장음표시 사용
51쪽
xII 3e tale potentia dices:* materia est ens absolutin& talis potentis estos respectiuu:& qa absolum ut absolutuno includis in primo signo naturae aliquid respecuitu: sic materia in primo signo no includit potentia: sed solum in secundo & sic etiam locutus est C si menta de potentia pri/mo phy.c5. 7.vbi.d. P si potentia emet de quiditate materiae: tuo substa/tia materiae esset ad aliquid.ihi enim habet pro inconuenienti materia in suo Mequidstativo primo secundu q, in se consideratur ip potentia sit de eius quiditate:O tunc sine dubio materia non esset ens absolutu: scd ens respectitau.li militer substitia materiae corrupere Eablatione potentiae praesentia formae:nam talis potentia passiua respectu dicit ad forma recipiendu sub ratione qua recipit ea ab agete: & talis poteria quo ad illum respectu corrupis inducta forma.&ideo si potentia esset de primo c5 ce/ptu materiae:materia esset corruptibilis. qae tame salsum est Aa materia in suo primo esse abstrahit a generatione de corruptione: qa est tantu ipsa. eo modo quo Aui. dixit.* equitas est tantu aequitas.Sed tu dices: cu perte materia in secuda conleplatione sui includat quiditatiue tale potentia igiε eu talis potentia sit corruptibilis:sequitnr qae materia erit corrupti, Rhilis.& ad hoc dico qae materia per potentiam sui passiuam includit re, spectu ad forma commune per se primo in ordine ad agens: de talis non ea corruptibilis:nisi per accides quia tib corrumpitur ille respectus: nisi in ordine ad indiuidualem sorma:quae per accides respicitur a tali pote/tia.& sic non habeo pro inconuenieti materia esse corruptibile M variatille secunda esse:dum tame secundu sui ementia invariabilis permaneat. Dene tamen pono in materia potetias proprias distinctas a materia: per quas materia primo respicit formas indiuiduales. Numerus enim forma/rtim coegit ponere numeru potentiarum. Ir meta. conte. Ir. Et istae po/tentiae indiuiduales sunt hene simpliciter generabiles dc corruptibiles. M tales nullo modo sunt de quiditate materiae. Et istae sunt infinitae succcssilieno in actu sicut pessime opinatus est Ioannes degandauo in quaestione propria de potentia materiae super.r. physi.sed ipse n5 vidit Comme. I.caeli.co. O .nec recordatus est.c5 meti. iro.quarti phy.Ista est igitur sentetia nostra: quae ut vides omne cd tradictionem excludit omne ardifficultate absoluit.& licet noua silmo tame propter hoc cotemnenda: cum consuetudo sit quid extraneum accidens veritati. Concordantiae Auer.super secundo physi.
Iri socii riclo, physi ςQmςηxo primo dicit.quodno inuenitur corari L - - 1a pus simplexqae alteretur ex se:sicut inuenitur cor, Commi r pus simplex quod mouetur in loco ex se. Huius tame oppositu videtur sentire.7.meta.com.29.Vbi Uniuersaliter loqui videtur de moliti libus motu locali: & de mobilibus motu generationis Sc alterationis. inquit enim quod quemadmodum eoruin quae mouentur in loco quaedam mo/uen tur ex sci& quaedam ex alio.sic est de generabilibus.& ita videtur ν motu alterationis de generationis aliquid moueatur ex se. Ad hoc dici. mus quod aliud est loqui in simplicibus corporibus:aliud in mixtis:vnde ipsemet Commenta, in hoc comm .dicit quod in compositis potest esse principia alterationis in ipso alterato ab eis: quae adueniunt corpori suo utinanimalibus M plantis-In.7 igitur meta. loquitur de composi/tissed hic loquitur de simplicio u , vide x glosa sic Auer. in. s. physico.
52쪽
commento. 2o.&t .commen. 6o.&. .caeli.commen. 24.& secuiso de anima commen. O.& nono meta. commen.2. Et pro ista solutione vide tex.commenti. I .primi de generatione.
Secunda contradictio es in eode commen, primo,ibiem dicit crvnia quo i ens naturale habet principia transmutati5is: & numerando ea quae habent principia morus localis enumerat elemrtar & hahetia antis mas εο corpora caelestiae videtur igitur velle motu caeli esse naturale. E e pro hoc facit auctoritas eiusde primo cae.cO.8 .vhi dicit.* n5 est corin pus naturale:culus motus no sit naturalis. Sed hui' oppositu ipse hinee expresse. caeli. com.I.vbi .d.motu caeli n5 esse naturale. Solutio istius
quaestionis praesupponit solutione quaestionis qua quaeritur. vi in caelia
sit corpus naturale: suam diffuse pertractat Comentator primo caeli.c5- .sed quantu ad rei naturam attinet: debes scire ex sententia Auer.co.
Primi de caelo.Et co m. s.secudi ph Natura dicit secundu prius &po sterius de inferioribus,&superioribus corporibus: de secundu natu/ra rei natura per prius dicitur de superiorahus utpote de causa S de injferioribus quae sunt causata respectu superiora. tame secundu lamosita. rem ista laseriora dicunε agis naturalia I superiora:sicut testatur C5
meta.manifeste. 2.met.c6. I 6. Dico igitur ci, C5menta. tenet motu caeli
esse naturale: quia est ipsum caelii quoddi motu ex se c5positu ex dua/hus naturis,scilicet natura agete motu:& natura recipiente motu: scue patet primo cap.de substaria orbis.&.8.physi. tamen no est naturalitas motus caeli eiusde rationis cit naturalitate istorti inferiora. E t intantum processerui quida cu hoc fundamento v coacti sunt dicere intelligenti Aesse forma formaliter dantem esse ipsi orbi.non enim aliter caelum esset motu ex se.Nec valet si dicatur'caelum pro aggregato ex intelligettia dc orbe sit motu exsciquia a pari diceretur u aggregatu ex plaustro is p hobus moueretur localiter, Et cdfirmant istud. 7. physi. texta c5mento Io.omnis motus localis aut ex sciaut ab alio.Motus autem ab alio: aue est pulsio:aut tractus aut vectio: t vertigo. Et si pulsio: aut impulsior aut expulito.ergo si intelligentia non sit forma intrinseca caelo per for/malem inligrentiam.sequitur igitur caelum non esse motum ex se sed ab alio:&si ab alio mouebitur igitur aliqua istarum quatuor speciem motus, videlicet,vel pulsionis: vel tractidis vel vectidis vel vertiginis: qae impossibile est dicere:sicut patet ex rationibus formalibus istorii.Nos autem licet fecerimus prolixam quaestionem de triplici causalitate inter Iigentiae in qua dii fuse declaratu fuisse putamus intelligentiam non esse unitam per informationem ipsi orbi: sed solum per appropriationem eo modo quo motor dicitur forma mobilis:vnde Commentator. 8.physi. commento primo.principiu motus de omnibus mobilibus est sicut anima de rebus vivis.Tamς quanta spectat ad praesens dicimus motu caerinon esse naturalem a sua formarcum sua forma non sit natura , sed sit su/pra naturam. Natura enim est inserior ad animam:& anima est inferior ad intelligentiam.quomodo igitur dicunt motum caeli esse naturalem ab intelligentia. sequeretur igitur intelligentiam esse naturam : si in . telligant motum caeli formaliter esse naturalem: quia est a forma quae est natura: si autem intelligant motum caeli esse naturalem effective ab
ipsa intelligentia, tunc non sequitur quod intelligentasit forma dansege
53쪽
esse orbi: quia sta alique motu esse naturalem a principio passivo intrinseco tame motus efficitur ab aliquo principio effectivo extrinseco sicut est respectu simplicium motus alterationis in via C5menta.vnde formo contra illos ratione cuius solution E adhuc haberensi potui quod im, possibile sit intelligentii esse forma sui orbis ut isti asserunt: quia si hoe esset aut hoc esset propter appetitum:aut propter motu: in loco: nam vescribit Comentator primo capitulo de substantia orhis,inon fuit dicta caelum habere animam nisi propter appetitu & motum in loco: sid necnpropter appetitumem propter motu necesse est, intelligentiam cimali, ter animare ipsum orbem.ergo nullo modo informat:vt isti dicunt: ma, ior est Averro.ut dixit:& minor probatur primo quod no propter a eritum indiget intelligentia:ut sit forma informans orbem .' Nam intelli, gentia intelligit M appetit per suam essentiam: ut est de intentione Com
uractis a materia idem est intelligens de intellectio & intellectu: si enim intelligentia in intelligendo dependeret a suo orbe cum sua intellictiora sua substantia secundit ipsum. Accideret ergo intelligentiam esse causatam a suo orlae quod est impossibile:& contra Comenta primo phri commento.6s.si vero dicas propter secundii scilicet propter motu iti.
Muigemia esse forma. Corura,isitelligetitia ad causandum motum hahctomnem activitatem absqi hoc quod uniatur sibi formaliter: ergo pro. Pter istam causam non oportet ipsam dare esse orbLassumptum proha/tur:quia intelligentia non mouet orbem manu:aut pede aut aliquo cor/poreo instrumento:sed solo intelligere:& velle,iuxta illud Auer. I2. me rapbysi.c'mmen.36.co cra caelestia sunt animata:& declarat quomo.Qo uni animata,&dicit Sc non habent de virtutibus animae nisi intelle.ctum, dc virtutem desiderativam:quae mouet in loco: si igitur intelligenὸna mouet orbem per intelligere 6c velle: sed suu intelligere & velle ab. stactum est A non sit mediante corporemec mediante aliquo existente in corpore: sequitur ergo propter neutra istorum intelligentia dare esse
formaliter orbes Sc hoc testatur etia Commentator.s.meta.commen. IMubi dicit quod corpora caelesta sunt animata ex corpore dc forma intelligibili. Et declarans quomodo:subdit: non ita quod anima sit res animarime ii ste quod ibi sit aliquid quod animetur per animam aut vivat per vita:sed sunt animata per se:& vitia: omne enim quod vivit per vitam Manimatur per animi est generabile M corruptibileam au te verba pro tato,dicit quia in rebus anima informate animatis res animata est anima sua: quia tota quiditas taliu est a sua forma.7.meta.3 .iu.2I.qtriditas ho Vminis est homo uno modo. Sed corpora caelestia sunt animata per se vii hoc est dictu habet forma quae a ellat vita dc anima orbis per ωquia n5 trotunditur in orbe formale vivere:& animatu esse. Si enim Dc esiet νωp vera esset dicere orbe vivere per intelligentiam:sicut est intitis inserioribus. Et ideo etia secunda ipsum no ponitur ibi anima imaginatiua:sicut posuit Auice sunt igitur animata corpora caelestia: & visua per se id est.&litarie:quia habet sibi appropriatu principi u q, potest dici anima Avita:iuxta illud supra allegatu principiu motus de omni/bus mobilib' est: sicut anima de reb' vivis. de in vita de su bstatia orbis declarat quo intelligetia est saparata ab orbe, dicit qae hoc est inris π
54쪽
istud corpus n5 indiget ipso: quia ipsum est parmanes per se. Reuertarmur igitur Sodi amus mota caeli esse iraturale: n5 quia sit a forma natu/rili causatus:sed quia est a principio passivo habete ex sui ratione intria seca inclinationEad suscipieda mota ab ipsa intelligetia: quae est intrin/seca caelo: sumendo caelu pro aggregato ex intelligetia δί orbe. & est
intrinseca quantii ad operatione,non quantu ad formale esse. Et sic di/co caelu eise mota ex ser orbis autem natura est:& quiditiatiue a naturali conlida ratur est aute natura quae est materia n5 in potentia, sed in actu:
itatura enim analogice dicitur de illa & ista materia. Naturalitas autem accidentiu habet attedi penes subiecta sau:& no penes eis ciens substa.
tia enim ut dicit Comentator. .meta.c5me. 2.no est causa accidetis secundu fine dc efficiens: sed secundu materi: Motus enim lapidis proie/Mdeorsum ab aliquo no est naturalis ratione proijdientis: sed ratione - sui. Et quado dicitur qx a pari aggregatu ex plaustro Se bobus esset motu ex se: quia boues sunt intrinseci tali aggregato. Resp5detur ne/gado c5seques A c5sequentia: quia n5 est tilis habitudo inter plaustisi de boues qualis est inter orbE ac intelligentiama secundu Averr. 2. Hlico me. r.ex intelligentia Sc orbe fit verius unu qua ex materia & forma: na intelligetia n5 vnitur orbi diuisibilitermec mediante quatitare: sicut unitur sorma materiae similiter plaustra n 5 habet naturale inclinatione ad motu: sicut orbis ad motu. Et ideo bene motus plaustri est ab alio. Et de ilio hii c5cedimus uae sit de aliquo illoru generu videlicet urpulsio:vel vectio:vel νertigo: vel tractio:vnde illa diuisio pertinet ad motus violentos:violentu te ut dicit Pullosophus in tertio Ethieoru . est cuius principium extrinsecu est nihil nonferente illo: cui vis amertur: qualiter non est in proposito de orbe:licet hoc sit verum de plaustro re. spectu boum: quare patet solutio. Z Ad forma igitur contradictionis principale dicimus motu caeli lesie
naturale. Ad oppositu aute respodetur quod C5mentator n5 negauit moto caeli omnibus modis esse naturale: sed negauit ipsum non esse na turale: sicut motus elemetorum est naturalis:vt ipse expresse habeti Pro quo aduerte quod elemeta mouetur a principio intrinseco actuio: sicut patet per ipsum co primo, Se 3 in. phyii.Et in cO.T I. super. .phy. Et tertio caelico. za.de alibi infinities elemeta eiu no habet principiti pan sua intrinsecu: per qae moueatur:quia illud est ens in actu: elemeta autensi habet nisi prima materia dc forma:& prima autem materia est ens inpura potetia:& ideo naturalitias in motu elementoru est. a principio in trinseco activo quod est natura tale aute est ipsa forma elementi:motus autE caeli est naturalis opposito modo. quia sua naturalitas est ex parte principii passivi: quia celii nabet materia in actu & no liabet naturalitatem sua a formae: quae sit natura:immo sua forma est aliquado natura. Et hoc considerauit Magnus Albertus in.2. phy.adprincipium dum dixie motu caelino elie motu naturs: sed intel ligenti :do parando valet ipsum motu ad principiti adtiuu:quia tale non est natura:sed intel ligenti ψ:recte igitur dixit C Jmenta.corporis caelessis motu non esse naturale: sicut est motus elemetorii:nam naturalitas in motu elementi est a forma:n5 amateriaesed naturalitas in motu caeli est a materia no a forma, Cuius tamen
oppositum sentiunt moderni ad pauca respicientes, Tertia
55쪽
Tertia e5tradictio est in comento.Ioaecudi physi.ibi enim dicit lar C5men , romani esse comprehensibilem intellectu:& hoc idem ipse sentit tin primo scaeli commen.9.cti habet formam esie subiectui uniuersalitatis. Et per consequens intelligibilitatis.huius rame oppolitum inuenimus ab ipso in secudo de anima c5. t. ubi videtur velle formam sensu comprehendi. Ad hoc dicendu puto cum Averr. Itimet commen. I .quod forma non comprelienditur secundu se a sensu:sed secundu suam actionem. Et ideo non comprehenditur ipsa nili ab intellectu. quado igitur dixit hie de primo caeli ab intellectu comprehendi formam. hoc est intelligenda de ipsa tarma in se.sed quado dixit eam sensu comprehendi: hoc est quatum ad suam aerionem: sed si sic soluamus: tunc restat maius dubiu: quia secundu Auer.x.de anima c5men. 6'.sensus hominis:& precipue virtus cogitatiua cognoscit intentiones indiuiduales omnium dece praedicamelorum, Et per consequens ipsa forma substatialis cognoscitur a sensu: nedula sua operatione: veru etiam in seipsa.Dicamus ergo aliter cu ipso primo meta.cdme.27.ubi dicit quod sensibilia habent duos modos c5. prehen uoius,modu qui n5 est scientia eorti: scd imaginatio. Et modum qui est scietia eoru est intellecta uniuersalia: unde solutio c5 si sit in hoc sensibilia ista particulariter cocepta Sc formae ipsorum ut sica sensu c5cipiuntur: M precipue a sensu hominis:qui est virtus cogitatiuaeTed senabilia ista &suae formae uniuersaliter coceptae a solo intellectu cocipiuntur:& hoc intellexit c5 menta. ro. dum dixit quod per ratione intelle/xit diffinitione: sc dixit hoc:quia forma c5prehenditur per intellectum: ecce quomodo sumitur ibi forma pro forma unauersali, quae diffinitio. nem constituitiunde Commentator plerui uniuersale formam appellat de intelligere formare per intellectum. Quarta cotradictio est in comen. 18.ubi dicit astrologiam abstrahe
re a motu. H uius tamen oppositu videtur dicere primo meta.commen. 19.mii elbet quod astrologus abstrahit a motu pro quanto non considerat & demon strat per media sentibile: iicut demonstrat naturalis:immo formale media in consideratione astrologica est mathematicii: bene ra/men considerat mota in ratione malaiae no in ratione formae: conside, rat enim motus corporum caelestiu secundu sui quatitate:& secundu velocitate Se tarditate:&secundu proportionalitate:qua habent adinvice: de patet ut omnes isti modi sunt matnematici formale igitur in astrolo. gia est mathematicu: sed materiale est naturale, M ideo recie .d.Come.timeo,c5me. I9.Et. caeli.c5me. 7.&.I2. meta.c5me. 4.quod astrologus c5siderat corpora caelestia:quae sunt subitalia eius no tame considerat ea secundu qu sunt mota:& sic sedatur contradictio: ilaut vides. ininta cotradictio est in comen.zo.ubi dicit c5sideratione . quidita/tiua esse usq3 ad forma lio minis: utina quae in media inter. formas mate/riales δί abstractas ex quo patetdari aliqua natura media inter naturam
abstracta dc materiale. Η uius in oppotitu scribit ipse primo mera. com. 39.vhi dicit qae notu est per se qae nulla natura est media inter abstractu oc materiale. Ad hoc diciis media duplex es e videlicet pabnegat oneextremoria: Sc sic dicit come, primo mer, nulla esse natura in effectu:quae nec sit materialis: nec abstracta sicut videtur sequi cotra antiquos co
quos inuerit ibi Puilosoplius δέ comen. Aliud aure in meam secunda D d a comparatio
56쪽
coparatione vel participatione proprietatii ipsoru extremotu: de sic M. cimus de intelione Auer.elemeta media esie inter substantia: de accides sic etia veriticatur dicta eius hic qae intellectilia: quae est forma hominis vltima est media inter abstracta de materialia:quia pro quato in sua operatione dependet a phalasmatibus: sic cu materialibus cffuenit pro qua/to vero no est forma educta de potetia materiae de habet aliqua sibi operatione in se coiiderata:in qua n5 deprael a corpore sec fidu ipsum. 3. de - anima c5.2o.uc cu abstractis dicitur couenire. Et hoc forte voluit dicere Tliemusuper primo phyad principia:qae scientia de anima est mathematica A media: est enim mathematica opposito.' modo quo sunt entia muliematica:quia talia secundu esse sunt in materia sed secundu c5sideratione a materia abi aliutiscientia vero de anima: Sc precipue quo ad B ista partem qua agitur de anima intellectiva est de obiectio secundu esse abstracto a materia: no aute secundu costderatione:cu etia anima intellectiva ibi cosideretur ut actus corporis. Dicamus igitur nil prohibere se/cundum consideratione dari mediu inter abstractum de materiale: sed bene secundu esse inconueniens est aliquid esse quod non sit neo hoc nem, illud.Et ita haec potest elle secunda solutio vel ex duabus fiat una.
5M ,, sexta corradictio est in comen.7o.ubi dicit come. qae diuina scietiacbsiderat res existetes secundu qae existut.Huius tame oppositu scribit ipse Se Philosophus.vij. meta tex.c5.liij.vhi habet reru existetium n5 esse diffinitionessnel demostrationes: nisi esset qae per res existetes secuduqae existunt C 5men. voluit res materiales: voluit enim dicere diui/nam scientia no solu cosiderare de rebus abstractis a materiae veruetiam de reb' existerib' secudu i existut.i. de rebus materialib': unde de istis materialibus diuina scietia cosiderati inquantu existui, id est, inquantuentia sunt, M sub rationibus quae copetunt enuinquatu ens est. Et ista est expressia sentetia Commeta xij.meta.comm2.primo &.29.&. .me. tex.co. primi Sc. o.me.t .c5.ptimi scirtia diuina est entis inquatu ensedc eoru quae huic insunt Sc in prooemio metaphy.sapietis est omnia co εgnoscere:vt contingit,id est, sub rationibus trascendentibus: per res igitur existetes non intellexit res cum actuali existentia: sed q uiditates ma/teriales sub rationibus transcendentibus consideratastquare.
sis st, septim contradictio est in cometo.so.ibi enim dicit philosophin Ae' C5men.apes A formicas agere sine cognitione.Huius tame oppositum scribit Comme.secundo de anima comme. i3 6.nisi e siet quod dictum in hoc loco intelligitur sic: qae videlicet talia animalia agunt sine cognitione finis rei actae sicut grundo: quaeniiqua nidificauit agit:n5 tamen agit per cognitione finis rei actaeinota:bene tamen agit per cognitione respectu reru:quae ad finem ordinatur vel ad opus:nisi enim cognosceret pa/leas δι Iutum vilip nidum construere non posset. Concordantie Auer.super. .physi.
Cbmen. .. ' niens motu materialiter sumpt5. dicit qae mot' nihil aliud est qua generatio partis post parte illius perfectionis ad quavadit motus donec perficiatur:& sit in actu: ex quo patet motu fieri Ac maxime moν tum intestonis per additione partis gradualis ad partem gradualem. Η trius tamen oppositum videtur sentire expresie Commentator in. phycommen a
57쪽
commen.s .ihi enim dicit additionem caloris agentis in olorem cor/poris n5 fieri secundu additionem partis in toto. & uniuersaliter partis materiae in materiised secundu additione agentis in passionE patientis. scilicet φ quando calor agentis vigorahitur crescat calor patientis non secundum additione partiu calidarum extrinsecarum: cum ad patientem non transferatur aliquid ab agente. Ista c5tradictio tangit maximam Acontrouersiam inter duos principes nostrae militiae, scilicet sanctum doctorem:dc doctorem subtilem:qui in primo sententiarum. distis. t 7. in materia de habitibus: quaestione. 2. de modo augmenti charitatis sunt discordes: us enim tenuit intentionem illam non fieri per additionem gradus ad gradum: quia illi gradus:aut essent specie distincti: aut nume/ro:non specie:quia omnes charitates sunt eiusdem speciei nem etiam dictinguuntur numero: quia tuis est ex parte materiae: sicut haec albedo differt numero ab illa: quia est in alio subiecto: charitas autem quae addi potest additur in eodem subiecto in quo est praecedens: intensio igitur charitatis:& cuiuslibet formae non fit per additionem alicuius gradus: sed solum quia illa qualitas quae prius inerat intenditur secundum pro/pinquitatem ad terminum. Et ista est via sancti doctoris ubi supra. Sco, ritus vero ponens suas echeitates dixit intentionem fieri per additionem gradus ad gradum:& dixit istos gradus numero disterre per suas echei/tates: licet in eodem subiecto sint.In via etiam sancti doctoris diuersitas est inter sequaces suos utrum intensio formae fiat secundum esse: aut se. cundum gradum. Nam quod secundum essentiam fiat impossibile intquia essentiae rerum consistunt in pucto: sicut videtur velle philosopli's meta.com.& tex. Io. oportet ergo quod ista intenso fiat: aut secunda elieraut secundu gradu quidam aute praecipue Thomistarum tenuerunt
intensione formae fieri non secundu esse.quia hoc videε esse c5tra sancta Thomam in infinitis locis.primo sententiarum.dist. I7.q.Mart primo, α in secunda secundae.q. x .arti. . in responsione ad tertium. Et ideo dixerunt ista intensione formae fieri per additione gradus ad gradu: qua tamen gradus additus identificatur praeexistenti:& non remanent distincti: sicut posuit Scotus.Et hanc viam imitatus est subtilissimus thomi/ctarum Herueus brito in quolibeto. Gq. Is. sicut est in alimento,quod pars sequens addita identificatur praeexistenti: sic est de intensione for/mae quantum ad gradus. Capreolus autem primo sententiarum tenuit intensionem formae fieri secundum esse. quicquid sit: una istarum via/xum videtur habere auctoritatem Commen.3. pitysic. com. .pro se. Malia habet commen. 8 . de textum:etiam quarti physi. dc ita Commen. ipse remanet in contradictione: nisi eiIetu, hic dixit motum esse acquisitione partis post partem: quae quide acquisitio est uniuersalis in omni/hus formis acquisibilibus per motu. quia secundu ipsum sunt partibili. ter acquisibileari tru autem omnes per minima: nec ne in primo satis dis ximus super com.62.Istam autem acquisitionem ponit Comme. ita Pilat ex potentia materiae educta ad actu. negat tame C omen. q. physi. c5men.s Φ.am uisitionem partis post partem ab extrinseco factam. & ista non contradicunt: sicut vides. unde si ponderabis verba commentis . nihil plus inuenies: videre autem quae illarum viarum extrema.
tum sit verior non est praesentia speculationis, ubi enim est discordia
58쪽
inter Scotum M sanctum Thomam difficile est videre veritatem. x Secuta c5 tradictio est inc5men. Ir.quia ibi declaras quomodo semC5memet . per forma habet ratione agendi iunio uendi declarat hoc de quantitate G A qualitate. Sc sic videtur ponere quantitate es te de principiis activise
huius tame oppositu ipse scribit: septimo metapli comme .sχ. ubi habet uno est necet tutu ut ante qualitate generata: aut quantitate: ut etias citur in litera sit alia qualitas agens: aut quantitas:iimiliter. .phyli.c5ν- nim.lxxxiiii dicit quantitatem n5 esse de principiis activis.scd sequitur potentias activas Sc operationes earu. Ad hoc dicimus quantitatem n5 esse de principiis activis actione reali: bene tamen est de principiis acti/uis actione spirituali:& maxime tenendo: sicut tenet Commenta. secundo de anima-5men. t 33. talia sensibilia c5 munia sentiri per propria speciem.In actione autem reali: licet non iit ratio agendi: est tamen condi/tio:qui1 in agentibus materialibus actio est per contactum. contangenνtia autem sunt quorum Vltima sunt simul.F. playsi. 22. Et sic quoquo modo quantitas potest dici forma agens: quia non potest immediate substatia aliqua separata transmutare materiam, ut dicit commen. 7 anetaphy.. 23.M. it.commen .lic igitur cum quantum agat ut quantum: licet quantitate non agativi principio activo:sed ut conditione necessario requiata tamen ut 1ic concedi potest aliquo pacto quantitatem esse de princi/pijs activis:reductivae scilicet Sc cocomitanter sicut ipsemet dicit quod quantitas consequitur potentias artiuas&operati des ipsarum: sed ipsa formaliter non est de principi js activis. Illud autem quod adducitur de septimo me.sχ.non videtur elle multum ad propositum contra textum istum: dc com.I7. huius tertij.quia ibi Philosophus dc com.non negant qualitatem vel quantitatem esse de principijs activis: sed solum dicunter in substatiis solu est necessaria: q, id quod generat generei ab aliquo ubi simili in specie.In qualitatibus aut Sc quatitatibus illud n5 opor/tet stat enim aliquam qualitatem generari sicut dicit Commen. quae taemen non gubernabitur a simili sibi in specie praeexistente: sicut qualitas res quae subsequuntur formam mixtionis primarum qualitatum. Tertia contradictio est in commen. 3 r. quia ibi dicit'est per se notum Coniuina t. corinuum diuidi in infinitum sexto aut physi.colligitur oppositu: quia E ibi demonstratur: demonstrario autem non est ad per se nota. Respondetur a modernis . no inconuenit unam dc eandem propositionem esse per se notam in una scientia: dc in alia demonstratam: sicut enim docet philosophus primo posterioαhirurgia subaIternat mathematicae scien/tiae quo ad istam conclusionem: v vulnera circularia tardius sanan h ita etiam licet scientia naturalis δί mathematica non sint se inuice subalternantes simpliciter: tamen scientia naturalis quo ad istam propositionem subalternat sibi scientiam mathemMicam:nam ut inquit C5men.in istoeom. ista est una maxima in mathematicis:quod diuisio mensuraru ten. dat in infinitum. dc Commen.subdit quod hoc videt esse per se notum: F sed illi qui ponunt magnitudines componi ex indivisibilibus: v t Plator non concedent hanc diuisionem.Sed unum per quod destruitur ista opinio est hoc principium,videlicet, quod magnitudo non componitur ex
indivisibilibus: M istud bene destruis per principia naturalia: de subdit Come. p Gistimatur illic,scilicet in sexto phy. ν hoc demonstratur inscientia.
59쪽
rc tia naturali scilicet ii, continuis sit diuisibile in infinitu. Et subdiem non est remotu v hoc princiriu sit per se notu, vide licet, continu uinesse diuisit,ile in infinitu. Et tamen sit ignotum naturaliter v co tinuum vel magnitudo sit coposita ex indivisibilibus tame cum fuerit declara/tum magnitudines non componi ex indiuisbilibus: tunc scietia de hoe principio erit certificata: sequitur enim ex hac positione sp magnitudo
diuiditur in semper diuisibiliami declaraitit Arist.in sexto: sorte igitur ponit hos principiu: ut naturalis dissoluit hanc quaestionem. Ubi dicamus quod istud principiu indiget demonstratione. & haec erit in iac scietia:& de hoc perseritiabitur in sexto: in quibus verbis Comme secuduexpositione modern orsi innuit duas solutides: una est quod mucotinuu est diuisibile in infinitu .est per se notae tam in scientia natu rali ur in mathematica: sed ista in magnitudo sit composita ex indiuisihi Iibus est ignota:& dem 5 strat in scidita naturali. Alia resp5sio est quod Vtra est ignota & utram est demonsirata in scietia naturali. Sed salua
Pace inliter exponentium hoc no potest stare: quia Comenta.infra, c5ν men. O . dicit super verbis philosophi mi, quandoae. v post dicem' de unoquo*eoru de causa in hoc ci, omnis mensura sit in magnitudinesciuisibilis superistis verbisM. Commeta. q, hoe significatu, diuisio m Erure semper est nota per se.Et quod causa eius indiget demonstratione: non sicut quidam existimant quod geomcter accipit hoc esse a naturali.
Ecce igitur clarissimam sententiam Aueri contra communem errorem modernorum tenentium naturalem demonstrare continuum esse diuis.
Dile in infinitum: ipse enim vult hanc esse per se notam in utracti scien/tia, s ilicet naturali & mathemati ea quantum ad esse:sed hene est ignota Πliantu ad propter quid:& quo ad hoc eommen. diost illam dem5strari a in Gientia naturali:& illa demonstratio secundum ipsum est demonstratio causae tantum non enim inconuenit aliquam propositionem quo ad quia estmotain esse: quae tamen non sit euidens euidentia causae:sicut lunam eclypsabilem esse notu est ad sensum: non tamen propter quid eclyrsetur est notum:causa igitur propter quam continuum est diuisibile in annnitu ignota est: tu est ista: quia magnitudo ipsa non est composita ex diuisibilibus 85 ista demonstratur in sesentia naturali: & sic dixit C 5men in com.' .isti id principium indigere demonstrati5e, scilicet dem 5 stratione catine tantum: non demonstratione dante caiisam & esie: quia quantum ad esse istud est per se notum:& in nulla scientia demonstrat: α sic patet quod non dedit commeitiduas rationes: sed est una respon/Ho. Aliter enim c5men.contradiceret sibi inc5mento illo:&in c5. o. tr& ita in modico spadio sui oblitus contraria diceret. Melius est igitur exponere ipsim A uer.per ipsummet: θί dicere sicut diximus: quod continuum diuidi in infinitum est per se notum:&in nulla scientia demonstratur Ted eausa eius est ignota:& quo ad illud indiget demonstratione. Et ex hoe patet quod Diutio modernorum non potest stare:qui volunt mathematicam subalternari philosophiae naturali quo ad istud princi/pium: iitod continuum sit diuisibile in infinitum: patet hoc esse falsum. quia demonstratio erigitur super re ignota.istud autem principiti est notum per scisicut inquit commen.in utram scientia. ergo est indemostra, bile in utrassi: similiter patet quod frustra quaerunt super.6.phy. virum demonstratio:
60쪽
demonstratio:qua demonstratur continuum esse diuisibile in infinititisse demonstratio naturalis: vel mathematica: & faciunt quinterniones satis diffusos super hoc: patet quod omnia ista sunt sine proposito: quia in. 6. physi. non fuit demonstratum an continuum sit diuisibile in infinitii. sea causa propter quam est diuisibile fuit dem 5 strata. Nota igitur mi Mecenas solutionem istam:& manda memoriae: quia viri magni &illustres nostri temporis super isto passis sunt decepti errore manifesto. Ities. o. Quarta c5tradictio est in commen. O.quia dicit.omne corpus esse RR iratum Instantia est. 3.celi. 67.de elementis qui nullam figuram habre
Respondetur.omne corpus esse figuratum vel ratione suae formae: verratione continentis. Et haec elementa: quia sunt indifferenter omnium figurarum receptiua: ideo de se dicuntur in figurata esse diterminantur au tem ipsa merito continentis. Et ideo merito continentis habent figu/raml.1M secundum eius dispositiones disponuntur & ipsa': & sic paleequaliter omne corpus dicitur ess e actu figuratum. & hoc non contradi/cit quod elementa de se dicantur infigurata. Quinta contradictio est. I.phy.c5.F .ubi habet mundum esse iii loco C5m. 4 per partes huius in Oppositum videt sentire. .phy. r. Resp5detur et, hic sumpsit mundum pro toto uniuerso:& de hoc est veru ipsum esse in ioco:quia partes eius sunt in loco:sicut ipsemet dicit. phy.commento .sed quado dicit quod mundus non mouetur per partes contra The mi. ibi sumpsit mundum pro corpore Hlesti quod circulariter mouetur: quia tale secundum ipsum mouetur secundum totum, quantum ad for/mam:secundum partes vero:& quantum ad formam & materiam simur sicut ipse dicit ibi.&.6.physi.81. 6 Sexta contradictio est in comme. 6oinbi tenet magnitudine tam ma Comξ. 6o. thematice qua naturaliter consideratam esse diuisibilem in infinitum. hirius tamen oppositum reperitur in dictis eius. .ph.c5. 82.vhi.d. qae ii cet linea secundum quod linea diuisibilis sit in infinitu: n5 tame secun γdum quod est terrestris aut ignea.Soluitur. linea potest considerari ut li/- no prccise: Sc sic cosiderari habet a mathematico prout videlicet. abstraxit a materia sensibili:& sie diuisibilis est in infinitum. Alio modo po/test considerari:ri est in materia prima absolute: Ad ut sic consideratur a naturali.& Wt fit diuisibilis est in infinitum: quia infinitas est ex parte materiae: finitas vero est ex parte formae. 3.phy.com.6 .infinitas accidit materiae secundum qi est materia. Alio modo potest considerari linea secadum quod est in materia quali: dc sic a naturali consideratur: εἰ ut sic n5 qς lab/ est diuisibilis in infinituui:quia ut sic concernit formam a qua est termi δ ιδ orbi natio M actus.Et sic verificatur dictum Commenta. hic de linea naturaeli: ut est in materia prima absolute:sed. .phy. 2. vetificatur sua senten tia delinea naturali:vtest in materia quati:sicut manifestant verba eius. virum autem in aliquo casu etiam linea: ut in materia qualit sit diuisibi. iis in infinitum pertinet ad quaestione de minimis: quia in via corruptioνnis inoli inconuenit in multis casibus negati minima secundum multos solennes Averroistas: sed de his alijs. Concordantiae Averro. super. .ph