장음표시 사용
111쪽
Caedicamento, qued se ad ipsa potetiale. camento seeuudum conceptum, di forma 'e quo investigandum est.. Et primum liter est distincta potentia . Confirmatur reliqua accidentia praelupponunt , ut quid quia ubi fiant actus diuelli ,respectus per sar tentiale quantitatem , Quoniam cum ad illos debent esse diuersi, sed in singui iadebeant accipi in subiecto quanto, quan . pradicamentia sunt actus diue ; Ergo porum autem sit subiectum, ut possca deind- tentia,quae per se ipsos .resp:cit debet esse
stabitur, per quantitarent , in eo necessa- diuersa. xio praesuppomini quantitatem. Secundopliqua accidentia iiiiii. aer modum acitur 'i Ad rationes p imae sententiae insccundi, non solum iubiecti. ihil sit ince contrarium. . Principir, haec ergo cum in subiccto sui, iam aliud accidens praenipponiant , in qκosint: Frit ergo omnia potentia , 'uae ad
Operati ciuem ordinata est, in ordine adsitum actu nil ccutulum, qui sit proprie im-naa'ens operatio, non salum principium elicitiuum, sed citam rece lituum, ac pro
inde quid potentiale in Oidine ad rillim. Tertio aliqua alia accidentia reperi uti ir, sitae ex se a particulari ratione sunt alicuius determinati aliis , ut lumen, quod
est a 'iis dra pliani, species vi siles 'liaessit suasi actus luminis, unde lumen in suta iccio praesupponunt, quod in alijs quoque euenire let, 'itae cellam dispositionem Ixa supponunt an subiecto. sne qua non ubiectantur, sed hoc in omitibus non est, ut proinde. Dicendum sit non omni accidenti in subies o respondere potentiam realiter ab ipso distinctam in eodem, siue etiam in dii tersis praedicamento, si de potentia accidentali sermo sit, sed solum aliquibus ex aliqua si a pectiliari ratione, omnibus
tamen accidentibus respondere poteratia
Pr ortionat aquoad conceptum . Colmcluso habet tres parto quarum prima, di secunda satis patet ex dictis. Tertia vero Psobatur; Ruia potentia materiae ad a
cidentia, li et secundum rem non fit a cidens,est tamen accideris materiae, quate-xus tormaliter est extra essentiam ipsius, sitae susscienter saluatur Mut dictnmese
per ordinem ad sormam substantialem , iursiam quod haec multiplicetur formaliarer in omnibus praedicamentis . Patet ex ς', quod quale cum fit non fit ex se, stati tia potentia, sicut ex non sibilantia actaio: intia autem sibstantia, sed ex non qua- ea , quale potenxia, quod idem dicitur de coetetis, sed quod est potentia quale. ut fic driseri ab eo, quod est pote
Ad primum respondeo dicendum,quod
secundum philosophum diuersorum prae dicantentotum diuersa sunt principia, for malitet loquendo, sicut in tertia pane correlosionis dictum est , quaecum princiariis substantiae coluieti iunt secundum proportionem; cum quo tarnen stat, ut non
fit realiter potentia diuersa in omni praeia dicamento . Quare conceditur formaliteri uendo in unoquoque Praedicamento esse suam propriam, de peculiarem piatemtiam,sed haec realiter loquendo in pluribi
Dices priuatio & forma,quae etiam sint principia in singulis praedicamentis . sunt realiter diiuersa :: Ergo & potentia. Rc- spondeo quidquid sit de antecedete, quod negari potest,nisi accipiatur m sensu negativo, di quatenus dicunt connotarive res diuersorum praealcamentorum, negatur
consequentia. Et ratio disparitatis es , quod res per formas smplici r digeriint,
a saepe inter se contrariantur, ac inuicem Iugnant,quod non est nisi sormae sin t re iter diuersae,nequo unquam idem est forisma cum sua negatione, at una potentia simpliciter non contrariatur alteri . Verum quidem est,quod idem dici potest de
potent ijs,quod de illo antecedente, ne negationis,quam potentia intelligitur
-s Ad secundam respondeo dicendum , quod potentia et actiis in proposito: est duplex etaphysicus,& physicus, quod definitur definitione completa, ge essentiata costa tactu, de potentia metaphysica, enere scilicet Ze disserentia , non autem lam per constat actis,& potentia physca, materia talicet de so a ; Uerum quidem est quod accident inm definitiones sunt peradditamentst, idest in eis poni solet suba Gum . Quale ad argumentum in forma
112쪽
Medi potest totus *llogismus , & n sari assumptum , nam hoc est propriu detinitionis accidentalis, ut conitet inateria,
de Phylica loquendo , a iterio generis , M
Ad tertiam respondeo dicendiim, quodonariis mutatio per se una est ad tecininutii per se unum loquendo de termino formali, seu de termino quo, non de termino materiali,& de termino quod Cum enim est per se una dealbatio est ad albedinem per se unam, non autem ad album, Quia album non eli quid per se unum. Quare negatur consequentia intellige lode produGo pro rie , quod est , ut ibi initatur , compositum non forma , quae solum est id quo aliquid producitur et nec iri genere accidentitim debet es e unum quod producitur , Quia accidens pressi ponit subitantiain, 3c tili aduenit ut ipsius
OolIcies quod est simplicitis illud est
perfectius, sed quod non est compositu est simplicius; Er o est perfectius. tunc sic. su stantia ex dictis est composita.accidens noest compositum ; Ergo accidens est pers Oius substantia. Respondeo dicendu,qliodillud uilod est simplicius coeteris paribus
assumis iubaptismo ad producendam gratiam, verba in Eucharistia ad tranIubstautiandum panem & s. Materia ergo,ut si ita stat ineuitabili Dei imperio. potest agere, de pati etiam contra cursum & ordine naturae non solu hoc,& illud,sed omnia,qtig tamen contradictionem non inuolliunt; Quia ubi est contradictio non est ena. sed repugnantia entis. Materia Ergo sic considerata dici tur potentia obedientia lix,qtiae re nihil supra se ipsim addit , formaliter tamen addit connationeni ad Deum sic illam assumentem , di ordinantem ad hunc, vel illum essecti im , qtiem ex tali assumptione praeter ordinem naturae exhibet; ita ut conceptus obedientialis potentiae in materia supposita ipsius emitate duplici connatatione consumetur, una ad Deum materiam si io efficaci decreto assu nietem, altera ad effectu ni , ad quem praestati dum vel active , vel passile per tale decretum redditur potens. Si qindein ea elivis diuinae voluntatis , ut possit in creatura sua quaecumq;vult, iuxta illa. Voluntati eius suis resiuit Et omnia quaecum. que voluit secit in corio . & in terra, in mari te in omnibus abissis. Nam & sume Deus beatus est habens qiiaecumq; vult, M
est herfectius, hic autem non sunt coetera asime potes,quae placita sibi sunt exeqites, paria,ac proinde negatur consequontia. de summus Dominus, iubens,& tinei,de his de potentia obedientiali. I m do potentia violenta & neutra est. IX. U Im n m materiaprae' duplex sententia,altera afirmativa, altera
rermutiam naturasem, si uuari possit potentia olei
L L Tra G. 3. quaest. I. Solus secundo phv. q. I.
De potetia obedietiat i concordant eta
muniter auctia res christiani dari in materia .Est aute potetia obedictialis, quaentitas quaecumq; creata agit, vel patitur, quae vult auctor nati irae;Unde potetia ob dientialis re non distingititur Gentitate uniuscitiusq; rei omnis enim res creata ita
dei imperio subiecta eit,ut praepotens ille rerum Quiri sine ulla repugnantia possit illam assii mere ad prasianda siue activae, si passive quaeci inque non implicat comtradictionem:Et sic Deus qliado ille libuit
Potentiam neutram non ad mitturit, de potentiam neutram di violentam tollit M lina prima parte quἴst. I x.ait. I .dis,3.2. Pro prima sententia sui it hae rationes Prima materia no nihil cofert motui vi lento,ca violiaeter aliquid mouetur A tamen illi fimpliciter repugnat; Ergo datur in ea potetia violenta Prsterea ad aliquos motita materia neq; inclitiat, neq;obluctatur;Ergo datur potentia neutra . Secunda neutra illa potentia diceda est, quae non magis inclinat in una parte,qua in aliam vi meta autem, quae uni parti simpliciter repugnat, licet secudum quid com
113쪽
Pro contraria sententia negativa sunt tio est de primo; quia,ut dictum est; implia x rationes. cat,quod rer dicat inclinationem,&capa-Prima. potentia violenta in se ipsa lin- citatem ad aliquid ,quod est esse, potentia, plicati Ergo dari non potest. Patet Ante- ia simul ad illud habeat repugnantiam . cedens, quia potentia dicit inclinationem, quod ell esse violentum . violentia inclinationem tollit,& dicit re- De secsido ratio est:Quia quod est ineste' antiain; Ergo potentia violenta in
se repugnat. Ex eodem sere capite probatur non dari potentiam neutram: quia tentia dicit iAclinationem: neu trum autem est quod non magis in unam partem inclinat; quam aliam: Ergo non datur potentia neutra .
Secitnda. potentia activa neutra repugnat,ut manifestum est; Quia activi inino est,qiiod alicuius non sit activum . Quod autem repugnet, & neutra passive probatur sic. Vel neutra passiua est illa. quae de se determinatur ad senus, sed est inditiorens ad species, ut iuperficies in corpore, quae in eo determinata videtur ad qualitatem, sed est indifferens videlicet ad albsi, de nigrum, ad calidum ci ad frigidum&c. ted hoc non valet; quia secus in materia non esset potentia naturalis, sed solum
neutra: Nam materia ita capax est formarum in genere. ut tamen ad hanc. vel ad il- Iam non determinetur nisi ab agente. Pro
terea album quando fit in hac superficie educitur de potentia illius sibi ecti; Ergo
potentia illa non poteli dici neutra . Tertia ratio, aut per Potentiam neutra intelligitiir mera negatio, & haec nullo modo dicitur poteritia; aut intelligitur aliquid positiuum,& tunc videtur repugnantia dicere, quod sit potentia, Ze fit neutra ,
vel violenta. Nam potentia '. ma. Tex.
I; . definitur per illud, ad quod eli potentia r Si ergo est potentia,est inclinatio respectu actus, si autem sit neutra, nulla est inclinatio, si violenta repugnat inclin
Pro solutione. Notandnm, quod materia considerari potest,uei de se praeci se, de ut est materia prima, ac proinde intentia ad omnes sor-mas,vel ut est iam sub aliqua forma, dc certi, dispositionibus determinata,& selet dici materia secunda. Si prinio inodo comsdei et ii r non potest ullo pacto admittere romen rotentiae violenta, vel ncuuius; r natio, se capacitas ad aliquid, non potest
simul non esse, unda repugnat potetia neutra,quae non magis dicit capacitatem. qua negationem illius . Verum si materiaco. sideretur, ut ei l sub at iova forma, tunc ashnc considerari potest dupliciter, vel pra cise, ut est daterminata ab illa forma, de hoc pacto non admittit potentiam saltem violentam, vel ut est determinata per illi formam,& adhuc de se est potentia ad omnem actum, de tunc ad n littere potest potentiam violentam , de neutram. Nam
considerandum est, quod ad aliquem acta materia potest habere capacitatem ; Quia de se est capax omnis actus. & simul hab re repugnantiam Quatentis e It sub certis dispositionibus excludentibus actum, licet non omnino, & tunc erit potentia violenta ; Qeia respectit, ac ratione diuersoriam viciam iee habet, de inclinationem scilicet,& repugnantiam, de se habet inclinati nem, ut est sub talibus dispositionibus pas. siue quodammodo repugnat, unde cu dissicultate admittit actum; cum tamen nec ita passive repugnet, ut tollatur omnis capacitas ipsius ad tormam illam, cui tepugilat per dictas dispositiones; uam si tollatur
omnis capacitas iam amplius potentia noerit,proxime saltem,& quoad actum. Via tertiis materia cum de se dicat inclinationem ad omnem actum,ut est sub certis dispostionibus,& sormis potest se negative habere, ut se habet ignis in sua sphoera admotum circularem; Ergo in materia fieconcepta dabitur potentia neutra .
Dieendum materiam de se considerata non habere nisi potentiam naturalem, diobedientialem, & hanc quidem respectu
auctoria naturae. Consideratam vero co-
iunctim secundm id, quod ipsi conuenit de se, & quod ipsi conuenit determinatae
per certas dispositiones, Zelarmas, habere osse potentiam violentam, & neutram .atet conclusio ea dictis, di confirmatur ;
114쪽
QuIa secticia natura restinctu passi non Ad tertiam re ondeo dicendiim,qii ad
darentur motus violenti.& praeternatura- intelligitur aliquid postiue, sub aliqua tales: Nam motus violestus est semper in men negatione,per quam fit, ut inclinatio aliquo subiecto: Ergo subiectiini ad illu subiecti non magis iuuet unam partem. debet passive concurrere, sed simul debet quam aliam; Itaque sicut potentia mate. repugnare; Quia secus non esset violem riae est inclinatio ad omnem actum, ita potus: Ergo motus violentus est, qui passive test proxime rcddi indifferens ad acti ii alieli a potentia violenta. modo dicto; Prae- quoa ,Vt ad neutrum illorum speciatim internaturalis praeterea ille est, qui cum edu clinet,nelitri obsistat, di haec erit potentiacatur de potentia lubiecti, tamen subiecta neutra. Cum autem loco citato mctaphy- acceptuni cum forma, que reptiguantia, sicae definitur potentia pracile definitur. neque inclinationem ad illum habere viis ut eli inclinatio ad unum .detur , sicut dicebatur de circulari motu Obi jcies contra id , quod dictum est de ignis; Ergo motus praeternaturalis estille, potentia obedientiali,materia habet pote qui est a potentia neutra. tiam ad formas artificiales, sed non habcevllam aliam potentiam ex dictis prater Ad rationes in contrarium. obedientialem.
Et quidem prima, & secunda pro parte
affirmativa nihil aliud probant, qua quod in secunda parte conclusionis dictum est,
Ad rationes pro sententia negativa. Ad primam refrendeo dicEdum , quod potentia violenta implicat s totum id , quod dicit, accipiatur respectu eiusdem, non vero implicat, si accipiatur respectu
diuersorum, quae tamen quodammodo co- currunt ad iaciendum virum; quod idem dicitur de potentia neutra .
Ad secundam respondeo dicendo, quod
potentia activa neutra, vel violenta omnino repugnat, non vero passiua, & ratio
est, quia si nactivo reponatur aliquid,
uod cum activam destruat, vcl penirus impediat, tollit omnino potentiam actia iam, saltem quoad aetiim; At si in sibim cto ponatur aliquid, quod eius passiuam indifferentiam ita determinet, ut inclinet
in unam partem oppofitorum. retinens adhuc aliquam capacitatem ad alteram,alteri parti erit potentia violenta; Quia adhuc illius capax erit,sia,ut sic, per violentiam; si vero ita deterniinetur. vi certo actui nec repugnet,nec in eum inclinet, dicetur potentia nelitra,nec urget illud de genere,& specie,quandoquidem potentia sumi debet respectu actus, ad quem habet comparationem attento modo philosophandi humano. 8c naturis rerum illum sudantibus,nec plus requiritur ad velificandam conclusioaem. Ergo a Respondeo dicendum, quod per artem nihil sit nisi med ijs potentiis naturalibus. quaecum aphlicanti.r subiecto naturaliter operantur, licet quoad applicationem, Minodum operentur qnodammodo obedientialiter, ac proinde potentia subiecti ad formas artificiales erituraturalis, licet quoad modum, & quoad istam formalitat eniartificialis,st quodammodo potentia obedientialis. Dices etiam quando coecus illuminatur miraculose oculus habet potentiam natu- salem ad visum . Ergo
Respondeo dicendum,quod quoties sorma est ordinis naturalis potentia subiecti erit obedientialis soIum siro ad in dum; sed si inducatur in subi
ctum forma ordinis supernaturalis, erit potentia obedientialis
etiam valet quando potem Jia obedientialis accipitur actia
115쪽
Secunda ratio. Potest Deus ponere a
activae refodeat passiva pro--
CVod Mon responctat omni passiuae
potentiae sita proportionata activa Trobatur his rationibus. Prima materia est in potentia pastita ad animam rationa-ieibi boniam illi uniti ir per se, et cum ea 'niim compositum si ibstantiale constituit: Sed non datur vlla potentia activa naturalis , qua producat animam raticinalem; creatur enim immodi a te a Deo; Ergo non
omni potentiae pallius correspondet acti
Secunda postquam res est corrupta manet adhuc in materia potentia ad illa sormam ; Quia materia est illa priliata, de si illi iterum uniretur unum per se naturale constitueret: sed non datur potentia acti-ua naturalis, perquam possit potentia in teriae reduci adactum; Quia nulla actione naturali corruptum potest redire: Ergo non omni potentiae passiuae res iidet actitia. Tertia multae formae pc sunt prodites in materia, tiae nunquam producentur defectu agentiuin,quae illas producant; Ergo non omni potentiae pauliis respondet
Quod nec omnipotentiae actius respondeat pastilia probatur his rationibus. Prima potentiae creat iusini fon resp5ect vlla potentia passiua i Non ergo omni rotcntiae actius respondet passiua Monsequentia patet. Probatur Amec ens. Quia Potentia creativa Dei nroducit effectiim
ex otholo, nulloq; p pposito si ibiecto;
Trgo illi non correspondet potentia pasti-Da. Nec dici potest illam potentiam non includi intra ambitum agentium naturali tiro; in a prodiictio animae rationalis est naturalis , tilin fiat ad exigentiam causarum naturalium; Sed illa pioductio est avii tute creatiua Dei non concurrente Pa Dcutvllo subiecto; Quia anima rationali non educitur dea meruia matetiae; Sed illam sistit m actuat postquam prodi .cta es; Ergo non omni p. tiae activae correspo- dct Passiva. uenient; Ergo in conmeniens non est dicere desecto non omni potentiae activae cori spondere passiuam. Pro contraria sententia a stirmativa suntias rationes , de primum pro prima parte de potcntia militia. Prima potentia pastiua non pote si se reducere ad actum; Ergo ne sit frustra,debet dari aliqua ei propo tionata potentia activa, per quam ad actsi
secunda potentia passiua activam respicit; sed cum datur vitum relatiuuin debet dari. Si alterum; Ergo omni potentiae pas.sus respondere debet activa. Et illae duae rationes eodem modo militant de potentia activa probant enim quod si datur potentia activa naturalis,debet dari,& c'r- respondens passiua, Nam potentia activa naturalis respicit passivam, & cum agens
naturale non apat nisi in pis supposito subiecto, nisi ageti naturali respondeat pas sunt, nihil aget, di sic ei it frustra. Pro solutione . Notandum,quod omnis pol tia est prGpter sinim actum, de effectum , ut proinde Dii lira si sutura nisi suum attingat actum, vel illum possit attingere; sed considerali dum est, quod actiis & essectus,qui alicui respondet potentiae velesta citis in si ibiGcio, vel actias per se subsistens, si sit actus rei se si ibsistens, illi potentiae reseondere non potest potentia passiua; Otia actias' per te subsistens non fit depengetiter edi ctive a materia; nam si in facto esse non indiget exiliere in materia, nec in iteri postulat dependeis: Potentia ergo creativa Dei, quae habet pro ibo obiecto, S: terminorem per se sublinentem , non habet ullam propriam potentiam pasiuam correspondemtem, nisi potentiam passivam velimus ast pellare potentiam obiectivam , quam dicunt. qua aliquid cum .non sit renitus, potest tamen effa, quoniam non inuoluit in si is terminis contradictioncm: Vnde potest a Deo fieri, qui ut ens per essentiam continct omne ens non solium ut sorma ,
sed ut causa. . a quod actu est omni rat
116쪽
Horae felicissimo & absolutissimo enti nis
repugnante , de actu quoque ut causa est virtute scilicet continens, de efficacitate omne, quod est . Iam vero si actus,qui re-Gondet potentia activae, sit actus in subie. .tunc considerare oportet, quod cum talis potentia non possit consequi situm Glissimae Lamptae rellionidere nassiuam, acti
uae tamen inere naturali re ondere passiuam item nauiralem,& e conuerso passive respondere activam saltem in specie. Patet ex dictis,di confrinator secunda pars acesia sectis mundus esset imperfectus iam non sbium deesset illi aliqua ex s ciebus , nem,qui est agere,& operati, isi in subim quas nauiraliter potest itinere, sed esset il-cto, de vice versa subiectum a d actim re- uiui possibilis ex una parte,cum ex alia it duci non possit . nisi ab aliquo agente, ne. lam i stularetta nam saliqna est formas eviraque porentia. st frustra,vel alterutra it cifica , ad quam materia naturaliter si int potentia, bd nullum sit agens, quod illamiarum, potentiae activae respondere debet passiua, & pa suae resibonuere debet actuna imus autem,& natura, ut commune est
essatum, nihi l faciunt seu si ra, ut proi nde si activa in mundo aliqua potentia est , respondere ei debeat passiva, de vero etiam respondeat; Ruia materia prima *d omnem formam informantem potentia est. Ex avia quoque parte, ne sit potentia materiae silinia,& huic respondere videtur a riua aliqua, qua ii iam ad actum reducat et sed tamen non partium dubium est prima de sormis, de actibiis in indiuiduo, Fostea in species nam materia de se non minus videtur tetitia ad formas Corruptas,qua ad alias, cum tamen con mune iit axioma ex philosopho receptum . A irruatione ad habitum non dari re essum. Et vero
etiam quod cottuptum in non videtur exirere in potcntia agentis nati ita s; secus
enim subinde rediret;nqn erit ergo p te tia naturalis , quae in indiuiduo correspo deat omni passilia materiae, quam habet, pura adlluc, vel illum actum corruptum. deducat in actum,nec de cere possit frustra vere eri talis potentia passiua δε mundus erit imperfectus ut carens in aqiissibiliter aliqua specie sibi nauiraliter debita: Verum fi materia non habeat omnes foris mas numericas,quas de se apta est habere, vel si non habeat secundum onmes suas paries,non idcirco tamen in ea frustra eri epotentia; Quia potentia ne sit frustias tis est i aliquando, vel secundum aliquam partem sui reducta sit adactum, vel reducauir, vel possit rediici naturaliter. Conis firmatur prima pars cor clusionis. Quia prima issa iiqn agit ex subiecto, cum agat ad totum en .
Ad rationes pro prima sementia. Ad primam respondeo dicendum, quod materia respectit anima rationalis non est potentia passiua, neque editetitia, sed tantum inpositiua; neque necissariuili est mat V sum autem saltem in specie respondeat riam re I cctu omnis actus passuam, sile passiuae potentiae materiae activa adhuc educimam esse potentiam. lediali solum ni derandium est ; & qiudem si suppon mus omnes in mundo esse species possibiles, vel si omnes non sunt, non esse non descetu agentis,sed delam applicationis illi iis , Onini potentiae passilia naturali correspondebit activa,sed illud non facile demonstratur,probabili ta ineri ratione suadetur ; moniam videtur credibile primam causam secisse hunc mundum qua tum esse poterat in specie pedisectum; nam di omnes gradus ciatis illi ivgita est,hniplicia,mixta,compsita , sine vita, vive tia, vegetabilia. sen:ientia, rationalia.
Dicendum non omni potentiae activa uest respectit actus recepti, qualis non est anima rationalis, ut osse adit eius oper
. Ad secundani responde dicendii, quod etiamsi corrupta forma aliqua ad hii materia si potetitia ad illa'i, ita ut si ilii uni
retur vere umimens naturale cum ea cc
silueretitamen non est necessedam asene
haturale, quod possit in ea iterum fine talem Detinam; Qiii ex dictis ad ho vitalis potentia dicatur non esse friistra, satis est si tediictast ad aeram semel, vel siroiarit reduci ad actuin in hiecie. licet nonrρssit redςci ad dim numero a
Ad tertiam rela deo dicendo, , quod
117쪽
.ere niuitae sormae producibiles nunquam sitiuua,ae vegetatiuiis, qui ex ipsa quoque producentur defeetii agentium non incsi- in homine sunt. ut offendimus alibi, ideo tiunt ad actum 1 inod etiam accipi anim a rationalis necessario respicit te-poteli de aliuuibus soratiis in specie; nam riam non ut causam sui, sed ut compartem scut congrenientibus equo, de asino fact & concausam sui constituti: Cum autem est mulus. ita possent congredi alia ad anima rationalis ex se non sit,ut patet,nec alias species,& compGni etiam noua nil si ex materia ; Quia actus di perfectiora per artem applicatem noua miscibilia, non est necessario ex potentia formabili, quae non est necesse omnia reduci ad actu, &ex imperfecto,fieri consequenter debet non quod in mundo desint arentia, sed ab aliquo. omite autem agens physicurri quod non applicentur. agit tantsi ex subiectis, Sc materia. ut oli en Ad rationes pro secunda parte primae dunt eius instrumeta,qui sunt in lubiecto, sententiae. unde anima rationalis non poterit fieri ab Ad primam patet ex dictis . Ad confise ullo agente physico: Attamen cum ipsa nationem eius dicendum, quod prodim ut forma corporis dispositiones liabeatctio allimae rationalis eli naturalis in eo corporeas, quas attingit agens physicum, sensu, qtiod est ad exigentiam causarum ab ipso adhuc quodammodo erit remote naturalium , de propter constitutionem scilicet, de ratione dispositimum, non proentis naturalis, non vero quod de se praeci xime de immediate ratione sui, quo pacto se spectata sit per potetitiam aliquam se, a prima causi necessario erit, cuius eli suri uam.& activam naturalem, ipsam im plere,quae destim agentibus physicis. 92
mediate attingentem . Dices er o actus re adhuc in horuine actus & potentia sa. de potentia satis in mundo ordinata non iis ordinata erunt;quia ex ipsis , ut ex alijssint; Q aod probatur et Quia anima ra- unum erit. nec actus hic fiet ex materia Ilionalis ex una parte ponitur a x mam Quia hoc de ratione actus ni,n est, sed λ- riae, ex alia dicitur non esse ex materia. lum de ratione actus imperfecti, quem e Praeterea homo clim silens naturale ex cedit anima rationalia, ut eius manifestatuna parte causam suam naturalem produ- operatio. ctivam habere debet, cum tamen ex alia Dicitur tamen homo habere caulam naparte illi ea negetur, nefando animam ra- vitalem sui: Quia habet causam narii rationalam attingi per eductionem,de ponsi lem omnium , quae ad constitutionem ho- do illam heri per creationem. Respondeo minis concurrunt, excola tantum prodi
disendi im , quod materia cum sit propter ctione animae; t quia illam ipsam produ- actum, ut in persectum, de perfectibile ctionem vindicant, quae fili per caulam
Propter perfectum, Se perfectilium,in tota natu talem hominis; ex Perrectione alitem latitudine actus informativi, non debet a- animae hominis est,quod aliter homo neractus dependere in esse,& fieri a materia ; non possita sed hoc debetem ex imperfecta conditi. Ad secundam respondeo dicendu , quod ne talis actus, satisque erit, quod uiateria illud Deus non potest de potentia ordin xespiciat totam latitudinem actus in se ta, nec etiam forte de potentia absoluta, matrii 1, tanquam formabile ab ipso,de am nisi ob aliquem finem extrinsecum a Quia diicibile ad unum ibium completa; Quod Deua, ut sapientissima arti sex se etiam perfectissime habet per animam ra- per operatur ex fine, nec temeret natem et Ex perfectione autem animae potest 'erari: si autem eGrationalis super alios actus deinde est . sit ago sne pso hoc
quod ipsa in esse non dependeat amar ' temere,dcuustra ria; Ex impexfecti ne vero caterarum tara , t Iorinariaui est , quod dependeant , cum ex quem absolutaeonditione aduum informativo dotum solum sit, ut materiam necessatio reis de agente operanis quitant, quam insorment; ammo genete ea stabit o.
cum anima rationalis quoque ut,ut oste
dit constitu tum pur ipsam, do gradus
118쪽
LIX. Vtram materia pertianeat ad Vsentiam eo sit
Dupliciter accipi potest sensua quaesti.
Primum ut pertinere ad essentiam compositi naturalis sit non reperiri co postrum naturale sne aliqua materia ; Ee in hoc sensu nullus negare potest materia sertinere adessentiam compositi vatura-is : Quia Ee solemne est apud Aristotale.
de omnes concedunt res pnysicas aliquam habere materiam quocunque tandem in
do materiam accipiant. Secundo sensus est: Virum praedicata essentialia, quae dicuntur de r*us physicis, necessario includant materiam, & ta a materia sumatur, quam a forma, An vero a forma sola con- notante materiam: Et in hoc sensu quaesitum habet difficultatem , de philosophi
in contrarias abiere sententias. dum hi aD firmant,ius mirant. Nega re censet tir Averroes 7. mei. cona. ar. & 3 . Iandunus expresse 7. me: qu. 11. fauet Aphrodi. v. met. Tex. II. Assirmativa sententia est communis s. Thomas prima parte qu s. art. . ibidem
Caiet.&t. contra Gent. cap. 1 I. Auic s.
mei .cap. . Boetu lib. de duabus naturis, Muna possina Christi. Alen. Scol. Dur.&aliorum.
Pro fi ntentia ne at tua sit, prima ratio ab auctoritate philosophi, qui saepe forma appellat ipsum quid est . idest rationem quidditatis: ita secundo Physicas Tex.
Secunda homo essentialiter differt ab equo,equus a leone,& scde reliquis; sed homo non differt ab equo materia, neque equus a leone; Ergo essentia , qua diis Griint, est a forma; Quia in forma diise .
Tertia si essentia retri contineret eius materiam; Frgo haec singularis materia petri esset de illius essentia; Sed hoc esse noli potest; Ergo materia non clauditur
Probatur minor primo essentia petri est eadem semper,& immutabilis, at materia
petii perpetuo fluit,& mutatur m subinde aliqtiae paries resoluantur xi caloris naturalis humidum depascentis, & aliae de nouo accedant; Non igitur materia potest esse de essentia petri; si enim sit; quaenam erit illa quaeres luta est. an quaeden uq aduenit' Si haec, mutatur essentia petri,si illa petrus erit per id. quod iam ipsi non cit. Praeterea moriente petro illius materia fit sub noua formar Ergo idem constituit diuersam essentiam. T ertio in resilirectione debent redire eadem essentia liter indiuidua humanae speciei ; Ergo petrus si materia est de essentia eius redire debebit cum eadem prorsus materia , sub qua fuit toto vitae suae teinrere: hoc autem esse non potest; Pinno quia reditet sub ingenti mole. Secundo multae ex partibus illius materiae pertinet ad alios homines, maxime ubi homines se mutuo deuorant Ergo materia non potest pertivere ad euEtiam hominis. In contrarium pro sententia inmati sunt hae rationes. Prima ex philosopho r. Physi. Tex. cf. de εώ. qui vult ex tribus principijs gener tionis,duo,idest formam & materiam remanere , di componere compositum; de secundo Physi. docet no solum tormam, sed
etiam materiam esse naturam . . mct. Tex.
Vniuersale vero substantia non est;sed totum quoddam ex hac ratione, de hac materia tanquani vestiersali: singulare vero ex ultima materia Lam Socrates est, aede coeteris similiter. Secunda ratio ab Auctoritate S Athanal,quam complexa estEcclesa,de habetur in symbolo eiusdem, ubi dicitur. Sicut anima rationalis, Ac caro unus est homo εlia iniis de homo unu est Christus, accedit auctoritas S. Augustini is .deciliit Gam ubi commmdat Varronem, quod posuerit hominem neque esse selum corpus, neque iatam animam; sed conflatum ex utrirque, Ac lib.8. cap. δ. de alibi vult animam non esse totum hominent. sed meliorem
Tertia em naturale est quid composi si Ergo ex materia de forma : Patet cons quentia; Quia sola Arma non est composita,nec disi inicii, quod sit compositum ex
119쪽
forma substantiali,& accidentali; lia in is compositio constituit unum per accia
Qii arta essentia completa non potest cosi tui ex solo ente incompleto et sed forma subitantialis pro ita a materia essens imcompletum; erso sesbia non potest constilluere etantiam rerum nati italium, quae est compleo,concurrere ergo clim ipsa debet materia , cum qua forma vere facit unum cuid conis letum. Quinta liomo eli quoddam em natur re corriis tabile; sed si nonio sientialiter esset sola anima rationalis, esset ens incorruvlibile; non ergo homo essentialiter est unima tantum rationalis, sed includit. cc
Sexta. quidquid est de esientia omnium
3ndiuiduorum, quae continentur sib aliqua specie, uniuersaliter conceptum est essemtia speciei; sed materia est pars quidditatis inditii ortim materiali lim;ergo est deessentia speciei . . Co fimatiir illud est de essentia rei quodetri eius definitione ponitur; sed materia
ponitur in definitione materialium ex c. Mael. Ergo materia est de euentra rerum naruralium. Praeterea si materia noti est: desii id ditate; ergo vera erit haec propositio. compositum naturale est forma, scd non est : Ergo. Demum ex Scoto sequereriit unimam senaratam esse hominem; conse-Suens est absurdum, ergo di antecedens. Pro Iblutione. Notandum, quod materia non uno modo accipitur, maxime apud philosophum cum loquitur de rationibus, α formalitatilius intelligibilibus. quibiis res definitiva onstituuntiir, nam omne illud , quod his poster iis est,& qitas substratum harum rationum, a pird ipsum materia dicitur viae. neum rc si ectu eirculi , euprum respectu idoli; Socrates respectu hominis, caro, o &reliqua huiusnodi respectu anima-ys. Quar una de his loquatur Aristotiales diligenter aduertendum est, utrum i stianir de materia physta, an de materia metaphvsica , quae adhuc se habet dii plicia aer, a linc a quidem ut genus respectu diL
serentiae , altera vero . vi substratum quodcumque suntlans rationes ii uelli subites s Et si de materia hoc posteriori modo sermo sit, ut saepe est apud Arist
telem, ut fere quoties formam appellat quodqii id erat, & raticnem rei, certum est materiam sic acceptam non ingredi essentiam, & rationem definiti : Ax vero si sit sermo de materia, quatenus accipitis pro ratione generica .dubium nι, est dei nitionem licet minus principaliter ipsam ingredi, cum omnis dehnitio coalescat ex genere Se differentia. toti ergo controuersa est de mater a physica, qui ta henadhuc potest procedere dupliciter ; pr
mum quidem. vi sua ratur, an cilcntia directe, de explicite inuoluat materiam rhyscam, & ceitiini est non inuolliere. Secundo ut vi aera in , an essentia in rebus materialibus sumatist exeonstituto physiaco per materiam S formam; an vero extorma tantum coi notante materiam; Et
pro decisione considerandum est, quod eD sentia homini, sit hac loco ciempli nishil aliud est,quam ratio quaedam intelligibilis,quam exprimimus per hos duos te minos, animal rationale , quae ratio ut apparet nec includit Socratem, neque carn Gneque s. necne potentiam contradicti nis, neque alia huiusmodi , ae tamen in homine sunt alus inod:s considerato; sed neque ut sc dicit animam rationalem; sin tamen dicit aliquid ,cuius formale signis catum propius se habet ad eam , quam alalia, qtiae dicta sunt . . Dubium 1uitur est,ratio ne illa hommis,fue animal nociationale, quod persens est, sed in inferioribus est . pura intro, Paulo, Socrate, de aliis, in ipsis
dicat animam Ee coreus, an tantum ammam, ita ut salvetur in anima ,omni princi se corpore,& certum est no saluari neq; enim anima hominis, homo est; necue amismal,quod est principiti sentiendi sine corpore est; Quia sensus omnis organi poteu.tia est 3 ut proinde iriuoluat materialium essentia materiam, non ut ali uid de suo formali significato, salte proxime sed ut id, fine quo non est illud , quod iundat hoc formala fgnificatum, de sine quo non fund-t, e Qque.
120쪽
Q iare in forma concessi maiore , negari debet iuxta dicta minor, & conseque Dicendum materiam modo explicato In- vorando pertinere ad essentiam compositi naturalis. Patet ex modo dictis, derati nibus mundae sententiae. Constrinatur; QD niam corpore i seu materiale est qlioddam praedicatum quidditatiuum , quod distinguit lubstantiain Physicam a substantia incorporea, de spirituali; Ergo pertinet ad est tiamphiscae substantiae; sta quod est de essentia
superioris , est etiam deesseratia inlatio ruincontentorum in eadem linea essentiali: Elgo materiale est de quidditate re essentia omnia retum naturalium: hoc autem, ut manifestum est, esse non potest . si materia excluditur a quidditate compositi naturalis ; Ergo mat
cla a quidditate compositi naturalis excludi non potest. Ad rationes in eontrarium. Ad primam ex auctoritate philosephi respondeo dicendum , quod philosophusnMn nunquam per formam in ligit sormam metaphysicam , quae coincidit cum quidditate; si vero aliquando intelligit so inam physicam hoc modo eam appellat; Quia habet praecipuas partes in qiiidditate; cum vicinio, &.completiue Quidditas sit per sormam , per materiam vero qllasine hostitue nam cum materia de se sit potentia , quidditas non magis est haec, quam
illa. quod ergo sit haec, vel illa habet a forma; Unde sorma dicitur 'iiidditas , quod Iroxiine ab ipsa sit, 'i: idditas, a materiablum remote , 2 ut dictum est inchoatiue, Per quod tamon ina terra excludi non potest a quidditate rerum uaturalium, sicut non excluditur ab earum physica compositione.
Ad secundam Respondeo, quod equu3disserta leone equinitate , clim tamen cum eo conueniat in animalitate; D tamen equinitas est ab eadom forma in equo , a quaestani malitas; unde dicendum esset eqlium leone diserre forma, de non diterre sorma , quae repugnant. Dicendum igitur est Physice equum diffirre a leone Se sita materia & tua forma, metaphysice vero differre specie, seu differentia , quae tamcn est a materia,
Ad tertiam Respondeo dicendum, quis essentia Petri quoad id, cpiod includit de gradu specifico, & m aciti signato, es semper ea deni, & inimutabilis; quod ad illus vero, quod additur super gradum specim
cum, S in actu exercito, non est penitus e dem, sed per aequitialentiam; nam certum
est , quod licet Petrus in specie idem sit piles
ac senex; non est tamen idem quoad cvrpus nisi per aequivalentiam, & quoad aliquas partes,cum tamen formaliter semper P trus sit ex corpore de an ma, non autem sola
Quoad secundam confirmationem dicendum,quod non est incontreniens eandem materiam esse sub dii tersis formis successive, Sepertinere ad diuersas essentias: talis enim est natura potentiae, ut per diuersos actus ad diuersas species trahi possit. Ad tertiam confirmationem respondeo dicenduin, quod in resurrectione redibunt eadem indiuidua, quae per mortem dei cerunt ; sed non omnia redibunt penitue eadem quoad corpus, ut insantuli. de illi, quorum corpora constabant materia ali
rum, quae potiori iure illis debetur , vesquod fuerit in partibus primigeneis, vel in partibus corporis principibus, vel alia
tali causa; ii est necessarium, quod compora aliorum resurgant cum tota materia
ua habuerunt toto vitae tempore, sed r urgent maxime cum illa, esi qua pro amore Dei laborarunt,ut cum anima regnet, quae cinea passa est. Obiicies. ficut se habet materia secunda ad arte acta, ita materia prima ad res naturales; sed materia secunda non est de ei. sentia artes actorum ι Ergo neque materia trima erit de essentia rerum naturalium. lator patet: Quia eodem modo in arte-sactis necessaria est materia, ac necessaria est in rebus naturalibus et Minor probatut quia statua essentialiter est talis figura , non conflatum ex figura Se materia a Q iod ex eo patet; Qisia si varietur matearia stante figura, seruatur ratio statuae: at si varietur figura , non erit amplius eadem tua. Respondeia dicendum , quod etiam in artasaclia materia secunda est de ratione colum. γλmis quidem non siluatur ratia