장음표시 사용
61쪽
bimus dici post evelis. auid igitur de cambiis de quibus
speciatim nunc dicendum constitutum est , quae nostri ciues
negociandi genus,& quidem illustre, apud se haberi demon/stiant e
DEFINITIO CAMBII IN GENERE, ET QUO pacto fiat quae realia dicuntur, ct qua minuta ,s' qua sicca. CV. II LIC iam tandem intenti simus. Atque ante omnia secudum quod peragi solere intelligimus, manifesta definitione, aut potius descriptione exPonamus; videlicet i Cambium est actum quoddam, quo ab altero datur, ab altero au/tem recipitur Pecunia, quam, qui accipit, red dituram spondet, ubi & quando, & cui, is qui Primum dat, voluerit. Sub hac Vero definiti 5e veluti generis facile admiserim contineri tamquam eius species illa, quae cabia realia Pettiteras nuncupantur 3 quae certe sine turpitudine fieri a cun/ctis nisi aliqua dein extraria conditione Vitientur, concedi . tur. HCc in hunc modum fiunt. Negociandi gratia quio ses m ex alia regione ad aliam transferre summam aliquam Pecuniarum deliberans, quo pericula itineris in deserendis illis deuitet radit virum, cui ipsas dinumerat . idque eo Pacto ut illic, ubi constituit ipse dinumerans vel sibi cum eo Pros ctus fueriti vel alteri ut volet suo nomine scriptis literis per/soluere illas is, qui accipit,faciat; retento interim nonnihil ab ea summa, vel alias, quod pro suis operis ac laboribus in ea commodatione iuxta squitatem lucretur. Altera spo . , cies dici Posse videtur minutoru quae vocant;quae simpliciter λλα in realia etiam dicuntur 3 quaeque smea sententia proprie maxime cambia appellantur. Propterea quod in ipsis simpliciter
Pecunil genus, cum Pecunia alterius generis comutatur. Verbi ca argentea cu aurea minoris numeri, sed valoris maioriscu ea, quae minoris valoris, sed maioris numeri existat. Iam&ista omnium sane sententia inculpate peragi nisi aliunde iniquitatis labe aliqua aspergi contingati & Percommoda est e comerciis,&vsibus vitς necessariis iudicat. Caetervvtrismistis praetermissis, venio ad alia, de quibus exacte disquirerenti hi potissimum constitutum est. Haec vero sunt illa quae
62쪽
Lugdunessa cambia,sive per Lugdunum; aut potius ut nuc
Bezan sonensa imo vero ut plurimum Sicca nuncuPantur.
Varii autem horum a variis inducuntur modi 3 de quibus omnibus speciatim dicere, ut nimium longum, ita haud ne
cessarium in praesentia sore iudicanti, praeterita tanta varieta/te,modum generalem, de communiore usu detritum, aperte quo ad eius, mihi nunc exponere placet. Sic enim habet. EST ciuis, qui lucri gratia his cambiis operam nauans petitur ab alio ut sta centum aureos nummos ex marcha ut aiunt ad cambium Per Bezansonem tradat. intellecto is valore num mi, qui tum iuxta traditiones mercatorias. Genuae, ubi exePli gratia sunt, in foro currit; secundum illud precium cen/rum, illos petenti dinumerati interim qui accipit, Pollicet ut se scripturum literas Bezansonem ad certum hominem, qui illic consueto tempore nundinarum dictos centum aureos suo nomine Persoluat ei, cui ipse tradens commodius aesti/mabit, idque ad valorem,qui eo tempore nummo aureo Prqsti tutus erit. Itaque hoc loci uterque de ipsa re literas ad suos alium ad locum mittentesi hic traditas ab altero accipit, ille alibi suo tempore assignandas pecunias Praestolatur. CVM PLURIMI IN I Q U E FIERI SICCA CAM-bia doceant, pauci autem aliquousque ab iniquitate ea vendicare covetur, vel hae ratione in culpa sunt,qui exercent illa. Cap. IIII.
C ergo tertium cambiorum genus,quae ad hunc incommune modum fiunt &si vulgo secus existimetur dubium,perplexumque haberi tamen apud saniores comperituride quo multi in utranque partem dixere, & scripse/re. At Vero, quamuis maior Pars eorum, qui de his maiore serio dister uiat, iniusta esse decernant, & meristo ea sicca dici affirment, eo quod humore iustitiae, & cari/tatis destituta sint; de quamuis etiam qui noxa iniquitatis condemnare pertimescunt, tutum esse nihilominus ab his abstinere pronuncient, & consulant dimittenda; quia tamen lucrandi libido dominatur, latissime patere horum usum conspicimus. quamci etia dubitandum est huic flammae ma teriam fortasse subministrari ex eo,quod unus atque item al/H a tet
63쪽
alter asserere ea aliquanti per ab iniquitate videatur. O ualtire, ut hoc prius dicam) quis non intelligat, vel hoc nomine cambiatores sita mihi dicere liceat istos inculpatos esse non Posse,qui deteriorem,ac periculosiorem partem inirepide ar/ripiunt e ct ui amat Periculum inquit sapiens incidet in il
lud. Iam quis nisi male sanus . in vitae se discrimen aut tem Porarii alius cuiusuis detrimenti committat, unde suapte se, Proripere sponte facile habet e Itane etiam si falso fortasse renunciatum tibi sit,Viam qua iturum te constitueras,latroni hus infestam esset tute neutiquam ei 'te periculo iniicias, qua uis interim aliis iter facere, quo destinaras utilitatis gratia, non possis r ubi vero in Periculum animae in dubium saltem Praevaricandae legis deuenitur Dei, nullo timore detinebi mure religione non dimouebimur e sed de quamquam facti conscientia mordet, sortiter ea tamen contemnetur nobis e Pergimus nos Vero. Pergimus inquam facere satis cupidita ti . Indicium certe Christianae animae non poenitendum, rein ligione contineri piae runque,ubi vereri haud referret. CLuoas ut vere Possumus)dictum conuertimus, non erit Chri stiani,vbi timere sustinerit sit opus, eo se animose commit
AD Q. VAS NEGOCIATIONI s SPECIES MVLTIsuca cambia referant.res autem non semper commode intelligi ex impositis sibi nominibus
D ad rem. Eorum igitur, qui de his cambiis disputat , quo iustitiam , aut iniustitiam eo rum probent : alii permutationi, alii emptioni,ac Venditioni ,alii mutuo, alii innominatis negociis ut aiunt adscribunt. Nobis veror non tam hac via quam aliis potius, quod sint iniqua Deo dante curae erit demonstrare. Tametsi enim hςc reductio ad causae lucem facere videtur, non semper ta men dextre cadit ad hunc modum disquisitio rerum. Nomina enim,quq rebus excogitata imPonuntur,Vt frequenter ipsarum naturas rite explicent non pauca tamen ab vera significatione aberrant, siue obscuritate ipsius rei,siue imbecillitate intelligentiae nostrae siue quod in caeteris late Patere intel/
64쪽
Iigitur Φ morbo affect anim us,turpia honestis,honesta t urpibus nuncupare nominibus solet:Ia vero acta innumera vitiorum,ac Virtutu, facilius ex Proprietate Probe animaduer- ipsorum,Virtutes,aut.Vitia esse cognoris,quam ut certo non ine voces. Ratio enim integra , ac Dei cum primis lumine eollustrata,cii in ea ad regulam aeter e legis examinat; videt qua consormata sint quaque illi parte dissentiant i undelicet non ita Proprium nomen ,ac speciem assignare possit, iusta nec ne sint tamen confidentius affirmat. O uo circa ut unde excessimus redeamus,non tantum quod adultum dictorum genus reserantur,quantum ex rati0nibus ipsorum magis in timis cum Dei gratia iniqua este haec sicca cambia deuiostra/
E R VM enim vero, ne hanc methodum cotemnete videar, per libeter ego illis alsentiarqui ad irati tuum maxime pertinere illa dicutὁi cum forma eius lac genuinas proprietates se lii re retinere intelligantur. quod aperte ex ipsia 1 Ma iss mutui definitione constat. Mutuum enim in 'mutui definitione constat. Mutuum enim inicommune sic definitur: Actum scilicet, quo rei Proprietas ex suo usu consumptibilis,ab alio transfertur in alium, qui de/inde redditurus sit rem,non quidem eadem numero, sed specie aut valore. Notare iuuat in hac definitione interim, o interuallum teporis aliquantum intercedere oportet inter datam,& redditam rem. Alioqui si statim. aut breuiore spacio fiat redditio; aut Permutatio. aut venditio, aut si quis alius actus potius dicat ur. At si reddatur eadem res, id commodatum Pignusue, siue quod alio nomine nuncupabitur. Sed licet numero differre usu veniatiat specie vel valore conuenire oportet cum re .rem mutuo praestitam Nam si data lana verhi causa quae decem aureis valeat reddatur dein sericum,qltantundem valeat,& si non specie,Valore tamen in quo con
sentiunt rationem mutui factum retinebit - quod tacitum, siue implicitum,interpretatum'ue vocant, expressum autem, cum &specie,& Valore congruunt . Nec vero mutuum Pro/Pri e non erit, si Pro aureis,argentei reddantur nummi , quia
65쪽
non materia,sed Valore,quo caeterarum rerum sunt mensuyra,ac Precium; ad eandem speciem utrique conciliantur. Ex hac ergo mutui aPerta definitione,euidenter quantum qui dem intelligi Potest colligitur,haec ipsa cambia ad mutuum Pertinere. An non ei tres co sumptibilis pecunia quae datur 'An non eius Proprietas transfertur in recipientem e An non spondet,qui recipit, seu per se, seu per alium, ipsam restitum dam numero quidem differentem,sed specie, aut valore eania
rare rcuera sicca cambia a mutuis quid sit usura.
E C certe leviculae quaedam,'& accidentariae qualitates, separare a mutui ratione possunt illa, quod multi artificiose conantur. Nam ubi praecipua mPhra,ac substantialia adsunt, nequaquam defectu minimorum, res a suis speciebus remouentur. Leve enim est dicere,
ideo non esse in his cambiis mutuum,quia & si post primam acceptionem fit nummorum redditio; d tamen non tempo/ris gratia i in mutuo,sed loci fiat. Finge Pro arbitratu, in ictu oculi Genua Lugdunum conuolari possit; non ne stata praestolari oportebit nundinarum tempus, ut non loci potis ustu temporis ratio habeatur e Haud enim substantialis est haec mutui differentia,videlicet ut ibidem detur,ac reddatueres,ut ex diffinitione Patet,sed accidentarium quidda, quod sit magis ad placitum,& accipientis, reddentis. Leue item 5e illud apud sanos est, Q cum hic dans primum Pecuniam,
non sit certus an tantundem sibi restituetur, in mutuo Vero constet , idcirco ad mutuum ea cambia non pertinere. Nam quis istam incertitudinem magnifaciat quando rarissime cotingat diminui,frequentissime autem hic pecuniam augerie in quem scopum potissimum haec cambia exercentur e De raro contingentibus enim habendam rationem non ita esse,
66쪽
At de hoc postea videbimus. Iam ut infirmum est illud, in
niuiuo luere Pecunias concreditas quo uis tempore repetere in cambio non nisi ad praescriptum nundinarum e Imo veta . qua ndo restituendum sit,& in mutuis frequenter c5uenitur,& nisi incidente casu necessario ante condictum, haud repetit qui mutuatur. Alia autem huiuscemodi referre Piget, ac PHRqui, quae ut elurima coaceruentur, immutare tamen rei nat uram,ut te' ab essentia ipsius longe remota,Possum nullo modo. Nunquid enim homo non erit homo, oculis licet orbus nascatur e aut si fortuito digito aliquo manuum ,aut pe/dum care te Aut etiam ne domus non erit illa,quae indamoto,parietibus,tecto constans; insolentissimae tamen formae, cui nulla. Prorsum per totam ciuitatem sit similis, ab architeActo fuerit edificata e Cum igitur ex essentialibus notis haec I , cambia ad mutuum maxime referenda esse Perspicuum sit, quamquam leuioribus nescio quibus videntur di Verre potast i quis hac ratione saltem neget usurae notam retinere ii ta fatque inserue fieri e Cur nam rogo peraguntur, nisi ob spem Propositum v lucrandie Sic vero si breuissime usura definitur: Luctum videlicet ex mutuo cum primis intentum. NE Qv AQUAM IN CAMBIIs v ENDI DECVNIAM
vnde sit,uenditio, emptio; O quae sit pecuniae
Τ negant porro hic alii mutuum inesse, sedue di in his cambiis aiunt pecunias; proinde lu/crum ab eis inculpate sperari posse. Sed minime hoc illis concedi oportere, non difficile intelliges,si venditionis emptionis origine, de causam,sive pecuniae naturam consideraueris . Emptio enimac venditio unde nam, qucro e Num ex eo,* alterii siue propriae utilitatis gratia sue Ut cum suis,comodis etiam aliorum consulat deest res,quam alter habete Carere ergo hunc quidem,silum vero abundare rebus ad via sum vitae facientibus cum emptionis negocium induxerit, ris Iudiculosum perquam iure videtur,Pecunia cum habeam, P
cuniana etiamnum emere . Namq; Ptorem volui esse cam L GI
Psorem iam&nos hoc vocabulo utamur qui Pecuniis ut Plurimum ibundans,eas dat primum: qui autem accipiat
67쪽
ab i llo,aliarum quibus non raro caret,&praesentibus &dustantibus, venditoremi quae perueisio a quo no intelligiture Sed enimi indiget vere quidem inter immanes opes etiam afluaritia laborans, qui nunquam satiatur cui tam deest quod habet,q.quod non habet. Uerum haud proprie' campsor, sed qui ab ipso accipit, indiget. Etsi enim plaerunque habet, ubist spondet redditurum, frequentius tamen neque illic,neque alibi nummos possidet sed quia videt neutiquam sibi que/ uam gratis. Pro frigidissima caritate nunc maxime Chriflianos occuPante mutuaturum negociari tamen ,ac lucraricum c onstituerit,fide mercatoria ad horum cambiorum artificium,quod ante nos tum vere pii,cum docti in fraude usurarum rePertum dixere, se conferens s ita suis negociis prospicio I: -- nu: cere curat. Caeterum Vt Vt de Possessione, aut carentia pecu nice hic statuatur; nequaquam ut piper verbi causaba ut seri flcum Vendi iure Poterunt unquam pecuniς . Etenim metal lum Percussum,ac principis charactere signatum quod no/menclaturam pecuniae accipit thaud institutum est,ut vena detur, sed Potissimum,ut ea ad iustam aequalitate quod antea diximus vcnalium rerum precia redigantur, si
NON ADMITTI sECUNDAR IvM vsvM IN PE-cunia νι vendatur, Mut alia res; sed abusionem id esse,quo
U O D autem adducitur ad probandum eius
venditionem, de duplici rerum artificialium usu, minime valet. Esto, duplex iste vis cae teris in rebus artificialibus concedatur, ut ii calceis sverbi causa prius videlicet,ut muniendis pedibus illis utamur, dein ut vendi iis , qui careant illi possint: at hunc secundarium usum in pecu/nia honeste haberi negamus. Rerum enim aliorum venun/.dandarum semper honestum habitum fuisse usum ex se, dualiunde non corrumpatur ut abunde in praecedentibus ex posuimus nemo non intelligit. auare inde a principio cum relicta feritate homines conuiuere, Scommercia inter se exercere caepissent, hucusque Posterior hic Vsus retinetur 3 in pecuniis vero ad nostra usque tempora inauditus de incognitus extitio
68쪽
extitit. No circa et si non aliunde hac tamen insoletla dam nationis est dignissimus. At non est culpanda recentium dices industria, si qua in lucem eruant, quae antiquos late/hant. Audio. Sed in laude tum id fuerit, si in recta ratione
recens excogitate res consistanti si i vitiata mente non ema/nent, si in finem honestum referantur. O uam ob rem cum haec noua vendendi hunc modum pecuniam industria aper te contra usum bonorum, contra rationem, nec nisi ut Po/tissimum inexplebili cupiditati, non autem ad commune bonum ut a quibusdam praetenditur) fiat satis,ab optimo quoque esse intelligatur; in vitio maxime non esse non Potest. Monstri enim instar esse pecuniam, Pecuniam Parere, atque eam per sesterilem prudentissimi quique iudicauere i &Pre/cium reru illam,non item Precio alio eade appreciari debere. UO PACTO INTERIM PECUNIA VENDI DIcatur, cum dilutione nonnullarum rationum, qus ad νeram eius venditionem probandum adducuntur. Cap. X.
V O D autem Interdum vendi videatur; non
id re vera est quod ipsa vaeneat qui Pecunia, sed qua metallum, ac pro materia ut aiunt quod fere semper cum damno fit vendentis. auare nisi formam amittat, aut alia ratione fiat ne pro nummo expendi possit, nemo se re unquam ipsam pro materia diuendet. Addo autem te se Propterea quod gratia bonitatis, aut maioris Ponderi , num N s j. mi aurei atque argentei qui olim, quando haud ita longe la/-m teque cupiditas dominabatur, sic fabricabantur. Praestanti O/ μι- - .etes habiti vel ad aliquod egregium artificium & Ornatum, vel ad viliorem monetam cudendam, interdum Plus quam alii eiusdem generis communiter expendantur, ab aliquibus
coemi cernuntur. Itaque Pro materia aliquando, nunquam vero ex propria ratione Pecuniam venundari conuincetur. Iam quae Preterea ad probationem venditionis eiusdem afferuntur; minime quod volunt, efficiunt. Nam Pro Pecunia ut hoc illorum argumentum attingamus in naui constitu ta, de qua naufragium timetur, aut quam quis in nomini
bus ac debitoribus habet, de quorum fide dubitatur i Si, in-
69쪽
quam, pro ea pecunia daturum se quispiam minus, quam d
-- ia in Propria summa sit, Polliceaturi non is quidem hoc em cere iuste dicetur, quod ita ipsam in periculo pecuniam Pro/prie emat; sed alia ratione. Periculum enim amittendi, labo/res item recuperandi, impendiaque,& si qua alia verisimiliter hic adiuncta, ad calculum cum reducuntur, in causa erunt ut ab hac nonnihil specietenus ex legitimi eius precii summa detrahatur. Nempe quem ad modum in cambiis realibus Perliteras, non emi a numulario Pecunia a negociatore tributa minori precio dicitur, & si minor summa postea ubi condi ctum erat reddituri sed quod commodatio locatioue, ex Pensae,de id genus sorte alia censentur,quorum gratia ipse num uIarius honeste quippiam lucrifacit. Atque ut in realibus minuris illis, nequaquam monetam suam vendere iure dicetur qui ad eam permutandam addictus est quamuis abusione quadam audire sit nonnullos dicentes, se aureum scutum e misse, seu ducatum utamur iam hisce ex vulgo sumptis vo cabulis quatuor aut sex minutulis nummis Plusquam communiter expenduntur Verum constante illius valore ex pu/blica ac legitima auctoritate,illud plus pro sua arte non veri dendo, sed commutando, haud inique Percipit. Sic nimirum in uniuersum neutiquam Pecunia iPsa est, quae reuera Variae/at, sed quae Per circumstantias dictas Plus minus valere vis; , . deatur. Itaque nummus aureus, qui Verbi causa nunc vulgo si o. solidos valet, non recte dicetur Vendi ε . aut 66 . aliquailsum eXPraedicti incommoda circumstantia affectus;sed firmo pre
cio ut legitime sancitum inniti illae ipsae eius monetae incomim 1 moditates, quas subit alius, prudenter ac iuste aestimatae essi cient, Vt non iniuria 4. aut F. a 7o detrahantur.
CARERE SICCA CAMBIA TUM A L iis CiR- εἰ LAE nstantis, tum bis quibus realia inculpatὰ exem
Liscire μ' -------- L Ια VID aute dicere viderentur, s ad has
circumstantias,ut lucrari honeste posse ex hoc cambiorum siccorum artificio conuincerent, se referrenti non autem eo quod in eis pecu
nia vendatur.Sed ut nullo modo vendi illam in commune demonstrauimus,lta nullas etia
70쪽
ex distis circunstantiis ad ea,quam per hec eambia negociaritur accedere, cum Dei gratia s nisi specietenus declarabimus. Dici quidem potest distare loco pecunia, quam Lugduni aD
signaturus est quis pro ea, quam primum a campire hic Genuae accepisset 3 sed non ideo ob Pericula, R impensas redu/cendi,quae hic non intercedunt, iustum esse, si plus aliquid ca/Psor perciperei,dici Potest. Nam & si quidam, ea etiam ratio/ne, qua realia per literas approbantur, haec perinde iusta de/mostrare conatur. minus tamen id consequi dicimus,quado inter sese late dissentire dinoscantur. In reali quidem illo
nummos alterius accipiens alibi reddendos, translator non .s ι Iimprobabiliter dici potest; quod ex eo comprobatur, quod re ipsa in loco definito aliae pecuniae Pro Prius datis exsoluuri oturi & ideo dum ex suo officio ita commodat, non iniuste ut in praecedentibus dictum) moderate lucrari potest. Hievero alteri dans, qui lucrum intendit, nec facto Vnquam, aῆ , ne cogitatione quidem, nisi ociose ac inepte vc ita dixeri/
mus faciat,translator pecuniarum sibi alibi in nundinis retaria, vel
di tarum, comperitur. αuid e vel enim ad mercimonia, ad eadem cambia vltro citroque exercenda, Per suos accePta illic eas campsot iste conferri ordinat,unde fili ut quamuis distantes certo quodam modo quis aiat 3 Propria tamen ra/tione ut circunstantiarum praedi ctarum i ure rationem haberi oporteat nunquam distare conuincentur. Igitur honesti lucri ratio, quae in illis aperta est, in istis, ut cuiuis intelli genti constat,haud apparere potest. &vt in reali nullum est mutui vestigium, sic in sicco hocce, nisi prorsum a luce veritatis studio no patimur illustrari, germana ipsius mutui quod satis supra ostensum est forma impreisa Perspicitur . Q uoconstante firmissimo fundamento, ruunt uniueris rationes
quae praeter hoc ad asserandam istorum iustitiam in venditione, quam admittere reuera haud pollunt, aedificats iam sint, atque praeterea superstrui Potuerint. Neque vero tantulum commouet exaggeratio, quod in reali Videlicet Prior Pecu/ . . l. niarum accemor commodatur aliquandiu pecuniae alienae δέ εvsu, deinde lucrum ex Pacto etiam expectat; in sicco vero pe cuniae suae utilitate fraudari interim, qui eam alteri dat: qua V ob rem indignum ella ne hic iuxta lucretur, nec alterum aDterius conditione peiorem esse debere. At enim ad huue modum aeque conqueratur scilicet usuris meris incumbensi sed