장음표시 사용
81쪽
serum s dem in traiicnilis disciplinis, sicca Limniantur. Vidit ei go Augustin. vidit Thomas, vidit Aristot. materiam primamesie aliquid , & compositii in Physic. vere esse compositum, &istam compositione esse rerum, non verborum unde & Substatia diuisit Aristot lit, i. de anima, tex.1. in
materiani or main. 5 cona posuim , tanc ita in in res, non tanquam in concepitis Inam ex ista diit itane ostendit postea ani. mam non esse corpus, sed esse actum, serisormam corporis organici,quod ostendere non posset si diuisio substanti x. ex qua ostendit, non esset diuisio in partes realiter distinctas, materiam scilicet & forma.
Patet hoc etia apertius ex ter.α ubi colligens dicta,liabet illa verba. Anima utiq; ratioqtiatdain erit, de rina , sed non ut materia ita si biectum Tripliciter .n. dicta si bstantia ,sicut diximus,quarum'quidem soritia, illa vero Materia, alia autem ex utrisque, harum autem, materia quidepote uia, forma autem aetiis,quonia quod ex utrisque animatum; non est corpus actiis animae, sed ipsa corporis cui utilam,&c. ubi etiam cum dicat corporis cuius. 8am, ostendit alia esse corpora, quae se habent ad suasit armas, sicut corpus organi. eum ad animam; imo idem rion viro foco, sed ubiq: clamat corpus esse aliquid realiter praeter animam' & animam continere corpus, ipsi innue formare, vivificare, di in ipso esse unae motus, cuius gratia, rationem, siue specifica determinatione,
text. set. ter, non verba iter & voce tenus, quod c5li 1 tex. tingeret, si ut isti dicunt anima emet tota .s 6. a. substantia Viventis, ncc corpus quidquam s. ge so sibilantialiter diceret praeter animam, ut si et ili' ipsi concedunt. Quod cum non possies. text 3y. se, nec tam sapientes viri existimare pol est v n. rant. Nam quomodo in homine anima de mu-st substantialiter caro,&caro substantiatus,&c. liter nihil ali rid si praeter animam, cilinanima spiritualis fit, & ait ngat gradum immortalis, urellis operatio manifestat, caro materia lis sit, & corrumpatur λ quis has eni: s ex dictis Vir: s dixit subiectimuanimae, si re corpus, nihil aliud esse, vidi cunt ipsi, si iam qualuitatis acacci dctium a tertium ; M in morte hominia niliti su stantiale pem re, sed animam sistam , qtiae
totus homo realiter, & subitantialiter sit, relinquere illa aee identIas elatim ubi a Aristot. accidentibus solum tribuerit inesse,. 'binam, & in quo sibiecto haec ipsi statuunt, qui ponunt potius ea subteminisormae,sue si ibstantiae, quae idem est apud ipsos 3 peccant & in illo,quod tollunt omnem actionem Physicam. Nam quomodo haec sit in subiecto, sper ipsos nu lla est Forma recepta ὸ sin vero est alicua sorma recepta. assignandum est certe aliquod substantiale. sit raram, quo/ ipsam recipiat, quia accidentia per se sola hoc non praestant. cum & in subi cto potius ipsa sint,qua in subiectuin; quia& inesse, is furtim ene est, non subesse. Quod si velint ut ii quodq; simplex si tali alitiale quatenus determinatum esse sotamam , quatenus determinabile esse mate.
tuam;& in hoc errant toto coe lo;quia tionesi determinabile, quod sinpliciter,& to a taliter perit ad positionem an effectus, aqtio dicunt esse determinabile. Fieri praetcrea,apud ipsos, rerum Physic. idem est cum creari, solumque in eo inueniunt etiscrimen, quod illud est secundum ordine rerum, creari praeter ordinem, idest secundu ipsos vere ad destione ligni sit ignis , in uo nihil penitus est ex illis, quae erant in ligno, non magis qua esset, si Deus igne de nihilo crearet ; tamen illud creari non est,quia Deus statuit, ut Ignis sic fat, quae est et creatio, si sic non flatilisset: Unde concedunt conseqir: nter conuersionem, quantumcumque ni iraculo sim, non differte a
generatione naturali, nisi quia illa est praeter ordinem, quem constititit Deus. Qui
sane ipsis rumphilosophandi modus , non solii ni repugnat docilina peripatetics,sed quod deterius est euertit in fallibilem fidε
nostram. Nam quis ipsis credet corpus humanum esse, vel sola in animam, vel certe
non esse quidquam substantiale praeter animam,& teneat aliud sumboli. Sic iit anima rationa Iis,& caro via' est homo, ita Deus& homo unus est Christus p Z illud. Per-lcctiis homo ex anima rationali, de huma ita carire sub Ilens λ quis recte. de animae immortalitate senuat,qui alia mana colandat cum carne,& idem velit esse cum corpore λ quia transi buantiaticinem in Sacramento credat,qui cum ipta illi ita conflata a identium Panis dicat esse materiam λVbi illi salua ut creationem anima na
82쪽
nerationem formarum,& creatione, dis-rrimen non est Ar ambae vere subiectum lon habendi. sed tota sunt rei sit, stantia, illudque dicitur cicari,quod fit praeter ordinem consuetum naturae, illud generari,
go in semine vera mater ia est eductionis sermarum . Agere, x pati rerumpnysicoru arguunt in psis duo principia non solum voce,& conceptu,sed re ipsa, ergo, praeter formam datur primum subimi ctvm . quod est materia . Dein uin in rebj. luod hi secunduin ordimem consuetum Phys.co riptibilib: radatur vela siubstatia
iam ubisnuenient hoc discrimen in sor- liscopositi inquamat rii est ψε ab . t -- proclamante Iristotile, de diserte L .
. insecundum naturae ordinem,qua an lex 66.lib 3 Phus. cuius ea sunt. Pari n. at forma equi; vel alterius animantis. Ita. materia totius est,sicut aes itatuae. & naul, .ue falsa erit doctrina haec decreatione a. post. Materia enitia est at, ita, remad mare rationalis,quae coni munis est in tota modum Cuprum est pars statuae Cuoreaecclesia , & altioribus veritatis fundata igitur materia non est realitet forma sod. a Vbi erit generatio viventium, in qua potitam controitersam. y quici generantis est ingenito si genitu Dicendum si Materiam esse actum emi-hil prorsus est aliud substantiale, quam cattulim sit Materia vere esse in rebus Phν rinaquε fit,&forma est tota substantia . sic. aliquid distinctum apta per conceptum, Materia, Sc per S.Au. ni in homine nihil aliud est gustinum,&per S.I nomam, S: per Aristod/nim iiidi resurget certe de acciden- tilem,atque adeo per omnes recte sentienbus resurrectio non dicitur. Adde quod tes habet actum entitatiuum, nec ullo mosustineri potest sine manifesto errore
,h - ς 'RV nxuς; QV0m In entitate idem esse materiam , & formam, distingui solo posse modo explicara, Ru MI Rx st xlim, si undum il- dictis recentioribus. Patet conclusio ex di- , - 2 ς0nfirmatur ex illis ipsis,quae addu f 330'-- .ntrarium. Nam purum possis, ques concedunt Materiae grauissimi illi
Di ores Aunust.Thoin. , Aristo t. aliquid in subiectis Phyc. ponit praeter Formam,qilae ut deterritinatio, Ze aetus . non est ca- pura posse . IDiei quidem possiemae recep ,ergo vere datur subiectum formam corruptibilem habere posse id naquod de genere substantiae. Inest vera esse;dici tamen non possit cinam in qii x, potentia in rno quoq; coposto phyi cumque tandem conceptu habere posse: ad esse aliam formam, puta formam ligni possit esse informa, tuae magis ad lia adesse Ignem, quia potius hoc ipsi revii alio apsius praeter gnat, ut proinde aliud a Arma sit prin iupium . quod huius puri posse capax est.
nTNm transmutationum, ut ex quo . Vnde dicit Phul. a. de generatione tra r
x anima rationali, di catare; ergo am- mulcem,ut calidum instigidat i,& hoc calesieri rursus non enim transinutalitur ea
ditas,& frigiditas in semiticem, sed ina- se ine, coeterae nisestum est, quod subiectum. 'aproptetri ae suustantialca azimalium Eut ex si in quibus ed Iacere, dc pati necaseeit ho
state,sirget in gloria.seminatur in infirtate, Protin virtute . Quare repudie- hiomodus philosophandi, de a verita- Se a peripatetica domina a lienus,& sicncludamus . Dantur verae actiones. &
83쪽
mim unam stibiectam effe materiam . Haec actu, Se simpliciter. iod est pestila IIIuM
Ar ille teles, citis ut patet, satis aperte iligit Quod simplex est actus , salte natura etialant oppositam opinionem , 3c eodem lib. facta suppositione, quod utrilinque sit ab text. s s. ait. Ignis igitur habet in materia aeterno, quia quod est potentia expectat caliditatem; si autem aliqua esset separata actum ab eo, quod est a mi: determinatEcaliditas, haec nihil utique pateretur. Non tamen hoc actu posterius est hoc potentia ieitur informa est illud posse, Se pati . si factum est exeo,quod erat potetia, quo quod ponunt esse materiam, sed aliquod autem in utroque praedicamento sit potensormae substratuin, re di istinctiim a sorma. tia. Se actus, patebit infra. Primo de s Sectit enim quomodo distinguet et Aristo neratione Aristot. negat augmentum heri telis formam s. paratam, dc non separata ex certo corpore potentia . quod existeret
8t quomodo in forma non esset illud pos. in aliis corporibus, non negat tamen fieri se,& pati Nam eo loci Aristoteles no lo- ex ali suo principio corporis , quod vine uitur de caliditate, ut de accidete Isitis, simpliciter de se esse unum, ratione alitem ed ut de forma illius, sicut semper in di- nian virum, quia a pluribus formis trahiturct: a libria, quae filii caiisa,vi aliqui Peripa- ad plura essE: inad doctrina Aristotelis de
teticori implitarint praeter hax qualitates, augmentatione non subsistit, si te, idem estiton esse alias formas elementorum . materia cum forma, ut vult opposita opi-
Sed veniamus ad solutionem oppositose nio a quia tunc augmentum non fieret ex m. alimento, sed post illud, quod erat alime- Aristoteles negat Materis omnem actu, tiam; quia nihil quod erat in alimento esset verum est,&bene; qui actim sol si cognolie in aucto . Itaque illa,quae nobis oppositarit Materiam ut in ordine Physico est,con sunt, dicit Aristoti ad tollendum corpus sequenter omnem actum attribuit formaeet quod ponebant antiqui, ut statuat materia quamquam si de hoc praci se sermo sit, de quae corpus non est, sed principium corpozuo controuersia est, neu putandus Ari- ris.& soli im cum forma corpus, iuxtaquEoteles in cottarium, ut excoctrina illius sensiim,etiam tex illo 3. lib. a de genera.
manifesti im est. tione risu tat ponentes pro materia corpo Locis citatis negat materiam esse hoe rum, corpus infinitii m. Nec cotra est,qii odaliquod, qtiod concedit aliquo modo de Aristoteles conetiir deducere antiquos ad forma: bene, qtii a forma est . qua unaqua. hoc ipsim inconueniens ponendi corpusque res est hoc aliquid , non materia, ut incomplet si pro principio materiali ι quia proinde materia no possit esse hoc aliquid, & hoc inconueniens est: quoniambentia napossit esse in aliquo vero sensu forma. turalia non componuritur ex entibus com-
Unde bene negatur de materia , quod sit pletis, sed ex principi)s entis completi, vi hoc aliquid completum, non tamen sicut delicet ex potentia, re actu, unde absurda negatur deforma. Nam de forma hoc ne- est ponere pro pi incipio materiali res c patur quatenus in hoc aliquid completum pletum, cum solum poni debeat potentia . Ingreditur etiam materia, de materia ne- siue Materia, ut poli it A ristoteles,qui profatur, et quia hoc aliquid copletiim in- inde lib. I. Phystex si . concludens defini-greditiir forma, & hoc ipsum est a sorma tio in Materiae, dicit, illam esse primum proxime,& determinate, nona Materia, subiectum,ex quo fit aliquid ,cu insit.quod quae de se non magi, facit hoc,quam illud verbum temere a Philos. postum non est, y. Metaph. Se i 1. Actus prior est potentia, illud enim posse.qiiod secundum oppost verum est,quia esse potentia etiam si verὰ opinionem erat in forma corrupta non insit, respicit tamen actum, ut id, per quod eli,neque ex eo inexistente fit,quod gene. potest esse. quod est potentia. ac proinde ratur, sicut neque torma, quae tit de nouo seni per respicit actum, ut senatura prim constituit nouum ens,la quam per aliquod re, maxime cum in toto ente, quod eli po- subiecti im, per posse, quod in ipsa ili adtentia debeat csse ab eo, qzod est actii; ac aliud esse. proinde itideterminate quod est potentia, Iam ad Aligustinum: verba Ipsius tam posterius est eo, quod est actu, te determi- aperte clamant contra ea usirpantea incoi te hoc petentia respicit ut Prilla hoc tralium sensimi, ut ad eos consutandos sa
84쪽
, ct illa legete : Quid enim est mate- iam iii formem antequam i Ilam forma et,& aistingueret Deus non fuisse aliquid
idelicet non colorem , non figuram, non orpus nec tamen omnino nihil ,nisi inateiam esse aliquid re a sorma distinctum. iam si nihil distinctiim est de realiter lor.
na est antequam Deus illam distinguerete Armaret, siue sermas procrearet, ne inetum quidem natura ullum erat posse, nii per non repugnantiam , & inpoten ta obiectiva vi dicunt siue Logica ac prinde tunc verius dixisset Augustiniis mateiam fuisse nihil, siue tunc non fuisse peniis. Nam solum illud posse tunc posset dii non esse omnino nihil . cum positae sunt An in esse, in quibus sustententur, ania: vero omnes formas nihil omnino est,
cuti cortera possibilia , ut proinde salati non possit sensias verborum S. Doct is,si materia nihil aliud est . prstet posse Orms ad aliud esse, siue verius dixeris adsum non esse , quandoquidem ex ceno
iiiid non sit sine forme destructio
AliaJeiusilein Augustini verba ex cap.
i possint ad confundendam materiam im forma', si aperte dicit Augustitis se male aliquando cogitasse de mate-a , qt i5d cogitaret aliquid formatum ec omni forma carens, cum cogitare de-eret aliquid carens omni forma, non omino nihil, sed quiddam inter formam, &ihil;nam si re idem est materia,& forma, b conceptu tamen diuerso ut ipsi ponunt,
erum non est materiam esse aliquid c ens omni forma, quo enirii pacto carereotest omni forma, quod forma est. Addo uod eodem cap. August. habet illa vera suae tolluat omnem sati pulum. Intemi in ipsa corpora, eorumq; mutabilita-em altius impexi, qua desinun siriquod uerat, Se incipiut esse quod non erant, euq;ransitum deforma in Lormam per in r- re quiddam suspicatus sum, non pro Din. ino nihil; sed nosse cupiebam, non uispuati. In quibus verbis agnoscit ex trasnauta ione corporum primum sit biectum quod areat omni forma non tamen vel nihilt , vel sit identiscatum cum sorma , t patet.QGod si addamus locum ex lib. dede,ω symbolo,CVaecundo non eri; cur
iam dubitemus de mente s. Doctoria ibi autem illa habet. Quapropter rectissiniecredimus omnia Deum fecisse de nihilo. quia etsi de aliqua materia factui est mundus, eadem ipsa materia de nihilo sacta est, ut ordinatissimo Dei munere pri ma capacitas formarum fieret ac deinde formarentur qiiscumq; formata fiunt. Itaq; materia quidem est capacitas ac pura p tentia , sed inexistens rebus & non solum ad non esse, sed ad esse : illud vero ponin ipsa forma quod ponunt esse mat tiam : solum est ad non esse, 'itia non a tuatiir in genito, sed solum fuit in coris rupto,cum qito peri jt; quia nihil eius reis manet , ne fundamentum quidem ; nisi forte dicere velint remanere per sqitiualentiam, quod tamen solum semper est ad non esse, nec ad recipere ut vult Aligusti nus , qui vult materiam recipere species istas visibiles, de per species formari. Neaexemplum illud de sono , & cantu est in contrarium . nam sinii litudo in eo
est , quod sicut lanus est quodammoda quid infiguratum , quod recipit harmo
niam,& figurationem per cantum; ita materia recipit formam , de per illam forma tur; non tamen si idem est sonus, & canistus, idem erit materia, & forma, cum illud tunc non disputet S. Dotior. sed
velit tantum ostendere qua prioritate materia pr cesserit formas . Prsterquam quod satis exploratum est in exemplis non esse requirendam omnimodam veri
tatem , sed similitudinem in eo, ad quod afferuntur. Nec valet illud , quod si essene distincta materia. & forma, non negas.set August. materii prioritatem temporis ; nam si pii tauit August. materia subsormis saeta in esse.certe non prscessit m teria formas tempore, sed origine solum. Vltima illa, qtis adducunt ex quςstionibus illia tractatua S. Doctore illis locis vim non habent tu contrarium ut patebit consideranti. Iain quod S. Thomas ubiq; agnoscat materiam distinctam a forma . manis stitis est, quam ut verti possit in controuersiam , cum ne ulla cuidem pars docti inε ipsius constet sine illa distinctione. Nam quando unqtiam confudit corpus cum anima maximὲ in homine, cum etiaostendat, ut postea patebit, ne eilentiam a qui
85쪽
quidem hominIs esse a sola fornna , ut di. xerunt aliqui quando ne*auit, compos Letionem realem ex substant ijs potentia , ciactu in rebus Plys. ut quid dist=litaret dexesurrectione, & identitate corporum re, si rgentium λ &alia eiusmodi innumera, quae si forma realiter idem est cum materia,friistra quaerentur, & nullum locum relinquit disputationi . Et aduerti debet, quod eludi hac non possunt introducendo in animatis formas mixtionum, siue partiales pro materia, gii a S. Doctor tales formas non agnoscit,c putat, incomposito plures formas su
stantiales repugnare. Restaret Auerroes, cuius auctoritas et si anti nobis non eli, ut de illa maximopere curandum putemus, tamen de cMin. t s. lib. a x. Met. quo aduersarij nituntu r, pro ii
vis est,ut legenti liquido constare potest, dicOm. 63. lib r. Phys. expresse rei;cit illorum placitum, ne dicam somnium, dicens: quod autem indiuidiatim substantiae scilicet compositum ex materia, & forma fit,& transmutatur lacundum tot si de non esse ad essedine aliquo deserente transmutationem, impossibile est omnino, nisi n5 esse indiuidui compositi mutaretur inesse
indiuidi ii sibi tantiae compositi quae est
expressa sententia aduersariorum, quam ita putat esse falsam, & impossibilem, vestibdat,& morari in hoc est superfluum. Et tex. 16. eiusdem libri. Genitum inquit est ex materia per se cum sit pars eius I ex priuatione autem est aliquid per accidens, tanon renianeat,itaqirod sit pars generati. Ita Averroes. Inueniant nunc quomodo
posse fieri ignem ex ligno si pars ignis gelliti, Ze remaneat in igne genito ex ligno, ut pars eius. Multa alia ex isto auctore possent adduci,quae passim apud eum reperiuntur,& maxime quae habet contra creationem S. Phys de alibi; sed concili fio nostra ijs non eget, & auctoritas eius tanti nobis non est. Et de hac controuersia satis dic.
t. s. Utrum materia in staefientia includat, aliquem
PBima sententia, quae vult de essentia.
materiae esse aetii in entitatiuum his vi, detur probari rat ionibus. Prima illa quae sunt in potentia ad omnem acti im prorsus nihil sunt; sed materia non eli nihili sed aliquid ; ergo non est ineotentia ad omnem actum: ergo in sua es sentia includit aliquem actum , hic autem
non potest esse alius , quam entitati inis: quoniam actus entitatiuus est, qui includi tui in entitate, quam necessario dicit materia,ex eo quod non est nihil; ergo materia in sua essentia includit actum entitat mi Secunda materia secundum se est substatia ex secundo de anima capite primo , dcr. mei. ca. 3. ubi de id probat Philosophus. quia secus nihil esset; nam non esset alia quid ex at ias praedica metis, ac proinde vel nihil esse debet,vel substantia. Et item , ait Philosophus,materia substantia est; nas haee non est substantia,quae alia est, fugit nos,demptis enim coeteris, nihil aliud remanere videtur, dec. materia ergo secundum se est substantia. licet non persecta. de solum inchoata: Ergo secundum se est actu ens : sed non potest esse actu ens sne
actu emitativo, a quo ens actii dicitur : e go materia quiddit alaue est actus entitati
Tertia ratio. Materia ponitur,ut si priamum subiectum omnium minationum cErgo praesupponitur ad omnes mutatis nes; sed praesupponi non potest, nisi rati ne suae actitati sentitatis: ergo de sua ratio, ne materia dicit actualitatem entitatis, si
Sententia negativa primae contraria nogat actum entitatiuum esse de essentia materiae, in qua concordant multi ex illis, mmateriae dant aetiam entitatiuum,mim illioqui materiae omnem actum negant . Et probatur his rationibus. .
Prima ideo ponitur ia materia actis alis
86쪽
eallietthativus, quia est entitas actitatis, ea iis, extra causas: sed haec ratio non estii sciens.erso rion bene in materia poniti ut actus entitatiuu , Minor priabatur prino quia ex s. Mel. Tex. - & lib.9. Tex. I. ns reale,& quod est extra luas causas prilia diuisione diuidi debet iii actum. & poentiam, si ib potentia autem est materia eiciat subactu forma; erno datur aliquod os reale, quod est extra uias causis, ut ingentialiter potentia, non actus; non igiat amis esse potest de essentia materiae. eeundo quia materia nullam habet actuatatem, & specificam determinationem ni per formam; ergo essentia ipsius in hoeonsistit, ut sit potentia ad formam: non ero inc Iudit actum. Secunda ratio ens incompletum nullamabet specificam differentiam; sed est prin-ipiumentisco leti ; sed pi incipiorumntis completi uibstantialis alterum estotentia,alterum est actus: actus vero est
.rmar ergo materia erit potentiac non
itur potest materia in sua essentia ines :re vllum actum. Pro solvitone. Notandum quod actus maxime dicituripliciter secundo de anima cap. I. primo
citur de ipso essc rei,& dicitur actus pri iis . Secundo de ipsa operatione rei. de citur actus secundus . Si ergo primo odo s etatur notio actiis apparet actum ci de eo, quod habet proprium esse de-rminati im,& vltimo constitutum, qualet specificum, R indiuiduale, unde nona ε
us perpetuo excludere videtur potenalitatem, Se in determinationem,ac pr idest peractum entitatiuum accipiamus litatem determinatam, completam , &timo in mundo constitutam, nona E acti isiti tacitii materiae conuenire non potest:
d tamen aduertendum est, quod illud , iod in aliquo ordine determinatum nont, potest tale esse in alio ordine , ut asi, lod an genere artificiatoriim nihil est de minate, sed artificiata potentia; in genetamen entis naturali si ena deternumm, ac Proinde non potentia, sed actu est. ateria igitur confiderari potest, vel in orne ad entia completa , & perfecta , quaetis, di cernim est te aeceptam materiam et se puram potentiam, & nullum dicere acti im . Considerari deinde potest materia in ordine ad purum non ens, vel ad id luden . quod adhuc est in causa , siue in pote tia obiectiva,& logica, di feci indum hane
considerationem materia est actit ens, cum esset ens tantum potetia antequam a Deo
Iroduceretur, nec solum est actu ens, id est abet actu existentiam, sed etiam est actuem,quod cotradisi inguitur a nihilo, quod
est aliquo modo habere existentiam actualem entitatis . Sed rursiim considerandunt est , qMod actus entitatiuiis diei potest de eo, quod in se actu habet esse,&entitatem ex se summe actu, ac proinde stib rationsentis dicit omnimodam actualitatem. ζxcludentem potentialitatem, Scin hoc senisse aetus entitatiuus non solum dici non potest de materia; sed neque de forma creata
Ee composito; sed solum dicitiit de pruno ente. in quo est esse ex se, de summe actu .
non vero aliunde. Quare actus entitati.
uus prout dicit persectam actualitatem in genere entis non potest dici de materia prima; sed neque dici potess de ea, ut dicitens completum ,& determinatum secum
duin aliquod esse, sed solum dicitur quatenus accipi trir pro emitate actuali,qua co-
tradistinguitur Gentitate in caiisa, vel inpotentia obiectiva; sed cruoniam esse emitatem extra suas causas, & extra potentia obiectivam non est deessentia villus cre turae, ideo habebit quidem materia actumentitatiuum, sed actus entitatiuus non erit
de illius essentia. Sed iterum aduerti deis
het, quod cum qυaerim lis utrum actita enistitatiuus sit de essentia materiae , quaestio dupliciter procedere potest . Primo quidem , ut esse actu in mundo sit de essentia materiae,& iam dicendum est non esse: sscundo autem quaestio erit, utrum materia in suo conceptu veram dicat entitatem siue existat,sire non existat, quod est qliarere virum in sua essentia materia dicat actuentitatiun quodammodo in actu signato, non exercito. idest virum dicat esse illi id, quod si a Deo iducatur exisset in insido per entitatem vere actualem, & existe: tem de non vero per exastentiam a F-ptam aliunde, Zc tunc qis aestio coincidit caea,quae supra soluta est.Attamen quia quae
oprie extra sunt, de non inchoationes ea stum magis priorem illum sensum iacit.
87쪽
quam hune,ideo Dicendum actii mentitatiuum diei qui
dem posse aliqua ratione de materia, sed non essetitialiter. Patet ex dictis,& ratio. rtibus secundae sententiae. Confirmatur . Quia illud est de essentia, sine Quo res non potest intelligi; sed sine actualitate entia ratis intelligitiir materia prima, sicut&omnis alia creata natura et Ergo non est deessentia materiae primae. Viterius illud est de esset tia materiae primae , per qtiod materia diti instititur a forma,& per quod illi correspondet , victim ea faciat viatim; sed hoc est pura potentia informo Ionas. Ergo. Ad rationes primae sententiae quate
nus sacere possunt contra conci ..sionem.
Ad primam respondeo dicendum,quod
actiis non sinapi citer opponitur ad nihiI; nam si te accipiamus purum actum,qui est Deus, non habet pro opposito nihil , cum d Imar creatiirae , quae non sunt nihil,& tamen non sunt puri actus; sive accipiamus pro actu insat mante, vel etiam pro actuentitativo, illud , quod opponitur actu i , iton est nihil, eum detur quasi medium potentia i istum actus entitatiuiis acceptus pro vera entitate contra distancta a ficta;
vel impossibili opponitur ad nihil, quo
sensu concedimus materiam diei posse actum entitati inim , & etiam esse de essentia ipsi is, acceptum tamen in actu signato, non in actu exercito, quia essentiae creatae abstrahinit ab existentia . sed tunc est dicere ens reale acceptum in itota sita latitudine esse deessentia materiae.in
Ad secundam, latetriam rationem patet
Art. s. utrum per diuinam omnipotentiam materia exist
NEgatiua sententia est illorum, qui
negant materiam habere vllam propriam extilentiam . & praeterea aegidi, cap. I. de x. sui exameron Herue. quod lib.
Zima.Theor. Is . . iAffirmativam defendunt vicard. in x. dist. rr.q. .&alij superiori articulo citato pro secunda scratentia, nec non ius
primo Phys. qu . Pro prima sententia sunt hae rationes. Plinia implicat esse aliquid in rerum natura sub determinato genere,quin sit subdeterminata specie, ut quod sit animal alia quod, di nec sit rationale, nec irratio. nate: sed si materia per se exi fleret sine ulla forma esset aliquid sib deteriit inato genere ruta corporis,vel substantis,& noesi et s. D ulla ceteritiinata specie: Ergo materia per nullam potentiam potest petis existere. Secunda ex Dur. sicut se habet esse acciademate ad formam accidentalem, ita esses ibstantiale ad formam substantialem esed nullo modo fieri potest, ut aliquid habeat esse accidentale sine forma accidentali, puta quod siquid ut album sne albedine : Ergo feri non pqtest , quod aliquid habeat esse substantiale Mne sorma substantiali, quod tamen eum viret , si materia esse posset sine ibi.
Tertia ex eodem Dur. materia secun dum se est pura potentia , actus alitera materiae est forma: Ergo si materia esset actu fine omni serina sequeretur, quod esset actii sine omni actu , quod impIicat contradictionem i sed si materia esset per
se, esiet actu : Ergo sine ulla a esse
actu. , Ergo. Quarta ex eodem esse existentiae, vel
in idem, quod eilentii iei, vel aliud:
88쪽
sud idem actualia existentia erit idem , Tertia ratio, per Eulnam potentiam ac quod essentia, quae est actus, deformata cilletu potest esse per se sine subiecto efotentialis vero existentia erit idem cum Elgo multo magis essu poterit materia fi-eu ntia, quae est potenti a , siue inaretia : ne forma. Antecedens patet in Eucliati in completa vero existentia erit idem cum stia. Consequentia probatur. Quia ina- essentia completa, quae est compositum : i gis quoad existentiam accidem dependet Tunc sic procedit argumentum: Materia a subiecto, quam materi ara forma ;Mon potest existere sine actuali ex ille, Quoniam illius esse eu inesse seu inexilietia; quia oppostum implicat contradi- re; huius esse est per se existere, diso elionein ; Sed forma est essentialiter mam materialem potius si stentare. Di- actualis exilientia : Ergo materia non ces elim Durado vni supra,magi dzpcn- potest exiit Ne fine forma risi vero esse dere materiam a forma, quam accidens existetitiae sit aliud abessentia idem sic pro , subiecto; Quia materia est pura poten-batur. Esie existentiae, vel est stibilantia, tia. Sed contra.quia vel pura potentia ex- vel accidens , si sit substantia . cum non sit cludit omnem entitatem, & omnem acta
materia, neque compulitum erit forma.
S sic idem quod prius : si vero sit accidens : adhuc idem sequitur; Quia omne acci- idens absolutum est .quaedam forma , Bc lsic semper implicat contradictionem , t quod materia existat sine omni forma. Pro contraria sententia assirmativa sunt iliae rationcs.
Prima pr8rsus opposita sic. non impli- eat contradictionem materiam existere sine omni forma : scit i non implicae Contradictionem potest fieri a Deo r Ergo per diuinani omnipotetiam potest ma
teria existere sine omni forma . Probatur maior. Quia materia, si non testimerii mnomen sinere, set est aliquid in rerum natura est aliqua entitas distincta a forma : Ergo ex eo quod talis entitas praeci se a Deo conseruatur, non sequitur vlla contradictior sequeretur enim contradi. ctio sex suppositione conseruationis es.set aliquid, di non elice aliquid,& siemtitas materiae esset entitas formae : nam de existentia modo quaerimus: t
secunda,potest Deus ciam ignis agit in ligni im,in ligno corrupta forma ligni,
Concurrere ad eductionem formae ignis et Ergo in eo casti manebit materia me forma . Antecedens natet, quid enim cogit Deum, ne meo casu suum concursum inspendat, cum libere agat λ Consequentia probatur. Quia tunc ex una parte nihil est,quod materiam corrumpataex alia mteria habet aliquod esse diuinctum a se ma iis ni . Eigs Ma illo Deus cons e Memateriam sae ulla forma.. Tentitatis, vel solum excludit actum foris malem: si primum materia erit nihil; si secundum; Elgo siclit materia de se habet aliquam entitatem substantialem. quae
est principium substantia completae, de se
in dato casu habebit existere multo magis,quam accidens,qu od cum sit entis claspetit inexiliere in alio. Pro solutione. Notandum quod proprie ccntroitersa non habet locum in potentia Dei; nam Dei potentia nulla ex parte limitata eli , vi ipsi aliquid possit esse dissicile.. vel impossibile; tota et*o controuersia in eo
vertitur, utrum implicet. coiii radicti nem materiam existere sine surma ; implicabit autem contradictione in , si forina
sit essentialiter exilielitia materiae; quia existere cum si habere existentiam, implicat habere existentia in , sit hac 'est soc-ma, &non habere formam a Vnde exi-sere sine forma erit existete sine existentia, ac proinde non e istere. i lux sint coturadictoria . Confidei uictumι igitur est,. quod existentia sequitur entitatem, .& estentiam prout terminat actualem influxum tuae causae effectivae , ita ut impossibile sit causari effecti ite, &non accipere existentiam in mundo . Mate-teria igitur si quam habet de se entiatatem, ut certe haber debet; nam si entitatem habet assisma, vel habet in gen re causis formalis , vel euectiliae: non for- mali a ; quia impossibile est potentiam formaliter esse poteotiam per a iuni; non effectivae: quia materia praecedit Iori ma
89쪽
xe forma antequam esset eausaret sibi fuit ei es. Nin si ponamda,queii, lanata lessiciciis per quod acciperet esse, , ria secundum se omnium nraterialium,illa absurda inani felle . Materia igitur non i nullum sundare poterit gemis. Patet quia habebit suam entitatem a forma,sed timue ex ea abstrahi non poterit ulla convenae habebit in sorma, cum ipsa potius sit uital tia generim,unde non hibebit speciem, si iectum formae. Restat igitur, ut materia species coalescat ex genere.& dicitentia. de se habeat siuam entitatem , per quam inare in sorma ad argumentum, ad mai, rixsupponitur formae; sed entitas non est 1 rem dicendum est illam procedere de ge- sine existentia;quia nulla entitas ter nati nere,&specie completa et Minor est sim- productionem suae cauis,&fit actu in insi pti iter neganda; quia materia solumes Eo,cum antea actu non esset. sed in potet- principium substantis,sive corporis in suot ia causae.esset nisi per existentiam I S u se ordine,non substantia, siue corpus,nisi dilut igitur , quod materia de se habeat alia cere vel imus,quod in eo casu materia pos. quam existentiam: si autem de se habet set fundare genus quoddam incompletilinexistentiain , licet haec sit ordinata ad sor- i liibstantiae per ordinem ad forma , sub quo mam,a Deo tamen conseruari poterit abs. esset proxima ipsius species, quae esset sub que eo, quod actu cum forma sit; Quia hoc 3 stantia poteritialis,nili forte detur alia manullam dicit tepugnantiam , & contradi- i teria a sublunati, specie ab ipsa diuersaretionem : di quod non implicat contradi l nam tunc substantia incompleta potentia .ctionem cum sinesti upulo cocedi debeati l is esset genus,sub quo essent duae iecies, Deo, liti potast facere supra id, quod intel i substantia potentialis corruptibilis, & ina ligere possumus.&cui lion eli impossibi-l corruptibilia, &sub substantia potentialile omne verbiim,ut testatus est, qui ipitiin i corruptibili esset, ut iudiuiduum taee ma optime nouerat Archangelus, ideo, sim- teria Ablunariuin . .
Dicendum posse a Deo conseruari in 'i Quare nulla est consequentia.
mundo materiam sine ulla forma,sive sub- i. istantiali,sue accidentali. Patet ex modo: - Adsecundarn respondeo dicendum,nnat dictis, de rationibus seci indae sententiae; ii valere illam propositioneni : Quia esse Quia solitin Deo denegatur id. quod ii n. substantiale materialitim coalescit intrinia plicat ei, iatradictionem,non quasi aliquid sece. de essentialiter ex duobus, non vero non possit Deus, qui cum si sons totius es esse accidentale; Quare non est eadem se,& vis infinita, totum esse habet sibi stib ratio, ac proinde negatur maior. ietiunt.& in ilia potestate; sed quia quod Ad tertia ni respondeo dicendum . quod implicat corradictione se ipsum destruit, materia est tura potentia, non quocum' aeti dicit non isse,ac proinde tollit esse: adi modo, sed iubiectiva,.& forma est actum
non esse autem non requiritur vis &po- ipsius non quicunque, neque existentis, sed tentia;vnde non est intra obiectiim potem lasermans, ac proinde falsa est illa cona. ltia: cum ergo materiam sine sarma existo. quentia, quae solum valeret si poneremita re non implicet contradictionem, poteris materiam sine forma existere actuatam,&hoc fieri a Deo,ut obiectum comprehemita sormatam incerta specie completa; Quia intra latitudinem suae potentiae infinitae. tunc vere sequeretur contradictio .&eB- fleret materia actu sine am. Ad rationes in contrarium. . are negatur consequentia. Ad primam respondeo dicendum,*iod maior procedit de genere completo, non Ad quartum respondeo dicendsi, quod de genere in completo, quale esset si daren esse existentiae siue ponatur, idem re cum tur per se entia in completa: Nam tunc , esse euentiae, siue diuersum, quod non E. sicut genus non esset proprie genus, & es- quitur,quod insertur: quia si in idem cum set quid incompletum, ita & eius species;γessentia materiae,non cum essentia formae ἔimmo nec in eo casu erunt genera, vel spe. nec Leleda est via in ictu nominibus acto
90쪽
exilientia, quae Ergo per diuinam potentiam materia non est idem cum essentia potentiali materiae, poteli sine forma existere. non est existentia potentialis; Quia ex , Respondeo dicendum, quod aliqui um etaia potentialis est rei adhuc ex illentis Iuni S. loqui qe actu essentiali comis in causa,nsn in se, qua existetitia dici po- pleto,de specifico, non de actu existentiae test existere rosa in hieme; at existentia incompletae, ita ut velit non potitis te mate- materiae, licet sit entis olentialis, in ta- l riam in principio mudi durations p sexu menstentis potentialis non logico, sedit nere sine forma; Quoniam cum creata sunt Physice, ideli untiasset cuius ratione est, elementa, non tueriint elementa n si pereti in dum actu est,esse potentiam, di pris formam, & sic de reliquis λ unde impli. mum subiectum sormarum phvsicarnm ; cat contraditionem an princapio creationis ideo no' est existentia potentialis miran- isisse materiam sine forma, cum temnitius illud, sed transilii tu, idest potentiae subi in creationis sit ens completum, quae Expositio stivae, ac proinde cum hoc,quod sit poten- confirmari potest: Qba S. Thomas qtis 4. tialis traii sitiue,esse poterit actualis intra- de potentia art. vlt. vult materia non pose iriue rcut e contra existentia, quae est a se existere sine forma: Quoniam quidquid bima,eu tr litiue, & intranstitie actua- est in mundo est actu per formam, actu sciis. licet coni pleto,& specifico . Ulterius utili Ad argumentum ergo materia non po- S. Doctor materiam non posse esse sitie forae si actu exissere sine actuali exi stentia ac- ma; quia nihil est in genere, quod non sit inrepta existentia actuali transitive. nega- aliqua specie, quae etiam procedunt de entur maior; non potest existere sire actuali te completo. Prsterea ex prima parte que.
:xistentia intransitive, transitive potentia- s. ait. I. creatio est totius subsistentis; nam i, conceditur maior, sed tunc negatur ni, ibi ad Seci indu vult, terminum creationisior;qilia sorma est dum est aetu lis existe esse totam labstantia in rei, quod etiam do. ia transitive,& intransitiite; materia exi- cet a r. 4. corpore. Quod ergo dicit fuisse lens solum actuali s intransiti ire, & tratui. iinpossibile creau materiam sine forma, intellexisse videtur de creatione,qua poniti irinesse id, quod persecti tui est secundum modum operandi Dei, cuius persecta sunt opera. Et haec quidem iuxta piam supraductorum explicationem.
Atq; ex dictis habetur non solum per diit inam potcntiam materiam existere posse sine forma substantiali, sed etiam sine forma accidental imam si materia existentiam non habet a forma substantiali, multo mi. nus habcbit ab accidetati,ctim magis accidens exiliere habeat a iubstantia, citi inesse debet: virum autem cum sola forma accidentali esse possit materia negat cum alij.
Dur. ubi supra,cuius rationes sunt. Prima.
Quia impossibile est aliquid actu existere,
di carere actu sui genetis . Secunda. Quia ex materia & forma. quae primo illi adu nit seinperiit unum per se ex materia autEdi forma accidentali non potest fieri mnum per se, ac proinde forma accidentalis no potest primo materiae aduenire; sed cessario supponit aduenisse formam subrnain talem. Maiorem probat Dur.Quia ubi non est nisi unus actus, ibi non est nisi qmpliciter unum alata ille sed ad primam iam
iue potentialis adest entis potentialis, po- entiat is quidem non ad Rum exluere, cuefacto est. sed ad existere ineme com leto, di formato forma, ac per hoc facto ioc aliquid.
Ad secundam partem argumenti no est uod respondeam uni Quia si ex: stentia not idem re cum essentia, erit modus ipsi is,on accidentalis, sed sit distantialis; quia se
turentitatem essentiae, ac proinde etia dessentiam incompletam materiae sequetur Rus modus existendi in rompletus,quion erit forma, ut forma contra distinguiar a materia, sed forma erit. ut forma estu id latius patens, & opponitur ad poteniam logicam, vel niectivam illius , quodon est in se.
Obijcies ex S. Thoma prima parte que.
s. arti 1 . terminus creationis est ens actu ,
istim autem,quod est actus,est sorma: di-: re igitur materiam pr cedere sine for- a, est dicere ens actu sine actu, quod imicat contraditionem; Ergo ex S. Tho. &us ratione implicat contraditionem ni
t iam existere sine forma, sed quod impi it contraditionem non potest ueri a Deo: