장음표시 사용
51쪽
incommuni, ET si agere de principiis in communi
munus Metaphysicae est, tamen quia hoc maxime iuuat cognition E pliticipio- Ium rerum naturalium; ideo antequam de
alia extrinseca, ergo nθn est unum soluta sed sunt plura principia.
Secunda ratio. Si unum tantu esset pri cipium, unum tantum esset principiatum; sed principiata sunt multa, ut patet; ergo&ntincipist, sequela maiorisIrobatur; nivei hoc principium est intrinsecum, vel existrinsecum; si intrinsecum,csi nullum aliud sit 'rincipium, cum quo componat, Omne principatum erit unum; si extinsecunt, vel
numero,& conditione principiorum rei si diuertificatur quoad rationem principia naturalium agamus, nonnulla de princi. di, per principiti aliquod intrinsecum, ves
sio incommuni decidenda sunt, viden -- - 1
dumque de multiplicitate principiorum. de ratione principij, de distinctione principij a cauta , & elemento, tum quot sint principia rerum naturalium, de quae illa lint, post quae speciati in quaeremus de singulis. sit ergo.
VTex ipso displitationis principio habeatur ali sua distincta notitia de inultiplici principia notione, qiixtimus utrum multiplex sit principiti, L sane quod multiplex non sit probare videntur hae rati
r. Principium illud est, ante quod non est aliud, sed i p. v est caeterorum primum; at hoc debet esse vitum; elao noli est murutiplex. Irobatur minor,quia si essct multi- Plex, vel unum esset ante aliud. & sic primum solum esset principium; vel unum noctet ante aliud, & sic nullum esset prima, ac proinde nec principium. Secunda ratio. Natura abhorret a conlusione; sed in natura nisi deueniatur advzum primum , admittetur confusio ;ergo deueniendi ina est ad unum , quod fit primum principi uita; non suiὶ tergo plura principia. Tertia ratio. Qu*d potest facere aeque bene per virum , nunquam sacit natura perplura; sed aeque natui sacit omnia peruntina principium, ergo non erunt ponenda plura. in contrarium tamen pro sententia a Trinativa. quae est comi inii sunt hae rationis.1. Alia ψnt pili tria rerum inti inseca,
uo, si non, eo gem semper modo principiabit, Sc sic umina erit principiatum, si sic dabuntur plura princi Dia; ergo multiplex est
principium. Pro sol titione. No tandum, quod cum quaeritur utrum unum sit i rincipiu, hoc non quaeritur praecise in rebus naturalibus, vel in hoc , aut
illo genere rerum, sed uniuersalissime, &accepto principio in tota sua latitudine, quo pacto accepta erincipi si certa est non unum esse, sed multiplex , nam ut diceba, at i a sunt in rebus principia intrinseca,al iaextrinseca, principium extrinsecum adhuc est multiplex, nam aliud est, quod insuit esse in principiatum, & dici potest principium causalitatis , vel originis, quomodo omnis causa ediciens dici potest principiusui effectus , finis quoque ad suos ectatis comparatus aliquo modo tale principium dici potest aliud est, quod non influit effein principiat uin, cum illo tamen habet co-Ilexione in , vel consectitionis. quomodo aurora est principium dici. vel dependentiae, quomodo cognitio sensititia est principium intellectivae,& obiectum etiam teris minatiuum est principiu cognitionis , appreheliso boni est principium amoris; iam principium intrinsecum etiam multiplex est , nam vel est principium ordinis, qu modo unitas est principium numeri consequitis, vel est essentiae,& quidditatis, quomodo priuatio est principium mulationis, cum ingrediatur essentiam, & quid ditati mutationis, purustum est principium lineae finitae, quia definiri non potest linea sine puristo,unddin Analyticis puctu in dicitur de stibstantia lineae, genus Ze disserentia sunt principia speciei, ex quibus species consiluitur; vel est principium intrinsecae. M Physicae compositienis, quo pacto materia, di sorura coit potaut omnia saltem sublunalia.
52쪽
uratia i , it xlare; mes imponunt to- unde non est deueniendum ad uniam simistum;& hare,quae dicta rsit,diculur de prim pliciter in uno quoque genere particu lari. eipijs saltem particulari a. nain s asce damus ad summum , & primum principiuvniuersalissimum rerum omni si creata tsi, modest Deus, certum est hoc esse umineantum rerum omnium vi 2I. videbimur.
sed cum quaeritur utrum principi si sit multiplex accipitur principium , & prout
abstrahit a creatis. de increatis. ab iniriimsecis, Se extrinseris. inare. Dicendum principium esse multiplex, patet rationibus secunda sententiae, & ex dictis modo confirmatur , quia principia rebus extrinseca , Sc intrinseca no possunte e unum,cum quasi contradictorie opponantur; principium influens esse,& princi-νium non influens esse, no potest esse unu; unde necessario multiplex est principium; uniuersaliter autem, relictis principi js e pleris, vae sunt principia cognitionis,devibus alias; dicere possumus omne principium vel esse extrinsecsi. vel intrinseci, extrinsecum vel esse per influxum , vel per coniunction Ac per eonnexione ex naturaret,quo pacto Philosophuς descripsit principium in poetica dicens. Principium il-iud esse dicimus, quod no necessario post aliud est,re post ipsum aliquid esse,vel seri natum est , vel demum dicere possiimus principium extrinsecum esse per consecutiqnem, de successionem, siue si ex natura rei, siue ad libitum, & haec de principio extrinseco; si vero princi tu ni sit intrius cum vel est originis eum in fluxu sine dependetia cati salitatis, &compositione,vel est compositionis cum causalitate, & d pendentia prUrie accepta,vel demum est Principium essentialis constitutionis.& adnaec capita videntur fere retiorari omnia principiorum genera. Ad rationes in contrarium. Ad I .Resi' deo dicedii in, quod maior potest esse vera de principio accepto pro primo principio rerum omnium , quod est Deus, non vero potest ei se vera de principio accepto in tota sita latitudine, quomodo accepimus in concitisione, de in sensia primo procedit, P, vera est etiam minur, Ze eius probatio, ii in salse snt in sensu secundo. Ad si sida in Respondeo dicenda, quod natura satis et itat confusionem per determinata rti iaci pia tu uno quoque senere; sed satis est si in communi . de uniuersa liter deueniatur ad unum primum principium uniuersali stimum rerum omnium . qnod est Deu . Ad tertiam respondeo dicendum, quo lnatura si sermo sit de principijs intritis iti& de extrinsecis particularibus, non aeque bene , immo smpliciter non potest facere omnia per unum,& si faceret omnia siinpliciter per unum non multiplicarentur rex naturales. Quare negatur conse entia.
obiicies.Omnia principia intrinseca, vel essentiae, vel compositionis sunt principia per influxum; ergo male positum est principium per influxum. lum principium
extrinsecum causativum , vel intrinsecum per originem. Respodeo nego antecedens,& aduerte
dii m es,quod aliqui valde improprie accipiunt principium per influxum diceni ea priuationem esse pi incipium per influxummitationis,quia mittatio essentialiter consimiuir ex priuatione, subrecto, Et sorma; nam esse principiam per influxum non est proprie inῖredi principiatum , ut ipsum componens; sed pri latii m .ut quiri a sedistinctu ponere inesse ; influxus enim ex
sua notione dicere videtur motum silendam , seii potius processionem influentis in eroducium,seu inessictum, quo effecta accipiat esse.
elemento. Cum habeat principium cum causa, geelemento assii nitatem : nani principium principiati videtur esse causa, de si principiatum compositum sit,videtiir principium dici posse eius es lentum ; ideo inuestigandum est sint ne idem , an potius inter se distinguamur; Sc sententia quidem a stiri nativa, quod principium differata causa,de elimiti vera , Se communis est, ut postea ratcbit. Contra eam tamen Pro parte negati ita sunt hae rationes. Prima principi u in sua latitudine ac Ptum comprehentit sola causam, de elemeta:
53쪽
ergo ab ili is non daert; probatur antecedens ex Arist. 4. Met. cap. I. Vbi vulina comparari inter se causatri , & primuplum , sicut elis. 8c vinim , & s. Me t. cap. I. dixit caiisas tot modis dici, qii principia concludens omnes enim causae princia
pia sunt. Secunda ratio. inidquid aliquo modo principiat, aliquo modo eli causa, & et mentum principiati: ergo principiis,causa,
de eL mentum non differunt. Tertia ratio . Graeci Patres non negant Patrem aetermina esse caiisam fili) , ω Patrem & filium Spiritus Sancti; sed si principium differret a causa , maxime quia primcipium dici possit in diuinis, non causa ;ergo principium non differt a causa. Maior patet ex D Basil la contra Eii nomium lib. 3. & D. Gregorio Nazia nemo qui Patrem appellant caiisam diuinitatis , ex Athanasio in actis Nicenae Synodi. ex Damasceno libro primo de fid orthod. cap. s.& ii. de ex Clirysostomo, Theodoreto, aliis. Pro sententia assi maliva est, quod elementum dicitur tantum de cati sis intrins
cis 3 causa dicitur solum de princieto ii Mente esse cum dependentia; sed his omnibus modis principium latius patet : e
go principium differt a causa, de elemen.
Pro solutione. Notandum, quod aliqui inter causam Seprincipi ut sic, varia distrimina assignant; & primum quidem , quod Omuis caiisa est distinctae essentiae numero ab es
fectu: Secundum,quod omnis causaestens reale,non itent omne principium: Tertium eumi omnis causa dat esse ei, cuius est cau-N , non item omne principium ei, quod est a principio , ut patet in aurora resiperidiei: Quartiali inii od omnis causa habet euefectum a se dependentem,illoque est prior natura, ac proinde essentia, de virtute ab eo distinguitur ; ubi enim est eadem ni mero virtus non potest esse propria demdentia . & ubi est diueris virtus est alveis a ementia , quod non euenit ia
uiui principio , riam Pater in vicissis
dat esse sillo, ω tamen non est prior illa
natura, neque filius ab ipso dependet dependentia explicata , quae diserimina satis congruenter assignata videntur 3 nam
consideranduin est . quod eausa siue sit efficiens, fiuesormalis, vel materialis, sue sit filialis semper dicit diuersam n umero essentiam 3 nam licet forma dicatur quid-γuid erat rei ab Aristotile , non est tamen
inplicitet essentia , sed id a quo praecipuὰ
est essentia; finis etiam ut plurimum itumerica essentia differt: nam quando sanitas mouet aegrotum ordinari ἡ non illum m tiet hare particularis sanitas, quae ut talis particularis non est cognita , sed indefinite : quare si prima conditio causae in aliquo fallit, fallit in fine , Midea , tucceteris videtur esse perpetua ; Secunda tem perpetua Ze vera est , quoniam eausa aliquo modo dabet dare esse , esse autem dare non potest, quod esse non habet, at
principium cum aliquando sit id, a quo via termino extrinseco est principiatum, nuhil repugnat si esse reale non dicat , sautem in suo formali ; Tertium etiam discrimen bene assignatum est a quoniam quaecunque connexio, fue ordinis siue consequutionis cum aliqua prioritate sufficit ad principium , quod proinde propter hoc
non est dicendum clare em principiato sat omnis causa debet in suo genere dare esse effetui, &causare causatum . Quartum disertinen , quod ab aliquibus impu- natur, est etiam cenueniens, quia propria ependentia est, ubi esse, quod alteri con municatur, est distinctiam; neque enim nidem esse alteri communicetur est propria dependemia; quia id, quod a Iter accipit, non est dependens ab esse alterius , cum in altero idem st; neque est pqsterioritas naturae,cuia prioritas ti osterioritas nam non est fine dependentia,dependentia non est sine distinctione esse traditi, quae omnia ut patet locum habent in causa , te causato;
uia causata propria depedentia a sua causaependet,& causa illo proprie natura priores at no habent locum in principio aecepto in tota sua eommunitate, & latitudine;
uia in diuinis inter principium, qualis estater respectit filiI, & ens a principio,qua lis est filius respectu patris, non est propriet dependentia, quia Pater non dat f
54쪽
diuina , quam ipse habet, cum commu- enita omne principium causam appellarenicet filio eatulem numero naturam, consueuit,&tunc nomina causae,&prin-
quam habet in st ; unde diuina natura, ut cipd apud ipsum sunt Synonima , in quo est in filio non est ens dependens, sed ne- casu ,& accepisse videtur haec nominaque filius est ens dependens ; quia liceta aliquado hic primo Phys. vitex. a in quo,
patre distinguatur, de ab eo habeat esse, quae prius vocaverat elementa, de deinde non accipit tamen ab illo esse proprie de- principia. in fine appellat causas: hoc ta- pendens,unde nec dici solet principiatum, men apud Arist. non est perpetuum, namst densi principio, quia in nomine princi- lib. s.degenerat. animal. cap. 7. de principiati includi videtur huiusinodi dependen pio ait, hoe enim est principium esse, vitis,de posterioritas naturae;quam secum de ipsum 'uidem causa sit multorum, sed i fert passiua quodammodo dependentia, sus nulla sit superior causa; quod non est scut actitia dependentia secum defeti de ratione causae, tam enim causa potest prioritatem naturae; sed in Deo cognoscia esse si habeat sit periorem causam , quam inusis una originem. si non habeat. Ad secundum locum placet responso Sua redi quod illa negativa
Quare . ita sit intelligenda; ut nihil aliud dicere velit Aristotiles, quam quod non plitribus mendiim principium distingui a causa, modis dicitur causa, quam principium ,
de elemento, ut illud, quod magis late pa- ut patet ex ratione, quam de hoc astet ab eo, quod min late patet; unde ouele fert , quod scilicet omnes causae sine mentum eu causa, omnis causa principium. principia, quatiatio solum probat illam non E conuersis ; patet conclusio ex modo propositionem negativam. dictis , de ratione secundae sententiae . con- Ad secundam respondeo dicendum, firmati ir; quia hac de causa Patres Latini,& quod non qiiicqii id principiat dici po- presertim D.Thom. I .par. quaest.33.art. I. in test causa, vel elementum principiati, ut t. ist. 1'. art. l.&allui. in diuinis utuntur patet, non solum in diuinis, sed etiam nomine principij,S: nomine principi j vim iii naturalibus ; nam aurora est princ dum esse docent,non causae; at si idem esset pium diei, nec tamen bene dici potest cau- mincitium , & causa utroque nomine pro- sa, vel elementum diei. miscue uti aeque bene liceret . quod autem Ad tertiam respondeo dicendum, quod
neque elementum sit idem, quod princi, apud Graecos nomen causae, quod est etiae, pium, immo adhuc minus late pateat, non habet eam vim,ut etiam aduertit D. quam causa ex eo manifestum est , quod Thom.quaest.Io. de poten. art. I. quam ha-
elementum solum dicitur de causa compo- bet apud Latinos , latino enim nomininente; unde restringi videtur ad causa in ca ita respondet effectus, qui proprie , intrinsecam componentein, qualis est ma- dicit dependentiam , postcrioritatem , terialis,de lormalis, de sere solum dici vi- dce. nomini vero Eliae respondet ab detur de causa materiali. alio procedens, quod non inuoluit propriam dependentiam ab eo, a quo proc Ad rationes in contrarium. dit. Obijcies. D. Auziist. lib 83. qu. Is.li. r. Ad primam respondeo dicendum, quod de Trinit. cap. r.dicit Deum esse causam licet principium comprehendat, S: causa , si mpiternam suae sempiternae sapientiae; Sc elementum;causa tamen. vel elementum de l. loco de patre sic loquitur , quae non comprehendit principiunt; immo ne- est causa illi, ut si, est causa, ut sa- qtie aeque late.patet ac principium, quare piens s t. D. Hierony. in epist. ad negatur consequentia. Ad primum locum Ephes. cap. 3. ait quod Pater sui origo Aristotelis respondeo dicendum . quod est, suaeque causa substantiae; erῆo P
aliquando Philo s*phui latissime accipit tres Latini , nam August. de Hierony.
55쪽
Latini tuerunt,utuntur nomine causae aeqθe quod aliquo modo sint priora principi latE . ac nomine principi r. ' to, &quod ex ipsis simi principiata : sed
Respo: ideo dicendum . ii ad illae airct haec non sciremus nisi in hoc omnia priu- tates accipiendae sunt iniensi nNatitio,' cipia conuenire ut,ac proinde haberent ra- si iasi dixerint hi Patres non esse Patri tionem aliquo modo communem ; ego da. Aite tuo aliam causam, ut sit, vel sapiens tur una ratio communis omnibus princi- tit, praeter ipsum met, ac proinde non ha- p ijs.
SEnretia assirmat tua , qudd sit una ratio principia salte per analogiam est sua-I disput .i a. in Met. sectio. I.& In te r tum Peripatheticorum s. mei. cap. i. fons. ibidem quaest. s.&Conninb. I. Pli . cap. s. qllae l. I. In contrarium tamen si inthae
Prima Enti. Se no enti nihil dari potest comi ine; sed si daretur uva ratio principii
incommuni daretur aliquid commune ei ti, de non enti ; ergo non datur; maior patet ; quia non datur medium inter contra. dictoria . quae sunt ens de non ens; minor probatur, quia inter pricipii a communiter ab omnibus cum Arist. et iumeratur priuatio sed priuatio non est ens, ergo si priuatio iii, & ali; s principijs daretur una communi, ratio principii, daretur aliquid c5mune cnti , & don enti, quod est imposiubile.
Secundo ratio. Si datur una ratio com-mtulis omnibuα principi)s vel haec est postilia, vel negativa neutrum dici potest; ergo non datur; inaior patet, quia non datur media minutior probati ir.quia si dicatur esse negati ita,non comi eniet principij spositi uix, si positiua,non conueniet negatuuis; non erἡo datur una ratica communis omnibus principi s. Sediani pro contraria sentetia assirmativa sit pii ina ratio. si omnibus principiis in communi non daretur una ratio principium incommuni desiuiri non pollet; sed de unitur, ut manifestum est; ergo datur
Sec ada De omnibus principiis scimus, Pro solutione Notands,siiod in pissenti facit disicultatem , vita si est, priliatio, quae cum ρο- natur rerum naturalium principium, ut videbimus infra , debet participare aliqua rationem principit; ex alia tamen parte priuatio vidctur eis e no cras; quoniam priuatio forinaliter dicit negationem , ac proinde non posse fundare unam rationem communem cum caeteris principijs. Conssiderandum igitur eli, quod Privatio non est purum non ens, neq; etiam formaliter accepta, quia in sua formalitate dicit aliquam postiuam aptitudinem; caecitas enim est quaedam negatio visus, sed in subiecto apto; unde priuatio, ex qua sunt res naturales , non potest dici simpliciter nonens, de nihil; quoniam ex communi axic-mate Arist. & antiquorum Philos Fliora ex nihilo nihil fit, unde si priuatio esset purum non ens, frustra enumeraretur inter principi a rerum naturalium. Adde quod
calidum verbi fratia , quod idem dicendu
de omnibus alijs proportionaliter, n'niit ex non calido simpliciter, sed ex tali non calido, pio scilicet; quae cum ita sint pri-Datio saltem inadaequa te in sua ratione dicet ens.& aliquid positiuum; unde s dicamus dari unam rationem princi ei andi crumunem priuationi,& alijs principijs, non stathii sequetur dicendum dari aliquid c 5.
mi ineenti. de non enti. vlteratis confid randiim est,quod intellectiis noster potest sub ratione positiva intelligere aliquid negativum , quatenus scilicet talis ratio posutilia stat pro nNatiuo , quod negati unu rationem proprie non habet; unde est,cuin intelligimus priuationem tanquam princi Dum rerum naturalium , ut intelligamus
illam sub ratione positiua,quae non est illi adaequata,& propria aed stat pro eiusnc tione ; quare ratio per intellictu poterit esse positiva, te res intellecta negatiua; in proposito ergo duplici de causa dari potest una ratio coniunis Omiab' principiiD- dc Pria
56쪽
ecpriuationi,ptimo quidem quia priuatio. tali, sicut ponimus imponere unam v με n est purum non em, ac proinde,qua ratione ee, quid mitiuunt cum ali)spositi-
uis conuenire potest, primi piat autem non minus ratione positivi,qua in negati ui,immo ex utroq; fit unum. laec seiungi illa. possunt,quin destruatur. ratio priliationis,
de eius inodus et incipiandi et secundum cuia etia sit piluatio dicat quid negativum, M per negativum principiet, tamen illud cui capi poteli sub positivo, unde ratio P stiva principiandi erit communis etiam
I riuationi, non proprie, & quidditativo,
ed quatenus stat pro negati no , quod priuatio importat Quare.
Dicendum dari unam communem rationem principis omnibus princ ipius. patet ex modo dictis,& conlirmatur rationibus secundae se ii tentiat 1 si autem quaeratur ut tum haec ratio sit uni uoca , vel analoga. dicendum est esse analogam; quoniam siue spectentur res , qtiae dicuntur principia ,
quod est accipere principia in tuo materiali, non solii in disserunt inter se, sed aliqua.do sunt primo dii tersae , siue accipiantur in sor mali etiam secundum modum prime iandi, non eundem modum principiam di dicunt, sed solum proportionaliter eundem; nam quod aliqui reperiunt aliam quandam analogiam in principi; s,no qui . dem analogiam attributionis , sed quam dicunt absolutam. est prorsiis nouum, deficii liuii; quae enim est 1sta alialogia abs diluta, qtiaetio sit vel proportionis,uel attributionis, vel mixta ex utraq; nam esse a ad vir sim sub una certa ratione signi ucidii; hoc autem non est dari aliquid commune contradictori; s; qu ia per hoc contradictoria non habent quid commune, ut contradictoria sunt, se primo intentionaliter a cepta, sed tantum habent aliquid commune secundo intentionaliter,& qiias in actas nato; quod non repugnat contradicti ni, quod patet ex hoc , quod utraq; pals contradictionis potest elle iii intellectu, utraq; pars potest esse e nunciatio, potenes evera; vel falsa quod est habere aliquid
commune secundo intentionaliter , di in
Ad Iccundam respondeo dices vlum rationem com irinnem omnibus principijs iaintellectu esse poli tiliam; llare tamen pro
postilio, de negativo, sic utens rationis non unqua stat pro negativo Sum tame fornietur per Clodii postiui; itaq;ratio princi Pii
in nostro intellectit, quatenus sat pio puro formali priliationis,est poli: tua, sed rationis :eadem ratio est politiva realis, quatenus stat pro reali caeteroru principioru . iacies. Si priuatio potest fundate una rationem post tuam principia cum aliis principiis, quia d icat aliquo modo rati mnem postiuam , ergo priuatio non dili iuguetur ab alijs principi js; probatur consequentia , quia eatenus priuatio dicit rati nem postitiam , quatenus eii idemcu materia;ergo non erit dii tinctum principium a materia.
Respondeo dicendum,quod ad lim, vesintuta no facit ipsam contra distinguia dia priuatio sit distin*tim principi si ab alias.ciis analogi)s, neq; enim analogia pro- etiam quoad post iu una, quod dicit, buti . sicit, ut illud dicat sub alia sol malitate, sub qua illud non dicunt caetera principia,
quare informa Regatur conleqrienta a. ad
portionis est proprie relativa, licet expi i-ceriir nomine relativo , dcsgnificet relationem, se ii potius dicat rationem, quae sundat relationes proportionis, seu pro-
Ad primam respondeo dicendum,quod miti. 5c non enti puto nihil dari potest c, mune; at non emi, quod includat ens, Mnon si purum non ens, potest dari aliquid
commune cum ente , hoe autem accidit in casu nostro; praeterea enti,de non emi nihil dari commune, imo intentionaIiter, v
nim est, nihil nari commune,secundo imtentionaliter, falsiim est, na potest intellecti s sormare conceptum, qui stet ipsi pr cnte,& non ente , praest Itim Pro non eme probationem Dicendum ξrit rationem eatenus dicere aliquid positiuum , quatenus est idem cum materia, adde,er cuni dispoiastio tribus realiter , non quatenus est idS
formaliter; nam semper dicit idem reale sub diuersa formalitate.
57쪽
communi ima siti esse priamum id, unde aliquid est, aut Ili,atit cognoscitur.
stotelis. Je interpretiani peripatetic rum s mei. cap I. quam ibidem bene explicat fons. qii est. t. sect i re Suare Z disp. t i. in meta sica I. Pro contraria sententiauegativa sit pii ina Ratio. Datur principia appetitianis, Se ope. rationis: sed haec ad nulla ex dictis reuocanti ir ; ergo principi j ratio in tota sua latitudine accepti non potest esse id, unde at quid est, aut fit, aut cognoscitur. Secunda ratio. In diuinis Pater eli principium filia; sed ni illa diuina Hupostasiaeu prior altera ; ergo male in delinitione principi j ponitii r primum. Tertia ratio.Oppolita cognoscuntiir per sua opposita, ut Pater per filium, Deus per creaturas; sed absilrdum est dicere creaturas esse principium Dei, filium Patris,Disi dum calidi; ergo id vii de aliquid cos noscitiit, non esi principium. Pro sententia a firmatitia cotraria, Prinatim est auctoritas Philosophi s. met. cap. s. ubi dicit principium est primum id, unde aliquid aut est, aut fit, aut coγο-
Secunda. In definitione dicta coprehenduntur omnia principia cuiuscumq; tandem generis sint ; ergo bene per illa primcisi uiri iti tota sua latitudine explicatum Pro solutione. Notan Zum, quod cum principium i ii istiue pateat, non bene explicari yotuit, nisi per terminis, qui latis ii md accipi Hur;
huiusmolli autem sint illi, qui poscii sunt in praedicta definitione; nam particulas prioruin dicit oenuem rationcm pri
sue ordinis siue originis, siue quaecumq;
. earticutic inde P latissime pariteca iei debet, ut omnem modum cons quutionis indicet, Se aequivaleat his partia
iis , post quod, a quo, ex quo, per quod
imitatione cuius , propter quoa , M Gmilibus: dicitur aliquid) quae vox semenda est quoq; quam latissime, ut entia,
non entia comprehendat, saltem talia non entia, quale incorruptio ι sceni in nonens potivi esse principiatum, sicut αρο- test esse principium , ut patet de priuatione, Adduntur tres particillae, ut comprehendantur omnia genera entium, tam successivorun , quam permanentium; tam reali uiri , qua rationis; tim in fieri, quam
in facto este; quidquid eni inest ab alio. ut a principio, vel est per propriam causilitatem ,& dicitur fieri; vel est sine propriae ausalitate, siue deinde sit per cons quutionem . siue per originem, siue qir cirinq; alio modo, Sc dicitur esse apri cipioi vel demum nullum aliud esse hahet. quam cognitionis, de ponitur, vade cognosciti ir; breui tu ista omnia comprehensus est D.Thomas I. parte quest. 13art. I dicens prineipi si nillil aliud signimat, quam id, a quo aliquid procedit; nam considerandum est, quod id , a quo aliud quocumq; modo procedit, siue per originem, siue per caiisalitatem , fiue per
naturalem conlequi nem , sue per naturalem ordinem, siue alio modo, dicitii testis rei principium, quae ad ipsum cons 'uitur, siue ab ipso emanat, siue fit, sue ex ipso cognoscitur. Quare.
Dicendo principia communissime sumpti rationem commode explicari per alia. tam definitionem, principitina est primum id, unde aliquid aut est, aut fit, aut cognoscitur; patet ex modo dictis, & rati mnibus secundae sententiae.concirniatur; qilia ratio principi; uniuersalius explicari non potest, si autem sumatur erctilis non comprehendit omne principium; ergo allata definitione bene explicat est
58쪽
Adrationes in Gatrarium. Ad primam respondeo direndum appetitionis principium esse bonum cognitum, di quoniam ex bono cognito est appe- . titio, ideo suificienter ratio principiam di appetitionem saluatur in particula, v de aliquid est , in quo etiam saluatur ratio principi j operationis; operatio enim est ab operante , quae etiam aliquo modo saluari potest in secunda particula , unde aliquid fit . quia operatio fit ab Operante ; quamctuam proprie operatio non fit, sed est id, quo fit opus; proprie tamen operatio ab operante habet esse, unde ab eo esse dicitur 3 quare in foruma ad argumentum negatur minor, dcconsequentia. Ad secundam respondeo dicendum. quod non temere admittenda est prio. ritatis inter ditiinas personas, unde aliquando S. P. videntur inter illas negare Omnem prioritatem, de posterioritatem;& sie in symbolo Athana' habemus iula verba, Et in hac Trinitate nihil prius, aut posterius &c. tamen aduertendum est, quod diuinis personis solum repugnat illa prioritas, uae in fert posterioritatem, malinuoluit aliquam imperfectionE,qualis est prioritas. Se posterioritas naturae, durationis,persectionis Sec. si qua tam ε est prioritas, quae non infert talem posteri ritatem, haec in diuinis personis non repugnabit, talis alitem est prioritas, de emiterioritas originis, qua una per a prior
est ali a origine , in qua prioritate , & p sterioritate fundari videtur ille modus loquendi in E clesia , Pater est rima Pelibra sentissimae Trinitatis, filius secunda, spiritus sanctus tertia; Ee hoc pacto una hypostasi diuina dici potest prior alia , sicut multi scolastici admitti ira , Scotus in I. dist. II. quest. z. α distin. 13. quest. 3. Arim. in I. di-y. quest. l. Gabriel ibid. quest. 3. StiareΣ disp. ra. in met. sech. I. Fonseca lib. s. mei. cap. r quaest. . seci. x quare informa ad argumentum negatur minor,de ex ea eonsequentia I n m eo modo. quo
una diuina Person est principium ait rius , ea vom rarism dici potest iIIa
tertiam respondeo Dicendum ἰ uod iuui est absurdum, eontrarium ese principium cognitistiis contrarii, e turas cognitionis Des in nobis scilicet. ut ex sensatis, & materiaribus proe dimus ad abstracta , de spiritualia ; Mlius tamen non dicitur principium c gnitionis Patris. Quia in cognitione Patris filius est ut terminis , terminus a tem non est principium; sed ad argumentum in forma conceditur maior, dc distin uitiir minor , qtiae fi accipiatur in senili dicto nullum continet absirdunt; absurdum autem continet, si accipiatur,ut sonant verba. Obi;cies.Praemissa sunt principium conclusionis , de tamen aliquando simul sunt cum conclusione, ut dictuin est in lib. prior . ergo de ratione principi; non est prioritas. respondeo dicendum , quod obiectio solum procedit de prioritate temporis: silpra autem diximus prioritatem, quam principium dicie, iii sua ratione, abstraere a prioritatena temporis, naturae, consecutionis, originis Scc. quare prioritas sic unitiersaliter accepta, una cum aliqua connexione , de consecutione est de ratione principii, nec una sussicit sine altera; nam Alex. Mag. prior fuit Caesare, nec tamen dici potest eius principium, quia Caesar cum Alexandro
non habet connexionem, nec ad illum, vead quid se prius ex natura rei fibi cotin xii consenititur; dicit ergo principi si prioritate,ta connexionem; abstra moerou distinctione essentiali, seu numerica essentiae, ab influxu. de potest conuel iure emti,de non enti,non absolute, de sim pli
ter,ut est nihil, sed tali non emi,quod ali uamr
59쪽
Dissuram secunda Par. s. Vtrum principia rerum
ab Arist. Principia fluui quae
neque ex alterutris , neque ex
SEntriuia affirmativa est communis. Pro
negativa tamen non desunt rationes.
Prima. Illa non est bona definitio , quae continet aliquid falsum. huiusnodi est praedicta; ergo non est bona; minor probatur squia taliumcel principia no seri ex alteru tris; na forma tit ex materia, ut ex subiecto,& ex priuatione,ut extermino a quo; falsa etiam est ultima particula, quod ex his sint omnia; nam coelum non est ex materia prima,neque ex priuatione. Necunda ratio . Dicta definitio conue toti ὶ definito;ergo non est bona; patet cO- sequentia; antecedens probatur,quia conuenit Deo, ex quo sunt omnia,conuenit coelotes ctu inferiorum, se sublunarium. Procsitraria se tentia affirmativa. Primqest corni inisco sensiis Pexipateticorum, qui dictant definitionem. ut bonam admittunt. Secundo etiam est ratio: Nam haec est natura principis ex dictis supra, ut sit prima,& ex ipso pernaturale consecutione, Sc conexionem sit principiatum, sed hae ditae ration explicantur in pradicta definitione cum quadam restrictione ad subiectam materiam; ergo est bona definitio. iPto solutione. Notandum quod ex Arist. 7. Met. tex.26. Et alijs Peripateticis id communiter tantudicitur simpliciter fieri, quod simpliciter
est,tioc autem est solum compositum; nam licet reuera aliquae partes inpositi accipiant esse de notio, ut sorma cum produciturἱ mala tame accipit esse inordine ad compo-mum; quia agἴs in materia producit sorma, ut faciat compositum , puta ignis producit ex subiicta materi ligni formam ignis, ut aliquem ignem generet; id circo tarma non dicitur proprie feri, aut produci, sed qlia si conferi. comproduci; fieri autem, Je produci dicitur simpliciter compositum; Suudeonfirmat Arist. t .Physicata. teris . dicen cQuare manifestu ex dictis est, quod omne, quod fit, semper est compositum; a proditer in omni generatione substatiali duplex
distinguendus est terminus, unus est termianus ac quatus, & totalia, alter inad ii tus,qui etiam dici solet terminus formalis, terminus adaequatus. 8c totalis est compositum puta equus de nouo prodi ictus, terminus formalis, Se precisus est id tali im, quod praecise de nouo fit per talem prodiictione, videlicet sorma equi; quia materia cu praesupponatur generationi equi non potest de nouo fieri;ex his ergo fit manifestu,de principiis proprie dici no posse quod fant,sive
ex alijs. siue ex alterutris 3 attamen quia ut dicebamus . quod accipit esse de nouo , aliqua ratione potest dici fieri idc i ico confide. randum est, quo pacto principia dicatur nofert,neque ex alterutris, neque ex alijs, sed ex ipsis omnia esse. aliqui Peripatetici , ut Simplicius,Philoponas,& alij liii per tex. 2.
dicunt i .dcx loco particula, ex , significare partem coponemein. Tettio loco sumi ut significet tu in partem componentem , tum tetminum a quo; sed contra hanc expositione est.quod adiqui uocaret Arist. in illis paucis vertus 3 quia non eode modo acciperet dictam particulam; aliJ ergo , ut Egidius,& Conimbr. volunt ubique particula , ex, fgnificare tum partem componentem, tum terminum a quo : contra tamen instant all-lul,quod si illo modo accipiatur,oportebitngula principia praestare utruque munus, partis scilicet coponentis, de termini a quo; praeterea falsum videtur , quod principia non fiant ex alterutris ut ex termino a quo; alii ergo volat ubique particula, ex , dicere habitudinem partis componentis; sed tunc contra est, quia in ea definitione non erit comprehensa priuatio . Ad hoc tanten responderi potest, quod satis est, si priuatio sit principium mutationis, cuius cum sit pars componens bi verti erit in dicta definitione comprehensa; o revictae eVIicationes sat probabiles . nam contra primam non valetini od oblisitur,quia satis ex antecedctibus, de coiequctibus poterat co stare, quomodo particula ex , respectu diuersorum sum eda est; non valet etiam,quod dicitur contra se .cundam expositionem, si sensi is sit disiunctivus, de intelligatur in eode genere principiadi, ut senius sit principia sat illa , quae
60쪽
Ma sunt neque ei si Ic n e ex alteri ad probasseem patet ex dictis.
eris.ut ex parte componente,seu ut ex teris
mino a Quo ,. supplendo in eodem genere principiadi; sed ex ipsis fiunt omnia. quae gignuntur, vel ut ex parte c6ponente, velut ex termino a quo 1 fera tamen magis Placet prima expositio , quia cum Arist. ostendat principia non fieri ex alterutris; quia sunt contraria , mee ratio militat de parti caponentiis , unde primis duo. Dus loci, hoe significare videtur particula,
G,&cum non solum mutatio, sed res naturales debeant fieri ex tribus principijs , di non possint ex illis absolute fieri, ut ex hartibus c ponentibus,debent fieti di sun- ue , vel ut ex partibus componentibus, vel ut ex termino a quo; unde ultimor occiparticula , o,utrainque habitudinem im.
rtabit : nere proinde in dicta de tiatione erit aequiliocatio,cum antecedentia ,
α consequentia, de subiecta materia satis ostendant, quam vim in utroque loco hahere debeat particula , ex,unoque modo accipi non possit, propter variam habitu-d inem, qua ad pri ncipia dicti principiat'
quare hic erit ι iis definitionis. Principia
sit,quae neque ex alterutris,neque ex atrassum, v t ex pri ncipi js componentibus, Nin eodem genere principiandi; sed ex his vel vi coponentibus,vel ut termino a quo
DIcendum bene principia ab Arist. in praedicta definitione esse definita , patet concluso ex modo dictis , & rationibus
fecitndae sententiae , & confirmabitur rusitatione eorum, qua opponuntur in con
Ad primam ergo rationem dicendum, quod principia non fiunt ex alterutris; primo quidem .uuia solum proprie fiunt composita; secundd.quia n5 fiunt ex a lierlitris, ut ex parte componente, licet fieri possint ex alterutris, vel ut termino a quo,vei v tex subiecto:Tettio,quia non fiunt ex alterutris in eodem genere principiandi . sed diuerso. vltima etia panicula definitionis nihil falsum cotinet quia ex his fiunt omnia, quae scilicet naturalitet fiunt, calum autem cum si insenerabile, non debuit ex
illis feti. quate in I Ima nebarur minor:
Ad secunda respcideo Dicendum,quod licet ultima particula accommodari pysit
Deo, non.possum tamen accomodari cae- te .hno nec ultima particula. ut est cuin
corteris, de importat habitudinem, quam corte dicunt.partis scilicet ponetitis. de termini a quo, solum a Deo dicuntur omnia fieri, ut a causa final i, ciente, de exemplati,quas habituduies non explicat hic illa particula,m, unde P par illa, ex hic acceptam secundum si iam proprietatε excluduntur causae extrinsecae linia,egem plar. 6c inciens. ijciea.Illa non definimamr,quae explicantur una definitione , cs furor quirat; feci hoc est inproposito: ersoprii thia retum naturaliu tio bene deii tur, ac proinde no est bona defini io; probatuemino quia res naturales ad sta principia non dicunt unam h*ituditiem. sed multu
Ilice, ut etiam dinu est; ergo huiusinodiabitudines pluribus definitionibus suerunt explicandae.. Respondeo dicendum, 'dii ut principia ierum naturalium habent diuersae habitudines ad principiata, ita in comum explicari debuerunt per particular,quae in suasgnificatione has plures habitudinea clauderent; hoc autem facti im est in allata definitione, cum apposta fuit particula,
ex,quae quadrat in partea componentes, de bene accomodatur termitio a qiro;& qu
niam cu ageretur de principijs in c6muni. in communi etiam aliquo pacto des ibi debuerunt; ideo congruenter factum est, ut una de itione expli alentur illa generatim,qus speciatim plures definitione. requirerenti,quare in forma ad argu mentunegatur minor, di consequentia,si intelli gatur de principi sumpti3 generatim. Ad probationem conceditur antecedens, si sermost de una habitudine sinpliciter; negatur vero si sermo sit de habitud ine secundum quid , di proportionaliter una aquare neganda est consequentia insensu
modo dicio ; quia plures illae habitudianes proportionaliter conueniunt , unde
aliquo modo una definitione definiri debueruiit ι quia desiniebantur principia ira