장음표시 사용
321쪽
,, modi exemplaria nancisici licet, propterea quod discipuli illorum studiose pedi, , scripseriint ea , quae a magiitris suis , ut ipsi dicunt , emendata . hoc est, ,, corrupta fuerant. Iam Hermophili exemplaria cum illis , quae dixi, minime consentiunt. Ea vero , quae dicuntur Apollonidis , ne secum quidem ip.,, a concordant. Nam illa, quae prius ediderat, cum illis, quae pollea inver- , , tit, atque luxavit. conferre quilibet potest, atque inter se dissonantia d ,, prehendere. Qi tantae porro audaciae sit hujusmodi facinus , ne ipsos quidem , ignorare , credibilie est , , . Horum vero auctoritate uti possibile eli , ut
Deitias tandem aliquando non pudeat PAd ultimum respondeo, Ecclesiallicos aliquos viros, atque Doetores deceptos quidem in eo fui .se , ut tamquam divinitus insipirata ea laudaverint, quae talia non esse Ecclesiae unanimi consensione conliitutum 1bbinde fuit . Verum nihil ex hoc proficere Deillae poliunt; ut enim omittamus , quod quae ilionis praeced. art. a. f. ψ. prop. 4. scholio a. iam praediximus; hoc eit . inde in serridebere , semper ab Ecclesia diligentissime cautum fuisse, ne , qui non debebant, in Sacrum canonem libri reciperentur. ita ut non unius, aut alterius , etiam suorum linactorum , fuerit contenta testimonio, sed rem ipsam diligentius expenderit; illud quoque Oblervandum modo et se putamus . Apollolicorum quidem Patrum neminem. eorum autem non valde multos , qui deinde in Ecclesia Graeca. fere autem nullos, qui in Latina floruerunt, veluti Canoni in ca , atque divinitus inspirata it Ia laudalse, quae talia non e .le Ecclesia prostisa fuit, di nunc quoque profitetur. Ex hoc autem fieri non potui de colligitur, ut quae Divina non erant, cum Divinis interm licerentur . atque ita simul eonfusa ad nos pervenirent. Nam consEnsio Ecclesiarum ad la require batur, quae nullo unquam tempore in libris pro Canonicis recipiendis fuit, qui non essent. Et re quidem vera dubitari non potest, primos Ecclesiae Patres omnem in eo diligentiam adhibuiise , ut scripta genuina a talsis, atque etiam
ab incertis, de dubiis distinguerentur. Hinc di itinctio librorum , qui genuini ,
adulterivi, O' incerti essent, apud eos frequenter occurrit . Genuivos vocarunt , qui doctrinam praedicationi Apollolom in consentientem continenant, communi omnium Ecclesiarum teli imonio recipiebantur , moremque Apostolicum quoad dicendi rationem reserebant. Ad adulterinos autem amandanant , qui hisce notis destituti erant. i vero nihil continebant , quod traditioni Apo- solicae adversaretur, nec tamen unanimi consensu recipiebantur , inter incertos reponebant. ta Unde quae ab aliquibus olim, quamvis revera non essent, uti Divina, de Canonica laudata fuere , verorum Evangeliorum , aliorumque Canonicorum librorum auctoritatem non elevant. sed augent, atque confirmant v quum enim ex numero Divinorum subtracta fuerint, argumento est, Christianos, atque Ecclesias in expendenda auctoritate librorum Canonicorum fuisse diligentiores, nec ob eam tantum caussam aliqua uti Divina recepisse , quiae ad Christi, Apostolorumque eius honorem plurimum conferre posse viderentur.
,, Eulabilia Mese L . Hi stiria lib. 3. ea. II. M quaecumque at notitiam nostram pervenes, runt, tum de Apostolis ipsis di de te minia pote obitus singuloruiri , tum de saetis vinia li uiuibus, quae nobis reliqueruat et ad Mecis de iis librIs , qui in dublam quisem re-
,, vocantnr, io plurimis tamen Ecclesiis pa-
,, Iam leguntur et postremo de illi, , qui plane
is sputii 1 unt, di a recta fide doctri itaque ,, Apostolorum alieni, nune ad sequentiuinis rerum narravimem prosequ Inur ,, .
322쪽
Et re quidam vera Sancti Ecclesiae Patres in sili contra haereticos
disputationibus nonne non solum suam omnem operam in xo posueriint , ut ab illis vel corruptas, vel in pravum sensium detortas genuinas Sacras litteras, sed etiam falsas temerario ausu confictas misse demonii rarent, si quando tantum facinus ii admiserant, contra quos pugnabant p Ut alios omittam Sanctos Ecelesiae Patres hanc rationem a S. Irenaeo fuisse diligentissime servatam, nimis comperta res vlt. Nam lib. I. Contra Haereses cap. 27. nu. q. de Marci eloquens ita habet i , , Sed huic quidem, quoniam di solus manifeste ausis est , , circumcidere Scripturas. N impudorate saper omnes obtrectare Deum , seo is sum contradicemus , ex ejus scriptis arguentes eum a S ex iis sermonibus, o qui apud eum observati sunt. Domini. ει Apostoli, quibus ipse utitur , eve sionem eius faciemus , praestante Deo,. . Et lib. cap. I a. nu. Ia. ,, Underi & Marcion, inauit, & qui ab eo sunt , ad intercidendas conversi sunt, , Scripturas, quasdam quidem in totum non cognoscentes , secundum Lucamri autem Evangelium , α epistolas Pauli decurtantes , haec sela legittima esse, , dicunt . quae ipsi minoraverunt ,,- Ita lib. I. cap. 26. nu. a. audaciam Ebi naeorum commemorat, qui solo Evangelio, quod est secundum Matthaeum, ut bantur, di Apostolum Paulum recusabant, Apostatam eum Legis dicentes. Ita
etiam lib. r. Contra Ha rues cap. 3. nu. 6., cap. 8. nil. I., cap. s. nu. I. Sc seq.
Valentinianorum temeritatem refellit in corrumpendis, atque in pravum se sum detorquendis Sacris Scripturis. S lib. 3. cap. II. nu. s. eorumdem insanam audaciam in confingendo novo Evangelio detestaturi scuti constat ea iis, quae ex eodem s. Patre retulimus in probationibus nostrae propositionis.
Contra. - Melsala Consule sita legitur in chronico Victoris Episcopi AD ,. Dicani apud Eusebium in Thesuviro Temporum γ iubente Anastasio impera-
,, tore, Sancta Evangelia, tamquam ab idiotis Evangelistis composita, repre- ,, henduntur, & emendantur ,, . Similia quoque sunt , quae in suo Chronicota lista ab ate secuti habet S. Isidorus Hispalensis r , , Anathasius, inquit, ... Acephalorum errorem vindicans, Episcopos Chalcedonensis Synodi defen- ,, seres exilio damnavit. Evangelia quoque tamquam ab idiotis Evangelistis, , composita reprehendit, atque emendat. ,r ergo seculo sexto Sancta Eva gelia universaliter Hii se corrupta negari non poteti. ΓGR., Analiasium Imperatorem , ut Eutichianis faveret, Macedonium Epia seopum eiiciendi a sua sede omnem occasionem quaesivisse , adeoque illum a culai se . quod Pauli quoddam te itimonium corruptiset a ri Hoc tempore s lim,, est anno Chri Iii si I. J Macedonius Conltantinopolitanus Episcopus f inquit, , Liberatus Diaconus in Go Breviario cap. I9. J ab imperatore Anastasio diis citur expulsus tamquam Evangelia fallant. de maxime illud Apostoli diis ctum i Lia apparuit in carne, justificatum est in spiritu . Hunc enim linis mutat se, ubi habet 'ι, id est, qui, monosyllabum g cum . littera muta
is ta . . in . vertisse , ct fucisse a s , id est, ut esset Deus. apparuit per ea ,, nem . Tamquam Nestorianus ergo culpatus expellitur per Severum Mona- chum 4,. apropter, quod ad ciiciendum Macedonium fraude alterius mutatum erat, probabile est Anastasium emendari feci ise , ut de confictione eris
minis nulla suspicio subesse posset, atque inde factum , ut Anastasium Evangelia mutasse , nonnulli tradiderint memoriae pollerorum . Re a Nec sc Hoe arguineos genere saria a se peesecisse purainuauitat laserirti: M la liberia o res .
323쪽
Nee referi , quod ab Anallasio Sacra Evangelia emendata fuisse dicaturrnam sicuti nomine legis omnes libros Veteris Τei lamenti, ita etiam Evangelii
'vomine omnia Scripta Novi Testamenti Veteres sepe complectuntiar, adeoque etiam Victorem , atque Isidorum hae dicendi ratione usos fui iis , dici poteli. At vero haec nostra coniectura nullius momenti eise ilatuatur, atque illud simul demus, Anastasium Evangelia emendasse , quia ab Hiotis Evangelistis conscripta fuerant, quamvis de re tam gravi , de qua nemo non valde sellicitus esse debebat, unus, aut alter tantum mentionem fecerit. id indem illae pro se colligere possunt 3 An fortasse quae Sacris litteris per An aliasium illata corruptio fuit . ubique esse propagatam , omnesque Ecclesias pervasiise pVerum ut multa omittamus, quae hoc fieri non potuit se demoniloant, ab revera factum non esse , nonne inde evidentissime evincitur , quia eadem tem-
Per fuit Ecelesiae fides, eademque Divinarum Scripturarum te ili monia laudata legimus a Sanctis Patribus. qui scripserunt, antequam Anallasius imperaret , aciab aliis omnibus , qui deinde sequuti sunt ρ Nonne Concilia priorum sequentiumque seculorum , in quibus sane fides cunctarum Ecclesiarum omnino pe specta est, hoc idem confirmant λ Nam quae ex Sacris litteris in eis reseruntur , sive prioribus, sive posterioribus Ecclesiae seculis celebrata sint , sibi mutuo spondent, nullamque inter se variationem habent cli) . Nullam ergo per Anactasium mutationem in Sacris litteris inductam esse, evidentissime constat ἀ
T Une systema quodpiam directe, & ex sui natura alteri opponi dicitur ,
quando in se spectatum tale est, ut alterum deliruat, atque omnino tol-Jat . Nam fieri quidem potest, de saepe etiam fit, ut in uno systemate aliqua contineantur, quae alteri syllemati opponuntur; de tamen ipsiam syllema non si ei ex sui natura adversum . De eo itaque genere syllematum in hac quaestione disputare instituimus, quae Religioni Revelat e ex sui natura adversantur, atque omnino opponuntur. Talia vero sunt systemata Naturali ila iram , seu indifferentillarum proprie dictorum, & Latitudinariorum, seu Indisserentillarum minus proprie dictorum , atque etiam eorum omnium , qui Saccae Scripturae legitimum interpretum , α judicem unumquemque faciunt, nullamque infallibilem
a) Nimis longum, atque operosum es.set . tum Patrum , tum Conciliorum cujusvis seculi , atque aetatis afirre testimonia , ut eorum saeta comparatione ν patetiat s quod modo volumus. Lox, qui ita operibus Salia choraim Patrum , dc Eoiicilioriim locupletiit, mi loeorum Sacrae Scriμturae indices anilexi sunt, quisquis consuluerit, de veritate liujus rei pleuistime convictus remanere poterit. Hinc veco ea, quod Niavatores rectaviores s qui pristinam Eeclesiae fidem mutatam esse effutierunt, de Patres primorum feevlorum aliam fidem habuisse , ae rumo Catholiea Ecelesia
profitetur; nunquam opposuerunt, non elle. eadem testimonia Di Wiliarum Seripturarum , quae laudamur a Patribus priorum , atque sequenti uim Leelesiae seculorum , quo sane uno,
si obiici pos Iet, rem totam confecissent; sed hoe solummodo, quamvis prorsus falio , ec
prae et omnem rationem , oppotuerunt , no
eodem sensu aecepta suilla eadam testiuionia Divinarum seris turarum a Patribus Priorum. α tequeupiuua ieculorum .
324쪽
auctoritatem quoad interpretationem Divinarum Scripturarum ,dmittunt . Nam auctoritati Divinae Revelationis sese opponere , quicumqtie reiicit aliquam veritatem, quae in ea contineatur, per se manifestum est . Verum ex hoe non fit, ut Revelata Religio omnino destruatur, Sc nullus amplius locus ei superesse possit. Tunc ergo Revelatam Religionem omnino delirui , nullumque ei locum superesse in hac quae ilione propugnandum aggredimur , si salutem aetemam repositam esse quispiam tueatur sive iis , qui nullam Divinam R velationem admittunt, sive aliis, qui eorum , quae in Divina Revelatione continentur, id crediderint, atque tenuerint, quod sibi maxime visum fuerit, sive demum ceteris. qui putaverint, unumquemque Sacrae Scripturae iudicem idoneum e se polle, & quoad eam omnem iudicii infallibilitatem e medio sustuleriti t. Salutem aeternam repositam esse iis, qui omnem Divinam Revelationem reiiciunt, Naturalitiae , seu indifferentillae proprie dicti tuentur . Idem Latitudinarii, seu Indisserentillae minus proprie dicti quoad eos faciunt , qui eorum , quae in Divina Revelatione continentur, id crediderint, atque tenue rint . quia ipsis maxime visim fuerit. Protestantium tandem pemiciosissimus error eli, unumquemque Sacrae Scripturae citra iacturam aetemae salutis iudiacem esse polis , nullamque quoad eam dari iudicii infallibilitatem. IIaee ergo tria lydemata sunt, quae conabimur in tribus ditiinetis articulis evincere talia eise, ut per ea omnis Revelata Religio e medio tollatur, ac prorsus deinstruatur
NUM QUI DEUM QUAvIs RATIONE COLUNT , NULLAM VERO DIVINAHREvELATIONEΜ AGNOSCUNT , NEC ADMITTUNT , AETERNAM A DEO SALUTEM ASSEQUANTUR.
TR iplex Naturali simi species distingui potesti prima Naturalismi species
ca est, qua quis putat, etiam supernaturalia opera virilitis sine Dei gratia se Porse facere r altera , qua mundo , vel materiae tribuitur Divinitas , seu mundum , aut materiam Deum ella putatur t tertia vero , qua cognitionem , ct fidem Divinae Revelationis, atque eorum, quae in ipsa Divina Revelatione continentur, ad aeternam salutem consequendam necelsariam non else exi Itimatur.
De prima specie Naturalismi ut agamus, nostri instituti ratio non exigit, immo nuque etiam patiturr de altera autem in secundo libro Theologiae Naturalis contra Spinosiam jam copiose differuimus i seperest ergo ut de tertia modo agamus contra Deidas, qui eo usque insaniae processerunt, ut aeternam salutem repositam esse dixerint tum iis . qui secundum recta naturae principi verum Deum coluerint, nullamque Divinam Revelationem agnoverint, aut admiserint, tum aliis. qui quamvis quoad fidum Deitatis turpiter erraverint . ea tamen accurate praei literunt, quae a se peragenda else Oagnovere ca) . Naturalia
vi tom. a. operi Commem. ni-Iosor L par 2 utrost 'e salutem aeternam cometredit esse corisequuturos O hoc est tum eos . verum Deum cottierint , prout ipsi a se colendum esse puta erint. Divinan quo Rev
latiouem rejecerint, tum alios , qui iaerent naus versati fuerant . Rotisseausti suo pag. I 69. omnes Religiones . quibus in unaquaque regione praescri itate mo dus uniformis colendi taetim publio cultu, mi aeque bonas , atq te salutares esse habe
325쪽
ratillae isti voeantur, atque etiam Indiaerent istae proprie dicti appellari possunt,
quatenus nullius omnino Religionis habito discrimine, indisserenter ab omnibus salutem obtineri posse non minus impie. quam irrationabiliter obganniunt. PROPO ITIO. Salutem aeternam consequi non possunt nec ii, qui , licet secundLm principia rectae rationis unum , atque verum Deum coluerint , t men Divinam Revelationem non noverint, nec admiserint; neque alii quivis, qui in fide Divinitatis errarint Probatur primo propositio quoad utramque simul partem se . Euntes in ,, mundum universum s ita Christum Apostolis praecepisse legimus Luca G. I s. v. IS. N seq. J praedicate Evangelium omni creaturae . Qui crediderit. & b, , , ptizatus fuerit, salvus erit; qui vero non crediderit . condemnabitur is 'boannis cap. 3. v. I 8. haec leguntur. ,, Qui credit in eum. non Iudicatur et qui ,, autem non credit, iam judicat Ls eii , quia non credit in nomine Uni- ,, geniti Filii Dei se . Et cap. s. v. Io. is si praecepta mea servaveritis. mane
se bitis in dilectione mea; sicut & ego Patris mei praecepta servavi, ct ma- ,, neo in dilectione ejus,,. Hinc S. Iacobus in sita Catholica epistola cap. I.
v. 22. & seq. ., Estote autem, infuit, factores verbi, & non auditores tam ., tum fallentes vosmetipsest quia si quis auditor eli verbi. S non factor ;,, hic comparabitur viro consideranti vultum nativitatis suae in speculo. Co ., sideravit enim se , & abiit, oc statim oblitus eli, qualis fuerit. Qui autem ,, perspexerit in legem perfectam libertatis, di permanserit in ea non auditor ,, obliviosus factus , sed factor operis; hic beatus in facto suo erit o. Duo ergo sunt, quae Christus nobis praecipit, eaque in Divina Revelatione expressa
habemus; hoc est N fidem eorum omnium, quae continentur in Divina Revelatione , quam habemus , ct cunctorum observantiam , quae in illa praecipiuntur. At vero qui Divinam Revelationem non admittunt, neque fidem illorum habere possunt, quae in Divina Revelatione continentur . neque servare om nia, quae in ea praecipiuntur, multoque magis ad utrumque incaprees ii fiunt, qui errant in fide Deitatis: ergo si Christus sub comminatione aeternae damnationis fidem, S observantiam revelatorum omnibus praecipit, tam contemptores Divinae Revelationis, & qui eam ignorant, quam ceteri omnes, qui ed rant in fide Deitatis, salutem aeternam consequi non possiunt. De Divinitate Revelationis Novi Testamenti certissime conliare in superioribus huius libri quaestioniblis contra De istas iam abunde confecimus: inde vero est, ut hoc quoque genere argumenti eos premere primo potuerimus. Modo vero de uir que parte propositionis peculiariter agamus. Et quidem quoad priorem partem spectat, ut alia nunc capita omittamus, ob quae Divina Revelatio nobis necessiaria est saJ, futurum esse. ut decipia mur in iis, quae Deo. nobis , atque aliis debemus . si praeter rationem nostram nihil aliud habeamus, quod uti regulam quamdam certam. atque securam semquamur, & ipsa ratio suadet. S omnium sectilorum experientia confirmat . Rem actam modo ageremus , s id demonitrandum aggrederemur , quum ob illud quoque caput Divinam Revelationem nobis necessariam ese contra Deillas
seripit. Ter M eurs 1. par.art. . In altero quω sal Ea nos contra Deillas urgere non que libello interipto e nieranee dea Re Vions omisimns, dum de necessitate Divinae Reu idem propugnatur , uti legere est apud Bae- lationis tractaremus, ut constat ex iis, quae litini tom i. Oper. Notive I . de la Repubudo lib. I. qviest. I. an. a. jam disputavimus. Letti es motu. de rua. 1684. AN. 1.
326쪽
pluribus Iam adstruxerimus lib. I. quaest. I. art. , in quo illud quoque data opera evicimus, in gravissimos quidem errores incidisse Philsophos antiquiores .
verum iis sane longe turpius erralse tum quoad ea, quae ad Deum ipsum spectant, tum quoad alia, quae ad mores reseruntur, noti s recentiores, qui Divinam Revelationem contemnunt. Quapropter ita argumentor . Nihil magis impium , absiardum, atque irrationabile fingi, aut excogitari potest, quam ut salutem aetemam a Deo ii consequantur, qui non praeititerunt ea , quae ipsi
Deo , sibi, atque aliis debebant; sed huius conditionis sunt , qui nullam Divinam
Revelationem agnoicunt, atque recipiunt. quia sine ea novisse haec om nia non
possunt ; ergo nihil magis impium , absurdum , & irrationabile fingi , aut e cogitari potest, quam ut salutem aeternam a Deo ii consequantur, qui nullam Divinam Revelationem agnoscunt, nec recipiunt. Nihil autem magis impium, ablurdum , & irrationabile fingi, aut excogitari posse , quam ut filutem aeternam a Deo it consequantur, qui non praestiterunt, quae ipii Deo, sibi, atque aliis debebant, de per se manitellum est, & inde quoque conitat, quia alius. Diurus else debet vitae ilatus . in quo impii puniantur, justi autem sua prae
mi a recipiant, quae quidem aeterna erunt, sicut citam nullus unquam finis e rum cruciatuum tuturus erit, quem impii stillinebunt, quemadmodum iam ev-cimus raeologia 2 4turalis lib. 3. quaeil. 6. S 7. Si autem inter impios comi putandi non sint, qui non praestiterunt, quae ipsi Deo, sibi. atque aliis de
bebant, non video sane, quinam computari possint . Deinde homo uti ad suum ultimum finem ordinatust ad aetemam beatiti dinem , quae quidem beatitudo excedit proportionem eius facultatis naturalis . quam ipse habet sa): ergo lex naturalis . ex humana , quae a naturali derivatur, per se non sussiciunt, ut pereas ad suam beatitudinem homo dirigatur remo ad beatitudinem per Divin im legem clirigi debeti ergo Divina lex homini necessaria est, ur ad suam ultimam beatitudinem dirigatur et ergo qui prae
ter naturalem & humanam . etiam Divinam Iegem nota habuerit . atque sed vaverit, ad Idam ultimam beatitudinem pertinsere non potethia Prima coiiseq- constat: nam lex naturalix homini uni cum ipsa ratione congenita eii , adeo
qire si per legem naturalem ad suam ultimam beatitudinem pertingere po set, ipsa beatitudo facultatem proportionis naturalis amplius non excederet Probatur altera pars propositionis illud autem a Deillis primum quae, mus , a quonam tandem aeterna felicitas iis retribui debeat, qui in fide Deitatis erraverunt 3 Profecto fal1bs Deos , quos coluerint, id esse prκllituros , ne-mta Deillarum affirmare potet , quum pro Religione Naturali, cum qua uniux Supremi omnium Domini cognitio indilsalubili nexu coniuncta eli , acriter pugnent , vel se pugnare saltem praesesurantia Deinde quanam tandem ratione a . Diis expectari poteli aeterna selicitas , si etiam Deillis consentientibux , nequci sint, neque esse possunt, tantumque in falsa apprehensione quorumdam impi rum stultorumque hominum existentiam habent A A Deo ergo selum alterius v
in se licitas expectari potest ; sed hanc felicitatem a Deo sibi expectare non possunt, qui falas Deos coluerunti ergo nunquam illi aetemam felicitatem as sequuturi sunt . Prob. mi. Nemci sibi expeliare poteti aliqua ab ea bona , quem
me omnia eonstant ex iis, vae de deque aeremitate Fenarum, atque pr miorum spar ualitata, Ee immortalitate antinae coeurn contra Deillax in Naturali sise di. Materialistar, α de altem sutura vitae statu, vunus.
327쪽
nium, conservatorem, praviserem, de retributorem tum poenarum, tum prae miorum in altera vita , prout in praesenti unusquisque sese gesserit, cognoscat. colat , revereatur, atque super Omnia diligat , quae sane tum intellectu . minipsa voluntate fiunt; inde sequitur, ut intellectus, di voluntas duo potissim sint, quibus homo Deo adhaerere debet . Si autem intellectu , atque volunta- te Deo adhaerere debet, necessie est, ut nulli alii externum Divinum cultum adhibeat. Nam , uti recte habet S. Augustinus lib. Io. de civitate Dei ca. I9. , , o Exteriora sacrificia ita siant sitna interiorum , sicut verba sopantia sunt GD Da rerum et quocirca sicut orantes . atque laudantes ad eum dirigimus signifi- , , cantes voces, cui tamen res ipsas in eorde, quas significamus, offerimus ;,, ita sacrificantes non alteri visibile sacrificium offerendum ella noverimus , ,, quam et , cuius in cordibus nostris visibile sacrificium nos ipsi ella debes, mus M. At vero qui errant in fide Deitatis , Deo per suum intellectum non
adhaerent, quum ipsum non cognoscant. ideoque neque etiam per voluntatem, quae non fertur in incognitum , adliaerere possint per ea potissimum , quibus iecundum omnia iura rationis erga Deum conversi eise debent , ab eo aversi sunt , atque ita quidem aversi, ut per summam iniuriam atque impietatem contra evidentissimam rationem ipsi vero Deo falsam Divinitatem praeponant.
In fallibiliter vero inde consequitur. ut etiam in exteriori cultu , qui soli Deo debetur, contra Deum ipsum gravissime peccent. Tantum ergo abest, ut qui errant in fide , consequi possint alterius vitae aeternam selicitatem , quae a Deo . rependitur in praemium , & mercedem eorum . quae hic a nobis in obsequium , di cultum illius gesta sunt saJ, quin potius ut ab ea excludantur , atque in aeternum puniantur, multa sane, eaque gravissima omnium, quae dari possunt, evidenter ollendunt ΓbJ. Dices i. Eodem modo , quo secundum rectam conscientiam etiam secundum erroneam agere possumus , semel ac eam veram esse credamus et tum e
M ii, qui Divinam Revelationem rejiciunt, quam alii Omnes, qui errant in fide Deitatis, alterius vitae aetemam felicitatem consequi possunt, quia licet con-
stlentiam erroneam habeant, tamen eam veram esse putant . Priorem propomtionem pluribus 1 me Baetius suadere e tendit sc . Certum est, inquit . apud
omnes, peccatum e se , quod contra conscientie dictamen fit: non e it etiam minus evidens, eum , qui iudicat . aliquam actionem esse b nam, aut malam,
supponere k'gem, qua conitet de hones late , ει turpitudine actionis ; ideoque eum , si non si Atheus , sed aliquam Religionem sequatur , hanc legem in Deo m. IV. S s esse. - Vita quidem aeterna a Deo reddἰ- ,, Tibi enim tamquam debita redderetur, situr in Praemiuar bonorum operum, & quais is ex te tibi esset justitia, cui debetur. Nune tenus est quadam merces . quae iustitiae debi- veto de plenitudine eius aecepimus non s to retribuitur; tamen inde non consequitur, ,, tum gratiam , qua nunc juIle in laboribus ut non sit etiam gratia, . . Cui debetur vita is usque ad finem vivimus, sed etiam gras, aetern inquit S. Augustinus epist. Is . is tiam pro hac ut in requie postea num. Ra. . alias epist. Icis . . vera iustitia is sine hae vivamus-. est. Si autem vera justitia est , ex te nou tb Vide quae de aetemitate poenarumri est, desursum est descendem a Patre lum, debita impiis Theologiae lib. 3. q.6. i. num . Ut haberes eam, si tamen trabes arta 7 .disseruinius. ri eam , prosecta accepisti. Quid enim ha- c Qperum tom.a. Comment Philoph. ,, bes , quod non accepisti apropter , o par. a. cap. 3. Hoc autem Baetius nunc statuit, homo , si accepturus es vitavi aeternam , nullo habito discrim ne conscientia: erroneae
,, justitiae quidem stipendium est , sed tibi et culpabilis , di inculὸabilis. ., tia est, cui gratia est hic ipsa justitia .
328쪽
esse necitario supponere . Ex hisce vero concluditur idem esse dicere t mea conscientia iudicat talem actionem rectam , aut malam esse ; ac assirmare Iniea conscientia iudicat talem actionem placere Deo, vel non placere. Eadem quippe evidentiam habent huiusmodi propositiones . ac evidentior metaphysicae notiones . Idem etiam de illa propositione dici debet et omnis , qui iudicat aliquam actionem esse malam, de displicere Deo , & nihilominus eam facit , vult offendere Deum , & ipsa Deo esse inobediens , ideoque peccat. Haec altera quoque est eiusdem generis i omnis, qui facit rem aliquam , quam conscientia cius malam esse statuit , vel non facit . quod conscientia eius iaciendum esse suadet, procul dubio peccat. Immo peccatum illius. ceteris Om nibus paribus , maximum peccatum est ob ipsam cognitionem , quam habet de turpitudine actionis . Hinc duonim filiorum , qui in iisdem circumstantiis , ceterisque omnibus paribus, suum patrem occiderent . ille procul dubio gravius peccaret, qui dillinctius nosceret ipsam gravitatem criminis. Verum , pergit Baetius, non selum peccatum ob maiorem cognitionem tu pitudinis eam omnem gravitatem habet , quam in sua specie habere potest ,
sed etiam duanim actionum , quarum unam rectam dicimus, pravam alteram si recta contra conscientiae inspirationem fiat, maius peccatum committitur, quam si prava secundum inspirationem conscientiae fiat. Id autem hoc exemplo explicat. Actionem rectam eme dicimus , eleemosynam mendico dare , pra-Vam autem iniuriis mendicum repellere . i ergo eleemosynam mendico ero. garet . quamvis sita sibi conscientia dandam non elis suaderet, vel verae tanadem , vel falce essent illae rationes , ob quas conscientia ita suaderet , acti nem magis pravam prae illo faceret, qui mendicum iniuriis a se repelleret in iis circumllantiis, in quibus ob aliquas nationes , quas veras esse crederet, sua conscientia mendieum repellendum a se ei se sibi suaderet. Ad veriendum tamen, inquit, conscientiam . quae eleemosynam dandam , vel non dandam, esse suadet, talem esse debere , ut perspectum sit, quod suadet, non sine ratione siladere. Si quis ergo mendicum videat, di contra conscientiam suade tem huiusmodi mendico eleemosynam dandam non esse . quia videt victum
labore sibi comparare posse , atque stiturum esse , ut tali subsidio sibi praeitito
abutatur. & nihlisminus et eleemosynam e get, gravius Peccat . quam alter, qui mendicum a se reiicit, quia ea non indigere, aut male usurum eise putat , semel posito , quod uterque facti et rore laboret. Ut autem perspectum fiat, actionem eius, qui erogat eleemosynam in iis circumitantiis eise deteri
rem actione alterius, qui non erogat, duo advertendar primo aliquam moralem bonitatem inesse in actione secundi . non vero in actione prioris r secundo malum , quod ineli in actione secundi eo esse minus , quod in actione primi ad invenitur. Bonitas ergo in neutrius actione esse poteli neque ex parte iudicii, neque ex parte conicientiae, quia eamdem falsitatem habet quoeid utrumque astum conicientia , tum iudicium . Supereiset ergo ut aliquid bonitatis inesset in actione prioris ex parite erogationis ipsius eleemosynae , verum neque etiam ex illa parte supere it . Nam secundum moralia principia constat ero atronem eleemosynae non et se actionem bonam , sed translationem alicuius solidi ex crumena unius in manum alterius. Unde ad bonitatem erogationis eleemosynae reqilitarim , ut secundum rectam conscientiam fiat , ideoque quum conicientiae rectitudinem non habeat , qui contra caenicientiam eleemolynam erogat , nihil boni-
329쪽
bonitatis in actione eius inella consequitur. Hoc vero de altero dici non potest. quia compertum est apud omnes. rectum esse coniciemiae parere. Malum etiam, quod ineli in actione prioris eii eo deterius, quod continetur in actione secundi, quia malum prioris in eo consiliit, quod suae conscientiae resiliat. ulterius Vero , quod pauperem cum iniuria a se repellat, in quo sane , habita ratione circumllantiarum , quae positae ihnt. minus peccatum adinvenitur. Q rando autem aliquid contra conscientiam fit. id fit, quod Deo displicere cognoscitur, idemque id consulto eligitur . quod est contra Deum , in quo sane maxima mali tia adinvenitur. Ex hisc vero omnibus concludit , erroneam conicientia conciliare errori eassem praerogativas , ac conscientia recta conciliat veritati e sicuti ergo nobis permittitur. ut faciamus, quod rectae conscientiae, ita etiam permitium esse debet, ut agamus , quod erroneae consentaneum eli a . Huic Baelii dissicultati antequam respondeamus , illud commemorandum esse censemus, quorumdam antiquorum Philolbphorum opinionem fui se non minus sua absurditate , quam diuturnitate temporum omnino obsoletam, univccujusque propriam conscientiam Deum esse , cui singuli parere , di obtempe Dare deberent r , , Alii omnia tartuito fieri asserunt inquit s. Theophilus ad ,, Autobrum lib. 2. nu. . in . ac mundum ingenitum esse, S aete am naturam r,, ac omnino nullam Dei providentiam dicere ausi sunt ; sed Deum tantumri modo esse volunt uniuseuiusque conscientiam se . Hic vero iupremus, independens, atque absistutus conscientiae principatus ille est , quem Baetius rese-icitare voluisse videtur, si ad ea advertatur, quae constientiae tribuit indepe denter a Divina lege , atque ab ipsa recta ratione. Singula ergo , quae ipse proponit, modo expendamus. Omnino ergo falsum esse dicimus, eodem modo, quo secundum rectam , etiam secundum conscientiam erroneam nos agere posse. Ut autem Baelii cavillationes evidentius detegamur, advertendum est, nos semper peccare, quoties contra noli ram eo scientiam agimus, sive recta, sive erronea ea sit. Nos peccare , si aginius contra conscientiam rectam , per se perspicuit m est, ct a nemine negari potest. Peccare etiam si agamus contra erroneam non minus perspicuum est. Ud enim tradit S. Thomas I. a. quaest. Io. art. 3. , , Quia obiectum voluntatis eis id, , , quod a ratione proponitur, ut dictum est sa): ex quo aliquid a ratione pro- ,, ponitur ut malum. voluntas, dum in illud sertur, accipit rationem mali, . . are, uti prosequitur idem S. Docior citato art. ad i., is Judicium rationisti errantis licet non derivetur a Deo ; tamen ratio errans proponit iudicium , tuum ut verum , di per consequens ut a Deo derivatum . a quo eii omnia
, , Veritas, , . Hinc vero est, ut conscientia tum recta , tum erronea cGra
Deo quidem obligent, sed tamen diversa natione : nam conscientia recta eliconrurmis Divinae legi , quae est lex vera , atque nullo prorsus errori Obnoxiae conicientia autem erronea legi Divinae conmmis ei se putatur, sed revera non eii. Unde illa obligat propter conformitatem , quam cum. Divina lege revera habet, ista propter conlamitatem apprehensam di illa simpliciter . ex absolute , illa ex suppositione huiusmodi apprehense consermitatis . Verum enim Numquamvis sit semper peccatum agere contra conscientiam, sive recta . sive eris, S s a rom
H Usque modo Baelius In ellato em nullaque alIa habet, quae instituti nosset non est.
pite. in quo pro suo more rem eanxiae in a ut niodo refellamus.
330쪽
ronea ea sit; tamen non semper a peccato excusamur, vel recte agimus , si agamus secundum conscientiam . Nam conscientia vincibiliter emnea a peccato non excusat. Ut enim malum , quod ab aliquo committitur, ad culpam ei imputari possit, libere ab eo commilium esse debet. Unde sala ignorantia, quae causat involuntarium , tollit rationem boni, S mali moralis , non vero illa , quae non causat in voluntarium . Caulare autem in voluntarium non potest id ignorantiae genus, quod vel directe quispiam velit , hoc est , in quod fertur ipse actus voluntatis , vel indirecte, hoc est, quod ex negligentia provenit , qu tenus qitispiam ea scire negligit, quae posset, atque deberet. Si igitur sin-
,, quit S- riviii as I. a. quaeit. 19. art. 6. J ratio, vel conicientia erret erroreis voluntario vel directe , vel propter negligentiam . quia est error circa id, quod se quis icire tenetur; tunc talis error rationis. vel conscientiae non excusat , M quin voluntas concordans rationi, vel conscientiae sic erranti sit mala . Si,, autem sit error, qui causat in voluntarium , proveniens ex ignorantia alicuius,, circumitantiae absque omni nigligentia ; tunc talis error rationis , vel con- ,, scientiae excusat . ut voluntas concordans rationi cmanti non sit mala: puta ,, si ratio dicat, quod homo teneatur ad uxorem alterius accedere , voluntas is conco ans huic rationi erranti est mala . eo quod e r ille proveniat ex se ignorantia legis Dei, quam scire tenetur. Si autem ratio erret in hoc, quod ,, credat aliquam mulierem si bmissam esse suam uxore M , di ea petente de-M bitum, velit eam cognoscere ἔ excusatur voluntas eius , ut non sit mala , is quiae error ille ex ignorantia circumllantiae provenit, quae excusat, in vo M luntarium causat, , . Erronea ergo conscientia quamvis aliquando a peccato excuset , quod sane tunc contingit, quando causat in oluntarium, non tam ea
semper, uti accidit, quando voluntarii rationem vel nullo modo vel non omnino tollit. Inde vero est, ut sine evidenti falsitate simpliciter dici nequeat , eadem ratione , qua rectam . etiam coniciunt iam erroneam nos quoad ea sequi possie, quae vera esse putamus οῦ Et re quidem vera nemo e .set . quide sito erreare excusari non deberet, semel ac itatuatur idem ella munus conscientiae rectae , N erroneae quoad ea, quae vera ella putamus. Sicut enim
qui secundum conscientiam rectam agit , bene agit; ita quoque seinper bene ageret, qui secundum conicientiam emneam4ageret e qui autem bene agit, de excusatione non eget, S laude , atque honore dignus est . Hinc qui quodvis immane crimen coin miserit, si sua conscientia ductus illud se commisit se dicat, non solum ab lx endus, sed S pr.emio quoque donandus erit. Una ergo ratiorum eorum habenda erit, qui bene agunt. tum aliorum, qui male agunt, sena et ac se bene agere quacumque ratione putaverint. Quid autem hac re magis absurdiim , ct communi societati magis noxium fingi poteIlpNon eli autem , cur Baelius in eo laboret, ut sit adeat, contra stam eo scientiam quempiam non agere, quin simul contra Deum agat. In hoc enim ei ultro libenterque assentimur, quia , uti modo ex S. Thoma observavimus .is ludicium rationis errantis licet non derivetur a Deo ; tamen ratio errans pro- ,, pon. t iudicium situm ut Verum , & per consequuns ut a Deo derivatum , a ,, quo est omnis veritas, , . Qrod vem Raetius ex hoc infert , scilicet a peccato semper excusari, qui secundum conscientiam erroneam agit , hoc vero est , quod ei dare nullo modo possumus, nec debemus. Qitum enim, uti jam explicavimus, quodvis ignoranti ae genus non causui involuntarium , inde quoque