장음표시 사용
151쪽
,, erat hale in vulgus efferri , veI clare narrari; nihil quippe hine boni emen. ,. sisset. Si enim discipuli haec audientes turbati sunt , multo magis vulgus,, turbatum esset Diicipulis vero non ideo solum praedixit ; sed , quod si jam dixi, ut exsipectatione illa exercitati facilius palaonem ferrent , ne si , inexpectata accidisset. illos admodum perturbaret. Quapropter initio mo is tem tantum praedixit ; postquam autem hoc meditati. & in his exercitatiis fuerant, cetera omnia adiecit exempli gratiar tradent eum gentibus . illi se dent, flagellabunt i tum hac de cauisa, tum etiam, ut quum haec tristia vise derent, resurrectionem expectarent. Nam qui triuia, di quae probrosa viis, , debantur, non occultaverat, iure circa pro ra credendus erat, , . Ea vero de caussa tum coram Herode, tum coram Pharisaeis Christus miracula facere recusavit, quia tam ille, quam isti propter curiositatem miracula quaerebant , non autem ut de veritate convicti remanerent; ideoque Chisus illis morem gerendum non esse duxit. is Herode autem cupiente inquit, , S. Ambrosius lib. Io. in Exposit. Evang. secundum Lucam nu. 99. aliqua miri rabilia eius videre, ipse tacuit, & nihil fecit, quia nec illius crudelitas me. rebatur videre Divina, dc Dominus iactantiam declinabat, , . Alulius autem in Exposit. 2bvi Testam. super Evangelium secundum Lucam, quae in recenti ri editione operum S. Ggregorii Magni, eiusdem S. Patris opera subsequitur cap. 88. ,, Lampas quippe, inquit, ante oculos eius nullo radio lucis emicuit, se quia ei, qui se non pie , sed curiose quaesiverat, nil de se mirabile oste ,, dit . Inquintus itaque Dominus tacuit, expectatus miracula exhibere conia tempsit: quia Her em non profectum quaerere, sed scientiam , vel signa , , mirari velle perspexit, , . Deinde quum Pharisaei miraculis evidentissimis non acquievissent, quin potius ex iisdem calumniandi occasionem accepissent ; non erat . cur Chri ilus alia miracula coram iis faceret. Demum Evangelista Matthaeus non dicit nullas , sed non multas in patria sua Christum fecisse virtutes. Huius autem rei incredulitas civium fluit caussa. Dices contra tertiam partem. Falses quoque Prophetas miracula esse pa. traturos tum Moyses . tum ipse Chrii his affirmariti saJ ergo miracula idonea esse non poterant ad confirmandam Divinitatem Chrilii , atque missionem eius.
R., uti iam praediximus, Γή licet Angeli, sive boni, sive mali , nulla
per se miracula patrare possint ; aliqua tamen mirabilia faciendi virtutem eos habere, quae cum potestatem hominum superent, pro veris miraculis ab iisdem interdum accipi possunt. Nam , quemadmodum observat S. Thomas in a Matri cap. explicans ea verba V. a . Sargent enim pseudochristi, pseudor propbetoe i ein dabunt signa magna , O prodigiat is Sicut artifices aliqui aliquid ,, faciunt, quod videtur mirum aliis et sic & daemones aliqua faciunt naturaliter, se quae videntur nobis mira& in Disputatis quaesi. s. de Miraculis art. ad a. . in quo laudata Matthaei verba sibi opponit . ait: ,, od signa, ct pr se digia dicuntur aliqua, quae virtute naturali fieri potiunt, homini diu tamense mira, vel etiam per sensium illusionem, ut dictum, , . Talia vero ea miracula sunt, quae tum Moyses, tum Christus falses prophetas affrmarunt esse patraturosi unde ut ab iisdem sibi caverent, ne in errorem inducerentur, omnes simul monuere ,,. Porm autem suti ait S. Auguli. de civit. Dei lib. io.
1, cap. M Ita UvωIonns tom. supra laud. eumdem nu. fr. ssen. Ηoe quoque Celsu objiciebat, έb lib. I. quaest. a. an. a. uti apud Originem legere est lib. a. contra
152쪽
is eap. II. 3 quainamque miracula sive per Angelos, sive quoeumque modo ita ,, divinitus fiunt, Dei unius, in quo selo beata vita est , cultum, religi
,, nemque commendent, ea vere ab eis, vel per eos, qui nos secundum ve-
, , ritatem pietatemque diligunt, fieri, ipso Deo in illis operante, credendum
,, ellis. Huius autem generis ea omnia miracula fuerunt, quae Christus operatus nit, ideoque etiam idonea fuerunt, quibus Divinitas illius comprobar tur . ,, At quae mira faciunt Antichristi ut tradit Origenes contra celsum li. r. ,, nu. Io. iique . qui se patrandis miraculis pares Iesu discipulis esse vendiri tant, vocantur signa, , prodigia mendacia , quae in omni seductione iniqui- ., talis vim habent in eos, qui pereunt. Miraculorum autem Christi , & eius,, discipulorum mictus est, non deceptio, sed animarum salus. is enim diis xerit, deceptione essici, ut emendetur vita, S malitia quotidie magis mi-- nuatur Ex quibus omnibus hanc contra Moissonum brevem ratiocinationem instituo: propter contrarium errorem non tollitur ea vis, quae in veritate ad persuadendum inesti ergo ne falsa quidem miracula impediunt, quin quae ve. La sunt. demonstrent id, quod ex sui natura habent , ut demonstrent. At vero quae , & qualia Christi miracula fuerunt λ Miracula , inquam , nostri Servatoris multo ante tempore, quam in hoc mundo nasceretur , praedicta fuisse principio animadvertendum est , uti praeter alios Huetius Evang. prop. s. cap. perspicue demonstravit. Secundo multa eorum talia fuit se , , quae non solum quoad modum, sed neque etiam quoad subitantiam naturae vi ribus , aut arte fieri possint. Tertio talem Disse doctrinam . quam Christus pluribus miraculis confirmavit, ut neque veritatibus, quae naturali ratione cognosci possunt, neque praeceptis , quae in Sacris litteris continentur, aliquo modo adversaretur. Hinc Christus se non venisse solvere legem , aut prophetas, sed adimplere , Alati. S. v. II. unumquemque monuit , Quarto illius doctrinae sanctitatem tantam et se , quemadmodum iam demonstravim iis, ut quae praeter Ordinem naturae fecit , Divina virtute lacii se inde inferri quoque debeat. Quinto maiorem Dei gloriam suis miraculis Christum unice quaesivi se . Tandemia, tantam Christi miraculorum fuisse multitudinem , atque varietatem , ut non innum, aut alterum, sed propemodum innumera tam in hominibus vivis , a que mortuis, quam in aere , mari, aqua, arboribus , brutis animantibus , atque etiam daemonibus, plerumque selo nutu, & voce ediderit, ut eorumdem multi non solum testes, sed aliquando etiam participes essent. Ratio ergo , qua miracula Christi a falsis distinguntur, nimis unicuique perspecta esse potest, si omnia expenderit, quae illa antecesserunt, comitata, atque subsequuta sunt. Cont. Apostolus ad Galat. I. v. 8. Angelo, qui e caelo descenderit , atque doctrinam diversam ab ea promulgaverit, quae promulgata a se ipQ su rat , anaurem dicit: ergo miracula non possunt esse certa argumenta Divinae missionis.
Deinde populi omnes sua mirabilia, seu miracula habent, quae falsa licet sint, tamen iisdem populi, atque gentes credere non renuerunt: quidni er go etiam quoad Christianos idem e tingere potuit pPostremo de quodam Praesbytero Ecclesiae Calamensis haec habet S. Augustinus de initate Dei lib. I . cap. a . nu. 2. , , inando ei placebat rogaba ,, tur autem, ut hoc faceret, ab eis, qui rem mirabilem coram scire cupieri bant) ad imitatas quasi lamentantis .cujuslibet hominis voces, ita se aufere. m. IV. T ,, bat,
153쪽
., bat a sensibila, Si iacebat simillimus mortuo, ut non selum vellicantes, at se que pungentes minime sentiret, sed aliquando etiam igne ureretur admoto si sine ullo desoris sensu, nisi misi modum ex vulnere: non autem obnitendo, , , sed non sentiendo movere corpus , eo probabatur, quod tamquam in desum ., eto nullus inveniebatur anhelitust hominum tamen voces, si clarius loque- ,, rentur, tamquam de longinquo se audire postea referebat . . lis erso, quae miracula esse videntur, nos decipi possumus , adeoque miracula Divinitatis certa argumenta esse non debunt ca .
R. , Apostoli loquendi rationem eo loco hypotheticam, atque ab impossibili ductam esse : hoc est Galatas monet, ut hoc etiam semel adiniiD , quod tamen impossibile erat, Angelos e coelo descendere. & doctrinam Evam gelieae contrariam promulgare, nullam eis fidem adhiberi oportere. Nempe ut Galatae cognoscere misent, quam ficiniter atque certo Legi Evangelicae ab haerendum sit exemplo ducto ab impossibili S. Apollotus uti voluit et quemadmodum ti nos quoque cepe facimus, quando aliis rem ceriissimam persuadere volumus . Verum quo tandem ore S. Apostoli auctoritate uti pro se Deillae possunt id λ nonne a se patrata miracula in argumentum suae Divinae missi nis S. Apostolus saepius adducit λ ,. Signa tamen Apollolatus mei inquit ipse II. Corint. Ia. V. I 2. II. facta sunt seper vos, in omni patientia, in iis gnis, di prodigiis, & virtutibus. Quid enim est, quod minus habuistis praeis ceteris Ecclesiis, hi si quod ego ipse non gravavi vos p Et ad Hebraeos a, v. 3. dc q. ., Quomodo nos effugiemus , si tantam neglexerimus salutem p quae is quum initium acceptiset enarrari per Dominum, ab eis , qui audierant , in ,, nos confirmata ei l. Contestante Deo signis, N portentis, di variis virtutia si bus . di Spiritus Sancti dii tributicinibus secundum sitam voluntatem is . V luisse ergo Apostolum miracula Divinae missionis certissima argumenta esse , dii. bitari non potest. Habuerint sane Gentes sua falsa miracula, quae a sitis Diis facta fuisse depraedicaverint i plures non defuerint, qui falsitate miraculorum aliis illuserint: vulgus quoque, atque imperita multitudo pro miraculis saepe habeat , quae vera miracula dici non debenti quid inde Deillae inferre pro se possunt Anne haec omnia talia sunt, ut unius Dei cultum religisnemque commendaverint ut sine illusione sensuum contigerint ὸ ut fraude daemonum , quae de tegi facile potuit, di saepius detecta fuerit, non evenerint Z ut a falio rum re suam originem non duxerint p ut aliquid tale habuerint . quod Christi Apoeliolorumque eius miracula habent Age nunc veniat c ita contra Meredulos , sui temporis Arnobius adversus Gentes lib. t. in qui super igneam gonam, . M Magnus interiori ab orbe Zoroas res, Hermippo ut assentiamur auctori . ., Bactrianus S ille conveniat, cuius Ctesias res gellas historiarum exponit in
,, primo. Armenius Hostanis nepos, & familiaris Pamph, lus Cyri, Appoli ,, ni us , Damigero , di Dardanus, Vulus, Julianus, & tabulus, 3e si quis, , est alius , qui principatum , & nomen sertur in talibus habuiise praestigiis eis permittant uni ex populo in Oiscium sermonis dandi ora coarticulare mut ,. rum, surdorum auriculas reserare, sine luminibus procreatis oculorum rendia se tegrare naturas , & infringentia olim membra sensius antinasque redii rere . Autri si ardua res illa eii, neque aliis permittere talium possunt operum potestates.
154쪽
,, ipsi saetant, & eum suis ritibus ficiant, quidquid malefici graminis nutri-
,, eant terrarum sinus , quidquid virium continet fremor ille velorum. atque ,, adiunctae carminum necessitates , non invidemus , adiiciant, non interdicimus, ,, colligant. Σxperiri libet, & recognoscere , an cum suis esseere Diis possint, ,, quod a rusticis Christianis iussionibus factitatum est nudis . , .lline vera est . ut ii quoque, qui huiusmodi miracula posterorum memoriae tradiderunt, nullam fidem iisdem se adhibere pmfessi fuerint, quemadm dum de Livio lib. I. Tlues. R M. qu. a. ar. a. Observavimus. At vero dum Deistae miraculorum falsitatem obtrudunt, ut in veris miraeulis ad demonstrandam Divinam missionem alicuius nullam vim inesse evincant , contra se faciunt, seque contra communem consensionem omnium gentium pugnare manifesto indieant. Qsid p Ethnici suis Diis non alia de caussa miracula tribuerunt, nisi ut Divinitatis. quam in iisdem inesse fuso putabant, aliqua argumenta proferrenti iis quoque hominibus, quos propter praeclare res gestas inter Deos cooptatos putarunt, virtutem miracula Aciendi adiudicarunt, ut nemini de Divinitate eorum dubium esseti si qui autem fiserunt astuti, atque dolosi homines, qui fessitate miraculorum aliis illuserint, ideo hoc fecerunt, ut in se aliquid Divini esse mentirentura tandem vulgus , atque populus tune miraculis locum esse selummodo putarunt , quando aliquam Divinam vir-tem operari posse suspicati sunt: ergo miracula Divinitatis, seu Divinae missio.
nis praeclarissimum argumentum esse, communis omnium gentium semper consensio fuit i ergo dum miracula Divinitatis. Divinaeque missionis certum argu mentum esse Deillae negant, pugnant contra communem consensionem Omnium gentium. amvis autem nonnulla citra miraculum aliquando contigerint , & sepe etiam contingant, quorum rationem mullo modo assequi possumus , semper i men aeque conssat, miracula apertissimum Divinitatis argumentum esse. ciand quidem quae vere miracula sunt, uti videndi, audienδ, loquendi, ambulandiaque facultas iis subito reddita. qui eadem omnino destituti erant, multiplicatio panis , atque piscium , converso aquae in vinum , revocatis mortuorum in prinsentem vitam ad imperium vocis alterius, neque unquam aliqua occulta vi facta legimus, neque aliquando fieri posse certissime constat ca .
Etiam ea , qua christus de sua Divisitate praedua ruit , iacta ratis requirit, ut luteriai sensu aeripiaritu r. Si enim Christus, ea, quae de Divinitate sita dixit. non pmprie , & lidi terili sensi, sta similitudinarie tantum aceipi voluisset; nihil opus fuisset, ut
ad eam rem argumentis ex miraculorum operatione ductis uteretur: ecquid enim attinet miraculorum tellimonio, ut is, qui nonnisi homo apparet , homo esse exilii metur, & non Deus p atqui Christus miraculorum testimonio, ut stendimus, usus est ad perstiadendam Divinitatem si iam: ergo de hac sua Di Vinitate , non similitudinarie , sed proprie , Sc litterati sensu se intelligi voluit. T a Ru
M Quamvis hae tota de re Taeol. rimum ι tamen quum isti ad fistidium usiue Revel. qu. a. ar. R. fuse , di copiose egeri- eadem semper te tant , haec alia de vos mus , qx que Deista opponunt, jam diiudi quoque adjicienda esia putavimus.
155쪽
Rursui ex Christi mente ita de Divinitate sua loquens intelligendus est. quemadmodum de miraculis , S ex aequo ; nam ex miraculis probavit Divinitatem suam i atqui de miraculis loquitur proprie, de in sensu litterati ; supra enim ostendimus , miracula eius physice , di realiter patriata milis i ergo etiam de Divinitate sita loquens proprie , & in sensu litterati intelligendus est. Et re quidem vera Christum in hunc mundum se venisse saepius dixit, ut pauperibus evangelizaret, atque hac de caussa sermones suos ad eos plerumque direxiit ergo quum hoc genus hominum subtiliora assequi, & quae met phocleum sensum habent , facile interpretari non possit , sequitur voluisse Christi m . ut litteruli sensu acciperentur , quae de se aifirmabat. Hi ne vero est , quod quamvis Iudaei lapidibus eum obruere saepe tentaverint . quia Dei filium se faciebat : tamen Christus non Blum . nunquam eosdem monuit, non recte eos imtellexisse , quae de sita Divinitate praedicaverat; sed in eo perstitit, re opera, quae fecerat, sue Divinitatis argumenta satis evidentia esse eonfirmavit cain. Hine etiam est, quod quando seniores plebis , principes sacerdotum , atque Scribae inter se convenerunt, ut Christum , quia se iserat Dei filium , morti inaderent, atque hac de cauta ab eo exquisierunt, num revera esset Dei filius. Christus eisdem respondit: b) Vos dicitis, quia ego sum i inde autem faetium fuit, ut omnes simul clamaverint et te Suid adhuc desideramm testim nium p ipsi enim audivimus tesumonium ejus ; & Summus Saeerdos dixeriti d
Bid adhue desideramus testes λ odistis blasphemiami quid vibis videtur
omnes eondemnaverunt eum esse reum mortis . Ex quibus omnibus hanc assi
mentationem instituere possumus i Scribae, atque Pharisaei quia litterati sensu ea acceperant, quae Christus de sua Divinitate praedicaverat, eum morte dignum esse putaverunt i hoc licet Christus adverteret; tamen se Filium Dei ἀ- libere professiis fuit: ergo quae de sua Divinitate in averat. litterati sensu voluit ut acciperentur. Prim. ant. Christus neque ad tribunalia deferri, neque ut blasphemator haberi potuisset, neque etiam filitat . eur Pilato judaei reponerent i se Hos legem habemus, O seundum legem debet mori , ouia fialium Dei se fecit, si litterati sensii non accepissent, quae Christus de sua Di
vinitate assim averat i quandoquidem tam Iudices, quam ceteri omnes Dei filios adoptivos se esse putabant, & nemo unquam uti blasphemator. Sc morte
dignus habitus ab iisdem fuit, aut haberi poterat . quia adoptivum Dei filium
Veritatem miraculorum Christi etiam ii Ethniet eo es sunt, qui risianam uligionem odio quam maximo flagrabant. Etenim Iulianus, quamvis Christianae Religioni simmopere infenses fudirit , pluraque contra Christum cum summa impietate blasphemaverit ἔ tamen facere non potuit, quin claudos, & coecos a Christo sanatos, re daemoniacos filiise liberatos confiteretur. Postquam enim Christum contempsit, ita habet sui apud S. Cyrillum lib. contra eumdem legere est: quis claudor, σε
156쪽
emos curare, O daemonio eorreptos ad rare in patis Bethsaida. Bethania , magni alis us faciGris habeat. Alter non minus infensus hostis Christianae Re. ligionis Porphyrius fuit: hie autem virtute Christi factum fuisse, ut ora I rum ora obmutescerent, fateri debuiti se Pollea enim quam Jesus colitur cita, , ipse apud Eusebium Praeparat. Evangelica lib. cap. I. nihil utilitatis a ,, Diis consequi possumus i neque mirum , si tam multis annis postea civitas, , vexatur, quum aEsculapius, & alii Dii longe absint ab ea se . Hinc quamvis nolens facere non potuit, quin nonnulla de Christo, & quidem etiam ex testimonio inanium oraculorum, cum laude praedicaret i , , Dicit etiam bona inquit S. Aligustinus de cisitate Dei lib. I p. cap. 23. num. a. J philo phus D ille de Christo, quasi oblitus illius, de qua paulo ante loquuti sumus, eo ,, tumeliae suae ; aut quasi in somniis Dii eius maledixerint Christo, & evigiis lantes eum honum esse cognoverint, digneque laudaverint . Denique tam- ,, quam mirabile aliquid, atque incredibile prolaturus, praeter opinionem, i
is quit, profecto quibusdam videatur esse, quod dicturi sumus. christu- enimis Dii pii mum Fontinctaverunt, O immortalem factum, O eum bona pra-
is dicatione ejus meminerunt. Deinde subiicit velut Deorum oracula Masphe- ,, mantium Christianos. Et post haec i de Christo autem, inquit, interrogantiis bus si est Deus, ait Hecate i quoniam quidem immortalis anima post eorpus is ut incedit, nosti, a sapientia augem abscissa semper errat, viri pietate ρ-- is statuissimi est illa anima, rurne colunt Hiena a se veritate . . Quis ita stul-
,, tus. ita S. Augustinus num. postquam alia quoque oracula retulit a Por- , , phyrio laudata. quae licet in Christi honorem , tamen in infamiam Christian is rum cedunt in ut non intelligat, aut ab hon ine callido , eoque Christianis si inimicissimo haec oracula futuir conficta, aut consilio simili ab impuris daris monibus illa suisse responsa; ut scilicet quoniam laudat Christum , propte.,, rea credantur veraciter vituperare Christianos; atque ita, si possint, in te ,, cludant viam salutis aeternae, in qua fit quisque Christianus is p At sive haee oracula a Porphyrio conficta, sive ab impuris daemonibus pravo consilio prollata fuerint , a Porphyrio certe vel invito Christum laudatum suilla sempeeaeque constat.
Veritati mira lotum Christi Hiemeles quoque testimonium reddidit, qui parum habens, quod in Christianos saeviret, opus composilit Philalethem inscriptum, in quo miraculorum Apollonii Thyanaei cum Jesu Christi gessis eomparationem instituiti in Sus deque nugantur L ita idem Hierocles apud Eus is bium in Demonstrat. Evangelici lib. contra Hieroclem confutat. lib. I. J J ,, sum tollentes , ut qui caecis videndi reddiderit ficultatem, & alia id genus,, admiranda prisiterit se . Postquam autem plura Apollonii miracula recensuit, haec habeti se In quem ergo finem haec commemoravi p ut nolirum ibis lud accuratum selidumque de omnibus judicium , & Chri itianorum levitatem is inter se contendere liceret; quum nos illum , qui tanta patravit , non pro se Deo, sed homine Diis charo gratoque habeamus, illi contra ob paucula quae- ,, dam prodigia Iesum Deum praedicent ,, . Comparationem ergo miraculorum Christi cum miraculis Apollonii quamvis Hierocles impie inepteque initituerit; tamen veritatem illorum simpliciter negare non est ausus , solumque impius homo affirmavit, veritatem miraculorum Christi inde sit spectam eiis possie . quod
Iesu risti rei gestas Petrus, O Paulus, aliique similis nota mirifice extul
157쪽
νω. bomim mendares, inom, ear imposiores. Hinc vem constat, quanta Dei statum nostri temporis , dum veritatem minaculoriun Christi negant . aud cia siti nam longius p ressi, ae Ethnici priorum seculorum , quia illi quamvis insano contra Religionem Christianam odio flagrarent , manifesta rei veritate convicti negare non ausi sunt , isti effronti ore Dissim pronunciant. Qua quidem in re eo impudentiores se esse demonstrant, quo ex iis , ad Christi miracula consequuta sunt, veritatis eorumdem mira lorum evidentiora ari gumenta habent. At veru in eo quoque sese contemnendos , atque deridem dos, seu ut verius dicam, commiserandos sapienti cuique vim praebent . dum Hieroclem imitati Christi miraculis miracula Apollonii opponunt quasi vemzbilalethem Hieroclis opus mendacii plenum e , tum Eusebius, tum alii s pientissimi viri nostri temporis summa cum evidentia non demonstraverint. Hoc vero in caussa fuli, cur tum issono, tum aliis eruciem furfuris hominibus hane comparationem impie instituentibus aut nihil , aut non pluribus resim
dendum esse censuerimus, ne actum ageremus.
Tandem etiam Celsus in odio adversu Christianos nemini seeundus m racula patrata fuisse a Christo negare non est ausus, quamvis cum praestigiat rum pi igiis illa comparaverit, uti inadit Origenes lib. I. contra eumdem
Histe autem omnibus si testimonium Iudaeorum ad sciamus , .quos mira lorum Christi veritatem fuisse conlatas , iam demonstravimus, de veritate miraculorum Christi tum testimonio Ethnicorum tum aliorum omnium , qui insensum odium contra Christum gerebant, manifeste constare , unicuique perspectum non eme non poterit. Veritati ergo existentiae Christi. atque miraculorum eius non est , cur amplius Auctor Cogitat. Hilos. s. Q. sese opponat, quamvis ad fidem huius rei faciendam consensionem unius gentis insesscientem esse inepte contendat, requiratque testimonium eorum , qui contra senserint, alteriusque religionis Derint. Nam tum Iudaei, tum Ethnici, licet utrique insense iato eontra Christianam Religisnem flagrarent, apertissimum tum existentiae Christi, tum miraculorum eius testimonium reddidisse , iam demonstravimus . Dum vera superaddit, se potius assensurum uni, qui rem probabilem narrat , quam multis, qui aliquid reserant, quod probabile non sit et quam varia ingenia hominum sint, semperque fuerint, te ignorare demonstrat. Quid λ Nonne multa nunc quoque a quibusdam agi videmus, quae ut agerent , vel nullam rationabilem cautam habuerunt. vel si habuerunt, ea nobis perspecta aut non est, aut eta non potest Profecto semel ae admittamus, nihil eorum, quae posteris tradita fuisse legimus, admitti debere , nisi simul certam rationem nove rimus . cur evenerint, de historiae veritate actum omnino esse, nemo non videt . Primo ergo in factis historicis num aliqua pugnantia sit , videndum estide inde vero expendatur oportet, num fides adhibenda sit iis, qui rem gestam, .arrant. Haec autem duo si simul unita constiterint; hoc est, si & res gesta Mn repugnet, & omni fide digni sint, qui eam narrant , tunc dubitandi locus ei tantum Lyeresse potest, qui de omnibus dubitare amat.
158쪽
M Ulta licet Christus, atque insignia miracula fecerit, cuiusmodi ea omisnia sunt, de quibus iisque modo mentionem fecimus ; similia tamen iisdem , atque etiam quae videntur maiora , Apostolos patravisse, negari non potest. Inde vero non consequitur, ut miraculorum tum Christi , tum Ap stolorum eadem ratio habenda sit r nam ab illis virtute Christi. a Christo autem virtute propria miracula patrata fuerunt: se In Christo enim cs. A is gustinus Enarrat. in psal. I 3α num. 6. maiora videntur feci ise Apostoli,
,, quam ipse Dominus. Sed unde fieri potest , ut plus valeant sarmenta , quam radix p quomodo autem quasi maiora videntur fecisse illi, quam ille Adis Vocem Domini surrexerunt mortui , ad umbram transeuntis Petri surrexit ,, mortuus. Maius hoc videtur, quam illud . Sed Chri lius facere sine Petro, , poterat, Petrus nisi in Christo non poterat: Suia me me , inquit. nihil ρω,, testis facere a Non enim sibi Γ ita prosequitur S. Doctor Enarrat. in ps it.,, 93. num. 8. J arrogare servi voluerunt potentiam Domini sui . ut dicerent ,, a se factum esse, quod ille in ipsis faciebat. Honorem ergo dederunt se vi Domino suo: dixerunt, quia quae illi mirabantur, in nomine fierent eius,
is quem illi crucifixerunt , , . Tria vero sunt miracula Christi, quae ceterorum omnium miracula superant: primum est , quod ex virgine natus fuerit i secundum , quod tertia die pmpria virtute resurrexerit a mortuis r tertium , quod in caelum ascenderit tis Omnia quidem ceterorum miracula stiperat s inquit S. Augultinus Trad . pr. D in Voan. num. 3. quod est natus ex virgine. matrisque integritatem solusis potuit nec conceptus violare, nec natus ... Iam vero illud quod die tertia , , in carne , in qua occisis fuerat, de sepulcro se reddidit vivum , ct nunquamis deinde moriturus eum illa ascendit in coelum, superat etiam cuncta, quae Diari cit . ., Nos igitur, omissa de primo miraculo disputatione , cuius ea conditio, S natura eli, ut neque propter abditam mysterii rationem hominibus, qui omnia angustis rationis humanae viribus metiuntur , explicari possit , neque propter venerabilem sanctitatem impiorum effronti garrulitati, vel defendendi causin , objiciendum sit e continuo ad Resurrectionem Christi veniemus , deinde vero ad Ascensionem progrediemur; quorum amborum miraculorum tanta sunt , tamque perspicua testimonia, ut solis rationis humanae , communisque sensus principiis impiorum temeritatem obmutescere cogant a eaque vis , ut ex his duobus miraculis compmbatis, reliquorum omnium , & Nativitatis Chri lii, totius que Evangelicae historiae veritas consequenter inseratur. Sit igitur. PRopostrio I. Christum resurrexisse a mortuis ea omnia argumenta demonstrant, quibus de certitudine alicujus facti evidentissime conitare potest. Ne ullus de hae re cuivis, dum tamen usum rationis omnino non amiserit, dubitandi locus silperei se possit; I. eam non unius . aut alterius testia monio, sed plurimorum, qui inter se mirifice consentiunt, innixam eme demonIlrabimus: a. nullam in iisdem , quoad rem istant sensuum illusionem , phan-
159쪽
tliasiae errorem aberrationem ve mentis contingere potuisse r 3 contra institutionem , quam primitus habuerant , atque persia asionem . qua imbuti erant, hac de re. tuisse plenissime convictos et q. nullam nationem habuisse , cur mentirenturi s. etiam si habuissent, alios decipere non potuisse i 6. tandem revera non fuit sementitos. Haec ergo omnia singulatim diligentius expendenda aggredimur. Plures itaque fuisse . qui Christum a mortuis redivivum conspexerunt, testata res est: non solum enim Apollolis, sed etiam aliis multis datum hi illa, ut tam praecellenti visione Hierentur, ex Evangelica historia compertum habemus cal o. Qiii vitias est Cephae. ait S. ApoIlolus Paulus I. Corint. I v. s. - & shq.) S post hoc undecimi deinde visus est plusquam quingentis Dat G, bus simul i ex quibus multi manent usque adhuc, quidam autem dormierunt: , , deinde visus est Iacobo, deinde Apostolis omnibus A. Res ergo haec est , quae non unius, aut alterius, sed plurimorum est firmata testimonio. Plures a tem quamvis sint . diverse aetatis, institutionis, atque sexus, qui Cluillum a mortuis redivivum conspexiise leguntur; nemo tamen eorum est, qui cum altero non consentiat, uti tum ex Evangelica historia constat , tum etiam inde evinci potest, quia Iudaei. quamvis nihil non tentaverint, ut Christi resurrectionem suspectam redderent, hoc Apollolis nunquam exprobarunt. apropter etiamsi multitudinis testium ratio tantummodo habeatur, Chrilli resui recti nem ex mortuis, rem esse, quam revera contigisse nemo, dum sit recta ratione praeditus, eaque uti velit, negare queat, aequo iure contendimus . Nam dc multiplices ii fuerunt, diversique generis, S testimonium eorum semper consentiens inter se fuit. Immo quum Christum redivivum a mortuis iidem saepius conspexerint . uti cx Evangelica historia constat, consequens inde est , ut eo rum testimonia testimoniis plurimorum merito aequivalere debeant. Unde hane argumentationem instituo : h veritas rei alicuius, quae contigisse legitur, quoad multitudinem testium tantummodo expendatur, a nemine in dubium ea revocari potest, si plures licet aetate , inclinationibus, atque sexu inter se disseremtes eamdem se saepius conspexisse ita dicant, ut nulla in testimonio , quod red. dunt , discrepantia occurrat ; sed res, de qua agimus , hoc habet et ergo. Illud quoque , quod secundo loco demonitrandum proposuimus, non minus evidens, atque certum est. Testes. quos Christi resurrectionis amplismmos habemus, Christum redivivum a mortuis se vidisse cum summa con dentia cepi iis , & ubique testantur, uti Evangelistarum ultima capita lege ii manifeste constabit i per dies quadraginta resurrectionis eius plura argumenta sese habuisse b) , cum eo bibisse , atque comedisse cc , vidisse illum signa
facientem d , mandata eum sibi dedisse , ut suum Evangelium ubique promulgarent, atque docerent omnes gentes e , Promissum Patris se eisdem mi illarum ei se de nunciasse c0, atque iussisse , ne ab Ierusalem discederent g). demum promisit se assimant, se semper futurum esse cum iis, qui in eum, credent cli . Hi autem, qui tam saepe, tamque certum resurrectioni Christi
testimonium perhibent, iidem ipsi sunt, qui Mariae Magdalenae nuncianti se
160쪽
vidisse Christum redivivum a mortuis fidem praebere noluerant a , qui ab ip. se Christo suam incredulitatem sibi exprobriatam filii se assirmant. M , qui testanti ir. Thomae adhuc incredulo dixisse Christum et i scJ Infer digitum triti
huc, vide manus meas, O assur manum tuam, O mitte in lasus meum O noli esse incredulus, sed fidelis . Haec vero omnia talia ei se , ut ab iis , qui resurrectionem Christi testantur, sus cionem illusionis sensuum, phantauae e roris , alienationisque mentis , nullam relinquant, hac argumentatione demo stro. Illusio sensuum in eo posita est, ut sensibus apparere videatur , quod
revera non apparet: phantasiae autem crror tunc. ntingit , quando phant sinata rerum confictarum nobis obversantur: ta leni alienatio mentis , quae Emibu ius mus dicitur, eisicit, ut quis iudicandi recta facultate propter quamdam insaniam destituatur sed impossibile fuit, ut Apostolis. ceterisque Omnibus, qui Christum viderunt. appareret, quod revera non videbant, audiebant, atque tangebant, phantasmata rei confictae obversarentur, atque iudicandi recta facultate dei lituit essent: ergo. Prob. mi. r. oportuisset , ut multorum eadem illusio sensuum , falca repraesentatio phantasmatum , mentisque insania fuisset: a. ut eadem ratione oculi, aures, tactus, phantasia , atque mens male affecta essent r 3. ut quo tempore unus, eodem quoque & alii multi hisce vitiis laborarunt : o. ut non semel tantum atque iterum, sed faepius hoc eveniret: s. ut nemo vel si iam , vel alterius illusionem sensuum, phantasmatum saliam reprae issentationem , insaniamque mentis in re tam evidenti unquam detegeret : Ctandem . ne omnia prosequamur, ut ita decepti de summam essicaciam ad persuadendum habuerint, re multos in suam fidem induxerint ; sed haec veri non possie . nullus , nisi incanae mentis sit, negaverit: ergo . Rursus, Apostoli ea evidentiori ratione , qua fieri poterat , de veritate resurrectionis corporis Christi convicti fuere: ergo . Prob. ant. Si quemdam , hominem tum stantem, tum ambulantem quispiam videat, loquentem audiat, plura sibi explicantem auscultet, indeque cognoscat, quae antea ignorabat, cum eo bibat, atque comedat, eum tangat, signa facientem aspiciat, siri incredulitatem sibi obiicientem intelligat, evidentiori ratione , qua sieri pote it , de existentia eius convictus sit oportet ; sed hince omnibus modis veritatem reis surrectionis Chri ili tum Apostoli, tum alii omnes diu , ac multum saepe probarunt i ergo Apolloli ea evidentiori ratione, qua fieri poterat, de veritate reis surrectionis Chtii si e victi liberet ergo neque peri illusonem sensuum, neque per phantasiae errorem , neque per alienationem mentis contingere potuit , ut Christum re si irrexisse putaverint. ωὶ Etiam propter educationem , atque institutionem , multoque magis propter persuasionem, qua imbuti erant, contingere non potuit, ut Apostoli Christum a mortuis resurrexisse errando crediderint . Semel ac reponitur contra- ,
Atheistas , atque Deistas, filiise multos , qui consenserint in rem aliquam . quam ipsi negant; ipsi e vestigio, tamquam ad proprium quemdam suum lo-
a) Mares t s. v. II. ba Marei laud. cap. v. I Q Dan. ao U. 27. dὶ sensus eroo quamvis Allere . aut falli aliquando possint: tamen id neque semper eontingere , neque omnino contingere potuisse tu liac re , de' qua agimus , nimis manifestum est . Unde quod Auctor PHI -- Diearum Coritationiam , ut quae de resurrectione Christi Apostolorum testi inonio constant , dubia siciat, nullam fide ui sentibus adhibendam si inpliciter este contendit st. s . , non minus impie , quam inepte contendit.