Methodus medendi, tam generalis quam particularis. Per Ioannem Riolanum, ..

41쪽

aut terebinthina, Aetius iubet ut superbibatur

mulsa. δ

Diac dium seu scammonium preteparatum a g.iiij.ad g.xij. Diaptunum simplex datur ad 3iss.solutivum,& electuarium de succo rosarum,ut Hiera picra

AGarici substantia datur ad B iiij. infunditi ad 3b .coquitur ad Turbith in substantia datur ad 35. sustim ad Sij.coquitur ad Ji g.

Colocynthis datur ad 9 s. raro tamen propter amarorem & virulentiam datur sola, tutior critvsus trochiscorum alandes. dosis ad summum, Catapultae puluis sumptus cum modico ci-namomo ex ouo sorbili, vel cum iusculo, a B q. ad 3 j,crassam pituitam purgat. styrax pinguis flavus 3 q. pondere, cum aequali portione terebinthinae in pillulas coactus ducit pituitam multam citra molestiam, Actius: idem praestat Bdellium pari quantitate sumptum. Diaphoenicum,Diacarthami,Benedicta lax tiua, de Indum maius, dispensantur fere ad

D is melanagogoti. SEnnae orientalis substantia datur ad giij. de coquitur ad L. rvd infunditur, quia muco-

42쪽

sum reddit liquorei nostratis, quia vis minor, augenda dosis.

Epithynius Cretensis decoquitur ad Jj. substantia datur ad Ellebori nigri substantia non est tuta , multo minus albi, quare coquatur aut infundatur in mulsa vel iusculo pingui, in. quo Hippocratis consilio,anishdauci,seseleos,cumim 5 h. bullie- De rationarint, Vt odoratorum accessione graveolentia eL vi bis in lebori corrigatur,quae alioquin ventriculum OL fendit; Galenus:Rodeletius praefert decoctum amaranti re nympheae, quibus putat malitiam ellebori corrigi.Olim cauato raphano includebantur corticis radicis Θ ij. plus minus pro virisbus aegri,expressus succus ad 3 j. ex lacte bibebatur , corpore praeparato & septem dierum inedia macerato, ut inani stomacho cxciperetur. Quidam per talleolas sectum infigunt malo cultipendulo, pondere Θ iiij. lento igne coquut,coctum comedunt,detracto elleboro, sic enim vim,no substantiam, sumunt innoxiE. Actius hoc modo exhibet, υ, fibras radicis eli

bori,macerentur in aqua, leinde auferatur co tex & siccetur in umbra, t udatur, cribretur pulmuis, detur cum passo aut aceto mulso Condrumenti gratia adde aliquid petroselini &dauci,si essicacius vis purgare ; adde aliquot grana di crydii pillulae indae constant elleboro corrector Pillulet de lapide armeno earudem sunt Virium. Extremis morbis a melancholia stimimum & e

tremum rcmedium.

Dialetina datur ad 5 ,

43쪽

Consectio Hamech ad Catholicon est polychreston,ium utile cum vel multi humores peccant,vel liis peccet non est latis definitum, cumque per se sit indifferetis, ei se accommodat cui permiscetur: ut si

ad 3 ij. electuarij de succo rosarum J j. catholici addid cris, purgabit bilem: si tantundem, gij. diacari hami permisceas, pituitam, si confectioni Hamech melancholiam. ρ iij breuius & facilius dosim medicamentorum ita explicant fortioru dosis B j. leuium 3x.

mediocrium mediocris. Alij hoc modo: catharctica seu purgent trahendo,ut Scammonium, seu comprimendo ut myrobalani,seu leniendo, v t cassia seu lubrica

do,ut mucago psyllis, in quatuor gradus disti gui possunt: primi gradus sunt,succus&syrupus

rosarum & violarum, serum lactis, decoctum Tamarindorum & prunorum acidorum: quae ad sex uncias pollunt exhiberi. Secundi gradus sunt manna, castia, aloe, catholicon, Polypodii sumiterra aut Epithymi decoctum,quae ad sesequuciam tuid dari possunt: Tertij ordinis sunt Rheu, Agaricus , Senna.Turbith, quorum do- sis varia est prout coquuntur, infunduntur aut solida sumuntur.

Quarti ordinis sunt diactydium colocynthis, elleborus, quorum substantia ultra Θj.sine per culo sumi non potest. Securius datur dec inim,aut infusum,malunque illa permista P m

44쪽

BENE MEDENDI. I9

sola exhibere. Ad vim aliorum acuendam &purgationem accelerandam cholagogis diacry- dij phlegmagogis trochiscorum alandat, minianagogis ellebori correcti aliquot grana non

temere addideris.

De utendi modo.

mam mucendorum proportionem: non enim aqua,vinum aut cetum cum melle quouismo .

do permista, hydromel, oino mel, aut oxymel dixeris, sed ratio mistionis, formam & nomen dedit medicamento. nemo igitur hic expectet materiam remediorum, puta, qu. e calfaciant, aut refrigerent, quae bilem & pituitam praeparent aut purgent. Illa enim ex locis inuentionis repetenda est. Sed qua forma commodius parari possint, docere proposui: Omnia autem tam αMοιωΠυ quam cathartica sumuntur,admouentur,iniiciuntur,instillantur, insumantur, induntur: consistentia liquida, sicca, inedia. As- sumuntur forma liquida, Syrupi, ApoZemata, Iulapia, potus, emulsiones, gargarismi: Sicca , pulueres pillulae, trochisci, tabellae conserua condita,apophlegmatismi:Media : optatae, linetus. Iniiciuntur clysteres in aluum, vesicam, ulcrum,aures: in quas liquida multa, ut olea, in stillantur: puluis in nares insumatur, induntur pessi in uterum,balani in anum: Admouentur,

45쪽

Horum nonnulla a parte cui destiriantur nomen magis proprium & definitum habuerunt. Quae naribus medentu Errhina vocantur,grς-ci enim nares ρί- appellant, quae ini j ciuntur in

uterum metrenchytae, eum inaures, quae in oculos, collyria,quae iublingua tenentur, hypoglottia, sic multa remedia cephalica, ocularia, hepatica, cardiaca, spi nica dicuntur, eo tamen discrimine, quod haec nomin propter symbolum materiae cum part primum imposita sint, illa verb, habita ratione formae, quam situs dc figura partis indicarunt. Analyticum est praeceptum non tantum in docenda, sed in facienda etiam medicina diligenter obseruandum, praemittenda esse generalia remedia particularibus, cum haec ex illis ut conclusiones ex principijs dependeant, neque enim potest omnia docere semel, vitiumque Tautologias & inanis repetitionis euitare, non potest methodo & sine confusione docere,quicunque particularia simul cum generalibus Gocuerit: De particularibus ergo remedijs tum diacendum erit cum ad morbos partium ventum fuerit,nunc generalia exponamus, siue purgandis siue praeparandis humoribus conueniant, doctrinae autem & facilitatis gratia, quae inter se maiorem habent assinitatem, simul explic

mus.

46쪽

DE REMEDIIS QVAE SV-munturforma liquida, Apoetemue rivo ulapio potu, infusione.

C Α γ V T VI. SVxupos& apoZemata videntur Arabes excogitasse ad apparandos potius quam purgandos humores, hoc Hippocratis consilio timstituti: Corpora cum quis purgare volet oportet fluida reddere, & si morbus det inducia si modb non turgeat humor, cocta medicari,

non cruda: fluida redduntur corpora meatus aperiendo,per quos humoresnoxii attrahendi sunt,simulque humores ipsos crassos incidedo, tenuado, viscidos detergendo,tenuesenim, ut serum & bilis,sine apparatu quam mox vacuandi sunt, quemadmodum & maligni. Alioquin crudorum deiectio tormina & rosiones parit, animique deliquia, nec quidquam notatu diu ignum educit,quandoquidem crudi omnes su ci pigri sunt& ad motum inepti ob crasti tud, nem & fiigiditatem, quo fit ut omnes angustas vias quas permeat priusquam ad aluum d scendant obstruunt: Itaque nec ipsi vacuantur& aliis sunt impedimeto. Veteres Grςci popul rius & minore suptu domi paratis iusculis ut batur. Ecquid enim aliud sunt apoetemata quam saccharata aut mellitea iuscula ὶ non is sum qui inanem luxum & apparatu approbe, sed quod aequὸ comode minore sumptu,& maiori facialitate parari potest stustra pluribus tentari existi-

C iiij

47쪽

mo.Vulgo persuasum est ad essentia & nomen apo Zematis, necnon syrupi, congerendas elisi adices, herbas,semina,fruetus,flores: ego vero ex uno istorum utrumque fieri poste existimo, quin ex aqua sola cum melle cocta : mulsam

enim ad apo zema, oxy mel Galeni ad syrupum TeuocO.Coquatur lento igne Guaiaci lbf. in sex libris aquae,ad tertias, collaturae adde si vis parum sacchari,ad gratiam,hydroticum apo Zema feceris. Ad internum dolorem de cuius causa non satis liquet. Accipe florum chamarmeli phplus minus, coquantur, collaturae j. iij. adde si placet sacchari 3j. Anodinum crit apo Zema: differt a syrtipo, non materia ex iisdem enim

parari possunt sed consistentia, qu bd syrupus

sit crassior,apo alma liquidius & clarius,nam ut

fiat strupus plus mellis aut sacchari decocto permiscetur, deinde simul bulliunt dum filum

faciat, aut in corpus laeve, ut marmor vel Vnguem,effusa guttula haereat. Aporema fit addito pauciore saccharo, melle vel syriapo ad decoctum, nec simul debent bullire, sed quo aspectu sit gratius & clarius, cum o ui candido a so dibus repurgatur: astate dum plantae virentvtimur apo Zematis, hy eme syrupis, nam ut nihil desit pharmacopoeis ad humores praeparandos,aestate parant syrupos in hyemem, addendo plus sacchari ad custodiς diuturnitatem mandus sacchari non potest certo definiri , nam sy- rupi qui fiunt ex plantis amaris, qui diutius sunt seruandi, ut compositi, vulgo magistrales nominantur,aut qui c* succis fiunt scitius mini succi

48쪽

BENT MEDENDI. 2I

corrumpuntur plus mellis aut sacchari desiderat: Vt plurimum Dro una dosi seu j iiij. decocti ad litui syrupi Sib. ut fiat apozema. Ad syrupit,

praesertim cx succis, tantum sacchari additur quantum sumitur liquoris. est igitur apOZoma, decoctum dimidio syriapo aut saccharo dulco ratum :S yriapus velli liquor, fere cum pari s a

charo coctuS.

Iulepus idem fere videtur cum apoZemate, nasi *j. alicuius syriapi in tripla aut dupla aqua, distillata aut decoctionis non reseri, dissoluatur: fiet tulep. Atqui non fuit alia syrupi cum aqua proportio ad compositionem & formam ApoZematis.Ergo videntur nomina diuersa,res eadem,exempli gratia ad bilis seruorem. 2 . rad. graminis & acciosae ana 3 ij. cichorij totius,scariolis,ondiuiae,lactucae ana LI. g. quatuor seminum stipidorum malorum ana 3 issorum violarum L nympheae ana p. i. stat d coctio in collaturae iiij. dissolue syrupi de cichori simplicis j1.i . nonne siet apoZema vellulep,nec materia nec sorma immutata3 Item si

ad aquae rosarum distillatae vel decoctionis j iij. addideris jj.sacchari,fiet tules', quod vulgo dicitur Alexandrinum,hoc autem quid vetat apo-

Zema nominare.

Potus non videtur ab illis differre materia, neque forma,sed fine,quod purgandis humoriabus conuenia illa praeparandis, nam si in praescripto ad bilem dccoeto,pro M.g.syrupi de cichorio semunciam diaprimi solutivi aut ele-

ouari, de succo rosarum dissolueris, potionem

49쪽

GEN. METHOD Vs

effeceris, quam si quis apozema purgans velit

appellare, non habebit me repugnantem : Vecnim potioncs non omnes sunt catharcticae,sed quaedam ut cardiacae . hypnoticae , dc vulnerariae, ita non est neccsse apoZemata ii

mores praeparare, sed quaedam ad cosdem vacuandos parari possunt,tribus modis:primo: saliquod catharticum, ut sciana, ol agaricum, bulliat simul cum decocto, herbis permistum, vel separatim nodulo inclusum. Secundo: si in decocto tutandatur , dicitur autem infundi, dum in liquore aliquandiu maceratur, in quem paulatim vim sita de qualitatem deponat. Puta si in aqua vcl decocto cichorij, si mauis, in sero lactis tota nocte macerentur sit f. Rhabarbari, mane collaturae dentur j iij.ad gratiam ii placet condiatur pauco saccharo aut syrupo Violato, erit potio purgandae bili idonea: Tortio,si in liquore aliquo , ut aqua hordei,iusculo, decocto prunorum,aqua distillata,hydromelltc:aliquod catharticum dis lueris,potum effeceris, ut

Catholici sx.dissolue in ptisana fiet potus, Aut. V. Diaphoenici j f. dissoluo in hydromelite

vel quouis alio ex herbis tuo proposito conii n cntibus,ut ex cephalicis aut spleniticis,deco-eto fiat potus. Postis istos modos coniungere ut ad pu

gandam melancholiam. .

a . confectionis hamech 3'. dissolue in de .cocto polypodij, in quo 3 iij. fol. sennae bul lierint cum drageta conlinunt, addendo sympi de

50쪽

E E N E MEDENDI. 2

Videsne ut quatuor nominibus res propemodum una significetur,nec dissicile esse ei qui unum norit,eade arte reliqua describere λ Vt enim species in rebus naturς a forma specifica &essentiali constituitur , ita in rebus artis a structura & compositione ε, atqui omnium synth sis fere una, sola differens ratione, ergo videtur eadem remedii formula quatuor nominibus cxpressia.

DE REMEDIIS QVAE S

muntur forma picca: puluere , tr nisici tabellis, catapotiis. CAPUT VII.

ΡVluis est communis materia medicamentorum siccorum & consistentiae mediae. ex eo enim fiunt electuaria tam solida,quam mollia, trochisci, pillillae, cumque in ea tandem unumquodque soluatur ex quibus primum Ortum est,ex iisdem resiccatis& comminutis reformabitur puluis, non aliter qxiam explantis siccis& mineralibus, omnibus denique quae possunt puluerari: exempli gratia, ad prohibendum accensum vaporum, statim a cibo puluis astringens ex coriandro, corallo, & cornu ceruiusto

paratur, in gratiam palati admista saltem pro lingulis draginis sacchari rosati semuncia: Sed

monendi sunt pharmacopou suo primum, tum aegrorum manifesto dispendio pulueros in ossicina reseruari, cum enim vis dispersa minus xe-