ad hoc alia coniectum. Nam si hominum facies, dc membra humana hab
rent, non possent recte alas extendere ad paratem anteriorem, impedientibus utcunque brachiis. Si uero alia essent animalia: melius hias extendere possent ad tegendum sedentem
super propiciatoriunt. Est dc terti quod ulli betur apud Erechielem decimo capite, faries cherub condiuiditur faciei hominis. Dicitur Cnim ibidem. Facies unius, facies liacherob: ecfacies secunda facies hominis. Caietanus tamen noster oppostum sentit, de putat facies si-isse humanas: quia infra dicitur. Et facies e rum uiri ad fratrem suum. Sed eius arsumentum parum urget, quia infra de cortinis dicitur. Mulieris ad sororem suam: dc de brutis ingressis in arcam dicitur. Virdc uxor eius, Genesis sexto. Non deest tamen coniectura alia adprobandum, quod liaberent hominis faciem, ex verbis tertii capitis Gene. vhi scribitur Deu posuisse cherubim dc flammeum gladium, ad custodietidam uiam ligni uitarum,ubi uidentur fuisse horti custodes. Sed locus non multum v eet. Posset enim dici Deum hullisna odi anima,
Ita ibi de statuisse ad huiusmodi custodia dc sterea ferreuHdiu. Duroauigrauit acies illi
Sensus est graui auro facies illa si duo cherubim.
Omnes nostri uerterunt. Ductili auro. Sed diuetio hebraica michilali signigrat durii de graue esse hic uero signiscat aurum non uacuum intus,
sui stata Nos significantius vocamus mori
123쪽
Juod nillil uacilitatis intus liabet. Potest tamen uerili tollerari quoniam dictio ex consequenti
ductile & extensum significat. A fa,
cietis cherubim iis' duarextremitates eius
Posset etia uerti. Deficiatorio. i. ex materia tecti, ut apri intoni acietis cherubim. Aut de
tegmine seu,ppiciatorio facietis cherubim .i. utScedat a Spiciatorio. Et prior interstatio uidetur
melior. Quod aut dicitur.Super duas extremitates et . Meli' uertas iuxta duas extremitates e .
Cheru bini extendent alis iras superne, tegentes abs suis propiciatorium. Dubium
, incertum est, an huiusmodi est erubim essent locata stupra Ppiciatori u secundum totu corpus uel potius a medietate: ita quod a cinctu de uxfra essent sub Npiciatorio tenentes propiciatorium sup manus suas:a medio uero corpore &supra super tegmen ipsum:& mihi magis placet, quod medietas comoris esset supra propiciatorium. Altera uero sub eo&super arcam : quonia
statim subditur. Loquar tibi de medio cherubim, qui sunt super arcam tesimonii.
Quia tamen locus utcunq-; dissicilis est, ponam totum textum, ut in hebraeo est, postmodum quid sentio dicam. Ei autem iste hebraismus.
Facies duos cherubim aureongruui aut ductili facies illos a duabus extremitatibus tegmini eo pictatorii. Cherubim unu facies ab extremitate hinc heu ista, chra
rub alterum, ab extremitate altera. De
propiciatorio facies cherubim Apim uel tu.xta duas extremitates eius. Et erunt cherubim expandentes alas suas superne, te
. gentes alis suis propitiatorium. Et facis
o corum erit, alterius ad alterum. Ipropiciatorium erunt facies cherubim sunt autem hic certa liaee. s. quod materia cherubinorudebebat esse aurum. Non quidem uacuum sed plenum intus, quod nos cui iam dixi vocamus mosi maut extensum seu ductile. Pro comperato etiam habeo, non fuisse humanae figurae, ut ex capiti Io. Erechiel. citato conuincitur, ubi ut diximus facies clierub contra taetem hominis diuiditur: sed cuius essent speciei huiusmodi cheria bim,me ignorare fateor: constat tamen ex eodem Erechae capite, non esse leonis, neque aquilla,quae etiam illi condiuiduntur quemadmodusacies hominis: certum etiam est, terum ex his, erubinis esse ii dextris, alterum uero ei si-
nistris propietatorii. Non est etiam ignotum quod uersis uultibus sese respicerent, de uersi essent ad propiciatorium.Dubia uero sunt haee, videlicet an huiusmodi fieutae sustentarent supcapita sua,ppiciatorio, uespotius salte P sui medietate, excederent illud. Puto enim, quod quemadmodum in prophetis, & aliis scriptura locis scribitur, Deum sedere super huiu modi cherubinos, ira eos ii principio fuisse di positos. Legimus autem Erechielis decimo, huiusmodi imagines , seu animalia super capita sua, sustentasse sedem Dei. Ibi enim dicitur. Et vidi,& ecce sue firmamentum quod erat super caput cherubim, tanquam lapis septuri Ethad hoc, quod multis scripturae loci s dicitur D
sedens super cherubim. Praebet etiam litera hic non paritam coniecturam ad hoc, dicens eherubinos debere alas suas eleuare ad tegendum propiciatorium: quod non tegerent, si super ipsum pro medietate existentes alas suas superne eleliarent. Si uero si aper capita pro-hiciatorii ina siti flentarent, possent superiae Dis eleuare, ad ipsum tegendum. Arbitror enim cherubinorum alas propiciatorium clausisse: ut nullo modo uideretur sistens super illud,n que hoc ex meo fingo cerebro , sed ex uerbis scripturae apertis habeo. Vbi enim noster ue
tit primo Samuelis quarto ct secundo, capite sexto. sedens super dierubim, hebraica ueritas habet, habitans clierubim, quod uidelicet cui diximus cherubini alis suis propiciatoriauris claudentes, Deo domunculam constituerent. Et aliud dubium: uidelicet, id quod
in textu dicitur. A viciatorio, uel de propictatoria facietis cherubim,rum duabus extre.
miratilus e . Et potest esse sensus A propiciatorio, id est ab initio propiciatorii, seu in initio ipsius ex utraque parte facietis cherubim. Quem sensum more suo statim explicat dicens. A duabus extremitatibus iis. Volo autem pertiae comnia sentire erubinos constitiatos in eis tremi ratibus propitiatorii : ita quod super illorum capita tegmen instentaretur: ex quo loco stiperne extendebant alas suas, quibus propiciatorium tegebant, respicientes sese, de propi ciatorium quod erat in medio, ueluti sedes Des. Et sic uerineatur, Deum sedere super cheru bim,seu super capita eoru : ut ex Eaechie. citatu est. Si tamen sequendo communem opiniongarbitreris,claerubinos pueros gestire, & propio latorium suis manibus sus entasse: alasque adpropiciatorium tegendum superne expandisse, non prohibeo, pracsertim si manibus eleuatis tegmen sustentarint. Possemus tertio imaginari, cherubinos ad latera misse propiciatori, supetiore eo, imaginantes propiciatorium .esse lo-n ita catum
124쪽
catum immediate sis per arcam, non eleuatum super eam :& se etiani cuncta consonant. quoniam tunc cherubini inuice se respici ut, de uersus propiciatorium , quod isto modo sub faciebus uis liaberent,respicerent. Et secundu hime imaginatione no erat sub pediae Dei, sed prior interptatio omnino uera est & amplexada. Coiae natecum ibi. Significat multa hebraeis uerbum iaad .i .conuenire: ideo uarie ab inteu,reti redditur. Aliqui uertunt testificabor tibi inde: noster tamen Sanctes rectius conueniam interpretatur.Nam uerbum potius significat conuenire adtenisus constitutum & certii, i quaecunq; alia. Potiet etiam bene uerti,constituam tibi ibi, &loquar tecum,&per costituere intelligo constitutiones edere, sed prior expositio germaniores . Significatio uerbi non plene nota est.
Facies mensem de lidinis utim. Deseribit
nunc textus tabrica mese,ppositionis, in qua panis, omni sabbato ponebatur. Vocaturhebraicesul clian,a salaci, quod est proprie mittere, & ex
consequeti ext edere,quod meta extendatur seu exteta sit:uel quia super ea militia extendantur.
Facies ei clausura pame mensurae seu nie,
surae. Ignora est Apria significatio uerbi rapach,
quo topach, qcritertini' mesura. Dicit aut rab . bi David in libro radicu,significare messita quatuor digitora ad inuice iunctoru:qui parua est. Verbu & nome multis locis scriptur ponutur: sed uix sciri potest ex coiectura loci, propria sisnificatio.Isait. .habes.Dextera mea tirichali
L mensurauit paruis.c mensuris coetu, aut mesael .Et cap. o. Et coelos palmo mensus es , inde tepach. i melisi ira parua, de qua Ps d. p. Ecce te pachori.mesuratos posuisti dies meos. Sic Threilo. .Paruulos quos, lip ti .i.mensuraui, inimicus meus consumpsit. Dicit autem men uraui: quoniam solent taminae matres, paruulos suos dii crescimi requenter mensurare, salte rabino. Ide capit.eode ubi dicitur. Nun comedent mulieres hi ictu suum, paruulos ti pucllim. i. me surarum,seu quos frequenter metiri solent, aut paruulos paruae mensure Ruth vero.; .Milphchac uidetur significare linteum strictu, o foenunae italae,&orientales,uti solet super alias uelles: dc idem significat Isas. Est ergo sensius. Facies.smens; clausuri, mensurae.sparuae, forte quatuor digitoria, ut liebrii dicut.Et mensa haec habebat corona in extremitate per circuitu: & praeter coronam quae eam p circuitu ambiebat, erat huiusmodi clausura quatuor digitorum pro labio seu extremitate ipsius mensae: intra priorem coronam:quae quidem clausura etiam coron bat eam in superior parte .Vocatur autem clausura, quoniam claudebat aream mensi ne quod
in ea erat posset decidere. Contim clausuram
erunt annuli. Omnes nostii hic ueniant. nistra uel eregione, sed meo iudicio, non recte.
Naradix leumat les hic uerrat coua uel ervione: est a mit, quod dicunt signficare socium citantes ad hoc illud Leuitici sexto. Vel oppresserit & amito, id est socium suum. Et eodem capite. Et negauerit baamito, id est socio suo. Vnde leumat, putarem potius significare societatem. Nam uDicunque isti eregione uel contra uertunt, tam bene qui adrat societas uel coniunctio, ut patet Ecclena. s. ubi nostri uertunt. Quemadmodum uenit sic ibit: mmus uertas.
Omnis societas, scilicet hominum, quae uenibi scilicet in mundum, ibit scilicet a mundo rece dendo per mortem. Similiter illud secundi Sa muelis decimo sedito, quod nostri interpretantur. Et Sinim hi ambulabat in latere motis eumato, id est contra ipsum: tam bene uertas. Ad coniunctionem ipsius, seu iuxta ipsum, scilicet
montem.Sic&hie pro contra clausuram erunt annuli, uertendum puto, iuxta clausuram, aut
coniuncti ad clausuram .Est autem sensus,quod annuli uectium debebant ei te fixi in grosside mensae iuxta clausuram, quam crediderim pro
sui parte fuisse a parte inferiori ipsius mense:
quo modo mauli in grossi te fixi erant iuxta eam, aut eregione ipsius, si communem teneas interpretationem. Nam ex ipsa litera, hoc loco uidetur conuinci, clausuram illam ligneam uesauream, non totam fuisse supra mensam, sed pro sui parte sub ea, ut solet fieri, ne uidean tur pedes mensae in parte superiori. Si uero clausuram teneas,superiori mensae parti solum fui se affixam, tunc dicendia erit, annulos fuisse ii fra tabulam affixos, eregione clausurae quae
erat in superiori parte. Facies scutellas eius, cochlearia eius, medios calamos,
ciathos eius ex auro. Dubia & incerta est si gnificatio nominis chearali: quam hebraei, & ex
nostris aliqui, scuti illam uel scutellam uertunt: Hieronymus acetabulum, quod heminam diu cunt. Neque est coniectura certa, ad inueniet
tam propriam significationem. Quod autem sequitur.Et coelalearia. Dictio capaph figniscat proprie curuare: inde chipeaph, id ei 3 ramus siea curvitate dictus. Et capi, id est uola manus
aut planta pedis, eadem ratione. Si e& cochl ar, quod curuum sit ad modum uolta manus:
unde dc capimi, id est ealma, quod modum manus seu uou habeat. Nomen etiam sequelis, scilicet chesibi, id est medii calami, ignotae significationis est jud hebraeos: licet rabbi Selomoli scribat hi Gesse medios calamos scissos perlongi
125쪽
titilinem, in quorum similitudinem fiebant aurei, qui manebant super dorsum panum ,&dia
uidebant inter panem&panem,ut inter illos aer ingrederetur,ne muciui fierent. Dicunt etiam hebraei,sic vocari inarabico, sed reuera significationem propriam omnino ignorant. Hiero. aliuquando uertit crateras, nonnunquis inuribula: sed uidetur quod citius panis mucidus fieret ex contactu metalli, auri scilicet, qu in si calami essent arundinei. Quod additur. Et clathos eius. Verbum nachali, a quo menatatio, quod
nostri uertunt clathos, significat mundare: unde menachi tot Proprie mundatoria significat, quaecunque illa sint. Hebraei uarii sunt Quidam Furcultas esse dixerunt instar pallorum aureas, quae stabant in terra de supra mensam elevabantur, ad sustentandum calamos , ne podere panu ingerentur. Aliis uidetur cheilb tau fuisse praedicta, furculas, Menachi tot uero calamos, sic uocatos, quod panem mundarent, ne mucidus fieret. Et quia sequitur. stilibus tegetur,s sacrem
panis. Videtur fuisse inistrumentum, quo panis tegebatur. Neque erant mantilia, quoniam praecipit Dominus ex auro puro fieri. Possent etiam esse diuisoria quaedam, aut quae inter panes diuiderent, ut de calamis diximus, aut cultri ad panes scindendos:quoniam uerbum lachali tegere, ec diuidere significat. Sanctes uertit clathos, quibus libal atur. Mihi nillil uero similius uidetur, quiui esse mantilia quaedam, quibus panis,&alia uasa operiebantur. Et qtiou sequitur. Ex auro mundo facies, referri ad alia ua non ad man
tilia. super mensem panem facierit,
coram mesemper. Non constat, quare iste panis, dicatur Hiiis facierum: sed quia sequitur.Ad facies meas iugiter, uidetur dici tacierum , quod
coram Dolnino,seu ante eius faciem semper es set unde. o.uerterunt. Panes praesentes, & eo
sitos. Nonnulli hebraeorum dixerunt, panem ficierum appellatum, quod quatuor angulis e set exprest , ne si esset later, quos illi iacies uocat.
Facies candelabrum ex auro muudo. A-nir ouod est lucerna, derivatur menotali, id est candelabriim, seu locus quo lucerna pomitur: &secundum hebraeos, nili non solum lucerna, sedarationem significat:quod ex decimo tertio cap. Proverbi. colligi putant: ubi dicitur. Multus cibus, iii Gid est in aratione magnatum, seu principum. Et si uerbii in nur, significatarare, ut uidetur haberi, Ieremiae quarto, dc Hose decimo: non mirum quod nir significet arationem: sed lucus ex prouerbiis Aratus, posset uerti. Multuc cibus in lucerna magnatum. i. multu olei, quoa
brii. Cosulto non uertimus in aliis ductile quoniam, ut iam hor eodem capite admonuimus. uerbum chassalisaeificat durum & graue esse& significatur quod non sit intus uacuum, se l. plenum, quod nostri(ut diximus)modico appellant,uti ilicet solidius & fortius esset, diximus
tamen posse etiam ductile uerti. Hastile eius,
O calamus eius, riphi eius, Od spreuia D
ius, res eius Multa significat hebraeis dictio larecli, sicilicet 'mur, latus, pedem, hastile. & stipitem.sed si quis rem expendat, deprehendet proprie significare stipitem: S ex consequenti omnia illa quq formam stipiti. habent, sicut
flemur, hastile, limes, quem nostri uulgo niarm uocant. Gene.r . habes. Pone manum tuam sub ierech, id est foeniore meo. El. D. Vela iam, id est limes,seu terminus eius iuxta Sidon ubi nostri uertunt. Plaga eius. Hic uero tostiles, stipitem significa ouod erat ii eluti truncus
dicti scilicet climali, id est calamus,significat calamum, siue sit mensorius,sive non: & dictio G sonat significat rei: hic uero senificat ramos illas, quoniam egrediebantur a stipite ueluti corpore brachia: de cannae speciem habebant hoc excepto, quod intus plena urant. Dictio hebraica quae sequitur, scilicet gabiali, a gaba deriuatum unde gelia, id est collis eleuatio: ct meo iudicio, significat captios, ad modum collis, seu a- mira, rum factos Vnde gabia, id est eis bus, no qualiscunque,sed qui mo uni collis, uelamis latae beti ut patet Gene. . Inuentus est hasta hi , id est ciphus in sacco Biniamin: quare hieuertendum est,riphi eius modo praedicto. Quia uero talis fuerint figurae, constat ex his quae in-tia dici uitur : ubi uocantur ciphi migdatarum id est modum amigdalarum prae se ferentes Di ctio quarto loco posita, scilicet charitoreali. Lspheriata eius iudaeis significat pomum, avnuas ad speciem pomi: ideo nostri hic sphaerii lassiunt interpretati sed nosset uerti. Poma eius. Dicunt rerum hebraei dictionem significare superlimare. Hamos nono. Et pedociam, Hamos primo, ct Genesis decimo. mainta uero dictio, scilicet perach, quam omnes hic flores uertunt, ortum habet a uerbo parach ,qu'd significat germin re , pullulare, dr florere: inde perach,id est flos, aut semina. Et huiusmodi flores aut genim v. erant in extremitate brachiorum candelabri, QDrte intus erant lucernae. Et haec quinque debebant esse ex substantia candelabri, non inserta.
Et in candelabro,erunt quutuor ciphi. i. iii
trunco seu stipite medio: erunt quatuor ciphi,
ad modum praedictum quemadmodum scilicet in brachiista cannis lateralibus. Uabebat au-
126쪽
EXODI. XXV. Atem quaelibet canna tres riphos, sphtrulam,&florem: stipites uero quatuor, quia unus ciphus erat inter cannas seu brachia &pedem cum suasphtrii la& flore. Alii uero tres Ephi inter tres ramos seu brachia, qui 1 stipite erieuiebantuli Iocati erant cum suis sphtrulis de floribus. Etest ex hoc loco coniectura huiusnodi flores,non fitisse in extremitatibus calamorurn, sed prope: quia dicitur Et flores eius, quod uidelicet stipes haberet flore qui in fine non essent plures, sed unicus ilicet de calamis sustineri posset, fuisse u-
, ni cum florem in fine cuiussitat. Speruli sub duobus calamis:ex ipso. Erant,ut dictum es
quatuor sperulae .Lues sub sex calamis. Nam ex eadem spaerula procedebant duo calami, ter ad unam partem, uter ad alteram: dc quartus ut diximus,erat sub omnibus calamis, inter radicem
S ranios quae quidem sp Le erant ex ipso stipite, illi uidelicet continua. Omne ipsum unc
aurum niundum. Significatur,no fuisse in ca- delabro diuersas partes , sed totum unu , quod nostri efferunt.Non auia de ser de petas. Facies lucernas eius sep tem Ex his uerbis constat,lucentas fuisse distinctas candelabro: & uidentur fuisse lampades aureae: quae super extremitates brachioru dc hastilis ponebantur.Et ascendere
facies lucernasee lucere cotra facie ee.
Sesus est Fae ut lucernae eleuetur s.sup extremitates cadelabri. Et qae sequitur. Et lucere tae co-tra aut suefacie ei':posset uerti Sup trasitu ficiei eius. Viventur lucernae rostraliabuisse,quae hic Mocat facies:quae rostra uersa erant ad medium iocum: rquem erat transitus in sancta sanctorum. Nam ex altero latere erat candelabrum: ex altero mens in quaerant panes:in medio uero, erat transitus eregione arcae in qua erat sedes Domini: dc forte in medio transitus sacerdotes orabam ante probriatorium. Quod enim nomen eber auod hicponitur signissita transitum, constat ex . capite Deutero ubi dicitur. Et omnem solitudinem eber. i. transitus iordanis, seu trans Iarden. Si tamen eregione uerras,no datio.
Forcipes ipsius. Si dificat uerbulach a quo
melchachati m. i. forcipes, accipere: unde uertisset,accetabula: sed quia etiam forcipibus caranes de alia accipiuntur, significat forcipes. Hic uero emunctori quibus emungebatur lichinum lucernarum. Quod autem forcipes, signia ficet, constat Isia 6. ubi dicitur. Et uolauit ad me onus de seraphim: dc in manu eius carbo, Sumbemel chachi ii m. i. forcipibus tulerat de altari: in dictio est pluralis numeri propter duo bra
chia seu fauces forcipis, Et receptaculi eius. 3 L I T E R A M.
Dictio machi hebraeis significat vas, quomnae ex camino accipituitur: dc secundo omne uas quo aliquid ignitum accipitur, quemadmodum stipertiuitates lucernarum. Aliqui thuribu
lum aut accerram,ndia bene uerterunt: quomi
dictio non proprie eam significat: sed ut dirim'
instrumentum quo prunae a foco extrahuntur.
Leuitici ramen uecimo pro thuribulo poni uide
tur. Ex talento auri mundi facies illud
omnia rius. Nullam uideo rationem qu re hic talentum uertamus, cum dietio chichar, partem seu portionem aut frustum significet: ut patet Prouerbiorum sexto ubi dicitur. Vique adsit char, id est frustum panis mendicabit homo, propter mulierem meretricem. Et Ieremiae s . habes. Dedit illi chieliar lectiem, id est inis um panis. Diximus abunde de significatione nominis.Generis. Hic etia optime quadrat portio seu frustum:ut sit sensus. Ex frusto seu roditione auri mundi faciet illud, scilicet candela
brum subaudi artifex. Viae , O fac: secundu
similitudinem. Hebraice ad uerbum est.Secu
Loquere ad filias mirael in accipient
mihi e uationem. Expendantem hoc loco principes, tam ecclesiae quam saeculi, quales exactores esse debeant, in populos sibi commis sos. Nunquid quod ii populo uos exigi uos dedistis ei, quemadmodum Dominus qui suis c cessite 'liare aegyptum Non mittit ministrum, qui domos iubditorum ingrediatur, de tollat quod sibi placuerit: sed uult unumquemque apud se deligere, quid Domino sit oblatu
rus. Ib omni uiro, ius cor sponte osset V
Hilarem datorem diligit Deus cait apostolus iAc licet sacerdotes cogere possint populum ad ea quae pertinent ad cultum Des: melius tamen est, haec in eorum arbitrio relinquere squgni ut ex hoc loco constat, plus offert piminus Deo lsponte,quam examis. Similiter mi dera, qualitur omnia quae Deus nobis exigit, in nos inui conuertit utilitatem. Omnia enim tib postulat:ut ei domus qua inter eos habitare posset ra
struatur. Vnde sequitur. Facient mihi faminarium: cm babitabo in medio eorum.
Saepissime aduersus iudaeos ira permotus sum, qui Deum uolentem nobiscum habitare,e terra suis filioribus expulerunt. Quid enim hominibus utilius esse poterat, quam Deum secum morantem habere, quem in suis neces ratibus i
127쪽
EXODI. XXV. terpellarent: Et mirum ualde est quod nullus hominum, quamdiu in terris exit , ipsum pro suis peccatis delendis acces et sed fere omnes temporalia dc caduca ab eo exigebant. Quis nunc milii daret Domine Deus meus, te sic ad manu dc interrogantem dc refrondentem habere, ut libertatem quam mihi ad mala dedisti , tibi resim tuerem: dc peterem uoluntatem in bono con firmari, aut continuupa adiutorium quo sem te non offendere: quod si quandras contingeret, ueniam precarer: neque a te discederem, nisi prius audirem quod peccatrix illa audivit.
Dimittuntur tibi pecora. Secundum omnia quae ego uidere facio te. Qu in eleuata sunt
a nostris, operario Domine: ut nihil in terris inueniatur, ad cuius imitationem fiant, quae pertinent ad cultum tuum: sed opus sit exemplari ccxlesti, cui quae ad tuum ministerium Mninent, assimilentur. Et hinc perpendes, quia nostra quantumcunq; pulchra ac subtilia uide uitur ualeant ad eius obtriuium, nisi sua infinita bonitate ii let ea acceptare. Facias arca I. Novit Dominus mendacia nostra, dc quis fatale pacta rescindimus: ideo uoluit arcam fieri, qua pactum quod cum iudaeis pepigerat asseruaretur. Et considera quam bene nouit, quae ad domum neces laria sunt requirere, quae iant quinque, scilicet domus ipsa, arca, menta , candelabrum,dc sedes: sine quibus domus constare nequit. Similiter expende, quia, bene domum suces diuiserit, scilicet in atrium, ubi
serui manen in domum ubi alii serui magis f miliares, de cubiculum quo dominus manet 8c
ui orem in alio mundo construxit, anto in me uita constituit beni niorem. Raro etiam in hae vita domum illam clamnatorum,qua daemones dc peccatores discruciantur os endit aro saltem aliquem dammtomni, quemadmodum ostendit gloriam beatorum in sua gloriosa transfiguratione, ne nos cogeret ad uirtutem, de inuiti iaceremus, quae nos uoluit nostra sponte peragere.
Facies auos cherubim sunt cherubini, ut exibis turis constat antinalia uelocissima cursum ad omnem plagam paratum habentia, super qui Wie imbus Dominus sedere dicitur: ut adumbret nobis quam uelox ueniat in adiutorium nostrum. Equitauit cait puer Domini) super cherubim, -- idc uolauit, uolauit super pennas uentorum.Sea
ad quid Domin tam praeceps uolas Emet cin- qui Q me de inimico forti: ab odio habentibus me, quoniam fuerunt robustiores me. Cheruis
bim extendent ala uas, tegent propicia
tonum. Consideraqueso, quid te hic admon at Deus. Summus bene, or est, dc nihilomi nus tectus ut te doceat benefacere dc nolle uideri. Facies eorum altera ad alteram, ad piciatorium. Docent nos suis aspectibus sanchaneeli qualiter semper intenti esse debeamus aduoluntatem Dei, dc ad Deum ipsum. Defec
runt(ait quidam oculi mei, suspicientes in em Isa. saecelsum. Ponespropiciatori super arca.
Optima rerum coniunetio es haec: arcae seu legis quae in ea delitescebat cum propiciatorio: ut si contingeret in lege preeub ad manum eo P. requiescit: tertio quam bene domui prouiserim set propitiatorium. Ω si te seueritas legi, de ut in ea panis semper sit ad alendam illam. terrear conlatetur propitiatorium: quod adle- Audi quid de hac re dicat apud Melut ita. Afferte omnem de mani in domum thesauri: dc sit quod rapiti, in domo mea, In annulis arcae erunt necta. Peaeferre nouit sominus utilitatem pulchritudini,veluti prudens: ut licet indecens uibret in liuiusmodi uectes affixos esse ar
cae: ne tamen contingeret tempore opportuno
deesse, uoluit no separari. Pones in arca testis inanium quod dabo tibi. Audis hic, quam e
riose seruentur scripturae dc testimonia, quae ad-ruersus nos sunt: ne putes aliquo tempore, corrupi aut uitiari posse. Facies propiciatorium.
Nusquam legimus Deum instituisse in hoc mundo domum iustitiae, qua reos puniret, aut si tatem iudicaret: sed cuni sit clemens, domum qua decatis nostris propiciaretur instituit, non uita cani sed pene infinitas. Quot enim sunt ecclesit, tot sunt domus propiciationis: sed non ideo pumisiinpune pecvaturum: quoniam tanto D
gis rigorem flectendum factum est. Pones hi per mensam panem facierum. Quid tibi de pa
nibus Domine: Nuna id manducabis carnes murorum,aut panibus Geminuesteri, sidera qualiter ministros suos tibet Dominus. Voluit etiam semper coram se panem habere: ut continue notirae indigentiae memor mset, quemadmodum yia niviei panis fiuila an te se poni ut paruulis taequenter egentibus sub , seponi ulparuulueniat. SD ad quid Domine, in domo tua, uia candelabrum cum lucernis septem haberes Ne putares homo in domo eius posse male conue s Sc occultari Sive enim in die . siue nota impie egeris, ab eo uideris. Dixibit nomo secunducor Dei)sorsitan tenebrae conculcabunt me: dc
- nox illuminatio mea in deliciis meis. Quia tenebri non obstat rabuntur 1 te,dc nox sicut dies illuminabitur : scut tenebrae eius, ita de lumen
128쪽
F cies habitaculu. Locum in quo D
minus erat responsa daturus, ct moraturiis habitaculu uocat , quod ibi de qlias homo in
domo esset liabitatur'. Decem cortinali nutex decem cortinis. Nomen ieriali, id est cortina putant hebrai&-, esse a radice rami quod est malum esse aut frangere. Sed cum ni hil allusionis sit inter huiusnaodi lignificationes, uidelicet cortinat ad malum esse, uidetur potius rara ut lignificat fi agere: ob seni tu quec rem eiaciunt dii colligutur, qui ctioni assimilatur: aut a scissione,qua altera ab altera diuisa est deriliari. Vnde Prouer rr dicitur. Ne titra, id est uocifereris cum homine irato. Aut ne coniungas seu societatem liabeas cum homine irato.
E bisso retorta. Putant hebcaei Ses, id est bis
sus este per se radicem: ego uero arbitror esse a radice Laseli, quod est sextaina partem accipere, aut sextare liceat mihi si Vatinis loqui) S putarem figitificare pannuin ex sex filis contextum, aut sex fila unde sequitur,retorta, id est duplicata,quasi illa sex fila essent duplicata l. tria sit nul in tortura una, de tria in altera aut quod essent diuisa in tres partes, de in qualibet coniungerentur duo.Hebraei dicunt ses, figitificare limini ci-didissimi mi: forte quod nostri ollandilbam uocant. Dictio uero mos ali quod tortum uertimus, hebraeis est duplex, aut duplicatum. Et possem iis hic uertere. E sex filis tortis, aut duplicatis. Debebat enim cortinae esse fortes, ideo fiebant ex huiusmodi duplicatis filis seu tortis.
achito, tar purpuia uermiculo, cocco.
De significatione harum quatuor dictionum, caite praecedenti disseruimus,& incertae apud hertos significationis esse ostendimus: ubi uidere
licebit. Clei ubim opere excogitato acies illas, ut in eis. Dictio choseb,quod nostri uera
tiant excogitatum,est a radice chasab,quod significat putare,computare,de cogitare r A pre opus, cogitarii in intelligitis lud quod artifex in sitan do ct fretasando liceat milii sic nunc explican- di gratia loquio facit. Itali uocant rectomado, nos brosiado seu acu pictum, quod ex multa cogitatione fieri solet. De cherubim iam diximus praecedenti capite. Potest autem liuius loci esse
duplex sensus. Alter est. Facies illas cortinas, admodum cherubinorum, id e te entes domum, quemadmodum cherubinialis suis propiciat rium tegunt. Alter qui simplicior esse uidetur, est. Cherubim,id est fi uras cherubinorum opere excogitato,id est multa cogitatione elaborato facies meis uidelicet cortinis. Sunt qui ante Pretantur.OPcreyutato, id est reputato, seu ina
gnae reputationis de momenti. Aut excogitato opere. i. istex sola cogitatione,& sine exempla
ri fit, OSIO , uiginti cubitorum. Dictio sic
monesi,quam nostri octo uertunt, si est a radice stamen quod est oleum uel unguentum, nul lam ad significatum radicis conuenentiam habere uidetur. De mali, quod est cubitus, praecedeti capite diximus. hexa ad alteram Hebraice est, mulier ad serorem suam, sed optime uertitur, per altera ad alteram. Erant enim quinque cortinae coniunctae ex uno latere, dc
quinque ex altero Facies laqueolor hiacintra nos super oram cortinae tinius, ab extre
mo in coniunEctione. Non plene constat quid proprie significet nomen lulaot, quod nostri laqueolos uertunt: constat tamen esse ueluti foe- milias, quibus alia ueluti masculi coniungebat
tur. Rabbini dicunb nomen lut a quo lulaox, significare chocleas seu scalam circularem, per quam est ascensus ad superiora loca. Nosum mus caracol. Vnde primo Regum sexto, dicitur vi clutina, per chocleas ascendent ad medium.
Quod si uerum est, significabit lut tres asseu
eminas rotundas, aut ut alii dicunt laqueiam qui sunt in extremitatibus cortinarum, ut inutiacem coniunganti ir. Fiel aiat autem ex hiacinto,
id est filis laneis alit sericis blauei coloris, ut hebraei dicunt. Et uerti posset. Facies an siis. Est autem sensus integer huius datis utrum iste. Facies I 'ueolos seu ansas( ut iam dixtinuo ex hi into
id est filis blauei coloris super oram. Aut Uth braice habetur,super labium. Vocat enim hebrati nius extremitatem cuiuscunque rei labium. Cortinae unius ab extremo, id est in extremit te eius,in coniunctione, id est eo loco quo coi gi debet. Aut ad coniungendum, eu ut coniun
ganturia inuicem cortinae. st uinquaginta liqueolos seu anci acies in cortina una:
quinquaginta laqueolos facies in rati ramo cortinae quae est in coniunStione secutida oppositi erunt laqueos alter ad alterim
obscura utcunq; est litem haec: quoniam prae se
fert prima honte huiusmodi laqueolos eue con. iunctos ad inuicem, ut masculus cum foemina sua: quod non uidetur uerum, cum statim ponat uncinos qui erant ueluti masculi in coniunctione Est ergo sensus. Quinquaginta ansas facies in cortina una id est ii extremitate eius, a quinquaginta ans inextremitate cortina, qtae
est in coniunctione secundi, id est qui secundet debet coniungi. Et quod sequitiar. Oppositi errant laqueoli alter ad alterum, melius vertas.
129쪽
Recipientes erunt mulier & soror sua, quoniam uictio stabat,a qua machbilorum id est oppositi,ut nostri uertunt, Hester. . signficat recipere: ubi dicitur. Et non chebet, id ea recepit Mardo .cheus, licet uestem. Et ut diximus, istae ansae non recipiebant se mutuo, cum omnes meo iudicio essent stemmae ,sed mulier de soror eius recipiebant uncinos, de quibus statim fit menatio. Potuit etiam est e,dc melius meo iudicio, ut liuitis modi cortinae coniunine, quinque ac quinque colungerentur, quinq; ex una parte,& quinque ex altera,& uncinus ingrederetur ansas duas, una ex altera parte, altera ex alia: & istie cortitiae contuli erentur in medio te, tabernaculi: aut si tectu erat,ex aliis cortinis in medio scis suae ora, dc tuc bene quadrat quod dicitur. Oppositi erunt laqueoli , seu ansae altera ad altera:
quoniam tunc ansa erat eregione alterius ansae: te uncinus aureus medius capiebat ambas ansas,&coniungebat cortinas. Facies quinque uncinos auri.Hebraice est. Facies quinque curuos aut curuatos aureos. Nam uerbum est aras,
incuruare aut iacere significat Facies cortinas
; pilis caprarum. Hebraice est ex capris: sed
sensus redditus est. Neque putes uite hoe fuisse Cperimento: quoniam praeciosus pannus fit ex huiusmodi pilis: quem nostri uocant sim lotum, uulgo chamatore: quo nobiles in aestate
utuntur ob frigiditatem. Tabernaculo suphabitaculum. Aliqui uertunt. Ad tegendum
seper habitaculum. Posset etiam uerti Ad tabernaclitum super habitaculum, id est ad faciendutabernaculum super habitaculum. Vocat nim inferius tabernaculum habitaculum , superius uero tabernaculum. Nam oliel, licet ei, quando pro habitaculo ponatur: iit plurinium tamen significat tabernaculum,quale est past rum:& uidetur, quod uminque haberent huiusmodi cortinae tugurii seu taberiiacilli figura: quoniam sic aptiores erant ad imbrium iniuri amaepulsandam. Differat aut huiusmodi eortinae a prioribus in multiso Primo in numero: quia aliae decem, istae uero undecim. Secundo in materi quia istae ex pilis caprarum, priores exbiilb, hi lito, purpura & uermiculo,cocco. Tertio quia priores erant uiginti ino cubit rum, istae triginta. Quarto quia priores ii ingebantur uncinis aureis, illia uero aeneis Quinque
iste segregatae seu diuisae iii quinq; & sex, aliae uero in quinque de quinque.Quinto quia priores
omnes, erant omnino extensabista uero non,
scis una illarum ex parte ingressus tabernaculi, erat reflexa in seipsam in dimidio sui, ut magis obstaret contrariis in anteriori parte tabernacu
li. Et hoc est quod in textu dicitur. Duplicabi
cortinam G. contra faciem tabernaculi, id est alite introitum tabernaculi. Nam ut inferius dicitur,sexta cortina pro sui medietate cubitis, scialicet duobus pendebat a parte anteriori, de alii duobus a posteriori. alit enim quatuor cubitorum latitudinis, quemadmodum de aliae. Dicitur autem a parte anteriori duplicari, quia pro sui medietate elevabatiir super tecti ini, ut per ostium lux ingrederetur. Superabat etiam coraus huius cortinae alteram, in longitudiis e duo-us cubitis,ut in litera dicitur ut uersus terram excederet ex utroque latere priorem.Nam prior non descelidebat usque ad terram ex parte laterum, sed deerat cubitus,exyarte unius & alterius lateris. Superior uero usq ad terram descedebat, omnia operiens: quoniam extensior erat
priori,duobus cubitis. Aci cortinas Facies
Significat uerbum asat, a quo aste, id est unus proprie nitet cere, ad quod unus nullam uidetur allusionem habere,fed quia etiam significat cogitare:dicunt hebraei nomen sie appellari, ob cogitationem finis dc principii illius, quod post de
cogitam ps numerare. Nam es re id es decem,
finis est: numeri dicuntq; asste, id est unum, allusionem habere ad estonali , quod est cogitatio, ut patet Psalm i 6 In die illa peribunt omnes et lonatau, id es cogitationes eius. Sed meo iudicio,ignorant allusionem. Facies qui a vagitita laqueolos omnia haec, sunt iam hoc eodem
capite exposita. Et aduerte attente, quod supra
diximus de huiusmodi laqueolis seu ansis , quod
uidelicet erant ex una ct altera parte, & uncini eas ex utraque parte ingrediebantur: quoniam hoc mihi negocium fecit. Emendare oportet etiam Saticiis uersionem hie: qui hic saepius pro tabernaculo uenit tectum: quod mihi textu m-
Intelligibilem reddidit Facies operimentum
tabernaculi e pellibus arietum rubricatis.
Hoc filii. operimentu tabernaculi. Et inferius, sub quo erat Dominus, uocatur habitaculunt: quoniam sub eo immediate habitabat Dominuet. Secundum uero uocabatur oliel, id est tabernaculum:quod operiebat habitaculum. Tertio loco erat tegmen expellibus arietum rubricatis:& hoc tegebat tabernaculum. Vidi ut iam
alias duci, huiusmodi pelles rubricatas in Flandria, quae pulcherrimae sunt. Quarto uero loco erat tegmen pellium taxorum, de quibus iam diximus rapite praecedenti. Iam etiam diximus de dictione elim, quod significet animalia moria, & si arietem, non nisi qui iam annu transi rintestibus hebraeis. Constat autem ex hoc loco, ut praecedenti capite admonuimus, Iluuis modi taxoru m pelles durissimas fuisse: quonis
130쪽
erant ultimu taberia aculi tegmen, quod omnibus aeris initariis expositum erat. Facies tabu
lis tabernaculo horum stim. Agit nuc
de tabulis seu alleribus, quibus sustentabantur cortiine: quae rabernaculum constituebant. Et dedictiones trim, diximus praecederiti chpite: ut autem sub breuibus dicamus, quae de tabulis in textu dicitiatur, aduerte eas fuisse quadragii ita octo, de lignis sit tim, uiginti ad latus meridialium,& uiginti ad Militonare, octo uero retro uersus occidentem .Qiiaelibet autem tabula erat longitudinis decem cubitore ira,& unius de semistbni, latitudinis: habebat autem quaelibet duas manus, quibus alteram tabillam ingrediebatur : bases uero erant argenteae du. ae libet tablila: de sic erant. .basas. Difficultas est in duabus tabulis angulorum, qualiter uidelicet essent dispositae. Nam si illae duae tabulae tegeren t alias angulares, ut angulus esset fortior, deberent esse quatuor, de non duae: ut scilicet altera tegeret ultimam tabulam litteris occidentalis, altera uero ultimam lateris militonans,&sic ex alia parte intextu uero ponuntur tantum duae: quare putarem illas duas diuilas in quatuor medietates, & quamlibet medietatem operire medietatem ultiniae rabulae angularis. Potuit etiam fieri ut liuiu modi binae t bulae, locarentur post illas sex lateris occidentalis:ne scilicet tabula aliorum duorum laterum qu spisti: erant multum occuparent de tabulis Dissicilis lateris occidentalis: ideo uoluit hoc latus dua locus. hus tabulis augeri. Res tamen nondum mihi
perspicua est. Duae mirus tabula uni con
luctae, mulier ad sororem suam. Habebat
unaquique harum tabularum duas manus, id es duo frusta, quibus altera alteram ingrediebatur ab iitraq; parte.Verbum autem suam cuius participiu mesultabot, id est coniuncte hieponitur, ignotae significationis est apud hebrios: unde quidam laic ueriunt. Duae incas ba- tuae erunt tabulae uni, dispositae ut tradus sc lae altera ad alteram, aut mulier ad sororem tuisam, ut in textu habetur. Hieronymus uertit.
Quibus tabula alteri tabulae connectatur. N men selabim huius radicis, ponitur primo regum septimo,quod Hieronymus uertit iuncturas. Rabbi uero Selomoti gradus, res incerta est. Sunt qui arbitrantur liuiusmodi manus in oredi bases: sed quia dicitur mulier ad sororem tuam, uerius intelligitur, quod ingrediebantur
altera alteram, illis manibus. Ad latus mem dianum. Ad miseruiit. Quod addituradauestrum: explicatio ei praecedentium uerborum hebraico more, ut in regulis admonuimus.
s rQinta basis earum argente e. Ab
adon quod est dominia dicitur eum, id est b si 'ratione grauitatis, aut dominii, uel sustent Von: s. Nam sicut domino popillus innititur de sustentatur, sic domus basibus, aut qui, sicut dominus sedere solet iii solio, sic basis in terra seu fundamento domus. Et sub qualibet tabula Orant duae bases, quibus iungebantur manus inferiores tabularum basibus suis: unde quaelibet tabula habebat quatuor manus, scilicet duas ad latus quibus alteri coniungebatur, & duas ins rius quibus coniuncta erant basibus. Duas ta
bulas facies in angulis tabernaculi, in late
ribus. Lociam hune dissicilem reddit ignoranti, Ppriae sigilificationis uerbi chala, a quo mi-chsu id est angulus. Dicunt autem hebraei uerabum lignificare abradere seu decorticare, corticem,uei lituram remouere, propter illud Leuiti ci i . Et domum tachila, id est abradere faciet. Est tamen nonnulla coniectura, quod significet anguliari(liceat mihi sic explicandi gratia loqui seu per melilos circuire, ad quod ex dii
bus moueor.Altero quod michsea significare anguliani dicitur, de chesiali casiam, quae curua est iuxta caput det angulum facere uidetur. Altero
quod michsuot significat (meo iudicio instrumentum fabrorum,quod ad modum anguli dispositum est, dc eo ferreo utuntur ad regulandu, de habet duo brachia: cuius scriptura meminit Isuae .ubi dicitur. Faber lignarius extendit lineam , formabit illud filo pheniceo, tacet illud bamachsuot, id est regulis suis, scilicet ad moduanguli Quod autem ex Leuitico citatum est, uerti potest. Et domum angulabit, id est perangi Ios discurret. & mundahit illam. Potest autem este sensus huius loci. Duas tabulas facies in an-milis taberi iaculi,in lateribus d est ut latera sint sortiora. Volebat enim tabulas angulares duplicari ut angulus esset fortior aut ut coniungant,& annulo constituant: & uidentur huiusmodi tabulae a parte interiori ad constituendum angulos positae: itaq&dimidii cubiti angulum constituerent, & alterius semicubiti ex lio latere: residuum uerq tegebat ultimas duas tabulas duoru laterum, aut partes illarum .Moveor ad bo , quia latus occidentale uidetur i, bilisse decem cubitos longitudinis, sex autem tabulae constituebant parietem nouem cubitori quoniam quaelibet habebat cubitum de dimidiulatitudinis, & uidetur unus solus cubitus de- este,quem duae tabulae angulares constitutile uidetur. Residuu uero i. bit ex utrao; parte operiebat,ut diximus, tabularii utriusq; lateris pasetes,medium cubitum ab uno latere,& medium