장음표시 사용
51쪽
s stat externis aeris iniuriis quam coacta, nil ai tem sit facilius quam electuariorum aut trochiscorum tritura puluerem quem velint conficere : Quorsum species diamargariti frigidi,
Diarrhodon abbatis. Trium santalorum, Aromatici rosati, cum sint ad manum electuaria, ex
quibus puluis eo momento quo praescribitur possit regenerariὶ Aliquo igitur succo aut liquore puluis cogendus cst in trochiscos,ne illius vis tam facile exhalet. Ex eodem cum saccharo in quodam liquore,ut aqua distillata, ea propo tione soluto ut pro 31. pulueris accipiatur 3j. sacchari, fieri solet Panaaleon, electuaru solidi corpus integrum, quod si in portiones quadratas diuidatur, fient tabellae, si in rotundas, orbiculi,vulgo rotulae. Si in triangulas, loetenga si in oblongas, manuschristi appellantur, quae quidem non sunt diuersae formae remediorum, sed
eiusdem electuarii partes, non synthesi sed figura sola differentes,ne quis terreatur tanta nominum varietate qua Arabes non illustrarunt, sed obscurarunt potius medicinam. Porro electuaria solid tam cathartica, t diaca Lami ad . pituitam, de succo rosarum ad bilem , quam
λοιωπυ. ut trias antali,ad hepar calidius,Diar- rhodon,ad ventriculum roborandum, praescribuntur hac formula. V. elei hilari, diacarthamitabellam unam pondere j f. plus minus, pro
medici consilio, capiat mane, si vis dissoluatur in ptisana ut fiat potus, aut V.pulucris diama gariti frigidi B h. trochiscorum de camphura. M.conseruar violarum 3j.ciun saccharo in aqua
52쪽
buglossi dissoluto sat electuarium per lozengas
Si puluis exceptus succo, sympo, aut liquore aliquo,ut aqua distillata, formetur in globulos, fient catapotia, quae a figura vulgo pillulae nominantur: quarum dosis ad stannium B iiij. ut si Rheipulucrati aut Agarici 5 i. excipiatur syri po violato fient pili. sex, si cum massae pili. de aloe Θ i. ad robur ventriculi, diacrydii aut trochiscorum alandat B si .misceas,utrumque aqua menthae viaias atque remollias, fient pili. tres, Solemus uti pillulis iam paratis & correctis,quq ad usum seruantur in ossicinis, hoc modo. masiae pili. de agarico vel de Rhabar B iiij. iii laxentur cum strupo violato, fiant pili. molles. Ron deletius aquam praefert succis & syrupis, quia his augetur moles,aegris molesta,quod verum est in remollienda massa iam composita,
De bis quaeso a media oe consi
minatur,non quod constet opto, sed quod habeat opij consistentiam. Partim autem purgandis, partim alterandis humoribus praepara-rur,purgant Diaprunum simplex,&solutivum, seu diac diatum, Diaphoenicum, confectio Hamech, Catholicum, Humores planὸ putresta tota substantia , venenata qualitate corr.
53쪽
ptos immutant magnae optatae , ut Theriaca& Mithridatium, quae non tantum a consistet tia opij sed etiam ab opio quo constant optatae
Parari autem poterit in rem praesentem, ex puluere excepto aliquo syrupo, ut ex conseruis& tabellis, trochiscis & aliis quae puluerari possunt, Puta, si conseruae anthos, j j. corticis citri conditi 3 6. aromatici rosati & diagalangae ana 3 h. excipias syrupo conseruationis citri, fiet optata ad frigidam intemperiem ventriculi. Huc pertinent medicamenta mollia quae fomnia boli assumuntur,ut cassia& Catholicum. MOstiae Si. adde si vis Rhabatb. 5i. cum saccharo fiat bolus, quem delicati capiant ex cochlearicum aliquo syriapo,exemplorum varias formulas proximus liber suppeditabit, docebit enim singulis morborum generibus quae remedia, &qua forma conueniant.
neralius clysteris nomine vocetur, tamen qui in aluum iniicitur sine adiuncto clyster appellatur,si in aurem, auricularius, si in uterum, uterinus: Hi,cum sint particulares,ad librum domorbis partium reseruandi sunt, quando enim de morborum auris, vesicae dc uteri remediis disseretui, opportunius de iniectionibus in au reii vesicam,& uterum dicetur : At clyster non
54쪽
est particulare, sed commune remedium, non enim tantum ad intestinorum morbos imperatur, sed ad primam regionem expurgandam dc sen tinam exhauricndam, nam de cauis hcpatis trahit per venam portam,in quam cum licia melancholiam exoneret per ramum spleni cum, quis dubitet etiam de liene trahereὶItem reuel lit &diuertit a partibus superioribus, ab int stinis etiam eradicando vacuat. Tum pr mittiatur medicamento ut patentiores habeat me ius de minore molestia purgeti quae ob id dicu-tur,ne quis miretur quod inter generales & indefinitas remediorum formas a nobis caeplic tur. Olim minus artificiose parabatur ex una liabra liquoris, ut hydromelitis ad detergendum, lactis,aut decocti chamaemeli, ad dolorem placandum: Hodie, ex radicibus, herbis, seminiabus, paratur decoctum. In cuius collaturae libravnaaei mellis ad detergendum , sacchari rubri, ad irritandam excretrice, tantundem dissoluiatur: aut eius loco si salis,adduntur ad lubricandum olei j iii. quinctiam catharticum aliquod adiicitur ad purgandum, exempli gratia ad remolliendam suum. decoctionis clysteris communis, seu remollientis lib. i. dis lue mellis de sacchari rubriana δ i. tholici 3 i. si . maiore enim dos iniiciutur cathartica quam assumantur,quia longus est intestinorum anfractus, vis obtusa) olei communis j iii. fiat clyster, quod sit dictum gratia
exempli, hic enim formam non materiam in
ditamur. Quod si pro remollientibus de pii
55쪽
gantibus substituas adstringentia, ut centinodiae,plantaginis,Thapsi barbati an. m. i.accipias,& fiat decoctio,in collat.lib. i. dissoluas olei alti cuius, succi, aut pro diuitibus , syrupi adstringentis,puta myrthini,vel cydoniorum,j iij. fierclyster superiori effectu contrarius. Memineris autem non effetam exquisite definitam quantitatem liquoris, ut augeri vel minui non possit, quando enim intestina premuntur, ut in hydrope & in grauidis, quando flatu distenduntur, ut in colico dolore, necnon inenterocele: quando clysterem diutius retineri volumus, minuenda est quantitas: At quando clysterem altius peruenire cupimus, yt in vice- .ribus tenuium intestinorum, dc renum dolore, aut cum virtus est sopita ut in apoplexia caro& lethargo, augenda : & acuenda , clysterestum oportet esse acriores : est etiam cum oleum nocet,ut in dysenteria, quia ulcus reddit sordidum,nisi sorte placeat adstringentia,ut rosarum vel cydoniorum admiscere ad robur. Quaesitum,sint ne clysteres alimentarii, ut qui ex iusculis, ex lacte cum vitellis Quorum, ex vino diluto parantur , cum aeger prae imbecillitate aut alia causa non potest deglutire, hoc enim videtur non probari Galeno, quia negat substantiam clysteris ferri ultra ieiunum intestinum,unde quidam solo vapore alimenti ςgrum refici contenderunt, verum animalem appet, tum vapor alimenti satiat,non naturalem, quia in locum solidae substantiae quae continenter
deperit, alia similis substituenda est. An ergo
56쪽
bene affecto ventriculo clysteris substantia istunum non transcendit,eodem inani & fameliaco fuga vacui trahituri alimentarii enim inopia excrementitium humorem attrahit venter quo
se expleat: quod si in iteo morbo clysteres saepe
Vomitu reddantur , quis neget ad ventric tum peruenirer Mathaeus Grad. interpres Auticennae, assirmat se vidisse puellam quae subditas glandes illico tanta violentia traheret & per os redderet,ut vix manu retineri possent, ius culorum autem pinguium frequenti usu, obtusa facultate tractrice,sanitatem recuperasse. Instabit aliquis, nos nutriri sanguine,hunc autem fieri in hepate, praeparari in ventriculo, quod de substantia clysteris nemo dixerit. Respondet Oribasius,ut venis sic intestinis inesse vim sanguificam,saltem eandem cum ventriculo ut substantiam,ita praeparandi vim obtinere, inde per venas mesenterit , iecore exugi & in sanguinem transmutati. Hinc patet famelicis purgantes clysteres minimὰ conuenire.
DVo sunt primi scopi faciendae medicinae,
sanitatem praesentem seruare & absentem reducere, seruatur diaeta, restituitur therapia, diaeta vacuatum replet usu similium, curatrix vero medicina quae functionibus incommodant remediis contrariis amouet. Tria autem
sunt quς actionem laedunt,causis,morbus, Sym-
57쪽
ploma.Causa praecedit morbum, eundem, ut Vmbra corpus, tymptoma consequitur. Itaque in causa morbi remouenda primum medicus laborat,qua permanente frustra speraret morbi depulsionem, nisi forte symptoma, ut dolor, tam crudeliter saeuiat ut eum ab ordinaria curatione avocet, illique, quod magis urgeat Agrauius quiddam minetur, prius succurrendum sit quam de remoueda causa cogiteturrimox redeundum ad expugnationem causae, cum qua morbus, cum moibo symptomata disparebunt sensim & cuanescent. Causam vero ext rnam ad interioris quidem cognitionem plurimum prodesse,iam monuimus, huic tamen soli destinata esse remedia: quae aut est coniuncta aut remota,haec antecedens, illa consequens appelletur. Coniunctam appello quae proxime & immediate morbum facit, ut humorem fluxione aut congestione prςter naturam parti affixum: Remotam verb dc antecedentem,a qua illa nata est & fouetur, Picthoram scilicet aut caco-chymiam : Appello plethoram, sanguinis immoderatam copiam, siue quatuor simul lium res exuperent, stud proprie dictus sanguis, colore ruber, sapore dulcis, consistentia mediocris, quae non semper adeo distendit vasa ut periculum rupturae minetur, ut in habitu athletiaco,tanta cum fuerit ut a natura regi non possit, morbi causa est,& actionem laedit: Illa venarum capacitate, haec virium imbecillitate definitur: proinde vulgo, ad vasa & ad vires nominantur, utrique remedio est venae sectio, natura enim
58쪽
plenitudine qua grauabatur leuata, vires res1-mit fitque vegetior, ut imbecillitatis causa diligenter exploretur, nec putemus Omnem imbe- icillitatem dissuadere venae sectionem. . Cacochymia, est omnium humorum , aut unius, vitiosa qualitas : siue enim sanauis a sua temperie longe recesserit, siue bilis, pituita aut melancholia, cacochymum est corpus, cui su currendum cst purgatione. Si,utiere semper accidit quantitate uinul & qualitate peccet ple- thora est cacochyimca, quae a dominatu humoris sanguinea, biliosa, pituitosa vel melancholica nominatu quae quidem ut coniuncta est,ita utrunque remedium deposcit: Ut enim duae sunt primae & communes causae morborum,plethora & cacochymia,sic totidem sunt prima& communissima remedia, missio sanguinis depurgatio,nullum quippe nouimus medicam emtum m/--ων,nisii forte quod mouet menses. Qui enim,aliud agens, ea virtute plantam repererat,si credere dignum est, iusto iudicio cum inuento sublatus est, ne ad posteros tam misarabilis inuenti memoria perueniret, eademque terra inuentum &inuentorem sepeliuit.
Habes igitur deligendi remedij primum prς-ceptum. Succurredum prius causae quam morbo aut symptomati, antecedenti, priusquam coniunctae: antecedentes & motborum fere omnium primas & communissimas causas esse
duas,plethoram & cacochymiam,illam mistione sanguinis deplendam, hanc si lenis sit alterandam,si capiat incrementum, cathartico Va-
59쪽
cuandam. Alterum est ut aperiatur vena cum delectu. Cephalica enim de capite, Baiilica de naturalibus partibus, media de partibus interi ctis , necnon utrinque simul vacuat: Caco chlamiae autem sedes diligeter spectanda, quia cco- proticon, ut aloe & cailia, quin clyster communis,ad vacuandum de ptima regione ventriculo, intestinis,cauis hepatis,meienterio,hene,v sicula sellis)sepe sufficiunt. Rheum, Senna, MAgaricus, te inedia quae conuexis hepatis, m gnis venis & arteriis circunscribitur j vacuant: Ex habitu corporis scammoniata & quae Colocynthidem recipiunt, plurimum vero refert
Faciamus pituit in quantitate vel qualitate peccare, vacuanda erit phlegmagogo , hoci uentionis, sed phlegmagogon, blandum vehemens,aut mediocre,deligere, iudici j: quod spectata potissimum sede cacochymiae regendum est. Magnitudo morbi alterutrum, saepe virumque,remediu in deposcit,dum vires consentiunt& caetera coindicant, leuiores enim morbilo uioribus remediis ut inaedia lota & frictione curantur. Quod si magnus morbus,sed vires dei istae contradicent, per epicrasim causa minuatur,quo maior erit plethora, eo audentius & libberalius mittatur sanguis. Galenus misit ad sex libras saepe ad animae deliquium : quo maior cacochymia, eo catharticum vehementius etiagatur, ut sit remedium morbo potentius, prius
iniecto cir stete si per morbum liceat, debet
60쪽
xENE M TDENDI. a Tenim praecedere venae sectionem, ne crudus humor qui ut plurimum prima regione contianetur,seratur in locum vacuati sanguinis. vehemens verb catharticum, ut per vias iam pate tes undique tractus humor liberius & munore molestia exeat:obstructis enim viis solet magna tormina & intolerabiles cruciatus e citare, ut annotatum