장음표시 사용
101쪽
thoationes Armarum,& non tol lant diD rentiam proximam , ficultatem, quae est in intelligenda eductione sotinet substatialis de potentia materiat.
Dῖcendum non dari in materia inchoationes formarum, nec possibilitates ipsi coaetias. Patet ex modo dictis,dc rationi. hiis secundae sententiae . . Confirmatur. Quia ex primo de Generatione generatio est mutatio totius in t
tum ; sed totum non fit nisi per larmam 3Σrgo in generatione tota fit forma: nenim aliquid ipsus pracederet non licret mutatio simpliciter in totum. Ad rationes in contrarium. Ad primam & secundam respondeo di- cedo,quod principium,quod coserret vim passo, si axioma illud appropriare volumus generationi substantiali, di per θ od naturalia situ cienter disserent ab artiuς;-- tio-ris,. iri tibiis est materia prima, ut tamen est cum Usa materi- ς00ς ' Wh fili iurihi, dispositionibus, ratione quarum Πὐς suo ordine, υ l, est dispolitio ad hanc sormam substantia- talmam prius uere in m NU de est ad illos tam preparata , & disposita per certas dispositiones, per quas cum aκ aliquem motum non est praeparata; sed potius habet formam,dc dispolitiones contrarium postillantes, dicitur passum nullam
Ad tertiam respondeo dicendum, quod principia compositionis , debent semper permanere,dum manet res, cui lant principia;vel etiam absolute dicendum princi . pia semper manere, idest reperiri in omni mutatione substantiali,ad quod non est necessarium,formas praecedere in materia secitndum esse impei sectum,& inchoationEsui. Qitare ad argumentum negatur minor,si ea intelligatur secundum seia uindicti ini; Quod stilicet non reperiatur, ut principium in omni mntatione forma , ocduret dum res uenerata durat. Ad quartam tespondeo dicendum, quod educi de potentia materiae non est aliud , quam formam fieri ab agente in materia ,
re; tum peractionem agentia in apertum, de in luccm proferri.
lem, nunc ad illam. Quare negatur assumptum. Ad probationem dicendum, quod licet materiar rima sit una; praes arata tamen ceriis dispositionibus vim conseri agenti ad eductionem huius formae substantialis, nou alterius : Ob quam caunin optime dici potest passum conserre vim . Praeterquam quod aduerti debet; quod , quo for ma,quae fit est persectior, eo perfectiores habere in let in pata disposit toties nonia linquam habet citam formam subitantialem,qilae conserat ad solidam Hv.
presenti non est sermo: sed de inchoationi riae, &bus formarum, quae suerint an materia a materia fit p rem,rincipio ad omnes sori - . ' -- ,eao a ex Themist. in sua magna digressim et .Phvsic. ait drapliciter considerari possemateriam; primsecundum se,& ut est ens quoddam sibilatiale : secundo ut est materia : primo modo consideratam materiam, vult esse enaabiululum , de cuius essentia nullo moao
Art. 1 a . Vtrum materia sit piara potentia in genere su
SEntentia assirmatitia est communis. Seoinda negativa est Iandunt i .Ph
qu. Q s. asserentis potentiam materiae esse
Dices si contrarium dicto axiomati in roposito saluatur per hoc, quod materia oncurrat in suo ordine ad generationem, equetur omnes motus etiam violentosese
e naturales; sed hoc est absurdum ; Ergo, e id ,unde sequitur . Respondeo illud non sequi; nam licet
102쪽
here essentialem potentiam,& potentiam lem, ficut se habet m ad figuram, in I esse deessentia ipsius Pro sententia negati ita, quod materia non sit pura potentia in genere subitantis.
Prima potentia passiua, sicut Se activa, est de praedicamento qualitatis ex Atillotile in illo praedicamento : Ergo nulla: 'xillis est euentialia materia, qtiae est in genere substantiae. Patet consequentia: quia praedicata accidentalia non possitne esse de essentia substantiae.
Secunda adueniente sorina in materia tollitur potentia illius : actus enim Fe potentia o pronuntur; sed adueniente forma nihil tollitur essentiale materiae: Ergo ' tentia non est de essentia materiae : Non ig itur materia est pLra potentia in genere Lbstantiae . Tertia in una materia possunt esse plures potentiet ad varias formas. ut ad formi ignis, ad sorinam aqliae &c. Sed essentia materiae est una; Ergo potentiae no possunt esse de essentia materiae.
Quarta nihil denominatur a se ipso: sed
materia denominatur potens: Ergo a potentia a se distincta: Ergo materia non est
pura potentia. Quinta ratio pro secundo dicto Zabaret Iae Materia, vesic est principium rerum materialium in sublunaribiis: Est enim materia id, ex quo aliquid fit: Ergo hac ratione est illi essentialis potentia : Princia pium enim passivum in suo conceptii essentiali dicit aptitudinem , & potentiam ad constituendum id cuius est principium. In contrarium pro sententia assirmativa
Prima materia in sua essentia nullum includit actum; nam materia neque est actus per se subsistes, neque est actus informas, neque actus existentiae, i icet actiam ex ille. tiae habeat,ergo vel est pura potentia , vel
nihil: secundum dici non potest:hErgo
Secunda ex Aristotile r. Mel. Tex. 8. materia neque est quid,neque qtianti im,nectite quale &c. sed haec omnia potentia: Ergo essentia materiae est esse potentia. Tertia ex primo Physsa ex .s .ita se ha-
est materia prima ad sormam subsanti
sum inducitur per artem : sed aes nullam ex se habet talem figuram, sed in genere artificiatorum est pura potentia : Ergo materia in genere ita turali lim , erit pura potentia ad sormam substantialem: Diei ita igitur erit de essentia materiae. Quarta nullum aceidens praedicatur in
recto,& quid ditatiue de substantia: sed
potentia praedicatur in recto, de quid ditatiue de materia: dicitur enim materia est pura potentia: Ergo potentia materiae non est accidens ipsius. Quinta si potentia in materia esset acciadem realiter distinctum, posset Deuὶ pr culdubio illam a materia separare,quod si
fieret num in materia remaneret potentia
ad formam sibilantialem , vel non rem neret dici non potest. quod non reman ret, quia materiae sic spoliatae potentia fi Deus uniret formam substantia lena ex materia. & forma fieret unum per se: sed una per se substantiale non fit,nisi ex potentia, di actu ea lib. 1. de anima Tex. . &ex ε. met. Tex .is. ergo materia de se est pote
Sexta si materiae potentia, qua recipitiarinam substat itialem,esset aliquid distinctum ab ipsa.daretiit processus in infinitsi, quod est absurdi ini: nam si potentia in materia est accidens, per quid materia potemtiam illam recipiet virum per aliam potentiam,stiae sit accialens λsi hoc: Ecce processus in infinitum . Si vero dicatur,quod illam materia recipiat per se immediate . iani materia de se est potentia, Sc ulteritis si materia de se est potentia ad accidens , multo magis erit ad substantiam : Qitia materia de sua natura non est institilla , vefaciat unum per se cum forma accidentali tanquain potentia cum actii proportiona to: materia enim non est accidens: sed magis eli ordinata. ut saciat unum per secum actu substantiali: ut potentia illa pro. p rtionata: Lrgo.
Pro solutione. Notandum, quod tunc persecte cogno
scimiis quid res sit, cum eius essentiam cognoscimus:essentia autem constat genere,c differentia: Vnde Derfecte cognosteriit
103쪽
re differentia: Et quamquam res incompletae proprie non habent genus, & diffsrenti ;tamen per analogiam ad res completas in eis saluari potest quaedam simili. tudo generis & differentiae.Videndi im igitur est de genere, &differentia in ateriae, ac genus cuidem certum est noesse aliud, quam substantiam incompletam: tum quia Aristotiles lib x de anima Tex. x. te alibi,& cuin eo peripatctici communiter diuiduni si ibstantiam in materiam, formam, re compositum; substantia autem n5 componitur ex non L. bstant ijs : rum quia lib. p. mel. Tex. 4 habetur. Quod autem materia quoq; hi substantia patet in cunctis. namgile tionsmutationibus est aliquod tranIuintationis subiectum,hoc autem est materia: Cum ergo per philosephum comset de genere materiae, restat ad perfecta cognitionem materiae quaerendum solum de differentia. Considerandum igitur est, quod cum serma,cui materra relative OPPonitur, fit actus; materia necessario erit potentia; sed potentia non uno modo dicitur. Nam & est potentia activa. aqua est actio,& est potentia obiectiva, & logica, per qnam rem esse non repugnat. Prima potentia dicuntur esse illa. quae cum actu non sint in mundo, possitnt tamen naturali virtute existere quia sunt in potentia acti ua uaturali alicuius causae secundae. Secunda potentia dicuntur esse illa , quae cum causam naturalem non habeant, possunt tauren existere per diuinam virtutemiquia dicunt terminos, di praedicara componi bilia n quibus hi illa inuoluitur implicatia; prater dictas alia est potentia si ibiectiva, Ieu receptiua, hae multiplex adhuc est :nam alia est primum principium passionis, de primum subiectum formae, ipsi commensurati im ad unum in eodem genere constiti tendum : alia est proxime receptiua passionis, agenti ut sc commensurata rhac non potest esse de esi dintia materiae γQuia est multiplex, & in sui ratione prae-Mer materiam includit alia,ut 'iantitate, cinerasque materia Ies disrofitiones. De prima est controuersia. Sed praeterea dilatis ei potest potentia materiae in uniuersale; qua respicit omnes formas , dc particulare,qua respieit determinatas formas , quae
aduenit compIetiue materis per dispositio Lς , per vas ad certam syrmam Iecipiem
dam materia disponi uir Sc deterin inatur, non potest er3o esse de essentia materiae . neque potentia particularis; Quia liaec est
multiplex ex philo sopho. s. met. Tex I dicente; materiam primam unam Sc communem omnibus, proximam tamen alia,
ω aliam; Et quia materia in sua essentia non potest includere accidens , neque etiade essentia materiae potest esse potentia proxima, qua respicii agens , &recipit actionem eadem ce causa et sed de illius essentia erit potentia uniuersalis , se potentia recretiua , accepta pro primo principio passionis, & pro lubiecto con mensurato formae informanti ; cum per
talem potentiam mater ia essentiat iter ponatur inesse, &.ab omni alio ente siue completo , siue incompleto distingitatur, de relati uere spolideat actui informanti,
cum quo debet unum per se conitituere iugenere substantiae .. Quare Dicendum materiam esse puram pote tiam subiectivam de genere sibstanti ae iaordine ad actum informantem. Patet ex dictis, & rationibus secundae sententiae. Confirmatur sicut se habet actus ad sormam substantialem; ita ad materiam primam potentia praedicta : sed forma su stantialis non per aliquid additum, sed per se ipsam essentialiter . de in primo modo dicendi per se est actus informans: Ergo materia eodem modo per se primo
erit potentia recepti ua. Maior te minor patent ex lib. 2. de anima Tex. a. est materia quidem potentia, forma autem actus,
de ulterius probatnr; Quia nihil prius assignari potest, quod sit forma , quam
actus informans. & materia, quam potentia receptiua actui informanti proportionata; neque duplex ille modus conlid trandi Them. de Zabar. satis landatus est: nam non potest confiderari quidditatiue materia, si materia praeciso consideretur, vel uteris,uel ut substantia; ne me enim Prationem entis,uei per rationε lubstantiae cdpletur materia in sua essentia forma. 'est ens, de substantia: requiritur ergo alia
quod aliud praedicatu, quod copleat quia
ditate materiae; hoc aute esse no potest niupolevata sensu ci . Quare considerare
104쪽
materia, ut materia est,illa c5siderare est potentia,qua Deile,vel dissicile patimur: secundu sua propria quidditatem, de es Ad secunda. Respondeo dicendu,qiiod
sentiam:c5siderare vero materiam; ut eris, illa,quae opponutur Opositione secundu te vel substantiam,non est consderare illam lationem,non se mittito tollunt; sed unum stetandum i suam qnidditatem complete et persicitur per aduentu alterius; unde per sicut considerare hominem. ut hominem, aduentum formae non destruitur potentia& ut rationalem , est considerare illum substantialis receptiua , sed perficitur, Zesecundum suam propriam quidditatem et capietur: solsi tollitur prmatio : Unde m considerare vero hominem ut animal, teria non amplius potest dici in potentia non es considerare illum secundum suam ad illam forma; Quia ite modus loquen. propriam quidditatem. Quare etiam si di non soluellendit materiam esse potende quidditate materiae consideratae ut tiam adformam ; sed habere vlietius fomens . vel substantia praecise non sit potem mae priuatione,& ad illam ludere; caeterutia, non tollitur , quin potentia sit de bene adhuc dicitur materia.Este potentia. quidditate materiae, & ingrediatur ut propria disserentia materiam considera- Quare negatur maior. tam, vi talem substantiain incompletam, Ad tertiani. Respondeo dicendu , quod unde,& intelligere materiam sine poten- in una materia possum esse plures potetiaetia est impossibile, secundum illud co- particulares ratione dispontionis in cotra. nictatoris dissicile est cognoscere quiddi- ninitium,qiras potenti a particularis addit talem primorum principiorunt,intellige- supra potentiam unitiersalerii: non vero realitem materiam sine forma impcdi- pDsiecise plures potentias uniuersales,sed bile. Et .phys Tex. i 6. Aristotiles vult nai csic una,qua materia respicit forma, disputationem de forma, & materia esse ut formam, & omnem formam particula- dissicilem ; quia neutra per se absque alte rem, ut formam etiam talem , vel tale cora cognosci potest. Ex quibus sic probatur tradistincta ab alia; Sed solii fecitdum re- conclusio. Materia. & forma ita sunt in- stricionem actuationis per quod censeter se commensi iratae, ut una sine altera tur feri particularis,& hanc esse deessen- cognosci non possit: sed non possitnt in- tia materiae,illam vero esse accidetatem; ter e esse commenturatae nisi in ratione Quia includit aliquod accidetis.& praete- actua insolimantis,se potentiae subiectiuε; rea censetiir aduenire materiae iam consti-Ergo essentia litet forma erit actiis in s.r- tutae in suo esse. Quare in forma distin-rnans,& materia potetia subiviiua. guenda est maior Se iuxta distinctioilem
Ad rationes in contrarium Ad quartam. Rusp5deo dicendu, quod Ad primam. Respondeo dicendu,qiipd materia no proprie denominatur potens; fi per potentiam passivam accipiamu pri- s tamen quandoque sic deκominatiir, dicimum, de radicate subiectum passionis in potest denominari ab illa potentia parti. ordine ad constitutionem totius substam culari quae est quid distinctu ab Ipsa ma-tialis,quod potentia passiva no est de prae- teria; fia est praedicatuni illi accidenta. dicamento qualitatis, sed substantiae;n v lea quamquam, di salsum est nihil deno. ro accipiatur Ap principio Pximo patiedi, minari a se ipso,con qualitas ut linea, vel di ut potentia passiua respicit potentiam corpus denominetur quantum. activam. v t ad quam dicitur per ordinem Ad quintam. Respodis dicendii, quod transcendentalem; verum est antecedens, materia non potest esse principium rerud consequentia, quod talis potentia nost sub lunarium nisi secundum id, quod dicit essentialis materiae, sed accideralis sed sat essentialiter,& ut sibstantia;nam ut dictisa erit secunda cosequentia, quae procedie est principia intrinseca componentia sub- in primo sensu.Quare inlotmaditi inguen stantiam non possunt esse nisi substantiae; dtim est antecedens, di iuxta distinctione inia subnatian5Gponiti it nisi ex subila
assignatam neganda, vel concedenda em tisa: si ergo materia , & ut materia, Sc ut sequentia; nec aliud vult Aristoteles in sibilatia esietialiter est potetia, Scul di
105쪽
eo quidem materia non habet aliam essen per se immediate eonstituat, ibitur in inmtiam nisi eam, qua est 1iabstantia,& prifici nini m. Quare proprie sicut se habet forma pium rerum materialium. subitantialis ad formandum . ita se habet Obi)cies si ibstantia est quid absolutum; materia ad recipi edum i Et sicut forma sed matcria est eis titialiter substantia; eo informat per se, & hoc est illi essentiate; go est quid essentialiter absolutum; sed si ita materiae est essentiale subiici recipi edo esset pura potentia receptiva, esshi quid re formam substantialem: non antem sicut se speci iiiii in; Ergo materia non est pura po- habet sotina ad agendum; ita se habet uim tent i a receptiva. Respondeo dicendum , teria ad patiendum, quando sermo est de quod absolutum, &relativum praedicam si principio. qtio materia spectat actum sit tale opponiintur, non absolutum, & relati stantialem. Adde quod materia cosideraritium transaendentale: nam multa sinta, potest in ordine ad actione accidentalem, soli ita, quae tamen quia sint imperfecta , ut quid passivum ad illam , de tunc etiam vel alia talicaiisa. si intconnotatilia, &al- materia patitur non quidem penitus perteri commensi rata ; cum tamen in se ha- aliquid a se disinctu ted tamen cu aliquo beaut sitim esse, ut patet ex i)s, quae alibi a sedistincto: unde talis potentia non est dicta fiant de relativo transcelidentali; hii- illi essentialis, sed accidetialis, etiam rea iiismodi est materia , quae est pura potem . tia receptilia in genere substantiae,quod es Obijcies tertio materia habet genus imis noli potest sine connotatione, perquam completum,&diore iam, ut dictum est; dicitur respectilia. Qua se iii forma coim sed cisserentia est forma, Stactus mera- cedenda est maior intAligendo absoluta, physicus , Ergo materia est essentialiter
ut tamen includit ens connotatilium , non aditis. non vero totentia. Probatur cons,
relativum praedicamentale , & negandum quentia; Quia id est unaqitaeq;res essentia assiimpitim, quod procedit de re 1, eetitio liter, quod est per stam differetiam esse proprie dicto, & praedicamentali. Et sa- tialem, ut patet in homine, qui est esse ne quod consideratio entium in esse contio t a liter rationalis: Quia haec est ipsi iis dititatiuo non repugnet cum rebus absolutis serentia.
Praedicamentorum, ex eo manifestum est . Respolideo dicendum,quod aliquid M. quod rationes omnes geneticae, de specifi- test dici actiis dupliciter primo denomicae sint ad inuicem connotatilix, & in scie natiue, secundo essentialiter illud dicitur iijs neque subiecti ini ad passiones, neque actus denominat ille, quod ex eo denomi- pastiones de subiectis considerantiit sine natur actiisς ita participat rationem dita ordine transcendentali ad inuicem . Qua- serentiae, 'ita est actus metaphyficiis, quae
renian est verum . Quod materia debeat etiam dici potest actus secundo intenti habere dii plicem notionem qita si in una naliter. S hoc modo materia ratione suae
possit absoluere a respectu transcendenta- potentiae est actus; ita potentia est ipsisisti. dii serentia, eo modo,quo datur differentia Obijcies secudo. Vt se habet forma fulta in rebus incompletis. At vero essentialitersantialis ad agendum; Ita se habet mat, illud dicitur aetiis; Quod denominatur taria ad patiendum: sed forma non agit nisi te; Quia ei essentia stitit in actu,Quod per stas pote tias a se distinctas: Ergo & etiam dici potest actus primo Intention materia patiet tir per potetiam 4 sedisti m liter,& hoc modo mareria non potest dicitiam: Ergo no erit pura potentia. Respon- actus, sed potentia : forma vero dicitur deo dicendiim,quod primo non valet ilia actus,quia eius esse Elia in eo c5sistit. Quare proporti. , Quoniam ago; cum per aetim in forma concessa maiore ad minorem dianem attingere debeat aliquid extrinsecum cendum est differentiam s pecificatiue, de sorte ad id coaptari debet per aliquid sibi primo in Ktionaliter ito eue seper actum, additum, de quo libi: sed passum , de ito reduplicative vero, Se secundo intentio modo est sermo, si pati debeat, ut aliquid naliter denominari semperamim: hoc ai in se recipiat,cum quo uni im debet conlii 'tem secundo modo cum materia ratione
tuere, debet se ins immediate ad id eoim suae potentiae latum dici possit actiis,quod currere, Quia nisi cum recepto se ipso una est dici actum denominatiue, non primo
106쪽
modo , negatur consequentia . Ad proba- d t esse proportionata per tale substantione iudicedum, id esse vitamquam i, rem essentialiter.quod est per sua differentiam specificati ite, di primo intentionaliter, noreduplicatiue, M secundo intentionaliter: sectis enim homo esset differetia;Quia per rationale acceptum reduplicativa, ut id renciam, lenominatur. differentia: ratio inale enim die 'remia est.. ijdies quarto eximateri quatentis est
essenti liter Potentia,& forma substatialiint v nummi se;sed tale em per se puta lapis non fit ex ibinia lapidis, di potentia
uniueriali materiae, sed ex ea ut est talis solentia, proportionata videlicet formae apida; Lrgo deessentia materiae non est sola potetia uniuersalis. Respondeo dicentialc mixtum, quod naturaliter solum est proximum susceptiuum animae.
Pro sentutia a firmatitia sint hae rati
nes. Prima ex. r. Met. I ex a Materia
ut saepius dictum est, neque eli quid, neque quale, neque quantum&c. Sed haec omnia porclia: Ergo ex Arist. materia est eodem modo potentia ad tormas accidentales, didum, quod in proposito potentia vitiuersa. fissiliatiales; sed ad formas substati alcs p lis potest fieri particularis dupliciter. Primum per aliquid per modum actus secundi, sicut via publica de unii: ersalis fit via
huius, cum illam calcat , de hoc pacto veapparet in exemplo particulare & uniue sale idem est secundu in rem, diuersum solum secundum restrictionu conotationis, dentia est de essentia mater x r, ergo ec ad
cunda ratio. Omnia, irae immediate recieruntur in materia recipiuntur in potentia illius: sed aliqua accidentia imm diate recipiuntur in materia, ut quantitas rergo accipiuntur in illius potetia, & co dc hoc inodo materia sub quacunq; forma sis uenter materia habet potentiam recepispotiatur censetur esse potetia particularis,& eadem est cum potentia uniuersali, solumque teli ringit connotatione de respectum ad formam hanc. Secundo potentia particul aris accipi potest sact talis per dispositiones accidentales, quibus ad partimilarem forma disponitur, de sicut ex haede forma non fit unum per se , ita talis potentia dici non potest essentialis materiae.
Verum quidem eli,quod si ii lud, quod addit potentia ut particulari s sit de genere
Libilatiae, Se ex speciali actu ratione vim dicetur ab apsci,nec aliter fat. num per se. quam ex tali de tali potentia,quale est Verbi Gratia 'corpus organicum respecti animae, potentia illa includet aliquid deformaliter & realiter, quod non includit Iotentia materiae, ut est uniuersalis; tartienoe non est deessentia materiae primae viis sed de ea essentia litet est, suod sit talis
Potentia , quae per talem additionem fieri possit haec: ut aute facta est haec, no amita est illud , Vt proinde adhuc vivens fiat exanima di: materia prima,sed no sola; Ouia materia prima vi sic nudensi elt tali mutproportionata potenti. , ut inuice conspi. tiua respectu accidetium sibi essentialem; Quia ni nil est aliud potetia essentialis inate ae,quam ipsa potentia receptiva. Tertia potentia materiae nihil est aliud, qua passiua aptitudo ad recipiendu forma, ad qua e apti indor sed materia habeat hac
aptitudinem ad recipienda accidentia; Ergo habet potentiam ad illa: cum ergo p tentia non possit esse accidentalis materiae, esse essentialem necesse est.
Quarta accidentia sunt media, quibus materia potest in se recipere formas su stantiales, ad quas est potetia: nam in ma- texta antςquam inducatur forinae subitantiales praerequirunturqtiaedam dispositiones quibus mediantibus formae substantiales introducantur; sic ad formam ignis in materia praereqtiiritur siccitas Se calor, Sese de re Iiqiiu;ergo materia ut poteti a d bet respicere formas sebilantiales, de accidentales . Consequentia probatur a simili
de fine:sicut enim eodem actu appetimus finem, de media, ut cum volumus mediciis nam propter sanitatem; ita etiam materia eadem potentia essentiali,qua respicit foemam si ibstantialem, debet respicere acciarent ad faciendum tale compotinara , ud dentia , quae sunt media ad formam se
107쪽
s stantialem . Confirmatur adhuc a simili; nor probatur primo : Quia
Quia lapis per eandem potentia motivam prius in eo, qxioeni ritis, non, potest d, nempe per gravitata tendit ad sinem,qui pedera a suo posteriori; sed ex .met. Tex est locus deorsum. & transit per medium, ε. substantia est prior accidete ratione n ut sit deorsum; similiter idem dici potest tura, & tempore; Ergo non potest depe de leuitate ignis, qua tendit sursum: Ergo dere ab accidentibus . Probatur secundo materia per eandem potentiam recipere eadem minor . Quia id. Quod essentialiter deest accidentia , & tormam substantia- depcdet ab aliquo intrinsece Mificitur abiem. illo; sed materia secudii fusi essentiale pse Pro Contraria sentetia negativa sunt hae ctivum respicit solam formam substantia. rationes. Prima ex communi peripat co- tu; Ergo ab ea sola dependet, Se perficituramini auctoritate materia primario dieii Ergo materis talum est essentialis pote
ordinem ad sormas subitantiales, secum tia ad formam substantialem. Confirmadaria ad accidentales: sed essentia respe- turii potentia ad accidens esset essentialisti tui consistit in te*ectu ad suum termi- materiae: Erso accident essentialiter pe mim primariti; Ergo essentia materiae con- ficeret materiam; at perficiet accideraliter: sistit in potentia ad sormas substantiales. Ergo. Secunda forma si ibitati alis, Fe acciden e . .c talis sunt diuersi actus: Ergo debent diuer. Pro solutione. ιficare diuersis potentias: Ergon5 potest - . . esse eade essentia lita potesta ad formam Notandum, quod certum est apud au- substantialem 5e accidentalem sed poten- ctores utriusque sententiae, materiam essalia materiae ad tormas substantiales est es. Potentiam ad formas substatiales, Se acci- semialis materiae Ergo ad accidet alas et it dentales; cum non solum sormas substan- accidental is. Confirmatur non potest ma- tiales, ted etiam accidentales recipiat, sed teria respicere actus diuersi getieris eode controuersia est. virum comparata ad soriani do: sed forma si ibstantialis, te acciden- mas accidentales potentia illa debeat dicit talis sunt actiis diuersi generis; respicitati essentialis materiae, an solum dici debeatitem materia essentialiter actum substan- esse itialis materiae comparata ad formastialem; Ergo actum accidentalem respicit substantiales. Pro quo primum c5siderare accidin taliter. oportet,suod distinctio substantiae,&a Tertia si materia haberet potentiam es. cidentis in natura non est nominum tarmiscntialem ad accidentia , materia faceret tum, sed rerum, vereque aliud est praecisisvntim per secum illis Quoniam ex lib. 2. non vllis formalitatibiis metaphysicis. Mde anima Tex r,non est quaerendii cur ani- conotativis, substantia,aliud accidens, rema, & corpus faciant unum per se: Vnum hoc illius est, & propter illam institutum enim eniciunt; Quia alterum eis potentia, est ,& ab ea dependet. ut proinde bene a altera actus: Ergo ex potetia & actis essen. philosopho cuctum sit accidens entis era. tialiter siti, ordinatis fit unum per se: sed si Substantia autem composta collat ex ma- materia esset essent aliter potentia ad acci . teri a,&forma . Quare haec actus, sicut d dentiai materia 3e accidetia in ratione po- etum est,illa potetia: actiti Ergo, quisu tentiae&acius essentialiter essent subota stantia est, respondet ex natura rei potem dinata et Ergo facerent unum per ser at fa- tia,quae quoque substantia est, & potentiaeci lint unum per accidens; non ergo in ra- qua materia est, respondet actus, qtu fortione potentiae, & actus possi intesse essen. ma elt,& forma quidem substatialis,licuetialiter lub ordinata, ac proinde materia & potentia substantialis ut ex utriusque non eli essentialiter potentia ad acciden- unum fiat substantiate; sed quia physicum tia. substantiale non est sine accidente; substan.
arta Potetia essentialis est depedetia tiae enim naturales diminutae de quasi 'essentialis, vel certe in voluit dependen- accidentibus in sua finitate accipientes cintiam essentialem: materia non habet esseti. plementu, ideo hoc post illud elt, & pr tialem dependentia ab accidcntibus: Ergo pter illud: respiciet ergo semidari' accis
neque ad illa potentiam csentialem. N, ceas materia, ac proinde dc potenti
108쪽
ad accideris, sed secunon igitur potentia ad accidens erit materiae essentialis. Pro ctio secundia eo Merandum est, quod illud est de essentia, quod primario conuenit rei constituens ipsius conceptum, & definitionem : illuditon est deessentia , sed potius tanquam passio adueniens, quod conuenit rei iam constitutae in esse , ω intelligitur extra es.scntiam, de definitionem irius; & quia eL
se potentiam ad accidens lecundario comvenit materiae,& est extra conceptum primarium, Se definitionem quidditativa materiae: nam optime concipi potest essentia materiae non intellecto in ipsa ordine ad
accidens , per hoc quod concipitur erimus bie u ex quo inexistente fit aliquid.
Ideo a Dicendum potem iam materiae ad accidentia non eue ipsi essentialem. Patet. dictis. re rationibus secundae sententiae. Confirmatur quia ex philosopho in omni praedicamento est potentia di actus: sed potentia in praedicamentis accidentium non eli substantialis, ut patet, materia autem est substantia: Ergo. .Praeterea quale non fit,nis ex non quale, de poteatia tu se,non auicni ab eo,'uod si potentia tu, stantia;ergo potentia ad accidentia secun-ἀum conceptum est diuersa a potentia ad imas subitantiales; sed ad formas suta santiales est essentialis materiae: ergo ad
alias non est illi essentialis . Adde : illa ratio est alleuienti essentialis, quae prius
corteris illi coni lenit,& est ratio, quare cetera illi conueniant : illa vero non eli essentialis , quae ab alia priore profluit; sed
materia idcirco respicit sormas accidentalo; Qi ia sunt dispositiones ad . formas sibstantiale atque adeo prius' concipitur respicere lubstantiales , quam accidentales; immo ordo ad accrdentales est ex ordine ad si ibstantia lex; Ergo potentia uia totae ad formas accidental cr nouerit 'deest mria materiae. Ad rationes in contrarium pro prima sententia .
Ad primam respondeo dicenda illa definitionem materiae non est e qiiidditatiua; Maia datur P ci negau*zcm; est Lunen bo
tio in I primario: na descriptio per qlia peruenire possum uein cognitione nati irae materiae: videtur aut definitio'ssentialis illa , qua definituri .Pl s Materia est primu subiectit, ex quo inexistente fit aliquid; de qua infra.
- Ad secundam respondeo. dicend si,quod omnia,quae immediate recipiunt ii r in materia , Iecipuintiit in una potentia illius realiter,non tormaliter, id est no recipiuntur in potentia illius accepta sub ea de ratione formali potentiae: Quia quantitas norecipitur in potentia materie, nisi ut materia est potetia quata, no aute in ut materia est potentia qii id, quare materia habe otentiam receptitiam accidentium sibi essetitia leni specilleat ille, non redii placative.
Ad tertiam respondeo dicendum, quod materia realiter nihil est aliud, quam aptitudo ad recipiendam formam, formaliter tamen ad diuersas formas dicitur diuersa aptitudo, Quia alius est conceptus materiae, ut est aptitudo ad recipiendam forma substantialem.& eiusdem generis cum ipsa,alius ad formam accidentalem , cu qua di fieri genere & non constituit .vnmn. Ad quarta respondeo dicendu ,quod materia considerari potest, ut potetia ad accidens praecise,3e tum,ut dictum est, no est de essentia ina teris,lecudo considerari potest,ut est poteria ad accidensi propter lorma substantialem,& tunc si accipiatur, ut unus ordo,qui primario attingat formam substantialem,secundario forma accidet talem,ut est quid formae stabstantialis, una erit potentia essentialis materiae , Quae primarici. & ' dire cle terminabitur ad forma substantialem, seci indatio Se indire ad
formam accidentalem, sicut unus est appetitus,quo appetitur medui propter finem. vel finis cum medio: duplux vero est cu appetitur finis secundia in se , & medium soli. tarie,& in hoc ellaimila ludo, non in eo sorte vult illa confirmatio in ciantiarium pro quarta ratione: Et hoc solom, quod dictum est probare videtur obiectio, qtiae fieri potest hutnsmodi. Potentiae cognostitiuae,ut puta vi ius, vinum tantum constituunt obiectum, di unam esse litiam in o dine ad vitibile,& ad suos actus; Ergo de potentia materiae ad accidentia , de ad se mas subsantiales una erit issentialiter, Municus conceptus; Nam quoniam nunquarula, potantiae seiuntur in obiectum, nisi
109쪽
peractus , neque eonfiderari possunt ad traria est cominunis, quae licet non negetiuos actus, nisi Suatenus versantur circa in aliquo praedicamento accidentium ali- obiecti ina suum, ideo virum solum habent quid esse potentiale respectu alterius, non adaequatum coiiceptum, & in ordine ad vult tamen hoc esse perpetuum, de univctactiis, di ad obiicia; At materia, uia prae- sale .cile considerari. potest,ut potentia ad accidentia, ideo ut sic diitertium conoetum Pro prima. sententia assirmativa sum hae constituit ab eo,quem dicitive potentia ad rationes . Limas substantialea. . . Prima lib. 3. meti Tex. I s. mouet qua i-- . in Ilionem Philosophus ; Vtrumlomni tim
2rt. Iq. ν trum omni sirmae eadem sint principia, quam postea soluit
accidentali correison eatDv dem secundum analogiam, quem l se m
lorentiale explicat. Comm. asserens in unoquoqua' praedicamentortim accidentium inueniri principia secundum proportione ad prin- i A Ffirmativa sententia est Caietiprima cipia substantiar. ita ut sicut sunt tria prin- ut1 parte qu.s .ar. 3.&qu. r. ar i. de cipia in praedicamento sibilantiae niat Ente cap. . di Sianc.Ix. med '.2s. 'ui vult ria,forma.& priuatio, ita tri' sint in om-quacitionem quadruplici rer intelligi pos- ni alio eraedicamento, diuersa tamen, ND. solum lectandum proportiouem eadem Primo accipiendo potentiale pro mate Commento vero x6. habet potentia dca'ria,ita ut quaestionis sensus sit. Vtrum ac- tus,quae sunt principia subitantiae sunt ali cidelis componatur ex materia , & forma; a potentia & actu, qtiae sunt principia qu se undum accipiendo per potentiale in- Iitatis,& sic de alijs praedicamentis. Conchoationem accidentis ui subiecto eo mo- firmari potest per auctoritatem S. Thomaedo, quo alia iii posuerunt inchoationes sormarum substantialii im in materia , de quo sipra iam decisum est.
Tertio accipiendo per potentia Ie essentiam accidentis, per actuale este ipsius, ut si sensus quallionis, utrum accidens ciam- ponatur ex essentia,& tne. Quarto accipiendo rex potentiale qua ni cntitatem accidentis,qoae s t potentiat: ε re spectu a lietius,qu ae sit actu at is, ut sensus quaestionis sit . Utrum scut in praedicamento substantiae substantia componitur ex duplici parte una potentiali, quae est matella,altera actitati, qtiae est forma ita in quolibet praedicamento accidentis si duplex entitas accidetalis, quarum vi ast potentialis respectit alterius, altera actualis: Et hoc ultimo modo an Plectitur pariem a simatiuam concederacio iam.
ne accidens in subiecto habere suum poten& etiam eiusde Commentatoris, qui alibi ut 3. Phys com s assirmat, quod potentia ad volimquodque praedieamentitui est in illo genere praemcamenti, in quo est actu Secunda ratio. Omne quod defiuitur constat ex potentia & actu taccidentia definiuntur : Ergo constant ex potentia de actu.non alterius generis, & Praedicamenti: Ergo eiusdem. Confirmatur ex mei. x. o. ubi Phlosophus iacit hanc consequentiam. SI Oinnis substantia est incomposita . sequitur , quod nullius substantiae si ratio, taede,
Tertia omnia mutatio perte una enaa terminum per se unum: sed calefactio est mutatio Per se una, ut patet; Ergo proda etiam per eam est per se unum , no 2 autem productum non est forma simplex, qui
ex T. Ineta talis sorma non generatur , iliutiale eiusdem generis , quod piaestipponat rei accidens.nec tale productum est com in subiecto , non autem ca quo compon tur,ut sqbstantia completa componitui ex materia & forma.
Suarea in met.disi. sec z. dist. I s. feci. 1o. nu. ιβ. dc 7o. Mutealia neSatiua composituin ex accidente.de subiecto, quia i te compos tum non est unum pei se Ergo est compositum ex accidente potantiae actuale .
110쪽
ptimi quiu pild est in s lecto ipsum im inde non esset unum principium materi
istinando est actus; sed potentialitates ac leoninitim generabilium. & coti uptibia ei dentales,quae ponuntii r. sunt in subiecto Ilum; Una ergo potentia si iliciet ad mul. insum informando et Ergo sint actus: tos actus; Doniam in Plus se habet po-Ergo non datur accidens potentiale. RG tentia ,sita in actus saltem iii ccessive, & sic pondet Caieti actus esse in duplici diste- virum ligni: in successitie habere potest. &rentia, quidam cui sunt primo, & per se frigus 8c calorem non tamen idem calor amis.& Propter Ie intenti a natura, ut aci potest habere plura subiecta ; Et una caurus secundi potentianim; Quidam qui sunt sa potest habere plures effectus, non tame per se primo potentia,quanuis habeat in unus effectus plutes caiisas, nisi ad summii dum qiiendam actus ; Quia recipiuntur in partiales, uec diuersi orditiis ; lim ergo in subiecto, tamen sunt potentiale;quia insti- plus se habeat potentia , quam actus , non tuti sunt propter alium actum.ut potentiae omni actui distincto debet respondere po- activae, de passivae : Quando dicitur omne tentia redistincta. Iam acilis accidenta. actum habere propriam potetiam sibi cor locum sint quasi complementum substat respondentem, qtiae est eiusdem generis, tiae,ita sunt ordinati ad si ibstantiam, vina intelligitur de actibus primo modo, qui quam ab ea possint penitus praescindere, ut quidem sunt per se primo aetias, & uti pro itide non debeat illis respondere potεIes intenti a natura, non autem de illis, tia proprij generis, cum qua uniim quid qui sunt essentialiter potentia, licet habe- constituant,&quasi a substantia absolitae. ant modum quendam aetiis; quia ad poten Considerandum tamen est, quod actiis actiam non est potentia eiusdem generis; na cidentales,cum snt multi,non debent esse sc daretur plocessus in infinitum . Sed omnino inter se disparati, maxime cusint contra. Si in omni genere acccidentilam ordinati ad unum subiectum perficienduresset potentiale,ge a tale dicto modo de debent ergo inuicem ordinari: si autemberct esse etiam in quantitate: at in quanti inuicem ordinantur , ordinari debent vel rate assignari non potestat ictu id eiusdem in genere causae enicientis , quatenus viatia teneris, quod sit potetiale, M aliud quod enascitur ex altero , vel in genere catilat actuale; Ergo in omni genere non da- materialis,quatenua uniis recipitur in alis tur quid eotentiale distinctum ab actuali. tero.vel in genere causae finalis, quatenus Secunda ratio. Accidens de sua natu- unus est propter alterum ,& sic operatiora est entis ens. & dicit inesse: ergo pro nes immanentes,& sunt a potenti)s, di suisio sibiecto,& potentia subiectilia agno- in potenti js,a quibus producuntur,& proscit substantialii e ergo neque uniuersali- pter operationes producendas ipsae potenter omne accidens actuale habet aliud tan tiae sunt. Sed tamen aduertendum est ,
quam sibi potentiale, &potentiale quod quod non solum inter accidentia dcbet deest sibstantia saltem secundum rem imme veniri ad unum,quod immediate sibiectediatum esse debet alicui actuali accidem tur in materia,ne procedatur in infinitum, . . . . sed ulteritis verum non eu. quod debeae
Tertia accidentia in suo genere sunt fodi in eodem genere esse illud, quod si ibiecta-mae simplices: ergo non debent componi tiir,& quo medio in substatia si biectatur; ex potentia, Se actu: Ergo in acci lente nam potentiae in genere qualitatis sunt, vi non est necesse dari potentiale, & actua- sic , & ali) hiatu in odi actus in genere a te . tionis: Calor qualitas est, at sit perficies.
H in qua calor,non qualitas, sed quantitas.
Pro Iblutione' Igitur & est quidem aliquod primum.
quod de se immediate recipitiit in substa- Notandum,quod non omni actui gistin ita, ac proinde ad illi: d non datur aliquid Ho debet secundum rem corresponderedi potentiale eiusdem generis, de quo recipistincta potentia : seciu enim omni formae tur non semper est eiusdem generis csi eo, si1bstantiali,faltem seriindum speciem di-4 quod recipitur , ut proinde talum aliqua itinctae,respondere deberet distincta mate accidentia ex peculiari ratione habere postia,non solum secunda scd Prima, ac Pr vel in eodem. vel an diueis