Sancti Hieronymi stridoniensis Opera omnia, quæ extant. Mariani Victorii Reatini episcopi Amerini labore et studio ad fidem M.S. & vetust. exemplarium emendata argumentis & scholiis illustrata. Vita item S. Hieronymi ex ipsius scriptis ad eodem Victo

발행: 1623년

분량: 288페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

101쪽

COMMENTARIORVM HIERONYMIO A

num,&stipula: de qua& Apostolus loquitur: Ligna, sce' C A

Ecce ego stridebo

subter vos, sicut stridet plaustrum otiustuseno: Si peribit Raga a veloce, S fortis non obtinebit virtute sua,&robustus non salua bit anima suam, S te nens arcum nonabit, de velox pedib. suis nos aluabitur,&ascensor equi n5 salvabit animam suain,& robu- si' corde inter sortes,

nudus fugiet in die illa, dicit dominus.

Amasias sacerdos Bethel: Hieremia a rege mandatum est, cie verbis domini loquemur ad populum, intantum v etiam sermones eius igribus concremaret. De hoc loco haeresim suam Titiantis Encratitarum princeps sti uere ni- , titur,vinum asserens non bibendum, cum & lege praece pium se ne Nar raei bibat vinum, ε nunc accusentura ptoplicta , qui propinent Na-aaraeis vinum Qui si literam sequuntur in omnibus & Iudaeacas fabulas ecclaius ingerunt c litisti, ergo Neomam nutrire debent.& vita passam ac viridem non comedere,d super matre S patre morauis non ingredi: S: si iste lices cerint, de fuerint humana vel fragilitate vel necessit Me su rurati, radint capita, & irriti lint omnes dies consecratio.

i. f nis de taboris eorum .Quod si hcc non faciunt, neq; pol sunt

mor: Iudaicorum cauponummi aquam vino, umbraesveta cuangeli gratiae, le-

is necessitatem : emicratem lani intelligat, qua curissae culai ib.inebriant de obruitur an1met vigor,dcillos sphetis mandare dicentes, prophetetis 'ut liuore superati, prohibent eruditi,s viros docuinae prorerre sermonem. Et di- Mai. c. . cente domino: VA, - δι potivi e sinita illi ec&ratio iubent, ne loquaris in nomine domini: maximeque si ille qui doceat,non turpilucro, de gloriae atque iactantiae, sed utilitati legentium. audientiumque prouideat. h ore rostriLI. subier ari morῶ . um' - - non. cxc.J Me vobis praestante beneticia, de educente vos de terra aegypti de interficiente ante faciem ve-iliatri Amorraeum, ut possideretis terran eius, de suscitante de filiis vestris prorbetas, de de iuuenibus vestris Nazaraeos. vos inebri ibaris Nazaraeos meos vino, de prubetis dicebatis, ne prophetetis. Idcirco, sicut plaustium stipulet . vel faeni oneres grauatum, stridore dc sonitu longe exululat, sic ego peccata vesti a vltra no sustinens,&quasi nipulat, i trade astricendio,clamabo dc dica: Niseit Maa, re que

Hebraei Hieroboam illiu Naba. si intelligunt, qui prius ints S AEgyptum si gerat. Hic autem non ipsos principes, sed do-

β. mos eorum & sobolem accipiamus. Et I ms m enne it tutus iis is : sine Baasan interpretamur, qui suit ad l-'' lapi oniptissimus: ιν b, mn utatuaLit animam uati: hunc hic Amri sentiunt. Et tenens arcum, non stabit siue susti

nebit: de Rhu filio Namsi qui Ioram regem Israel sagitta

Manahen intelligunt: qui mistra sestin αs regi Assyriorudona dixerit. Et a se. sor equi qui nc salvisit anima suain: hunc Phacee filium Romeliae interpretantur , qui iuncto Aram, id est Syro, sub rege Achaz Iudam multa vastavit.

in Solus Osee, quivliimus rex decem tribuum it,3 et rantem populum ad Dei cultum reuocare conatus est , quasi nudus egreditur de incendio. Nudum a in vocat , quia sub ipso decem tribus captae sunt. Hoc Hebraei autumant, δίsicut nobis ab ipsis traditum est, nostris fideliter exposuimus. Nunc alit ad nostra redeamus: Voluere se subter eos sicut plaustrum conantinatur Deus leno vel stipula grauat ina: viqilia frumentum ni habent Q in hort a cenda tur so num eorum de stipula incendio concremetur. Hoc

aut cm ill st, super cuius incendio Aebiliter propheta cc.

manducandum primitiva. Heu mihi anima, quis periit econtrario, quia nudus est x Christi perditat vestimenaeueriens de terra, de quirinum iaciat in hominibus non tum, de quo in Apostolo dicitur: Inami eum Christum Ie. i. C. . est: nci in sanguine iudicii ducta reliqua. Hoc est s. Ium. Et in alio locari non m λω eme u .

: Nihil

niam in die domini in igne reuelabitur. Plaustrumque quo voluitur illud est,de quo in Esaia legimus: l a ιι r Moia sub eo μι- ιon uocaturare, alio lo- 2 s : 1 inquit

e multus, 1ui di bamur a evom nin. Si gradu concito sa rimus, peccatum nos apprchedere n. n valeb: sinat illaruerit malitia pedes nostros, loquemur cum prophetaaa Deum : 1 oat 'νι rura , cri'. at ciet ij si Dς plia iit , maris eursotaus Apostolus loquitur: Non menti , que

t- - Maisi: non quo fortis ut . sed quo sortem esse se torui: Siue qui eonfidit in sortitudine sua,S: non in Dei mi- D sericordia : iuxta illudqiuod scriptum est: Perdim q. - 1. r. l.

quo perare possit vera sapientia, Z veritatis intelligentia repro ari: scd quo eorum pereat sapientia , qui apud se videantur esse sapientes, di in sua eruditione conlidunt. Robustus quoque siue pugnator qui non salvabit animam suam ille est, qui nequaquam Apostoli possidet ar b. ιι maturam; habens scutum, sed non fidei: accini iustumbos, sed non in verit te: indutus lotica, sed ium iustitiae: r,rians gladium,sed non salutis huiuscemodi pugnator non sanct incat praelium, nee domini po est bella bellare, contra veritatem dimicans promena cio. Tali pugnator non potest dicere: ido, .

Aa ea. refusimn me nu . Habent te sagittarios haeretici. qui si ustra tendentes arcum, sagittam domini sustinere non poterunt,qui loquitur per Escam: a Mem ut a- agma uel λ. in retra a. ni. Isti lunt sigittarii, de quibus es cloa

Ἐχ inquit Apus si nou .l a Hur propter acu.men ingenii discurrit notestimonia scripturarunt, acor . totum eloquentia, vel sophismatibus da aucticorum op primere nititur veritatem: dc in eo. Prae' dietur de corruet. qui non in Deo, sed in suis pedit rus confidit. Ascenset quoque equi non salvabit animam suam qui ignorat di- , .cium per prophetam: araxes mass. 'e ... Et nescit scrib

mini alvabit animam suam,sed periens audiet: minckω-

miti rin . Robustus etiam corde inter sortes nudus si ei. Qiii locu duplicitet exponi potest. Ut aut ideo possit Ova lere, quia expoliauit se veterem hominem, depellice si unica peccatorumae nulla libit

102쪽

rabiles proderis Lltitudo su sed in die praelii atq; eerra sit. Sunt qui primum exemptu aestimant continere do i & absque armatura Apostoli nam . quia non posiim duo pariter ambulare: nisi sibi an resistere non valens, hostibus terga praebcbit. C A p vT III. A Via. γε iis, inci Ad filios Isiael prophetalis sermo

IA diligatur,&qui filii Israel sequEs versus oste-

T A Udite verbum,

H ε s. te consenserint in eum qui fecit utraque unum,& αmu em: secitq; inter eos pacem, S eopulavit vinculo cha-C A P. III. ritatis vicusuerint simul duo,

S ε ν T. Postulent a patre de impetrent quod locutusestrui aud rogauerint. Plae sitnt ,

uae viro

gnatione u eduxi de terra. rypti: quod non solum in de

duo ei m. addentes Iuda 3: cl: super omni cogna- I ael, o contra o. de quibus ad Heliam loqui- redimin , debemus accipe- tione, quam eduxi de mnem tribum , quam tur deminus: Metilio nia Ierias Ru ν ἡ x . Omnes n. de terra AE pti terra AEgypti, dicens. eduxi de terra AEr m. -luari rum,ctu πω μ' - pduxix.& rara'm a. si Titummodo vox eo- aerent. V. -L-is ante Baa. Lon alio ' 'gnoui ex omnibus co- vos coli uide uniuersis solos vos cognoui, et creator viiii bo iupcr sor autem duo redacti fuerint in sum omni u.& vos habui re- vos omnes iniquitates mnes maluio , Das. unum, adhaerebunt domino. culiarem populum meum: id- vostras. Nuquidam- Si ambia mi In &ficiunus spiritus: Q enim i cis ι ι circo super solos vos, omnia bulabunt duo pariter, mul omnino , nisi co - η p i με.

Et iudieium Dei bit catulus leonis voco rem seram de calia suo separentur, statim eos leor de domo eius dicitur habere de cubili suo, nisi ali- omnino . nisi ahquid piens inuadet: de quo&Pe- quid apprehenderit ro erat ' Si caris aula Urus i C. Nur sanus eii σιω-iabis tot iam dictum sit: cpe- Nuinquid cadet auis Aper terram siue --

tur, quem iurab. carnis excipi. VςVpς Vmquid Ru έν μ' Aper terram an risit, , non in vinetis, no inu, .sed etia ille, de quo diis Ap ςtur laqueu de ter si ahquid V e . de olivetis, nee inter ligni poesti h a. ει audi imae..u- ra antequam quid cc rit Z Ω inget tuba in misera, quae laudant Deum: Aq. Vnde S omnis populus periti Si clanget tuba ciuitate , O n tus sed ubi illuae sunt & ineuitavid bat vocem Dei: ipprie ad in ciuitate. Ne popu lus non tim bit 'si extimis . humus, ec bestiis commoran sex sic domini, quisen no expauescet 3 Si erit titia in et His . - - ά Nnod solum 'la ni pa ς-

te, AEonia, ciuit,te1ὶ 5: Deu4 Vcrbu, nisi reue uetiuerat eruditisnem omn, enim qui Merai, amat te- quos ex omnibus tribubus ter- lauerit seam nebras, em: de qui b. raeeognouit, dicete Apostolo: le in psalmo legimus r.

o. Et in alio tene rus, facta est nox uni εροι ransidiant omn erasu ita: loco:QM lignorant, inora M . ta ei oes cognouit Deus, Casuo bonum rugient s. t rapian quaerant a Deo sese H . sed eos qui eius cognitione sum dignuloquens in euange- .rit enim catulus leonis non eam praedam i possidet,lio: Reie ea me operari,in ηεπι- ,n sera ab . In eo n. quod quae suae est potestatis: sed vide ecclesia Christi rapiati de operatij iniquitatis sunt, ignoraturaDeo: idcirco, inquit: quodc in Habacuc scribitur: Esici rati eucta. rua poem Has M. i. achia solos eognoui, de meos habui, visitabo super vos oes est eorum quos discordia separauit, ut perdant alas quibus iniquitates vestras. Pe militi tu domin-, corripit, eastigat. - prius sublimiter serebamir , de de eoelis in terram eor-- , tui. ue rem ii.Et pulchre dixit: Visitab ,3c no per- ruant, teneantur ab aucupe, qui melius dieitur . ; tim: quia plaga Dei vilitatio est, atq; curatio. eo quod barente visco, aues liberas capiat ἰ quae propria inquit iniquirat , siuem reata vise aia: quid impercussu voluntate ad terrena descendum:de quibus in Prouerbiis t. νremaneat, quid non recipiat sanitatem. scriptum est: Non iniuste tenduntur retia auibus: Iustae b Numma a Lbunt uota iter, e J Lepi in cuiusda nim ruina est peccator v. mi cum habuerint alas colum commentariis ,rem dissi ei lem persuadere cupientis: octo bae,3e per aerem volitare diauerint, pondere peccatorum steletibus. impietatibus atque peccatis mimumDamasci: ad terrena depressi sunt, dein vitio suo assi serutrisco de .seeundo Gazae8ceperis urbibus Patieminae: tertio Tyrii quo Ec in Apostolo legimus: a. Ioel , serie, 'quarto Idumaeae, id est. Edom: quinto filiorum Ammon ea reipui O uur. aria pinna est discordatium,ut capian ierio Moab: septimo Iuda: hoc est duabus tribubus: om- tur laqueo:qui non in coelo positus est sed in terra: quo, uo,stultimum est, Israeli, id decε tribubus totidem com . quod euaserit sanctus gloriatur ic dicit: enim Mura . arminationes nunc redditas: Fc primam primae, id est, Da. rasser erepta est δε time veri trium arueus omri tui. n. nos

miscnsecundam secuta, id est, Gazae, reliquas reliquis b crati amm. Iste est contritus laqueus, de quo Apostolus reso dere: vim verum sit, nouerit ipse qui scripsit. loviciar ad credet omne, --tre Manam sub ed bis, , sisti Alius autem putat sex exempla proposita, Quorum pariter velociter. Rursumq; in Dauid legimus iuxta semitam se an in via ambul uitium, de leonis tumentis in Alrii, de camii datum posuerunt mihi. Non ei, im posim decipere sim leonis dantis vocem suam cum aliquid approbenderit, de plices quoq; credentium, nisi nomen Christilposuerint, tuis opta ab aucupe,3 laquei qui in terra defigitur adca ut dum putamus nos C liminuenire, pergamus ad A riendam praedam & tubae in ciuitate clangentis, hisq;xx- 'ichristum. Quinta poena est eorum qui reliquere parenis empli, redditi similitudine: ut quomodo sineriora cau quae exuperat Omnem sensum, de udominus pergens ad sim tabent,6c non sunt,nisi ilix posserint: sic nullum in patrem, Apostolis dereliquit, dicens: Diem in am Io vobM. ciuit e accidere malum, st domino pcipione nota iuva parem mea telin is ut in ciuitate domini constituti, Sadierony. m.I. G i i

103쪽

COMMENTARIORVM HIERONYMI

bus quoque quae dicuntur e verterunt a Asdoa

, 'bae sonitu terreantur. dquid n inscriptitiis sanctis' dicitur ba comminans M S grandi voce aures creden- tum penetratis. Si iusti sumus, per tubam Christi ia beatitudinem prouocamur ii peccatores, audimus quae simus tormenta passuri. l,lum autem quod ens facit in ciuita

amictio 3: cruciatus: de quo i legimus:s, tam urima.ua ... lavcrit sc crcrumsuum ιiae. tribulatio&angustia. Et sic Os suos prophetas. in propheta legimus: Drata I corugiet, quisn5ti

nebrae conuaria sui x luci N phetabit Auditum diei, ite de paci lium c xx ' inaedi Azoti,

si istinen E sciamus inseri pti,dc dicite: Congre-ptutis sanctis malitiam inte: - samini super montcs dum non contraria vi miti a Samariae,&videte incipi, sed afflictionε, rena Q , sani multas in mediod: angustiam, unum a 'μὸς de olumnias p i ,. 4 Io sumamu ςx ptu tiere, in penetralibusve si se M a seMuxiis o fit, se,cr eius. Et nescierunt incere rectum, aicit c ῆς

LMisi ἀεν rem. Malitia thesaurizantesiniqui--q; ibi subuersio Nini uitaru tatem de rapinas in ae- est, id per propheta Deus suς dibus suis. Propter ca

ur tormeta peccantici Sequi- cumietur terra, Sc de- tuta. Devi trahetur ex te fortitudo tua,&diripientur

siue torre ionemsuamst uis si x aedes trophetμ.non quo omnia Deus

- revelet prophetis, quae in calo faciat,vel ante iam secerit, sed qua facturus interris sit. Reuelauit Noe seruo suomc ι esset inducturiis diluuium. Reuelauit Abraham de Loth Il, Lit ι seruis suis,marsurus esset Sodomam&Gomorram, Ad uM i. A mam&Seboim. Reuelauit Iobb interpretationem 'innii septem annotum famis in AEgymo, de Ionae propi, tae subuersionem Ninive, ut qui auairent ventura suppli- cia aut agerent poenitentiam Stormenta vitarem,au cotemnentes iustius punirentur. Ita de nunc d as reuelat per Amos suiuum sua&ptoplistam, quid facturus sit decem tribubus, vis fuerint ad meliora eonuersae, & idola deseruerim,de imminenti periculo liberentur. Et nota ιν ci mens ta benignus Deus semper futura praenuntiat. nec satur inferre Hipplicia. Et v naeretici calumniatur in crea. tore, quas leuero S truculento crudeli, & tantum iudiee eo quod nullii sit malum in ciuitate,quod ille non faciat hos nos reset imas ad magnitudinem misericordiae , et non inserat poenas ius ante praediiserit.Qui autem praedixit,no

vult punire peccantes. Lee,inquit.rri et,cr qu

nisut Lia,u ins in hocloco non pro impossibili, sed pro raro accipitur ille enim non time ii, & ille non prophetabit, qui propter duritia suam audire contempserit. Et est sensus iuxta historiam. Si id

leonis vocem omnia contremiscunt: S: cuncti animantiunatura terretur, nos iubente Deo ut loquarnur.&annun-

ciemus populo uctura supplicia, non plophetabimus: noloquentuti scio quendam in suis scriptum commentariis reliquisse, leonem rugientem diabolum intelli sedum. &rugiente his qui petituti sunt Deum aut qui loquatur per prophetas, referendum esse ad dominum Saluatorem, ut quomodo illi in malam partem audiunt leonis rugitum, de capiuntur in mortem, sic sancti in bonam partem dominum Iccipientem audiam 5 saluentur. a a se actet . au i cc.JSupra dixi 'Amos propbctam specialiter,imo maenam voluminis partem ad decem tribus,quae appellanti istae &Ephraim:&Sama xiam Prophetare. Itaq; etiamnunc iubetur , ut annuntiet Aetolo. dc terrae Ap) rci, quae sequuntur. Ilio Azoto nescio quid volentea lxx. posuerunt,cum Motus lingua

nis habent. Diciteanquit, ut congregentur Agentes, γῆ ain vicino sunt,ti videat scelera Israel, ne iniqua putet Dei - esse iudicium:quomodos diaceret: prius videte i faciat, de

sejam adseruos δε- - e sentetiam eon pro phetas. Leo ructabit, oe bate.Pulchre i. intulit: super

qui non ' Domi- montes Samariae .vel civitatis nus Deus locutus eis, quae nune Sebaste, i csania-er auis non pro Ia- ria Vocabatur,verum GH- V . uincis, quam montuousi ta

gam: τι montim calumnientur pauperes in re Samaria, ovi e mi netralib. ia dcoinnino rectit rabilia in mediis facere nesciunt,thesaurizates' r sibi non aurum S pecunias cl

- ria retertur adhaereticos, qui

Deus. TI- inindricita Dulcis; rus Ur in circ-Π sementiuntur,praecipit sermora tua deserta erat a diuinus vim genti b.l dicent, detrahet de te fortitudi- quae no habent notitiam Dei: nem tuam , ct di i - in quarum doctrina ignis ex-

r ures est, A tribulariob auo stia: ut considerent taliam a mariam,&ascendant ad montes superbiae eius, Sc videant multas insania in medio ciuit is, dii unusquis , fingit Vvoluerit, S: adorat figmentu uin: ut Marcion bona Deude otiosum. ut valentinus triginta, de extremit Christum, que appellat ν--. i. e, a mitu, ut Basilitas,qui omnipotente Deum portet os o nomine appellat Ze eunde secundu Grxcastiteras, de annui cursas numerudicit in solis circulo contineri quε obnici sub eode numero aliarum literatu vocant Et iberae inertiae in balcainobarbeloq mirantur. Nonneltae insania lunt,dcinuit; insaniae: unoquoq. fingente, v in animum cius in eideriti Calumniam quoq; patiuntur in penetrali seius: siue opprimuntur simplicesquiq; credentili, dum sub nomine veritatis colum mendaci 3,de omnino rectiam si te nesci ut, quia perdidere tramitem veritatis . nec credunt in 14. aeo qui dicit . Eiol. - emas. Et ille aut inant sibi dogmata iniquitatis, de rapiunt atq; concludiit in aedib. suis. quos potuerint falso errore decipere Sin aut placueri ut legam'

Assyrios et tamen in Hebraico non habetur dicamus hos esse, de quibus scriptum est: αἱ cam versea .. - piamur hxtetici ab Assyrio . de teneantur in terra AEgypti, de qua iam venientes ad ecclesiam liberati sunt.b I retrahae. ιδ Pro Tyro quae in Hebraico duabus . lneris scripta est e V N de xppellatur s M, quod 3c A- f te

quida de Lxx. simpliciter transtulerunt. Hebrius qui me in s lac scripturis canis erudiuit, tribulationein interpretatus est, nec renuimus eius sententiam . quia de Symmachus, qui non solet vetia tum sed intellidentiae ordibnem sequi, ait, obsidio Ac circundatio ter xx. Uro obsidi

ne, qua ab eo dicitur sortitudo a Tli dotione posita est qui putauit non Sc 'x,quod tribulatio vel

irrussicitum sed 'im legendum, quod propricies retur au petram durissimam, quae Graede appel tarde quam nos Latine silicem dicere potiumus. Loquamuiergo de singulis. I xx. dixerunt se id est Tyrus de per circumitum terra tua, videbatur'; pen dere sententia. Addidere e No de suo . D e p. π , dest. deserta erit, uec errori optrium est, ubi propter verbi

ambiguib

104쪽

lN AMOs PROPHETAM CAP. III.

ru ambiguitatem&tribui ditio de Tyriis dici potestEt est sensus: Super monte Samari; multas popillus meus insanias perpetrauiti calumniam faciens, de recta penitus ignorans de thesaurizans tibi iniquitate & rapinas: Ideo tribulabi tur siue conteretu dc Ailyrio exercitu terra circundabitur eoru, cdetrahetur,ait exte 5 H E A.

titudo tua de diripi criarm X-

dibus tui qui talumnia de ore

ex miserorum;acrymis con- crura, aut

gregasii Haeretici quoq; aut extrciatu auriculae: sic tribulabunt ut in die lucticii, cruetur illi; lsrael, qui&omnis eorum fortitudo at- habitant in Samaria,

tenuabitur 3c dii ipietur ux plaga lectuli, S in habuerant rapini Gyx Damasci grabato. Auccclesiasticostribui stur, de lacob , dicit do-

circundabuntur testimoniis iminus Deus exerci. scripturarum .de detrahetur tuum: quia in dic cum ex eis sortitudo syllo*ismo- vilitarc coepero praeua O,3c verborum arguti qui- ricationes Israel superbus suu dogma brmau ra viiii tabo de super

decclesiam reuertamur. putabuntur cornua antaris, de caduci ii terra.

id in principio Amos ubi Et pcrcutiam domum versiculos illo, di iteruimus: hveniale in cum domo Dominus de Sion rugiet, dc aestiua: dc peribunt do- de Hier dem dabit vocum mus eburneae, dc disii

suam Sc laxe t si ci0s p -abuntur aedes inultae,

storum, de exiccat est vertex . 'Carmel ladiximus illum uti, uicit dominus. suae usum esse sermonibus: ut quia pallor gregum nihil tertibilius leone cognouerat, i. x tam clomini leonibus compararet. Iuxta hunc ergo sensum etiam nunc de eo, quod saepe viderat sumit exemptu: de sic decem tribuum parua reliquias de Ailrriorum narrat manibus emendas e quomodo pastor deuoratis onmes bus membris, duo crura aut extremum auriculae de leonis faucibus rapiat: positoque comparationis exemplo: ita inquit,eruentat fili j Israel. decem videlicet tribus,quae habitabant in Samari in plaga lectuli, de Damasci grabato. Quod mihi sic explanandum videtur. Legimus ita Esaia, a Rasin resem Aram, id est, Syrorum . qui regnabat in Da in eo,&Phacee filium Romelix regem Ilrael, inito i dete conita Iudam venisse pugnates, de quibus dominus praecepit Achaz regi Iude&Hierusalem, ne timeat duos temiustos torres, quando in sJgnum plenae libertatis. vir sinis ei dc conceptus de partiis ostenditur. I illi ergo Sama rix habitant in regione de plaga lectuli, requiei centes in Syrorum auxilio, Se in Daninici grabato , tibi victoriam . pollicetes, vi quomodo qui sessus est refocillatur in lectu lo, se illisiaetas vires vicinae getis auxilio roborarent.Vnde & in eodem Esaia per irrum dicitur futurorum, quod nascituriis si puer qui prius qsciat patrem & matrem voeare, accipiat spoliae Samarix, e virtutein Damasci , quae scit. contra Ilierusalem iunctis virib. dimicabat. Pro pla- si lectuli Damascierabato I xx transbiterunt ori που-- id est, contra tribum S in Damasco: ut o 'ν iuxta tropologiam reseramus tribum ad Iudam, Dania-scum ad vocationem gentiam, de quibus unus grex factus est domini. cuius saepe oues leonum feritas laniat, de quorum faucib. vix duo criira aut tremum auseriur auricut is, io , lx in crure via standitur doctrinarum, inaure sacramenia dictorum. Vnde de Apostoli absq; calciamentis de ulla mortui animalis pellicula, nudis pedib. iii bantur ince

derein ad credentes dicitur: . Mi ha naum audi iam lat.

In Apocalyps quoque Ioannis legimus. χι hibet amesau uar Δυι--siussit nianifestius per prophetam: ponit inquit cerin mes A arrdinini Giter tam haeretici quam magistri eorum daemones impedi rei estinam, de intexere retibus: ut in via, qui Cbristus est, corruamus. Sed si venerit vir ecclesiasticus de homo Dei, de Sinison, qui interpretatur sol) leone interficit:deseen. S ε ν i. d sq; in insemilacum, qui a- id. ι ..tur res es t . His restis crat tempore niuis,

tis avr b. dominum senui. 8

Donu crura, autem verba eiu audite vale M. tremum au l. f. e

ahe gentur in IsraeL Quod in principio ea pituit

habitant in nonaria iuxta Lxx. positum est, iacer-ι ira tribam , se in do ς : in Hebraico non habe Damasco. Sacerdotes au- verbo legitur e , contestamini d 'ν Aquila interpreta I

pium verbum podiisse Hebraianus Deus omnipotens eum: quod quidam non in i uia in He τλ- ligentes pro φ ο v leperunt mit irar iniquitates Israel - , id est . sacerdotes. i raeci super eum : et far p ut isermo propheticus, ut super altim Rubet, G . deinde con moduntur cornua alia ui domo lacob, 1 e.

in decem tribubus , ouae dominus dixerit. Cum ccxpcro,

terram. nil m or inquit, visitare praeuinc tiO- percuriam domum ρω- ne, vel impietates domus Itanaiam per domum a- rael, dc ei reddere quae mere-siua per bunt do- rc captiuitatis tempus a Lmus eburneae , O Hii Mςnςri tunc destiue ut alta- cientur domos abaemia Ilipl, ubi erant aurei vitii

tari I : Q Hieroboam quoque manum extendente diruptum Hest:&ruent in terram Assyrio vastante confracta. ερρον 3 Ret. is ..ti or,inquit, L mum Mematon um Z Aua: quod simpli citet iuxta literam accipere possimus tantarum eos suisse

opuin, ut duplices haberent domos, hyemles & aestiuas: quarum aliae verita essent id Aquilonem. aliae ad austrum: ut pro varietate temporum, frigori, dc caloris coeliq; tem periem prouiderent. Possumus domum hyemalem appetis lare regnum Israel: in qua frigus erat religionis de cultus Dei, variiq; ventorum turbines & caeua tempestas: dedo mum xstiuam Iudam de Hierusalem. in quaerat temptu,

de offerebantur holocausta mane dc vesperi, dc vigebat calor religionis. E 'ia. . ., ait, di inui eburne . quod dc iuxta ibi storiam stare potest: Legimus enim Achab restem Israel tanti, fluxisse deliciis, ut domu sibi inuineam fecerit. Proeburneis,domos dentis, id est, elephatinas in Hebraeo in lon mauenianus. De qui b di in quadragesimo quarto psalmo ti-ptum est: domitin eburn . 3ω - de, auero res haeres Mix b mrctur. inando vistare ccpperit dominus praeuarieationes Israel qui prius Deum mente cernebat visit libit de super altaria dethel: non unum altare. habet ecclesiit: sed altaria haereticorum plurima: Tot enim habentillaria,quot schismata. Amputabit 5 cornu altatis,quod per superbiim unum se babere iactant. Cadentq; eorum cornua,id est, arrogatia in terram: dc percutiet domu hye- maletn: eos haereticos qui laborant cotinentia de ieiuniis, xerophasiis. hameuniis e litibus Tatianus est, de Mani chaeus Et domum aestiuam: ut Nicolaitasse Eunomianos, de veteris haereseos nouos sectatores : qui propter ventris ingluuiem, omnem recipiunt voluntatem. Li peribunt domus eburneae qui artitici dente Ac rhetorici nitoris sple- recompotitae sunt. Et dis lipabuntur aedes multae, quae in toto orde dispersae sunt.Vna n. Veritate surgente, multa

mendacia destruentur. Pro domo hyemali, πιν mei es, tax transbiterunt, nos intemretati simus pinnatam,eo quod ostiola habeat per sene iras, & quasi rui. neas ad magnitudinem frigoris repellendam.

Divi

105쪽

δ DIVI HIERONYMI PRESBYTERI

IN SECUNDUM COMMENT

RIOR vM AMOS AD PAMMACHIUM,

EGI in quada cotrouersiari inbecillitascorporis, animς quoq; vires secia tralait. Ecotrario Pau-I' Apostolus: , in 'quit,tuc fortio um,&virtus in infirmitate perficitur. Spiritus enim

Contra cariacm,&caro contra spiritum: haec inuicem sibi aduersantur, ne quae volum illa faciam'. Vnde & in euangelio ducitur: visu promptus est, A Ora autem inplam . Senectus multa secu &bona assert &mala. Bona quia nos ab impudetissimis dominis lilarat voluptatibus: gulae imponit modia, libidini fatigit impetus, auget sapietia, dat maturi orae5silia 3 frigescente corpore,dormit cum per tuavirgine Sunamite: luxuriamq; contcnens cumBerzellai, delegat eam filio adolesceti Cama. i a liam,& non vult tras ire Iordanem, atq; in alienos RQ f fines de suis finibus, id est,regionibus, ire. Quae auicni putamur senectutis mala, ista sunt: crebrae infirmitates, pituita molestissima: quam Graecorus ij M. i,alii nuncupant: caligates oculi, acesceres cibi,tremes interdit manus, nudi gingiuis detes,&inter cibos cadetes. Adhqc tormini b. δ aculeis stomaclii, podagraeq:, dcchiragrae dot u riae saepe torquetur, ita ut ne stilum quide aut ca-

CO MMENTARIORVM

HIERONYMI IN AMOS PRO-

p R E T A M. LIBER SECUNDUS.

is bilis S Thodotio ipsi uti verbum quae estis in monte Sa Hebraicum ' ieir: s Sym- maris: quae calumnia machi interpretatione secuti facitis egenis, S con qui ait, Lai. νωφ', i. - - stingitis pauperes: tu α

autem ad principes Israel,& afferte & bibemus. Iu . Optimates quoi ; lecein tri. rami domoriis Deus buum, qui deliciis ac rapinis in sancto suo , quia

vacabant, ut audiantierino' ecce dies venient su-nem Dei, S: non aratores bo' per

ues, sed vaccas pingues de at tmento se eas nouerint. siue quae nutriantur in pascuis Βλ- san,quae sunt loca herbarum sertilissima:ae per hoc similicat eos,non agriculiutae sed immolationi de sui praeparatos. Vos vaccae pingues estis in mine Samarix, de humi .les quosq. c ringitis, Sc dicitis dominis vestris i .e pasto. ribus per quos reges intelligimus 3 Date nobis, de biberiit , i. e. iubete tantum,&nos cuncta vastabimus. Ex eo autem et posui date nobis,& bibemus bc non dixit. date de comedemus, ebrietatem eam significat in vino atq. luxuria, quq intum in litiscuertunt. Iuravit itaq; diis Deus

in sancto suo, vel in semetipso, vel in filio vel in terlo,vel in omni qui sancti, sin, c appellatur templum Dei Q ad uelitura in dies no lonsede post multa saecula, sed iam im

minens dies captiuitatis&an ustiae an 'uo vaccae leuens ι bicioib in contis,& reliqui earu in ollis servemib.pro quo in ite , domi braic. x narin ea, & apud Aquilam scriptum ei in lebe-lamum tenere queat. ut suis pedibus no possit incedere magnaq; parte vitae videatur esse trucata, dcmultis membris praemortua. Cum liaec ita se habeat: in malorum com daratione tolerabilius sustinebo morbos, dummodo una& grauissima domi ita libidine carea. Patitur quide de seriectus nonnumquam incentiva vitiorum, nullusq; , iuxtas

ctum martyrem Cyprianu, diu tutus cli periculo proximus. Sed aliud est titillari, aliud obrui voluptatibus. ibi cum Apostolo adolesccria loquitur, ,..

quae nouit virentis corporis necessitates: Non enim quod et D bonum,hoc a ,sed quian malsi a facio. Et, misere homo, tuismetiferabit de corpore mortis huius Ilic te raro inter c mortuos cineres scintilla sublucens reuiuiscere nititur,& ranae incendia non potest suscitare. Quamobrem Pammachi ca. no iam mecum capite impetra mihi a domino, ut comitem mihi mercarlia cre sapientiam, de qua . scriptum iliam, . abis te: honina amplexabitur te: ut ipsa adipuate 5e socia, coeptum in Amos opus expleam, secundusq; liber principium sumat a vaccis Basan. ut qui in Osee Iropheta de vaccis situ e vitulis Bethalicia pleno sermone

tractaui: nsic quo ii de vaccis pinguissimis possim disserere. D.

tibus pisciculoru .Pro contis auoq; qai Hebriace dictitur, . nux: Aquila interpretariis est, clypeos: Syinacb. de I xx. , i. e arma, lus Theodotio ' que nos secuti,c tos vel hastas interpretati sum'. Hoc aut significat, ' capiantur in praelio,&por inuratri, auseratur iure victoriae. C A p. IV. seruast ncceptam vaecarum S ε p r m aphoram, ut quas esse pin

nitides , si uentissim minutos pisces pa- monte Samaria , quae riter inuoluit: ito vaccas Ba primitis reperes : si absque ullo ordine captiuic conculcarιs e nos: tatis naiscrus opprimendas.

est in , date nobis ut i - 4 1 εν , explanari psit: Aperta vobis

ιιbamus: iura μιι dom/- est e,ptiuitati, vita. lebenus per fandisi suos, ies vestri suerint exusti exibi

quοmam ecce dies iis altera corra altera: secoda

men, licta ordidioma qui pro eo

q nos dicimus,mutuo vel vi. cissim .imulierε di mulierem,h.e. alteram contra altera V cant. Et proiiciemini, inquit, in locis Armeniae,q vocatur Arinona. DeniqueSymmacli.ita interpretatus est: Et pro ' ι-χινα rinen Iroqaib.Lxx.monte Remman: Aquila monte Amnona Ti Odotio inolite Mona quinta aut edi- Ο.excelsum montem transtulerunt. Verbum aut domini, i, vaccaeBasan iubentur audire, secundum coeptatropolo rigi&m,haereticis pcipi τ qui ventri de gulae servientes, re appellantur vae pinguissimae, sue vaccae ignominiosae: hoc n.interpretatur Balan. ix. , u si conuisonem di- , cere voluerimus Babylonem magis qBasan interpretabi- 'mur. Hae vaeca pingues siue ignominios ae& Midae ina Basan&hoe intelligitur in monte Samariae sunt: ut & in O

see dicitur: ., Ver itulum tuum Samaraa. Et rursum in eo. dem inlatio ιμο erat bitistiis ura fama i in ita. in m. te

Samariae: quia semper erizuntur in superbiam , 5: tibi

sublimia

106쪽

sublimia repromit t. familia ouoq; eustodia dieiturinsibis custodiant sermone, diu sit quia custodes 'xcepi rum eius se iactant Q ur calumnia faciunt egenis,& con irinsunt pauperes Egenu in Ec pauperem intellige ecclesiasticum virum qui veritatis timplicitus cotentus,hare-

Assiius instat exercit'. faecili libet, age unpie,cum illo. ticorum suppellectile de elo

AGO,&bibem'. Dominos cara vel principe; peruersorii perapcrturas dogmatu possumus appella- ς ibitis altera contrare Valentinum & Marci ε, alterain,de proiicieini. de Atiunt,&Eunomitum: aut ni in Armon, licit do eos qui permultiplic libros minus Venite ad Be ab alii, male inue cor b ' ilici,&impie agite: ad

m'Nisin. illi dederint isti γ cq ς uaricatione,

deuorent non habent, imo ν x Riictae mane vicit bibant, ut inebrientur. vi aut uias vcstras, tribusdie seimu aquas pocula signi bus decimas vestras Et fieare doctrina. dns loquanir sacrificate defertilen- adfamaritana: n 7M i - to laude, M vocatu vO- oblationes, terna myrgoqui' ni ui late Sic enitiide satiraritanae. i. e. latetico Voluitii stilis lsrael, dirum aquis biberint,semperii. cit dominus Deus. Untient ardorem faueiu sicca- de de ego dedi vobi,

vim restigerate no poterunta stupo Esaia de hae eia conclama te: si s unias bi oz-rrexerit δωμι ιω, ira His adim. Veren qui de haereti comi in aquis bibe.rit,s pugnauerit contra Hierusalem, clesiam Dei ii se innis Obit Nanima eius vanis imaginiballuditur Cumq;' stimauerit se satiarii, une sitie libabebit principium.vndere ad virum Ecclesiasticu dicitur: .: si triis, GipMeorum finis utar, set i , re itoli. Et iurat d ns Deus tuus insaneto suo contra vaccas saginae de dapit, seruietes,sive iurat in sanctis suis, i venient dies sup eas, dic studicii atq; poenatu: ut portent eas in armis is,Ze eos qui cum ipsis sunt mittant in lebetes siue portent: de vel ipsae vaccae sint negotiatores pestilentes, vel ipsi qui v eniunt ut potient eas vi et iei annir nud e inuicem se videntes, proiiciant utri super montem Remmata dicit d is Deus Debe mus n. de iuxta Lxx. dicere ne frustra eos sposuisse videa inuti ado venerit cotta haereticos dies iudicii atq; vindicti,tune ausuetur in armis,hoc est cum armis suis quibus aduersus ecclesiam dimicauerant: vel victi armatura. Dei ab illius pugnatori γ.superati,mittemur in lebetes,

ut exurantur, dc cxcoquantur qui fuerunt prius negotia tores pestilentes: ad hoc n. negotiabantur, ut morti trade

rem quos deceperam. I sti sunt de qui b. dicitur: Filii Heli, filii pestilenti; qui in cathedra pestilem ut sederiit.Cumq;

excocti fuerint de exusti, egredientur nudi, nihil eoru habentes, quae sibi antea praesumebann. Et videbunt ignotitimam suxin, 5c proiiciemur super montem Remman , qui interpretatur sublimitas, ut insuperbia sua conterantur. Qitidam Remman visionem alicuius, i.e. interpretantur.Non n. omnia videre poterat,sed sibi partis alicuius scientia ymittebant, ut proiiciamur, eo quod se seire credebant Potissimus iuxta literam,qn venerim dies captiuitatis super vacca amariae intelligere q, superent eas in praelio, de opprimam armis suis de in congressione sit ratas, eo stant ad urbes munitas, quae comparent ut ollis ruentibus:vt quomodo Hierusalem habens clausos p.

pulos 5: obsessos, assimilatur ollaeserueti & plenae carniu: hercvrbes Samarix ollis secuemib.comparentur. qua fame de pestilentia clausos potulos exire coi ellam. 5cire in captiuitatem mutuose videntes: de transferri in Armon. montes Armeniae qui Medis Persi' confines sunt. a V no ad Primum historix tandamenti ia-elimus: O lsrael miserabilis, iatibi vicina captiuitas iam Sasie n. m.I. lis libere Arnieare ut quanto tu fueris impudentior tanto mea super tormentis tuis iustior videatur sentetia. nite, inquit, in Bethel, in qua aui cu losuistis vitulit, de impie a gite in Deo. Venite ad Galgali locum idololatrix, de qua S t p τ. Oiec locutus sum omnit o . , anient μ'r tol- riit sint vos in armis, ores mstrare in

is venerati ad Galeatam multi

plic Mei uarieatio G sita hau

kntes. Et ei in ini enim ibi eritis,pt acie alion τι contra inuicem, contra Deum est,c lay

cit Gmiatu. remissurgis: in mus Cuius loci haee nobis videtur ut cassitis impie agere, explanatio: In uiti eo lege r intubstra mane ho- praeceptum est, noda bo-ifras vestras, in te ter. uix in alterum diei serue tis decimas vestras. Et tur Mnesi et in diem tertium se eram foras kois, eant: quod si remiserint,

ctinias cadiae,&c5taminata

quia haec dixeruM MI osteries acri iuua,de sacrin cate Imaia , dicit Aminus de fermento laudem : et iuxta Deus. - Et era dabo mo prxcepta Moysi Deo penitus

non offertur. Pro laude ιΘ--ε, i. e. gratiaru actionem

interpretatus est Aquila: quς Hebraice dicitur tram. Et ἡvocate inquit,volutarias Oblationes. quas Hebraei appel- lant e ma ', i e. spontaneas. Ultroneum autem sacrificium

ad lwtiam pertinet: ψ Latine Uulum possumus appella- Ore. Cumq; hi, e feceritis, inmietatem veitram omni b.nun - tiate,ut non solum secisse, sed &alios docuisse videamini. Haec aut pracipio, de imperativo modo loquor, ut vestrae citatis facia voluntati quia sic egistis, 3ciis visitis, filii ' l. i'

ut Lxx.transtulerunt 'vos in hoc loco Irtet smplieitates verbi secuti sumus sueniunditiam dentium,ut interpretati sunt Aquila de Summachus: ut per mundos dentes sa- .s nitudinem aemonstrareist. Et feci indigentia p1nu pon in una urbe,sed in omni b. urbibus vestris:nee in uno loco, sed in omni b. locis vestris. Cumq; hoe fecerim, nonpunienssed occasionem tribuens poenitentiae, nec sic quidem estis reueis ad me, dicit dominus. Huc iuxta He- aicum diximus aranseamus ad Lxx.interpretes, de quia nobis iuxta anagogenvideantur in singuli breuiter diiseram': neq; . si in utraq: editione vitum l. dicere voluerimus, librorum patitur magnitudo: Ingressi estis in Bethel. i. e. in domu Dei,' sentitur ecclesia,S impie gestis diim, illius pcepta calcantes. In Galg1la autem q, interpretatur.' reuelatio siue volutabcum, impietates multiplicastis. sanctarum vobis scripturarum scientiam vendicantes &duni erigimini in superbiam, estis in cinni ultima deuoluti: Intulinis quoq; mane hostias vestras, die tertiadecimas ue stras transfigurati in angelum lucis & triplicem intelli tiam scripturarum de qua nobis prςceptrum est, ut describamus eam tripliciter in eordib. nostris in unius diei sententiam coarctantes: Debemus enim scripturam sanctam primum secundum literam intelligere, facientes in ethica quaecumq precepta sunt. Secundo iuxta allegoriam, i. e. intelligentiam spiritualem. Tertio secundum suturorum beatitudinem. vos autem primam, inquit. 5 sic dam contemnentes diem, spiritualia vobis quet iam figmenta componitis sne sundamento .& parietio tectuna desuperimponentes. Nee hoc sunt l, retici t de quibus&ad quos dieitur impietatis fine contenti : sed leget ut soris legem Dei de ecclesii recedentes singulis dogmatib. suis, quae peruerita corde iiiiiii larum, consesson si & testimonia co-cimeonati sunt: sue sacrificauerunt de sermento: super quo in euangelio dicitur: uise sa fermeno Mest,

107쪽

COMMENTARIORVM HIERONY MI

n iri . m. n. Et haec secetum non errore. sed studio, vici est, vel plus vel minus pro varistate temporutissima. accipiens: Sic&eeclesia vcri solis spl&lore decorata, Ita

non sci iis voluntate,sed malorum cliaritate plenissimi unde ultionem super his comminatur dominus: L ., in- decliti in i . quiens, qui Graece ν μοι - dici- appellamur tribus tur si quis mi in secundum Letechielem, uuam acerbam Iordanis alueo XII . lapides auferetur, Ut pona Ur ... comederit, stupebunt dentes seundae ciconcisionis. Pluit eius ut non bene scripturaru HEB. SEPT. udi plet Apostolorii numero. Vnde e xu. inlista ut tribus , de intestiuioni v xternae memoriae deis auferetur, ut ponatur in imo iocundae ciconcisionis. Pluit

aut Inst. s. a

comederit, stupebunt dentes

eius ut non bene scripturaru .

Ti commolare,dc to corpori pro u

terre. Hunei lupo

eurotum; penubrem cum adhuc tres perda

possi

Dam, dabo tam coctis vibita brem cum adhuc res a Gbu Ilauram ante se se atq in omni b. locis vestri Vt menses superessciri usi tres menses patiamini fame sermola Dpi, que ad messe. Et plui Ei r L im seper ciuit N eius panas qui c super ciuitate unam, tim unam. o

mus, qui irrigat toti et spinaria. Iste aut est sans, qui aicit per Hieremiam: Moo re A.' Irid. Na

bis imbrem, cu actue super- , ri . tate, sed necessitate venerunt.

in messem,&triticum pariu- vrente. Aquila deriret, nimiaq; siccitate aresceret. Significat xiit vernutem Symach.&Theodot. interpretati sunt: Lxx. -e - , uno I, si pus extremi mensis Aprilis quo usq; ad messem frumen- cobustionem possumus dicere: n i. e. auruginem, OEs . ita, buti tres menses supersunt: Maius, Iunius, Iulius. Pro in o Ilamo , ii militer trinstuletiant: absq; Theodotione nesso

id est, messe: Lxx suo more id est vindemiium L lus 4 χυ-- ,' pallore si nificax, interpretatus est. Cumq; tulerunt: q, si recipimus, omnino iuxta orismis omgestae aduersum iramd i multiplicarent hortos de vineis, fice-siones,&insolitum&impossibile est. Num enim in fine ta&oliuet omnia eruca consumpsit: de qua in loci plemenss Iunij. siue in mense Iulio, in his prouine ij .mixi. nius Aestur .Et ne plagis quidem ac malorum pondere adi / memin Iud ra pluuias vidimus. Deni cin Regum libris Deu venite voluerunt.Godii coniundant ut haeretici.' pro signo maeno at ; portento diebus aeuatis & messis qui disciplina creatoris 5 ut ita dicamedicinam, crudeli xante Samuele pluuia concitatae sunt. Et superfluum erat talem interpretantur. Percutit alit spiritualiter haereticos nune cominari mensis Iulii siccitatem, in quo num .iptu diis exustione ea,de qua Paul. A st. uel M, eri inqua. η - uias dederat. Prohibuit aut imbrem,onsi solum indisen. i. Et princeps Apostolorum: Charis limi, nolite ztiam panum,sed&stis ardorem, de bibendi penuriam su- peregrinari in ardore, qui ad tentationem vobis accidins stinctent: In hix n. locis, in quibus nune desimus , praeter aurugine qu; felle diffuso ruborem Anguinis in pallorem patuos sontes,oEs cisternariam aquae sunt,&si imbres di . cominat,&nihil in corpore sani esse permitati imatum vicina ira suspenderit maius stis utimis perieulumem etiam mellae tale illinis amara videamur. Et qui dudu au is , in diebus Heliae propheta tribus annis de sex mensibus si- diebant in ecclesia: .uin e T laete quonii sita is sta mn, Wa ii

ctum scriptura commemorat. Et ne ibi sitan putarent hoc ipsiq diccbant: quami inrasu turam et smatu . . t vermes lege naturae5 astrorum cursu, ac varietate tem tu ut bib. mi me :i .vocentur &aquetem um&pluuiae, &populis accidisse: super unam urbem dc agros eos pluere non stillem dulcedine: nec sint de promissionis terra, 'se dicit,& ab altera imbrem suspendere ut dux&tres ciui . legimus lacte S melle manantem: sed appellemur n e. i. nisi, tales pergant ad aliam ciuitate, Stainen non satiantur a- e. amustudo. Isti multiplicauerunt Dinortos, in quos ne i xv xl. quarum porit, Cumq; haec fecerit, non in poenam sed in sua vinei mutat et , Naboth occumbere voluit. o n. mmedicina,increpatini celere permanetes. N nec sic quide ati Et quia semper l, elici tumentes ad me redistis, dicit diis. Prohibet quoq; siue teptimii ab superbia,t incideres in iudicii diaboli. magna sibi Piuit.b caicis dominus pluuias spirituales,& omnem rorem tunt di notum fingunt imagines, ut melli venena c5ini diuinet septemtς, mandat nubibus suis ne pluant super coeant:etia vineas oliveta&nceta ha re se iactati sed vi eos imbrem ante tres menses messis siue vindemiae: ut ad neaeo vinea Sodomotu est: oliveta eoruno sunt de fructu imystcrii Trinitatis peruenire non possinti Et quo- ni olivis. sed oleastris: quos Apost.radicib.bor ara oliua- .m D soliste, que cernimus, annuli eutium, donee ad pri rupespitii set edos. riccta quoq; talia habent,si e lalbumi in metam redeat duodecim explet mensib. qui singuli pellimaru impleat ficoru:quas Hieremias pret maritudi-tri ni volvuntur dieb. de luna que I lebraices m Graece ne comedi no post testatur. Atque cii diis venerit, aeternam dicitur iuxta viramq; lingua ex suo nomine mensibus eis ariditate maledicit: ut Eum istucta asterant me viroren n ς' dedit, do soli. illustiatur cadit, ab ea parie qua es soliorum taciplint transeuntes. Et Himelligamus bortos

108쪽

E haereticorum .d vinea ,reoliaeta, de ncmaamari pari ε salirariit ei iri ε, quasi torris deincendio rapitura taciliu cresti singulis sermonib.addidi vestra: vin5Dei,sed bio iusmodi nomines iqucri in Evangelio saluator argue lo-teticorura esse monstraret hortos vestros, vineas vestra . quebaris r. lal l br. . ac M. Ioa- i. -. ι. . oliue vestia reticeta vestra, quem aeruea populata est, nes sartis extrema pinnamim esum: A non auolat ut locusta, & huc g arueergo ructas Mara. s. h

por quo b AEgyr iis Dei putrediit e cailro. 46ura in ira mea, o ne L hQς in m in Pro- . auxilia postularat, in in cum vestrotu i ii nares uim reuersi estis eos mors,& rcurium x in vestra . Ne non redillis id e, dii do ' .

, . quos tibi e5tia Dei preceptu admi, dicit Q in e , si Sodomae orier, ais ii iii in inultiplicauerant , captiuitas b Subuerti vos, licite Metici Dcas Ooaom m CT tiquum restititatur stilum. Lua cocluditi ut putredo ca- sub hiemi Deus Sodo- Gomorram famesis re antiij sti tu de fator morientis ex- ma At Gomorra, & fa. Iscat torreti erutus de igne, pro eo quod nos in-ercitus, uiuuntium nares in ' dii citis sicut torri, ra. o nesse ou Iemcoc eris tum i , postquam,

peccato: Q λutem vivo,Viuo ' capio verius incipiat: Cumq;beo Et in aliolocoSi mortui hoc facturus sim tibi,pparare sumus cum Christo, simul de in occursum Dei tui Israel.

tam vivemus cum eossit iterum Semre mortis itisum esu Rursumq; in eo loco ubi Lxx. transtulerunt, prxparare ut ιn cor .e meo porto. Et rursum: Ἀ .a. v n uiui u me inuoces Deum tuu .&nos iuxta Theodotione posuimus,Gμιθm. Hac morte vivificare nos vult dominus: vim . praeparare in oecurium Dei tui:Symmachus S quintaecu Hrientes peccat. vivamu Deo. Morimur.a .peccato, luan- tio transtulerunt praeparare ut aduerseris Deo tuo:ΦHedo ino incainus membra nostra super terram semicati bt Aee dieitur, m 'Mn ' a '. Pro montibus quo quinem inmunditiam, luxuria, & reliqua. Legimus in Esaia Hebraicὸ die untur, n, n soli Lxx. id est . tonitruu dumtaxat iuxta Lxx. interpletes: alioquin in Hebraico verterunt. Cur .a.illi spicuum, & nos dixerimus ventum, b es. aliter continetur.) Misi mortem in Iacob, & venitia et qui HebraieEvoeatur on causa inanitesta est: quia hoe αhalim Israel. Iacob vocabuluinnascentis corporis Israel nomen verbo & ventus M spiritus appellatur. Quodvs uitur, beneAictionis. Quia 'tota nocte luctauit,&vicit in cet. annuncians homini eloqui usuum cunctis ita ut nos vertamine, de oriente lucifero dicere potuit cum Apostolor timus interpretantibus, soli I xx. tristitierunt Nox D.dus p ινε uiuit. Propter calicaci videntis α ιω-ς ω σε --. i. e. annunciam in bomines ChristuDeum sonitus est nomen. Mittitur ergo primum mors in suum i verbi similitia di ne&ambiguitate deceptiSi enim Iacob:vt mortificemus membra nostra super ierram,& per legimus Christum fusi,m Hebraice dicitur pin me, set ibi ν mei hoinortificationem membrorum corporalium veniamus ad turperhas literas quvete, quod I xx. Putauerunt. Sin .a. mortem Israelisor omnia perturbationum in nobis inta. t Λ ore,ut in Hebraeo est iuxta Aquilami lux moriantur .Percutit Deus quidquid robustum in ma- manum iuxta Theodotionem finaisibis lis est, de peruersa erigitur iuuenta, ne ad senectutem usq; iuxta quintam editionem MD r omnia in perueniat: equosque t adit captiuitati, ne per praecipitia temtetantur, et sit eloqui uetus, his literis set ibitur c n e, helibantur inferni, ascendereticit puti edinem castrorum quod dicitur i na, hoc est,quod vel quid. Deinde ut 'er, . . in nares eorum: ut a peccata cognoscant,m oumresen- quod legimus xm',id est, eloquium. O autem quod scri L is 'trint, dicantq; cum David. ma- bitur per solim litteram1 1 es, id est, eius significat: si-- ουιν eo .e asoti eius unise me, . Cumque haec sanantis voto mutq; c istum legitur a mπ ne a superiori verbo a . -- ν via fecerit nee ila quidem reuersi simiaaeum dicit dominus. eun littera plus habens. De varietate interpretationis μb uren ι,crc. J Exticina medicina est,&decem rii. diximus: qua molesta erit negligentibus studiosis gratar '' buu de ii reticorum & esum peccatorum: ut postqua mor- nunc ad sensum eoru quς scripta sunt traseamus. Dedi βα- te miserit in via AEgypti, percusserit iuuenes eoru cla- ρον maei b. Di s m n ad me tati domi uni uetii. io equo' consumpserit,&ascendere sererit putredin ε ari imbe, - Aperciti ratem una.ω ut a ter no traii castroruin nares eor9,5 nec sic qui Maacu reuersis ue- cr .enemur ac ire tuis resad νna, biberanis .rvasn livi:& subuertat eos sciat subuenit Deus sodoma de Go- fani satiatae πηαμ re Da tme d eudommui.3 cre misi moria:&co subitos suerint, ob similitudinem crimina - δε - 3 Solomae&Gomorrae, lima'; in eis aedificia, diuinus ni exusserit ipsi liberen quasi torris raptiis de incendio. ... Et 'uo modo Lot Sodoma pereunte seruariis est .amittes ea em vestiorum uare. est cruore. ιμι aIine icitat. si substantia & partem corporis sui, intellissimus uxoria: sic buerti vos uertit G DAma Gon loris a tale sitim ori isti Sodomoisi diuitias amiciei es adant nudi: Iuxta fio Vor tu dein mil e,rn Fredisti a m eua . Idcircoic. . .e illud et in Apostolo legimus:xit muri polina eri ruo. veris haec sacia tibia Israel:Hqprxtet ita conlepsisti, ii Ead ea dis L i , merce ema vi s Musant uuia feris, tetrimentum ' illaturus sum corrigar s.Cumq; dixerit, iue e facta tibi: patiat vesta M. saltaurem, i et en ignem. Qui ergo Ofactur' sit tacet:viduia singula poenarii genera istaei

109쪽

siue anniinciat homini et auium eius: qui cogitationum mente cem xi, de postea ei seruite defuit, assumit Pro- secreta cognoscit ouid lates animus tacito sermone tra pheta : secundum illud st Ezechieli praecipitur: ut deuo- . Hur ir . clat,intelligit. iuxta illud stin Hieremia secundu Hebrai. tet librum, in quod: intus 5 foris scriptum erat, timentatis cum legimus: 'raut inest torti mnis, cx in crutabile: quis co- QO- n. π va. Intus intellige, Salomonis canticam sex et militi diu Lminu scrutans or.er Quod quens qui air: Introduxit me rex in coculum suum. Et & ineetesimo tricesimo omuo psalmo scriptura testatur. quadragesimum quartum psalmum , in quo scriptume' Intra sectum m um ' id uriore bim: Et est sensus: Antequi Om- ιι Hia aer ηυ Fotis.1- quidquid in lis conderer, priusquam deformarer in membra: dum ad- tera legitur, de videtur in cortice, de in medulla spiritus H W- hue in scidine c5tinerer, viderunt oculi tui. Et Hieromas non tenetur.Itaq; de iuxta littera de iuxta tropol iam, inaudita domino vi quam te fresarem ιαι : r an omni b. Prophetarum libris scriptiis est placus su reos terui ex e , se vidi aufῆι aui te.m qui post peccata agunt poenitentia: Carmen sup illos quisitate Et Euangelista: videns ait,dominus cogitationes eo- nulla peccatorum sorde maculati,cantico ἔ: laude suntrum Sin autem legerimus an nuncians bomini eloquium dipni: sup eos qui non agunt poenitentia: sed iuxta du- m. i. a se, tu unx. iuxta superius dictum accipiendum,in quo ait: Mon ritiam eordis it res ur. ηιρι ramini ιν . Si autem,ut I em ver umini irru lauerit I er tu usi u Iera in dianus, planctus est super eos, qui agunt poenitentiarii, pr pheso. Qiij autem annunciat copitationes hominis de poenitentia reddit vulneris sanitatem: quomodo iuκix de eloquium eius siue suum: ipse est qui facit auroram de I xx. dicitur: domu, non νή - te Virgo Isdiluculum de complet nubibus omnia, bc graditur super O I rami ni mas : no' est si , uti im3 Q dsietaria excelsa tetrarunt: cuius nomen est dominus Deus omni- potest: Postquam domus Israel sua volutate corruetit, nepotens:Pto quo in I xx I situr: qnnuntiani in homines Ch i. quaquam pristinam recipiet dignitatem : p astquam vim os ': sub qua oceanone haeretici Spiritum sancitam Israel errauerit in terra sua ultra inuenire no poterit sulci creavim volunt ordine sequente: mea ut istimum, cri Antem Et considera verborum proprietates. Qui domus Ganr iv homine, chi istam huism: ut ille creatus sit,hic an min. e de numeratur in turba cadere dicitur.Qui. a. de num cietur in populis. Quibus respontibimus iuxta sensum ro viminum, serrauerit obleue quoq; ccatum non po- eorum vulgatam editionem: Qui creator est omnium, terit inscitari. no quo non suscitetvir sest nequaqua suscites de filia attonitruum sue fingit montes: consequeter virgo Israel .& nmuaqua resurgat domus Israel. Non est iu erit s. ei siti , luti de uati uniuerstatis conditor, fi- enim eadem gloria eius qui semper secutus est dominum,lium suum Christum hominibus repromitu. Postquam de eiusEi aberrauiti grege lepostea boni pastoris reporreautem Christus fuerit nunciatus, tunc nobis veritatis lu- ratus eis eris unde de per alium Prophetam dominus

inen aperitur: non ad per scamn: quia nunc ex parie vide- Mi. Iaul antirn iantherearer squam me .. P Tmlent non L e. s. a

mus S ex parte cognoscimus, de per x eo iam c.' sanctitati purissimae ad Ecclesiae c hristi quae non habeti . exqventura sunt contemplamur. Vnde sequitur: eam ne a macula sed morti de inseris contrarata fit me. i. O . t . e mare ne ita e e vaterrae. Excelsus enim lior. Hqc dicimus, non quo iuxta Nouatu tollamus spem in excelsis est dominus, de non habitat in humilibus qui hcententiet, sed quo timidiores iaciamus eos, de idcirco exeelsus est: sed ereator montium ascenilit in montes, in sollicitos, roi ae taenua poenitentia dum sperant sutu- his qui ninnici tu habent in coelestibus, δc in carne am- ra, perdunt praesentia, dc qui absq; vulnere poterant per-bulantes non vivunt secandu carnem,sed secundum spui manere,incauti vulnus accipiunt,ut postea dolore crucitatum. c 3d si iuxta Symmachum de Aquilam lepetimus: infert postea, docum laxe secero tibi, pixpa- s lia uda Matri uam rν ν η' ι'n 'ra ' , sancti, splen' i. c. is .irate ad iri Deo tuo: sic intelligendu est: Feci vite cor dentibus sicut sol de luna, vesper de lucifer Qui autem postri rem, quae pr. teritus sermo descripsit,de quia noluisti peccatum egerim poenitentiam, pro diuerti temeritor una - rquerit ad me. Ac iam tibi qu meo continentur arcano. stellis aliis aequabuntur. Occidisti seru ,s, qui sid te miseram: mittam nouissim E Q ia hac dicit Dominus i tantur filium meum: tu ait e uiuxta consuetudinem tuam, qua in in reueniue tuer, Causas quibus domus Israel eor- si iniri voluntati domini restitisti praepara te vi contradi. ruens non resursat, de virgo Israel et rans, vel proiecta in cod aduerscris Deo tuo iuxta, illud quod scriptum est: terram non Labeat suscitantem, reddit sermo diuinus. iri

ios COMMENTARIORVM

pendetine emas quxideo terribiliora sunt, qui aesa se

picatur agat pani temtar', ne Deus inferat quae minatur. bi viqiri .a. erro tibi. lux me facturum esse contestor,pparat ad inuocandum dominu Deum tua. Omnis enim quit une uerat uom a m Id 'mi. Sive et arare in occur 'sa Dei tui: ut veniemE ad to H E s. a sinu,tota auiditate sucu tu, de an nuncians hopias Iste est qui nima toni' mini eloquium suum:

HIERONYMI

truum, sue incites confirmari ad euiusvocem c lotum cardines, bc terrex funda nent aquatiantur. Iste qui cteit spiritum: quem in hoc loco nospiritu sanctum , ut baeterici suspicatur .sed ventum intelligimu si spiritu hominis: quia ira:

se intrab

ie r spiritu anima debem' accipere secundum illud quod scriptum esti su es DLaec

A ei ext rauit. Citique creaverit spirata, annun-

facies matutinam ne

per excelia terrae: dominus Deus exerci-cituum nomen cius.

Audite verbum istud quod ego

levo super vos planctum. Domus Israel cecidit, non adij ciet ut resurgat. Virgo Israel proiecta est in terram sualla, non est qui susci

σοῦ eam est in imitam. im re aret ais tui mulie=u, o in C. si num em c. . agit u . Et hoc dicit non quo praecidio quid Ge. x csacere debeat: sed ante praedicit quid sponte iacturus sit, quili increpans cie arguens: ut saltem correptus non faciat quod. praedictam dist. CAPUT V.

storiae veritatem, decem tribus,qux appellantur Israel, ducti in eaptiuitatem, ne quaquam in terram suam SYPT

si Gens mane, neta.

iam . O Ucendens super

excelsa terrae dominus Deus omnipotens nomen

eius. .

CAP. V. V ite versum iit , 'Me ' sunt leuersae .virgo tu Iuniam super et te appellatur populus Israel: cium Domus Israel cecidit, non adjicist amptius τι resiurgar. Virgo I

ruolproiecta est super ter ram svi , non est qui

b Quia haec dicit dominus Deus: urbs de qua Quaesu veto id intelligen-

cgrc- tiam spi itualem, planctum non quia in virginitatis per manserit puritate, sed quia quonda instar virginis sit domino copulatus unde re pla-ctu s et eum Propheta iubetur amere: Q nequaquam in antiquu restituatur gradu.

110쪽

Laior eredieban wreentuu ,r Quoue tu in ea item in cate piri ius iste δεῖ, ted Demus, icit dominus. δε- Ista lut ubi quondam fuerat multitudo, rpnimiam Quomodo ergo in Esaia,quos seuera voce terruerat, blan- vestitatem vix de ima remaneat parsEt ne omnino hin da oratione sustetat: ita&in hoc Propheta, qui b. dixerat, rentes liter x, actamenta numeroru relinquamus intactes domus Israel cecidit, n5adijcietur ut resurgat: virgo erra-

Septenaria numerii esse san- cgredibamur mille, relinquentur in ea cellini, uit in terram best qui suscitet 5 dc quac grediebantur centum, relinquentur Oni: Nilic loquitur ad eos, d

inca decem in domo Israel. dicita domus istaei, id est de

s cc tribus,quaerite me&viue -- , ii quoniam in eo in me non

ia haec dicit domi

nus domui Israel: quaerite me, M vivetis, δύnolite quaerere Bethel,&in Galgalam nolite intrare, de in Bersabee ne transieritis : quoniam si algala captiua ducctur, de Bethelerit inutilis. Quaerite dominum, S vivite: ne

Au quaerere Bethel, se in Galati ne inmediamini . super puteum

ruramenti non transatis,

.PM Galgati captiua ducetur , Bethel eris qui si non sit. uberue

sieritis,inuenietis: dc n- ueneritas, uiuetra Et nolite q-rere Bethelan qua erat vitul 'aureus &Galgaelam locu idololatriae: de quo&supra dixi:

Et in Bers uno transibitis: Pulchre in Bersabee, inquit, hoc est ad puteum iuramenti non tralibitis: ubis quandoctum, etiam Sabbatum probari. in quo requievit Deus ab omnibus oretibus suis Et iubet ne quid in eo operis seruilis fiat.nisi ea tantum quae ad

animam pertinent S ne in eo onera portemus. Vnde Min

solitudine dies biu ligna

collegerat si arsura sunt, sera. temia dici condemnatur. Et sepie hebdomades complent numerii sancte Pentecostes,&iubaleus annus remissionis tubarumq; clangentium hoc numero texitur. In septimora; mense figunt ut tabera, de Hebr iis, cuin sex annis seruierit,anno septimo liberatur. Nouit de hoc saecularis Philosophia, δc medicorum libri quotum Calenus disertissimus atq; doctissimus

, septenarii numeri ostendens potentiam, dentis sit nassebres septimo dicit solui die: aut stanta humoris noxii, de pituitae fuerit magnitudo,ut prim hebdomadis nequaqua seruore consumpta sit,secunda Eebdoliridis ultimus expectitur dies, i M.quartusdeclinus. Qui dii hue,ut iuxta Hippocrattaoquar, vicerit,transeunt ad vicesimain pruna diem, h. e. ad finem teritae Eebdomadis ita ab initio mundi diebit, eoditis, ut oes labores re molestiae septimo numero coquiescat Deniq; de captiuitas populi Israel te-ptim subuersio, septuageumo anno desolationis impleta est,ed septem astra iuxta numerum dierii dicuntur erran tia. De cuius numeri sacramentis in Scipionis somnio plenius narrat Tullius, de obscurissimus Plaetonis Timaeus liber est: qui ne Ciceronis quide aureo ore fit planior.Sicut

igitur septenarius numerus habet sacramentum suum: sic sanctificatus atq; periectus, ta ut ita dic verus est nume. rus, qui unione minetur,& unius Dei maiestate c5cludi tutiunde dicit filius in Pire, T lat. in m. Volc', ac svnum esse cum patre,loquitur ad eum: Patre a. si is ex. Q tu nissumu, si in mim vnῆsA . Prima ergo beatitudo est esse in primo numero, vi unus & verus est. Secunda in secundo .e. in decade. Tertia in tertio,i.edit he catomade.Sicut .n dicas decima unione completur sic hecatonias ex decem decadibus struitur. Quartus numerus qui millenario numero continetur, decem constat he catoniadibus. Cum igitur quis egerit poenitentia, te millenario & quarto numero vix reuertitur ad centenarium Stertium numetu Rursuinqui in centenario est,uix redit

ad secundum primς decadis numerum: atq; ita nivi domus Israel qua corruerat non possit resurgere,& virgo Inrael quae uerat, in terra non habeat suscitantem: quia qui semel ab unione discesserit, de illam ourissimae virgi

nitatis perdiderit gloriam l de qua Apostolus dieii

l re Christo in qua non est macula neque ruga pristinum statum&vnionis beatitudinem reciprie non valebit, de vix ei concedetur ut de mille reuertatur ad centum, Ac de centum ad decem redeat. Ilic breuiter sum locutus,ne omnino in hoc capitulo propter numerorum dicti cultatem fugisse viderer tropologiam. a mah rediere t oui nus minui Iliae me. Mosestscripturarii semper aduersariis lita subiunpere dc postqua triuia

Deus eris cominatus, ad poenitetia eos quos terruit Pro uoeat:iuxta illud 'et in Esaia legimus: . .' Cumq; dixisset, b u rite Din inuni. . inue: ne forte eoin ratur diterra vestra deteria,ciuitates vestraeis aecosumptae, regio- domm deuerabit. cr non sit fui extintuat Ze-nes vestras coram vobis alieni comedem:loquitur ad eos, momodo ex persona Dei dicitur: Qibaeti te me, meliora Promittensi sua.. mensim .: sole: austrie mab ira de vi iactis: ita Piopbeia de Doni tuo loquitur, ut quiranteu:

dominum o vivite i ne errabattrib Iuda, idola ado

rare consucucrat. In tantu .a.

simulacrota cultu furebat Isirach. vi nequaqua contentus idolis suis, ad aliena trasitet.

sue penitu rio, ubi icti: eum idola in ea subuersa suerint. De Bersabee omnino tacuit: quia victis decem tribubus, urbs nomine Bersabee,qerat in tribu iuda illo tempore, nec eapta nee destructa est.Simul q, animaduertendum φl xx.interpretetes in praesenti loco nomen Bersabee inter pretati sunt,dicentes, --, i. e. puteum iurame ii, α in posterioribus ipsum non en po ierunζ. Vivit Deus tuus rimi a Be fa minam .a. Bersabee posuerunt:

quod de Israel longo itinete pergebint ad ultimos terminos Iudae.qui eram in Gerari S: AEdyptiae solitudini iuri gebantur,ut idola colerent. Est . a. locus in quo habitauit Abraham, de ex eo meum Abimelech datis septem ossibus se in foedus mutuum iurauerunt,appellatus est puteus iura menti, siue puteus septimi, Pp numerum s xςm OGM , . sibi iii 'vata enim utrumque signincat Praecipit. a. secundum te pes allegoriae domui Israel, id est iis qui sibi notitia Dei pollicentur, ut non quaerant Bethel,& non introeant in Galgxlam Sc non transeant vel ascendant ad puteum tu, ramenti, sed magis quaerant Deum,& vivant in eo. inerunt .a. Bethel et interpretatur domas Dei in qui dicunt: templum Gi,templum domini,& confidunt in aedifieij , de quibus dominus ad discipulos loquebatur : venient uin a dies, in quibus u. relinsuetur ta 'i, siler ωndem, quin πάν- li uus r. Et ingrediuntur in Galgalis, qui post aduentum Christi milum cupiunt circunciai. In Galgalis. n.secundo populus circuncisus est. Vndex ipse locus nomen accepit: eo Q abstulerit dominus opproorium AEgypti ab eis. t

illos putetis terminos Iudex, quos olim secundum lite tam scriptura promiserata Dan usque Bersalκ e: nee dica

tis vltra cum propheta: ,-tuti a Deus, in Ista imaguu s. enomen eius:sed audite cum Apostolis: nais, Distiam uis us eorum, τ ι ne, o bis ter, baeorram: quia Galgala. id est carnis citcuncisio captiua ducetur a vcra circunci

scine cordis: de Bethel quam putans domum Dei,nonia si tet: sue, ut melius alburor,etit inutilis id est, hi κ ut ne ι aue quaquam appelletur domus Dei, sed vocetur domus inutilis, siue idoli. Aliter : QEaerit Bethel qui tantum litteram sequitur occidentem .nec sensum, qui Deus est, quaerit in verbis, de intrat in Galῆala, qui ad maiores enititur reuelauones, supernorum tibi scientiam reptonuit ens: transitque siue ascendit ad puteum, de quosamaritana haurire cupiens aquas, quς sitam satiare non possent, ignorabat eum,de cuius ventre procedunt quiuinas Et is

quq invitam aeternam:

SEARCH

MENU NAVIGATION