장음표시 사용
591쪽
scatur δc offertur nomini meo oblatio munda dicit dominus exercitu um. Atq; hsc quide oblatio munda no comode interptabitur de sacrificio laudis nostraru orationu et depcationum quum adhuc cu rege Da uid peccata cofitentes oremus Cor mundum crea in me deus, Et illibet
cum publicano pcutiat pectus siuit dicens:Deus .ppitius esto mihi peccatori. iis uero adeo sibi placeat modo Christianus qui no vi Paulo ma . put demittat & cofiteatur: Nihil mihi Gucius sium, sed no per hoc iustificatus sum Unde sapietissimus rex Salomon rectissime interrogat, iis potest dicere mundu est cor meu purus sum a peccato meo: Quod si Pmudo corde qtidie apud deii interpellamus di nos peccatu habere modo ueraces esse uelimus dimiteri no possumus, qmodo qso alia oblatio. munda nisi iuge hoc altaris sacriscium deo offertur quod per oes Christianitatis .puincias per tot saecula sacriscatu et oblatu est deo Est uero
hoc altaris sacrificiu uera et sola inuda oblatio Nimiru speculu illud sine macula, agnus ille uere integer et candidus,cl peccatu n5 fecit,sed alioruPeccata ptulit in corpore suo in cuius ore no inuentus est dolus Hic ille inu per totu Christianitatis orbe nauda oblatio deo offertur et pro hae linunda oblatione, iugi sacrificio materiali & pistoris manu cocto pane
uesci quidam desperati Antichristi prursores incipiunt, pro sua uirili ad desolatione fide catholica diruentes. Propterea no istoru disiectis & di uisis opinionibus,sed unanimis Ecclesis cocordi doctrins coluns illi uoritatis credite, nec istoru terrae filiorum comentis,sed sanctoru doctoruintoptatione acceptate et tenete priniter qui hunc .ppheis locu sic intellexerunt et ita qd eoni scripta testatur sunt interptati,E irum numero
Irensus q Ioannis Euangeliste di puli discipulus fuit, diligens fraterris
charitatis, et crude nome habet uere pacis cultor Ille Ii .iii j.ca.xxxij.con'
tra Ebionitas sic scribit: Ons noster Iesus Christus eu qui ex creatura panis est accepit & gratias egit ditens, Hoc est meu corpus. Et calice simis liter qui est ex ea creatura quς est secundu nos suum sanguine confessus est, H noui Testamenti nouam docuit oblatione qua Ecclesia ab Apo' stolis accipiens,in uniuerso nitido offert deo. His adde si placet, clariss mam sacerdotis Melchisedech figuram. Debebat enim Aaronis sacer' dotium cessare quemadmodum 8c etiam abrogatum est sublatam sunt boum vitulorum arietum hircoris,et his similia sacrificia. At illius Mel chisedech sacerdotium in aeternum duraturum promisit dominus. Et
Melchisedech quidem in sacerdotio successerunt Apostoli Sc di Spuli
Iesu Christi. Quod aperte nobis ues Actorum testatur historia, in cuius capite xii j. scriptum cotinet in Ecclesia,qus erat Antiochiae fuisse .pphetas ta doctores Barnabam N Simone cognomento Nigrum Lucium Cirenensem & Manahem,& Saulum. Chio illi sacri arent,&c. Audi quaeso uerbis sacrificarent. Quid hic dicent isti ueritatis osores Nu hie .pphetas & doctores Ecclesiae daemon is sacrificasse Asrinabunt Pro, secto non arbitror id istos dicturos. Quis em sanetos Christi dis spulos credat ea fecisse, id ipsi alqs summe Phibuerant Paulus em uehemen'
sissime 'is' execratur, arbitratus iuxta doctrinam Christu postis bile esse
592쪽
bile esse deo seruire R Belial, duobus scilicet dominis contrariis. Qita propter assirmat Apostolus neminem posse poculum domini bibere, dc poculum daemoniorum,nec mensae domini participem esse, dc menasae dsmoniorum. Quod quii ita sit, facile intelligitis discipulos domino sacri caste,quemadmodum Sc ieiunasse eos ibidem legimus. Necp enim laustra expressis uerbis illos sacrificasse dno Sc ieiunasse Lucas asserit.. Quum ita v sacrificarint, non est dubitandum fratres, quin hanc mun3dam oblationem Christum in sacrificio missae deo obtulerint adeoque missam celebrarint. Cuius rei evidentissimum testimonium perhibet graecum illud participium λlrins Drosi, quo ibidem Lucas utitur.Nam graecis miliam dici,nemo modo linguae non omnino ignarus dubitat. anquam uero λ Θοκ ministrare significat, tamen ea dun' taxat ministeria obire denotat,quae ad sacra facienda pertinent.Sic enim ad Hebraeos viij. Christus Di eme quod nobis est sacerdos appella' tur. Et in eodem lane capite etiam me λουτο , et Apostolus facit mentio νnem, quod Erasinus ibi sacerdotium reddidit &ad Philippenses pro PH a sacrificio uertit. Idem autem alioquin est atque sciri x a quo & eu γωμest derivatum. Ita locus ad Romanos xv. male est redditus. Considerii causam,Paulus ministrum sacrae res appellat & Apaphroditum. Et ta Ies quidem rarout se, id est ministros angelos appellat Paulus ad He, braeos primo. Sed quid multis Hominibus graecis idem signi ficare, quod est apud Latinos milia, non tam noui Testamenti plurimis locis comprobare possumus, quam communis totius Graeciae fers 'mone. Siquidem ab Apostolorum tempore in hanc horam usque apud . Graecos & graece loquentes Moscouitas missa λοτον α dicitur. Atque ab hoc sacriticio quod alioquin his dicitur eviriας si ορ altare dictum est,.quo frequenter Apostolus uocabulo utitur. Et altare quidem cum sacrificio pulchre depingit ad Hebraeos xi'. his uerbis: Habemus D ιας, νον id est altare, de quo non est phas edere rjs, qui tabernaculo deseritiunt, Sc caetera.Ex quibus omnibus cuiuis facile patet, honorabile hoc altastis Sacramentum sacrificium esse, dc recite a nobis sacrificium credi ocappellari.
Redere oportet accedentem ad deum Heb. xi. Vniuerso illo
superiore sermone fide dignissimos testes Danielem Malachisam . Melchisedech pro honorabili altaris Sacramento Meius lacrificio conseruando produximus, docuimusque concorditer Sctinanimiter ab Apostolorum tempore usque ad haec nostra periculosa tempora sanctos Doctores ita docuisse. N Ecclesiam, quam Aposto; 3lus columnam ueritatis esse affirmat sic ab Apostolis edoctam, per tot saecula obseruasse A tenuisse. Quae tametsi pio homini satis superque visent pro sua fide confirmanda, tamen quo ph contradicentes conuincere facilius posim N imbecilliores magis consortentur, non dedignas
593쪽
bimur hic principaliora aliquot haereticorum obiecta diluere. quani caeci isti homines in arenam aedificent clare ostendere. Necp em me clani est fratres piissimi quae isti sacramentorum contemptores hic obganni ant quomodo in clara meridie palpent ad parietem. Nimirum perplexi sophistae incerti figuristae ac caeci isti tulistae ad montem Sulestum iid tu,sci,sed quavis talpa ceciores Sodomitis obstinaciores et squamis densis simis eorum oculis praegrauatis uehementissime opus haberent Anania 'aliquo qui ut olim Saulo ita istis quoci' manus imponeret. Neo em ueluti Galatae stulti solum sunt sed multis diabolorum legionibus obsessi, contra Christum in Sacramento atrociter pergunt furere. Et quu adiu rantur,pro siuo more isti insaniunt uocem ueritatis audire recusantes,noaliter atq; diabolus in obsessis semper fecisse tota Euangelica testatur his storia. Atm in hac materia Sacranaeti N pciosissimi sacrificii altaris orni bus uiribus collectis in medium prodesit, pro diaboli mensa fortiter pugnaturi.Nimiru gloriabundi isti ut Goliath hastas ferreas sua quide sentcntia firmissimas pararui ueniunt* totum populii Israe imo etia prin cipe exercituit expugnaturi, quemadmodii Gigantes olim Iouem coelo depellere conatos esse aiunt. Quare illi nobis iuge sacrificium erepturi, parii firma qui b. defendamur prssidia esse obissciunt. Nam figuram Melchisedech non pro nobis sed cotra nos este quit de Melchisedech, qui sacerdos erat altillimi nihil aliud scriptum sit quod quidem obtulerit, nisi panem & uinum Et id se quo* cdfiteri atque ex co inserre etiam in Sacramento praeter pane 8c uinu nihil esse, quum in figura nihil fuerit se,plius Adcocp nos nostro gladio consostas occumbere.Ecce aut quanti gloriosoru militii iistus Deu immortale si firma fundamenta quib. abos minanda haeresis nititur. Enimuero longiore responso uix dignit iudicostramineu hoc argumentu. Verulam in gratiam infirmoru lineter illud refutabo quo etia mundo istorum innotescat stultitia. Principio aut fra
tres in memoria uos habcre uolo,scriptura no in litcra externa et morti,ficati sed in sensu et spu cosistere et sepe eam parabolice loqui ut no ponsit literatis sensus hasere locu . Quemadmodu igitqn scriptura Christuesse dicit agnii. oue paticiate bonii pastore, lapide angulat e lapide sci se sum de m5te sine manib. pctra lanteuiis medicu uite 8cc. no propterea omia illa naturaliter & cssentialiter ita se habere putandiim est, ut uerba sonant, aut ills res, ibus Christus coparat naturaliter existut ita scilicet, ut inter eas & Christu nulla sit differetia. Sic em s pe quadrupes esse dias cogeretur saepe ut lapis angularis templi apparere uel ut aqua salire e petra et pro eoaciendis antidotis apothecam ingredi tametsi uerus alioqrist medicus amplissimi illius hospitalis uniuersi mundi. Quis enim necis at quanta ab eo uel in terris adhuc agete caeci muti surdi claudi paralytici es ali j quibuscun* morbis affecti beneficia acceperint in nemo dilii naturalem agnu aqua,lapide,aut chirurgii esse dixerit. Porro ut istis coparationib.& similitudinib. agimus ita etia figuras ueteris testamenti tractare debemus. anu em omnia teste Apso in figuris contigerint pistrib. in umbrana duntaxat obtinebam fututa lucis. Quocirca uelu tepli
594쪽
tam diu integrum permansit donec Chrii tus omnia in luce ipse citi lux uera sint te perficeret.Ideoq; Moses in facie sua uelanae positu habuit, donec dias reuelaret sapientia paruulis,qua prudeles et capietes no agnouerant.Iam uero quis umbra dicere eam rem audebit,a qua umbra pro' fici tur Quom5 em umbra Petri aut alterius eu ipium homine dices, ex quo umbra egreditui Id quod Asopus etiam sua de carne fabula c5ρ Probat. Quamobrem in s non totu,sed signu & demostratio alicuius futuri fuerui.Ne necessario requiritur,ut in minimo quocp puncto Bgura cu saurato conueniat.Quod ex his Christi uerbis euidentissime patet:Sicut Moses exaltavit serpentem in deserto, ita exaltari oportet filiuhominis.Hic enim quis adeo communis sensus expers esset,ut e Christo serpente aereum faceret,et in quum ad Ezechiae tempora duraret,confra stu iri diceret Sufficit enim quo d illa figuram Christit in cruce exalatatu,quemadmodu eum exaltari oportuit, & sic ingredi in gloria suam, Perpetuu futurus antidotu contra uenenosios & uersutos omniti inimiocorum morsus, Ac prscipue firmum prςsidiu aduersus Sacramentorum N imaginum euersores qui tanto rerum sacrarum odio flagrant,ut ante
oculos Christi imagine este sitam ferre no queat. Quinctia hoc produceamus exemptu quod Matth. xij. scriptu habemus,ubi sic ait dias: Quead, modum lonas fuit in uentre ceti tribus diebus et tribus noctibus: sic erit filius hominis in corde terrae tribus dieb.& tribus noctii b.Hic non poterimus affirmare Christu in Ninive qus erat itinere triu dieru ciuitas, abo iste atq; egrelluna siub umbraculo in umbra resedisse.Hoc uero no imus inficias,diam lesium navim ingressum, & in ea dormiuisle,cu motus magnus fieret in mari. Qae aut dias misia prius sorte in mare .pie stus sit nullibi inuenit. Nam ueti iq; &mare obediebat ei.Sed qd ad lepus trita disem et triu noctium ptinet id hac figura coprobat: Ut ci5 Ionas in medioceti fuit & mirabiliter inde clamauit ad drim, tandemq; diuino iusta pi scis illu euomuit in arida: Sic etia Christus trib. dicb. in medio terrae fuit, hoc est Hierosolymis, q in medio habitatae teres sita est ciuitas, at poedeu et diuina sua uirtute excitatus a mortuis,ueluti Ioan.X.ipse Pdixerat, se ponere anima sua,& iterii sumpturum se ea. Ideoq; & Petrus repictus spu sancto Istaelitis Areth.cofirmat Q deus Christu sus itaverit a morν tuis. Age uero sumamus eua illam figuram temporum Noe,qua Christus Lucς xvij. extremis temporibus comparat his uerbis: Sicut se stu est in diebus Noe ita erit in diebus fili j hominis edebant et bibebat uxores ducebant & dabantur ad nuptias usq; in diem, qua intrauit Noe in arcam & uenit diluuiu Sc perdidit oes.Similiter sicut factum cst in diebus Loth edebant Sc bibebant emebant & uendebant, plantabant & aedi ficabant:qua die aut ex at Loth a Sodomis pluit ignem et sulphur de coelo, 8c perdidit omnes. secundum haec erit qua die filius hominis reuelahitur. Atq; hoc quidem in eum finem indicatur ut uigilemus praecincti,
expectantes quando dias ueniat, recordemuro horam esse incertam,at filium hominis certo ueturum malis iustum N pertimescendu iudicem.
Alioquin em arcus in nubib. cocli collocatus est,& ignis pumas ueniet.
595쪽
Et quemadmodum scriptum est, Sol stabit in oriente, & Luna in otio
dente,& mint dici perpetus . Quid hic commemorem figuram de qua Genesis xxij. ubi Abram unigenitum & dilectum filium obtulit, iam lignis apparatis illum iugulaturus ni uoce Angeli praeuentus, arietem elacpribus protraxisset. Quanu aut hanc Christi diat offeredi in ara crucis figuram fuisse non ambigimus, in dnm deum manum extendisse & arripuisse gladium ac ictum ab Angelo interccptum esse no inerimus. Pr tergredior hic etiam historiam Ioseph, quam Christi uenditi figuram sic ἡσ3, isse non dubitamus: licet Ioseph uiginti duntaxat argenteis mercatorib. Ismahelitis N Madianitis sit uenditus Christus autem triginta argenteis NM h M a Iuda diuenditus existat.Magna historiarum esset copia, fratres charissimi, quibus idem probarem, sed mihi QTicit illis exemplis uobis ostena sum esse non necessario requiri, ut figura omnino in omnibus punctis, cen s. H Uerbis 8c proprietatibus correspondeat rei figuratf. Quu ita Melchis sedech sacerdos N ut scriptura testat sacerdos altissimi fuerit, tam ut se cerdos benedixerit,sicin obtulerit pane & uinu. quu denim mirabile es' Psalm rost iis sacerdotiuin sternu secundu ordine Melchisedech ueluti expresse Gfitet propheta manere & durare debeat atq; tales quide huius perpetui sacerdotii preces benedictiones,& oblationes n5 nisi in hoc Sacrameto inueniantur quo quaesio hoc Sacramentu sacrificiu esse negabimus, quuuerba prophete sint clarissima per se deinde ea sic unanimiter omnes sancti doctores Augustinus Chrysbstomus Origenes, Cyrillus , Cyprianus Gregorius Nazianzenus, Basilius magnus, Ambrosius, Hieronymus Gregorius magnus, Theophylaetias Tertullianus Ignatius et ariintellexerint tenuerint aeditis* libris saneti prophetae uerba sic interpretata posteritati reliquerint . Porro in hoc vcnerabili altaris Sacramento pro pane & uino accipimus nos speciem panis 5cuini, & non materiale manum pistoris coetiim panem ut per se fuit, At post cosecrationem Schenedictionem amplius non est . Quapropter manet adhuc firmum Screctum sacerdotium illud Melchisedech cum suo ordine, quem post se summus ille sacerdos Christus primis a se ordinatis sacerdotibus Apoν Ahisa A . stolis N eoru successoribus procriptum reliquit, et eum quide ordinem
gatu aere, non secundum ritum Aaronis nam Aaronis sacerdotium una cum lege doti m. translatum N abrogatum est Sc in eius locum surrogatum est facerdoti
Uψ' ς' tim'ordo Melchisedech .Habet aute illud Melchisedech sacerdotium . gratiarum actionem benedictione, itum, Aldibrothi uerbu quod Se ptuaginta uerterunt,ut i Pp,N noster interpres secutam ordinem rectdidit.Necp ucro temere excogitatu ordinem, sed quem Christus in no/tiissima coena instituit eum nobile hoc sacerdotiu habet, eiusq; res testestiari i .mni eXceptione maiores sunt, Matthaeus,Marcus, cas,& Paulus cr ea in expressis uerbis hunc descripserunt. Ille itaq; ordo manebit manebit inde Corin. v inuitis etiam omnibus haereticis. Nam diis quemadmodii David in spisidis 'si ritu locutus est iurauit & non poenitebit eum uerbum enim suu M TOm,tici stamentu suum no faciet irritum. Atin hoc sane uerbum adeo magnum.
adeo excelles est,ut Christus Oeluti Euangelica historia asierit) non de
596쪽
David sed de semet Christo illum Psalmum intelligi uoluerit. Iam uero h lin. Ut dilectissimi queadmodum dias deus iurauit David et semini eius et iura tali ueritate queadmodu Abrahae iurauit ueluti in suo cantico Zacchas rias cofitetur et id qdem p seipsum, quit a que maiore iuret nullii dias lia Hebri obeat Queadmodum inu his iurauit et seruauit iurata fideliter: Ita etiam Christo dno tiro iurauit,& non poenitebit eum Nimim v Christus maneat sacerdos in aeternum secundum ordine Melchisedech. Et hic ordo
manebit in Ecclesia dei usq; ad illud tepus q Danielis prophetia implebitur.Atqui sunt hic quida, a se illaqueandi materiam qrentes, asserere nodubitat quum de Melchisedech legatur eu cholim fuisse. id etia signisi, Genesi scet piactum uel in osticio c5stitutum Atm adeo figura illius parum pro
firmando mo sacerdotio facere.Ecce aut hominu uosiuria quanta excogitet et u friuolis innitatur. Sed qremus ab illis. idnam illius stierit ossi
ciu aut cuius ossicialis extiteris Equidem res mirabilis estet, si Melchise, decli Gen.xiiij.ossicialis suisse diceret dei altissimi: oporteret em nos ostedere cui officio i fuisset magister ne curiae an istor aut talis alias fuisset. Sed nugae sunt merae quas belli homines excogitat ne omino tacuisse uideantur: siquide uox Chohen Hebraice sacerdote significat, unde Cho hen gaedol iacerdos magnus dicitur,idcp Septuaginta exploratu habentes pro Chohen passim uerteriit , e qd etiam interpretatur sacerdos. Prsterea et Apostolus ad Heb.v. 'i. Uij.ca.Melchisedech uocat 'iiscui .i.sacerdote.Quamobre Melchisedech ab Abram decimas accepit et secun du ordine et cosuetudine sacerdotis Abrae benedixit. Qua de re beatus Hieronymus nostrs sententiae existens ad Euagriu scribit et in libro Hebraicarum qiasstionia pulchre disputat. Porro aute secundo nobis impriistit Capharnaitae & Sacramentorii euersores obisscitat Paulu ad Heb. ix. scribere Christum semel oblatu esse ut multorum peccata tolleret,unde colligui isti si semel Christus oblatus sit, fieri no posse ut item offeratur. Proin ut istorii salsam esse opinione clarius conuinca, duo agam potissio mu N primu quide cotra istos in Aquilone, unde nro hoc saeculo ducit
originem orne malRuehementer conqueror, eos ut seditiosos et per'
Petuos canes tartareos accuso quod quibusda Apostolis dei ueluti Paulo & Iacobo no aliter utuntur, si est in .puerbio fure sicubi eo opus habeas de patibulo deponedum et suspendendu denuo posta eo latis sueris usus. Ita em isti falsarii Epistolis Pauli et Iacobi utuntur:Sepius editis libris affirmariit Epistola ad Hebr. no esse Pauli, eam cp Pauli phrasim non redolere. Ideo praeter priorem & uetustiore librorum noui Testamenti ordine ipsi illam ad Hebr.a ceteris Pauli epistolis segregantes inster Pauli Epistolas et eam qus ad Hebraeos scripta est Petri duas & sancti Ioannis unam collocarunt.Quae quum ita sint quis non uidet uel eo ipso qd ipsimet Epistola ad Hebr.no acceptant,ac Pauli esse eam negat, me n5 teneri ad ultu istam argumentum ex illa depromptum respdde re Caelem de Iacobi Epistola non dubitant temerari j homines blasphesmas uoces spargere in uulgus eam* straminea Epistola appellare. Sed non sic o impri,uerbu enim diti malleus est, terens petra. apropter o
597쪽
nabit.& stabit quidem ad omnia istorum straminea argumenta immo:
tum. Quem enim uel parum confirmatu in sancta nostra fide istorii commenta mouerent qui tam stramineis cum telis firmissimam ueritatis co . lumnam Ecclesiam expugnarum uentut Quoniam uero propter dicti one scinet incautis ipsi ut sunt astutissimi possent fortasse imponere ideo nos semel cum alio semel compensabimus cofidenter quidem totam
ad Hebr. Epistolam si propius intros iciatur de uisibili oblatione cor poris et sanguinis Iesu Christi loqui asse mus quemadmodu tota diaica
passo ut sudor in monte oliveti ipsa flagellatio corons impositio,cru Ofixio &c.aperte comprobat. Atm hinc fit ut toties sanguis sacrificiorum uetcris Testamenti, in hac Epistola tangatur Sc introducatur, ueluti rj.iq.iiij.v. i. ix.x. cap.iam dictae Epistolae cuiuis uidere licet. Idcom dicit, Per proprium sanguinem ingressus est semel in sancta dcc.Cui si1bscribit
etiam Paulus ad Roma. vi. his uerbis: Christus excitatus est a mortuis, no amplius moritur mors illi amplius no dominabiturnam q:uod mortuus fuit,peccato mortuus fuit semel quod autem uiuit uiuit deo.In eandem prsterea sententiam beatus Petrus scripsit: Christus semel pro pecicatis nostris passus fuit iustus pro iniustis ut nos adduceret deo mortificatus quidem carne sed uiuificatus spiritu .Ex quibus omnibus sciiptuta testimoni is comprobatur Christum semel passum mortuum et in crucem oblatu oblatus cst aut quia ipse uoluit.E t hac quide forma no ostretur iterum nec unci offeretur Tametsi em anabapti sis Origenica consuetus dine asserant Christum denuo natum iri R esse passurum ut diabolos liberet tamen male hoc isti affirmant, et ut folciat anabaptistae scripturis sanctis hic quom reluctantur.Porro de hoc semel scribit Apostolus ni mirum semel id omne esse impletum. uod aut propterea altaris Sacras mentit no sit sacrificiu id ex illo Pauli dicto no coprobatur. Manet iram firmaueritatis collina Ecclesia, depulsisq; omnib. ignitis uersuti diaboli telis salua integra apud omnes pios stat sententia honorabile altaris Sascramentum iuge esse Sc acceptum deo sacrificium. Cuius sententiae non ego tantu sed oes sancti patres ante multa saecula fuerunt, quoru sententia non in ancipiti dubio situm, sed firmu N certii fuit ab Apostolorum tempore usep ad hoc nostru periculosissimu ssculu, quo tandem Luine
rus haeresiu multaru excogitator, & iamdudu condemnataru patronus pertinacissimus etia cotra hoc Sacramentu arma silmpsit.Et licet in Psal ciriscribens expresse confiteatur hoc Sacramentu per uniuersam Ecclesi am sacrificium esse in ne non sibi satis contradici e uideretur nunc sacri'
ficium esse negat. Iam uos fratres in Christo charissimi. utrum sit melius. expedite, sequi ne concordem & unanime totius Ecclesiae de hoc Sacra mento sententia uel Lutheri recens excogitatam tueri opinionem.Equisdem num liceat a Christiana Ecclesia tam leuiter deficere et priuati hominis sequi somnia, uobis tacite apud uos considerandum relinquo. i
598쪽
Redere oportet accedentem ad deum Heb.H.Re ipsa compe/rior fratres dilectissimi, dominum esse ducem uiae, dc dirigeregressus uiri,quenladmodum David & Salomon testiscantur. Ps is, uCuius enim curam agit dominus, illi omnia coopantur in bonum. Sic, ut scriptura asserit, quia dominus erat cum Ioseph, cuncta illi Prospere cree. p. successe M. Nam dominus omnia dirigebat in manu ipsius. Et hinc est, num. i. quod in Pluino scriptum de beato uiro legimus, quod solium eius enon defluet,& omnia quaecun* faciet, psperabuntur. Sic deni* in his minoribus de honorabili altaris sacrameto nobis usu uenit. Quandoν quidem dominus existens in medio nostri et nobiscu ambulans,no do . . usitat iuxta sanctae Ecclesis institutione .pserre Euagelia quae huic nostro .pposito unice deseruiut. Qi cum ex stupioribus racile intellexisti s tum uero in hodierno illo sermone lonne apertissime uidebitis. Ex eo iam Euangesto b hodierno die unica Christi sposa Ecclesia nobis exhibet, multa firma cotra sacramentorum euersores prssidia colligere possuν 'mus. Primo iram quu Christus etiam deus sit,& pro deo credi uelit aedebeat nemini opinor erit dubiu eum etiam esse omnipotente,ut deum Patre omnipotentE cofitemur.Quod si Christi omnipotentia non dissioremur,quae malum uesania est, 1 omnipotentia eius non imus inscias,& tamen quς in sacramcnto diuina illius uirtute fiunt miracula impossibilia arbitramur Adest prsterea illud Veniam, quo discipulis promisit se tae uenturum,dc accepturum illos ad seipsum ut ubi ipse sit etiam illi ἔμ' saeum sint:unde quis germanus Apostolici illius dicti sit intellectus, fa= i eis is in patebit. Nimirum Apostolus Corinthiis scribit: Quotiesici Q cos
mederitis panem hunc,& de calice biberitis mortem domini annuntio tis,donec uenerit, Innuens uidelicet hoc sacramentum faciendum & sumendum esse, donec unumquenque ad se uocauerit dominus, Ita enim ιpollicitus est senos assumpturum esse ad seipsum . Porro Q sequitur, Christum esse uiam ueritatem Sc uitam quid iam amplius expectamus: ibo. Quid diu nostrae rationi innitimur Christus se ueritatem esse assirmat,&hoc me omnes credimus. Credamus itaq; , quod ueritas ipsa de hoc uenerabili sacramento Ioan.vi.est locuta, & agnoscamus uera esse, quae
penes hoc sacramentum nobis est pollicita,quo de sacrificio huius sacra menti & sacris faciendis supra dis utauimus.At qnia in hoc Euange lio congruo sane ordine sex Facere a Christo exprimuntur, placet eam materiam altius repetendo pluribus prosequi,ut intelligatur cid in scri pluris Facere signiacet. In hoc igitur Euangelio Christus ait: Pater inane manens ipse facit opera. Et paulo inserius iterum subhcit: Amen ibri iacimen dico uobis,qui credit in me opera quae ego facio Sc ipse faciet, & 'maiora his facietari quicquidpetieritis in nomine meo, hoc faciam.Ite, si quid petieritis per nomen meum ego faciam. Quu ita in hoc Euanν gelio toties repetatur uerbumFacere, & Lucas at* Paulus penes hoc LM. Quenerabile allatis sinamentum Chinum dixisse scribant, Hoe facite. ς-ω
599쪽
non abs re fore arbitratus sum si diligentius illius uerbi uim et intutem discussero. New enim obscurii est,quanto cum damno publico isti errarent, qui temere, uix ulla, nedum ponderata scriptura. suas opiniones mordicus tuentur. Principio iram Facere in scriptura stricte acceptum fieri aliquid significat.Et ita secit cieus firmamentum duo luminaria ma/gna,hominem ad imaginem Sc similitudinem suam, muliere uero adus. torium.Sic etiam Moses tabernaculum Salomon temptu, sic dominus
ut Hester H. legimus coetu 3c terram fecit H quicod coeli ambitu cons Reg.γ tinetur: Sic deni Christus multa signa et miracuIa fecit.Omnia em, ut Heli ' 13. Euangelica testatur historia bene fecit,surdos audire,mutos loqui, a bulare claudos,&c. Postremo circa huius sacramenti institutionem
discipulos iussit, ut facerent hoc,&c. Quod non tam illis duodecim, qalijs dic tum esse uoluit dominus, Cum Paulus licet in hae coena no furarit tamen idem Corinthias faciendum commisis itiIam uero quod in uoteri deus, & in nouo Testamento Christus praecepit, ut fieret, id omne
factum esse nemo negare potest. Sunt enim innumera scripturae exem,
pia quibus illud comprobatur. Moses diuino iussu uirgam stuper mare extendens diuisit aquas,ut starent quasi murus a dextra & leua. Ad uerbum domini Moses petram uirga percussit. & mox inde exivit aqua. qua tam populus cu iumenta refocillabantur. Verbo etiam domini mu/ri Hiericho collapsi.& tota ciuitas est desolata. Nam nihil unquam tam magnum dissiciti inauditurno fuisse,in ueteri Testamento legimus, id ad iussum dei non sit faetiim. Porro in nouo Testamento Matth.x. MLucs x.quum Christus. discipulos regnum coelorum praedicatum mitisteret simul illis comisit,ut infirmos sanarent leprosos mundarent, mora tuos suscitarent, daemoniaque e acerent . Quae quum omnia ab Ap stolis facia esse nemo dubitet, & Christus in omnibus uerax inuenia'
tur intelligitis, Opinor, aeternam ueritatem circa hoc sacramentum misi nime mendacem esse suturam. Christus expressis uerbis dixit, Hoc focile:atque in hodierno Euangelio in se credentibus promittit illos ope'ra quae ipse fecit,se miros,ia maiora his facturos. Quod si Christus qui ipsa est ueritas, mentiri nec uoluit, nec potuit, cedant tandem obstinaudi protervi homines deo, fateantur se imbecilliores u qui diuinam Diapyta4ος maiestatem saurari queant. Intelligant quando, ut Psalmus habet. ipsi mendaces sint, se Christi ueritatem suis nugis opprimere non posse, Et tot Christi miraculis docti eius agnoscant omnipotentiam, & dicto/rum illius ueritatem adeoque firmiter illius uerso adhaereant,ut apud Christu non impossibile esse omne uerbum cofiteantur. Quod in secorint,non tantum illa quae de sacramento dicta sunt uera esse deprehen' dent sed fide confirmati credent si Christo placuisset, ut singulis diebus nouum sole & singulis noctibus nouam lunam faceremus, ues si maius quiddam a nobis neri uoluisset, quod id omne longe facilimum esset. Maior enim N multo potentior dei uirtus est 5c maiestas, quam res ub
ia esse possit. Quapropter dilectissimi in Christo non quid exiguis nostrae rationis uiribus deprehendere possimus, sed quid omnipotens
600쪽
sam: 8c dominus possit circa hoc secramentu considerate.Caeterum Pres magna,ia acerdos fortasse no optimus uidet, id animos uestros ne tantillum adem moueat. Postu em ut aliqd fiat dilo deo placuerit nihil refert,bonus ne,an malus sit ille per que dei uoluntas exeatur.Cuius rei testimoniu historia Iob phibet.Principio em bona 8c liberos Iob in ma Iob. i. nus sistanae dominus tradidit, unde Iob uno eodem* sere momento amisit septem milia ovium, tria milia camelom, quingenta iuga boum, quingentas asinas,septe filios,& tres filias deinde etiam obtenta corpus affligendi authoritate quia anima seruare a deo erat iussus, corpus qui' dem miris modis afflixit,animam uero, Q prscepto dei obtempare cozebat,no attigit. Quinetiam ne magnu aliud a malis fimposse dubites, mi dnuc reser, quae apud Marcum scripta sitim de spiritibus immundis, qui Christo p mittente in porcos ingressi sunt.Et Q Iudas non minora coete Lμ siis Apostolis signa edidit. Quamobre depulsis istis tetationibus, uerba L se Christi hoc facite ob oculos ponite. Per haec enim discipulis hoc sacra mentu faciendi potestas data est, non aliter atin dimittendi 8c retinenρ di peccata potestate acceperunt,u primum ex Christo audiuerunt Apo Ioan. soli, Accipite spiritu sincitu, quoruc in remiseritis peccata,remittuno
vir eis: quorucunq; retinueritis retenta sunt.Et haec quide de prima uerbi Facere significatione, quae de integro parare Zc sormare aliqd sonat, a nobis dusta sitfficiant. Nunc ad secundam descendemus. Est enim alia illius uerbi significatio, qus plus in se actionis et expeditionis habere uis detur et ita populus Exod. iiij. respondet Omnia uerba Mi qus locutus est,faciemus. Ac dias Deu.xq. uod pcipio tibi hoc tantu facito. Sic
Iudie.xvri. unus sep qd sibi ressitu uidebat hoc iaciebat.Et ita rex David stribit in Psit. Recede a malo,& fac bonu.Sed ad multis est opus cum P 3sex noui Testamenti aliquot locis longe clarius illius uerbi dei henda tur significatio ubi dignos poenitentiae Ductus secere iubemur. ubi non μ' 3 nuda uerba sed bona opa a nobis ema tantur Nam ille sua petra sdis Nati s scare dicit qui docet Sc iacit. Quare & dias ea nos secere iubet hominis bus q nobis ab his fieri cupiamus. Et seruanda ac secteda pcepit omnia, quae in cathedra Mosi sedentes iusserint. Factis enim et fructibus fidem
nostram nos declarare, n5 infinis clamoribus plebem exaoitare uoluit Christus, Propterea illi dicit, Hoc ne et uiues. Et apud Luca sitos hora Luc. olatur ut quum fecerint omnia quae praecepta sinat.eis dicant, Serui inu'tiles sumus, quod debuimus facere, fecimus. Huic adde, quod suis Coν r.coniorinth as sibit Apostolus, nimirum ut siue edant siue bibant, siue quid faciant omnia in gloriam dei iaciant. Et in Apocalypsi prima opera iascienda legimus. uamobre rectissime ad Romanos Apostolus, no au '' ditores. sed iactores legis scribit iustificari, Proinde sectores uerbi, &n5 auditores tantu nos esse iubet Iacobus. Et uniuersi scriptura in tace tihobare,u audire Sc credere a nobis requirit. Sic etiam honorabile altaris si eramentum nos lacere iussit dominus. Mensae em domini participam res talem rem iacimus quae memoria est,& uiua recordatio amarissimae
passonis Christi, quemadmodum ipsetnobis commisit, ut hoc facias