장음표시 사용
121쪽
A tret,ictorum sine materia; neque en m gla- .ii: s littei s, vere placitus est; neqve irratiet: sex bisneto vere malleus, sed ad ravonem gla- . ii, , et mallei es necessaria talis materia salieni generica, dura videlicet, SP apta ad finem otii ficiati ; Q larem alcria consentanea fini attificiati ingreditui eius essentiam, litaliscunque tandem illa sit, per quae patet quid te spondendum sit ad arguinentiam: nec talitari; ore si figura statuat nisi in materia apta ad repraesint an silm. Olli)cies secundo. 3. de anima Tex. '. dieit philosophiit aliud esse carnem, aliud ipsum esse carni. praeterea secundia phyli.
definiri per n. teriam, sicut definitur simitas per nasum; Ergo sicut nasiis non est pars quidditatis ipsus sinitatis ι ita neque materia erit pars quidditatis rerum naturalium. His accedit ratio ex eodem Arist. nam it. lud, quod obstat quo minus in rebus materia libita idem siquid ditas, & habens qiiid. elitatem non potest eliis aut quid ditas, aut pars quidditatis, sed talis est materia se- eundum Arist. tertio de anima Tex. '. Met. x. I. Ergo materia non eli pars quid-ditatis, atque adeo forma ei it lota quiddi,
Respcndeo dicendum, qliud philosophusini 1s, quae habent materiam cisi inguitessentiam siue quid ditatem, & illud, quod habet quidditatem , &hoc vult esse indiuiduum, & singulare, quod non potest esse
de quidditate; dioniam autem res materiales Singularizantur per materiam , vel occasione materiae, vult materiam ut est sinfularis, de constititit indui iduum non esie equid ditate,cum tamen ut aduertit S. Thia. mas, & Alex. Alen. loco citato Met. Prius
Arist. dixisset materiam, in uniuersali scilicet, pertinere ad quid ditatem rerum natu. alium. Quare non est negῖndum alii ides se carnemdiud esse carni ; Quia vete distin ruitur caro, de habens carnem, neque hoc vi sic est de essentia illius. Secundo & teitio loco Philosophus vult materiam in uni iter. li, sicut dieitam est, pertinere ad c sentia in
rerum riaturalium, non tamen eo prorsiis, quo pertinet subiectum adessem iam accidentium, scd per unum ut uotius .eclarataliuή
Ad rationem exponenda est minor de materia signata , & singulari ut sie, non demateria in uniti et sali accepta , & iuxta hanc distinctionem concedenda est consequem
spiciat prius frmam, an com possum, zer agens.
OVod prius respiciat formam probatur
his rationibus . Prima. perfectibile primo, & per se respicit suum perfectivum :iorma est persectivum, materia perfectibile; Ergo matella pii mo, di per se respicit for
Secunda. potentia per se prἰmo respicit acium: forma est actus materinae. Ergo male ria per se primo respicit formam. Tertia. materia, & forma sunt ad aliquid transcendentaliter 1, Ergo vitum primo & per se respicit alterum. Qiiod primo Respiciat agens probatur his rationibus. prima. omnis potentia passilia primo respicit activam; sed materia est potentia passiua, agens activa; Ergo mat ria primo respicit agens. Maior probatur ex s Mel. Tex. I r. ubi definitur potentia passilia in ordine adactivam: definitur enim potentia passua principium transmittationis ab
Secunda. materia non recipit sormam, nee eonstituit conrpositum . nisi trans inutata ab agente; Ergo prius respicit agenr, quam formam, alit compositum.
Quod primo respiciat compositum probatur his rationibus. prima. illud materia primo respicit, suod pollitiir in ipsi is definitione ut terminus respectus; sed hoc est compositum ; Ergo primo respicit cωmpositu in . Maior patet; Quia in definiti
ne explicantur citerariae. ac proinde ponitur terminus estentialis. Minor probati ir; quia delinitur materia primum subiectum, ex quo
existente fit aliquid ; sed quod si est coma
positum. Ergo. Secunda . materia respicit zger propter sormam, di formam propter compositum -
122쪽
ri a primo di per se respicit est eo. cum sit dispositis ad illam, Se sorma se
Pro selatione Notamitini, quod duplex arignatur in
rebus ordo,intentionis, degenerationis:
Ordo generationis est ille, qui attenditur in se ratione alicuius res,quo ordine precedit agens, tum succedit per actionem agentis forma, poliremo hi composivim onam licet cum est serma in subiecto sic positum; Quia tamen forma est causa compositi,ut ili ius pars constitutiva, ideo saltein natura sorma est prior comitato , de eomtositum ultimum. At ordo intentio. nix elf,quo inter multa aliquid prius intenditi iratio; Unde ordo intentiqnis coincidit cum ordine finis. Prius e o hoc ordine est illud, quod est erincipalius intemtum, tum quae ad hoc principalius vicinius accedunt,ω hoc ordine prius est compositum; nam quod primario intenditur, & ut quod,est compositum; ideo enim materiasiscipit formam,ut cum illa unum ens si pletum naturale constituat, quod est comstantialis, ii non tempore, natura tamen
supponitur ante compositum,ut illud.qtio fit compositum; Ergo ordine generati nis materia priua respicit agens &c. Quod vero ordine intentionis contrario ordine procedatur ex dictis manifestum est, cum noc ordine illa priora sint, quae sitiat perfoctiora,& ouae uini aliorum finis; sed compositum est perlaetius forma substantiali, di illius finis; simit iter serina Libstanti lis est persectior forma accidentali, &finis eius; ruta vero accidentalis immediatius est propter compositum , & propter formam substantialem,qi iam agens: Ergo ordine intentionis materia primo respicit compositum &c.
Ad rationes in principio factas, qliat
Ad primam res ondeo dicedum, quod ordine generationis perfectibile primo respicit suum perfectivum, sed ordine intemtionis primo respicit id, ad quod cum suo perfectiuo ordinatur; seu respicietidosiuperfectivum immediate, & ut quo, respicit,ut quod compositum, ad suod ordinanyonium; post compositum est forma substa tur; talare loquendo de ordine. intenti tialis; Quia haec vicinitis ad compositum nis negatur consequentia. Per quae etiam
accedit,ut id,quoiit; Unde ordine intentionis. Secundo loco erit forma substa tialis; Terti. erit forma accidentalis;
cuia haec ut requisita ad sormam si lina tinin succedit post illam,vltimo loco est agens, ut illud extri fecum, sine quo diechaberi non possunt. Quare . Dicendum, quod ordine generationis,fue executionis materia prius respicit Eena, tum formam accidentalem, postea substantialem, ultimo coinpositum et Uerum ordine intentionis, & lini, primo re. Dicit compositum, secundo formam suta
stantialem.tertio accidentalem, ultimo
sena . Patet Conclusio ex dictis,ad illanis rarobandam accommodari omnes serent rationes supra facis. Ad confirmati trula sunt priora ordine sene rationis,qirae prius sint a parte rei,cue qtiae prius a parte rei ponuntur, aseasipponitur esse ante coetera omnia,& cr.
ma accidentalis ante formam substauale,
Ad secundam rationem; potentia enim respicit ac ni ut quo,c5pontum ut quod, actum respicit prius ordine generationis,
compositum ordine intentionis .
Ad tertiam respondeo dicendum, quod materia de forma,sicut dictuin est, sunt ad aliquid; sed forma non est ultimiis terminus respectus a materia,nec materia a forma,si d utriusque ultimus t unus est c5-
Ad pri,nam pro rationibus stoindo im positis pro secundo modo. Respondeo dicendum,quod concretus potentiae passiuae, ut sic non est deessentia materiae sicut dictum est . Praeterea quod etiam potentia passiua respicit activam propter transnutatione. Ad secundam respondeo dinendu,quod illa ratio procedit de ordine generati itis,quo diximus prius materiam respicere
Rationes tertio loco positae nihil aliud probant, quam ce latanem, vi patibucon derami.
123쪽
Psaedica inento, qued B ad ipsa potetiale. camento Deitutam eonceptuni, di tam a
De quo investigandum est. Et . primum reliqua accidentia praesipponunt, ut quid potentiale quantitatem , Quoniam clim debeant accipi in stibiecto quanto, filian tum autem sit subiectum, ut possca dem5srabitur, per quantitatem , in eo necessa-xlo prλ supponi iniquantitatem. Secundo aliqua accidentia fiunt iter modum actussccundi , non talum ii biecti, sed sit incirrincipi', h. ergo cum in subic clo sui, iam aliud accidens praesupponi int , in qHosnt: Γrit ergo cinnis potentia , quae ad
Operatiouem ordinata est, in ordine ad I uini acti inis curuli im, qui sit proprie im-n anens Operatio, non solum principium elicitjulini,sed alam rece tiuum, ac pro ande quid potentiale in orci ad ritum. Tettio aliqua alia accidentia reperi uti ir, litae ex sua particulari ratione sunt alicuius determinati actiis, ut lumen, quod
est as iis draphani, species visio. 'iiaessitsualiacitis luminis, unde lumen in suta recto praesuppomini, quod in alijs quoque euenire let, quae cellain dispositionem praesipponunt in subiecto. sine qua non subiectantur, sed hoc in omnibus non est, ut proinde .e omni accidenti intubaecio respondere potentiam realiter
ab ipso distinctam in eodem, siue etiam an dii terso praedicamento, si de potentia accidentali sermo sit, sed solum aliquibus
ex aliqua sita pectiliari ratione, omnibus tmen accidentibus respondere potentia Proportionataqi:nad conceptum . Conclusio habet ire, partes quarum prima , cisecitnda sitis patet ex dictis. Tertia vero Probatur; Ruia potentia materiae a datacidentia, Ilaei secundum rem non fit acicideqs,eit tamen accidens materiae, quat
nus tormaliter est extra essentiam ipsius,qisae susiicienter salirati it scut dictnmen per ordinem ad sormam substantialem ,
iursiam Ui haec multiplicetur formaliarer an omnibus praedicamentis . Patet ex
ς', qaod quale cum fit non fit ex stbsta tia potentia, sicut ex non substantia actaio: etia autem sub antia, sed ex non qua-ς actu, quale potentia , quod idem dicitur de coeteris, sed quod est potentia quale. ut dic drifert ab eo, quod est pote via quantu ut sic dic Ergo in omni praedia
liter est distincta potentia. Confirmatur quia ubi sunt actus diuerti ,respectiis per se
ad illos debent esse diuelfi, sed in singui is praedicamentia sunt actus diuersi; Ergo potentia,qliae per se ipsos .respicit debet esse diuersa. c. . Ad rationes p imae sententiae in
Ad primum respondeo dicendum,quod secundum philosophum diuersorum prae dicantentorum diuel sa sunt principia, for malitet loquendo, sicut in tectia parte
com losionis dictum est , qtiae cum princini ij, Iubstantiae coiuieti iunt secundiim proportionem; cum quo tamen stat, ut non sit realiter potentia diuersa in omni pra dicamento . Quare coirceditiir formaliter limitendo in unoquoque praedicamento
esse sitiam propriam, & peculiarem piatemtiam,sed haec realiter loquendo in pluri
Dices priuatio & forma,quae etiam sunt principia insngillis praedicamentis . sunt realiter diuersa :: Ergo & potentia. Rc- spondeo quidquid sit de anteceddie, quod negari potest,nisi accipiatur in selisii negativo, di quatenus dieiint connotatille res diuersorum praelicamentorum, negatur consequentia. Et ratio disparitatis est , quod res per formas simplici cr digeriint, a sape inter se contrariantur, ac in licet pugnant,qiiod non est nisi formae sint re liter diueris,neque unquam idem est sorma cum sua negatione, at una potentia simpliciter non contrariatur alteri . Verum quidem est,quod idem dici potest de
potent ijs,quod de illo antecedente, rati ne negationis,quam potentia intelligitur
- Ad secundam respondeo dicendum , quod potentia re actus in proposito: est duplex,metaphysicus,& physicus, quod definitur definitione completa, & essentialico stat actu,&' potentia metaphysica, enere stilicet Ze diiserentia , non autem aem per constat actit,& potentia physica, materia Olicet & forma; verum quidem est quod aceideminm definitiones sunt peradditamentu, idest in eis poni solet subi Gum . Quare ad argumentum in forma
124쪽
Sari assumptum ; nam hoc est propriu de-nnitionis accidentalis, ut conitet inateria,
de Physica loquendo, alteritu generis, de
Ad tertiam respondeo dicendi im, quod omnis mutatio ser se una est ad terminum per se unum to prendo de termino formali, seu de termino quo , non de termino niateriali, de de termino quod Cum enim est per se una dealbatio est ad albe dinem per se unam, non autem ad album, Quia album non est quid per se unum. inare negatur consequentia intelligedo
de produciia pro rie , quod est , ut ibi
initatur , compositum non forma , quae
soluui est id quo aliquid producitur : nec in mi re accidentium debet esse unum quod producitur , Quia accidens presupponit subitalitiam, & il li aduenit ut ipsius
Ovi;cies quod est simplicius illud est
perfectius, sed quod non est compositu est
assumi et iubaptismo ad producendam gracliam, verba in Eucharistia ad transubstantiandum panem & Materia ergo, ut sit, stat ineuitabili Dei imperio. potest agere,& pati etiam contra cursum & ordine naturae non sol si h ,& illud, sed omnia,qiis tamen contradictionem non init oluunt; Quia ubi est contradictio non est ens, scd repugnantia entis. Materia Ergo sic considerata dicitur potentia obedientialix, qtiae re nihil supra se ipsam addit , formaliter tamen addit connationeni ad Deum sic illam assumentem , ordinantem ad hunc, vel illum essectiim , quem ex tali assumptione praeter ordinem naturae exhibet; ita ut conceptiu obedientialis potentiae in materia supposita ipsius entitate duplici
connatatione consumet tir, una ad Deum materiam si io efficaci decreto assumetem,
altera ad effectum , ad quem prae ita u. dum vel active , vel passine per tale decretum redditur potens. Si quidem ea elivis diuinae voluntatis , ut possit in crea-timplicius, Ergo est perfectius. tunc sic sub- tura sua quaecumq; vult, iuxta illa. volunstantia ex dictis est composita. accidens noest compositum ; Ergo accidens est pers Oius lubstantia. Respondeo dicendu,quod illud quod est simplicius coeteris paribus est heriecti iis, hic autem non sunt coetera Paria, ac proinde negatur consequentia.
De poteria obedictiali concordantc
muniter auctia res christiani dari in materia .Est auto potelia obedictialis, quaentitas quaecumq; creata agit, vel patitur, uae vult auctor nauisae; Vnde trita ob lentialis re non distinguitur Gentitate uniuscitius οἱ rei: omnis enim res creata ita
dei imperio subiecta est,ut praepotens ille rerum in)is sine ulla repugnantia possit illam assumere ad prasianda siue activae, si passive quaeci inque non implicat cum tradictionemit sic Deus qliado ille libuit
tali eius suis resiliit Et omnia quaecuni. que voluit secit in coelo . dc in terra, in mari de in omnibus abistis. Nam S sume Deus beatus est habens quaecumq; vu li, Masinae potes,quae placita sibi sunt exeqilex, di summus Dominus, iubens,& oblities, d haec de potentia obedientiali. Iam de potentia violenta & neutra est
duplex sententia,altera a firmativa, altera negativa. Potentiam vi'letam & neutram in rebus astruit Scotus in prologo quε t. r. de in a.dist. a. uast.6. At Cai.T. m. s. opus Trach. 3. quaest. I. Sotiis secundo phy. q. I. Potentiam neutram non admittunt,& potentiam neutram & violentam tollit M
lina prima parte quSit. I 1.art. I. disp. I. Pro prima sententia sunt hae rationes Prima materia no nihil cci fert motui vi lento,cu violiaeter aliquid inouetur' tamen illi fimpliciter repugnat; Ergniatur
in ea potetia violenta. Preterea ad aliquos motus materia neq; inclitiat, neq;obluctatur; Ergo datur potentia neutra . Secunda neutra illa potentia diceda est, suae non magis inclinat in una parte, quam in aliam; violeta autem, quae uni parti simpliciter repugnat, licet secudum quid comserat, Utrumq; h bet in ateria; Ergo in illa
125쪽
Pro contraria sententia negativa sunt tio est de primo; quia,ut dictum est, Implia x tationes. cat,quod res dicat inclinationem,& capa-Prima. potentia violenta in se ipsa it n. citatem ad aliquid ,quod est esse,potentia, plicat; Erso dari non potest. Patet Ame- εe simul ad illud habeat repugnantiam . edenr, quia potentia dicit inclinationein, quod ell esse violentum violentia inclinationem tollit,& dicit re- gnantia in I Ergo potentia violenta in
se repugnat. Ex eo dein fere capite probatur n&n dari potentiam neutram: quia intentia dicit inclinationem: neu trum autem est quod non magis in unam partem inclinat; quam aliam: Ergo non datur potentia neutra . Secianda. potentia activa neutra repu-rnat,ut manifestum eli; Quia actilium noest,quod alicuius non sit activum . Quod autem repugnet, de neutra passive probatur sic . Vel neutra passiua est illa . quae dele determinatur ad senus , sed est.indiis rens ad species, vi luperficies in corpore, quae in eo determinata videtur ad qualitatem, sed est indifferens videlicet ad albsi,
de nigrum, ad calidum di ad frigidum
deci ted hoc non valet; quia secus in materia non esset potentia naturalis, sed solum neutra: Nam materia ita capax est formarum in gencre. ut tamen ad hanc. vel ad il- Iam non determinetur nisi ab agente. Praeterea album quando fit in hac superficie educitur de potentia illius sibi ecti; Ergo
potentia illa non poteli dici neutra . Tertia ratio, aut per Potentiam neutra intelligiti ir mera negatio, Se haec nullo modo dicitur poteritia; aut intelligitur aliquid postilium,& tunc videtur repugnantia dicere, quod sit potentia, Ee fit neutra ,
vel violenta. Nam potentia 9. nari. Tex.
r i. definitur per illud, ad quod est potentia r Si ergo est potentia,est inclinatio respectu actus, si autem si neutra, nulla est inclinatio, si violenta repugnat inclin
Pro solutione. Notan inna , quod materia considerari potest,uel de se praeci se, de ut est materia prima, ac proinde intentia ad omnes sorma, ,vel ut est iam si ib aliqua forma, dc cerii, dispositionibus determinata, de solet dici materia secunda. Si primo modo com siletetiar non potest uno pacto admittere Momen potentiae violentae, vel ncuuius; r De seclido ratio est;Quia quod est inclinatio. Be catacitas ad aliquid, non potest simul non elle, unde repugnat pot&ia neu tra,quae non magis dicit capacitatem, qua negationem illitia . Verum si materiaco. fideretur, ut eii sub alioua forma, tunc ad-hnc considerari potest cupliciter, vel pra cise, ut est daterminata au illa forma, de hoc pacto non adniittit potentiam saltem violentam,vel ut est determinata per illi formam,de adhuc de se est potentia ad otianem actum, Se tunc admittere potest potentiam violentam , de neutram. Nam
considerandum est, quod ad aliquem actu materia potest habere capacitatem; inia de se est capax omnis actus. de simul habere repugnantiam Quatenus est sub certis dispositionibus excludentibus aliam, licet non omnino, de tunc erit potentia violenta ; Q ita respectit, de ratione dii iersorum virum iee habet,de inclinationem scilicet, de repugnantiam, de se habet inclinati nem, ut est sub talibus dispositioniblis pasta siue quodammodo repugnat, unde cu dissicultate admittit actum; cum tamen nec ita passive repugnet, ut tollatur omnia capacitas ipsius ad formam illam, cui tepugilat per dictas dispositiones; uam si tollatur
Omnis capacitas iam amplius potentia noerit,proxime saltem, de quoad acti im. Viaterius materia cum de se dicat inclinati
nem ad omnem acti im,ut est sib certi, di spositioniblis, de formis eotest se negati uehabere. ut se habet ignis in sua sphoera admotum circularem; Ergo in materia fieconcepta dabitur potentia neutra . Quare :Dicendum materiam de se considerata non habere nisi potentiam naturalem, Mobedientialem, de hane quidem respectu
auctoris naturae. Consideratam vero coisiunctim secundm id, quod ipsi conuenit de se, de quod ipsi conuenit determinatae
per certas dispositiones, Ee sormas, habere nosse potentiam violentam, dc neutram .
Patet conclusio ea dictis, di confirmatur ;
126쪽
Ula secticia natura respectu passi non Ad tertiam respondeo dicendiim,qii ad
daremur motus violenti.& praeternatur intelligitur aliquid positive, stib aliqua tales: Nam motus violotus eii semper in mennesatione,per quam fit, ut inclinatio aliquo subiecto: Ergo subiectiani ad illu subiecti non magis iuuet unam partem. debet passive concurrere, sed simul debet quam aliam 3 Itaque sicut potentia mate. repugnare; Quia secus non esset violem rixes inclinatio ad omnem actum, ita patus: Ergo motus violentus est, qui passive test proxime rcddi indifferens ad abii, alieu a potentia violenta. modo dicto I Prae- quos,ut ad neutrum illorum speciatim internaturalis praeterea ille est, qui cum edu clinet,nelitri obsistat, & haec erit potentiacatur de potentia subiecti, tamen subiectu neutra. Cum autem loco citato muta phy- acceptuni cum sorma, qtie reptiguantia, sicae definitur potentia praecise defnitur. neque inclinationem ad illum habere vi- ut eli inclinatio ad unum .detur , sicut dicebatur de circulari motu Obijcies contra id , quod dictum est de ignis;Ergo motus praeternaturalis est uiri potentia obedientiata, materia habet pote- qui ell a potentia neutra. tiam ad sormas artificiales, sed non haiae ullam aliam potentiam ex ditiis praeter Ad rationes in contrarium. obedientialem.
Et quidem prima, & secunda pro parte amrmativa nihil aliud probant, qua quod in secunda parte conclusionis dictuna est,
Ad rationes pro sententia negativa. Ad primam respondeo dicεdum , quod potentia violenta implicat si totum id , quod dicit, accipiatur respectu eii isdem, non vero implicat, si accipiatur respectu
diuersorum, quae tamen quodammodo co- currunt ad saciendum vivim; quod idem dicitur de potentia neutra .
Ad seciuidam respondeo dicenda, quod Potentia activa neutra, vel violenta omnino repugnat, non vero passiua, & ratio est, quia si in activo apponatur aliquid, Mod cum activam destruat, vclpeni rus impediat, tollit omnino potentiam as L Nam, saltem quoad actum ; At si in subitacto ponatur esiquid, quod eius passiuam indifferentiam ita determinet, ut inclinet in unam partem oppositorum, retinens adhuc aliquam capacitatem ad alteram,alteri parti erit potentia violenta; Quia adhuc illius ea pax erit,sed ,ut sic, per violentiam; si vero ita determinetur. vi certo actui nec repi ignet,nec in eum inclinet, dicetur potentia nelitra,nec urget illud de genere,& specie, niloquidem potentia sumi debet respem actus, ad quem habet
comparationem attento modo philosophandi hirmano. 8e naturis renim illum sadantibus,nec plus requiritur ad velificandam coaclusionem. Ergo Respondeo dicendum, quod per artem nihil M nisi med ijs potentiis naturalibus. quae clim aphlica illi .r subiecto naturaliter operantur, licet quoad applicationem, ramodum operentur qnodammodo obedientialiter, ac proinde potentia subiecti ad formas artificiales erituraturalis, licet quoad modum, ge quoad istam sormalitatelli artificialis,st quodammodo potentia obedientialis. Dices etiam quando coecus illuminatur miraculose oculus habet potentiam natu-aalem ad visum . Ergo a
Respondeo dicendum,quod quoties sorma est ordinis naturalis potentia subiecti erit obedientialis soIum suoad in dum a sed si inducatur in sibi ctum forma ordinis si per-
tia obedientialis simpliciter , quod .
etiam valet quando potem Jia obedientialis accipitur ah
127쪽
Secunda ratio. Potest Dei sponere a χορ Vtrtim numnin t uti is pax e rei aliquam potentiam activam non
Art. ro. V Irum omn/Po em illi correspondente: sed pos- activae res odeat pagina pro- posito in actu nullum sequitur ii λ
ueniens; Ergo in conueniem non est dicere
portionata, cs' contra. desecto non omni potentiae activae corre-- spondere passiuam. Pro contraria sententia assirmativa suntias rationes primum pro prima parte de potentia passiva. Prima potentia pastiua non potest se reducere ad actum; Ergo ne sit frustra,debet dari aliqua ei propo tionata potentia activa , per quam ad acta
secunda potentia passiua activam respicit; sed cum datur unum relatiuum debet dari. Se alterum; Ergo omni potentiae pas. sius respondere debet activa. Et illae duae rationes eodem modo militant de potentia activa probant enim quod si datur potentia activa naturalis,debet dari,& co respondens passiua, Nam potentia activa naturalis respicit passivam, & cum agens
naturale non apat nisi in pissup posito subiecto, nisi ageti naturali respondeat pase sunt, nihil aget,&sic erit frustr i. rouod Mon responctat omni passiliae
potentiae sita proportionata activarrobatur his rationibus. Prima materia est in potentia passita ad animam rationa- leti, Quoniam illi unitur per se,et cum ea unum compositum substantiale constituit: Sed non datur vlla potentia activa naturalis , qilae producat animam rationalem; Creatur enim immodiate a Deo; Ergo non omni potentiae passi iis correspondet acti
Secunda postsi iam res est corrupta manet adhuc in materia potetitia ad illa sor-wam ; Quia materia est illa priliata, de si illi iterum uniretiit unum per se naturale constitueret: sed non datur potentia actitia naturalis,per quam possit potentia in teriae reduci adactrem; Quia nulla actione naturali corruptum potest redire: Ergo non omni potentiae passiuae respondet activa. Tertia multae lorrv x pcssunt prodi ei in mater ia, ita nunqliam producentur defe- eiu agentiuin,quae illas producant; Ergo non omni potentiae passitis respondet activa. Quod nec omni potentiae etctius respondeat passiva probatur his rationibus. I'rima potentiae creati ii sint fon re*5ect vlla potentia ira niua i Non ergo omnipotentiae actius respondet passiua Monso Pro solutione . Notandum,quod omnis pol tia est proapter si iii in actum. de effectum, ut proinde trilli rast sutura nisii situm attingat actum, vel illum possit attingere; sed considerat diim est, quod actus de effectus,qui alicui respondet potentiae vel est acti ix in si ibie. cio, vel actus per se subsistens, si sit actus rer se si ibsistens, illi potentiae reseondere non potest potentia passiua;Quoi ita actus quentia patet. I rob atur Aniecedens .Quia pcr se subsilens non fit d ngenter ed
Potentia creativa Dei oroducit esccium ex nihilo, nulloq; pr pposito subiecto; Trgo illi non corres; licet potentia pastiva. Nec dici potest illam potentiam non includi intra ambitum agentium naturalium; Q lja prodii cito animae rationalis est natura lix, cum fiat ad exigentiam causari in naturalium; ed illa productio eis avii tute creatiua Dei non concurrente ras.
sue ullo stibiecto; inia anima rationalis noli educitur de potentia matetiae; Sed illam solum actuat postquam prodi .cta est; Ergo non omni putant: aeactiyae correspmdct Passiva. Eiget existere in materia, nec in fieri postulat dependere:Potentia ergo creativa Dei, quae habet pro suo obiecto,& termino rem per se subsistentem, non habet ullam pr Priam potentiam pasiuam correspondemtem, nisi trotentiam passivam velimus appetiare potentiam obiectivam , quam dicunt. qua aliquid cuinaico sit renitus, p si tamen esia, quoniam non inuoluit insitis terminis contradictioncm: Vnde potest a Deo fieri, qui ut ens per essentiam
contisci omne ens non Laum ut forma,
sed ut causa. Quia quod a tu est omni r
128쪽
repugnante , de acitia tioque ut causa es virtute scilicet continens , de efficacitate omne, quod est. Iam vero si actus,qui respondet potentia activae, sit actus in subie. M.tunc considerare oportet, quod cum rasis potentia non possit consequi suum finem,qui est agere,& operari, i si in subas de vice versa subiecium ad actim reduci non possit. nisi ab aliquo agente, neutraque poten λst frustra,vel alterutra iriarum, potentiae activae resbondere debet passiua, & passiuaeresi onuere debet actu
na imus autem,& nati ira, Vt commune est
inatum, nihil faciunt nussra, ut proinde si activa in mundo aliqua potentia est , respondere ei debeat passiua, & vero etiam responde ; inia materia prima aus omnem formam informantem potentia est. Ex alia quoQue parte, ne sit potentia materiae si ustia, di huic respondete videtur a
tilia aliqua, qua ii iam ad actum reducat tisiima sumptae rellionderepalsuam, acti
uae tamen inere naturali respondere pass- iram item nato rateiri,& e conuerso pastus respondere activan laltemur specie. Patet ex dictis,&confirmatur secunda pars aQuia sectis mundus esset ina perfectus,nam non solum deesset illi aliaua ex speciebus , Τuas nauiraliter Potest habere, seu esset ili impossibilis ex una parte,cuni ex alia illam postularet: nam si al iqna in forma seecifica, ad Dam materia naturaliter si inpotentia, ce nullum sit agens, quod illam deducat in actum,nec de cere posit frustra vere erit talis potentia passiua δε mundus erit imperfectus ut carens in aqiii sibiliter aliqua specie sibi nauiraliter SebitarVerum fi materia non habeat omnes for mas nunt ii as,quas de se apta est habere, vel si non hes at secundum *mnes suas partes, non idc irco tamen in ea frustra eri epotentia; Qma potentia ne sit fruiti asatis est in aliquando, vel secundum aliquam sed tamen non paruum dubium est prima partem sui reducta sit ad aettim, vol redu- deformis, de actibus in indiuiduo, hostea cauir, vel possit rediici naturaliter. Conin specie; nam materia de se non minus videtur potentia ad crinas corruptas,qua ad alias, cum tamen commune sit axioma ex philosi pho receptuiri A primatione ad habitum non dari re ellum. Et vero etiam quod cottuptum in raon videtur exirete in potcntia agentis naturalis; secus enim subinde rediret; n qn erit ergo potet tia naturalis, quae in indiuidua correspo deat omni passisae materiae, quam habet , puta adhuc, vel illum iniim corruptum. VWum autem saltem in specie respondeat passii: ae rotentiae materiae- activa adhuc considerandum est; de quidem si suppon mus omnes in mundo esse species possibiles, vel si omnes non sunt, non esse sondescetu agentis, sed delam applicationis
illiis , ianini potentiae hamiuae naturali correspondebit activa, sed illud non facile demonstratur, probabili talpen ratione suadetur; moniam videtur credibile primam causam sis ille hunc mundum qua tum esse poterat in speciei disecium; nam& omnes gradus cntis illi ivgita est,hmplicia nixta,compsita , sine i , vive tia, vegetabilia. senti eiura, rationalia. Quare.
Dicendum non omni potentiae activa last matur prima pars cor clusionis. Quia prima cat a non agit ex subiecto, cum agat ad totum en
Ad rationes pro prima sementia. Ad
primam respondeo dicendum, quod materia respectu animae rationalis non est potentia passiua, neque eductiva, sed tantum compositiua; neque necessariu in est mat riam refrictu omnis actus passivam, si te
educti nam esse potentiam. led tali sbium est respectu acilis iec ui, qualis non est anima sitionalis, ut ostendit eius oper
. Ad secundani respondeo dicendia, quod etiamsi corrupta forma aliqua adhu materia se potentia ad illa i . ita ut si illi uniretur vere vini mens nanitate cum Caco stitueret,iamen non eli necesse dati agenthaturale, quod possit in m iterum talem formam ; Qui ex dictis ad hoc, ut talis potentia dicatur nan esse frustra, sati est si reducta sit ata aetiim semel, vel si post ri duci ad actuin in .ecie. licet non possit reduci ad . iiii cm numero a
129쪽
vere nati hae sormae prodiicibiles numiuam producentur desectu agentium non inra- tium ad actum 1 etiam accipi poteli de aliquibus sortitis in specie ; nam sciat congredientibus equo, & asino sact est mulus. ita possent congredi alia ad alias species,& compGni etiam noua niti sitiuua,ae vegetatiuiis, qui ex ipsa quoque in homine sunt. ut offendimus alibi, ideo anima rationalis necessario resipicit materiam non ut causam sui, sed ut compartem de concausam sui constituti: Cum autem anima rationalis ex se non sit,ut patet,nec sit ex materia; Quia actus di perfectiora per artem applicatem noua miscibilia, non est necessario ex potentia formabili, quae non est necesse omnia reduci ad actu, non quod in inundo desint agentia, sed quod non applicentur.
Ad rationes pro s unda parte primae
Ad primam patet ex dictis . Ad confise mationem eiiis dicendum, quod prodimctio allimae rationalis est naturalis in eo sensu, quod est ad exigentiam caularum naturalium, & propter constitutionementis naturalis, non vero quod de se praeci se spectata sit per potentiam aliquam se laetiuam.& actitiam naturalem, ipsam immediate attingentem . Dices er o achiis di potentia satis in mundo ordinata non sunt; .Q aod probatur et Quia anima radi ex imperfecto,seri consequenter debeaab aliquo. Omne autem agens physicunt agit tantu ex subiecti ,Sc materia. xt ostendunt eius instrumeta,qus sunt in subiecto, unde anima rationalis non poterit fieri ab ullo agente physico: Attamen cum ipsa ut forma corporis dispositiones hubeat corporeas, quas attingit agens physicunt, ab ipso adhuc quodammodo erit remotescilicet, di ratione dispositionum, non proxime εe immediate ratione sui, quo pacto a prima causi necessario erit, cuius est supplere,quae decim agentibus physicis. 9uare adhuc in honii actus & potentia factis ordinata erunt;quia ex ipss, ut ex alijs
unum erit. nec actus hic fiet ex materiastionalis ex una parte ponitur actus mat: Quia hoc de ratione actus ni,n est, sed soriae , ex alia dicitur non esse ex materia. Praeterea homo cum se ena naturale ex vira parte causam sitam naturalem productivam habere debet, cum tamen ex alia parte illi ea negetur,nefando animam rationalem attingi per eductionem,de ponsido illam heri per ereationem. Respotideo dicendum , quod materia cum se propter actum, ut impersectum, & peti. et ibile propter perfectum,& perfectilium n tota latitiidine actus informativi, non debet actiis dependere in esst, εc fieri a materia ;sed hoc debet esse ex imperfecta conditi ne talis actiis, satisque erit, quod materiauspiciat totam latitudinem actus insominatiui,tanquam tormabile ab ipssae aa. diicibile ad unum ibi lim completa ; Quod etiam perlabissime habet per animam rationalem et Ex perfectione autem animae rationalis super alios actus deinde est .viod ipsa in esse non dependeat amat
ita: Ex tinnexfecti ne vero carierarii torulatuiti est, quod dependeant, cum ex absoluta eondicione Minim insormati uotum solum sit, vinisteriam necessario requirant, quam informent a rustior genere cum anima rationalis quoque sit,ut oste
Qt constitutum per ipsam, & gradus se
Ium de ratione actias imperfecti, quem ex cedit anima rationalis, ut eius manifestat operatio . Dicitur tamen homo habere causam naturalem sui: Quia habet causam naturalem omnium , quae ad constitutionem hominis concurrunt, ex Pta tantum prodi ctione animae; e quia illam ipsam productionem vindicant, quae fiunt per causam naturalem hominis; ex Persectione autem
animae hominis est,quod aliter homo fieri non possit Ad secundam respondeo dicendsi, quod illud Deus non potest de potentia ordina ta, nec etiam sorte de potentia absoluta, nisi ob aliquem finem extrinsecum a Quia Deus, ut sapientissimus artifex se
per operatur ex fine, nec temere
130쪽
Art. II. Vtrum materia pretianeat αἱ simiam compositinaruralis.
upliciter aecipi potest sensis quaesti.
pertinere ad esse --Priariam ut pertinere ad essentiam compositi naturalis sit non reperiri comis positum naturale sine aliqua materia ι Et in hoc sensu nullus negare potest materia sertinere ad essentiam compositi vatuta-is: Quia & solemne est apud Aristotale. ec omnes concedunt res Pnysicas aliquam habere materiam quo Que tandem in do materiam accipiant. Secundo sensu est: Virum praedicata essentialia, quae dicuntur de rebus physicis, necessario includant materiam, de ta a materia sumatur, quam a forma; An vero a forma sola con- notante materiam : Et in hoc sensu quaesitum habet dissicultatem , & philosophi
in contrarias abiere sententias. dum hi aD firmant,illi neuant. Negare censetur Averroes 7. mei. cona. at . de 34. Iandurius expresse . med. quax.
fauet Aphrodi. . mei. Irix. II.
Assirmativa sententia est communis s. Thomas prima parte qu. s. art. . ibidem
Caiet. Be I. contra Gent. cap. 21. Auic s.
Prosintentia negatiua sit, prima ratio ab auctoritate philosophi, qui saepe forma appellat ipsum quid est . idest rationem quidditatis: ita secundo Physicas Tex.
Secitnda homo essentialiter dissere ab equo,equiis a leone,& sede reliquis; sed
homo non dissert ab equo materia, neque
equus a leone ; Ergo essentia , qua diis runt, est a serma; Quia in forma di fie
Tertia si essentia petri contineret eius materiam; Ergo his lingulatis materia petri esset de illius es sentia; Sed hoc esse
non potest; Ergo materia inon clauditur inestentia.
Probatur minor primo essentia petri est eadem senipcr,de immutabilis, at materia
petri perpetuo fluit, e mutatur,cum subinde aliqliae partes resolvantur vi caloris naturalis humidum depascentis , & aliae de nouo accedant; Non igitur materia potest esse deessentia petri; si enim sit; quam erit .1ua quae resoluta est. an quaeden i adii eniti Si haec , mutatur euentia ρο-
tri,si illa petrus erit per id. quod iam ipsi
noncst. Praeterea moriente petro illius materia fit sub notia forma: Ergo idem constituit diuersam essentiam . Tertio in resurrectione debent redire eadent essentialiter indiuidua humatiae speciei ; Erso petrus si materia est deessentia eius redire debebit cum eadem prorsus materia , sub qua fuit toto vitae suae teinrere:hoc autem esse non potest; Primo quia rediret sub ingenti mole. Secundo multae ex partibus illius materiae pertinet ad alios homines, maxime ubi homines se mutuo deuoram Ergo materia non potest pertivere ad euEtiam hominia. In contrarium pro sententia affirmativa sunt hae rationes.
Prima ex philosophor. Physi. Tex. cf. N ει. qui vult ex tribus principius gener
Dotiis,duo,idest formam dc materiam rein manere , di componere compositum; te secundo Physi. docet no solum tormam, sed
etiam materiam esse naturam . . mct. Τe
3 Vniuersale vero substantia non est; sed totum quoddam ex hac ratione, de hac materia tanquani uniuersali: singillare umro ex ultima materia Lam Socrates est, aede coeterissimiliter. Secunda ratio ab Alictoritate S.Athanal,quam complexa estEcclesa,& habetur in symbolo eiusdem, ubi dicitur. Sicut anima rationalis, Ac caro unus est homo ἀtia Deus & hnino vnu est Christus, asic dit auctoritas S.Augustini is .de ciuit AaP. 3. ubi commcndat Varronem, quod posuerit hominem neque esse solum corpus, ii que solam altimam; sed conflatum ex virisque, & tib.8. cap. ὀ. de alibi vult animam non esse totum nominent, sed meliorem eius partem. -
Tertia ens naturale est quid composita; Ergo ex materia de forma i Patet cons quentia; Quia sola forma non est composita,nec dici potest, quod sit compositum ex di x sorma