장음표시 사용
161쪽
eum . seu verius . effugium miserabile, confugientes, reponere silent, pr pter pr judicia infantiae, S educationis id evenisse. Pr hoe subteriligis nune uti non poterunt, quiun Apostoli, aliique omnes contra suae infantiae prae. Iudicia, educationem. atque insututionem Christum a mortuis restirtexiise ere. diderint . inando eidem iam a teneris tum Apostolos , tum ceteros alios ea persitasione fuisse imbutos, futurum esse, ut Messias, quem Prophetae promiserant. cum potestate veniret, & non silum nihil mali ab aliis ipse pateretur, sed etiam plures sbi sibiiceret, gentisque suae Iniurias ulcisceretur, valde probabiliter coniici potest , quum communis, dic garis Judaeorum haee opinio fuerit a . Consequens vero inde est, ut tum Apostoli, tum alii omnes , contra ac eorum educatio, atque prima institutio ferebat . Christum a cimortuis resurreatisse putaverint . inum enim non solum nihil eorum gessi .se Christum vidissent . quae per Messiam, licet falso, certo tamen gerenda esse putabant, prout sitae nationis praeiudicia ferebant , sed etiam turpem mortem oppetiisse, nihil magis a fide eorum alienum esse poterat , quam ut Christum a mortuis retarexisse crederenti ergo tantum abfuit, ut propter suae infantiae praeiudicia, atque educationem Chri ilum resurrexisse . iactare potuerint , quin potius propter tam impediebantur: ergo nihil absurdius dici potest, quam Ai italos, ceterosque omnes credidisse, Christum a mortuis resurrexide, quia eorum infantiae praeiudicia, atque educatio ita ferebat. In hane autem fidem propter cognationem sui sanguinis naturaliter inclinati eisse non poterant, quum impossibile esset, ut in Chri ili resurrecti ea , crederent, aliisque eam credendam proponerent , quin sitam gentem uti impiam traducerenti ergo naturali amore, quem in suos habebant, ab huiusnodi fide removeri debuerunt, & quidem eo emacius, quia eorum omnium odium
inde in se concitandum esse videbant. Demum neque etiam postquam Christus mortuus fuit, fieri poterat , ut aliqua falsa persuasione inducerentur, ut eum resimexisse crederent. Nam quamvis Christius ante passionem de sita resurrectione illos monuisset; tamen vel non intellexerunt, quid Chrisius eis dixerat ν vel si intellexerunt, propter mortem eius, & scandalum crucis, hanc promissionem non attenderunt i Θ 2, Urdum enim Iei in scriptio m. quia jortebat eum a mortuis resurgere. Hinc vero contigit, ut mulieres , Apostoli, omnesque discipitii Christi, ita sese gesserint, ut de resurrectione Christi vel non eogitare, vel etiam desperare se demo straverint. Nam ceὶ is innini transisset flabatum, Maria Magdalene , & M is ria Jacobi, di Salome emerunt aromata. ut venientes ungerent Iesum . EI
M A Tale aliquid in Christo hoe est,
is divitias, victoeias, aliaque similia tempo-- ralia bona , inquit s. Augustinus in lib. se ad Honorarum, im ep. t O. nu. a , aliasis epist. Iao. expecta ne seri Iudaei unde is probatem . si vere filius Dei esset. . . Atis tendentes quippe tempus veteris Testamen. ,, ti, di illam patrum etiam temporalem. felicitatem, in qua illis exhibenda demonis stravit Deus etiam talia dotia sua esis , ,, non viderunt uin esse tempus , quo reis velaretur In Christo, bona aeterna propria
,, Deum praestare justis, qui bova tempora... lia praestat 3e lmsis ,, . At vero aliquoa Christi diseipillos usque ad C hristi Ascensio. nem in coelum in ea semper opinione pedistitisse, ut per Christum tegnum Israel temo potale restituendum esse putaverint , haee dubitare non sinunt, quae distipulos ad Chr stum dixisse legimus Actorum. I. 6 6. IH ιιν
qui Moeaarant , interrogabant eum auen.
162쪽
,, valde mane una staratorum veniunt ad monumentum, orto iam sile . Et ,, dicebant ad invicem: quis nobis revolvet lapidem ab ostio monumenti Et ., respicientes viderunt revolutum lapidem. Erat quippe magnus valde . Etri introeuntes in monumentum viderunt iuvenem sedentem in dextris coopem ,, tum stola candida, de obstupuerunt . inii dicit illis r nolite expavescere .. . Tantum ergo aberat, mulieres de Christi resurrectione cogitare, ut non stium tertia die, qua se resurrecturum esse pratalixerat , ad ungendum corpus illius accelserint, sed etiam graviter vehementerque obstupuerint , quando Christi
corpus in sepulchro iacens non viderunt ; & licet Christum a mortuis resurrexiise , ab Angelo monitae fuerint ; tamen pavor, di tremor eas invasit. Quum ergo a monumento regress e nuntiassent ca) me omnia illis undecim , O ceteris omnibus ... visa sinit ante illos, sicut deliramenta , verba ista : O non
crediderunt illis. Quid plura λ b) Petrus fingens cucurrit ad monumentum, procumbens vidit linteamina sola posita, O abiit secum mirans . quod factum fuerat; S tamen Petro, aliisque discipulis tertia die se resurrecturum effeta, Christus praedixerat, ut legitur Matthaei a 6. v. ar. Duobus discipulis, qui B tasse discet serant ab aliis, ut ad pristinam professionem redirent, Christas ainparet , ct ab eis quaerit. cur tristitia repleti essent 8 Nihil ipsi de eius restirrectione stupicantur, quamvis Christum ita se increpantem audiant i e O mlti, O tardi corde ia credendum in omnibus, qum loquuti sunt Prophetat nov- ne haec oporrnit pati christum, O' ita intrare in gloriam suam λ O incipiens
a Mose, omnibus Prophetis, interpretabatur illis in omnibus Scripturis, quae de ipso erant. Licet vero postquam Christius cum eis recubuit , apertinierint oculi eorum, atque illum cognoverint ; anne quum Ierusalem regressi ei sent . ut haec omnia ceteris nunciarent, fidem apud eos invenerunt υ) Ditiscipulis simul congregatis Christus apparet illi se Conturbati vero . O eonis territi existimabant se spiritum videre , de nonnisi post multiplicia evidentiae signa Chri istum reluscitatum agnoscunt, atque adorant. Verum Thomas, qui ab eis aberat, quando venit Jesus, in sua incredulitate persistit, di quamvis simul omnes se Iesum vidisse confirment; tamen iis em oblii nate reponiti D 26- si Cidero in manibus ejus fixuram clavorum , mittam digitum meum in I
cum clavorum, est mittam manum meam in latus ejus, non credam. Et revora eo usque in incredulitate perilitit, donec Christus poli dies octo discipulias mul cum Thoma congregatis iterum apparens, dixit Thomae et re Infer digitum tuum huc, O vide manus meas, O asser manum tuam , , mitte in latus meum, O noli esse incredulus, sed fidelis. is ergo non videat, Ap talos, discipulos , aliosque omnes etiam post Christi mortem persitasionem nullam habuit se . qua in fidem resurrectionis illius inducerentur λ non minus ergo propter educationem , primamque inititutionem , quam propter aliquam inanem persuasionem , qua imbuti essent, fieri nullo modo poterat , ut Christum resurrexisse crederente ergo hac in re, de qua disputamus, ad infantiae praei dictae, primam institi itionem, Ec aliquam inanem persuasionem iniitae recurrenop possint, ut tantam impositam nubem tellium declinent.
163쪽
Eo iam disputando pervenimus, ut nihil aliud demonstrandum supersit . nisi Apollolos hac in re non fuisse mentitos. Deillarum impudentia facit. sabiit etiam ab hoc crimine viros Sanctissimos purgare debeamus, quamvis ne te. viter quidem de eo suspecti esse possint; immo si eorum sanctitas , innocem tia , agendique ratio spectetur, tantum facinus de iisdem cogitare mens q)l a perhorrescat. Sicut ergo iam proposuimus, nullam mentiendi caulsam eos habere potui me, primo loco demonstrabimus'. Apostolos itaque persuasium habuit se, irritam, atque inanem fidem eorum futuram esse , nullamque retributionem sibi poli hane vitam expectare posse , semel ac Christius a mortuis revera non resurrexiiset, dubitari non potesti se Si, , autem sinquit Apostolus I. corint. I s. v. ia. N seq. J hrilius praedicatur ,
,, quod resurrexit a mortuis, quomodo quidam dicunt in Vobis, quoniam re- , surrectio mortuorum non est λ Si autem resurrectio mortuorum non cli, ne-
, que Chrillus resurrexit. Si autem Christus non resurrexit , inanis eis ergo se praedicatio nolira , inanis eis de fides vestra. Invenimur autem de falsi te- stes Dei i quoniam testi inonium diximus adversus Deum , quod suscitaverit, , Chri situm: quem non suscitavit, si mortui non resiurgunt. Nam si mortui se non resurgunt , neque Christus resurrexit. Quod si Christus non resurrexit,ri vana est fides vesitra , adhuc enim estis in peccatis vestris. Ergo & quiis dormierunt in Christo , perierunt. Si in hac vita tantum in Chri 1to speran-- tes sumus, miserabiliores sumus omnibus hominibus ,, . Illud quoque certum unicuique esse dedet , Sanctos Apostolos, dum Christum a mortuis resurrexisse promulgarunt, neque propria commoda quaesivitis, neque curat se, ut aliis placerent; quin immo libenter se ipsi,s obiecisse omnibus malis, cimetorumque in se odia contempsisse. Quandoquidem quasi iam sui o, liti essent, nihil suus iniindi aliquo in pretio habent , omne genus calamita. tum aequo animo patiuntur, verbera , carceres, qtque ludibria cum summa comstantia perferunt, tandemque etiam ipsi morti postquam gravissimos . atque diutinos labores sustinuerunt, alacriter se subiiciunt . Dum vero tantis moleis stiis, tantoque sui perieulo in fidem resurrectionis Christi cunctos inducere omisni ope conantur, odia suae gentis, & alioriim omnium in te concitanda effenon solum non videre non possunt, sed etiam acriter iam concitata patiuntur, ct forti invictoque animo patiuntur. Nam hebetes, tardos, plumbeoque ingenio fuit se fingatur, quo furore sta gens in Chri litam exarserat, non videre non Potuerant, aut non perspicere , futurum esse , ut eius gentis impietas magis magisque detegeretur, si ille a mortuis propria virtute resurrexiiset, quem tam impie, tamque crudeliter occiderant. Quid ergo aliud ab ea expectare sibi poterant, nisi ut contra se odio implacabili concitaretur 8 Quid ab aliis omnibus, quonim vivendi modum impium esse , aperte denunciare , omnibusque voluptatibus, in quas effusi erant, bellum indicere , sibi certo constituerant ρ Deinde haec sibi imminentia mala licet non praevidissent 3 tamen quando supervenerimi , ea non sentire non potuere. Pi id p anne quando sentiunt , animo deuolunt panne ab incoepto opere desiliunt, aliumque agendi modum ineunt, di non potius ad quaelibet perferenda prumptiores, atque alacriorcs evadunt λ Quibus ita
a Fidem Aposolis adhibendam non mine UUM IT de esse , Uucinifloniis impie saepe estulit., uti Miraeum Chrisι.
164쪽
constituti , tranc argumentationem instituo . Resurrectioni Christi , quam omnibus Apolloli irvulgabant. tota fides eorum is inlata erat, nihilque eis superesse poterat, qtioli poli hanc vitam sibi sperarimi, si Christus a mortuis non resurrexerat; aliunde vero Cliritium a mortuis resurrexit se nop ea de cauisa omnibus de nunciare inIlituerunt, ut aliquid utilitatis in hac vita sibi compararent , quin poti in licet omnia naria , quae iam, praeviderant, in se irruitse sentirent, usque ad extreqium suae vitae spiritum fortiter pertulerunt, ac morte ipsa coronarent: ergo Aipolioli nullam rationem habuerunt, cur Christum a mortuis resurrextile mentirc mur. Coniseq. conluti nam mentiti essient, ut multa mala in hae vita sustinerent, nihilque propter ea fructus in altera consequerentur. se Cetcrem quum discipuli ita recte ad rem noliram Origenes lib. 2. tatis, , tra cessimi nu. 36. se totos dederint doctrinae, quam non sine sudamo p - riculo , ut bominum. tunc vita erat, piofiteri poterant, ipsi mihi videntur ,, perspicuum eise , N evidens resurrectionis argumeatum. Hanc enim doctri. ., nam si s nxissent, relurrexiise Jesum a mortuis, tanta constantia non annu D cialsent, ut non salum aliis mortis dei pectum in Ilillarent , sed etiam ipsi
At vero non solum nullam caussam . cur mentirentur, Apostoli habuerunt, sed etiamsi alios decipere voluiisent, possimile non Diise contendimus, ut hoc , eis succederet. ina ergo ratione Apostoli, dum ChriIli resurrectionem prinmulgarunt, iust gelserint, prinio expendamus. Eo loco, in quo contigisse aisirmant , eam denunciant , atque manifestant i hoc vero faciunt non Ih multum temporis, ex quo Chrillum a se visum citi tellantur, sed statim, S quam cito seri potest: in huius rei persuasionem non paucos tantum . aut minutum
lummodo populum, eumque privatim , sed omnes. cuiusvis nditionisii si palam inducere summopere contendunt : a , , Viri Israelitae lita Petrus publicς , ,, de promiscue ad omnes, qui itupebant, quia Apocisti poli aeceptum Spiritumri Sanctum variis linguis loquerentur ) auditΘ verba haec a Jesum NMarenum, ,, virum approbatum a Deo in vobis, virtutibus, .& prodigiis, &signis, quae se fecit Deus per illum in medio veliri, sicut ec vos scitis r hunc definito com, , silio , & praescientia Dei traditum , per manus iniquorum affigentes interem illis r quem Deus suscitavit, iblutis doloribus inferni , iuxta quod impossibi H ὶς erat, teneri allum ab eo, . Ad . Principes vero, Seniores, Scribas, "quot erant de . generei Sacerdotali, qui ia unum conpenerant, ut viderent, qua virtute claudus ex utero matris suae sanatus esset : b, A .: Notum sit om-
, , nibus vobis , inquit , di omnit plebi Israel: quia in nomine Domini notitiis Jesu Christi Nazareni, quem vos crucifixillis , quem Deus suscitavit a in O
, , tuis, in hoc ille aditat coram vobis sinus . . ia: l t Modo vero ita . amvis quispiain alteri imponere quoad ea facile poΩst, quae vel multo ante temporet , vel in regionibus remotis contigitis referti licet dii scite non sit Aiut multa, quae falsa si int, tamquam vera occulte traducantur, disque imperitum vulgus decipjatur: etsi obicuris in locis inanes rumores uti di flaminentur, saepe contingat , Iamen fieri non potest, ut quis in errorem alios quoad ea inducat, quae & eo loco narrat, in quo contigille diacit, dc omnibus tum doctis , tum peritii palam , atque publice narrat. S quidem in ea civitate, cuius dignitas, ac matellas propter multa, quae continet.
165쪽
si a ceteris praeemineati atqui hane rauonem Apostoli siniti sint, dum Chrianum a mortuis resurrexiise denunciarunt et ergo etiamsi voluissent, illos decipe
Unum tantum , nisi mea me opinio filiit , ad istam argumentationem reponi posset; hoc est, possibile esse, ut quae quispiam per miraculum facta e tiam eo loco, in quo contigisse disit, statim ab eventu publice , de coratria
omnibus, celeberrimaque in regione narrat, ut vera habeantur , licet falsa sint, quia nemo ad ea diligentius animum advertere curet, aut rei veritatem inve-iligare sollicitus sit. Verum enim Qero nihil minus fuit in re ista , de qua agimus i si quid enim unquam contigit , de quo omnes selliciti eise , ct veritatem perscrutari deinbuerint , hoc sane fuit. Duabus enim de caussis evenire potest, ut etiam ea, quae superemaraliter gesta esse, aliqui publice tradunt. ab iis . qui illa a diunt, non expendantur, nullaque sollicitudo habeatur, ut cognoscant, num vera sint; I. quando ii, qui rasa promulgant, cum omni efficacia non incumbunt , ut cunctos in eorum fidem inducant. dc despiciuntur. atque contemnum tur . a. quando num vera, aut falsa sint, quae nunciant, parum, aut nihil ad
At Apostoli nihil magis eordi habuerunt. quam ut omnes Christum resum
rexisse crederent, non contemptum . sed admirationem in se omnium concitare debuerunt, di nihil unquam fuit, de quo tum Gentes . tum Iudaeos magis sellieitos esse oportuerit. id λ Principes , Seniores, atque Scribae in unum congregati Petra Joannique praeeipiunt, ne in posterum popullam doceant a M Petrus vero, & Joannes respondentes dixerunt ad eos: si iustum est in eo is spectu Dei, vos potius audire, quam Deum , iudicate . Non enim possi is mus , quae vidimus, & audivimus, non loqui se . Princeps sacerdotum , de omnes, qui cum eo erant, in Apostolos manus injiciunt , eosque in publica custodia ponunt, indeque pollea per angelum educuntur λ statim ad tempIuniate conserunt, & populum, sieuti antea, docent cb . In concilium adducum. tur, eisque iterum praeeipitur, ne de Christi restirrectione sermonem habeant λ e se Respondens autem Petrus, de Apostoli dixerunti obedire oportet Deo ma- ,, Ps, quam hominibus. Deus patrum nostrorum suscitavit Jesum, quem vos,, interemistis , suspendentes in ligno. Hunc principem , de salvatorem Deus ., exaltavit dexterra sua, ad dandam paenitentiam Israeli , de remissionem pinis catorum. Et nos sumus testes horum verborum, di spiritus Sanctus, quem is dedit Deus omnibus obedientibus sibi M. Demum ut infinita alia omittam , quibus hoc, quod volumus, probari posset , sicuti legenti Q possinins manifeste conliabit; postquam caesi sisnt, sibi denunciatum intelligunt, ne in nomine Iesu omnino loquantur λ dὶ M. Et illi quidem ibant gaudentes a com,, spectu concilii, quoniam digni habiti sunt pro nomine Iesu contumeliam pa- , , ti. Omni autem die non cessabant, in templo, di circa domos diκentes ,ri evangelizantes Christum Jesium se . Apostolos ergo nihil maiori contentione conatos eise, quam ut omnes Christum res nexisse crederent , nimis perspicuum est.
Neque minus certum est, non contemptum, sed admirationem omnium in
166쪽
in se concitasse. statim enim ae poli acceptum Spiritum Sanctum variis lin-gVis loqui coeperunt, a) se Stupebant omnes, de mirabantur dicentes t nonnem ecce omnes tui . qui loquuntur, Galilaei sunt, & quomodo nos audivimus,, unusquisque ii am nostriam , in qua nati sumus is . Licet autem veluti musto plenos nonnulli eos irriserint ; tamen postquam rem gestam Petrus coram omnibus exposuit. b receperunt sermonem diu baptizati funi t apponta fuat in Le ilia animae circiter tria millia. Ita alia die . qua Apostoli se nem ad populum habent ce) Multi eorum . pd audierant verbum , crediderunt ro factis est numeras .irorum quinque millia, atque dum M) per manus Apostolorum fiebant signa , est prodigia multa in plebe . . . magis augebatur credemtium in Domino multitudo virorum , ae mulierum . di magis magisque semper e Uerbum Domini crescebat, O multiplicabatum numerus discipulorum in verusalem valde r multa etiam turba sacerdotum obediebat fidei. Hinc quoque fuit, ut. quum Philippus Samariam descendisset . multi ei evangelizanti de regno Dei crediderint , ae in nomine Jesu Christi viri, & mulieres baptizati fuerint ΓfJ; ut Paulo, de Bamaba Christum a mortuis resurrexiise suadentibus. gentes gavisae fuerint, verbum Domini glorificaverint, atque crediderint fg . myotiuot erant praeordinati ad vitam aeternam , ut Iconii quando iidem Ap stoli in synagogam ingressi rem eamdem omnibus proposuerunt . ch) Credo rex Ddeoram, O Graeorum copiosa multitudo, ut Paulo Thessalonicae Chri. ni restirrectionem annunciante, quidam ex eis Gediderint, & adiuncti sint Pa
lo , di sita fiJ Et de colentibus Gemitibusque multitudo magna , O mulieres
Nec plebem tantum in sui admirationem Apostolos convertisse, dicere quispiam potest. Non selum enim Mutia etiam turba Sacerdotum obediebat
fisi, sed Scribae, quoque S Pharisaei. aliique omnes. qui Apollolis fidem
praebere renuerunt, eorumdem testimonium non potuere non magni facere .
Plura enim tum Scribas, di Pharisaeos , tum ceteros quosque, qui Chrillianae legi sese subiicere recusarant, tentasse contra Apollatos, nihilque eorum omisisse , per qinaci eorumdem praedicatio impediretur, nimis tellata res est h . Nemo ergo fuit, qui testimonium Apostolorum vel non curaverit, vel omnino contemnendum esse duxerit .
Nihil quoque magis curae esse debuit, tum Gentibus, tum Iudaeis , quam ut, num Apostoli vena nunciarent, cum omni diligentia invelligarent'. inam doquidem Gentibus , ut patria initituta relinquerent, a voluptatibus , in quas effusae erant, abstinerent, aliamque omnino diversam vivendi rationem inllitu rent, sub poena aeternae damnationis cum magna securitate Apolloli comminnabantur. Quid λ nonne numina, quae ipsi colebant, contemnenda esse Apo. soli praedicabant λ Res ergo erat, de qua etiam Gentes non diligentissime quae. non deberent. Inde autem fictum fuit, ut multi eorum rei veritate comvicii, contra infantiae praeiudicia , de initituta Maiorum . repugnantibus licet se
sibus, pravisque inclinationibus , quibu, assii et i crant, Christianam Religionem
L) Nullum enim sere caput in 4ct a m . eis occurrit, in quo hoc ma tria
167쪽
amplexi fuerint: alii autem veritatem, quam verbis, rationibusque non poterant, ut, atque potestate oppugnaverint. Multo. ni agis autem fuit, cur etiam Iudaei in ea inquirerent, quae Apostoli nu .ciabant. Nam semel ac a mortuis illum resurrextile ponebatur. quem ipsi silminia cum impietate , atque crudelitate occidendum curaverant ; semel ac uti. auctir runiorum omnium ille colendus erat, quem despexerant . atque contem
pserant : semel ac noltra salus in eo reponebatur, quem uti impium, atque flagitiolum habuerant a nemo inde futurum filiise non videt, ut tamquam infani, impii, R blaspliemis traducerentur, nullamque salutis sipem sibi superesse, con .sidere pollent, si in sua opinione persilerent et ergo si commoda tam praesen-.tis , quam alterius vitae spectemus, nihil gravius Christi resurrectione Iudaeis
ioccurrere poterat, in quod omnem suanx, curam collocarent, ut viderent, num Lucri in elial, quod de ea nunciabatur. Et re quidem vera nonne Sacerdotes ,
de Magistratus templi in unum saepe convenerunt, ut de Apostolis iudicium ferrent 3 nonne coram se adductos diligenter interrogarunt ρ nonne eisdem p .ceperunt, ne in nomine Iesse amplius loquerentur nonne ut ad lioe facilius inducerent, verberibus caedi praeceperunt λ i id demum non tentarum, ut A-
postolos a promulgatione resurrectionis Chri iti impedirent ca) λ Nimix profectona nifesta rea erat, ipsos de sua impietate ella convictos, si quem occiderant,
a mori uis resurrexerata .unde illorum iniquitate persipecta, mirandum non est. si rei veritatem negare quum non pol sent . potestate . quam habebant, saltem eam occultare conarentur. Postremo etiam Judaeorum quam multi fueriint', qui contra praecepta, atque instituta suorum, & contra id , . quod eorumdem xx illi matjo postulabat, Apollotos sequuti fuere t ergo quum nullam huius vi-
utilitatem inde sibi comparare possient, quin potius plurima , & gravissima
incommoda iubituti essent ; rei veritate e victos hoc fecilla , dicendum et t. Id unum tantum demonstrandum modo sipere it, Apollolos revera non Diisse mentitos. cassam vis autem & hoc quoque ex iis ipsis compertum siti, quae usque modo diiseruinnu, peculiariter tamen probandum aggredimur.
oeos filii se mentitos, qui reni aliquam se vidi:se referunt , nemo sane mentis dixerit, si fidem illorum nullo modo suspeetam habere possit: sed fides Apostolorum nullo modo suspecta ei se potest: ergo. Prob. mi. Tunc fides aliquom m , qui rem aliquam se vidi se referunt, nullo modo suspecta ei se potest , quando ipsi, quamvis plures sint, tam est inter se consentiunt, nullamque sensuum. illusionem , aut phantasiae perturbationem , alienationem ve mentis pati potuere multoque minus suspicioni locus. ei se potest, si illos de tali re , apri .linis eorum persuasionibus aliena, fuisse convictos, plenissi neqtie persuasum liabulis, constet; denique si neque mentiendi caussiam habui se, ta vel si voluiisent, tamen mentiri non potuisse , exploratum sit: sed haec omnia co venire in Apollolis iam demonstravimus t ergo. Vcrum enimvero Atiam . Apostolorum, agendi ratio, sanctitas, morumque praestantia facit: , ut omni mendacii suspicio procul ab iisdem abella dubeat. Primo enim neminem non nisi in Christo salute ni consequi polse, candide promincant b), atque in hoc Dei mand .itis sese obtemperare profitentur sc . Inde vero u.t, ut neque minis, neque flagellis ab hoc munere deterrean
tur s a Inter cetera legantur 3. 4. s. s. ib) 4. V. 9. 7. dc s. AEOLI orum eat, irae '' ουὶ eodem cap. V. 39.
168쪽
tur, qnin potitis gMutilites a conspectu rancilii, quoniam digni babiti sunιμο nomine diesu contumeliam pati saJ . Magria confidentia Christum ubique prae-
dieant: si ad Iudaeos sermonem habeant, proxocant eos ad Scripturas Vet ris Tellamenti, quorum veritatem etiam ipsi agnoscunt b , atque miraculis sua dicta confirmant teJ: si autem ad Gentes; tum miraculis a cultu idol ruta eas deterrent d) , tum de absurditate Ruligionis , quam sequebantur. mani Dite convincunt teJ. Nihil sibi utilitatis in hoc mundo quaerunt; iniuriis lacessiti, quescunt; contumelis onerati, tacent ἔ ludibria sistinent, omniaque
mala patiuntur , tantummodo ut omnes perducant in fidem reserrectionis. quam praedicant , cunctisque bene faciant. Sua dicendi ratione neque curiosis morem gerunt , neque philosophiae systemata propodunt. neque homines docent , unde sibi opes, divitias, atque honores in hac vita comparare possint; sed omni eloquentia posthabita, Christum crucifixum resurrexisse a mortuis, in coelum ascendi de , atque gloria coronatum esse, eumque propterea uti supremum omnium Dominum coli debere cum omni simplicitate edicunt. Iudaeos Propterea peramanter hortantur , ut suorum erroribus renuncient . Se Christi gloriam iuspiciant, atque venerentur ἔ Gentes autem , ut suae philosephiae sapientiam contemnant , eique crucis humilitatem praeponant. Hoc si fecerint , in altera quidem vita plura se consequuturos esse promittunt; tamen in praesenti & sensibus non indulgendum , α multa mala stillinenda esse pronunciant: atque idipsi im suo exemplo confirmant. De te autem si loquantur, neque a splendore sdae originis, neque a rebus praeclare gestis, neque a singularitate doctrinae aliquid existimationis sibi comparare student; quin potius non selum humili genere se esse natos, nihil a miratione dignum in hoc mundo gessisse , nullamque humanam scientiam sibi comparat se profitentur ; verum & sita errata detegunt, atque illud quoque
edicunt, se quoque Christum a mortuis restirrexisse quondam non credidisse . Haec autem omnia si evidentissimae ingenuitatis argumenta manifesta non sunt, non video , quaenam esse possint. At Judaeorum quoque convictio omnem mendacii suspicionem ab Apostolis removet. Fingamus ergo plures homines ita inter se esse opinione divisos, ut qui pro una parte pugnant , & numero pauciores sint, dc nec scientia, nec dignitate, neque opibus polleant, sed imperio aliorum iubesse debeant. nihil denique per se possint: contra qui stant pro altera, numero sint longe , &absque ulla proportione majores , doctrina , opibus, atque dignitate praecellant,sbique etiam eos subiectos habeant, qui adversantur. illos igitur aliquid pro- .priis oculis se conspexisse, testari demus, quod semel ac verum esse ponatur, non blum veritatem pro ipsis 1lare, abunde constet, sed etiam inde consequatur , ut qui contra sentiunt, uti impii. crudeles , sacrilegi. iniusti, scelesiissimorumque ficinorum rei habendi sint. Anne si quis imposturae locus elle possit , isti non
detegent, manifellabunt, atque revelabunt λ Si autem , nihil tale faciant, neque conentur, eos rei veritate esse convictos, quis non intelligat λ Hoc vero est, quod Apostolos inter, & Judaeos contigit: erg3 etiam sudaeos de veritate. huius facti , quod propugnamus. convictos Dilla oportet. Et re quidem vera Sacerdotes , S Magi liratus templi Apostolos ad se adduci curarunt . ut vide- m. IV. X rent ,
169쪽
rent . in qua virtute, aut in quo nomine miracula operarentur; eis sem etiam eum minis praecepere, ne in Christi nomine laquerentur, clausos carcere deintinuerunt , atque flagellis caedi praecepere ca) i ceterum Christi resurrectonem ab iisdem confictam esse, exprobare nunquam sunt ausi. Ita ergo concludimus contra Deillas. Morali evidentiae si nulla fides adhibeatur , scientiarum aliae Ianguerent, aliae omnino deficerent, nihil recte , , atque iuste administrari posset , humanaque secietas destrueretur e quae morali evidentia demonstrantur aeque evidenter vera esse pol sint, ae alia, quae physicam sui demonstrationem habent, adeoque tum illis, tum istis eodem modo secure acquiescere possumus , immo plus absurdi consequitur, si moralibus, quam si phusicis , aut mathematicis demonstrationibus non aequiestamus: demum fatis statis physica, atque abibluta possibilitas, quae morali evidentiae non repugnat, facere non potest, quin ei non assentiri debeamus; quodque semel moraliter evidens fuit. tale esse non desinit, dum tamen eadem argumenta eredibilitatis habeantur, quantumvis temporis fluxisse ponatur b ; sed nihil moraliter evi.
dentius etiam nunc quoad omnes circumstantias eise potest, quam Chrithim a mortuis resurrexisse , sicut iam nos abunde confecisse confidimus: erga Deillae dum hoc negant, omnes scientias obscurare, vel e medio tollere . humanam societatem pervertere , rei cuiuslibet veritatem confundere. omniaque absurda
in mundum inducere vellent . in squam ne magis impium , peraiciolum , a que audax fingi , aut excogitari poteli pDices I. Christi corpus ab eius discipulis auferri occulte potuit, deinde vero spargi in vulgus, Christum a mortuis resurrexisse. Huic autem sulpicioni ea res locum praebet, quia reserrectio a mortuis quamdam impossibilitatem in
R. a Dei itis nihil re isti magis absurdum fingi posse. Illud ergo primo
ab iisdem quaerimus, undenam istud noverint 3 anne ex antiquis monumentis quidquam expiscati fuerunt, propter quod aliquam saltem vel levem suspicionem huius rei habere possint λ Proferant, si quid simile invenerunt. Ceterum quum revera nihil tale habeant. quod proferre possint, quo tandem ore huic suspicioni locum esse contra evidenti ilimam moralem demonstrationem affirmare possunt λ Hac autem arbitraria, atque inepta . sine ulla caussa, suspicandi temeritate sus deque omnia misceri , humanam societatem perverti , ac rei cuiuslibet veritatem confundi, ecquis non videt λ Nihil enim amplius in antiquitate certum occurret, nulla conventio amplius servanda erit. Omnia, quae oculisn in videmus, immo dc ista quoque, quia impossibile non est . ut videndo decipiamur , inceria esse oportebit, semel ac huiusnodi suspicionibus aures quis. piam praebeat.
Ac liberalius eum iisdem agamus, & num possibile fuerit, quod ipsi me. pie impieque suspicantur , primo quidem quoad Judaeos, deinde quoad Chri ilianos, diligentius expendamus. Ne erga Chri iii corpus furtim subriperetur, Judori omnem praecautionem adhibuerunt, . . Altera autem die, quae est post Parasceven cita legitur Mattio 27. v. 6 a.& seq. convenerunt Principes Sacerdotum, & Pharisaei ad Piis latum, dicentes: Domine recordati sumus, quia seductor ille dixit adhue
tb Haec omnia constant ex Lemmati.
170쪽
, vivens et post tres dies resurgam. Iube ergo eustodiri sepulcrum usque itinis diem tertium , ne larte veniant discipuli eius. de iurentur eum , & dicant ,, plebit surrexit a mortuis; & erit novissimus error peior priore . Ait illis Pi-- latus: habetis custodiam, ite, eustodite, sicut scitis. Illi autem abeuntes, is munierunt sepulcrum , signantes lapidem cum custodibus M . Christum ergo se a mortuis terita die resurrecturum esse dixisse, Romanum praesidem certi rem primo iecerunt, deinde vero ipsum monuerunt, necesse esse , ut omni diligentia impediretur, ne qua fraus hac in re per discipulos obreperet , quia Christi corpus subripere, eumque a mortuis resurrexisse , in vulgus spargere ipsi poterant, unde laturum esset, ut error priori peior succederet. Romanus Praeses iisdem annuit, atque permittit ad fraudem praecavendam, ut militibus utantur , prout voluerint. Ipsi vero nihil morati ad Christi sepulcrum custodias apponunt γ atque illud obsignant. Potuitne omni fraudi diligentius occurri ρ Prius animo praecaverunt, quod contingere posse laspicabantur ἔ deinde ne contingeret, opem Romani Praesidis exquisierunt, eaque usi mere, prout iisdem magis placuit . Neque consilium em opportuno tempore ipsis deiuit, neque consilii exequendi potestas. Fieri ergo non potuit, quoad Judaeos spectat, ut Christi corpus Drtim subriperetur. Et re quidem vera nullam in hoc fraudem contiagisse, etiam ipsi convicti Rerei non selum enim, uti superius diccbamus, nihil tale Apostolis aliquando exprobanini quod sane, si potuissent, facere non omisissent, quia hac una re, sicuti vehementer exoptabant, Omnem invidiam in Apostolis concitassent ; sed etiam quum quidam militum, quos ad custodiam sepuleri Christi apposterant, eisdem nunciatum venissent , Christum resurrexisse a mortuis. a) ,, . Congregati cum senioribus , consit is accepto, pe- ,, cuniam copiosam diaerunt militibus , dicentes i dicite . quia distipuli eiusti nocte venerunt, & furati sunt eum, nobis dormientibus. Et si hoc auditumis sterit a Praesde , suadebimus ei, di securos vos faciemus . At illi, acceptas, pecunia. fecerunt, sicut erant edocti. Et divulgatum est verbum istud apud Iudaeos usque in hodiernum diem ,, . Suo ergo mendacio nihil fraudis ab M postolis commissum esse. Iudaeorum Principes. atque Sacerdotes conlassi De. re ἔ immo posteri quoque eorum semper conlassi sunt, quia licet haee, quae re tulimus , ab Evangelistis memoriae posterorum tradita sint; tamen Judaei falsi
tatis ea accusare nunquam potuerunt.
Modo videamus , num quoad Apostolos, possibile Derit , ut Christi corpus ab iisdem Drtim si peretur . Illud autem modo non monemus , quod tamen ad suadendum hoc, quod volumus, emacissimum esse debet, nihil magis a probitate, atque sanctitate Apostolorum , quam issam fraudem , alienum esse posse; nullam rationem habuisse, cur hac in re mentirentur ; denique etiamsi habuissent. tamen nee potuisse mentiri, & revera non mille mentitost de hisce enim omnibus plura etiam Hrtasse . quam necesse erat, iam disputavimus. Possibile ergo non ruisse, ut ab Apostolis Christi corpus auferretur. si res in se ipsa spectetur, hoe vero est, quod modo contendimus . Uti iam observavimus, Christi sepulcrum Iudaei obsignarunt, atque ad cullodiὸm eius milites apposuerunt. Dormientibus militibus, Apolloli Christi corpus non ab sulerunt: nam hoc ut falso dicerent, data pecunia, ludaei milites induxerunt neque fieri poterat, quin plurium hominum concursit, quibus ad revolvendum X a la