장음표시 사용
41쪽
Et hoc voluit dicere ibi philosophus 5e commentator. quia ibi volta
ostendere quod omni genere est deuenire ad unum primum quod est metrum: A mensura omnium quae sit ni in illo genere: Zc ita in genere colo Colores. rum est color albus qui est metrum omnium aliorum colorum. Et quia aliquis posset dicere quod cum colores medii sint compositi ex ambo/hus extremis scilicet albo 3c nigro pol set aliquis opinari: quod tam al/- brao qua nigredo est mensura aliorum:i& ita non esset unum primum metrum respectu omnium. Et Philosophus: dc Commentator videntes istam obiectione excludunt eam dicentes quod hoc no potest dici quia nigrum est priuatio albi: sicur tenebra est priuatio lucis. modo ratio mEsurandi competit habitui non priuationi: iuxta illud philosophi. primo de anima. 23. Rectum' est iudex sui Mobliqui&quod ista fuerit mens Auer. ostendunt verba sua sequentia: quia ubi dixit: quod non debet aliquis dicere quod alii colores c5ponuntur ex albo Se nigro: quonianio grum est priuatio albi: sicut obscuritas est priuatio lucis: statim subdit: ergo in coloribus non est principium Sc mensura nisi unum. Bene igitur diximus glosando colores medios n5 componi ex extremis tanqua me duabus metaris: n5 tamen absolute sunt incompositi quantum adesse 22 Uigesimaprima contradictio est in eodem commen. 6.quia ibi,dicit quod subiectu est in potentia pura virum v extremum: huius tame oppositu dicere videtur infra in commen. s. primi physi. Ad hoc est dicen/dum distinguendo de duplici subiecto primo Se secundo. Sicut ipsemet. distinguit in commen.illo. 82.Et loquendo de primo subiecto quod verius appellatur prima materia quam subie uni ut statim dicam: tale est R in potentia pura viruin extremum.Et taIe suntectum Commenta.di, stinxit contra medium in hoc commen. 3 6. Sed loquendo de secundo subiecto quod vere laniectum dicitur tale non est in pura potentia utraque extremi:quia tale est in actu:aut modo medio inter actum Se poten. tiam. Dixit autem notabiliter primum subiectum: quod est in pura potentia utruml extremum rectius dici materiam quam subiectum: de peroppositirm secundum subiectum rectiust appellari subiectiun quam materiam. Et ista fuit sententia philosophi ad principium primi meteo/roruni ut ibi deduxit Alexand super illo verbo: auare accidentium cir/ca ipsim ignem quidem Se terram de tingenea lus.ut in materiae specieroportet putare eorum quae fiunt: subiectam enim Sc patiens appellamus
hoe mdo: de ista etiam est: sententia lucidissimi Themistij in paeraphrasi super primo physico.in digressione quam facit de potentia materiae M.
eius priuatione.Nomen materiae cum potentia dc priuatione est: dici. eur enim materia earum rerum quae nondum ortae aut tactae sunt.vnde si conlideremus materiam: ut est priuata forma.isic materia recte dicitur.
Sed cum accipitur pro subiecto:vt sic cum priuatione non est unde ma/teria ex qua generatur homo antequa hominis formam recipiat materia recte nuncupaturised ubi forma hominia est affecta non amplius ut sic materia dicitur sed subiectum .unde auctoritate Boethi materia qualita/tibus informata non amplius materia: remanet. Nam secundum insor mis est: Aspeciebus omnibus caret.sed adhibitis, qualitatibus' materia
abit in subieeus: Et propter hoc dixit etiam Averrois imitando istam sententiam in secundo capitulo de substantia orbis: dc in octauo meta/
42쪽
pli commento It. quod caelum rectius dicitur subic ctum quam mate/m: quia videbat in caelo non esse materiam quae sit in potentia pura virumqt extremum sicut sonat ratio materiae nec est ibi priuatio formς substantialis ad quam sit in potentia: quae priuario importatur per no/ Rmen materiae ex sententia Themisti:sed quia semper est actu tub forma ideo rectius dicitur subiectum quam materia. Accedit ad hoc: quia ma/teria etia est ex quo fit aliquid: ut in exisse te. 2 phy.17. Sed quia larma caeli non educitur de potentia eius:cum sit abstracta: hinc etiam dictum cst:& bene caelum rectius subiectum quam materiam dici. Vigesimasecunda contradictio est in commen. 6 o. ubi. d. quod illud raquod vere generatur est materia: huius tamen oppositum. d. ipse inhacommento. 64.&.7.metaphysi.2'.&.26.&α . ubi hahet quod vere generatum est compositum: de materia de larma generantur per acci/dens.Nili ellet quod aliquid vere generari dupliciter sumitur subiecti/ue de terminative. subiectum enim generatioηis vere dicitur generari proiit,videlicet,est fundamentum deferens generationem. nam cum motus silvere in mobil, non in motore:nec in forma quae acquiritur: ut ac/cidens in subiectoe idpo mobile debet denominari a motu: vnde C om menta. .phy si. commen. l. Cum motum est aliud ab eo ad quod es motus & est forma manifestum est quod motus est in moto non in illo ad quod est motus & est forma: sicut igitur passio vere denominat passum: sic motus vere denominat mobile:& ideo cum matcria sit vere subiecta generationis ideo verissime dicitur generari. Alio modo aliquid di/citur generari terminative: quia, videlicet, tale accipit ese p generatio nem:& modus iste est famosior:& de isto loquutus fuit plutosophus in 7.metaehy. tex commen.27. 32 vhi d. v illud quod fit: oportet qu sit diuitibile semper:& quod non sit res: nec sphera sed en ea sphera. Et
commen.in corn.xxv l .ihidcm.d.u, agens facit ex alio aliud non aliud in altu .facit enim ex materia formatum non in materia forma:& secun dum istum modu verificatur dictum suum cin compositum vere &. per se generatur materia autem & forma per acciuens. primus igitur modus est
verior:& secundus est famosior valeant igitur qui dicunt v materia napotest dici aliquo modo generari. dicunt enim v, is a disinctio posita nunqua inuciata est in Aristote.nec in Auer.sed videant isii quaeso praesens commento. 6 O. primi physic. & inuenient quod omne generatum semper indiget aliquo subiecto:& est illud quod in rei veritate dicitur generari, scilicet in tempore in quo generatur in actur generatum enim completum fuit gederatum M non est in actu. generatio igitur secti dum quod est motus necessario habet subiectum:& est illud quod dicitur generari in actu haec ille larmaliter. Et in eodem commento, parum inest l.recipiens formam hominis est illud quod in rei veritate dicitur generari, scilicet illud in quo inuenitur iste motus.& reddes caulam sub/dit.motus enim dehet esse in subiecto: sicut diximus. Recte igitur dixi/mus nos. quod primus modus est verior:& secudus est famolior:& hoc prouenit propter latetia materie: quae est subiectum generatiois. Et ideo prouenit-subiectum generationis modo denominatur generari secundum famositatem: licet vere generetur modo exposito. Traiil.c5tradictio est in co . o ubi dicere vigilatione successive fie/ αρri inquit
43쪽
c5mm. 62. ri inquit enim v partes oppositi successive recedi ita subiecto & fi ut in Generatio. ipso partes generati :& silli est in substatia in spermate em apud gnatio νnz hois non cessant partes spermatis recedere.&partes tieridicis. donec
forma humana pictaε:& hoc si sorma hois recipit partitione.Et hui'tia opposita reperit in dictis suis sup. 6.ph.c5.32.ubi vult generatione fieri subito: in no est mos:sed finis motus. Debes scire ex sentctia Auer. Pgnaetio sumit dupliciteri primo I aggregato ex alteratioe praeuia & excubito Miletu formae alio modo M iubito ruentu formae tantu ista di stin tio colligiε ex c5.19. sexti.ph.Vlteri'scias Auer. tenuisse omne forma materiale extetam esse ad sit biecti extasione: sicut pol videri ab ipso V primo capitulo de substatia orbis. Ulteri' notare debes Auer. posuisse minima naturalia in reb' naturali daturem minima caro primo phy. π 38. M alibi infinities. Dubiu in arduu est an de in leti 5e Auer.in formis intesibilib' &remissibilib': sicut sunt formae elemetora secundu ipm, sit dare minimu: sicut etia dubiu est vim in qualitatib' hahctib' c5tra. riu sit dare minimu ex parte formae.& in hoc est magna discordia apud viros magnos: aliqui voluerat dari minimu igne genitu: ita v volui ge/neratione elementi fieri isto modo.imaginan i v primo inducit minimuignis in materia sed post illud minimu imaginanε generatione elementi fieri successive per parte ante parte in infinitu unde isti cdsequen ter di
cunt v etia in qualitatib' elemen toru est dare minima quatitatem: cui correspodeat minimu altera tu esse:minimu generabile de forma elementi:& quia post illud minimu qualitas per parte ante parte generati & fieita dicut de forma elemeti post minimu generabile sui fit per parte ante
parte in infinitii.Alij vero magnae authoritatis viri tenent de intentione Auer .formas ele metoru csi illae inteshiles sint & remissibiles secunduY ipsum ad intensione Ac remissione suoru accidentiu & satis ae babiliter videre modo tenet no dari minimu ex parte formi in taliti':&coseque ter tenet Q in qualitatib' ipsorii elemeto ru n5 est dare minima: imo ta/Ies qualitates inducunt per parte ante parte in infinitu. & ratio est ista: quia tales qualitates habet cotrarissi ubi aut contrarietas ibi resistentia: vhi afit resistentia ibi de necessitate successio: sicut patet in . .phy. co. t.de ita si debet induci minimus gradus caloris cu talis cotrarium ha beat quomodo in instati induceturno video. & in veritate istud argu/men tu apud me est satis efficax pro ista via:& multi qui opposita parte
tenuerunt n5 potire t euadere ab hoc argumento sine cursu in grauio/ra in conuenientia. Sc ideo probabilius videtur nobis tenere via ista ad qua pauciora inconuenientia sequunturiiuxta illud' omen. tracaeli. co. primo:- sentetia Alexadri sustentati sumus super sermonib' istius vi, ri.quia inuenimus eos magis remotos a contradictioe. Unde dicimus nodari minima qualitate: loquendo de qualitatib' habentibus conarisi.&Iicet n5 detur .p pter ratione dicta minima qualitas: tame bene tenemus dari minimii alteratu:quia in talibus datur bene minimu quo adsuhie, diu:n5 tame quantu ad forma. Et si adducatur authoritas Comen. in. s. pliyii. m.13. ubi dicit i in omni motu est dare primum: &per c5s quens in motu alteration is est dare primu.8c ita dahit minima qualitas.
ad hoc dicimus v quando in omni motu est dare primu verbii est quantum ad subiectu no autem uniuersaliter hoc est vera quantu ad sorma:
44쪽
Ita dicimus q, in motu alterationis est dare primu alteratu: n I prima qualitate per alteratione inducta. θί perasta glossam soluunt oes aucto ritatesIn quib/ C5me.videtur ponere minimu in talib' formis. quae variae de fere infinitae sunt. Loquedo aut de formis materialib' mixto tu: Zquia illae sunt verae substatiae:& no intendunt: neq; remittunt tales ac/quiruntur partibiliter: sed ista partibilitas de successio no habet attediuc: Φ cotinue per parte ante parte in infinitu acquirantur. sed acquirunt per minima: prius enim disponitur materia qualitatiue Se quantitatiue: Se deinde introducitur unum minimu formae in primo non esse formae
praecedentis:& sic de secundo minimo dicendu est:& sic intelligitur di. M Auer. hic dicetis . no cessant partes spermatis. Per partes enim spermatis de hominis intelligit ipse minima quae succissiue, id est unu post aliud inducuntur no successive quia cotinue. His igitur statib': Reὸ Aspodetur solue do contradictionem v loquendo de generatione simpli cium talis fit successive ad modum declaratum ex hoc tamen n5 seque tur generatione illa ede motu: quia est fallacia c5 sequetis quia ultra di/ui ubilitate tormae requSestiircpsubiectu motus sit ens in a Au ad hoc psit vere motus. de etsi Lincone iis primo poste.in fine illius capituli. si autem est Me syllogistica interrogatio super isto exemplo philosophi dicentis igne generari in multiplicata analogia.d.q, in simplicibus for/ma generata induit parte materiae post partem successive: quia pars ge/neranti propinquior citius p paratur ad receptione formae sub satia. Iis: ynde prius recipit eam in pars remotior: sed inquit v cu pars aliqua recipit forma substantiale non vltra recipit intensone in prima forma recepta: sed si forma accidentalis fuerit recepta in aliquo: potest intendi successive usq; ad summum caloris: de erit alteratio succentua: εc per diuersitatem 5c diuisibilitatem caloris de etiam propter receptione par tis eius post partem in parte sua:& hanc successione quae est per diuer sitatem vel diuisibilitatem formae recepta non habet generatio: tamen generatio substantiae bene habet successionem quae est per diuisibilita/tem materiae recipientis formam substantialem in parte sua post par rem. Et per ista dicta Linconensis voluerunt aliqui concordare: quo/ omodo generatio sit successivae& quomodo successione caret: sed iudi, 'cio meo istud non potest stare quantum ad omnia. Nam secundu Aueri in formis simplicium potest esse successio in forma recepta: quia ipse tenet quod sormae elementorum intenduntur & remittuntur :& ideo adhuc remanet difficultas qualiter generatio formae elementi ab alte/ratide distinguatur cum utrobiqi sit utram successio: maxime secudum secundam viam. Et propter hoc dicimus quod differentia est ex parte subiecti: Sc ex parte termini: quia subiectum generationis est ens in po/tentia: alterationis vero subiectum est ens in actu: similiter terminus
unius est substantiar aut modo loquendi Commentatoris id quod est medium inter substantiam Sc accidens: alterius vero terminus est qua/litas: si igitur generatio sumatur pro aggregato ex alteratione praeuia&subito prouentu formae in formis mixtorum successio est quantum ad alterario item: sed generatio prosubito prouentu formae in talibus iit subito: sicut patet per Commentatorem sexto physico. 9. de car,ne. In limrucibus autem dicas coiaquenter: iuxta alteram duarum via.
45쪽
rumquarum prima communior:& secuda veriori ut mihi datur cernere.
Vigesim quarta c5tradituo est in com. 69.primi phy. ibi enim dicit. 5M. 6ο. quod prima principia in hoc genere no potuit sciri in haei scientia: sicui primu subiecta. per prima aut principiti in telligit prima formi: quae doc est .Huius tamen Oppo.reperiεco.vlti.in hoc primo. 3c cd. .octaui ph obi habet c5tra Aui.haec verba:& quod existimauit Aui. quod diuinus debet dem5strare primu principia esse est falsum: 8c accedit ad hoe qae prima subiectum fuit scitum in scietia naturali demo strationi signi t sed substitiae separatae secundu ipsum: iu per c 5 seques orima forma:quae est primu principiti in scietia naturali dem 5 strant demo stratione signi: ergo prima principia potest sciri in hac scietia: sicut potuit sciri primu subie,ctum euius oppositu ipse dicit. Et ad hoc aliqui de nouo incipietes pii
Iosophari dixerunt de intentione Auer. metaphyticu potia demonstrare substitias separatas else demonstratione signi: sed dixeriint quod altiori modo qui sit mediii naturale.naturalis enim demonstratione signi in . s. phyli.probat primu motorre Te.sed diuinus in.r2.meta.demonstrat pri, ma formi essie:quae est idem re cu primo motore. Et confirmant hoc au/ctoritate commen. II. meta.c5. F.M. 6.8c. l.meta. co m. i. sed illud est dijctum erroneum dc nullo modo potest stare quod dicut. Et ratio est istarquia secundu Auer. primo phy.com.ulti.&secundo physi. . 22.&.26. D Nulla scietia siue uniuersalis fuerit tute particularis demonstrat suum hiectu ei te aliquo genere demonstrationis. Jc ratio est: quia ut ipse.d.subiectum in qualibet scientia supponitur tanqua not5: vel quia ipsum de se est nota:vel ila assiimis ex alia scietia liqua no tu.t sic sic prima sorma. Ac prima formalest rubiectu I metaphitica.modo loquedo Auer.de subiecto siue sit adequam siue principalior pars subieeti ua. ergo prim1 formΞ esservi sic diuinus n5 pol demonstrare.Et ideo aliter nobis visam est dicere repetentes ea quae diximus a principio quod de duabus primis causis cosiderat naturalis scilicet de primo motore: M de prima materia. De pri/ma aute forma: x de primo fine considerat diuinus. na vi scrihil Come. Iaueta. c5.ς. in naturali philosophia potuit cognosti prima materiar non autE prima forma . Sc ratio est ista: luia ex transmutatione substatia/Ii.quae est actio materiae ut ipse dicit: niateria omni u materialiu sciri po/tuit. utpote ex medio c5muni in quo omnia ista inferiora communieane participatione materiae sed formae reru naturalis: quia plures sunt: de nohabent una actione c5munem ideo non potuit naturalis ex actionibus formara in scietia naturali demonstrare primi formam esse. consideratio
aute de forma inducens ad prima formi est conlideratio de forma: ut est: - substitia: naturalis aute n5 sic cosiderat. Et forte ista verba male intellecta fuerunt causa illius opinionis adductae.Sed aduerte quod diuinus bene declarat primu principiti quod sit forma dc finis omnia entium: tamehoc est postqua accepit pro constanti a naturali philosopho: quod mo/nens aeterna substantia est abstractu a materia: diu in us enim tune esse dei declarat:ut est prima fornia. ac primus finis:& primu ei liciens omniu entili. A me igitur tenemus de menteRuer.quod postqua naturalis via motus demo strauit substatias abstractas esse. tunc diuinus declarat uae tales abstractae substantiae sunt principia sensi hi liu substantiaru: ut subsantiaosunt sub ratione finis M sub ratione formae:nuqua in cocidiinus diuina
46쪽
Hemonstrare primam formam esse demonstratione signi, sicut fami sibi inponinit, quia impossinite est scientiam aliquam habere rationem foemalem sui subiecti ignota, modo ut dixi substantiae abstractae sunt sub/aeetu in metaphylica,non ut sunt motrices,sed ut sunt forma & finis o/mnium.Et licet commentator dicat secundo mei.commen. . in prima
causa omnium entium declaratur In scientia naturali, illud ta n non oportet intelligi inquantum omnium entium absolute contracte vide. licet ut est pruna causa omnium entium sensibilium & mohiliu Naturalis enim formaliter demonstrae primum motorem esse qui est primumens, non tame formaliter demonstrat primum ens esse ut sic. Et eo hoc colligas de intentione commentatoris philosophiam naturalem n5 de. monstrate subiectum formale metaphysicae, sed materiale tantum. Nam
n si*Vt substantiae separatae,ut sunt finis
α forma,& sub istis rationibus non demonstrantur esse in scientia naν turali, sicut expresse scribit Commentator in comentis allegatis, videlicet comen.9. 7.met iuramen.F.duodecimi meta. &.7.meta. c5men.
.clicit etia . prima quaestio in scientia naturali deducit in co nitione primae materiae & formam naturaliu & primi motoris, sed prima quae/stio in scientia diuina perducit in cognitione primae formae omniu entia α vicimu tine, sed contra hoc magnificentia tua stibtilissime dubitauit.
ide est primu moues,prima forma,& primus finis, si igitur naturalis de/monstrat primu motore esse, ergo poterit etia demonstrare primam for λ u dixi indoctrina Aueri r timeta. cdmen. eade, quae tamen propriis rationibus sunt di uc est in casu isto licet em primus motor, & prima forma, &primus linis sint eade subiecto,no sunt in rationibus formalibus cade. Ide una ratione cdsiderari ab una scientia,&secudualia ratione cdsiderari ab alia scietia, sicut testaε Comentator. 2.ph comento.TI.Et per hoc soluitur argumetu subtilis doctoris quod adduxit. q. .in sexto meta. inquit em,si naturalis demonstrat subieci a metaphisicae,tuc philosophia naturalis esset prior diuina. quod falsum est. Et ad laoc dicimus nos . hoc argumEludem ostraret si natura
Iis formale subiectu metaphisicae demdstraret, quia si tale demonstraret no ponet illud a posteriori demostrare, qaut dixit Cometator cosidera vrio deforma quae inducitad primi formamineosideratio ut forma est subitato,no ut forma est naturalis.Relinqueres igit m illa demostrationeret a priorib& ita naturalis haberet aliqua ratione priore simpliciter per qua demostrare posset primu subiectii diuinae scientiae, quod est merunt impossibile,&sic naturalis esset scietia simpliciter prior, nuc autEnaturalis no demonstrat nisi suhiectu materiale metaphisicae, ua demonstrat primu motore esse, qui est subiectu materiale diuinae scientiae, quia illud quod est primus notor est subiectu materiale, prima aut forma Mprimus nitis est suhiectu formale.Ad subiecisi igitur materiale naturalis habet mediu a posteriori, de illud est mot',& sic ex quo naturalis materiale subiectu scietiae diuinae esse demonstrat a posteriori sequitur in sit prior via doctrinae.no aut simpliciter, quialsubiectu formale eius' nec a
priori nec a posteriori naturalis demostrare poti& ad haec n5 aduertne
47쪽
moderni, sicut nostis. Et tunc dubitabis, cum subiectu sormale metaphysicae non videtur omnino notum esse videtur igitur ii, in aliqua scietia demonstrari possit in nulla autem scientia videtur demonstrari pos, se, nisi in metaphyllca ergo ntior opinio vera. Et ad hoc dicimus cum Aristotele nostro de Themistio θc Averroi. 2.posteriorum. tex commeononi. p talia subiecta scientiarum demonstrari non possitnt, sed si indi/geant aliqua notiticatione illa non erit demonstratio, sed inferior ad illam,& ad syllogismum cathegoricum,unde Themistius ibi habet ista
aurea verba, quae volui adducere propter quosdam peruersores Aristo. dc bonarum literarum, inquit enim in. tr.cap. haec verba. At quae per se sunt nec alio insunt in his eadem ratio obseruari non potest, Φ videli cet demonstrari possint* sint m res alteri inhaerentes de quibus supra locutus fuerat in verbis immediate praecedentibus. Et reddens causam subdit, quia causam superiorem non habent per quam monstrentur,cuiusmodi sunt sua scientiis singulis subiecta, quae tum ut sint, tum quid sint certum M constitutum esse necesse est, nec alio moco cognobiliora evadunt quam aut inductione aut fide aliqua, aut periculo , demons ra. tione non evadunt.& hoc est quod dicit Commentator etiam. q. caelia
commen. Li.Alia est latentia quae indiget lallogismo, M alia est laten, tia quae indiget inductione.&.2.phy.conimen. . dixit quod syllogismi hypothetici per naturam sumuntur in declaratione illorum, quae indi/get modicula innuitione, sicut usitat ir diuisio Sc inductio, per talia emnullum omnino si ignotum naturaliter ostedi potest, quia autem impli/eat contradictionem aliquod subtemim in scientia in qua est subiectum esse omnino ignotum naturaliter, quia tunc non esset subiectum cum de subiecto oportet orico gnoscere quid de quia,si tamen contingat subie/ctum illud aliqualiter indigere aliqua declaratione, illud fiet per disci. plinae maneriem. 8 non per viam doctrinae, sicut est triplex genus de/monstrationis.& hoc etiam est de intentione Ruer. manifeste in primo priorum in disgressione de sylloqismis liqpotheticis dicamus ergo diuinum subiectum suum formale habito & recepto pro constati a naturali subiecto suo materiali . declarare illud posse aliqua fide aliquo periculo aliqua inductione ut dicit Arist.& Themisti is locis allegatis, sed dicimus ipsum tale demonstrare non posse, unde Commentator commen.
1. 2.meta dicit quod primus philosophus declarat abstractum ess e Pest principium substantiae sensit,ilis, sed postquam accepit pro conceso huiusmodi esse substantiam a naturali. Ecce quod dicit declarat. & n5 demonstrat quia secssdu Arist.expresse. tiposte.c.9.talia oportet supponere: ut sint. 3c quid sint, dc si indigeant aliqua declaratione oportet ea alio modo supple qua demonstrativo ea nota facere. sicut bene expo/i fuit ibi Themistius&Comen.vnde si quaeras ex2ptu quomodo potest declarare diuinus ex c5sideratione substatiae, ut ens, Prima forma esse. dico per sylrm hypotheticii per natura sic arguendo, si substantiae quae sunt entia per participatione sunt primu ens est x prima forma est. sed substitiae per participatione entes sunt, ergo primu ens est, de prima forma est illa est declaratio non demonstratio, est intuitio est fides aliqua non vera probatio, quia syllogismus iste habet adduci ad c firmandae quae indigent aliqua suasione,n5 ad probandum naturaliter ignota.
48쪽
Vigesimaquinta contradictio est in c5me. vhLd.v potentia mate 2 viae non est de essentia materiae, & primo ca.de substaria orbis dicit opὸ C 5m. o. poliis,inquit em, ut porclia est diiseretia su hsatialis materiae,& ad hoe G ida Averroisti dixeriit in materia duplice ee potetia, unaquae es pote, tia receptiua formi, x est altera pars c5positi,& illa poteria est substa ,
tia materiae,& elientia eius, & de hac locutus fuit pla ilosophus.f. met. t. m.rFrubi reddes causam qsso ex materia & forma fiat ii.d. v nulla alia est nisi ila materia est poteria,& forma est actus,ex actu aut & pote/. tia fit persevnu. Et de hac locul' est C 5n: e.primo ca. de subnatia or/his,qii dixit potetia esse differetia substatiale materiae. A lia dixerui po/tetia esse in materia qua respicit potetia activa aperis per qua potctiam deduciε de poiatia in actu ut actu imprimaε sibi forma, & illa potentia qua sic respicit amns est de genere resolusionis,& est quaeda proprietas coliques essentia materiae,& de hac potetia dicut Iocuiu fuisse A uer.in hoc cola. O.dum dixit 'i, poteria non est in essentia materiae, quia tunc materia esset de praedicamelo ad alio.Alii dixeriit in materia duplicem esse potetia remota & Opinqua, sicut est seniaria c5me.primo caeli. co.
0 5 . .pli'co. reto. 8 tuc dixeret potetia remota esse de essentia ma, teriae secuda podixerulei se resolutionE, 8c sicco cordat dicta cometatoris. A lii dixeriit distinguentes de duplici rotentia una est absoluta,&hac dictit esse .ppria materiae passione & dicut ea esse absoluta no quia per tale materia nulla ratioe relativa sit ad operatione ,sed eo v respicit pnatim.Et indiffere ter omne genus oemm specie ac omne individuum formae de dicut hac potetia esse M pria materiae naturalitate. Alia vero dicut poteria esie respectilia,quae no una rati5e est, sed si ad forma genetica gnatis est, si ad specificam specifica, si ad indiuidua indiuidualis, primo igiε modo poteria est diiseretia substaualis . vel loco dii feretiae posita secudo modo est relatio, S. dicut potetia secudo modo dicta ese ge/nerabilem Ac corruptibilem omnino. Et ideo dicut istasecvda potetiadi re a materia.Ista sunt dicta omniu fere Auerroistarn vina ad nostra ta tepora. Et licet nos fecerim' xlixa satis quaesione hoc modo sup isto 1oco ubi diffuse saris materia ista pira Rauimus.Nuc in quaeda breuitervolo colligere pro utilitate vestra,&pro inquisitione veritatis. & q usa ola c5tradictor supinquisitione veritatis in primis excusandus est. Di, H co salua reueretia omni u taliter opinatiuu ipsi no habet mentem Aucrvdis,nec recte glossant eius verba,oes istae tres responsiones cocordantrua hoc pucto . in materia est duplex potentia,una quae est relatio,alia quae est distincta a relatione,& per coseques illa est absoluta, omne emens distincta contra relatione est res absolutu, sed istud est purus error, . α contra omnes peripallisticos Nam quaero de potentia illa absoluta quid sit virum sit potentia activa,an potentia passiva, an ut alii dicut se maliqua potentia obiectiva,& si fingendi daretur licentia non posset in casu verificari,nisi alterum istorum non est dicendum Q sit potentia acti tia, quia omnes dicunt'per istam potentiam materia recipit formam, nec obiectiva, quia si obiectiva ista est res relativa ad acti m cntitati, uum, M per consequens non est absoluta, si passiva sunt dicere videntur omnes, tunc arguatur sic,potentia passiua non est aliquid absolutum.. quis suum esse est ad aliud se habere,nam potentia passiua est principia Solutiones Zimarae. Dd transmutandi
49쪽
transmutandi ab altero inquantum alterum patet autem in hoc impor tat respectum ad actum receptum ab agente, ut ab agente:sicut potentiae activa importat respectum ad actum, ut imprimitur in passum ut in pas, sum quaelibet:igitur potentia respectiva est, ergo uti distinctione NDE non opus e est distinguere de lana caprina. Praeterea specialiter c sit I tertiam viam falsum est . potentia respectiva sit corruptibilis omnino. Nam potentia respectiva specilica & generi sunt aeternae simplicite dc a parte ante,& a parte post respectu primi termini,ad quem primo referuntur cum species sint aeternae secundum philosophos, bene verum est. potentiae istae respectu formae indiuidualis quam per accidens Stasecundario respiciunt sunt corruptibiles per accidens, a parte post tano
eum, licui recte declarat commenta.ptimo caeli. comme.ILO.&. . ph
commen. ino. Et propter hoc aliter nobis visum est dicere v quaelibet potentia in materia existens respectus est. Et ulterius dico potentiam istam uno modo esse de essentia materiς.& alio modo minime, de in
dubitanter credo Auer im imitatum fuisse Themissium in sua digretasione speciali dc aurea quam iacit super primo ph3sicorum. Cuius ore nio ut summatim dicam, consistit in hoc puncto.Materia duplicitex potest conliderari uno modo in se, dc quo ad sua praedicata, quae in suo eme quiditatiuo sibi attribuuntur, de sic cum materia sit quoddam eas absolutum, cum substantia sit,sic non includit quiditatiue εο essentialilter aliquem modum potentiae, neo remotam neo propinquam, neque passivam, nem activam,nem obiectivam.Nam ut dixit Aristotel. irae metaphysic. Equirutas est tantum equinitas, nec una, nec plures, neta singularis,nec uniuersalis, nec aciit, nec potentia. Et istam primam conliderationem subtiles nominauere primum signum naturae. Alia in consideratio materiae ut habet comparationem ad alia&ad ipsam formam quam recipit, Sc ad agens a quo ipsam formam recipit,dc in tali consideratione:quae consideratio in comparatione consistit ipsa mate. teria includit quiditatiue ipsam potentia,quae potentia est poten a parsiua, quae potentia passi non est res a soluta immo est relatio quaeda: quae identificatur realiter cum ementia materiae, dc est differentia iiibs a - tialis materiae,eo modo quo Auerrois loquitur de differentiis cum dis- xit.Acius 8c potentia sunt differentiae valde oppositae en tis, de circuile M omne genus. Declaraui enim alias de intentione Comen .duplex esse genus,& duplices erudinerentias, scilicet per analogiam , dc per uni uocationem, unde eus secundum ipsum genus est analogum, ira aetus 3 po intentia sunt differentiae analogicae encis,quas moderniores modales diis
fierentias nuncupavereans igitur per potentiam constituit materiam, si cut ens per altum constituit formam, unde philosophus. Iz. metaphy.tico. 8.volens declarare quod sit esse materiae,diuidit prius esse per potentiam Sc acium,Sc concludit materiam esse ens in potentia; t s consideretur probatio philosophi ει processus eius loquitur de potentia passiua dc receptiua materiae, dc non de potentia obiectiua ,sicut quidam vox κ luere, sed de hoc alias. Ad propositum igitur dico tam actum * po/ρ tetia esse de quiditate de materiae M sormae, in secunda sui cosiderat idesecudu qua habet adinvice coparatione, ua materia ut ens in potetia re/fertur ad formam,ut est ens in actu Et tua est cosideratio de materia in qua
50쪽
cura consideratur quo ad praedicata quiditatiua: quae sibi competunt In
primo signo naturae est diuini praedicata enim sub quibus c5cipitur ma/teria in tali esse sunt absoluta: cuiusmodi est substantia dc ens: patet autequod talia pertinet ad diuinum.Naturalis enim no considerat materiam sub aliquo praedicato absoluto quod competat materiae in prima sui e5 templatione: quia si quod esset: maxime esset natura. Natura aute praedi/catum respectivum est:cum sit principium motus. Et hoc expresse sentie C om. 2.phy.c5. tiavhi dicit, qae materia ut est unu entiu pertinet ad di,
dicit ψ materia esse subiectam pertinet ad metaphysicused naturam ese
subiectu pertinet ad naturale.Et hoc etia sentit C omen. I 2.meta.co.I .
ubi dicit qae consideratio materiae in se δί absolute pertinet ad primum philosopliu sed de consideratione materiae in secunda sui cosideratione per qua cognosci in c5 paratione ad alia. Distingurdum est a talis comparatio potest esse transcedens:& potest esse Iimitatae Sc primo quidem
9.dicitqd materia ut est ens in potentia c5sideratura diuino philoso, t pho:& ita etia forma ut artus consideratur a diuino: quia philosophus 8.met. t F. dicit ideo ex materia & forma fieri per se unum: quia illud potentia: hoc vero actus.sed loquedo de materia in secundo esse quo ad inparatione limitata videlicet ut est in poterea ad forma P trasmu tatione: sic pertinet ad naturale. Et sic intelligitur dictu Comme ta.in.2. ph cd. M.qae materia in respectu formae est considerationis naturalist unde iij cet materia secundu rem no sit in potentia ad forma:nisi e tramutatio νne:tame prior est ratio potentiae de actus qua ratio tramutationis. iuxta illuct philosophi.ς.meta. t.co. primi.in plus est potentiae & actus eorur
materia in Deud sui co sideratione includere quiditatiue potentia sne limitata sit siue trascedens: na potentia absolute est de quiditate materiae ut materia reseri ad forma. ua materia ut referε ad sorma quae est act',ii 5 potest absolui a potentia in suo intellecticu poteria sit ratio referihil itatis ad actu:vnde licet paternitas no sit de ratione Socratis:vtest substantia:est in de ratione Socratis. ut refertur ad filiu qa n5 nili paternitate refertur.Unde Boetius sua praedicameris dixit nihil inc5 uenire unu de idereponi hile esse in diuersis praedicameris sub diuersis considerationibus. homo absolute est in praedicamelo substantiae: sed homo ut pater est in praedicamento relationis: similiter materia, ut refertur ad formam, ut ad actu transmutabile quiditatiue includit ut sic potetia transmutabile: de sic c5siderat ea naturalis.vndeois c5siderario qua habet naturalis de mmateria in c5sideratio relativa.Et ideo n5 inc5uenieter dixit philoso, Upli'. 2 p hy. 26.materia relative dici ad forma. n5 ois in c5sideratio qua habet diuin' de materia est relativa: ila etia aliqua absoluta habet sicut illa qui est prima Sc mere siditatiua unde naturalis c5siderat materiavel sub habitudine qua habet ad forma trumutabile n5dum existentem in
ipsa:Wel sub habitudine ad forma trasmutabile quae actu est in ea. Et primo quide modo recte diciε materia:& secudo modo rectius diciε subie/ctu. unde C 5 me. .me.c5. 9 dixit sp materia ut est ens in poteria p trant mutatione prinet ad naturale. Et hoc d qua tu ad ista considerationcm Dd x secun/