장음표시 사용
81쪽
Prima Secunda: Partis Sum. Philosoph.
Vtora Dassa si prasrufesto narera, rempore, i. . , i , . I id exui quod causa non sit prior essectu natura.
AE .ei . Dicit enim Philosipsus s. met.t. i p. quod illude id p. dicitur prius natura alio, quod est illo persectius; sed 1ion omnis causa est persectior suo effectu,vt patet in causa materiali. ergo causa simplicitet non est plior natura suo esse tu qM:a p. a Praeter finis est eansa. ut dictum est; sed finii noti .met l. is . est prior natura effectu. se 3 posterior . nam illud εst prius natura alio quod est prius illo secundum subii uendi consequentiam . finis autem est ultimum mella. ut dictum est. ergo causa ab se lute sumpta non
est prior suo effectu.ν post I. sed contra est quoa Philo seni, is p. post. t s. d)cit ' quod causa est naturaliter prior suo enectuq i do potia. Vianiux quod causa non sit prior tempore siri, .e. ad ad i. ess etia sol enim, & ignis lunt causa splendori, sὰd
non est necesse quod ignis vel so tempore praecedat splendorem . ergo causa non est prior tempore suo Effectu. ν. ci a. Prae: Teasnis est caula .ut dictum est sed filii ea. e. posterior diar atione suo i fluctu nam sani est eausa finalis purgationi , qu e habet esse,ante iram sanita,
inesse iratur . ergo causa non est prior tempore suo e ectu. . ..depol a. contra est.quos morul nraecessit tempore or. viri e α a. minum, ed cause naturales agunt petphrci p.&s. motum isse enim a. iiii Osopho natura, quae comprehendit materiam, & formam,des Dur quo ea causa.& principium moriis.&quietis .ct officiens defini tur,unde primum ni incipulin motu &quieris.
videtur quod ea usa non sit prior cognitione suo q. a. loe. a. emo id enim quod hib sensu eaditistius eognos:
q.1s l, g a. cadunt sub setissim,unde septi concluso, in qua eL sectus praeditatur de sobiecto. est notior praemissis. atque adeo sua ratisi'. t pictum est. ergo causa non est prior cognitione tuo es ectu. q.ri log ,. a i rate ea tela tua sunt simul eognitione. vlaiauis. . .a , .e estised causa. de causatum sunt relati a . nam omnis p.pao a. causa dicit ordinem principii ad esse sui causati'. vlo. fictum est, ergo causa non est otior coenitione suo essectu p.pin. . . sed contra est, quod Philosophus p .post. t. s. dicit,
quod praemissae demonstrationis propter quid . quae
eontinet causam debent esse priores.¬iores eoo clusione in qua continetur essectus ergo caula natu .raliter est pikr cognitione suo effectu. 1 mel l .iι Respondeo dicendum ad primam quassionem. quod omnis ea usa est pilot natura suo essectu ; & tatio est,quia illud dicitur esse prius altero secundu na.
b. v eau. turam,ut dicit Philosophus s. met.t i 6. ex quo alterupendet. & non contra , quod scilieet potest esse sine
illo non tamen e conuerso quod est praus a quo non conuertitur essendi consequentia.vidicitur in praedicamentis:at omnis est echus de pedeta sua causa, non conita causa enim ploprie dicta dicit ordinem prin-eipij ad esse sui caulati, quod pet ipsum constituitur,& per consequans habet influxum inessectum, addis eientiam principii . ut dictum est, nullus autemq.' a .e q. essectus habet influxum in suam causun,uel dicitor. l dinem principi, ad ipsam,ut dictum est. l Ad prunum ergo dicendum quod causia ut auia Tib. filem per excedit suum causarum ,quia in eo , quod esti causis, estens independen a causiato , di peteome. RGquens abesse tu , effectus autem est depentens at causa, ut dictu in est.
. Ad secundum dicen flum, quod finis non est causa. Ha, t l.usecundum quod est in rerum natura , sed secundum quod est in intentione,& ut sic natura n raecedit este- ctum.
secundam quaestionem dioendum, liuod sola
i caula finalis potest esse posterior tempore , didura - 4 p ia. tione tuo effetu ; natu quoad et se finis cst quid viti. - , mum. & propterea si ius non causiat secundum talet ile, sed tecundum esse intentionale.ut dictuna est,ex. reliquis eausis. e meiens si agit per motum .darati ne praecedites sectum; eum enim principium motus ῆι Mi de ec essitate raecedat terminia n. motus duratione iq od urcei Ie est propter suecessio hem motus. nee' in post: t este principium motus, vel initium si te causa ad producendum mouente necesse est , Ut eausa mouen a uid producendum . praecedat dotatione a. quod ab ea producitur, si vero agit sine motu Ligeis cti s ili: is ocreii et Iesi. il atione eum it o.vt patet a ripleii docere lite tui . i s vel solis ι ω idem .eenduta, de materia , quando recipit em dum petino tum productum nam cum prius recipiat motum.
l quan es tectum. debet prius duritione illi praeex: stet re, iecus vero, quando recipit illum sine motu: formax ero est idem eum enectu . agens enim per actionem tenuit ad inductionem formae in inateria. Et ex his nal ter ad argumenta. VAd Lemam quaestionem dicendum. quod eausi est prio cognit. o ne inrel:eetiva. quam e ctus ii Iudentin est prius c. g. .i ione intellectiva, quod e la est s. meti lipilus lini p.ictet, ut dicit philosepitus s. inet. ω6. & q-7 33 ratio cla . quia si ut res est pet ca prin. ipia.& petitia ab intollecti oscitur ptincipiaainem constituentia rem, & in illam influentia, habent rationem caulae proprie sumptae. ut dictuna est & sic tet ad primum. lAdsecundum dicendum qiiod .ctim causa dicat relationem principij, & ordinein prioritatis ad ei clum,duo ponunt in causa considerati , ordo ad esse- q. a. .ctum.& subiectum huius ordinis. quod est entitas i& p p q eii e causis,in quo sundat ut vitius eausativa eausae '& ordo eius ad effectu indisi primum consideretur, causa, di caulatum sunt simul cognitione sieut x natura .n1 q ste relativa sunt aut natura.&cognitione, ut dictum ροῖε*st est: si vero eonsideretur secundum,causi est prior eo . V L Veragm . o ne intelle strua , secus vero sensitiva, nam ali. I, quando effectus secundum se usum est notior . alia&M 3 quando cauta,ut dictum est.
TIdetur quod causia particularis in actu n5 simul v i ζ, de lac ii sit eum sm ess cstit. Eadem enim est ratio causem actu adessὸcti, in actu.&eauis in no '.'
tent 1a ad essectani in potentia; sed caula in no entiaec effectus in pote .lia non ς.nui sunt & non fiunt. vi patet in selemia, Se icibili. crgo nec causa in acta simul est, Fc non est cum effectu in actu. . P REAa ΠΩn seu Pra remota invia remo--L. uetur effectus , nam remoto aedificante remaner aediticium.& remota actione ignis remanet calor ab
82쪽
igne productus in ligno , ergo causa particularis in actu non simul est,&non est cum suo essectu.3 Praeterea potest poni causa in actu , At tamen impediti egistis.ne sequatur. vis quis emeaeit et velit ' aliquid.& ab aliquo impediatur, vel si ignis calesa.
eiat ad introducendum calorem.& superueniat eausa impediens. . Me Dra. Praeterea Deus est causa semper in actu,nam eius i .ut is actio est eius esse quod semper manet,& tamen non lsmnis eius essem s semper manet, ut patet, ergo
eausa in actu non sempet smul est, & non est cum suo essectu.s per L . 1 Praeterea grauia mouentura generante, dc proiecta a stoliciente. ut gieit philosophus 8.physatit. 31. dc tamen aum mouetur graue , vel prolemim, potest non existere generans. de proiiciens, ergo
non necessario sinui actu esse debent mouens , &
Seg eonita est. quod philosophus s. mei. t. 3. & a. physi. 3 . dieit, quod eausa actu simul est, de non est eum essectu actu. Respondeo dicendum . quod , quia potentia, &actus diu et si fieant hab)tudinem eausae parti e latis
ad effectum ideo alia est causa particularis in poten ita, alia in actu. de illa quisem non semper remouetur eum effectu domus enim, de aedificator, qui est eausa illius inhabitu . de in potentia . nons mul eor. rumpuntur , haec vero simul est, Ac tollitur eum suo
effectu: nam si t non Dotest aliquid actu aedis eari . nisi si ama aedificans . ita non potest aliquis actu esli' didis eatis uiis staetitia . quod didis eat ut: eausa enim est actu pereausalitatem, ut dictum est, qua posta,
tamquam sundamento, ponitur relatio inter agens, de eitectum ratione cuius vitumque smul est.
Ad primum ergo dicendum.quod aliud est seientia in potentia . aliud scientia secun/um habitum, nam scientia seeundum habitum potest actu existere, deseesse essectus acto , at scientia secundum potentiam
non gum ediistit. sed potest existere. hic autem nomi ne effectus in poletia intelligitur id.quod potest esse, lde causari, ea nondum causatur de nondum est, sicut lia omine causae inpotentia intelligimus id quod non ldum est sub actu eausandi. est tamen in rerum natu lra,vt patet inexemplo aedificatoris, de aedificantis. ut ldictum est.quomodo sumpta causa in potentia simul lest eum essectu in potentia.
Ad seeundum dicendum . quod aliud est loqui de lp iora. essectu in actu , de de essectu simpliciter, seu seeun ip dum substantiam sumpto ; nam si loquamur de effectu in actu . verum est causam in actu simul po
ni . de tolli eum suo essectu in actu . eo scilicet modo . quo est causa ;nam s est eausa essectus tantum in geri causa rei in feti est simul eum te in fieti,causa vetorii in seri ,& in esse simul est cum te in seri de inesse a is enim ignis calefacit ignum lignum actualitet lealest.& s ignis non calciacit, nee lignum eatefit &e eontra si vero loquamur de essema simplicitet. in
quibulam contingit, quod te mota actione e scien . lii tollatur substantia essectus, scut in his, quorum esse est in fieri . . et quorum causa non solum est esse cliue causa sendi. eg etiam essendi. ut patet in lumi ne a sole prosucto in aete quod statim cessat remota illuminatione. in his vero. quorum causa est tantum sendi remota actione catis non tollitur essectus, sed t
Tah.- rans, Ad tertium dicendum , quod tune posita causa in J M 4. actu ponitur esse hos in actu. quando cauta est natu .ralis. de non voluntaria,& quando est eausa naturali. pet se,propria,&suiniens, seu completa, de non illa
in D: y''Ad quillum dicendum,quod in actione Dei,qua
res producit, duo est eons delare, ipsim substantiam operationis,& ordinem ad effectum: substantia ope rationis, cum si diuina essentia. aeterna est.nee potest non esse. ordo autem ad emetum dependet ex voluntate diuina; ex qualibet enim actione facientis non sequitur essectus , nisi secundum exigem iam principii actionis , seeundum enim modum caloris ignis calefacit. Vnde . eum prineipium factorum a Deo sit voluntas, secundum noe in actione diuina est Ordo ad esset hum. prout volsitas Aeterminat: de ideo quamuis actio Dei eeissare non possit seeundum suam substantiam. ordo tamen ad essed iam cessare potest, s Deus vult. Ad quintum dicendum quod movens. demotum q 3 depol .a debent esse simul , vel dum durat virtus impressa amouente, ut patet tu motu grauis .& leuis: vel quantum ad principium motus . non autem quantum ad totum motum,ut patetis: oroiectis.
Vtrum causis miser δε responHas e finissuma fatis, o casi parricolari particulans. VI/etur quod ea usae uniuersali non respondeat p.mei I fessectus uniuersalis di singularis Dicit enim
Philosophus p. mei. c. p.quog actiones sunt circa sinis gulatia.&quod lingularium sunt omnes generatio ianes Argo non dat ut essectus uniuersalis , qui responadeat causae uniuet ali., Prat θtea impossibile est . quod idem generet seip- et e ro.qsum. sed id sequitur, si datur esse hos uniuersalis res .depol.a. pondens causae uniuersali, nam si Petrus. ut homo a s p.
generat Paulum . v t hominem .ereo generat omnem
sominem. & proinde etiam seipsum . naim sub uni uel li specis eo continent ut omnia singulatia , cum q.s londe illic prae 3 ieetur, ut dictum est . ergo salsum est, quod eausae uniuersali respondeat effectus uniuersa iis, de particulari partie laris.
sed eontra eii quod Philosophus r.phys t. 39, di- ,-t1 ι
est, quod causae generales sunt causae genetalium es. 'pyy ehum .de palliculares particularium. Respondeo dieendum . quod causis debent proporis . . tionaliter respondere essectus, unde sest eausis in potentia respondent essectus in potentia, de causi, in actu esse ius in actu ita causis generalibus debet tecpondete essectus generales. 5: singulatibus singula res . vi nimirum statuae causa sit saeiens statuam , de huiu, statuae hie statuam faciens.
Ad primum ergo dieendum . quod licet singulatia p-ς.
per se generentur: uniuersalia non nisi peraecides, in quantum hoe singularibus competit, homo enim generatur hoc homine generato, & smiliter hie ho mo generat per se .per aceidens autem homo, qua te nus id eonuenit huic homini, tamen . ut esseetias resipon/oat causae . sicut generat ut hic homo, di homo, ita generatis debet esse hic homo. 8e homo. Ag seeundum dicendum , quod cum dieitur homo generate hominem,& hie homo hunc hominem , in p.rerib i io. prima propositione terminus homo non sumit ut pro niuersali, secuudu quod est in intellectu . atque adeo
Geundum quod est geniis. sed sumitur pro uniuersa. li. secundum quod est in sngularibus, illi enim se sumpto. scut tribui potest aliquid ratione ipsua na
turae uniuersalis, ut cum tribuitur ei aliquid, quod adessentiam eius pertinet,vel quod consequitur principia esset talia ipsius, ut cum dicatui,homo est animal,
83쪽
homo est iis bilis. ita prirest tribui aliqui A ratione singulatis. in quo inuenitur, ut cum tribuitur ei alia quid , quod pettinet ad actionem indiuidui, ut eum
dicitur. homogenerat, homo generatur, homo ambulat, homo mouetur, nam actiones sunt supposito
tum,& sntulatium .& circa singularia versantur. &T b.va Lo iune non seqisitur quod li Petrus. vi homo generath i. h.' paulum. ut hominem, generat omnem hominem. sed tantum individuum . cui conueniat esse homi nem . & pei se producit illud, per acci gens vero hominem, ut dictum est.
uestem, I idetur idc,ra sun ero eo riui tum restro lecta L. t. V non possit, Dicit enim P bilosophus e. de oppos.& 1. degen. t. o. quod a priuatione ad habitum non dat ut testies fit 1:sed scires ut talis reglcisus, si idem Dii. inreto corruptum rediret, ergo idem corruptum nu-
. ... 1 IPraeterea dicit philosophus a de e n. t o. quodq ap.q., quaecunquu habent speciem corruptibilem motam,
at g. . non reiterantur eadem numero sed talis est subitati Laret,quae corrumpitur . ergo corruptum idem nil mero redire non potest.
i, de atiis c. quod iidc eadem sanitas numero, nee idem numero motus.nec idem num cro terminus redite possunt,&si redibit motus, suturus quidem ellidem specio, sed non numero unus, dep.deani. t. l contra asserentes animam posse moueri motu locali. inseti tamquam absurdum quod inde sequeretur idem numelo ani mal mortuum resorgere. 1 e arg. i, at praeterea impo molle estigem esse numero. iii,
a d. . . q. p aliquod essentialium pilii ipioiuro idem num et o i' 'ig ε esse non potest .seg per cotti prionem tei substantia ' lis puta equi .vel hominis, plura principia essentialia illius in nihilum tet . unt, ureorporeitas . & forma lmixtionis. quod aut elo reἡ in nihilum,idem num e to resum non potest: po ius enim et it nouae rei erra tio quam ei utiem repa Iai: O .ergo idem numero eor ruptum redire non potest. 1 est. e. 26. s i aeterea quod non est continuum .igem numero AEq. a g. esse non videtur,quod quidem non solum in magni.
tudinibus. de motibus manifestum est . sed etiam in i qualitatibus,& sol mi , si enim post sanitatem aliqui, litissima tu siletato sane tui, non redibit eadem sanitas numero manifestum eli autem .quod per corruptio- lnem esse telaunit ut . cum correptio sit mutatio de iesIe in non e se, impossibile est igitur, quod esse rei
corruptae idem numero rei ter iur, qua te neque erit eadem res numero .quar cnim sunt eadem numero,
secundum elle sunt idem 6 Pi aeterea dicit Philosophus in lib.deant quod non
qn Maia ι est eadem statua numero . quae destruit ut, di de eode s a te confieitur .ergo pari ratione res . quae corrumpiis S i ' tui .norierit eadem numero cum teparata. lj piae tete a ubi est alia. 3calia humanitat, non estibia , s i. idem num ei Ohoino .sed si idem homo coraupiustiti meto teditet. non ellet una humanitas,sed duae . nam humanitas tela tat ex coniunctione pari iuva; sed non ipotest eadem irυ to coniunctio semel corrupta te-ldite quia uerat lentitati opponitur, iteratio enim numerum impo i,identilas autem uni item. quae ise non compatiuntur; in tepatatione autem tei eor- lruptae, si erat composita, ut est homo, coniunctio it. . i
tur . ergo hon est eadem coniunctio, di se nεe ea dem: humanitas nec idem homo. l Sed eontra est quod fides docet resurrectionem a .l hominum fututam, ut patet Iob. s. sed resurgete est a F, , Pt secundum Augustinum S ge Trin. e. t. eundem nu. r. si mero homunem.qui erat vivus reuiuiscete . vel se coatratu .
numero,quod antea surrexit,ergo idem numero hol. ς' - prum potest re8ite.
i 1 praeterea dieit Philosophus 3 phys. t. r. quod
si quia perseuerat insanitate per totum diem , ea dem numero est sanitas,quae fuit mane, & quae est in meridie, vel sero . ergo similiter si quis deficiat a si nitate.& iterum illam recipiat, secu ida ianitas remis petata potetit esse eadem numero cum initate prius habita. rq praeterea cc trupta forma remanet in materia pria q. tiauatio ipsos: sea priuatio est principium mutatiotii, si ut dictum est .erso corrupta forma potest pet natu 1 '' lcm mutationem eadem numero redire. ά. φ ι praeterea dicit philosophus P mei .c. s. non semel p. dicit 3 neque bis . neque raro easdem opiniones iteratri ρ, ista esti in hominibus, se .l in unita es, ergo idem nu . mero essectus potest redite. 3 Plaeterea ubi est idem agens.&eadem matetici ibi a mei. est idem essectus, ut dicit philosophus 8. mei t. n. α 'φ .
II. met. t it . sed. naturaliter po sunt concutiete id magens numer .dc eadem riz mero materia, ergo Da.
t turaliter potest produei aderi anmero eis diu, Respondeo dicendum,quod natura non potesti laena numero corruptum redire:cuius r. 'i, est, qui ι c ti neque id potest fieri perulium agres naturale utat hoc non potest ha usmodi corruptibilia sine morul reparare, motus amem, dcoctio interrupta non est una,sed plures: neque per n tuIam ipsus eorruisti. l quia naturalem per operatur per aliquam formam quod autem habet formam, ram est, uuile nihil siem sum generare potest. ea generat aliquid aliud sibi si l mile secundum speciem : cum vero corruptum est formam amisit, quae poterat esse actioim principia
unde operatione natur ae quod corruptum est, idem numero reparari non potest : potest autem reparari diuina virtute, si quod corruptum est erat res perma. nens, tum quia haec Vistus, qua: res pros ura i in else. IIa per naturam operatur, quod absque ea effectum producere potest .vnde cum mancat cadem et a res pectu rerum corruptarum , poterit illar in integruinreparare: tum quia diuina virtus potest huicit incidi corruptibilia sine in otu reparare, quia in eius pote state est producere essectus siue motu . seu t&sine fi lia mediis ea viis secundis. Si autem quod corruptum est erat ens suci essivum, cuiusmodi est motus tetripus& similia neque per diuinam potentiam potest corruptum idem numero reparari : cum enim horum unitas in tui ratione habeat durationis eontinuitate talium interruptio directe contradictorie opponitur unitali eorum secundum numerum 2 ea vero . quae contradictionem implicant,non continemur sul na. mero pol sibilium Deo, quia deficiunt a rasoti e entis,& confirmatur, quia ad identitatem nil melicam enistis successivi. seu motus. requiritur . qucid non inter rumpatur s. phys t. t.dc prius in t . ψ.di xerat , quod idem elimotum e te continuum.& eile vuum: lerequiritur unitas temporis ad unitatem motu . bt eos s phys interrumpatur,vel corrumpatur,timpliciit quod idem
Ad primum ergo dicendum . quod a priuatione ad habitum non datur reetessu, per tia tutis .i sue 'μres, secus vero per diuinam virtutem . ut dictum '
Ad secundum dicendum , quod Philosophus lo-i quietur
84쪽
, quitat de iteratione . qnae si per motum, vel muta ii , .il . tionem naturalem ;othendit enim disserentiam iti talionis, quae est 4 generatione , corruptione ad leti lationem,qua est in motu caeli. quia caelum per lmotum loealem redit idem numero ad pi incipium motu . quia habet nabstantiamincoirrupti Ditem mo tam : sed generabilia, re cor cupiihilia perueneratio item te leunt ad idem specie . non ad ιdem numero. quia ex homine generat ut semen ex quo sanguis. ex quo deinceps, quousque peruentatur a d hominem. non ad eun iem numero sed specie: & ex igne sene. ltatuta er, ex quo qua, ex aqua terra. ex terra ignia
oon iam numero, sed specie. vnde patet. quod latio induta fecundum stulosophi intentionem non est ad propositum.
. Ad tertium dicen flum . quod philosophus i. physii: ..ι. loquatur de iteratione . quaesit pei virtutem naturae. in primo Vetti .leant .loquitur Philosophia, ae repa- iratione per ammae vires. de contra eos, qui dicunt animam esse in corpore,tamquam in loco, leuino. lsi. 5e intrare . 3e egredi aliquando . argumentatur. quod inde sequi retur mortua de numero animaliusecurisum naturo narcsurgore. quod est impossibile., iii. Ad qυ attum dicendum , quo a nullum plincipioru iessentici: una ho Q iis . vel equi per mortem omninoeedit imiihilomina .ia si lo uamur de equo. forma substantiali it:. at riso est aι nihilata . sed coiiupta. l
arvinae numero ad eandem materiam numero homo leti & vnus nume. o reparabitur. Corporeitas autem
duplicii ct accipi potest. primo secudum qisod est sor. ma substantialis corporis . prout in genete substantiae colloeatur. & se corpore itas iuscunque corporis nihil est aliud . quam sol ma substantialis eius, securi. dum quam in genere.&specie collocatur,ex qua debetur rei corporali, quod habeat tres dimentiones. Secundo aecipit ut corporeitas prout est sorma acci dentalis .seeundum quam dicitur corpus. quod est de s genere quantitatis, de siet corporeitas nihil est aliud. lquam ires dimetisiones, quae corporis rationent con
ilituum,etsi igitul haee corporei 1a . in nihilum eedat. lcorpore humano corrupto. tamen impedite non po test quin idem numero teparari possit eo quod cot-poreitas ptimo modo iumpta in nihilum non cedit sed manet in equo autem licet non maneat, sed corrumpatur per diuinam tamen virtutem reparari potest . cum matella illius eadem numero permaneat.
Et similii et forma mixti duobus modis accipi potest. uno modo pro forma sub antiali corporis mixti. de se elim in homine lion sit alia forma substatialis.qua anima rationalis non potest dici, quod soritia mixti, prout et forma subdaticialis, homine morientecedat in nihilum 8e in equo forma mixti lieet eortu salui tamen teparari potest per diuinam virtutem, ut dictum est. Alio modo dicitur forma mixti quali.
rat quaedam composta . 8c contemperata ex natatione smplicium qualitatum . quae ita se habeat aὰ sol mam substitiit alem eo opotis mixti. seut se habet' 'itas simplex ad formam substantialem corporis timplicis, via se si forma mixtionis se dicta in nihi
tum eeἡat per corruptionem tei,non praeiudicat uni tati ipsius tera: ata. 'Ad ' intum dieendum, quod matella, Ssormae lis unum est cile , non enim materia habet esse in actu lnisi per sol mam. Cum ergo tu homine aluina ratio- lnalis remaneat . 1 in allia animalibut eadem na ro,per ἡiuinam virtutem redit idem omnino esse ue meticum rei corruptae.
Ad serium gicendum, quod A ug. die t eontrarium. 13 3 vult enim si statua reficiat ut ea eod8in aere . quod si p , a 'eadem numero Nihilomino tamen die edum . quod . , di statua duplieiter eonsderati potest, vel secundum quod est substanni quaedam,vel seeuridum quod est artis ciale quoddam i& quia in genere substantiae ponitur ratione malediae, ideo si consid retur seeundum quod est subilantia quaedam, est ea flem numero statua. quae ex eadem inaletia Araratur, sed in genete alti fietalium ponitur secun flum quod est forma. quae
est aceigem quoddam δε transit trutila e est ructa . de se non redit idem numero, nec consequenter eadem statua numero si indiliolutione compositi substantialis aliquando sorma manet, ut in homine, de ideo eum remaneat eadem cum materia. potest idem numero homo eorruptus per divinam virtutem repara ii quod s sorma non manet, ut in alias animalibus. sol ma destium potest per virtutem diuinam repa rari, qua reparata.tepatiabitur etiam pet eandem virtutem idem animal nuineto.
Ad septimum gi endum . quod de humanitate, de de qualibet forma totius est duplex opinio . Quidam 4 d. lq pienim dicunt , quod ideiu secundum rem est so ima p q . d totius de ivrma patris. sed dieitur soria partis, secti dum quod perficit materiam forma autem totius, secundum quod ex ea tota ratio speciei consequitur.3e secundum hanc opinionem humanitas, , et equini tas in equo secundum rem non est aliud , quam ipsa ima substantialis.& 1ie cum essem anima vota na-l:s in reparatione hominis retuniatur, eadem numeto erit humanita . . Ad etiam post mortem manet, quamuis non sub ratione immanitatis . quia ex ea composium rationem speciei non consenuit ut & s. liter in reparatione equi a Deo secta , eadem numero sotma substantialis pei ipsem reparata . idem numeto equus reparabitur. Alia est opinio Auie. qua verior videtur, quod forma totius non est sotrina partis tantum . nee sol ma aliqua alia praetet formam patri , sed est totum retulians ex compost: os. e sotia mae, Se materiae, comprehendens in se utramque dei die forma totius essentia. vel quid gitas dieitur. Quia ergo in reparatiove hominis idem numero corpus est μ' eadem numero anima ra tionalis de necessitate etiam est eadem numero humanitas. Prima autem
ratio probans diuersitateira humanitatis suturam inreparatione hominis procedebat . ac si humanita esset quaedam alia forma seretueniens fornix,& ma retiae .quod est salsum. See unga etia latio non potest identitatem humanitatis impedite, quia coniunctiosgniscat actionem .vel passionem . quae quamuis statuetia non potest impedite identitatem humanita tis quia actio.& passio. ex quibus erat humanitas,nosunt de ei irata humanitatis; unde eorum diuersias non ingue it diuet statem humanitatis . constat enim quod generatio, & reparatio non sunt idem motuurium et O , nec tam en propter hoc impeditur identitas reparati, vel resurgentis. Similiter etiam nee im peditur identita, humanitatis . si accipiatur con iunctio pro ipla telatione . quia telatio illa non est de ellentia humanitatis. sed concomita luceam. eo quod humanitas non est de illis formis, quae sunt compositio , de ordo . ut dicitur a. phys t. i. scut sunt formae artificia torum . unde existente alia compostione nunteio non est eadem nullaeto solam a domus.
Ad ptimum 1. p. dicendum . quod hoc obiectum iis e
tantum probat per diuinam virtutem posse corruptum idem numero reparata.
85쪽
86 prima Secundae Part. Sum. Philosoph.
a.d Ag tertium dieregum,quog in composto substan. Respondeo dicendum, qnod naturaliter itii possυ' 44, . i ' ι ς' ti Hicci rupto non temanet eadem potentia. de inest. I le est, quod eiusdem rei sint plures causae eiusdem cit' at ii natio naturalis ad eangem numero forma substan id in is,totales,l: adaequa te concurrentes, secus vero. 3 qi tialem. sea ad eandem Aecie, sed temanet tantum i s snt,vel causae per accidens vel cause per se sed di 'potentia obedientialis seu inclinatio ad eandem nu uersi ordinis, vel subordinatae , vi nimitum se, si meto formam secundum ordinem diuinae prciuideri, causa prima, altera secunda. vel una te mota aliet tiae, & per consequens non remanet eadem numero proaima ; Vel si ita se habeant, quod neutia iii eius, priuatici formae, quae praecessit. nam illa non fuit ad i illam formam numero ut se, sed ad formam in spe.
Ag secundum dieendam. quod non est smilix ra
s sufficiens. sed utraque coniuncta, lacui patet in mul l tis trahentabus navem; ratio autem huius est, quia abi agente perfecto patiens duci tui in esse persectum. quo habito aiota remanet in potentia ad suscipieti.
tio quia quandiu l initas manet, licet vatietur homo ' dum aliquid plus, agens autem totale est sussi ethiiii seeundum illam . ut pota si fiat magis, vel minus sa- l virtutis ad producendum totum estectum, quate , nus,non intercipitur esse sanitatis. sicut intercipitur, rerum agens torale omnino supersi uel ennihil authmquando totaliter corrumpitur sanitas , & iterum l datur in natura otiosum, di superfluum ; viiii, enim postea reparatur. l actus, qui Uno agente expletur . non progredittit a Ad quatium dieendum . quod illud dixit philoso spluribus agentibus simul , sed actus multipli ea itii id iphus seeundum opinionem suam , secundum quam multiplicationem agentium: unde.&Philosophi viii qci ili: putauit mundum . de geκetationem hominum fuisse orbi non attribuunt nis unum motorem. prae etes a ip i . ab aeterno hoe enim posito mam festum est quasdam i quias plura agentia totalia producerent eutidem niti εο a
mero effectutii, sequeretur confusio operationum qu X quodammodo etiam redundaret ineon sibhε 'virtutis δε essentiae a m ii, quia inductione hoe patet in omni genere causa ru. quia una est forma proxima unius rei.& unum est proximum mouos. licet possine esse plures motores remoti . terum supernaturali. tet potest idem numero effectus procedcre a duabus - .causis totalibus. Se ratio est , quia hoc non implicat. neque enim confusio operationum . de superfluit, agentium . quae inde sequeretur.at suppe poteti talem contradictionem. 5e impossibilitatem respectu po-
ordinis, totalitas adaequare concurreAtibus. opiniones. & attes a quibusdam certis temporibus incaepisse.& oportet Aicere. Quod multotres, vel magis infinities fiunt destituta propter bella , vel alias
eorruptiones,&iterum reinuenta.
Ad quintum dicendum , quod per naturae vites potest idem essectus restitui . non tamen ideira numero, sed specie, ut dicit Philosophus 1. degra.
t dictum est,seut Deus per duo instruimenta stimeten
tia &totalia potest effectum eundem numero l 1pet. naturalem in anima producere, puἰagratiarn, vidi
t det ni quod idem esse s numero produei numero calorem demum, quia sicut in consecrativis 'possit simul a duabus eatisse ilicientibus . eius- bus eandem numero hostiam est uua num ro eonsi. . ,. m ordinis totalibus, de adaequare concurrentibuς. t cratio, quia omnes habent intentionem unam eo , Hoc enim nullam inuoluit implicata onem contradi. secrationem faetendi .iaec aliqui bini tr. Quod factactionis 1 sed illud tantum est impo uibile Deo . quod est . quia omnes consecrantes reserunt suam inteneontradictionem inuoluit,ergo potest idem effiatus tionem ad idem numero instans temporis ita
numero producia duabus causis essicientibus totali. causae efficientes possunt intendere ad .num P eui, L h ,. 4ζm ς ει ι a D num producendum, neque actum . . a Praeterea eadem numero gr tia bapt/simalis potesti astent, si intentionem dirigant ad idem numero is S in anima pueri e emue produci a duobus baptizati l stans. tibus puerum eundem , εc eadem numero consecra-l Ad primum ergo dicendum quod nulla implicitiotio eiusdem hostiae neri potesta duobus sacerdotibus, contradictionis interuenit in productione eiusdem Usupet eandem numero hostiam verba consecratio. t num et o e rictus a pluribus catiis totalibus ut Irus profere imbus sed duo baptizantes, & duo Sacer-hctum est. 'dotes eon erantes habent rationem duortim effi- l Ad secundum dicendum , quod ii cuilibet bati iiram ι stretis min-6- rans vel consecrans operaretur in virtute propria I. p. raret,&consecraret altero remoto, ergo idemnu superstuerent alii celebrantes , de baptirante rinci ip mero e Sectus potest producia duobus totalibux sum cienter baptizante , vel eelebrante, sed homines agentibus. l non baptitant propria virtute, nec contieerant in nery a. . p. 3 Praeterea pol sunt plutes angeli mouere Vnum la- sona proptia . sed in virtute, & persona Christi i
itaen uno loco es ; hoc enim unus est. vel dic, quod natura Cr non potest Σ . .
.. , 'est angelo esse in loco . Operari circa corpus motum s ni mero effectus produci a pluribus agentibus totali
loralem , ves quid simile, sed pluresangeli respectu bus, secus vero supernatura r. quomodo p d
eiusdem motus se habent per modum agentium to- tur eadem mam ero gratia baptit malis in baptitato talium , quia quilibet posset talem motum emeete & fit eadem numero consecratio a pluribus cele. sane concursu alterius. ergo idem numero esse s i brantibus. ut fictum est. potest produci a pluribus agentibus totalibus eius. idem oldinis. brantibus. ut dictum est.
Ad tertium di eundum , quod naturalitet impossi ea A , . t hi leci pliare ani elos in uno loco elle . lea moti Sed contra est. quod Plillos hus s. met. tr. Na. t idem corpus numero,quia cum uniuscuiusu ue vities phys 3 o. dieit, quoa impossibile est eiusdem esse-rst sussiciens ad mouendum , suptissile potiti ut alie .ctus esse plures eausa sper se, eiusdem generis, &or, i rum mouens, et ponitur operationum confusio rima, et duas eausas eisicientes. μ
86쪽
i ab Adomo inaici tuti egetat. Respondeo pronomen quoi d. a. ast illud non facete de in onstratione tu perIonalem , sedi simplicem . sicut dieitut , hie herba ereteit in hortoi meo . vi intelligatut niti l aliud significari, qudimi quod saluandi ab eo nascerentur,qura nullus nasceni do ab eo ita heret damnationis eausam non enim Do i test diei, quo ρ iidem homines numero nasceteririer. l qui nunc nascuntur,mani se alim enim est, quod noni potest eri idem homo numero si ab alio patre , velli matre nasceretur.
Vide ut quod idem emtimas numero Produci i ,s si .
possit ab eadem causa effciente diuello tem
Videt ii, quod idem essemi, numere pro duri possit a diuers eausis e meientibu , diuelso
tempore. Fieri enim potest,ut vi a numero actio sua duobus aetentibus totalibus in eodem instanti, vidictum est . ergo poterit eadem numero ess, a duobus a ni bus diuerso tempore. posio quod ab uno nongum suerit egressa. de consequenter poterat idem Dum ero essectus procedete a duobus e scientibus diuerso tem pore. x Praeterea unus & idem numero si ius. qui est ab uno patre potu rigenesari ab alio patre diuerso tem .pore dicit. n. D.Crog .inoi. quod si A latra non pec
easset. illi, qui nune ρει Cbi reum salvariti sunt./b pore. Dieit enim Philosophus s. plix t. ;7. quod si illo electitia lectent uti condat au. cm, ex his, qui, perseuetet per tot 1in diem insanitate . eadem nunc lason ut .multos esse qui cc :ornicatio e . t est numero sanitas , quae fuit mane. &quae est seto, kid i aduli et irina cumiit quicum D. iii onsuissent Ad - l eisto eadem iam tax numero pio duci potest a causareo non pec ante . dicendum est, quod nascit uti i essiciente E: uerso tempoia , nam causa eonset. ess u ex aliis patentibus boris ergo idem effectas j uans ad causam e eiei item spectat , de conset-nu nec po .e i produci adiuetus causis e ficientibu i uatio quaedam actio est aliquid eviciens . eum sit diu et so tempore t efficax. Sed eontra est Ecclesiastici '. dicitur, memento , 1 Praeterea dicit philosopbus 8 met.t ra. quod ea. 3 mihi η. quod nisi per illos patrem scit. & matrem , de qui- dem materia ex. 9enie , di eodem agente fiet idem hus immediate ante locutus fuerat , natus iaosa numero e sectus, sed potest Querso tempore esse ea fuissei. ' l dem numero materia,&idem numero agens, ergo 1 Pra terea actio naturaliter multiplicatur ad mul, idem numero essectus potest lieti ab eadem causa es. tiplicationem asontium. Ac quae ab uno ploscisci. I ficiente diuerso tempore. tur, noli potest ab alio progredi, ut dilaum est . sed Sedeontia est , quod philosophus s. phγs t. ivnus essectus petunam actionem producit ut . nam dicit, quod ad unitatem motus requiritur uni omnis achio naturae terminatur ad unum. ergo idem las temporis . ergo ille mcitus. qui fit uno tetrapo emct is non potest esse a diuersis agentibus diuerso re non potest esse idem numero . qui fiet 4t alio em tempore. pote : quate neque idem motus numero fieri potest Respondeo dieendum . quod naturaliter non diuersis temro,ibus. potest unus essεctus numeto produci a duobus agen Respondeo dicendum, quod idem numero est in tibua diuerso tempore. & ratio patet ex dictis;s enim i ctus non potest naturaliter ploduci ab eadem eatisa unus essectus nai ut Ii:et noti potest produci a plu- l e sciente diuerso tempore; ratio est, quia causa eff-ribua causis totalibus simul, nec poterit a pluribus i ciens naturalis vel agit per motum. vel sine motu . si diueso tempore ; ideo enim naturaliter illud est i agit per motum , sicut idem numero motus non 3 impossibile. quia cum vnuiti agens iit sussiciens ad j rest heii diuei sistem polibus. quia sedion esset unus essectum alterum esset supelssuum , at similitet fu i sed plures, ut dictum est. ita nee alle motus . qui uncipei fluum esset unum agens . si alterum agens pollet tempore fuit. potest idem numero esse eum eo . qui alio tempore piodurere essectum illius : supernatu. ltalitet autem potest id fieri , sicut feta notest. vi eadem numero actio simul procedat. & consequeri et idem numero effectus a pluribus agentibus, vidi. tum est. Ad primum ergo dieendum , quo ὁ obiectio procedit deessectu eo lem numere producto per vir, fieret alio tempore. i vero agit sine anotu . sicut idem . . . . numero essectus potest conseruati pet aliquod tem - pus, non tamen posset esse idem numero . si fieret diueis, instantibus, ut dictum est,quia sie effent plurea numero emistus, ita nec idem mimeto emctus emepotest . qui fetet uno tempore, si tunc non fiat, sed xlio tempore: dei iam asu festum est, quoa idem nu- tutem supernaturalem.quod concedimus.ut dictum meto esse ius pro duei non potest ab eadem causa es. est. ficiente diuersia temporibus. Ad secundum dieendum . quod naturaliter non Ad ptimum ergo dicendum, quod non est smilia potest virus filius generati a duobus patribus diuer-itatio, quia quan liu finitas manet. non intercipitur apbγG. εἰ lo tempore : Mad auctoritatem D Gregor. dicen- elli ianitati A. ideo est eadem munero sanitas, sed sAum . quod sensus eius est , quod s Adam peccas. feret sanitas ab eodem ingluet sis temptatibus, intelset. soli electi ex illo nascerentur, quantum est ex ra- ei peretur esse sanitatis . & se non esset una numero Done originis, quia ipse in filio non transtulisset oti . sanita, sinate peccatum . non autem qua utum ad demon- Ad secundum dicendum, quod philoso lius tan. astrationem personalem,quia aliae personae essent ho- tum dicit, quod eadem materia exis: ente contingit minum . qui saluarentur. QuΡd si dicas D Gregor. l diuella fieri propter mouentem causia n.vel quia est uti pronomine demonstratiuo , ait enim quod hi, i alia,& alia caula mouens, vel quia est eadem liabens
qui nunc pet tedemptorem siluausi sunt . soli electi l se ad operandum diuelsa diuersi mode.
87쪽
88 prima Secuncta Partis Sum Plii losoph.
post considerationem de causis per se , se .
quitur considerandum de causis per acci
- . a quod genas causa reducantur fortuna , O
iis in rebus naturalibus. 9 Unde oriatar ne sitas is resu naici libas ram quam ex cano proxima exsine an vero ex aI.i ea s.
An dentin foriana, Cr casus. Videtur quod non dentut rtuna A por
tuna enim, & casus ponuntiat ut sint cause per Tab. .causa aeciden, sed eaosa pet accidens non est eaula vilius ess hctus, qui, omne, quod fit. habet causam per se, ergo nullus essectus est a fortuna in casu in per con sequens nec datur fortuna,nec casus.1 Praeterea omnia , quae dicuntur fieri a casi, vel fortuna, inueniuntur habere aliquam causam deter minatam . aliam a fortuna:si enim aliquis venien 1 ad tum inueniat aliquem hominem , quem volebat muenire, de quo tamen non opinabatur ante, quod esset eum inuenturus, dicimus quod inuentio illiis, hominis est asottuna .sed huius inuentionis causa est voluntas emendi, propter quam iuit adseruio . . bierat ille que inuenitq& similiter est in omnibus aliis. quae dicuntur esse a fortuna, quia habent aliquam aliam causam praeter sortunam , ergo sortuna non vi. detur esse causa alicui ut rc consequenter nec aliquiderit, quia non ponitur sortuna, nisi quia tenus ponun tur aliqua esse zib illa. 3 Plaetet ea si fortuna aliquid esset, in conuenien evidetur, quo 3 nullus antiquorum sapientum, qui de tetminauit de caulis generationis, & corruptionis,
aliquid determinauit de fortuna ; sed vere nullus iquid quam determinauit de illa. ergo signum est sor.
4 Praeterea effectus habet smilitudinem cum suaq p de 3 o causam uia omne agen, agit libi limite ; sed quae di-' - cuntut fieri a casu, vel fortuna . nota habent smilitu.
γ' dinem cum illi; .ergo fortuna . A casus nullo modo sunt causa, & conlequenter non sunt, quia non po. . i nunturnis ut sint eausa aliquotum.
pHii., ι 3 Praeterea posta lassicienti causa necessatio sequi.
l ctus erit per accidens' per consequens nec erit sor.
tuna, nec casus, quae ponuntur ut situ causa entis peti accidens
6 Pi aeterea quod est ordinatum ab aliqua causa. noest casuale, S: Iortuitum :seg omnis essectus est ordi. natus a Deo per suam prouidentiam , ergo nullus es . 1 sectus est fortuitus. vel casualis.l sed eo nita est quod Philosophus 1 phys. t. o c. 1' met .a.t. in ii mei.cap. I. inter cau Ias pet aecidens ponit Artunam & ea sum. x puid ri Praeterea sicut quadam sunt semper, ut cirtus se i iis,quaedam stequente vi quod homo nasea tot rieu. -3l latus;ita quaedam sunt ut in paucioribus .ut quod ha-i cito nascatur cum sex digitis. Det sine oculis. sed otu. es Aicunt tertium hoc genus essectuum seri ξ rtu. na,se cui reliqua auo .ergo manifestum est. quo J sor
tunam casus ali iud lunt eum esse a fortuna,vel casa.& esse in paucioribus convenantur Responseo dicendum quod necesse est ponere , ph1s fortunam, de casum: & tatio huius est, quia hie po. Tab. . a inuntur , vi sint eausa per accidens alleuius essectus' modo quodam palliculati qui in odiit causae uere da tur in rerum natura ; cum enim eausa rei st duplexi per se, quae directe . & per propriam cit marii esse
i istum eausat.de peraecidens, haec quadruplex reperitur tespectu ellectus. Plima est . quae nihil operat ut ad esse citara , si ut mus ea aedis roris ad domum. secunda est . quae aliquid operatur, non nisi remo i uendo impessimentum, quomodo remouens prohi-
eus dieitur eausa per accidens motus deor sum graisi uis, de extinguens cangelam dicitur eausa per accii dens tenebrarunt. Tertia est . quae operatur aliquid. l sed praeter intentionem . ita tan en , ut non attingate flectum sed aliquid ei coniunctum , quae causa dicitur occaso quomodo persecutioTyrsiri dicitur causa peraecidens, di occaso patientiae martyris . persecutio enim iron attingit patientiam martyris, sed cruciatum corporis, qui est materia patientiae. Qua trademum est, quae ita operatur, ut agat essectum . ipsutamen praeter intentionem ingueit , quomodo
diens sepulchrum ad sepeliendum dieitur causa petae eidens inuentionis thesauri , quia licet vere sua actione attingat talem inuentionem illam tamen tali actione non intendebat . di huiusmodi eausa communitet dieittit fortuna .vel casui. Manifestum ergo est dari scituna ni . 3c casum .sent manifestum est dati cons milium essectuum cons miles causas. Ad primum ergo die endum . quod non omne, mh ciea
quod fit habet causam perse,sed tantum id, quod est tibi,
ens per se .non autem ens per accidens, sicut est essectus fortuitus.& castralis, quia non est proprie ens, sed magis orginatui cum noliente; cum enim non septo prie quid vitiam, iace proprie est ens, quod eum
Ad secundum dieendum .quod licet cauta persede. . , terminata emptionis in ro sit itio ad illum locum. inon tamen Astur causa per se inuentioni, hominis. quia huius effectus causae infinitae esse poli int, quia infinitis alii, de causa potest homo ire aci locum ill u. pitta si vadat causa visitandi aliquem . vel causa persequendi hoste in . vel cauta perie asen em fugiendi. vel causa videndi aliqua spectabilia omnia enim ista. de qu*cunque smilia tum causa inuentionis hora inis, quem inuenire vadens ad sorum ad emendum alanputabat, quae contingit a sociona. Ad tertium sicendum quod vere incoueniens fuit. 1 TH .iquod antiqui Philosophi nihil determinatini de sit
88쪽
Ina.dceasu; quare in hoc re inquengi sunt. Accum aliis. qui exactius de causis determinatuint .d vendum est dati fortunam &casum.. , ἡ.ucili Ad quartum dicendum. 'hod in causa per se prae, eetistit smilitudo egeatis Getis vero in causa per ae. .n c. l. r. eidens . cuiusto odi est fortuna,&casus:de ratio huius est . quia quod generatur ab aliquo per accidens .non genera tui ab eo secundum quod huiusmo. da, unde non oportet. quod in penerante sit similitudo generati .ut in proposito inuenito themti.quae est effectus fortuitus. non habet similitudinem aliquam in eo. qui fodiens ad plantandum inuenit thesaurum per accidens, generans autem per se generat tale, se- eundum quod huiusmodi,vnge oportet, quod in senetante pet se si aliqua similitudo genetati, vel se-eungum eundem moὀum essen gi,&secundum ean flem materiam,quomodo generantur ea, quae dicuntur totaliter etenerati ab uni uoco,ut cum ignis generat ignem.& homo homine in vel secun flore stibii 1-i iam eluciem rationia , sed non seeundum eundem modum effetigi quom Oilogenerantur ea ,quae dican- turgenerari partim ab uniunco secundum formam,paltim ab aequio oeo quantum ad olla formae in sub tecto. quomodo producuntur artificialia: vel seeun dum pallem formae praeexistentem iri generante, quomodo sanitas producitur a medicina &hoe mo do di euntur genetati a non viam eo.
Ad quintum dicendum , quod posita causa , , ur neeessario sequitur esectus . quando talis causa
est eausa pet te . naturalis . completa , de non impedita . casus autem ,& sortuna sunt causae per ae .cidens. -ii Ad sextum dicendum , quod diuina prouidentiam ilh. t.' ' Omnia ordinans non dicitur fortuna, quia secundum Tib. . quoil aliquid participat rationem .vel ordinem, rece. ca uia. i ait a ratione sottunae, sed debet dici fortuna causa in. fetior quae de se non hahet Oidinem ad emectum sor.
xtrum recte definia r frunis, quod pravis per accidens in As, quaesoni secandum proZositum , propter finem, in
neri parte. Videtur quod non strecte definita fortuna. quod
sit eausa per aecissens in his, quae fiunt secundu propos tum,propter finem . in minori parte. Quod enim est accidens, non est simpliciter : sed si fot-tuna est causa per accidens, sequitur, quod a sol. tuna sit aliquia peta ei dens ergo fortuna simpliciter nullius est caula,& se male definitur fortuna, quod si causa. Is i a P taeterea Atasio capitis est eausa pet aecidens sanitatis nam illa posita contingit fieti sanitatem ; sed nee praedicta ab taso dicitur esse sottuna, nee sanitas ab illa usata diei tui esse a fortuna,ergo sottuna non est eausa per accidens. i r aes. . Plaeterea dicit Philasophus et .phvs. t. t 3. quod fortuna est sine ratione;sed propositum non est sine ratione.&intellectu ero sottuna non est in his,quae sunt secundum propositum. i. s. 3 Plaeterea agens s ne praeuia intentione, non agit propter finem .sed fortuna operat ut e fictum sine praeuia intentione , effectus enim sottuitus dicitu econtingere p raeter intentionem .elgo fortuna non est in his, quae agunt propter finem. in f, . . s Praeterea multa fiunt praeter intentionem . quae tamen sunt semper . ves frequenter . ut si hiabens vinum proptet eius dulcedinem non intendat ebrietatem. : tamen sequatur semper. vel stequenter. sed quae fi mi a fortuna . sunt praeter intentionem, ergo quae sunt a fortuna poliunt seri semper, vel stequenter .& se male des nitor sortiana , quod sit eausi per accidens in his , quae fiunt in minor
Sed contra est, quoa philosophos 2 ph s. t. a. desinit sortunam modo praedicto Respondeo dicendum . quod praedicta desinitio ἡsortunae te te a s h loseph otias ita est. nam recte ira turam illius explicat . quod est si num bonae destit. 3rionis. ut dicitur 4. phys. t. i. di mam felle constat ex : illius declaratione. Dicit ut enim primo causa . quia aliquo modo sua altione attingit esseniim ut diactum est. dicitur secundo causa per accidens, quia sicut emtium quoddam est per se,quoddam per acei gens, de ad hoe secundum spectat emectus soli uitiis, quia si .eut egectus causae per se natu talis est qui sequitur se- eundum exigentiam suae imae effectus vero perlecausae ageniis ex proposio est qua accidit cx intenistione agentis,ita e sectus per accidens est qui fit praetex intentionem naturae. vel intellei iux , cuiusmodi etiam est ess ctus fortuitus.&casualis; ita caularum
alia est per se quae scilicet finita est &determinata.
alia per aecidens.quae est in s nita . N inamrminata, eo quod infinita possunt illi accidere. ri una autem.& casus sunt eausa per accidens. na in pollunt esse infinitae cause . a quibus fieri potest aliquid a fortuna, iram potest aliquis inu ire thesaurum sodiens in te ira, vel ad plantandum , vel ad saciendum sepulchrum. N propter infinita alia. cum enim causa per
accidens duplicitet 3 acatur. uno modo ex parte cau. , quando illud, qii Od J:citur esse per accidens coniungit ut causae per se, sevi s album.& muscum dicitur causa domus , quia aee identaliter eoniungitur adiso tori: Alio modo ex pat te essiectus,quando accipi tui aliquid. quod accidentaliter eotiiungitur e D sectui .vt si dicamus. quod aedificator est causa discorridiae quia ex domo facta aecidit discordia . hoe modo sicit ut sortuna causa per accideus , ex eo quod esse-ctui aliquid coniungit ut per accidens. ut pote si scita soni sepulchii adiunga ut per accidens inuentici thesauri dicitur tettio in his .quae sunt proptet finem. quia effectus fortuitus est , qui praeter intentionem
accidit alleui essectui intento,inuentio enim thesauri ex eo dicitur a fortuna , quod praeter intentionem coniungitur sepulturae quam quis intendit sodiendo tetram. vel sepulchrum . dicitur quarto secundum propositum quia inuentio thesauti,dc alius eoiis milites ectu, fortuitus est finis aliquatum causarum . non secundum se ipsum, sicut in his , quae sunt a navituta sed est finis eorum , ae sunt secundum propo situm & ab intellectu iunde.& sortiana 3acitur in tela lectus aliquia praetertiuentionem operans corii unctum ei quod ex intentione operatur. dicitur quinto in minori patie quia non omne, quod est praeter intentionem est a casti, vel fortuna, sed tantum quod est contingens taro. si enim aliquis hoc pioposito iret ad sodiendam retram , ut inueniret thesaurum,& vel sempbt,vel frequenter illum inueniret scidies terram .non diceret ut talis inuentio thesauri esse a
fortuna. seu i s aliqui, seequenter vel semper made faei: sibi pedes.quan/o . adit at locum lutosum. Iicet hoe non intengat, non tamen dicitur boe esse asorinna. Vnde manifestum est quod tecte a Phi losopho tradita definitio sol iunae. Λd ptimum ergo dicendum, quod quodammodo vetum est,quod a sortuna nihil f t. di quod ipsa non sit causa vilius emctus, quia ipsa non e it causa pet
89쪽
uo Prima S undae Partis Sum Philoson h.
se , sed per accidetis: omnis enim eaura per se produ.cit esectum. vel semper. vel frequenter; at causa per accidens.ut est fortuna .ut infinita.& indeteriri. nata producit es istum vi in paucioribus. Ibid. Hd secundum Ascendum , quod non cranis causa pet aecidens est fortuna. vel casu . sed illa. quae operatur effectum . licet illum non intendat , unde licet eausae per acei deni possint /iei omnia illa. quibus eoi tingentibus contingit se ii sanitatem . si cut est ventus, At aestus abraso capitis , non amen haec omnia habent rationem causae fortuitae sinata.
Sed eontra es quod philosephus 1. phrs t. 6 de- intit casum modo prisdicto. Respondeo dicendum . quod castis, &fortuna i γυmultiplicitet conueniunt . de distin iantur . conue - 'niunt enim primo. t ait Phalos .phus a. ph s. t. t . 'quod utrum que est causa per accidens tes pectu esse- ictus, de consequentet tam effectus Attuitus, quam cas lis placet interi lonem Oui, contingit, te propterea dicit ut eisectus petaceidens.qoia accidit est, ctui pet sea ea uia intento . ac comoepit ex occursinon intento plurium causarum pes seAicut quod aliati,. Cum enim fortuna dicat ut eaula per acciden et ex l quod corpus tet estre ignitum in superiori palleae ratieelsectu,; proat 1ei et aliquid dicitur esse cau- j mr Leneretur,ee deorsim .di: .habet eati sum aliquas citius. quod aecidit effectui .debet causa sortuita eli, i coelestem virtutem.&1 mi ite: etiam quod in m. i. quid operati ad eilectum Attuitum, licet illum non i scie terrae sit aliqua materia combusti in .pot',i te iniecidat , sed aliquid aluid essetitii coniunctum. l duci in aliquod coles e principitim ted crucia itii,
Quia et o vhntus. εe aestus efficiunt aliquid ad salti l cadens huic materiae occurrat. A combulat ea, , utiniatem . qua leuissessiciunt aliquam alietationem ad habet causam coeleste corpus . sed est rei ci . . cm quam sequitur sHD . depilatio autem,aut aliquid . Terrio utrumque est in his . quae contin utra . . ili- liud his iusmodi noti saeti manifeste aliquid ad sani-: caura. neque s cmper, neque itiequenter . se I i tio. Quatio quod causa eorum . quae fiunt a casu,vel sor-tatem ideo illa dicuntur caular Rutuitae, seu sortuna,
r. . Ad tettium a cendum,quod sottuna dicitur agen intellectuale opeiatis propter finem , quatenus sua
Operatione intendens unum essectum operatur ad aliam.quem non iti tendebat
Ad quattum dicendum .quod fortuna diei tui snei ratione pet ordinem ad essectum, respectu cutiis di citur titina .vel caula sol tu ita , puta te spe cha esse. istus contingeniis rato, de pix tet rationem : nam de huiusmodi esse ait ut ratiocinati non possimu3,stut possumus de his,quas uni semper. vel sequenter: liritui autem eum talione tespectu effectus intenti, i i eundere agunt a tiarium,licet asottur a iovis
eui es iactu, fortuitus adiungitur. l ti,cum aliquod agens voluntatium ei ej lsa op a.
Ad qui tum dicendum, quoa ille effectus dicitui : tui . casus autem est non solum in ore rubus.quae uo. ιν s.cs c,s sociui tu . quieuenit praetet intentionem, de raro: n i inluvie ogunt sed etiam in alii sanimalibuo es eo, ui. Ita, de huirusmodi essectabasiatiocinari non polia H. in buxinanimatis: equus enim diei ut ea si ψε iis . de ideo se, potatione vini sequitur ebrietas, velum i se quando edurem adeptus est veniens lieri noti Q. Tub V. eau per vel stequent i,non erit talis ebrietas a soli una nexit causa salutis: de tripoda dicitur easti e etai IbI . ea. 14. etit autem si sequatur.vt in paucioribus. Et ratio est. l quia sic stat per casum,ut sit arta ad sedendum si biqui, quod semper, vel sequenter coniungitur eme. t non ista de causa ceciderit, ut staret apta ad sedetidu. Otii per se int tito . cassit sub eandem intentionem, secundo casus est in illis,quae sunt a natura tionati tuna potest esse exiesna. Quinto quod tam sordiuna. ,c
quam ea sus sunt causae occuliae,&inceitae. nam vit1. ii ἰque est eausa institia. nam infinitis de ea uli, rotest
quia ite ad aliquem locum , quae omnia eri ut caularepotiationis algenti, quae dicitur esse a fortun i . &idem dico ge casu. Disserunt autem prImo qutid casus est in phu.quam sol turia, quia omne. quod est a fortuna est a caia , sed non contra . fortuna enim i sttii tum in his quae agunt libere.seu cum dominio sui actus di ex electioiae, undeueque inanimatum . neque puer,neque beeta, quia non agunt voluntarie. seu libete agunt a sortuna,licet a sottur a iλα
rem fortuna;cum enitu fit aliquid erita naturam in operatronibus naturae, puta cum nascitur sextus di gitus,tane non dicimus quod fiat i fortuna, i d magis ab eo, quod est per te frustra, velit easu. Tettio eorum,quae sunt a casu, cauis est aliquando extrinseca. ut inquat Philosophus a physi. sa. in quo comaenit cum fortuna , in his euun. quae simplicitor fiunt propter aliquid, quando non sunt causa eius, quo laccidit, sed causa alicuius ex rinseri, tunc dicimus. quod mint a casu: quod si cadem accidant in habetibus pio politurai. dicimus fieri a sortuna ι aliquando vero ea intrinseca, in quo maxime distinguitur a
. Iideturquo: non recte definiatur, Philosopho i Eiam' his
'sus, qu a sit muta per accideias in his , quael turali, ut hi in monstris, quae , casii sunt. ut eum nascitur puer cum sex algitis. talis enim esse stus casua. stultum enim est dicere . quod aliquis inten ait ali quid ad non velit illud, od ut frequenter, vel sem, pet illi coniungitur
Dicit enim Philo o ohus 1. phys. t. 61.quod ea sus tunc riis est in ipso puero a causa interna, puta a materi. 45 dicitur. Oim aliquid fit frustra; sed frustra fit , cum i quae a sortuna eueniunt, causam habent ex s- nani actio eausae ad noli timeme tum, terminatur, ergo ca-l fortuna est Quia libera, ct ex electione cui acciduntius imale disiimur quod sit respectu eorum . quκ nutata externa praeter intentionem Et ex his na- raecidit ut raro , nam quod raro accidit, vere acci- definitio casus, quae maxime declarat naintam
ψπ' - - , i casui, sepinaum quod est quia communiu, , ctu, hii Praeterea selit sortuna est in habenii 'nituna. ibus piopolit uni , ita cisus est in his , quae agunt Ad primum ergo dicendum , quod easu diei.
naim aliter . atqur adeo sine propolito zited agens tukssuli a , quia aliquando simul emit in vut &oui, naturale non uitetiqit ullum finem , cum illum utrumque est in ius. quae sunt propter aliquid non toga le t ergo male definitur casus. quod runt enim alioqui inter se, quod frustra. seu vatium
tit caula per accidens in his , quae 3gant propter i dicitur ex hoe,quod non consequitur aliquidi, quIntendoatur: unde quandoque est vanum, ac casus
90쪽
smul .puta eum bon gecidit illud, quod intendeba . tur,sed accidit aliud,quan3oque autem est casus .sed inon vanum cum accidit . di illud , quod intendeba- , tur &aliud quandoque autem est vanum. & non casus quando non accipit illud , quod intendebatur, lneque aliquid aliud. Ad secundum dieendum , quod eum agens
naturale agat propter finem, necessario debet illum intendere, diuerso tamen modo,atque illum inten- idit agena intellectuale . nam hoe tendit in finem lper voluntatem praesupposita apprehensione intellectus at illud tendit in finem per inclinationem naiaturalem. ex directione primi agentis simpliciter , ut dictum est.
VIdetur quod fortuna, & easus reducantur ad genus causae finalis. Dicit enim Philosophus 1. phys t. 1 . quod sortuna est causa infinita . quia si pluribus finibus eat quis ad forum . post uni omDesillae eausae finales esse eausa per accidens repostallo nis argenti.
a Videlut quod regu cantur ad genus causae materialis. Nam, quos quis nascit ut cum sex digitis . est a casu, & tamen talis e sectus prouenit a causa materiali, unde & Plutosophus dicit i. ph s. t. 6 . quod eorum, quae fiunt a rasu , causa ast 1n
3 videtur quod redueatur ad causam formalem . quia haec est causa intrinseca, causa autem esiectus casualia. ut dictum est .potest esse inti inseca,haee auiatem maxime est causa formalis, ergo ad eausam soramalem potest reduci rasus.' Sed contra est, quod Philosophus i. physi.61.quod casus.& fortuna reducuntur ad causam unde pi incipium motus quae est ossiciens. Respondeo dicendum, quod casus . & fortuna , reducuntur ad causam eis cientem. Et ratio esteu Philosophos l. e. quia casus & fortuna . vel est causa eorum.quae sunt a natura, vel eorum, qua sunt ab intelligentia . ut dicit Philosophus 1. phys t. cf. sed natura.& intelligentia sunt eausae unde primum principium motus . seu efficientes . ergo & citrona . & casus ad idem genus causae regu een. tur . nisi quod quia castis. 8e sortuna sunt eau sae peraecidens. eorum multituὰo eli indet et minata ut di clom est
A d primum ergo dieendum , quod quia snis de .
terminar agetis ad agendum , alioqui non agere r.
multiplici as finium diuersificat agens . illudque quodammodo multipli eat .est enim fui, forma age tis. qua multiplieata multiplicatur & agens, de ideo nihil resert sue fines plutes dicatinit eausae pet acci dens effectus sortuiti. vel casualis, sue agens determinatum perplures fines. Ad secundum dicendum, quod quia casus nihil est
aliud, quam natura agens praeter intentionem pet consequens essectus eas lis est effectus contin is gens platet intentionem naturae agentis, & inten dentis aliquem alium e gemam per se deo non omnis eausa concutiens ad talem casum . vel essectum sortesitum, vel casualem . dacitui casus, vel sortuna. sed tantum illa, euius effectui per se intento aliquis alius coniungitur non intentus et unde sicut in pro ls-ctione monstri,casus est vitius L,imatiua exiliens in
semine plateε intentionem asens ad. monstrum, principium vero ploximum monstes est indispositio materrae , principium leto te motum est impressio alleuius signi ecelestis. ita gie dum est proportionalitet in productione pueri cum sex digitis. Ad teitium dicendum . quod causa effectus soratuiti .vel easuali dieitur esse initinseca, tibii quidem ε' ς'
productiva. seu factiva. sedeonstitur ua . quaa male tia. es euitis indispositione oritur e fg ctus c sualis , ad praeced. ingreditur compositionem talis egeous.quod se s 3 su est in essectu sortuito . ut dictum est. Casus autem .
qui est causa per accidens effectus casualis, non est materia ed aliquid aliud ut dictum est.
idet ui quod te spectu Dei detur aliquid a sol tuna Diei tui etiam Ecel. s. vidi sub sole ivelocium esse eutium . nee solitum bellum . nee sa ''3 ρpientu in panem, nec docto tum diuitias, Dee artifi eum gratiam, sed tempus, casumque in ominbus .ergo etiam te spectu Dei a liquid datur fortuitum .alioqui s omnia subderentur eius prouulentiae, non inomnabus.quae sub sole sunt .essei casus.1 Pr.eterea Apost. p. Cos. s. dicit quod non est Deci euta de bobus sed quod non subest curae alicuius, potest aecidete alicui esseaui ipsus praetet eius intentionem , & eonsequenter esse illi fortuitum, ergo etiam respectu Dei potest dati essectus fortui.
tus, vel casualis , Ρritet ea essectus fortuitus est is, qui praeter in- - sa. s. tentionem causae contingit,ut dictum est: sed multa .rg ι' possunt contingere praetet intentionem Dei; nam cum eius voluntas ut causa prima,non excludit causas medias ,effectus autem causa primae potest impediri per desectum causae secundae , seut essectuavit tutis motius impeditur propter debilitatem tibi . quate & essectus diuinae voluntatis potest impe4tripet desectum caularum secundatum , ergo respectu Dei potest dari sortuna. Pirterea si te spectu Dei non datur essectus fortuitus, maxime quia omnia sunt subiecta diuinae .li prouidentia;sed hoe posito sequitur nihil esse fortui.
tum . &eastata in rerum natura, & se non dari ca sum. vel f rtunam . quia nullum prouisum est fortui tum ergo etiam respectu Dei datur sortuna.
, Praeterea nihil est a casu, vel fortuna, quodae. .eidit seeundum piaeordinationem alicuius gubernantis sed datur in rebus aliquid a ea se sortuna etgo debet accidere aliquid praeter ordinem Dei 'guber. nantis , quod proinde etiam tes pectu Dei su fortui.
tum,& casuale. 6 Praeterea incomteniens est, quod omnia ex
necessitate eueniant: sed si iespectu Dei nihil detist
contingens, de sottoitum id manifeste sequitur.riam ordo diuinae gubernationis est cellus,& immobilis, quia est secundum lationem aeternam , ergo etiam
respectu Dei datut aliquid a sortuna. Sed ecinita est,quod inquantum aliquis effretiis ot dinem alicuius causae effugit dicitur esse causalis vel Ez, sortuitus tespectu illius causae . sed nullus effectu, potest effugete ordinem Dei prouideatis ergo respectu Dei nullus datur e flectus fot tuitus. videtur, quod te spectu Angeli non datur esse . . d.
B uisortuitus. Nullum enim prouisum est casuale, ut p p. . os attidictum est . sed omnis creatura corporalis admini' ε io 4 a 4. stratur, & regitur per Angelos, ut asserunt omnes iis alti '