장음표시 사용
171쪽
lapidem opus erat, erat quippe magnus valde, de ipsis revolvendi strepitum restes a Gmno excitarentur, etiamsi obdormiissenti reliquum ergo erat, ut mHlites Christi sepulcrum custodientes Apostoli vel pecunia corruperint , aut visiperaverint. Neutrum tamen horum contingere potuisse , di Apostolorum .eonditio suadet& demonstravit eventus. Nam Apostoli post Christi mortem iam mo timore correpti remanserunt:
ergo ut milites vel pecunia corrumpere, vel vi superare patuerint , ne iii cogitationem quidem cadit. Deinde nonne in summo contemptu erant apud omnes, nihilque auctoritate , aut vi poterant λ quomodo ergo possibile fuit . ut milites aut ad fallendum alios pecunia inducerent, aut virtute superarent pΤandem rerum omnium inopia laborantious Apostolis, qui cuncta reliquerant, unde id pecuniae praesto eise poterat, quae ad militum animos corrumpendos requirebatur λ unde tanta in eorum pectore virius subito exarsit, ut paulo a te . suo magistro superstite . aspectum militum sustinere non ausi . eo mortuo, cum eisdem, & quidem ad mendacium confingendum, convenerint . aut manus conserere non dubitaverint p Milites ven, probabile ne eii, mandata Praesa s , de potentiam Judaeorum , a quibus nihil non metoere poterant, contem.
putile. ut paucis quibusdam infimae plebis, nulliusque existimationis hominibus . quales Apostoli habebantur , rem gratam facerent. aut si victi. & Ω-perati essient, hoc celare voluiise , vel potuit se'. licet voluident Verum αquid consequutum deinde fuit, paucis expendamus. Anne timidi, imbecilles , S modi eae fidei antea quum essent, nullis discipIinae genere instructi, atque apud omnes vulgari in pretio haberentur . pro pter tam turpe mendacium , quod confinxerant, tantam alacritatem, Drtitudinem , atque firmitatem comparare subito sibi potueriint , ut unanimi consen si e palam prodirent, linguis omnibus loquerentur . miracula patrarent , omnes in sui admirationem converterent, multosque tum Iud eorum. tum Ethnicorum ad Christi Rel gionem amplectendam inducerent P Q modo factum , ut tanta, atque tam gravia mala absque ulla spe retributionis ad mortem usque sultinuerint , ipsamque mortem vel crudelissimam contempserint qua ratione contigit. ut eadem f1rtitudo in aliis deinde perleveraverit , virtus permans rit , essicacia perstiterit, atque ita omnes ubique gentium in Christi resurrectionem assensi fuerint λ Profecto qui haec omnia ad mendacium consequi pos R. affirmare non erubuerit, non video sane , quid erubescere possit. Ine-- ruditos, inquit S. Augustinus lib. 2 a. de civitate Dei cap. liberalibus,, disciplinis, S omnino , quantum ad istorum doctrinam attinet, impolitos, ,, non peritos grammatica, non armatos dialectica . non rhetorica innatos, pi- ,, 1catores Clarillus cum retibus fidei ad mare huius saeculi paucissimos milit.,, atque ita ex Omni genere tam multos pilces , & tanto mirabiliores ,ri quanto rariores, etiam ipses Philoiphtas cepit. Duobus illis incredibilibus, se si placet, immo placere debui, addamus hoc tertium. Iam erg , tria, sunt incredibilia, quae tamen facta sunt. Incredibile est. Climitum restir e- ,, xisse in came r incredibile eit mundum . rem tam incredibilem credidissetis incredibile est. homines ignobiles . infimos, paucissimos, imperitos rem tam se incredibilem . um esse iter mundo , S in illo etiam doctis persuadere ρο- , . tu illa. Horum trium incredibilium primum nolunt illi, cum quibus agimus, is credere I sucundum coguntur de cernere ; quod non inveniunt, unde sit ia
172쪽
y, ctum, si non eredunt tertium. Resurrectio certe Christi, & in caelum eum ,, came, qua resurrexit, at censio , toto iam mundo praedicatur, & credituriis si credibilis non et . unde toto terrarum orbe iam credita est , Illud autem hic monendum centemus, milites ab Apollo lis aut ad fallendum induet , aut vi superari non patuisse, dum dixinus, ita accipi velle, ut hoc de impossibilitate morali, non vero de physica intelligeiadum sit. Nequci enim ignoramus, rem ipsam , si ea physice s pectetur, etiam aliter contingere potuisse. Verum hoc non ossicit , quin impossibile dici possit , ut milites ab I postolis vel ad fallendum inducerentur, vel vi superarentur a nam quotiet de re aliqua gesta agitur . videndum cst, num morialiter alia ratione contingere. Potuerit, atque debuerit , non Vero physice , quum per physicam possibilitatem , qua res aliqua contra contingere pinerat, quam gella e .le dicitur , ad mor lem evidentiam non pertineat, uti iam observavimus a . inando enim quaestio facti est, non quid fieri d buerit, aut simpliciter potuerit, quaeritur ι sed
id tantum agitur, unde nam conitet. Dum revera factim , vel non factum a fierit, quod gestum eise dicitur. Ad hoc autem pervenitur, dum aliter conintingere moraliter non potui .se demon: iratur. Ad illud autem , quod de impossibilitate resurrectionis De istae opponunt, non eli, cur multis respondeamus t nam Divina virtute fieri posse , ut re .iviscant corpora mortuorum, quamvis omnino dissoluta ea fiterint, iam demonstravimus ba . anto id essio facilius Chritio erat squamvis omnia, quae fierim. lunt. Deo aeque facilia sint , ut proprium corpus, quiH corruptum. atque di .solutum non enat . redivivum faceret Anne in hoc aliquis contradictioni iscus patet λ anne idem simul esset, α non effet , semel ac corpus, quod prius mortuum fuerat, deinceps revix in ponatur ut ergo Deum ea omnia fac re po te Deillae admittunt, quae non repugnant, Vel non admittunt i si admitistant ; n3n est, cur contra possibilitatem resurrectionis amplius pugnent i si a tem non admittant; negant, quae Deo convenire nece iIario debent, adeoque S Divinam naturam de medio tollunt, neque Deillae iam erunt, hoc est ut se ipsi profitentur, Naturalistae, sed Atticillae esse cogentur. Dicis Il. Si Christiis a mortuis revera turrexit , cur sicuti coram omni.hus mortuus fuerat, non ita omnibus quoque apparuit, neque cum eis, sic ti antea, familiariter eg:t p nam ita contigitat, ut S dubitationem ab omnibus amoveret, & singuli in eum crederent ἔ sed occulte reserrexit a momiis.& quibusdam tantum apparuit i ergo, concludunt Dei.lta, veram Res irrecti nem non fui se , merito suspicari quispiam poteit. Haec eadem obiicieriti Celso . quid Origenes contra reposuerit , primo videamus. deinde vem quam inepte Deilia: noliri temporis ex privcipue storiis crambcm illam coctam recoquant, diligentius expendemus . . , Iullis. is quamvis unus effet cita Origenes eontra celsum lio. a. num. 6 . pluria ta- , , men erat pro varia illum considerandi ratione, nec eodem m iso itispicien- ,, tibus omnibus videbatur. Illum plura fui se pro varia i luin conii aurandi rari tione, patet ex hoc loco et Ego sium via , veritas, vita , c) dc ex i. tor
173쪽
se ris. Eumdem autem non semper intuentibus visam fuisse, sed pro intuenis titim captu, evidens erit cogitanti, illum , quum in excelsio monte transsiis se gurandus edet, non secum Apostolos Omnes duxisse , sed Petrum , Iaeo. ,, bum, S Joannem selos, utpote qui soli Videndae eius gloriae pares erant, is poterantque Moysen, & Eliam in gloria conspicuos contemplari, eos colia
is loquentes, S coelestem vocem e nude emissain audire . . . Dicimus eum. ,, antequam expoliasset principatus, & potestates, & esset peccato mortuus,
is potuisse ab onmibus videri ; sed postquam expoliavit principatus . & pol is states, & haberi desiit, quod sub oculos vulgi caderet, non potuisse videis, , ri ab illis omnibus. qui illum antea viderant. Unde si non se omnibus postia resurrectionem conspiciendum dedit, id fecit, ut illis parceret is . Nu. 61.
- id dico omnibus p Immo ne Apostolis, S discipulis quidem sui praesens,, semper aderat, nec semper videbatur , ut qui aspectum eius sine ulla in- is termissione ferre non poterant. Fulgidior enim, absoluta dispensatione eius , erat divinitas. . . . Quemadmodum igitur Jesum nulla caussa quis reprehem, , deret . quod , quum se transfiguraturus esset , & vestimentorum suorum . . , splendorem , gloriamque Moysis, di Eliae cum ipsis colloquentium ollensu. ,, rus, non Apostolos omnes in montem excelsim perduxerit, sed Qtos tres, ante nominatos ; sic immerito de Apostolorum scriptis conqueretur , quod ., Iesium reserant post resurrectionem visum fuisse non omnibus, sed iis, quo- rum oculos esse noverat suae reserrectioni videndae pares se. Nu. 67. ,, Neeri enim illi . nec si iis adversariis oportuit, ut se commonstraret: illi enim , &ri istis pepercit Iesus, ut ne percuterentur caecitate , qua Sodomitae percussiti fuerunt , quum Angelorum apud Lot hospitantium pulchritudini struxerunt
a. Respondeo vel si eontra hanc obiectionem Deistarum quidquam reponere non possemus , nihil tamen ex ea inferri contra nos posse . Uti en initas e monuimus, quae facti sunt, rationibus metaphysicis subiecta esse non debent . Quandoquidem quum nihil eorum, quae per homines contigerunt , ita factum fuerit, ut etiam alio modo ob cauisas diversas fieri non potuerit , si semel admittatur in quaestionibus facti metaphysicis rationibus rem esse age
clam , Iam nihil in historia tam certum occurret, quod contra communem conω sensionem. atque auctoritatem omnium nunquam contigisse , facile probare
quispiam non posset. Si ergo nonnisi temere rationibus metaphysicis ea quinpiam convellere vellet, quae ab homine facta fuisse, evidentissima morali r tione constat, qtio ore De istae quae sapientissimo Dei consito hoe . vel illo
modo disposita , atque ordinata else , certissima morali ratione compertum est,
propter quasdam metaphysicas rationes, immo ne metaphysicas quidem, sed plane commenticias, atque arbitrarias , quas ad libidinem sibi confinxerunt, in dubium revocare poterunt λ Profecto hac sita agendi ratione non solum contra communem consensionem hominum pugnant , sed etiam ipse Deo sapientiores se faciunt. Anne fingi maior audacia , aut stultitia potest λVerum non unum , sed sane multa habemus , quae obiectioni corum B. lide res smndeamus. Sicuti ergo quum Chrisitus in cruce penderet, Iudaei ab eo ut se salvum faceret, quo fidem illi habere possent b) , nonnisi stulte petierunt, poliquam tot, atque tanta illius signa viderant, ut de eius Divinitate dubi
174쪽
ubitare nullo modo possent ; ita etiam Deistae . ut Christi reserrectioni as.
sentiri valeant , eam , omnibus videntibus, contigisse , Chri illamque cunctis a paruisse temere vellent, quum hae de re testimonio multorum contenti non sint, in quam nulla mendacii suspicio cadere potest. At hoc , quod de testimoniorum pauc late opponunt, vel firmi argumenisti , vel coniecturae tantum laco habent; sed neque firmi argumenti, neque coniecturae loco habere possunt i ergo inepte hujusmodi dissicultatem nobis
Non quidem simi argumenti loco habere possunt e quae enim argum e
tandi ratio haec et set λ Chri ilus a mortuis redivivus non omnibus apparuit rergo neque etiam multis . Non apparuit Jucuis sibi inimicis: emo neque etiam Apostolis , atque discipulis. Familiariter , sicuti fecit ante mortem , convero satus non tuit cum hominibus i ergo nullo modo eisdem se videndum praebuit. Deistae sane dolerent, si eos ita argumentantes induceremus. Qitapropter conaiecturae tantum loco habere possunt . Sed neque etiam ut conjectura adduci potest i nam illas solummodo veritates per coniecturas assequi contendimus , quae aliunde perspectae non sunt , aut e se nequeunt i ubi autem vel ipsa ratione , quando ratione contenditur . Vel tellimonio, quod lane ad veritatem facti requiritur , sint idoneo, ae certissimo confirmata, coniecturae non eli l cus , quia praeter nationem et , ut coniecturae contra argumenta vel ab ipsa in ratione, vel ab evidenti testimoitio petita adhibeantur. Qiaum ergo resurrectio Chrilli, quae res facti eli, tam evidentibus sit confirmata testimoniis, ut nihil certius esse possit, si Delitae eontra eam conjectaras adhibeant, inepte absum deque adhibent . Ne ergo praeter omnem rationem se agere dicant, ne cun- Iecturae quidem loco se habere hoc , quod contra Chri iti resurrectionem opis Ponunt , fateantur oportet. Deinde qualis tandem dementia est, quae Divino consilio sunt sapientissime conitituta , inanibus caniecturis , confictis arbitrio hominum, immutare, pervertere , ataue etiam tollere velle. Verum enim vero dubitari merito pote it, num Delitae contra Christi reis surrectionem haec ex animo opponant, an vero in Deum aliis faciant, sitaeque incredulitatis aliquem p textiim exhibeant. Ita enim argumentanturi finis resurrectionis non alius esse potuit . quam ut omnes de Evangelii Divinitate per
hoc miraculum convicti remanerent , ct gloria Dei per Chri ilianam Religionem manisellaretur ; sed si Chri iii resurrectio. inquiunt, omnibra innotuit set, Eva gelii Divinitatem cuncti agnovi ilent, atque inde maior Dei gloria consequuta
esset: ergo . concludunt , quum Deus sit sium ma sapientia , atque potentia. . praeditus, essicere debebat, ut huiusmodi miraculum omnibus manifestum evaderet ; sumunt autem , sed non effecit et ergo , confirmant, temere confictum fuit .
Sed imprimis ioculare est, audire De istas , qui negant mortuorum corpo ra Divina virtute in vitam restitui pota , nunc repente Divinam virtutem p dicare , ut merito videri possint , in hoc ipso minime ex animi lementia i qui . verum detur sane. eos sine fictione loquia attendant igitur, atque huie argumentationi respondeant. Tum suae gloriae , tum etiam utilitati hominum Deus magis prospexitat, si ita se oninib)..s manifellasset , ut nemo de extilentia illius du 3itare , neque
de eius perfectionibus fallas ideas concipere posset ; sed id non fecit ,
175쪽
quamvis summa sapientia , atque potentia praeditus sit i ergo nullus eximi Deus. Qsia Deistae Religionem naturalem admittunt, quam solam ut veram , &rationabilem defendunt, huic Atheis arum argumentationi respondeant oportet.
Quod ergo ipsi Atheis lis haec obiicientibus reposuerint , & nos quoque iisdem
reponemus . Itaque tandem aliquando fateantur , summam stultitiam , atque impietatem esse, quae certissima sint, in dubium revocare . quia non omnium
rationem assequi possumus. Hoc si sine summa praei imptione non fit etiam in iis , quae humano consilio disponunturi quae praesumptio erit , hoc idem audere etiam in aliis , quae Deus nonnisi sapientissime pro vi ere , atque determianare potuit λ Nam saJ Deomprebensibilia sunt judicia ejus, O in vestigabiles
viae ejus . enim cot novit sensum Domini . aut quis consiliarius ejus fuit t ut quis prior dedit illi. retribuetis ei λ amvis ergo tam in Religione Revelata . quam in Naturali argumenta evidentissima credibilitatis occurrant a quum tamen plura in utraque sint , immo eise debeant, quae intellectus nostri vires longe excedunt, quia fiant conitituta Dei consilio, quod nos alsequi non possumus; mirandum non eii , si in utraque multa contineantur . quae nobis obscura sunt . neque satis intelligere valemus. Rationem ergo superest , ut afferamus , cur merito quempiam suspicari posse diximus . num Deistae haec contra Chrilli reserrectionem opponant , ut fucum aliis faciant , & suae incredulitatis aliquem praetextum habere possint . Christi resurrectionem se admissuros fuisse profitentur . si Christus a mortuis redivivus omnibus apparuisset. Verum quum humanum testimonium contemnant, ct metaphysicam demonstrationem etiam in iis quaerant, quae ficti esse dicuntur , stultra hoc exigunt . Nam rei alicii Ius testes vel . plures, vel pauciores fuerint, semper evidentia nonnisi moralis este potest . Deinde Christum apparuisse omnibus quomodo ipsi cognoscere posient λ Profecto non alia ratione, nisi dum in huius rei testes inquirerent . atque viderent, num fide digni e Lsent, reliquasque omnes circumstantias expenderent ι sed licet resurrectio Cht, si, prout nunc ea demonstrari potest, habeat omnia argumenta credibilitatis , tamen illam non admittunt et ergo tunc se admissuros esse falso dicunt, si eiusdem maiorem multitudinem testium haberent. Tandem nonne Firacula , quae Christus publice, coram omnibus, atque in utilitatem plurimorum fecit, multa sunt 3 & tamen ea admittere' recusant λ ergo dum Christi resurrectionem ideo se reiicere obtendunt, quia non omnibus manifestata Rit , ad fucum aliis faciendum, de aliquam suae incredulitatis excusationem praetexen dam hoc dicunt. Neque vero deest congruens ratio, quae reddi possit, cur Christus a mortuis redivivus non omnibus apparuerit. inaedam enim sunt , quae communi naturae lege cognoscuntur, quaedam vero cogitoscuntur peculiari munere gratiae, sicuti ea sunt, quae divinitus revelantur . Quamvis illa omnibus manifelia fiant. non tamen illa. quia supra nostram eognitionem posita sint . inia igitur Chrisus gloriosa resurrectione . quae est capra cognitioncm nostram, a mortuis revixit, ideo ea non omnibus manifestari debuit, sed quibusdam tantum, per quos deinde in aliorii ni quoque cognitionem deveniret. Inde vero S illud quoque conitat. cirr passio Christi omnibus manifestata merit. Nam peracta est in cor pore , quod habebat naturam passibilem cognitam omnibus. b Di
176쪽
Diees III. Sieut Pmeuli Iulii pernasione contigit, ut Romani cives Romulum e terra in caelum sublatum esse erediderint, quia eum sibi obvium fuisse . deinde in coelum iterum ascendisse assi abat o; ita etiam fieri potuit. ut quamvis Apostoli Christum resurrexisse , sibique apparuisse finxerint, tamen maxima multitudo gentium eis crediderit, S ipium Christum , uti Deum , habuerit. Hanc autem cavillationem inde etiam confirmare se posse putant Deissae, quia nihil, inquiunt, tam inauditum , atque absurdum est, quod populus non amplectatur, semel ac proponatur ab iis , qui apud eum magno in hon re , atque existimatione sunt. Id autem potissimum declarare conantur tum Paganorum, tum Christianorum hilloriis ΓbJ. Unde , aiunt, fuit etiam , qui putaret fieri posse, ut integra natio crederet , diem a sole non illi eescere, si sex tantummodo viri ita interius revera persuasi hoc credendum propone rent co . inum , Ephestione mortuo , addunt, Alexander ad sui constiationem inter Deos eum referri voluiiset, Aulici statim assenserunt i inde vero in honorem Ephestionis festa instituta , templa constructa , sacrificia oblata . atque etiam miraculose sanationes illi tributae fuere, ut nihil iis oraculis deesset . quae de ipse reddebantur. Unde factum fuit, sicuti Lucianus tradit, ut quum Alexander divinitati Ephestionis bene omnia contingere videret , etiam ipse eam veram eise crediderit. Adrianus quoque Antinoo eumdem honorem niadi curavit , atque in memoriam eius Antinopolim construi fecit d) . Ex his vero illud concludunt, populum in quamcumque rem facile assentiri, quoties non desint . qui eam illi proponant. R., haec omnia , quae Deillae opponunt, non minus impia , quam absurdinesse r impia stini, quia fallendi studium in Sanctis Apostolis aut fuisse, aut ense potuit se supponunt ; hoc enim studium non solum a sanctitate Apostolorum . inlli tuto , doctrina , agendique ratione quam maxime abhorrere , sed etiamsi i l. lud habui dent , fieri non potuisse , ut eum finem consequerentur , jam confecimus i absurda quoque sunt , quia nihil minus evincere potant , quam quod
ipsi contendunt. andoquidem , sicuti jam monuimus ce), neque ipse Livius fidem iis praebet, quae miraculose gella fuisse refert. Unde cogitatisnum Philosophitarum Auctor, qui s. 1., boc, quod de Proculo Iulio Livius scripsit,
nobis opponit, ut testimonium Apollolorum de resurrectione Christi reddat i certum , contra rem evidentem iis exemplis pugnat, quae neque apud Auct res eorum fidem pmmeruerunt. Quis autem hanc agendi rationem absurdam esse non videat p ., An volet Celsus, , ita quondam Origenes Celsum compellabat lib. contra eumdem num. 13. , atque ita quoque Deistae nostri temporis compellari potant, qui hilloriis Ethnicorum omnem fidem adhibent. Evangelicae autem nullam habere volunt in is illorum historiam veram esse a huius,, autem Γ hoc est Christi J confictam , quam scripserunt ii, qui rerum omnium, , Oculati testes erant, qui re ostenderunt, sibi explonata eta, qua viderant,
a) Titus Livius lib. I. cap. 6. tbὶ Ita Collinitiis in opere inscripto t
177쪽
ri qui denique quo animo essent, perserendis alacriter eius doctrinae raugasii γ, , pliciis tellificati sunt , , pLib. autem et . num. Celsum cum Deistis nostri temporis fritude est lientem fanatiea mulieris, atque aliorum factum esse, ut Christum resurrexin se crederetur, ita refellite ri Ceterum quum Discipuli se totos dederint d ,, ctrinae, quam non sine summo periculo, ut hominum tunc vita erat, pr si fiteri poterant, ipsi mihi videntur perspicuum esse, S evidens resurrectio-o nis argumentum. Hanc enim doctrinam si finxissent, reserrexisse Christum
., ex mortuis tanta constantia non anni inti assent, ut non selum aliis mortis deis spectum instillarent, sed etiam ipsi priores hanc subirent ,, . At vero demus verum esse , quod Livius de Proeulo Julio, deque populo ei assentiente tradidit memoriae posterorum i quid inde misis colligere pro se possunt Profecto Proculus Iulius ut omnem sit spicionem a senatoribus amoveret, qua Romulum ab eisdem interfectum esse , nonnulli putabant; fin. xit se eum Romulo, qui e caelo in terram descendisset . esse colloquutum , atque ab eo intellexisse , velle ipsium , ut Romani cives contra' hostes fortiter
dimicarent , quia omnium victores futuri erant . Utilitas ergo maxima tum Proculum Iulium impulit . ut mentiretur, tum Romanos incitavit , ut fidem illi praeberent. Nam ita factum fuit, ut Proculus. prout volebat, omnem R. spicionem a Senatoribus amoveret, Romani autem ut in spem dominandi omnibus devenirent. Contra vero quae utilitas Apostolos induxit . ut mentirentur anne aliquod temporale commodum, a quo potissimum moventur homines, inde sibi sperare potuerunt λ an non odium potius, atque persequiitionem omnium in se excitanda esse videbant λ Simili ratione quaenam tandem huius vitae utilitas, felicitas. & beatitudo inducere gentes potuit, ut Apostolis fidemptaeberent λ anne inde divites, potentes, omnibusque superiores se evasuros sperare poterant λ Quid non contra molestiarum earumque gravissimarum sultinendum sibi esse non praevidebant 8 Quapropter omnes comparationes, quas Deistae instituunt, nimis ineptas , abiurdasque esse , quis non videat pinam vis autem populus vel inani rumore cepe ducatur , vel multum iis deferat, qui magno in honore sunt: tamen & ea levitate , qua vana . atque lalsa consectatus fuerat, eadem quoque dimittit. & a Maiorum suorum fide in rebus potissimum maximi momenti non ne te recedit , praecipue si gravia mala inde sibi imminere videat, neque desit, qui eum tum verbo, tum exemplo moneat, atque etiam minis flagellisque deterreat, ne nova sequatur. Hoc non Elum ex omnium faeculorum, omniumque gentium historia , sed etiam ex ipsa natione sic constat, ut oratione non egeat. Age ergo , modo videamus, qua ratione homines Christi fidem amplexi fuerint. Christi ergo fidem suscipiunt, Apostolis praedicantibus , qui nullam antea auctoritatem apud eosdem habebant, neque aliquo honore , aut dignitate potiebantur . neque loquebantur in persuasibilibus humanae sapientiae verbis r ergo eWidentia miraculorum convictos filisse oportet. Pergamus porro i Fidem , quam semel homines ex. Apostolorum praedicatione susceperant, conliantissime tenuerunt, quamvis plura . atque gravissima mala pati debuerint i ergo non levitate quadam, sed veritatis interna persuasione susceperunt. Necen quoque erat , ut ab instituto suorum Maiorum recederent, illorumque Odium in se provocarent, ct novum, ac dissicile vitae genus amplecterentur: ergo quum nemo suos naturaliter non
178쪽
diligat, atque amet . di dulciori vitae genere non alliciatur; eos, dum in
Clinitum crediderunt. maximam vim sibi intulisse oportet e ergo eisdem rei veritas omnino perspecta eise debuit. Demum non solum haec res gravis in menti erat. 1ed etiam non deerant, qui verbis , atque exemplis, immo minis, de sagellis in contrariam fidem eos incitarenti ergo, quod illi constantes fuerunt, evidentiae veritatis resiliere non potuisse , dicendum est : ergo quamvis populus inani rumore sὰpe ducarer . multumque aliis deferat; tamen inani e
rore eos decipi potuit se, qui in Chri lium crediderunt , ne levissima quidem
Alexandro Ephestionem inter Deos relatum esse praedicanti, aulici assen si sane fuerint; deindeque cultus Ephesiioni etiam ab aliis sit adhibitus G de Adrianus ut Divini honores Antinoo redderentur, obtinuerit 3 aliique multi effecerint, ut qui homines erant, tamquam Dii haberentur: quaenam tandem horum omnium cum Sanctis Apollolis , cumque iis omnibus , qui eisiem an sensi fuere, comparatio esse pote lip Profecto , quemadmodum iam dicebamus, ut Apostolis fidem prieberent. nulla re allici iiii poterant et illis autem, ut suis
Principibus obsequerentur, multa suadebant, vel saltem nullum malum inde sibi metuere micrant.
Christiti ad demo bandam veritatem sua rem'rectionu tum testimonia , tum arguoenta adbibuit, omnem ad persuadendam
id , quod voluit, vim habent. ,, Est enim usiis c uti observat S. Thomas 3. par. qu. y y. art. 6. duplici
tellimonio ad manifestandam suam resurrectionem discipulis , quorum neutrum ,, poteli refelli. orum primum est testimonium Angelorum , qui mulieribus is resurrectionem annuntiaverunt, ut patet per omnes Evangelistas. Alliud minis te in eli telii monium Scripturarum , quas ipse proposuit ad vilesionem suae, , resurrectionis, ut dicitur Lueae ultimo. M., Argumenta etiam fuerunt sussicientia ad ollendendam veram resurrecti ,, nem , ἐκ gloriosam. od autem fuerit vera resurrectio. ottendit uno m is do ex parte corporis. Circa quod tria ostendit e primo quidem quod ei latis corpus verum , dc solidum , non corpus phantallicum , vel rarum . sicut es , , aer. Et hoc ollendit per hoc , quod corpus suum palpabile praebuit . Undo,, ipse dicit Luca ultimo r Palpate , in videte , qvia Spiritus earnem , σ U-- fa non habet, sicut me videtis habere. Secundo Olfendit , quod eiset corpus se huma tum , Oilendendo eis veram effgiem , quam oculis intuerentur. Te , . tio ottendit eis, quod esset idem numero corpus , quod prius habuerat, is ollendendo eis vulnerum cicatrices. Unde ut legitur uhimo , dixit eis r,, Videte manus meas, pedes meos , quia ego ipse sum. Alio modo otium, , dit eis veritatem suae resurrectionis ex parte animae, iterato corpori unitae. ,, Et hoc ollendit per opera triplicis vitae. Primo quidem per Opus vitae n
is triti vae . in hoc quod cum discipulis manducavit, & bibit, ut legitur L ea ultimo. Secundo per opera vitae sensitivae , in hoc quod discipulis adis interrogata respondebat, di praesentes lalutabat . in quo ostendebat se deis videre, & audire. Tertio per opera vitae intellectivae, in hoc quod eis i Υ a is quo
179쪽
se quebatur, & de scripturis disserebat. Et ne quid deesset ad perfectionem
,, manifestationis, ostendit etiam se habere Divinam naturam per miraculum, , , quod fecit in piscibus capiendis , Sc ulterius per hoc, quod . eis videnti-- bus, ascendit in caelum . quia ut dicitur Ioannis 3. : Nemo ascendιt in ec se lum, nisi qui descendit de caelo, Filius hominis, qui est in eoelo . Gloriam se etiam suae resurrectionis ostendit discipulis per hoc, quod ad cos . ianuisse clausis. intravit . . . Similiter etiam ad proprietatem gloriae pertinebat, quod ,, subito 2b oculis eorum evanuit, ut dicitur Luca ultimo, quia per hoc otien- , , debatur , quod in potet late eius erat . videri . et non uideri , quod pertinet, , ad conditionem corporis gloriosi, ut supra ca dietiam eii is . De Christi Resurrectione hactenus. Alterum nunc Christi miraculum expendamus , quod supra miracula ceterorum emicuit; hoc est Ascensionem eius in caelum . videamuique, num etiam illiud habeat omnia argumenta credibilitatis. quae a cordato homine exigi possunt.. Pa mirio II. Christum in coelum revera ascendisse , res facti est, quae argumenta siue credibilitatis evidentissima habet. Prob. prop. Rem ergo , quomodo gella fuerit, primo exponamus. Discipulis in unum congregatis, b) - Stetit Ietiis in medio eorum , re dicit eis: Pax ri Vobis: ego sum . nolite timere. Conturbati vero, dc conterriti exit limabant ,, se spiritum videre. Et dixit eis: quid turbati ellis, de cogitationes asce se dunt in corda velim p Videte manus meas, & pedes. quia cg ν ipse itum τδε palpate, & videte et quia spiritus camem . oc otia non habet, licui me v, , , detis habere. Et quum hoc dixisset, ostendit eis manus, ct pedes. Aci huc , autem illis non credentibus, ct mirantibus prae gaudio dixit i habetis hicis aliquid, quod manducetur ρ At illi obtulerunt ei partem piscis assi. & f M vum mellis. Et quum manducallet quum eis , lumens reliquias dedit eis Posteaquam vero sensum Scripturarum illis aperuit , nonnullaque praecepta deindit . . Eduxit eos foras in Bethaniam i oc elevatis manibus ibis benedixit eis.,, Et factum eit , dum benediceret illis, recessit ab eis, & ferebatur in coe-- lum. Et ipsi adorantes regressi fiant Ierusalem cum magno gaudio , . .
Multa sane in hac narratione quoad rem nostram obier Watione digna currunt. I. non unum, aut alterum tantum . sed multos Christum ad coelum ascendere vidi iis i a. illos ipses Christum in coelum ascendere vidit . qui de veritate resurrectionis eius antea dubitantes , postmodum de eadem per evidemtia argumenta omnino convicti fuerant: 3. iubente Christo discipulos in Bethseniam se contuli se . atque ibi non per somnium, aut imaginariam visionem . ,
sed ta) mideuribus illis . de ΓbJ dum benediceret illis , Christum in coelum sublatum fuit se t q. uti Actorum cap. I. v. Io. ec seq. legitur . oc nubem suscepi DL Jesum ab oculis Discipulorum , ct is Quum intuerentur in coelum euntem ., illum , duos viros adstitiise iuxta illos in vestibus albis , qui α dixerunt tsi Viri Galilaei . quid itatis aspicientes in coeliim p hie Jesus, qui assumptus eliri a vobis in coelum , sic veniet, quemadmodum vidistis eum euntem in coe- , , tum , et tandem ab hac visione Omnes Discipulos, gaudio repletos , deruia lem fuisse reversia. Reg
sa Quaest. s . arti t. ad a. lo Actorum I. v. p.
180쪽
Res ergo , de qua agimus, non unius, aut alterius tantum, sed comptu rium , ct quidem simul. de eodem tempore eii confirmata teitimonio: sensuum igitur illusio , aut phantasiae duceptio nulla else potuiti nam multorum simul. N eodem tempore , una , atque eadem ratione, non diutius in uno, quam in alio, quoad idem numero obiectum eiustiue repraesentationem. & quoad omnes alias circumit intias . senius decipi, aut phantasiam falli possibile non est. Per hanc autem visionem neque consipexerunt obiectum , quod illis antea i cognitum fulget, neque de ejus ex illentia dubitabant ; sed viderunt Chesilicorpus, quod verum, reale, physicumque ei se omni argumentorum genere probaverant. Per quod sane omnis suspicio, quae de errore sensuum , aut phanistasiae deeeptione oriri potitiiset, magis magisque removetur. Neque etiam Christus ab oculis eorum primo evanuit , ac deinde poli aliquod intervallum tem poris in caelum eum ferri viderunt; non , inquam ; sed ipie Chri itus filii. qui peracta interpretatione Scripturarum, Ac exposito mandato , ne ab Ierusalem discederent, quoadusque virtute ex alto induerentur. Disci hulos Bethaniam duis xit . ibique , eisdem conspicientibus , in coelum ascendit. Quare ansa omnis sublata eit dubitandi. quasi non Christi corpus in caelum ascendere , Discipuli vi diisent, sed cuiusdam alterius sibi visi elsent corpus cernere . Neque ibium Christi eorpus. Omnes Dilcipuli simul, dc eodem momento, loco, modo, occasione . atque circumstantia in caelum ferri viderunt , sed etiam idem corpus a n be exeipi, atque ita tolli ab oculis eorum euneti simul eadem ratione , duatque viros in vestibus albis coram se stantes conspexerunt , atque secum loque tes audierunt saJ. Si ergo quoad Chriiti corpus, uti iam dicebamus, nulla illusio sensium. aut phantasiae deceptio contingere potuit. multo minus quoad haec alia omnia simul contingere potuit. Tandem interno gaudio omnes di ieipuli ab hac visiore aequaliter repleti Ierusalem regressi lunt. inio sane di Diavinam in eis virtutem operatam fuitse significabatur . Si Discipulos omnino con- , Chri ilum in coelum re vena ascendiisse i nam , ut non discederent ab deis rusalem, antequam virtute ex alto induerentur, Christus ipse paulo ante eis.
Quoniam ergo nulla illusio sensuum, nullaque phantasiae deceptio, aut ne suasio inanis hac in re occurrere potuit , supereti, ut dicant Deidae Chri ili discipulon fui. se mentiton . Verum quamvis calumnia tam audax in superiori Pro- η positione a nobis depulsi iam fuerit; tamen nonnulla hie quoque superaddenda else censemus , ut magis magisque perspiciatur quam non m do salia , sed e tiam a communi sensu aliena sit eorum cavillandi ratio. Ut ergo in rei alicuis us si spicionem venire aequo iure possimus , illud t. requiritur, ut possibile sit,
quod evenire p ituiise suspicamurr a. ut a natura hominum alienum non fuerit , si per homines contingere debuiti at neque pollinile fuit de impossibilitate morali loquimur. cuius quidem dem iratione in hoc renim genere sanus quisque contentus e se debet, uti iam saepe observavimus N a natura ho. minum omnino alienum est , quoi Deida: si spicanturi ergo .
Quandoquidem Discipuli Ch iiii vel onmes bonae fidei, vel omnes maialae fidei, vel nonnulli bonae fidei . alii malae fidei fuerunt. Si bonae fidei omnes tuerunt, sicuti ex eorum pristitate, sanctitate . conitantiqije agendi . Nloquendi ratione manifelle conitat; repugnat, ut in tam turpi mundacio co