장음표시 사용
71쪽
ni rectoris est, occasiones malorum,suis auferre.
Vbi simul disce, quid ualeat obedientia,& quantum inobedientia obsit. Die. T. Trexi sunt.. Magna est hominis coiitumatia:& quae sine ullai causa, necessime, Deum tentat offendat.
2 Son egrediatur quis uam elocosuo. St.
cut subiectio,& obedientia, solet esse subiectis cause libertatis,sic rebellio,& inobedientia, causa maioris subiectionis Imple homer ex eoAd custodiam uideant cibum, quem comedere feci uos Mira est hominis ingratitudo, ut
si a superius admonuimus, ut opias Deo sit, testes: Domin beneficiorum adhibere. Quoniam scie- bat,eos stoetim benefitii fore tonnemores, phiala iseruaeram,hoc attestari uoluit. In hunc finem arabitror Christu ir .cophinos panis asseruare praecepiss e, cu turbas pauit in uel erto,ne polleain prati,bnficii immemores,in iraculta inficias i ei. Vbi simul disce, qua conuenienti cibo, quasi par i uulos aluerit Dominus. Haec enim,ut patet Eet Ichirati repuratur infantia populi Dei: quando,
ilicedex aegypto egressi sunt Fib Israel co, EXODI. XVI. AD MORES.
Munus bo castra fierit David, seu castr mo Samuelis 16.Venit ad did est, caltra fixerat Saul,seu casti Aliqui di eunt signifirare manere: Gi m-ficatio germanior esse uidetur, iuxta illud Pi .s .Choneli, id est,castrametatur,seu castra figit, Angelus Domini, in circuitu timentium eum.
Et no erant aquae, ut biberet populus. Ex
Hebrais,aliqui putat, temeritate potius quada, quam labore sitis,aquas desideraste: quod uidelicet man, sin ut escam,& potum suppleret. De cendebat enim,ad modum pluuiie,unde non potuit est e, ille magno humore.Mihi tamen , magis placet aliorum sententia, iliod uncii et podeustis,simul S iumenta, quae non edebant man siti laborauerint.Livet enini man,hunii dii et sebnon tamen tantae erat humiditatis, ut sitim po
set omnino extinguere. Cur litigatis mecum tentatis Dominiis id est, cur experiri uultis Deum,an possit uel non possit uobis aquam praestare,quod es eum tentare Sic in Psal. r. liades Percussit petrani,& iliixerunt aquae. Nunquid & panem poterit dare, aut parare carnem populo suo Verbum enim natali,significat pro-riri,& periculu facere: ut patet primo remo V Q prie experiri,oeperieulu tacere: ut patet Primo inederiit man. o. annis. Ostedit locus iste, . Sani uelis. i .Quia nonnisah,ides , periculum se non esse quaerendam a Domino prouisionem, . i cerat , seu expertus fuerat cum armis incedere. cum nobis postumus prouidere: quemadmodu . Inferius, hoc eodem capite explicatur illa tenta-
Deus Iudaeis non proludit, postquam terram ha tio quod uidelicet dixerint. Est ne Deus, in ii bitabilem sunt ingressi. t bis, seu in medio nostri,scilicet potens, ad danduaquas,& praebendum necessaria uitae Et muris
tit.quoniam uerbum utrunq; significat. st mire
s Tir fectus elicinnis caetus filioru a cedere secisti nos Hebraice est. Qitare hoc
Israel. Significat uerbii nasa, proficisci, quod alii uertunt.miare sic sed litera potest le- transire, ab uno in alium lociim Gene.;s. Et Iaa. habet,scilicet sic Quare ii 'scilicet fecisti
Ob na id et , profectus es in Suc tu. Isait sit. Generatio mea, tues habitatio me nis id es ,recessit,seu abiit.Item Ecclesiaste .io Masi id esti' qui transire facit lapides,lcilicet hinc inde,dol
re afficietur ab eis Per prosilitones suas. Dicit per profectiones suas,quoniam no statim uenerunt ex deserto Sin,in Rephidim: sed ut diritur Numeri.s s. ex Sin uenerunt in Daph ah,ino de in Elui cti,ac ex Elusch in Rephidim. Est aute Rephidim .ii. niansio,iuxta monte Dei Choreb, ad occasum. Iuxta os Domini, id est, praeceptum,iiue illud fuerit columnae motio, siue ore
prolatum. Et castrametati sunt in
lim Significat uerbum chanali,quod nostri carum stramerari uertiant,tentorium, aut castra figere per circuitum urbis,ad eam capi edam. Istiae. m. veli arte me ciuitas chanali,id es , circa quam
Postea sequitiir. Mycendere fecisti nos, exae rapto ut occideres nisi sitos meos, et
pecora measiti'. huc parum. lupi
bunt me d ei post parum, seu parum absunt, 1 lapidando me. Trasi ante populum, aut coram populo. Duplicite otest locus iste intel
ligi.Vno modo sic. Ne timeas populum, uolente te lapidare,sed securus, transi coram eo, me protegent secundo quoniam Moseli erat in posteriori parte castrorum,iubetur ea antecedere, cusenioribus,ut irent ad petram , quae datura erat aquas qui selisus mihi uidetur simplicior. Iubetur aute senes secti diicer e tum quia is hi sunt magis idonei testes, facie to miraculo, secudo quia de caetero, possent con)pescere murmura uulgi,
utpote maioris autoritatis. Ecce ego A an,
72쪽
est, priusquam tu illuc accedas. Aut ego stas cora te ibi i assis a tibi iuxtat supra petram. Ei autem fur, id est, uerbo fur,quod sigilificat stringere, de ariat patet Deutero. . ubi dicitur. Vesarta ac septi, id est, s inses,seu artabis armin manu tuaput ligabis.Vnde sur sit dem,quoniam strictus es , aut quia non possit se mouere. Hi ne sir,id es ,le cursor, sic dictus, quod soleat uestes s rii Tincedi tinxit quia ligat eas: ne sibi in uia impedimento esse possint. Prouer.26.Sicut scutum ni
uis,in die messis: sic si Gidest euror fidelis: his Dimitti intillum. Velud Hama, e pumis uit cum rael Fuit Hai alech nepos Esau, ut
patet Gene.s6. A quo Hani ecbitet originem traxerunt.Admonui etiam saepius,uerbum lacham significare proprie comedere: de ex consequenti praeliari: quod praelium soleat homines deuorare ore gladii,quemadmodum homo panem. Si quaeras huius belli causam, nescirem aliam asM
enare, quam timorem occupandat terrae. Time
bant enim,quod Israel uellet, eis debellatis, eoam et cantaui Hre.Supervectium, aut caput collis Significat reta eleuationem: dc exines de collei quod sit eseuatus Hinc mi ebaot,ides
i mitrae seu thiari: sit edi ctae, quod sitit aeuatae. Ini de etiam gabia, ides ,riphus, non qualiscurique.
sed eleuatus. Cum isare meh mana tua:
praeualuit Crediderim Mosel, elevasse
utraq; manum, tenes uirgam Domini inter eas, licet textus unius manus mentulerit: quoniam
in i Coelicat eum, utranq; manum habuisse eleuatani. Et licetgabire significet fortificare,dc uincere: magis proprie tame videtur significare p
ualere. hando quiescere faciebat manu
uam,pro manus suas, id est, cum eo demit.tebat,superabat Hamale in Constat autere hoc locinantiquos solitos orare, stado potius qua sededo; ut ex Euangelio Lucae Constat qui .i8.capite pliariseum stantem orasse comeni drat. Voluit autem Dominus Moseli, duni miracula fueret,uirgarn suam, manu liabere : ne putaret se propria potestate miracula, de tant stupenda
signa tacere baron uero,c Chur u et
tauerunt manus eius. Fuit iste Chur, si Iosepho iidem adhibeas, maritus Miriam seroris Mo teli Nerbum autem hebraicum tamach, significat potius apprehendere,quam si astentare,ut patri Prouerbi si ubi dicitur.Disti eius tamechii, id est, apprehenderunt colunt Sic Hamos. I. Vethona , id ei , apprehendent saeptrum de A calon .Qilare lite iret tendunt puto. Apprehende
runtii anus eius,ut scilicet eum ibus suis sit
stentaret Fuit Hanus eiusfirmissust bili
Aliqui fidelem uertunt: sed uerbum amari,s ficat Oroprie stabilire,dcfirmare,ex consequenti. uerondelem ei te de uerace quod tales in uerax eis&factis,stabiles sint. Posset etiani liciti. Et manibus eius sitabilitas,seu firmitas: non
h. Verbum clialas, dubita est significationis. iidam putatii significare infirmare, aut infir mari.Aliis significat seriem proiicere: colatis tamen scripturae ld is, quibus uerbuni poniturmidetur ii ificare succidere , ii id, ne pullulet,
aut crescat: ut Iob cap. i . tibi dicitur.Vir mori . tur,u echelas,id est,& succidetur. quantum ad radices de ramos. tantorimus est his, ubi est. Et praecediunt uerba haec Est arbori s s.Si praesta fuerisiadhuc pullulabit,dc tener ramus eius non desinet, quasi dicat. Arbor succis, de quasi
I liabes. I roiectus es in terrain,qui
choles, id est, indebas gentes, scilicet E terra. Quare hic uerri potest Et succidit Iehosuali H malere, siti catio tamethnondum omnino est certa.Iolielis.f. nitur nome chalas:ubi dicitur.
ala sud est debilis dica dius sum. Ex quo imm iuidam argumentiani siniunt, quia signifi- .cet debilitare: sed i si uerti sestet Succisus membris,aut manciti, dicat fortissum.Notam e prohibeo,si uertas debilis:dc hic. Et debilitauit I
hostiat, Ham est. Scribe hoc memori ,
id est, pro memori ut talicet Iehosii , dc p steri,memorentur uindictae sumendae debam rere,id est,scribe hoe in libro,ad ii emoriani: depone in auribus Iehosii ita est inciuica hoc auribus Hunne,scilicet obliuione deleri queat. Et tacite desuetat hic, elim futurum duce: ubi duo praeci re videtur, licet quod tantat hoc in libro: dc quod iiiculcet, aut solptur aut uerbis, in au ii us Iesios si uindictam futurata Hamal chitarum:quam postea fecit Saul ut Labetur.L.
Regum. is si niam delendo delebo. Signita
eat machab,erradere,tergere,& delere. Addunt etiam Hebrio perdere,dc di dere, sed ea locus Numeria ubi nulla harum significationum couenire uidetur quo lora dicitur.vinacliali chexephi id est, perueniet,ad latus maris chinia retrauare uidetur significate, revere formiter, iaciei dolineas, seu uirgula ut fieri solet, cum uasa de cantur ad munditiem , siue stagne si mirari iride ex conseque timui detiir significa linealii,seii sithitem facere, qualis fieri solet, adterii inandum aliquid:quare postri locus Numerorum citatus uerti.Et termitti abi adlatias in si xi
73쪽
chinneret. Dicunt etiam Hebraei, & nostri adhuc significare plaudere manu , propter illud Erechielis etfalsiloacha Iad i. propter plaudere tuum, manu . Sed re uera, ibi etiam tergere unicare manus tignificat: sicut faciunt, qui psau dunt manitas.iae huius uerbi significatione abunde ditamus Gene. 6. Vocauit nomen Dominus eleuatio mea.Propter incertitudinem radicis nominis nes,incerta est eius significatio.Nostri de Hebraei diciint, significare uexillum. Mod uero eleuatione significet, ex hoc loco costat:& ex ri .cap Numerorum, ubi dicitur. Fecit Mosel, serpentem aeneum:& posuit super
hanes.i .eleuationem, seu perticam eleuatam:aut locum eleuatum: ubi non tam bene uexillu ue ta Vnde uerbum nasses,a quo nes, tum habe
re uidetur,significat Isaiae. v. euari: ubi dicitur. Spiritiis Doni int,tiosas bo.i .eleuauit me.Vnde illud Isaiae io. Erit clii insos nosses.i sicut cum dissoluit uexillifer (ut nostri uertunt uertendurum,sicut cum dissuluitur eleuatio.iciu mi, aut nebuta.Nam ante haec uerba habetur. Erit lux Israel in igne,3c statius eius in flamina: de ardebit,dc deuorabit spisiam eius,& ueprem eius, in die una:& gloriam siluae eius, Sc Cliarmeli eius: ab anima usq: ad carnem consumet: dc erit sicut eum distuluitur eleuatio.cnebulae, aut fumi, ut girui est,ae si dicat.Et erit icut eleuario alicuius rei distatutaeaeotei tamen significare uexillum, ratione eleuationis: de si uertas uexillum, optime quadrat. Nasensus est. Dominus dux meus in pryliis, quemadmodum talet esse uexillifer, eis qui illum sequuntur. Si autem eleuationem uertas,erit sensus.Dominus est,qui me eleuat, super inimicos meos: faciendo me his superiorem.
Et ait , scilicet Mosel, Et supplenda est litera.
Ideo det o delebitur Hamalech desub cae . onia manus1. Uni sus folium Dei,
id est, quia Dominus iurauit, per solium suum, Ponedo,scilicet mali' super illud, proeliu
Dpii rei Hunia ea generatire ingenera
tione, id est, perpetuo: usquequo, scilicet deleat
illum.Si caulam plenam quaeras, huius tam seuem uicionis,habes eam Deutero. M.tibi Moseli dicit.Memento quae fecerit tibi Hamalech in via, quando egrediebaris ex et qui occurrit tibi inui Scaudam abscidit in te omnia debilium,qui erant post te dc eras lassus,& fatigatus,
de non timilit Deum Hamos.8 iurat Dominus,
per celsitudinem sit 'i,notam in Iaacob. Iurat autem per solium suum, ob firmitatem. Habet Dominus, ut ex sacris literis constat,& nos iam Genesis i indicaui nitis, multiplice iurandi modum .Aliquando enim iurat per seipsum: ut Genesis.ar. Per memetipsum iuraui, vicit Domin . Aliquando per thronum suum: uthie. Nonnua quam celsitudinem suam: ut Ham .s.Quarto per uitam si iam: ut Erechielis i8.Viuo ego, est Dominus. Nolo mortem peccatoris . Iuranditiem modus esus est: leuando manu suam ad helum, iuxta illud Deute set. Levabo manum mei coelum,d: dicam:uiuo ego in aeternum, id est,
taurabo per aeternam uitam meam. Ex quo ex-
euinmodus ille iurandi sanctorum, & Iudae mm .muit Domin id est, per uitam DA. Aduet te etiam hic, uam hie,dequa hic est sermo, n5 esse illam, cuius Diptura meminit Numeri.ro qcontradiatonis uocatiir, in qua duces Moseli, talicet & Aharon,domino peccauerunt.Quom lia: e fluit in Raehidim. ii. mansione, illa uero in Chades, mannone ;s .in dese reo Si Ista antequam P mulus perueniret ad montem Sinai, illa post perfectit in tabernaculum,iit constat ex Numerorum,citato capite. Potes in dicere eadem.
Pristi tisint ad sermonem Domitii:
non erant aquae.Sunt multi iusti,&s icti,ambulantes in viis Domini , quinonda ipatiuntur, cum aliquid sinistri, s accideri arbitrantes cuncta sibi ad uota uentur postqua prie icepta Domini sequi coeperint: quod non semper Hita accidere, locus is e demolliaticum illi a stat lmonem Domin Psecti sint,& nihilo se itis,ad-luersa muli in uia passi sunt Sic in lib. Iudicum
os lediti ir.ii. tribu ex imperio domini, aduersiis Biniaminitas bellum sus isseeosq; bis aut ter. liostibus succubisse: ut in Domino semulari co . Peris, se es animam tuam ad tentationem. Iuris
atus Vlpopulus contra M. M. Ecce quid
ucri,sueti habeant,qui indomitam plebem gia bernant,causisq; illorum apud Deum proin . uentiqui cum in dominum i euire non possint, neq; audeant, oniani ultorem timent: in du
ce conuertuntur Vt quid asiendere feciss
quae postulo erit concedas, inmaleficia uertex accepta beneficia Nam libratatem, quam pluris ficere derirent, in autorem, quasi magnum
pendiu iniectare. Clamauit Asopb ad Diim
Prodest nonnunquam,s uictos uirere: dc qi 3 - -
gere,quoniam tunc seruentius orant' facili' xc haec in Petrant. Memento quam pie, iiiiiiiii amitis illa . curiis, historiae liber regum meminit, sanctum M. Helicaeum, ad filii suscitationem artauerit, neq; dimiserit quousque ni ortuum filixam, prophe- : tae precibus recuperauerit Sic de sanctus Iaacob Angelum ad se benedicendum astrinxit, neque Getiam dimisit ante benedictionem. Et sponsa in canti
eis,sedile in non dimissutiun profitetur, nisi canta. Prius
74쪽
prius in cubiculum genitricis emi includat. Et quemadmodum stacti a nobis urgentur, sic de ipsi urgere Dominum uidelitur: ut eum non inmittant, nisi prius ses ulata concedat. Neque te putes minus religiosum,si pie Domi nodiit sanctis eius,nim iacias. Non enim de irre, ligiositate taxatur chananaea illa, quae filiae salu-Item a domino extostile uidetur: aut Emorroisaea quae salute a proiluuio sanguinis suffuratur: im-
mo te tanto religiosiorem crede, quanto maiore
ei uim feceris non quidem impie, i ed plorando. Neque puto uinctu ni Moseli,tati sumi proeter se ividationem feci ii sed eam Domino odie-oasse: ut quod postulabat, tacilius impetraret: ut si uis apopuli iniquitate negaret, considerato periculo,quod sibi a populo imminebat, concederet. Proni etia erant ad lapides Iudare, quonialapidei cordis erant: de vitibus Bernar. tractans
eorum in Christum saeuitiam dicit Obii eri
rides estis,sed lapidem percutitis moliorem, udro uindicta, misericordia uobis postulat. Isti inllo h lapides parat,ille uer ut mitis, &masii tus, preces pro eis fundit ad Deum. Isti lividit 'eum impetere uolunt, ille orationibus praecatur Deum, ut eis indulgeat.Sie Sc Christus dum jlli
clamare litolle crucifige,clamabat, pater ignosce
Transi coram populo.Debent Domini, mini
stros his litiae suae iecuro ab impiorum manibus reddere: ut audeant, munera sua administrare. Vbi etiam discimus, malos quantumcunque ad malum paratos: non poce bonost dere,nissibi a Domino potestas tradatur. Non haberes ait. V. Pilato Christus)Potestatem, aduersum me ulla, nisi tibi datum de super fui siet. Parati illi erant, ad duces lapidandos nemo tamen ex eis audet cinus incliciare, quoniam non pennittebat Deri obiectatqvi eum illis Dominus, neq; Audent, ineu lapides mittere. Tolle tecum h senioribus Uxulet Admonui frequenter, deum ob nostra si imm m ingratitudinem,& obliuionem bene
ficiorum in nos collatorum: suorum munerum, testes adhibuisse. Hinc etiam arbitror prophetas nonnunquam cinios de terram, in testimonium uocare: ut si inarati: admonitiones negaret, haec in mi imata sibi tactas attest arentur: quae etsi muta nobis perpetuo sint, deo tamen: aduersus nos evellite loquuntur,cum examinantur. t
di quid Iosue. stans tum est. Ecce inquisi pis iste, erit uobis in testinionium: quia ipse
audiuit omnia eloquia Domini et qui locutus est uobiscum,& erit contra uos in testimonium:
ne forte negetis. Ecce ego no coram te ibi.
Ne simulas sibi miraculum adscriberet, ades Dominus. Est enim mirabilis hominis u. Mittas: qui ficile sibi ascribit, quod Dei uirtute operatin
Vocauit nomen loci tentationem c litem
Oportet nos locorum, in quibus Deum offendimus memilii Ce: ut quoties nobis locus ille o cuc erit, toties ingemiscamus Quemadni odia menim stata, loca quibus a Deo beneficia acceperunt, notare solent, ut quoties uiderint ea, . in gratiarum actiones prorumpant: ita & re catores locorum quibus Deum offenderunt ineministe oportet , ut toties eos perpetrata mali peniteat. Hae de causa cui lus Iaacob, locum quo Deum scalae iii uixum uiderat, ct Angelos ascedentes de des aendentes , uocauit Betet, id es , domum Dei :& locrem quo Deum auxiliatorem aduersus fratrem fuerat expertus, uocauit
Mechanaim, id es , castra :iit quoties huiusmodi loca uidi isset, beneficiorum ibidem receptorum memor, gratias ageret, non solum ipse sed
posteri, quibus res innotuisset est Deus in medio nostri Drumnat locus iste illos,qui est
beneficia desunt, dubitant de praesentia collatoris : ut scias Deum a lege, non solum eunt bona laetitur, sed etiam cum iiibtrahit: immo i qualido,euidentius signum pCeientia eius ei , seneficiorum subtractio:quam exhibitio.Et uenit Hamale . tueridum ualde ea, ne dubites de praesentia, dc protectione Dei: quoniam statim nostis adest ei, qui se praesentia Dei arbitratur destitutum. Sintilitar aduerte, qualiter sequitur punia peccatum. Quam primum enim populus peccatiit, hostis affuit, peccati
ultor. Pugna cum Hama ch. Ego stas,
in uertice collis. Ecce quid uires sine Deo
ualeant. Clamant milites. Quid inquiunt, religiosi in claustris faciunt Cur nodis cum albessum non ueniunt.Nescientes, quod plus uno momento militat oratio luisti : quani ima die, immo multis infinitus,exercitus Nicenim multum faceret adhoc, ius erum oratio, non prohiberet Dominus Ieremiam, ne oraret pro populo. Discimus etiam, bella non italis orationibus, sed etiam uiribus venda. hod nos rues aciendum es , sed magis Praecibus quamuiribus fidendum est: quemadmodum sanctus Dacob, postquam acies suas dii posuerat, munera mi ierat, nuncios, humilibus uerbis instruxerat, ad orationis confugium, se tota illa nocte dedit: ut quod prudentiae humanae deestet, oratio supteret. Sic nunc sanctus Moseli, prius de bello . endo ducem inistri iit, bellatores deligit, ipse uero montem , Deum praecaturus con
scendi et Cras nabos uter uerticem montis.
Fuerunt semper altiora ioca, praecibus & sacrificiis aptiora: quod uidelicet, elo, quo sedem
75쪽
Deum arbitramur, proximiora sint Vbi simul edsidera: ab antiquis nos patribus didicisse: eleuatis ad coelum manibus, orare: quemadmoduni D videm sevisse legimus: qui in psalmis tan nomine tuo, levabo manus meas. Quod si inquiras. quid prae se ferat liuiusmodi inmuum eleliatio: i putarem,nos malis inmeritas manus deo exten-
EXODI. xv II. AD MORES.CAPITIS. XVIII. ADLITERAM.
ae x Disseruimus Gene i . h. i. de s- Aut poneres nos in manibus nostris, deo nos of
ferimus. u ele ite manum praeualebat Issael Audis quid italeat oratio iusti as i-dua. haron, Hur iustentabant mani.
gnificatione nominis colim,quod non solum s cerdotem,sed& principem significaret:& hic magis quadrare uidetur princeps quam sacerdos Sequens uero dictio, scilicet chorei quam nostri socerum interpretantur,uideturpotius significare, coniunctu seu affinem: quemadmodu charan, coniungi, sinitatem contrahere significat,ut patre Iehosii .rs. Vehit chalanten balieni, id est, nitatem contrahite, aut coniunctionem fae te, nobisciam idem primo Samuelis i8. nitur autem aliquando pro genero, ut Gene io ubi di-
bus suis vata, sisto su es et in linc est aliquis tibi lue charai, id est, D
sit idem Rehuel, qui & Iithro,is: Cliobab. Et qui
tu digna cust te, uiros spiritu. ales sustentandos esse, a saecutiunt. l laribu Sa plebe ne cogantur praeces dimittere, &ab oratione cessare. Secundo disce non esse stat tim ab oratione recedendum, sed cum opus est,t continuam e stant preces quare cum oras, o statim recedasi si manus, uel pes doleat,sed periiste, uoniam etiam dolor, oratione iuuare siet: moo aequo animo feras illum. Tertio colliqe seden dum esse istare nequeas in oratione, quoniam qui orat de nullo alio qu inde Deo quem orat, . 'pro quo ora debet esse solicitus Vndesie ora dum est,ne cogaris membra indisposta, aut do-
ientia curare. Scribe hoc memoriale in h. pro Expende hic, qui aliter pius pater,se pre se fe
rat in noslia punitione oblitii otium: ut libro ,&scriptura sit opus ad memoradum,ut nobis ostedam arbitrantur,eunde ibisse Iithro de Chobi quem putant patrem Sephorae, & si erum Mos . Rehuel uero dicunt, patrem huius Ilibro, qui& Cobali, alium et ipsius septiorae,iaocmq; Patre Sephorre silpra cap.r huius libri,hebraico more, quo i&proaui, tres dicuntur nepotum,&obant autem hoc, ex uerbis scri-
atquam inuitus puniat,& quam lento gradu:
cet ad multii intempla, uindictam dissimi st,ta
nino deleat.Timendum etiam castigat, ut progese pauebet: q
ui li- pronepotum .Prob. - , pti irae Numeri .io.ubi dicitur. Dixit autem M seli ad Chobali filium Rehuel Midianitem tae rum Moseli. Sed illi de ituatur, putares choren, ut diximus flatum significare ocerum: cum ut mi monuimus, generum & coniunctiam significet, unde. Sic uertendiis est textus ille Dixit aute Mosel, ad Chobali filium Rehuelis cognatum M seli. Aut germanius, etiam si socerum uertas. Ad Chobali filium Rehuelis, soceri Moseli. Secundo hoc probant ex. .capite libra iudicum,ubi diciatur Cheber Cheneum, diuisum ei se a Clinim, de
filii, Chob',soceri Mosel sed tu pro soceri, lege cognati Moseb:& oia dii soluutur obiecta. Qui uero jdem sit Rehuel S Iithro, constat Ex ii
.le punit ac delet Edificauit uossi alta C
Docet nos sanctus uir. giratos este diuinis benefi- ciis, neque tardare in gratiarum iactionibus refe- Vbi dicitii liquod uenerunt puell, ad Rehuel m. r dis. Isti ac pertine tuis nomen, quod uoc1- trem situm: ex quo constat. iiii se Rehuel patrem ait Dominus eleuatio mea: ut enim tutis ei leti reneficii accepti memori loci mi re beneficio nomi tietur, quod de fructilite tris eius: sedem eius sonant.Nam uti de fructit ite tris eius: poneret summe rum 'rxim li, ni plura,c princeps,aut sacerdo. Omnia lixe pietatem inise leordia h 'β m,ut Patri ha Numeri r . de impra. r.&.s. c. m ut iam admoniti tam non stias mirans magna reuerentia,
te punit,titi ioni unaatuin ii iam nisi ui et iaci lni iii fecit Mosch, Squata eius consilii, a sententiam puniti otiis inutet,&rareat regit peopter ignivreuertitioluit ad suo in
tameneum impiorum nimia improbitas iurare quod non mutabit uinii: ta decretum.
o apud Iehudaeos Chobab filio suo, iatre Sephorae. Et credibile est, filium. s Chobal, ni patre uentile,& cusorore vanam misisse. Et in textiis
76쪽
tus dieat hie expresse Iithro reuersum in terram suam, Chobab itero,cu iudaeis mansit e constet numeri. Io manifeste covincitur, alium fuisse Ii
thro,&alici Chobab. Prum qua dimi , ut ea
Ex hoc loco constat Mosesi, uxore remisisse, cuin Egyptii iret eaurils in domu patris reueriam,& nune illi restitutam: quod ibi cap. textus noexpresserat. Nam o Fibi dieitrer in uulgata editione. Et dimisit eam liebraice habetur, di dimisit. s. . angeliis, eum, vi telicet Moseli,que uolebat oeci dere,cu uerbum sit masci ilini generis: ut ibidem
explicui miis.yeresi inus fur in terra aliena.
Dicut liebret,uerbugur, quo ger.i. peregrinus, significare peregrinan,& timere: sed meo iudicio, que timere significant, sunt a radice uagar, &non agit r.Similiter aduerte, nonae nochritali .i. aliena, diibue ei te radicis,& significatiois Si enim sita nachar, quod est occultare,& claudere: fgnicabit alienum, quod uidelicet sit ignotus: si ii ro a chur quod est peregrinatio, occultatio,ut patet Erechiae. sy Super terram mechia ratam .i. regrinationis eorum: tunc significabit peregrina.Vocat autem hebraismus peregrinum, occultu, propter causam datam, re uidelice eius pro Unies ignoretur son at aut ger soli, peregrinu, ibi, Flitterer uero Deum meum adiutorem, aut
Dei ni adiutorium,uel Dei auxilium. Et eis
ruit me, de ludio Saroh .significat uerbum
hebraicum nares, spolitare de s liari,& etiam eripere. Ieremiae . . Et dixistis nissaliau. i. spoliati sumus,seii exuti. Supra tertio capitulo. Veniis tem id est similabitis, seu exuetis AEgiptum. Ad montem Dei i. quo Deus apparuerat Moseli: per quem intelligit Clioreb,aut Sinai: sed
meo iudicio, deiectum uocabatur Sinai, mons uero Clioreb, licet nonnunquam etiam mons
dicatur Sinai Et egressus est moseon occursum secerisui. Antiqua ualde consuetudo ei
l ire obuiam nobilibus,cum ad nos ueniunt: quaelitam Abi alia seruasse legimus, cum ana es ii cum uenisse: itiquemadmodii exire cum eis paullulum,cu a nobis recediit quod & ipse Abraham Iangelis deteribitur secisse Gene is. Et oscula. rus ut Significatio uerbi nassia i , non unica est. Significat enim os lari iit uerius coniuei,de sese tangere:& ex sequenti osculari, id nihil fit aliud, chiugi, de se taeere Addut aut Iebnti armare,ocantes illud piat s. Fil:i Eolimininoiectae i. armati, iaciet arcu: sed ibi melius uertas, coiugetesso, iactetes arcii.Disput aut de uerbi gnificatione abunde Genesis. i. vide ibi.
Inte rogauit uir abesui de integritate.
iam cum integra esset, ita ut nihil deesset. Cosuito risi uertimus de pace : quoniam sanam caniscat potius, integra, quas acificum esse: ct salse integritatem, potius quam pacem. Propter I rahel. Diciti ta hebr i ii nostri, has duas dictiones sal & odor, significare proaeteri & durioridietione scal non est dubium,sed alterius significatio, ubia est: quoniam ignoratur,cuius radicis sit d enim i r uidetur radix eius, sitniscat torrem . H. annos. .& Zachariae.s.&pluriae. c. udini, ponitur Isaiae. . Videtur tam eo tot alterius radicis,quoniam plurale alii est odot ,plurale uero ud,udini.Vide q de ea scripsimus Gen.ri. Posset tamen dici signiscare cauiam: & tuc uerte lae Fecies ovi Egiptii propter caiisam, aut supcausam Israhelis Nam quemadmodum nos luritast ociose utimur saepius amoris nomine, ita dc, hebrei nomine odor Dicimus enim : Por amor ati me feriram a mim, ac is diceres, propter amore tutae cui iussi ego ubi nomen amoris otio
seponitur. Et ratatus si sthro uper omne lolium quod fecit Dominus. Dubia est
significatio uerbi cliadah i. laetari: & dicunt hel, mi significare acuere, & Ietari: sed dicerem potius senificare lucere, aut lucidum esse, politi A tersiam: & ex consequenti Letari, quod laetus, uideatur lucidam,& te uia liabere faciem, pr sertim si ebra i qui in die Letitiae suae, solebant unauentis nitidam& lucidam reddere facie : iuxta illud piat Lucere fac facie tuam sit per nos. i. hil reostede. Vnde illud Cliabach. i .Italiadu. i. Dcutiores init lupis uespertinibvertedu meli puto Lucidiores erut,lupis.L lucidioris,& persolotioris uisus sic Erechiae. ri Gladius, gladius , nu-chadali. i.clarus politus tibi alii uertuntacutus: id no prohibeo. iob M.Sub eo s. animali feroci, aut equo, chadu lectares. i.tersones artificis. i. spicula aut arma tersa & polit sicili cu domum egrediuiurartificis. Sic puerbiorii r . Ferru semro achad.i .polietur,& uir terget.i. exhilarabit, taciem amici sui: ubi apparet ide esse tergere, O
exhilarare petinc cognoui quod magnus Do
tninus. aut melius q&excelsior p omnibus diis. s. q.Fomnii, diis gelii sit superior, & excelsor.
Eo quod superbe egerunt contra eos.
In liebreo se halbetur.Nue cognoui q& excelsus diis p omnib'diis quonia in uerbo quo supbee- perut,cotra eos, aut sup eosaei uidetur hie esse iesus. In hoc cognoui deii Israel, esse omnib' diis superiore quoniam no sustiuuit re, qua AEgyptii, superbe coctaeos.c.Israllelitas, veruta obtulit
holocauitum c sacrissia Deo. Hebraice
labetur. Et accepit holocaustu .f. ad immoladu.Etaduerteo nometiolatii. holocaustum, o sonat totu incensum ut sere omnes antiqui puta-
77쪽
eausti sanificat cedere, no incedere. Et lci se
quitur Et acrificia iurare p tarificia, intellia
sedaracifica, seu integritatis. i. domus inte-:ritare,dc incolumitate talabat offerri:quonia mira dicitu losel, de Aliarci,& seniores istaei, inuitatos ad hoc lacrificium. Non licebat autem
secularibus, de alio quam de pacisco Pisicio
edere. Si autem miseras , per quem secerdotem, obtulit, cum nrdum est et iaculos. Caietanus dicit, lithro Per seri sum obtulit te:quia totus habet eum accepit 3 ii olo-l factum fuisse: aut quod uerius et ' , eum post sacerdotum itistitutionem uenisse, licet res mite referatur. Nam in fine capitis decimi noni sequetis dicit Diis Moseli. Ascendetii&Aliaro' cu & sacerdotes: nisi dicas Laceraesesae principibus poni, quoniam dictio ch Gi, ut ille admonia pisitatu sacerdote, sed&principe significat. Et quod sequitur,coram cleo,a it tabe culum iam constitutuin: aut si mauis,coram deo. i corani coluitina nubis ec ignis ii quaerat
Stabat populus iuperus eh. Notat luctex
tus, populi importunitatem, qui quasi aves, stabant super eum, postulantes Ridicium .Qua in re aduerte,quanto plura uitant in rebiis,qui eas extra tantemplantur, qu m qui adnum strant.
Ad quaerendinar de iij. ad contaiendum per
me. Ostendo latura Dei eius leges. Ad
duo uidetur populus conuenisse ad Moseli: alterum ad hidicium, alterum ad legis explicarione, depromulgationem . Aut dicit, se eis ostenderestituta Da in indiciis, discernendo inter eos. Cadendo cadesi defici . GrauiorF te res. i. prauior ut eam selus possis sustinere. 5: quae te racile opprima ut statim evit ita tantulasti tibi , erit Dominus tecum. s. si meo a tu mulo cora deo. Noplene constat quid saniscet nomen mul Veibusnul. significat circunciderescindere, seu diuid re quoniam scindens diuidit ut quod scinditi ut psal iam In nomine domina, quia a im i diu Iam,auti cuidainane si ii eos. Vnde locus tute,
rosi e reddi filo tu popido,diuisio ad deum:
ac si dicat Sis lutermediui inter populit de Deli. aut, ut diximus. Sta diuisio anter Deum dei mrulum. Si tamen uertas coram non prohibeo: quoniam infixi LG I,
one, coram. Eis cmurnes et mi mi uod stloqui, o me ito raret: sed cum noo A D LITER A M.
consentiant hebrei grammatici, tenenda est sententia prxcedens. I osset non male se iiii. Hereddi Es o tu populo,practa se ad deum Sed meo iudicio, sensus hiene 'ermanus est. Et o tu diuitii fio populi ad eum, id es sic medius inter poru 'ium de Deum: quem sensum sequentia proba
Ettici irescies,uerba uel causam eorum ad Deum. vorabis ecs statuta s.
Significatio haec uerbi ratiar scilicet monere, ut detur abique congruere, uerbum tamen, Potius uidetur signiticare an nunciare, maxime e si cudo,& declarare: ut patet Dan ix. Qui intellinere fecerint alios, imbirii, id est Mendes bificiit splendor firmamenti, aut clarescent. Vnde nomen etoli splendorem significat. Potest
tutum seges, aut declarabis. Et docebis evniam, qua ambulent, arat, Et doestis eos, deambulabunt in ea Tu uidebis ex omni populo uiros fortitudinis. Sitnismi uertium cha
rati, id est uidit, super Iehu tali de Ierusalem se turbat hanc significationem,id quod dicitur Iob
X. ibi nos riuertunt. I iuxta domum lapidum ruchrael, ides complicabitur. Sed, ut sepius a monui, nolunt expendere, an propria si ni sic tio conueniat, ideo eam tam facile mutant. lnis uenies uero nusquani melius, tu in hie con a Dire, si is erras. Domu lapidum uidebitur Quod autem sic interpretandum si ex uerborum counexione constat. Nam ante i te uerbs dicit Bludad. Iiixta sontes cadices eius eouiplicabun etae sequitur.Domus lapidea uidebitur. I uim autem ibi te impio: ini spectantibus, uidetur firma radice timeri,sed stitim eradicatur. Dicit m o. Iuxta sentes, radices elui complumbuntur,ne scilicet facile eradicetur:& ta firmus uidetur, iiii ui eum consideran ut ii deatur domus t ad vi lapido , quae non tacite euerti potest: &isu procul dubio, est illius litem gernianus sensu
Viros uita sinu signiscat cluuia, opite ex
. ercitum, re ex consequenti fortem: uod tales soleatit ad exercitum uenire: dc per uiros exerciatus, rei sumus non solum fortes sed ordinato, seu qui optime ordinare sciunt, quales sunt uiri exercitus, iiitelligere. Isti enim optime no-riant, alios gubernare. Si tamen fortes intera Preteris, non male uertas: qui scilicet sint m vcs , iam cois ore ad laborem sustinendus, quam ad repellendum eos qui alios perturi anuquam animo qui scilicet non timeant alio, ne a facile fetantur in alteram partem: qui i eranon debeat hominea timere ut: eorum timore recto declinent, Mi ct tamen d nim metu e
78쪽
superiorem, qui eorum gesta iudicaturus est. iuxta ita Psil. Deus stetit in synagoga deorum:in medio autem Deos,id es Liudices diiudicat, ros ueritatis, id est, qui ueritatem loquantur.ec faciant. Aut uiros stabiles quoniam aman, tuo emet,id e thueritas no statum uerifis re, sedabilire significat ac sii dicit.Non solum sint fortes, ut nemine timeant mortaliu,sed stabiles in sententiis suis, non murabiles,non uarii:qd in
xime in iudice expetendum et . Odientes auaritiam Verbum bas uaria Hebraeis significat L. concupiscere:calumniari,uel opprimere, uim facere, perficere, in frusta concidere. Sed si qui spe nitius , loca quibus uerbum ponitubex'naat, uidebit,solum significare cdplere, & satiari. Chabachv.r veli bolea bes id elui inplenti se mpletione,id est qui uult implere se, liuitiis male partis:quod Hieron .uertit.Veli qui congregat auaritiam malam Ioelis. r.Super gladios felicent se, non Iibsau,id est, non complebunt.l. se, seu uonfinient dies suos,aut non implebunt occisionem suam,ac si dicatilicet se uulnerent,non tame o ciden seu coplebunt se. Mod uero complere, . seu implere significet,constat Threno. r. bila, id est, deuit Dominus sermone suum. Et Isaiae. Io. Et erit cum Iebar id est, compleuerit Domi
nus,omne opus suum .stem Iob.6.Soluat manu
suam,&baseent,id est,comrteat me, seu finiat me.Et clarius Zacha. . Manus eterlibabel funda-Merunt domum lian Amauus eius leba ah, id est,com plebi inliseu perficient. Vnde nomen bes quod ite ponitur,significat proprie copletionem, seu impletionem Aut satietatem: d: loeus sic uertendus es . Odientes impletionem .i.
qui nolint,sese diuitiis,de bonis impleri: sed contenti sint necestariis. Na qui impleri uolunt, nu- quam satiantur.Quod idem est; quod non esse
auarum:quoniam auarus nunquam satiatur.Significantius tame dixit.Odientes impletionem. Vbi aduerte lex ditiones,quas prudens senex, in iudice requirit,scilicet quod sint pr uisi expopulo,id es Lelecti cosideratione praeuia. Secunda uiri, no foeminae:quoniam inepti sunt foeminet ad iudicandum.Tertia fortes: ut scilicet nullum hominu timeant, iuxta illud Eccle. . Noli uelle fieri iudex, nisi uirtute ualeas irrupere in iniquitates.Quarta timetes Diim,scietes se illi ratione reddituros, de adminis ratione iustitiae chi intaueritatis, quonia qui mendaces calligare de bet,loge esse debet a me latio Sexta odientes impletionem, id est, qui sint necessariis contenti, ias nihil recte iudicabunt.Quod si in s.inter praeteris stabiles,qui scilicet non uarient huc illuc iudicium,optime intellites. Ex quibus tres, precipuae si uit,scilicet quod sint fortes, nemine
nisi Deum timentes,quae est secunda. Mod sint stabiles,& quod impletionem odiant. Pones super eos tribunos, centuriones, quin v genarios, is decanos. Parui refert q&hebraice habetur, principes millium, principes cetum,
principes.so.& principes io Si uerbum hocse
ceris,di praecipiet tibi Dominus, poto
ris re Obs reponitur haec clausula in hebraeo:& tripliciter potest intelligi. Primo sic. Si
feceris rem hanc poteris audire prscepta dei, seuia acabit, ut audias quae praeceperit Dominus: &poteris stare. Nam duo dixerat illi blicet quod cadedo caderet:&quod est et populo cora Deo: ut scilicet uenire faceret causas enis ad Deum,Scantantiaret illis statuta,& leges Dei: & haee duo replicat modo,ppostero ordine. Si feceris quod insulo, teris audire quae Dominus praecipiet
tibi, id est. p cepta qui dederit tibi ad , lurct non cadendo cade id est poteris itar Sc labolem ferre ac si dicat. Modo ob multitudine causuriana lix potes audire piaecepta, dc leges Dei, ac docere eas populum,& simul ita ,sed sc mihi credas, ut scilicet onus iudicandi distribuas, ut maiora tantum iudiceGliabebis tempus, ad audienda,& e licanda,seu annuit diada praeceptaresus populo idc non cadendo cades Et ille, nimiiudicio, est leuius germanus huius l-.Secun est. Si rem hanc; qua consulo feceris, facies quet praecepit Deus: Sc poteris stare Et ille elh sensus uulgatae editionis: Tertius es ,si hoc feceris,p cipiet tibi Deus d est gratu liabebit Sed neuter
istorii placet. Verbum graue adduxeruiit
ad Mosth, id es alicuius mometi rem, seu cauissem:adduxerunt ad Moseli. Diximus Gene.;
de significatione uerbi chasl Ud est, graue, auedurrum esse: ibi vide.
se Ostendit locus iste,quam molestum
sipatri,filiam coniugatam penes se habere, maxime cum filiis, ut cogatur lene eam uiro restituere.Vbi simul docemur, noli elle permittendam uxorem sine uiro suo esse:sicut neque uirusine uxore su Tertio lora esse debre a combire,etiam uxorum:qui Deo,& spiritualibus uacant. Nusquam' enim Iegimus Moseli, uxorem aut filios quesiuille: sed neque illorum meminisse, quod fortius est.Didicerat enim uiri Dei, propter Dei im uxorem filios, patrem, de matrem, ae fratres dimittere: quemadmodum carnales Propter filios,uxorem,patrem, Sc matrem, Deu
79쪽
EXODI. XVIII. AD MORES. ipsi im relinquere soleti Soli
Quant onerosum matrimonium fitillic ostenditurio uoniau sanctus Mosel, postqua uxorem semel a se ablegauerat, repetere non curauit.
dixit peregrinus sum i terra aliena.
Solebant sancti patres,nominibus filiorum suorum, statum uitae suae referre:& diuinora bene
ficiorum meminisse Alterum esse cer,id eli, Deus patris mei adiutor meus. Laudabilis
ualde consuetudo,filios, , beneficiis Dei nominare,ut quoties eos uideri Dei beneficioru me moreris qua consuetudine, utinam nunc omnes
haberent Egressus est Moseh in occursum eius:madorauit, oficulati quesit eum.
. Praeter gratitudinem,&humilitatem,docet sant eius Mosel, eos, qui ex humili progenie, ad ma-igna evehuntur ollici suos humiles non spernet ire,sed summe honorare:&taxat eos, qui cum in ublimi soco si int, humilitatis suae & suorum,iid . amplius recordantur,immo neq; parentes, ha- ,- tres,aut alios consanguineos: in sua sublimitate cognoscunt.Praepositus erat a diio, sanctus uir, innumerabili multitudini:& nihilomimis,soc rum aethiopem honorat,audit,& quod sumniae est humilitati adorat.Vt hinc discas, seruorum Dei lianc esse consuetudinem,ut tanto sint humiliores, quanto Deo propinquiores' quanto magis a Deo euehuntur. Oniam ipse humilii talem,disciplina,& scientia,suos cotinue docet.
marrauit uine ocero, omnia quae fece
da omnibus si inlibeneficia Domini, non solum quae in nos,sed etiam quae in proximos collocauit et praesertim praeclara ista,quae pertinent ad eius gloriam,& lionorem .dic & labores populi, narrat,&qu iter Domiti' eos,ab eis, eripuerit, Z Ta mala, uanitan ad gloriam Dei narranda I sunt Amici bona dc metita,narranda sunt,&- tilis mala, quani bon ut codoleant,inimicis ue, ro potius bona,ut inuidia torqueatur. Mala uero mininie,ne eis laetetur.Noli te sit ivit David 2. Samue' cum certum nuncium de morte Saulis audisseoli, i, i anunciare laaec,in Get(quae urbs erat Philistin
Crum: ne forte laetentur, filiae in circuncisorum. Laetatus est Ithro Non solum de bonis alimi rum laetatus est,sed in gratiam actiones proru- , pit, licens Benedictus Dontinus,qui eruit uos, N. de manu Egyptiorum. Bonus proximus, qui non solum inim populo gaudet de bono eorum, sed pro eis,& eorum beneficiis gratiari agit Deo. Vtina fratres mei, de beneficiis nobis inhibitis, prati essem iis tantum abest, ut de aliorum beneficiis Deo gratias reddamus. Nos nostra uix cognoscimus, iste liena in Deum restri,dc gratias
rependit. Eo quod luperbe egerat cotra eos.
Dignus est, seruumittere,qui eius superbe d minatur,qui natura,par Dno suo est. Quam ob rem Diis post modum Iudaeis praecipit,ne seruis
suis superbe dominentur holocas ia Iaci licia. Non satis filii bone senex, Let
ri de bonis pro mi aut pro eis,Domino priuas Mere,sed(quod omnium summu es le uidetur)smificia ostere, pro illorum incolumitate. Quibus omnibus, quid aliud agit, quam nostiam ingratitudinem taxare Venit omis
ne eniores Israel id comedendum panem
coram Domino cum Ithro. Honorandi sunt hospites extranei nobileba nobili , etia si apud alios,recipiantur hospitio. bi simul Dei digii
rionem mirare,qui suos libenter uidet coram se comedentes & bibentes, quasi bonus 3c pius Doininus, qui summa auiditate, uidet suos epulari, ct bibere: quo taxat auaros diuos, qui velent suos continuo ieiunare:& uix dant eis, quae sibi necessaria suntnit discas,quid ualeat Domino seruire.
Stetit populus iuxta vos mane usique
ad uesteram. Audiant hie desitiosi iudices nostri,qui uix ad lioram,ferunt litigantium importunitatem. Omitto principe quibus maxinia piaculum est,causas audire: cum hoc eorum priecipuum munus sit. 'bi simul expende,quod dicitur,eos stetisse iuxta aut later Moseli: nostros Es a. uero, nemo audet gere Rauersus quos Dominus apud Is uam .Principes (inquio tui cinndeses socii riarum,pupillo non iudicat de caula uiduae,
no ingredietur ad eos. Et vidit socer uos .
Docet senex iste,de si barbarus natione os cum aliorum regna,& terras ingredimur, mores tam bonos, qua malos explorare: h si possiimus, in los corrigere.Et conuincit lociis iste, eos qui sese curiosos spectatores exilibent, oculatius, cuncta rimari de uidere, quam uideant ipsi, qui munus administrant. Morensi egreferant artifices,si ab aliis taxentur in operibus suis. Considerauit enim,& deprehedit senex iste, in officio ducis,dc iudicis,emendanda, tuae ipse Moseli inesset a Domino edoctus, uix considerabat.Simi liter onera ducis esse distribuenda,ia alleviandaeum ut possit sese meliori exercere: tum erit, ut poeul facilius a negotiis exoediatur Fusuo, loco discant principes, qui omnia scire,'per se tractare uolunt, cum uix ad pauca susticiant, tausas per aliosudoneos tamen adminis rare. Nam
si per se cuncta expedire uelint,& cadent ipsi, tas 'put', in suis operib Umaximii patietur dispen l
gestis huiusgentilis, qualiter tufirmi in fide, aut qui scietius uideri uolunt, a uiris spiritualibus tractandi
80쪽
tractandi sunt, ut scilicet quamuis eis sapienti res sint,fingant se tamen,eorum consiliis inde re: ut sestem si Geos dilo lucratur. Sic & Paulus, cum romanos uiderei,de sua potestate & scientia praesumere,&diceret: Curio uenire ad uos, ut aliquid impartiar uobis,spualis grati milatim,
eoru arroganti, non immemor, sententia co
riser e uidetur dicens, id est, simul cosilan in uidibis. Nam quia cogitauerat eos, in legissent alia inaros: is tu,ut doceas nos: doctrinam in C
solationem uertit.D o inter utrunque,
notifico statuta Dei. Haec duo,sunt principu
munera,scilicet leges explicare:& ius suu , cui btribuere,seu ius dicere. Audi vocem mearer, i oecon ultim tibi.Tenemur, etiam non petens tibiis, consilia praestare, cu nobis, ere uidetur.
sidera ex omni populo uiros fortes.
s Praecipuum opus principum est, ad examen hominum ad iudicadia, oculos suffier omne eopulubabere,ut ex eo rectores deligat. Ad uiuii etiam demingit prudens senex,&getilis, quales debeat esse iudices cuius gnomon, utinam nostri princiris,manu teneret, cum iudices in republica c stimul. Et miruualde est,quod inter iudicis eo ditiones,scientiae non meminerit, quod scilicet essent uiri scientes: ut doceret,quod no tam exi- . ritu r in iudice scientia quam fortitudo,& stabis Dras.mimi Driae sit exhers. Maris enim in iudice, expetenrus enerius attemis, quam prespi-i cax intellectus. Notauit etiam hic quidam, Iiu- dic non solum exibi ut e ners auariti sit sed
spe die ipsa, quia scilicet completi sunt tres
meses ab egressu de aegypto, Venerunt in desertum Silvii. Et videtur ex hoc loco,desertum norari Sinai potius qua montem: licet aliis quando sic uocetur motu: ut hoc eodem capite monstratur: qui Minuarabico. 6 .fere milia,
bus italicis distare dicitur. Et ascendit ad Deum. Credideri ex Domini praecepto iactae e. Sic dices domu Lacob: ' anu tubis siliis Israel. Non immerito quaeras, cur
I, udaei dicatur domus Iaacob,& filii Ismael, potiusquam domus Abrahae,&Isaae,ac eoru filii. quod maius es , odio eam habeat: ut discat, qua longe ab ea, esse debeat.Nulla enim passio humana, ita insesari iudices uidetur sicut auarit a: i- demea maxime fugere docet. Pone hipir eos
tribunos. Considera, quam exanimatas uolii Et senex prudens ustitiae causas, ut prius decanorum iudicium subirent, steaqxiuiquagenorum:tertio centurionum,& ultimo tribunora. Vbi simul aduerte, qualiter secundum causam difficultateni & mi illitudinem,iudices multiplicauerit,ut ad supremas mille ad inferiores cen-bam,ad suas infimas quinquagenarios ae decanos: ut nos doceat, pluribus oculis opus esse, ad
difficiliores, tu in ad alias causas iudicabunt populum omni Admonetur luctuis
dices, paratos semper eiae ad iudica idum:nepo-pillus remoretur in expectando iudice, aut iudi
cio Paruit uos, uocis eri sui. Mirabilis
humilitas sancti Moysi: tui cum esset sapientissimus patitur se 1 reptili roceri, ta omnia quae cosilit,iacit: qua in re docentur sapientes,anorum audire consilia, etsi uisum fiteri occeptare,& se
pati ualiquidiu u no eos idtat ab aliis edoceri. Et putarem hetc ideo fieri,quod neq; Abraham,
neq; I .e,l .abuerint tot proles,'ine merito domum constituerent: cum tam Abraham, qu in Isin, binam dilutavit habuerint prolem,aut si mauis unicam: quoniam altera, no reputabatur in semen: Iaacob uero re. liabuit filios, qui omisnes,ad sanctum semen pertinebant. Vocat a tem iit Leeius diximus tiaraium domum,poneritatem, prolem, praesertim copiosam. cantur autem filii Israel quonia diuisus erat populus per tribus quam capita fuerunt filii Isma
ras uidistis qu efeci si rapi' id est, qua
illi mala ob uestram liberatione intuli. Et poris taui uos ver alas amitarum.significianais proprie portare,praes msuprase,& elevare: ut supra. io. capite annotauimus. Et quod dicitur stiperatas,dietio chanaph,significat proprie alam,& ex cons uenti fimbriam, quod modum alae habeat,& sic extendatur,& co ligatur, Neseruero aquilam significare dicitur,licet non plene constet,eam significare: quonia, ut iam in regulis admonuimus, ignorant Iudaei, significationes nominum,si incatium certum auium, ac iumentoruratius.Quod ex sumstiteris collia
gitur, est signiὴcare auem, uelociter uolante, ut patet.a.Samumprimo, ubi dicitur Mineserim.i. aquilis uelociores, aut auit, illis. Ide Tli reno. Lil aute sensus.Vos vidistis mala, quae uestri causa aestiis intuli. Et portaui, uel leuaui uos, superas aquilarum dest, tam secure, ac si supatas aquilarum portaremini. Volat enim aquila alte u de:qua aliquis non potest, iaculo aut missili peterean quem sensum arbitror. Dauidelm dixisse,Tbes Domine, spes nimi risitimam sit isti refudiuin tuum,quod discet nemo at gere tei Nn te sequitur. N5 accedet ad te malum,& duc a no appropinquabit tabernaculo tuo. Posset Aram ei se sensua. Vos uidistis quae AEgypto t. opter uos fecerim,& quam