장음표시 사용
141쪽
ii inseca re nitudine ad eorruptionem, cumque formam, nisi nexus clim rurinaci generationem; Quia omnis physca habita retineat aliquid de sensit diuiso, α corruptio,&generatio in insubiecto, dia patiatur dispositiones ad aliam formain. etam autem aptitudinem propen ire dixia Dices saltein sub tali forma materia erit
mus a materra cumi priuatione modo di- i violenter, cum ad unam formam coarcte elo. . tur,cum de se sit capax multarum. . Ad rationes secundae sententiae quattu Ruspondeo non magis esse violenter, possunt esse contra e clusionem . qtiam casceus in pede,vel pilei: iii capiter Adprin m abalictoritate patet AHIlo neque enim violentuin est, ubi pallitia ca- telam illis locis non linqui de materia pri- pacitassissicienter expletur , etiatrui stac. n accepta quomodocum; te, sed ut est pia celsiue aliter possit expleri;lecus enim si ib-tentia contradictionis, non esse aittemina quataimqtie sorma seinper materia esset terram potentiam contradictioni sinisi sib violenter,nisi forte euntest tantum intra -- forma i psi copulata corruptibiliter, S: M. fuit.& succe sit ue, ac proinde nihi l deberc tmittente in ea dispositionet sibi cotrarias, esse permanens in rebus habentibus mate. .ac proinde habente adiunctam priuatim riam.
Ad secundam respondeo dicendu,quod nihil sibi est causa, quod corrumpaturi uendo de caiisa essectiva, te de re smplicinam sectas pet unam partem corrumpi potest alia,ex qua seqiratur corruptio totius verum loquendo de comi ibilitate , &passiua aptinadine aliquid potest esse causa sibi, qtiod corrumpatur a Quia de sua
natura aptum est cottii ir tales autem sint formae materiales sublunarium. Ad tertiari respondeo dicendum, quod materia lab una mima non est in potentia ad aliam, nisi sit cum ymitatione, quae ex parte larm ,quam habet dieit nexum cuin materia naturaliter corruptibilem, & non excludentem dispositiones contrarias. Nas forma habita excludat onones di ositio nes contrarias non relinquit materiam inpotentia. Dices materia fi non est potentia non est materia . Respondeo semper materiam esse potentiam ad formam , qua habet, sed non semper esse in potentia ad aliam sotinam: nec esse idem esse potentiam ,& esse in potentia . Quare antecedens tertiae rationis accipiendum est cum limitatione de materia hib forma habente adiunctam priuationem alterius formae. Dices omnis forma habet adiunctam h
iusmodi priuationem; Quia sim ipsa est materia, quae de se est apta habere quamcumque formam,de est negatio formae n5 habitae . Respondeo sinnisma hoc esse a su diuiso ad componium. Verum est quod materia de se est potentia ad quam vimque formam, sed iub torina insensu
e st. 2 a. Vtrum materiam beat aliquam unitatem.
Pllo sententia negasua, quod nullam
unitatem liabeat,si int hae ratiam s.
Prima omnis distinetio est per forinam. sed illud est umim,quod eum fit in se indiuisiim, est diuisum dedistinctiim a qrrocu- sue alio; Er unitas erit a formae non igitur materia praecita a forma habebit
Secunda ratio. Contrapomantur unum de multa; sed res eadem materaa participatet sunt multae; Ergo materia non potest habere aliquam unitatem. In contrarium pro sententia astrinatiua sint hae rationes.
Prima illud est uni im,qiiod in se non habe1 ditiisionem, Se est diuisum & distincta a quocumque alio ; sed materia secundiam se accepta non est in se diuisa, & est diuisa a quocumque alio: Ergo materia de se est una. t . secunda ratio, unum ut ostenditiir iametaphysica est passio entis; sed materia est ens ι Ergo materia est una Pro soli itione. Notandum, quod cum unitas sit multi. plex, ut supra tactum est , multiplex his quoque potest eue dissicultas, de prima potest esse de unitate specifica materiae,securaci ci unitare numerica; nam de uminis
142쪽
trascendentali, quae sequitur ens , disicuti eas non est alia. quam quae de materia supra tacta es; si enim de se materia aliquamentitatem habet actualem, Se aliquam viii. talem habebit irascendentalem, quae sequitur emitatem , εἴ ers ; ut proinde fide seni ateria ena est.& una quoque se unitate,
lax sequii xir eos, de qua materia in se in- tui ia ab omni alio ente ditiisa, dis lucta. te est , qticd materia non est . pestat et-ςod Scultas de unitate specifica,& nume
Quoad primam ergo considerandum est , quod si materia in tota sua latitudine aliquam admittit specificam distinctione , i xc debet isse in ordine ad formam ; nam V m ipsa rotentia si non potest esse potenti dii incla,nisi in ordine ad actu ni distinctim uenee tamen quaecumque a ct is dii: er-
sitas sciliciens esse potest ad distinctam spe
elem, secus enim tot deberent esse distinctae speci cs materiae, quot sunt foecies actuum & formarum; Ex quo sequeretur non esse unam materiam, & unum primu subiectum omnium transmutationum, ac proinde necesse Fenerationes Perennes,
nec res nati irater,inulam transmutabiles; Quoniam hac mutua transmutatio no est
sine 'no primo subiecto, i iii quo formae
conuelliant, a quo dum noua actione remotrentur veteres generantur nouae,proce odit generatio, & noua subinde fiunt composita ; Ut proinde pro omnibiis rebus coriiiptibilibus necesse sit assignare unam specie materiam,quae multapta quodammodo fiat per multiplicem deteritiinati nem,&dis sitionem ad diuerses actus , ac proinde solum ut determinata, quae s let dici materia secunda. assumere possit peculiarem ali an iuialitatem ad peculiares actus,ω si ib illa restrictione cem seri multiplicium specieriam non vilius, inde se omnes actus corruptibiles inlue , de indisterent et respiciat, ut subiectum primum, ac proinde de sic unius tantum spe
Difficultat ergo est de materia in rebita xternis & incorruptibilibus , at posito quod huiusmodi rei dolatur c stantes ma
considerandum est, quod incoriuptibili
ria, ratio est primo. Qui ab eo pro κιre de t in eorpore incorruptibilitas, a quo tollitur a tali corpore corruptio, &excluditur omnis actio agentis corrumpittis: sed haec Proueniunt a forma, & a sominae dispositionibus;:nam siere non posse illuminari opacum non est a materia , sed a formis, ita non posse calefieri, exsiccati , frigefieri dcci a formis est, non a materia. becundo quantumcumque sint materiae inter se distinctae specie, tamen semper Grunt potentiae; Ergo erunt capaces plurium actuum, ac proinde corpora in quibus ponentur erunt corruptibilia . Si dicas non esse capaces plurium actuum specie distinctotum,iam tot erunt species materiae,quot erunt corpora incorruptibilia. ac proinde tot specie materies, quot corpora caelestia, re adhuc vim habet ratio; quia cum possibilia sit ex parte materiae alia forma eiusdem speciei Vim ea, quae eis in uno
corpore incorruptibili non enim illa videtur ratio , sua id possit negari adhuc illa materia patietur illa. quae interiis
contra ponentes unam specie materiam in omnibus corporibus a Nam illa materia appetet aliam formam , & erit illius c fax,quae capacitas ne sit it ultra, dari de Dit agens naturale potens illam producere, & alia huius inodi , quae inseire solent
contra unitatem materiae paralogizantes.
Itaque in proposiro reuocari in memoria debet,qiiod supia dicti im est, aliud esse aecipere materiam secundum se, & antec denter ad omnem formam, aliud accipere illam ut habet requisita adhoc ut sit iuxta ordine n naturae,st viiii ier si potentia comtradictionis; Si primo modo accipiatur una est specie materia tam in corporibus corruptibilibus,quam incorruptibilibun Quia ut sic non maris re spicit unum adisi, quam alium, & est illud prope nihil, sciit dicebat Augustii vis, qu*d excludit omne actum,& dicit meram potentialitatem: si accipiatur secundo modo,duplex materiae species stati ii debet, ut si alii it Aristoteleat .metaphv. Tex . cum dicit. Non est necesse si quid materiam habet localem et ii materiam habere generab Iethre corruptibilem. Quia veru jn illa cqnsideratio; emateria duplicem dicit conceptum ρο- tialis; proinde duplex est metaph mς' ratio materiae. Nam ratio materiae cum stpotcuti alii , qtioties haec per actum ita
143쪽
determinatur , ut naniraliter disponi non totum sub dii tersis formis, de udu quid possit ad alium actum , perindu est ac si in sui stib hac, secundum quid sub illa : ne ue1llo corpore non esse maloia; non 'uoad enim tota materia est, nectiae naturaliter
primarium ossicium componendi sed quo potest esse sub serma grani sinapis; neque
ad lecbdum promouendi ad alium actum. materia. quae stibiali forma est, naturali- Ex quo est, ut Aristoteles 3.mecaphisTex. ter potest esse sub tota forma terrae , ver . dicat, Neque omnium materia est, sed proinde in materia potestate partes sint. quorumcumq, generatio, de transmutatio et quaedam latitudo Entitatis,quae fui dat inuicem sunt; quaecunque vero abs ue eo, partes in ordine ad formas.
mud trans inutentur sunt, aut non, horum Materia non est. Sed iam ad quaesitum At si potentialitas Alum si admotum localem appellatur a philosopho materia Dicendum materiam secundum se acce-latalis,late unde quo,ut i . metaph.Tex. plana, et precisis formis esse unam, et speio si vero sit ad se ratiodem, dicitur ma- cie,3c numelio,vi vero est sub diuertit forteria generabilis de corruptibilis, siue po- mis diuersas conceptus, siue species metatentia coli tradustionis, ut sipra, et 3 meti physicas costituere possesncorporibus co rTex. tr. Quare de una erit materia specie ruptibilibus.&ilicorruptibili uias. Patent secundume, et duplex erit specie accepta omnes partes conclusionis ex dictis. in ossicio , quod singitur iurebus; nam in Et confirmatur prima pars. Quia cum corporibus cflestibus erit solum potentia- materia de se, et prscisis tarmis postquam litas ad ubi,& materia unde quo.In curvo a Deo creata est,tit extra nihil ,et vere ali-ribiis sublunaribus erit potentia contradi- quid sit, licet inipersectiim, hoc autem clionis, te materia generabilis, & corru- mod est materia ant ecedenter ad omnesptibilis, Et haec de unitates cifica. sormas nullam dicat in se divisiqnem, et Restat nunc dissiculias de unitate nil me, tamen dicat distinctionem ab omni alio. rica . Quae etiam dupliciter venire potest quod materia non est, conseques iter una in controuersiam,primum quides. materia est et numero; Qitia ab intellectu accipi' .accipiatur secundum se, ec antecedcter ad potest ut haec; de speeie; Quia et si in re Omnes formas. . . adeo impolitia proprie specie, rota est, Secudoverd si accipiatur 't de facto est tamen concipitur ut potentia ad omnea in corporibus sub variis,de diuersis formis. Dimaiansor mantes, nec habet aliquid per Et de noc secundo diuicultas non est riuod quod magis respiciat hanc speciem a ciuu. una no sit Neq; enim materia quae tisic est quam illam. Ut autem quae est s subsorma aeris unamiuaero est cum mate- cunda nars conclusionis ita determinatalia, quae est sub tarma terrae; filia illa quae est. vi illud, in quo est, non sit. in pittentia, est sub forma terrae, quatenus est si ab s*r- nisad motum localem, vel aliquam mim. ma. terrae. diuisa eniit ateria, quae est sub . tationem peti ictivam , qualiseu illumi forma aris, ac proinde non una sed duae natio, habet dsuersam rationem potentia- materiae haec & illa : sicut duae quam it, I is ab illa, quam habet ut est in rebus cortei,dus lines, qliae in duobus sunt corPori. ruptibilibus, quae sunt in potentia ad coriablis. ruptionem, ut cui se litenter ad nouani
Quo ad primu vero materia prscisis fota ne rationem,ac proinde in rebus corruptimis una numero videlitu;Quia in ea omnis bilibus differt si cie, siue concutitii cci fidi ii isto est per aliquam forma , ut proinde co dicto non simpli ter a se iris, ut est in prscisa omni sonita in se indiuisa sit,et co rebus incorrupti vilibus. seqvcnter una numero: nam et in eo statu Neque hoc est inconueniens ; Quia sinisi ut una non accipitur. . eadem res potest esct actio, et passio, et cotrouetii aquice esse potest vita in coinse ii et uer a se ipsa specie differre se- statu pili rei sint partes eius, ad quod vide- cvndsi diu sas rationes,imilio magis hoc tur diccdsi materia actu palles no habere, poterit habere materia, quae cum noc ha- sed potestate Quatenus x te quid est,quod bet,sola non est,sed includit aliquid, quod totusccuduse, potest naturali: eresse non ipsa non est, cum quo tamen tale P P tenti
144쪽
tentiale,sue talem rationem potentiae e
Ad rationes viri utque partis patet ex
ijcies. Materia etiamsi per lepon tur, habet actu illam entitatem, quam habet sub diuersis formis , Ergo habet par
Respondeo dicendum, quod ad n ut Partes dicantur actit, non est satis, si illarii actu sit entitas, sed debet esse actu sussicies ad illud dillinctio entitatum; Nam partes , qtiae si int actis , dicunt ad inuicem distinctioneni. quae formaliter est ., quando una dicit adiualem negationem alterius in ratione unius ; Ita ut haec antecedenter ad omnem designationem, & conceptionem
distinctio iis actu neget illam, & unione cum illa per modum unius homogeni; ; nasi hoc totum non habeat pars solum pol nate esse in ratione partis dicenda est.
Art. a I. Vtrum materia habeat aliquam Teritatem, bonitalem.
constat principijs sibi debitis, & debit i
natura ; Ucut verum est aurum, quod habet propria principia,& naturam auri; sed materia habet propriam naturam materiis Ergo est vera materia: Non ergo illis deneganda est veritas. Pro solutione. Notandum, quod verum existimamus illud, quod vere in se habet, quod cxprum it,& repraesentat; unde vertim aurum dicimus illud, quod halint veram naturam
auri; fictum vero illud appellamus, quod cum soris ostendat per aliqua accidenti
naturam altri, illam tamen non habet.z v ram autem naturam censemus dici a posteriori per pastiones proprias ipsam consequentes, a priori vero per adaequatiqnem Idaealis sui principij, ex quo participata est; ut vera nati ira auri illa, quae habet Omnes proprietates auri, & vae aequat Idaea . quam habet in ente per estentia in , a qua participata est . Iam veniendo ad mat riam , cum illa, sicut iupradictum est . alia quod esse habeat, & aliquid entis sit, vera erit materia, quae esse materiae habebit, quaeque talis in se erit, quat is censetur esse materia in sua ratione,& definitione. Est autem materia potentia subiectiva , facita vhum cum forma substantiali ; Erit igitur Vera materia,quae veram habebit rationem talis potentiae,ac proinde aliquam habebit veritatem materia, quae vera Polemtia est,sed vera potentia est,igitur Dicendum materiam habere aliquam
Patet ex dictis;& confirmatur; Qui a vere materialia dicunti iri, quae vera constant materia; sed nisi materia esset aliquid ve.
- ru π,de suam haberet veritatem, nihil ve-
se com cibi is, non is , ac proi re esiet materiale; Quia nihil vera esset
materia:materia autem vera a veritate discitur.
CVod non habeat probari sic pote st.
Quod est verum de secoznosci po-resi ; samateria de se coenosci non potest; Ergo materia dc se nullam habet ve-Yitatem. Naior est certa a Quia verum est obiectum intellectus. Minor probatur primo Phys. Tex ε'. materia eri stibilis per analogiam. Quod utique videtur interpretandum per io mam,ad quam dicit Analo iam. V lterius cognoscibilitas est passio actus; sed materia de se est potentia ; Ergo materia de
veritatem habet. Secundo res est vera, quae est consormi, siae.idex, sed materia in mente diuina non habet ideam; Ergo non est vera et Non igitur materia unam habet veritatem. In contrarium,quod materia veritatem
Prima ratio veritas est passio entis,sicut unitas; sed materia est en . Ergo suam hi
secunda . Vcrum est illud , quod
Ergo a Ad rationes In contrarinm. Ad prima respondeo dicendum,quod duplex esse potest sensus minoris; nam primo sensus Potest esse materia non habet ullum propria concertum,per quem ica ipsa concipiatur, ut non concipiatur aliud ab ipsa, siue iiii latus est conceptus matelix; Et nic sensiis est salsus; nam matella est eas in potentia sul - iectum
145쪽
iectum primum oratus generationis, de
corruptionis sue in agi ex qlio ut potentia
inextilente fit aliquid; suod nulli alia rei
conuenit, unde quando ipsa ita concipitur Proprio conceptis concipitur , qui non est
Secundi a sensis est materia non potest concipi. quin concipiatur cum orditie ad aliud, nimirum ad formam, & tisic sensus quidem hic verus est; sed falla coniequentia. De quo tamen sensu est dubium,&diuersae auctorum sententiae; nam aliqui volunt materiam intellisi posse s ne Vllo ordine adsormam : Ali vero negant. Pro citius decisione triplex fingi potest
Primus absolutus, quo materia concupiatur sub coneeptu substantiae, vel entis , ω hic non est proprius conceptur mat ria, cum magis conueniat somnae di com- pofito. Secundus negativus , qui respondeat que finitioni traditae de materia per negationem, ut cum definitur materia no est quid ,non est quantum; non est quale&c. 2t hie neque est proprius conceptus materiae,ciim per eum potius concipiatur quid non si materia, quam quid sit. Tertius relativus relatione tranicendentali, quo materia concipitur potentia ad Gi proportionatum actum. 3c est proprius materiae comptus,qui,ut apparet, in ordine ad formam est. Neque contra hoc est Aristoteles, iii lo
vitum materIa habeat aliquam bonitate. Non habere putaret phy gagoraei ex bii elicio, & cum lilia nonnulli alij , sed sitieiunicienti iniadamentit in . Q die incipis. Die endii tu mat etiam h. bere suam bonitatem . inhd patet; inia materia de se est cri aliquod ,siue aliquid eiitis, & facta cita Ino: Vidis autem Deus cuncta, qtiae fceerat. de eram valde bona. Quidam tamen dicunt materiam esse bonam potenti i: Quia eit ens potentia; sed melius dicitur cum D.Thoma sit, a contra
Gent. cap .ao matellam etiamsi silens potentia, tamen esse bonam actii; Quia materia eos potentia dicitur, non quod non sit vere ens; ac proinde vere bona; sed quianian est eras completum, quod proprie dicitur actu ens. Secundo quia actii dicit ordinem ad formam, ad quam ctiam dicit rationem conuenientiae; formae enim sita coqueniens est materia, ut proinde subista ratione vere materia bona sit, & consequEtet bona actu dici debeat. Obiicies lib. .met. Tex. 3 s. dicitur . Materia vero per se ipsam incognita; Ergo materia per seipiam, neque habet veritatem,neque ideam ullam: patet cor
uentia; Quia idem est per se cognosci,& per se sabere veritatem, &ideam; Quia per suam veritatem, & ideant una
Respondeo dicendum, quod ibi Aristoteles accipit materiam pro materiali mateso citato physicorii in magis quod dictum rialiter simplo,ut scilicet contra distingiti est itanuat,concipiendam scilicet esse maretiam in ordine ad formam . Quod autem dictum est cognoscibilitatem esse passionein actus ι istingitendum est de cognoscibilitate. & concede udum de distincta, de clara; nam secus cogno scibilitas magis es passio entis, ut proinde quod ente participat, participet quoque cognoscibilitate. Ad secundam respondeo dicendu 'iiod satis est si materia habeat in mente diuinaideam secundario ratione scilicet entis cor leti,cuius ipsa est pals subiectiva; quam quam negandum non est Deum vere, de iisdditatiue cognoscere quid si materia etiam ab ipsa praecisa sorma; ac proinde in aliquo vero se se concedi possest materiam habere suam ideam in melite di ina.
tur a ratione intelligibili,& ide est, qiiςd dicit Aristoteles, ac si quis dicaticolor per se initisibilis, per lumen visibilis Eli; Q ia scilicet lumen est ratio, qua videtur color: Ita ergQ iu proposi:m cisia nihil materiale cognoscitur, iiis per uiani rationem intentionalem, i o materia, Scomne mate xiale acceptum materialiter per seapsunt incognitiani est, sed idem acceptum intentionaliter,sive in sua ratione intentionalieognituni est. Et quod Aristote les ibi de materia hoc patio loquatur probari potest ex eo,quod ibi statim distinguit mat riam in sensibilem. & intel ligibillam , in phrecam & male tica in , de aesae lignuci est esse materiam Ex quo apparet bonesse acceptam materiam ad Aristotele, ve
146쪽
. mih ies respectus transcendentalis , quem dicit oraterra in ordine intentionis. est illi esciuialis: sed ordo essentialis alielitia non potest esse adiuura: Ergo illo
.rdine unum tantum re icit,non compositiini: Ergo formam .
Respondeo dicendum, quod per unum ordinem tranicendeti talem sibi esset uiatu ter idemutaui uri potest aliquid rςspicere Plura dilinmodo tamen illa sint subordinata, de unum restriciat ultimato tanquam remi intilia adaquatum, coetera in ordine ad illud; sic materia respicit compossitum. ut terminunt ultimatuna, sornaam ut non
vltimacum id quod euenitur ad compo
e sit. I trum materia appetat 'mas , GP quas magis
N Fgatilia sententia . quod materiano
appetat formas placet Avicen eli. I. sum cap t..& idem cum Atticenna videtur sciuire Asb. , qui rames vult mat riam moueri ad formas a prima causa. i Contraria sententia. amrinatiua fh a-tur in Alsilotile a. phy.Tex.ὀι . ex quo desiimpserivit eam communiter Peripateti ci,& recentiores. Pio sententia negativa sunt hae ratro
Prima s materia appetit sormas, Vel apnetit, quia fastidit illam quam habet. Iunoc non; quia sorma est ipsiuν persectio ;vel quia unam magis appetit,qi iam aliam, di hoc non ; Quoniam omnes formae sunt illitis persectio; vel quia simul cupit omnes,vel plures habere. sed hoc est impossibile;niateria enim non poteri esse sub pli ribus formis, quam serat ipsius capacitas ; vel sit a se moueat ad formas,& noc non; Quia est potentia passisa: Ergo materia non desiderat tarmas. x Secunda ratio. Si materia 'appetit so mas maxime ut signiscat Aristoteles propter adiunctam pri lationem; sed priuatio non potest esse causa, cur materia appetat soroias; Q ia priuatio esset causa suae corinruptionis , Ergo materia noli a petit sor- G tam Tertia ratiosi materia appetit Ar ra. omnis pars materiae consequenter appetet om informam; at hoc est impossibile;
Ergo se illud unde hoc sequitur. In contrari μm pro sententia aestumatiua est. Primo quod ubi est priuatio alicuius cum potentia habetidi illud, ibi videtur esse apeetitui; sed in materia est priuatios inae ei ua,quam non habet cum potentia ii tam habendi;ergo ip materia est appetitus
. Secunda ratio. Unumquodque appe fiam persectionem ; forma eii pet sectio
materiae; Ergo illam materia Vpetit . Maior patet. Minor probatur; inia m teria ex Aristotile, ubi supra. est quid tum , r insorine; forma vero non solum est pulchrum ed diuinum quoddam bonum. cum auerat secum speciem Be cisint iam , per quam res adsimilantur Deo, de per qua materia formatur , Ergo forma euperi cito materia . Pro solutione. .
Notandum,quod si loqui proprie volscmus,appetitus est inclinatio alicuius naturae , quae se ipsam agat in suum bonum c gestuma hoc enim est alieteri ,petere siue tendere ad bonum, quod coniecit elucr c gnuturi esse .lcber, dc in illud cognoscens per appetitum se agerer sieni in non lentiis tur bonum, de res active Mon ic agit in hiud , non potest proprie dici illud appet re : Hae inquam sinat propria notiones appetitus , cuius deinde varia dissiligiti iniuractus ; nam si res sinipliciter se agat in suubotium,eius actus dicitur amor; si bonum plateiis sentiat, illud vitale amplectatur,dcia amplexu ii us conquie stat, dicitur complacentia; si vero se agat in bonum sibi absens, eius actus dicitur desiderium dcc. His modis proprie accipi ba r appetitus placimittanico Philol.phis appetitum lamis sumere, unde distinxeiunt duplice appetitum,Elicitiim, re Ii uiatuna, non so- Iumilitelligendo , Llicitiun, de Innatum, ut hactenus explicauimus in naturis cognoscentibLa; sed e tende o inpatuin qu
cunque Matilia seni inclinariqnem datam rebus. Porria naturalis inclinatio, vin
147쪽
potulus, de propensomni activam in aliquod obteitam, qualis exempli gratia in
grauitate lapidis ad matrum, di in pote iij, activis ad sua obiecta, sed tamen ne rue hoc aliqui comenti latius adhuc trais uxerunt metaphoram , de appellarunt appetitum innatum quamcunque potentiam,de capacitatem passivam, praesertim cum forma di perfectione est spoliata rnam tunc subiectum , quod habet talem capacitatem videtur quodammodo propendere in huiusmodi persectionem , ac proinde illam appetere,ec hoc fuit toler bile ; led illud omnino nimis longe petiis tum , quod subiecto mere passivo habenticapacitatem ad ali Quam perfectioilem, ut materiae nonnulli dederunt non solum apis petitum,sed etiam omplacentum, Se d siderium ; sed concedendum est aliquid studio innovandi et nobis ergo suffciat, si
materiae ad formas appetitum innatu com amus, quandoquidem antiqui ab haelocutione non videntur abhorruisse. libentius tamen in subiecta materia uteremur zantumnonii potentiae, de capacitatis, sed tamen quia iam conaratius mos inol uit. Aduertendum est, quatuor distingui
Bosse per rationem , de conceptus inadaequatos in materia, Potentiam , Aptitudi. nem,Privationem,& Appetitum,potentia receptiua considerata abs.lute ad D aiubstantialem,ut actum sibi proportion tum, cum quo habet unum constituere est materiae essentia, Aptitudo nihil est aliud, quam ipsa proportio materiae ad formam, per quam concipimus eam si ibiectum aptuillam recipere, Privatio est negatio tota mae in materia, ut in subiecto apto nato; Appetitus est capacitas pγfliua materiae concepta per modum inclinationis , de tendentiae ad illam. quam potest tecipere. tarmam, tanquam ad tuam pers ctioneni,ee finem: Quare appetitus et i si ut dicitur in cog encibus de rotemtia appetitiua, vel de illius actu , Mn ducat necessario prillatione ni rei, quae. δppetitur , in subiccta tamen materia inuolii it priuationem; quia non dicimus m teria appetere tarmas,qu h. t 3 quamquam huiusmodi locutiones adeo ori nibus iamsi tu liberae, ut si quis eo pacto loquatur evin eo colliendendum non vi, ted iam ad
quantuin . Dicendum non ita proprie accepto a reinu inuato materiam appetere tarmaε. quas non habet. patet ex dictu. Si autem qti aeratur. appetat ne omneasormas, quas non habet ascendi im videriit
appetere solum illas , quas naturaliter habere potest ; quoniam ad n petitumulateriae praeter potentiam ipsius requiritur priuatio, de non quaecumque, sed proxima; priuatio autem proxima non
est, nisi ubi materia ad formam disponi
Quare in iisno calefacto materia dictitur appetere formam ignis. quae tamen nodicetur appetere formam aqtiae et Cum autem materia non habeat proximam priuationem ad omnes formas, non dicetur appetere omnes formas , unde non appetit sormas corruptas, sormas quas habet, dccoeteras huiuimodi. Inter sormas autem, quod erat secunduva tum, appetat ne unam magis, quam
aliam proprie negative respondendum esset; tamen si per nugis appetere intelligamus habere capacitatem ad formam . quae magis materiam perficiat, seu qua trahitur ad esse specificum magis perfectiim, dici posse videtur , aliquas magis appet
re, quam alias , quae omnes videntur lites de nomine; Quare parum curandum qu modo quisqvooquatur, dummodo conet de re . Ad rationes in contrarium quantum s cilint contra conclusionein.
Ad primam tespondeo dicediim,qiiod materia non appetit Armam propter vialam ex dictis rationibus; sed quia habet catacitatena habendi formas, quas non li et, cum sape ab age die proxime ad illa. st disposita.
Ad secundam neganda est minor,neque absurdum est,quod priuatio sit causa indi-teita suae corruptionis. Ad tertiam respondeo dicendum, quod solum dici potest materia appetere tormirum habet imili sita; is omni autem parte materiae non possunt esse requisis ad quacumque formam. ijcies Dima non appetii materiam: Ergo neque materia tarinam,cautriusquest eadent ratio . Ressondeo dicendum . quod cum isona non ut Propter Nai, f
148쪽
λ nunquam sit Aisi ut ni ateria, non dicitur appetere materiam;nisi sorte anima rati
'alis appetere corpus; Quia haec etiam est sine corpore,quod tanten non appetit, nisivi perficiat, di administret.
ingenerabilis, , incorruptrii bilis.
MVltiplex potest esse sensus quaesti
nis: Primiis est sit ne materia a se, ita ut causam sui productivam non agnouerit,ac proinde semper tuerit per se, siue deinde seinper sub aliqui biis formis suetit, Eue aliquando fuerit sub formis, aliquandon 'ii suerit, sed solitarie suerit priuata ormis,& sic ingenerabilem, & incorruptibileni materiam alicui posueriint antiquorum , qui vel mundum putarunt seinperfuisse,vel voluerunt formationi reta praefuisse informe quoddam callos aeternum, quod postea Deus, & natura formauerit. Hunc errorem sustulerunt sacrae sitterae , quae docent mundum creatum a Deo,&cum mundo creatu esse tempus, quod non millis tantum annorum milli luis a prima
sui constitutione deci irrit,& aliquando finiendi im est. Quod dogma multa probat deprompta ex historijs, & ex ipsa etiam natura rerum, ut infra ostendetur cum de aeterilitate undi. Et hie potest primus esse sensus quaellionis . Secundus sensis esse rotest utrum drimar.vel dari possit agens naturale, vel naturalis aliqua actio , per quam materia fiat, ad corrumpatur, & demum Tertio utrum de facto quando per generationem fiunt entia naturalia, vere in illis de nouo fiat materia, de corrsipatur, quando corrumpuntur;de duobus his vitimis acceptionibus quastis procedit,de iux
Duplex sententia est. Prima assirmativa commimis, Sirae vult, materiam ingenerabilem esse, incorru-νtibilem,& de facto, & de possibili, eum ut primum subiectum generationum solieni possit rcreatio naide ad umem
actionem agentia naturalia semper praesupponi debeat,ut in qua verratur omnis naturalis actio. Secunda selitentia negativa diuisa est,ia duplex est,altera eorum, qui mater in nomine tenus admittunt, & dicunt no' e se rem ullam dillinctam a sarma, sed tormam ipsa in sub conceptu potentialis, de transuriitabilis, contra quos fise supra, Mhi consequenter admittere debent materii secundum rem senerabilem esse, & cortuptibilem; Quia insutina genita denotronoua generatur potentialitas, & cxim pi- cedente forma corrupta praecedens co rupiuir,ut puta illa,quae erat in ligno, quo do sit ex ligno ignis, maxime cuni illa potentialitas ni iam in actiam conuersa d- Altera est illorum, qui bene quide quoad coetera de materia sentientes, aliquas tamen illius particulas subinde .generari volunt,& corrumpi in rarefactione,& codensatione .
Vltimo censeti quoque possunt in hac
parte negatiua , qui ponentes re lutione usque ad materiam primam omnem exialtentiam materiae dari volunt a forma, ita ut in generatione omnis praecedens mate. riae existentia pereat, Se de nouo a noua forma materiae eristentia fiat I Quia generari ex communi sensu hominum e st a cipere esse in mundo siue existentiam, Et corrumpi eta siue existentiam amittere. Atque ultimus hie modus & primus cum sequantur ex illis opinionibus , nulla hic peculiari indigent probatione, vel resut tione,secundus vero modus sc probari videtur. In rarefactione subiectum, quod occupabat locum palmarem, occupat ex pli gratia locum bipalmarem; vel ergo in alimo loci,quem occupat de novo, slint i quae partes materiae, v et nulla, Non se minitum,quia non est subiectum materi te sne materia et Si primum. vel sunt illa partea, quae ante rarefictionem, erant in
palmo primo loci , Et hoc non 3 Quia
eum adnue ibi sint, nunc essent in duplici ioco; Ergo erunt aliae partes, quae cum non fuerint prius,erunt factit de inovo, defie materia secundum aliquas sui partes erit generabilis; Et quoa proh tum est in rarefactione respectu generationis probatur in condensatione rei pectu corruptio vir:dam eum aer bipalmaria concrescit N
149쪽
retrahitur ad palmis , vel eorrrumpunturali quae paries materiae, & habetur intentu, materiam semitidum aliquam sui partem in corruptibilem , vel non corrumpit tur , & tunc necesse est eas se penetrare curiij spartibus, quodeta non potest; quia
duorum materiali in penetratio naturaliter esiampossibilia .
In contrarium pro sententia assimati
Pto fututione. Notandum,quod sicut in omni mutatione di motu, tandem deii eniti debet ad aliquid immobile,& immutabile, ne secus in rebus sequatur colusio , de processiis in ii finituni, sic in generationi iis , & corru.ptionibus naturalibus dei leniri debet ad ua,quod materia sit in cnerabilis,d incor aliquod intritisecum principium ingenerant ptibilis, sunt hae rationes. Prima si aliqua parsinateriae acquiritur de nouo.vel fit ex nihilo, vel ex alia maioria praecedenter, non primum,quia ex nihilo nihil fit,neque secundum; quia ea tanisi possunt fieri ex materia, ad qliae materia est in potentia; materia autem non est in bile, di incorruptibile, ex quo fiant qu si que fiunt et secus enim cur ex uno fieret aliud cur ex quolibet non fieret quodlibet & qui maior esset ratio cur ex magnia fierent magna ex magno ligno, magnus ignis & non atque magnus steret ex quolia et ligno Et cur unum feret ex alio, de
potentia ad materiam, set ad sormam; ad non magis sitie subiecto agens faceret fi actum enim potentia est in poHatia . non ad potentiam.
Ergo a Secunda ratio, vel omnes partes mate-xiae sint generabiles & corriiptibiles,& sic
tota materia generari poterit, de corrum-Pi; cum autem ex nihilo nihil fiat nisi per
creationem, si generanda erit materi a ex quo generabitur vel ali xiae si int g Grabiles di corruptibiles, aliae ingenerabubi simile Quid enim valeat corruptio unius ad alterum si ex aliquo ei iis non fit, quod generatur dari ergo debet princia pium aliquod in generationibus iturinsecum, quod sit in genito cum prius esset incorrupto,ac proinde quod sit ingenerabi te,de incorruptibile; Nam si in generat μre non esset ex a lio deberet generati, 2 sic in infinitum , quod euitet necesse est si natura ordinata est. Hoc autem principi si ingenerabile non potest esse forma , quia destat remanere in omni generatione, MIes, se tunc non omnes partes materi ε exsit corruptione, forma autem in generatione et iisdem rationis, sed inter se genere differ
bile N incorruptibile disserant genere: Non igitur materia secundum aliquas partes potest esse generabilis. & corruptibi.
Tertia ratio, si aliquae partes materiae fiunt de nouo. vel fiunt ex alios partibus materiae,vel non : si dieatur primum, ex iliis heri debetit, vi ex sibi ecto: at quod fit ex aliquo iqnquam subiecto in eo recipitur, ac proinde partes, quae de nouo fiunt, se penetrabunt cum prioribus , quod natim ra non patiti iri, ne ue Jequetiir intentum in raresactione maius fieri si ibi ectunt perno itas partes materiae de nouo acquisitas; ia quae se pene: ranx quatenus se penetrant molem non inciunt .
si dicatur secuti dum partes illas non tati ex alijs nartilms, ex quo nam fierit 3 nam si ex Jubila o non fiant, erunt ex nihilo,atia
ue uia noti generabit mur , sed inatam
iit, in corruptione corrumpitur et Neire
potest esse priuatio.quae adest per absentia formae,per praeseritiam desinit esse : Erit ergo materia . Considerandum igitur est, quod si materia ut quae est si biectum omnium generationum, de corruptionum destia natura debet esse ingenerabilia de incorruptibili Gid habebit secundum se tota, de secundum omnes partes, si tamen parte, habere dicenda sit,qiria et iisdem ratio nis est tota, ut proinde impossibile sit iii totam secundum aliquas suas esse gester hilani, de eorruptibilem . Verum quidem est,quod materia cum adeo imperfecta fit, ut pene non fit, de per formam trahatur
pd esse,quod per generationem fit,ratione illi iis aliquo modo generari posse videtur; tamen quia i llud ipsum non fieret secunduordinem naturae, nisi materia aliquid esset, quod prasuerit in corrupto.
Disendum materiam secundum se tota.
150쪽
ac secimium omnes suas partes esse ingenerabilem, Se incorruptibilem latet ex dicti, & rationibus secundae sententiae. Confirmatur quia si aliquid materiae generari debet a quo nam illud effective generabitur non a materia,quae non est aci tua. Non asorma,primoqiua formae di. uetis eundem haberent efiitum.
Secundo quia forma non continet in se materiam, nihil autem asit. nisi quod est tale actu formali, vel eminentiali. A nullo ergo generari potest. v sterius quanta materiae generari debet Dices quantum Iostulat torma generanda. Sit ergqista
orma viventis. Si ergo in generatione vivent is generatur aliqu id materiae ad exigentiam formae viventis, cur lex defectumateriae accidunt monstra cur ex eodem
defectu aliquando perit partus non potest igitur generari aliquid materiae , sea tota est ingenerabilis, re incori uptibilis. Ad rationem in contrarium. Respondeoe dicendum, quod in raresa-
Oione acquiritur noua quantitas, ut alibi ostendimus, per quam magis extenditur materia,quam antea esset extensa, ex quo
est,ut materiaritiae respondebat palmo imo,iam respondere possit duplici palmo , quia extenditur iam ad duplicem palmu , omnisque pars mater iae magis extensa est. Obiicics. Sicut dicitur proprie moueri illud ,in quo est motus,itari generari proprie dicetur,in quo est generatio ι sed generatio est in materia prima; Ergo demater a prima proprie dicetur generari. Fespondeo vicendo,quod discrimen est inter mutationes substantiales quales sunt enerationes, & inter mutationes acci-ἡentales,quod in mutationibus accidentali bos, quia ut subsecti im praesipponiturens actu,illud quoque potest denominari, disic dicitur moueri lignum, lapis, diriat in mutationibus sebi tantialibus ; Quia prasupponitur tantum ena potentia , quod non habet denominationem , sciit uecensetur proprie habere esse, ideo a tali
mutationibus non den inatur,unde non in itur generari materia, ne vae corrum
pi; sed denominatur generari terminus generationis puta ignit, vel aqua; inia erranu generatiouia ea ens actu a V
des. physTex η dicitur quod illud, quod
mouetur,elt,quod generatur,non est, amoquam scit icet generetur.
t. ar. Utrum materia fit causa Generationis, or omruptionis .
s Emensa negasua,quod non sit,siad
ii sic potest, . . Primo nihil potest esse principium cistrariorum; nam contrariorum contraria videntur principia; sed generatio, se diruptio sunt contratia . cum una se adene, altera ad non esse; Ergo generati iniis, reeorruptioni a materia non potest esse cau-
''s Euhὸ te 2 est ingenerabile . de
incorruptibile; sed celum habet materia ιErgo materia non est principitini Sener tionis, Eccorniptionia. Tertio materia appetit formam ; Esso nulla causa est,cur postea illam velit Ailacere; sed nisi materia abiiciat formam. non est caula generationis , α corruptionis .
Quarto quid iid generatur ab Inrim se usa generatur, sicut quidquid corrumpitur ab extrinseco corrurr pitur; E Ro materia, quae est rebus intrinseca , non eotest esse cause generationis, de cor ruptioni . . Pro contraria sententia amrmativa,quae videtur communis apud peripateticos Iviri
Prima ab auctoritate philosophi pluimbus in locis r. metaph. Tex. xa. Cuncta squae a natura;aut arte fiunt, habentriam: possibile est enim est e, de non esse eorum unumquodque.bψc fiet'
teria. Et Tex.so. substantiarum sensibiliis singularium non est definitio, ue demostratio, eo quod habent materim , cunis natima talis est, ut esse di non esse contim at . idem habet ν. met. Te I .r . dim emas Iu meti cap. s. I AD X τα .