장음표시 사용
311쪽
Ed reuertamur iam illuc unde longius nos peruexit disputatio de sacvl- atibus,quae orationem periraelam, nempe ad diuisionem scientiarum in decimolemo libro positum. Cum igitur ibi dixerimus, philosophiam Inaturalem initium capere a Corio, di ab elementis: id mirari posset ali quis, di contra sic instare. Si hoc detur sequi, naturalem philosophiam incipere alibris de Coelo di mundo, ec sic physicam non esse partem per se philosophis nati ratis,imo non elle philosophiam naturalem. id autem plane repugnare di veritati.& sententiae Aristotelis. item sequi naturalem philosophiam non esse unam scientiam: quia nullum habe
rei subiectum commune, quod ei daret unitatem . nam praeter coelum 5c clementa, considerat etiam mixta in plutosophia autem nullum est subiectuin commune Coelo,elementis & mixtis,ut patetmon ergo fore unam scientiam, quod omnium uideturabsurdissimum. Haec obij ci possunt cotra ea quae a nobis dicta sumit. sed quonia putamus uera esse quae diximus, respondentes primae quaestioni dicimus:tantii abesse ut sit absuradum, philosophiam naturalem initium capere a libris de Coelo Zc mundo, ut sit summe necessarium. Quam in opinionem cum multae me impulerut rationes,tum uerbinaxime uerba Aristotelis quae in prooemio primi libri de Coelo ita scripta reliquit:
Scientia de natura sere plurima uidetur circa corpora oc magnitudines, & horum existentes passiones di motus: adhuc autem ec circa principia, quaecunm talis substantiae sunt.Natura enim constantia, haec quidem sunt corpora & magnitudines: haec autem habent corpus di magnitudinem, haec aute principia habentium sunt. Ex his enim uerbis perspicue patet, hoc esse principium philosophiae naturalis veneralius,quam prooemium libri Physicorum: quod plane argumento est, uola ii se Aristotelem philosephiam naturalem hinc initium sumere. aliter enim rationi
consentaneum non era ut in secunda parte philosophiae naturalis poneret exordiatim uniuersalius, quam in prima Neri, id ualet quod dixit Averroes, es hic primum incipere narrare subiectum huius arus: quia uterilavi ea P. His, in qGo loquitur de
iebus sensibilibus naturalibus scilicet in singulis partibus istius mundi, quaru quae libet continetur in uno libro de suis libris in hac scientiae Primo, quoniam si in sit gulis libris loquitur de partibus huius mundi, quarum quaelibet continetur in uno libro: ergo in libro Coeli non continetur subiectiam philosophiae naturidis, quia in ipso loquitur de partibus subiecti.Eademq; ratione non continebitur in reliquis libris, qui librum de Coelo sequuntur:ergo nusqua ex sententia Averrois agetur de subiecto philosophiae naturalis,quia ex eius sententia no agetur de eo in libro phν se. cum libet de Coelo sit primus in quo loquit de rebus sens bilib. naturalibus. na ude eo ageret in libris Playsicoru, ille liber esset primus, in quo loquerer de reb. se ibilibus naturalibus. Corpus enim quod praedicatur de coso,dc elementis et mixtis, est sensibilesvillo igitur loco agetur de subiecto philosophiae naturalis, quatenus tale in ipsa naturali philosophia traelatur: neq; de eius proprietatibus, quod qui dem est absurdissimum. Ut ergo sit absurdissima huius procem ij causa quam reddit ipse,necesse est.
Ite dicere, quod liber de Coelo est primus, in quo Aristoteles loquitur de corpore siquidem numeretur liber Physicoru inter partes philosiophiae naturalis est sententiam Aristotelis omnino euertere.hoc enim significat, in libr. Pluscoru,non a gi de corpore sed solum de causis contraq; ex prooemio primi Physici apertissime colligitur.nam cum ostendat ibi Aristoteles quὀd primo in scientia quae est de natura,erat tentandum determinare circa principia, quia tunc scimus unumquodi, cum caucas eosnoscimus clarissime indicat quaerere causas, ut sciamus composita: non ergo causae possunt esse subiectum in libro Physicorii, quippe quae non quaγruntur propter se: ergo necesse est ut in eo libro subiectum ut corpus, cuius quae runtur causae, quae sunt materia oc so a.
312쪽
uestigari:Consequens est falsum,ergo Scantecedens. Consequentia probatur:quia pis rex. causae ex sententia Aristotelis inuestigantur ex eis quae nobis notiora sunt: Sunt auia. 3. tem inquit primum nobis manifesta oc certa confusa magis, posterius fiunt ex eis is nota clementa ec principia diuidentibus haec Nisi ergo in eo libro ageretur de compositis non ageretur de notioribus nobis: ergo non possemus inuestigare causas. Consequens est falsum, ex sententia etiam Averrois aergo falsum est etiam quod in libro Physic.non agatur de corpore. ergo perperam reddit Averroes causam prooemii libri de Coelo & mundo. L PM P. Item Aristotcles posuit hoc ut principium:Nobis autem subi j ciantur omnia,aut mi ii. quaedam moueri. Quae quidem non pollunt elle nisi corpora. Item sequeretur,ut prius loquutus ei let Aristoteles de accidentibus, quam de subiecito ipsorum accidentium.Consequens abhorret ab omni artificio.&esi absurdum.quia subiectum praecedit natura a cognitione,& deianitione, sua accidentia. Consequentia probatur, quia tepus,locus, di motus sunt accidentia corporum: ec de ipsis egit in libro Physicorum, quo in libro ex sententia Averrois non egit de corpore,quod est eorum subiectum:ergo prius egit de accidentibus, quam de sub tecto accidentium.
Item causae corporis. seu substantiae uniuersalis, inuestigantur in libro Pli, sic. de
substantiae corruptibilis ec incorruptibilis,ut tales sunt: ergo corpus uniuersale, lea substantia composita uniuersalis, α substantia ut incorruptibilis, & ut coit optibiis lis,est in libro Imaysic. considerata Probatur consecuentia ex ipsis Aristotele, quira .ritta. duodecimo Meta. inqui Praesens contemplatio de substantia est,quia principia ocin.i. causae substantiae quaeruntur.
Nel dici potest,non elle eandem rationem. nam qui hoc dicunt, pauca illi qui dem se considerare prae se serunt, est enim aperiissima eadem ratio. Quod si diceret Auerrori in libro Physe. non agi de eorpore,ut ex ipsius uerbis P ῖς, patet illum dicere, et enim inquit: Et sciendum est quod subiectum istius libri est natura ec principia naturalia eum sint communia rebus omnibus naturalibus: ec ideora in hoc libro non definit corpus nem alia de quibus considerat naturalis, sicut secit in principio Coeli ec mundi: Et alibi: Et expressit suam intentionem in hoc libro,&ι-. a. illa quae sunt subiecta.sunt istius e riscierat Onis,siunt causae communes,& accide tia communia. Si ergo diceret Auerroes, ut dicit,non agi in lib. Physici de corpore:
fieri non posset ut redderet causam Prooemii dicti. eum ipse eius sit sentensiae ut patet, librum Physicorum esse per se partem philosophiae naturalis: quocunq; igitur
se uerterit,ut iaceat eius sententia necesse est.
Ex quibus omnibus plane essici uidetur, non esse redditam ab Auenoe bonam musam quare Aristoteles in primo de Coelo & mundo posuerit prooemium uni uersalius. quam in libro Physicorum Restat igitur opinio nostra, quod hoc fecerit quia liber ille de Corio, erat principia uerum per se philosophiae naturalis:ut uti delicet hoc indicaret librum Phusc.quia positus fuit in principio, philosophiae naturalis,non elle uere partem philosophiae naturalis, sed ipsi maxime utilem ac nocessarium utpote qui subiici debet ab ipsa philosophia natural sicut minus uniueristae supponit magis uniuersale ut det unitatem illi scientiae.
r Raeterea clare mea quidem sententia hoe intelligi potest ex eo rerum ordine
1 ae serie,quam posuimus sic enim argumentoriinter ens, ec corpora Coelestia, re elementa,α mixta non est aliud corpus interiectum ae medium, nisi substantia quae est praedicamentum, substantia incorruptibilis & corruptibilis, sicut appa retex libris Aristotelis &ex ratione etia,ut dicemus. Ergo oportet ut liber Physicorum contempletur substantiam, quae est praedicamentum,&substantiam incoemptibile &corruptibile: alioquin quaereret causas nullius subiecti,&nullius com positi. Probatur. quia non potest quaerere causis corporis coelestis, ut est coele ste: neq; elementorum, ut talia sunt, necd mixtorum:quia causae, quas quaeri . sunt
313쪽
magis uniuersales ergo necesse est quod diximus,ut quaerat eausas substantiae, quae est praedicamentum,& substantiae incorruptibilis 5 corruptibilis, ut tales sunt: sed substantia quae est praedicamentum, di incorruptibile 5c corruptibile, attinent ad primam philosoplaiam:Ergo liber Physicorum attinet ad primam philosophiam primo & per se. uel cogimur dicere nihil illum quaerere:& per id quod sequitur ne
cessario esse superuacaneum quia omnes res quas diximus, erunt consideratae a prima philosophia,& a philosophia natural incipiendo a primo Coeli,usq; ad species speciosissimas.Nam prima philosophia contemplabitur substantiam quae est praedicamentum, substantiam incorruptibilem ec corruptibilem: Philosophia uero naturalis,coelum, elementa,& mixta,&sic nihil restabit libro Physicorum. Necesse
ergo erit,ut uel contempletur res particulares,quae attinent ad philosophiam natu ratem: quod fieri non potest, cum ipse loquatur de uniuersalibus, uel res uni uersales quae a prima philosophia considerant .non sunt enim' aliae res: non ergo
ad philosophiam naturalem attinebit. Qitia si ad philosophiam naturalem primo ocper se attinere fieri non posset ut contemplaretur res quae primo,& per se attinent ad primam philosophiam:Quandoquidem una di eadem res sciendi causa considerata, non possit attinere ad duas scientias.Esset enim,ut patet itera omnino superis uacanea. 1iod si accidit, ut una,& eade res consideret in duabus sciet ijs selendi eausa,necesi itas cogit,ut una induat ueste alterius,quatenus adiuuatur ab illa, sicut fit.
Item illae ipsae causae quae sunt in libro Physicorum,sunt in prima philosephia:ergo necessario sequitur,ut illa ipsa substantia quae est subiecta in prima philosophia, tit subiecta etiam in libro Physicorum.
Probatur consequentiarquia causae eaedem necessatio referuntur ad idem subie istum: causae enim sunt ipsius substantiae.necesse igitur est,ut reserantur ad id quod efficitur ex ipsis. quaeruntur enim causae, ut sciamus ea quae essiciuntur ex ipsis. Hoc idem probatur eadem ratione ut dictum est,qua Aristoteles probauit primam philosophiam contemplari substantiam: Causae enim inquit substantia: ec principia quaeruntur,ergo praesens contemplatio est de substantia. uxi. Arguo item ego stain libro Physicorum quaeruntur causae substantiae. zitur subiectum in libro Physicorum est iuvit OG . Consequentia perspicua est. Anteis cedens probatur: Primum esticiens, primus sinis,α prima materia re forma steti etalis sunt causae substantiae quatenus est substantia, ec inuestigantur in libro Physiacorum, ut patet: ergo in libro Physic.consideratur substantia', quatenus est sub
stantia. MQuod autem causae illae sint eausae subflanti quatenus substantia est,& substantia incorruptibilis, corruptibilis,manifestum est quia sunt prima materia, & foris
mageneralis:& materia coeli,ut materia,non ut materia particularis coeli:&'forma.
ut tarma no ut forma particularis coeli. quia ut forma acit coetu esse ens,& substan tia:ut uero se a particularis,iacit coelum esse coelum. Istae uero causae ut sic, sunt causae substantiae quatenus est substantia: quia non possunt ita adiungi ut propriae sint nisi subiecto generali: dc ut primae materiae ut dicemus incorruptibilium,qui ec ipsae differunt specie,causae corporum si int, & prima materia quae est in poGenistia, praeterqj quod ut materia est cauca entis di substantiae,ut prima est causa corruptibilium,ut corruptibilia sunt, tum partim colligitur ex libro primae Philosophiae. Non enim doceret causas uniuersales entis,oc substantiae incorruptibilis ec corruptibilis.Itidem dicatur de libro Physicorum misi eum declararet ultimum finem, ec primum,non explicaret causam uniuersalem seneralem, quod est euertere ueri tatem:quia in eo libro,& ex eis quae ibi perspicue traduntur,perspicuum est, agi de causis uniuersalibus omnium rerum naturaliu: quicquid dicat Auenoes de prima forma,& ultimo fine, ridicula enim mihi uidentur este quae dicit,& conuellere sen tentiam Aristotelis,& ueritatem,ut ostendemus. na quo medio liber Physicorum probat substantias esse abstractas, ex eodem medio sequitur ut sint finis, reprima forma: quemadmodum ex eis etiam quae dicentur erit perspicuum.
314쪽
libris philosophiae naturalis coposita ex illis causis. nam praeter quam quod dictum est,causas illas esse causas primi philosophi, ut patet: nihilominus hoc asserere, est meo quidem itidicio prae se ferre ignotionem philosophiae naturalis: quippe quae
non progreditur in rerum cognitione sicut progreditur natura in rerum generatione,quae quidem primum esticit ut ita nunc dicamus causas,deinde ex causis esticit composita sicut ars etiam quae imitatur naturam, primo ciscit lapides, cementum, deinde parietes,postrem ὀ efficit domum .Etenim non mouentur homines a causis
ad philosophandum sed a compositis, quae per se existunt,& quaerimus causas ipsorum. alioquin nunquam philos phati ememus. necesse enim fuit, ut sensus primo moueretitur:nisi enim aliquid sensissemus, nunquam ad discendum commoti filii Iemus. Ut igitur se habent primo composita in natura, ita per se proficiscimur ad camsas inuestigandas: ec sicut est ordo compositorum in natura, ita erit per se ordo in investigatione causarum .alioquin causis inuestigarentur propter se, re sine compostis: quod est non solum pugnantia,uerum etiam quod multo magis absurda est negantia asserere. Fieri enim non potest,ut causae propter se inuestigenturiquia fieri non potest, ut per se moueant sensum di intelleetiim. nusquam ergo causis ponsunt ei se subieetum.Quὀds inscribuntur aliqui libri ab ipsis causis ut liber de Principiis S de Anima, non inscribuntur,quia in eis libris anima sit subiectu, neq; principia propter rationem diciam: sed ut notetur differentia aliarum causarum,quae in uestigantur in altis libris. Nem illud obstat, quod cauti essent Impei sectiores compositis, ut deus coelo: guia alia est ratio perfectionis in natura, alia scientiae. etenim lcietia sit propter nost. Propter nostram imbecillitatem. accidit alitem,ut non moueamur a causis, sed a compositis. Admirantes enim coposita 5 accidentia compositorum, moti sunt phic Meta. losophi ad philosophandum.Non est ergo ordo in philosophia naturali, causarum ad composita:sed causarum ad causas,& compositorum ad composita, ut patri mea arbore quam in superioribus posuimus. di composita sunt semper in tota prima
Philosophia,& in tota philosophia naturali subiecta, & in singulis partibus ipsius:
quia in ins uel quaeruntur cause compositorum isol aecidentium qiis insunt compossis.ita Psemper compoΩεα Grie scibi ecla,quia propter ipsa omnia quaeruntur.Qui ergo uesit inuenire subiecta in Meth. 5c in philosophia naturali, ubiq; inspiciat ordinem illum rerum ac seriem quam descripsimus:& attedat cuiutiam compositi cauissae quaerantur in illis libris S accidentium: & pro certo habeat, illud compositum eme subiectium cuius quaeruntur causae.ut in libro de Anima,quia quaeruntur cause ex forma corporis animali,5c accidentium ipsus,non debemus dicere animam es se subiectumsed corpus animatum: quantum pertinet ad illa princi pia, quae sunt ex forma. non enim unquam nos moti fuissemus ad quaerendam noticiam animae, nila
uoluissemus scire naturam corporis animati, quod sensibus nostris medio suorum accidentium occurrit. Qui ergo dicunt id quod retulimus, non defendunt, librum Physicorum non esse primae philosophiae. Item oportulisset praecedere alios libros particulares philosophiae antequam cognosceremus causas libri Physicorum.Ergo perperam dicunt,quod in illo libro de caussi&in aliis libris deris quae sunt per illas causis, agatur. Probatur antece dens:quia cauta non possunt ex sententia Aristotelis inuestigati, nisi ex compositis,quae tractantur in aliis libris. stulte igitur Aristoteles egisset de causis in prima Parte philosophiae naturalis liquidem non postent ibi cognosci. Item illae causae de quibus agitur in libro Physicorum,non possunt esse propriae causae eorum compositorum de quibus agitur in aliis libris philosophiae: ergo non . potest dici, quod in libro Physicorum agatur de causis,& in alijs libris de composio iis quae fiunt ex illis causis Antecedens perspicuum est etenim sunt communes musis,ec uniuersaliores illis compositis. Patet etiam consequetia: quia composita, de quibus agitur in caeteris libris philosophiae naturalis, sunt composita particula ria quae fiunt ex causis propriis: etenim unum quod p esse habet a sua causa pro pria non ergo fieri potest ut fiant a causis illis uniuerialibus,quippe quae non ido
Ite Ca cause uniuersites, aut constituunt aliquod proprium compostum, aut
315쪽
22; non constat inint .si non eonstituunt ergo frustra de illis agitur. quia causae, tum de natam cauta dicuntur cum aliquem enectu constituunt: uel uniuersalem, si sint unia iter ales:uel particularem,si particulares.sin autem proprium aliquem effectu comstituunt uel de ipso agitur in philosophia naturali,uel non agitur. si no agitur, ergo frustra quaeruntur eius causae in philosophia naturali.causae enim quaeruntur,ut sciamus unu luodo. Sin autem de ipso agitur in philosophia naturali,uel in libris paraticularibus agitur uel in libro Physicorum. at non in libris particularibus agitur, in quibus tractatur de compositis particularibus ergo in libro Physicorum agetur de corpore composito quod est contra id quod asserunt. item, compositum quod fit ex illis causis uel est idem quod substantia compost ea uel non est idem.si non est idem detur istud non enim patet sensui. quia nos non uidemus nisi substantiam compositam inter ens, 5c Coelum 5c Elementa, di mixta: ec Aristoteles in suis libris no declarat aliud. Mancus igitur fuisset Aristoteles in rebus pertractandis:non enim declarasset hoc subiectum, siquidem est ide quod sub stantia compositamec potest alibi de eo agi,cb in lib.Pitysicorum: ergo liber Physic.est pars primae philosophiae:non igitur est pars philosophiae naturalis. Item,illae cauta proprie attribuuntur substantiae, quatenus est substantia, quae conueniunt in faciendo aliquid esse Os 5c substantiam: 5c ut sunt primae causae,siunt proprie ait Ebutae substantiae incorruptibili 5c corruptibili, ut dicemus: ergo non Postunt proprie conuenire alteri subiecto ab illis.ergo attinent ad primum philosophum,quia adiunguntur illis quae attinent ad primam philosophiam. Probatur
antecedens quia materia, ut materia,& forma, ut forma sunt causae substanti qua- lepus est subitantiadi materia in actu ut ita nuc dicamus: ut prima est causa substantiae incorruptibilis ut incorruptibilis est: et materia in potenti ut in potentia.& ita ut prima materia in hoc genere est causa substantiae corruptibilis, ut est cori up tibi. lis:ipse enim no habent alias causas:sunt ergo attribuis,& adherent illis substantii quas diximus. Qirare concludendum mihi uidetur,eas substantias quae sunt conlideratae in libro Physicorum,di eas quae sunt consideratae in prima philosophia,esse easdem:quia sunt eaedem causae,5c principia in utrisq;. Nem illud audiendum est, quod nonnulli se lent dicere. indelices eandem ene substantiam quae consideratur in libro Physic.&quae consideratur in prima philo sophia. Item, easdem es Ie causas quae utrobi* considerantur, sed non eodem modo considerari: quia in libro Physic. consideratur substantia, ut est transmutabilis: fc mutabilis:& causae ut sunt causae talis substantiae.in prima autem philosophia conis sideratur substantia non ut est transmutabilis,sed ut est substantia:& causae, ut sunt causae substantiae simpliciter. ec hoc modo putant se fugere argumenta a nobis
Sed haec opinio uidetur omnino omnem Aristotelis doctrinam euertere. ξc priamo sic argumentemur,qua ratione supra etiam usi sumus:Principia substatiae, quatenus est substantia,considerantur in libris Physicorum: ergo haec consideratio est substantiae ut substantia est. Antecedens concedunt illi ipsi qui dictam reseonsionem asserunt quanae ita perspicuum est,ut a nemine negati possit. Consequentia item manifesta est. nam si non ualet haec non ualebit etiam illa, qua probauit A ristoteles substantiam considerati in prima philosophia.ratio enim diuersitatis nulla designari potest. nam cum sint eadem principia ut ad eandem reseratur naturam necessse est. Principium enim dicitur eius,cuius est principium. semper enim intel ligamus de principali consideratione: quia non est dubium quin inferiores faculta
tes considerent aliquando id quod superiores, applicando illud sibi ipsis ut dicemus oc induendo uestem superiorum. quod quidem possunt facere, quia sunt posteriores:superiores uero non possunt sic accipere a posterioribus ex natura rei, re Perse,quia sunt natura priores. in illo enim priori natura intelliguntur esse faculi tes superiores non exilientibus etiam inferioribus:sicut in illo priori naturae potest esse animal non existentibus suis speciebus.nem enim animal quod est superius, rere ipsa debet esse prius natura potest petere suam substantiam, α sui notitiam a npeciebus suis,quae sunt posteriores natura esset enim idemptius ε posterius natura, quod est negantia aiberere.
316쪽
Item, ad eam facultatem ad quam attinet substantia, necessario attinent proprie etates quae conueniunt substantiae.haec ita in prompta est,ut nulla ostensione indigere uideatur:alioquin alia facultas consideraret substantiam alicuius rei,alia proprie, rates: quod quidem est omnem Aristotelis doctrinam euertere. Sed esse transimulabile est proprietas subitaliae: ergo ad illam attinet facultatem,
ud quam ipsa substantia. At haec facultas est prima philosophia ergo nulla alia sacuitas,praeter primam philosophiam, potest primo conderare substatiam, ut est trannmutabilis: alioquin confunderentur scientiae. Quod autem esse transmutabile sit proprietas substantia probatur ex uerbis Aristotelis in praedicamento substantiae is quae sunt liuiusmodi: Maxime uero substantiae proprium esse uidetur. quod cumis unum di idem numero sit, contrariorum susceptibile esse : ut homo cum unus ocis idem numero sit,siquando quidem nige aliquando autem fit albus, di calidus, ecis frigidus fit. Uult enim, proprium esse substantiae suscipere contraria: ergo propriu est illius
transmutari,quia transimulatio est ad contraria:ergo attinebit ad illam facultatem,
ad quam attinet substantia. Ergo nihil est quod eam contempletur philosophia n.
turalis: quia substantia,ut caetera praedicamenta,attinet ad primam philosophiam, seut alibi satis nos ostendisse arbitramur:at de hoc quod substantia transimuletur
agitur in libro Physicorum:ergo liber Physicorum non est pars per se philosbphiae'
naturalis ergo primae philosophiae. Item,prima philosophia considerat substantiam compostam ex materia in potentia, di ex forma generali:ergo considerat substantiam, quatenus est generabilis ec corruptibilis 5c transmutabilis Consequentia satis clara est quia omne compositum ex materia in potentia,& ex forma generali,est generabile corruptibile, ut patet. Antecedens uero probatur:quia in prima philosophia Aristoteles inuestigat . Meta materiam, quae est in Potentia, ec sermam generabilem ec corruptibilem, ut patet
imi . ex uniuerso processis illo,ubi declarat materiam etiam in potentia,&probat maio .Mα4. riam non generari,nel formam generari,sed compositiam.
ν - μαψ. Item nul substantia generabilis N eorruptibilis consideraretur in prima philosephia, frustra in eo libro refelleret Aristoteles ideas hac ratione, quod non siit causa enerationis re corruptionis substantiarum.non enim hoc ad rem pertineret,siquis em ibi non ageretur de substantia transmutabili: sed Aristoteles refellit ideas ratione diista: ergo substantia generabilis 5c corruptibilis attinet etiam ad primam philosophiam. Antecedens declarauit Aristoteles multis in locis,& maxime ubi dictu ν. Met. Patet ergo formas ipsas ut quidam dicere sormas consueuere si sint praeter singulat 33. ria quaedam non utiles ad generationes, alm ad praeducendas substantias esse, nemis ob haec ipsas separatas in ratione rerum substantiarum esse ponendas. -Mς- Item luce clarius ostendit, quod substantia generabilis ec corruptibilis attinet D etiam ad primam philosophiam, cum ait: Substantiae enim dicuntur θc simpliciam corpora,ut ignis terra& aqua ct quae sunt similis generis, re corpora omnino: dera ea quae ex his constant, animalia inquam, & dsmonia, di caetera. Etenim hie dirustinguit substantiam quae attinet ad primum philosophum, oc ostendit ipsam dici
de generabilibus 5c corruptibilibus ergo primus philosephus cosiderat etiam sit stantiam generabilem di corruptibilem. Item,uniuersus liber primae philosophiae quaerit eadem principia quaeliber Physicorum re ponit easdem opiniones de illis,atcp eodem modo refellit, quia uideli e non ant idonea ad res generandas ergo necesse est ut prima philosiophia consideret res generabiles di corruptibiles:alioquin frustra Sc uane quaesisset illa principia, di ea refellisset, ut no idonea ad res generabiles Sc corruptibiles constituendas. Consequentia perspicua est. Antecedens patet legentibus illum primum Meta. li brum. Quae omnia cum ita sint profecto non licet dicere, hoc interesse inter librum
Physic.& primam phil'sophiam quod liber Phinc. considerat substantiam tranLmutabilem prima uero philosophia non considerat. nam utrobique agitur de eadem substantia sunt enim eadem principia,& eaedem causae. Quod item ostendit Pristoteles in Meta. in uniuerso illo processit,in quo loquitur de generatione sub N-iae, di maxime cuna haec uerba concludit: Patet autem ex his quae diximus, re
317쪽
LIBER TR aque uniuersa quomodo st non per accidens fiant,ex eo quod est eiusdem nomims ratio nis fieri, ut res naturales, aut aliqua ex Parte tali, ut domus ex domo, aut a Gtiae. quas quidem materias uniuersas habere constati est autem ipsi im subiectum iasubstantia alio quidem modo ipsa materies. atly materiam eam dico,quae non actu αhoc aliquid, sed potentia est.alio uero modo ratio at n sorma, quidem est hoc ali- α quid atm separabile ratione. tertium autem est id quod ex hisce constat, cuius gene iaratio solius est,atq; corruptio quodin simpliciter est separabilenim se uelle loqui de substantia generabili i
' si , spe sidue: Delioqui de substantia generabili & corruptibili: ergo sub
stantia generabilis N corruptibilis,di transmutabilis, timebit ad primam philosophiam, ut perspicuum est ex ipse Aristoxcle .άλItem cum ex causarum consideratione concludit Aristoteles, substantiam const. derari necessitas cogit ut etiam nos concludamus illam substantiam considerari mordine ad das causas. ex quo postea necessario sequitur considerare substantiam corruptibilem quia esse ipsius Zc ratio formalis ducitur ae dependet ex illis causis: Osto sua definitio accipietur ex illis causis,non ex accidentibus suis ut est transmu,
Duo definitio enim declarat substantiam. Missium etiam facio,quod haec responsio m eonsiderare aliquid in ordinem ad suas passiones non est considerare illaam diuersa scientia ab ea quae considerat substantiam ipsius. ergo quantum ad hoc attinet, liberPhysicino erit diuersa scientia a prima philosophia quod est illud, quod' ieiti Aristoteles ,rimo Coeli ostendit quod in philosophia naturali quaeruntur, a
principia substantiae non ut substantia est,ted particularis:ergo non ut transmuta viri Antecedens probatut ijs uerbis,quae citauimus etiam in superior iis ob alias occasiones: Scientia de natura fere plurima uidetur circa corpora ec magnitudines.ec horum existens passiones ec motus,adhuc autem circa Principia qu*cun
ullom quod uersetur Hrea principia sibItantis inlis,quae insubstantia cor 'morea particularis.alioquin philosophia naturalis non traderet cognitionem sub stantiarum,sed quatenus ad accidentia reseruntur,ut dicemus. Item eontemplatio substantiae,quatenus substantia est, de qua agit Aristotelea In Metaphvsica esset imperscista di manca.Consequens est nisum: ergo ec id unde finest. Untecedens probatur:quia non declarariet Omnia eius accidentia, di pro prietates: quod quide absurda est. Cosequentia probatim quia illa substantia cubis, naturam di formam inuestigat,est corpus: ergo est mobilis di est in loco. Etenim oportet ut sit sensibilis: Aristoteles autem dicit,quod omne corpus senis sibile est in loco. Et paulo post,quod omne corpus est in loco, quandoquidem haeer es et Mnem licitum acciden im in Prima Philo hia, quini est absurdum de tanto philosopho alium re, . . Praeterea illi subiecto, cui primo conuenit materia ptima,dicitur conuenire pamo transmutatio Substantia,quae consideratur in prima philosophia est illa, cui pii mὀ conuenit materiaprima: de hac propositione a bigi stantia est ipsa uniuersidior. 5c quod couenitumuersatori & inseriori per prius con
est ut id ipsum prius conueniat. triangulo, ut patet ex ipso Aristotele. Ergo substano pol tiae,quae consideratur in prima philosbphia, primo conuenit ensi iurati lago Vconsentit rationi ut illa sit prima quae consideretur in ordine ad ipsam transmui xi onem.Ergo philosophus naturalis non potest differre a primo
consideret res quatenus transmutantur quoniam haec transmutatio Pri innit substantiae, quae a prima philosophia consideratur:quae substanti quia e
318쪽
uersalior,est prior natura rebus naturalibus. et ita in illo priori est transnutatio, mnondum sint res naturales.
Item, transmutatio pertinet ad primam philosophiam primo, ergo non potest pertinere ad philosophiam naturalem, nisi quatenus philosophia naturalis induit uestem primae philolophiae. Antecedens ex eis quae dicta sunt patet. Consequentia probatur: quia una res non potest pertinere ad diuersias scientias: quandoqui dem cum omnes scientiae habeant eandem forma si etiam haberent eandem materiam non eissent inter se diuersiae sed una esset tantum scientia. At philosophia n turalis,& prima philosophia iam sunt positae ut duae scientiae inter se diuersae: ergo transmutatio considerata in utraq; est alteri .Primὁ ita si consideratur in philo
sophia naturali accipitur a prima philosophia ex suppositione, ut potest collisi ex .ncta. ipso Aristotele. Κια. ti. Item, in libro Physicorum sunt eaedem omnino causarum desinitiones, & --dem omnino demonstrationes, quae sunt in Metaphysica: ergo non potest liber
Physic. differre a Metaphysica.eo quod consideret illas causas ut reserutur ad transimulationem Metaphysica uero non ita considere ed necesse est ut eadem sit omnino scientia. Consequentia nullam habet controuersiam. Antecedens patet ex ipsis definitionibus illarum causarum,quae ponuntur in libro Physicorum,& in prima philosophia. Demonstrationes item easdem esse,apparebit inspicienti illas aliarum. nunc satis erit ponere ciuae sunt principaliores. Corpora transmutanturilargo habent materiam in potentia subiectam quae est illius transmutationis causa. sic autem uidetur ad formam syllogisticam redigi Omne quod transimulatur de contrario in contrarium, dicitur habere materiam in potentia subiectam,quae est causa illius transmutationis. Corpora sublunaria transmutantur de contrario in contrarium ut de caliditate in frigiditatem. Ergo corpora sublunaria dicuntur habere materiam inpotentia subiectam,quae est causa illius transimulationis. Minor propositio clara est.Maior item perspicua est, quia contrarium non potest recipere contrarium.Ergo necesse est,ut reperiatur aliquod subiectum sub illis contrarijs,quod recipiat utrum T. Item motus coeli est aeternus:ergo formae coelestes, quae intelligentiae dicuntur, sunt abstra 'ae a materia. ae ratio pro tempore redigatur sie ad formam syllogiasticam. Omne quod movet aeterno tempore,est ablua fium a materia: nisi enima materia esset abstracstum, non moueret aeterno tempore,quia defatigaretur. Foramae coclestes quae diquntur intelligenti ,mouent aeterno tempore. Ergo sunt abstra 'ae a materia.
Hae demonstrationes omnino sunt eaedem 5 in libro Physicorum,&in ptima philosophia. ergo necesse est ut uel scientia illa sit eadem, uel una sit pars alterius,
necndifferant:eo quod una consideret res quatenus transmutantur, altera non ita consideret.. post. Probatur consequentia: quia ratio Aristotelis, qua concludit non licere ex alio cap. . generem aliud descendentem demonstrare, nihil probaret. eius autem haec suntis uerba quae attulimus etiam in superioribus ob aliam occasionem. Tria sunt in de is monstrationibus:unum quidem quod demonstratur, Conclusio. hoc autem est, is quod alicui est per se:unum autem,dignitates. Dignitates autem sunt, ex quibus is tertium genus autem subiectum, cuius passiones, re per se accidentia, ostendit dori monstratio.
Ex quibus igitur demonstratio sit,in iis contingit eandem esse causam. Causa eringo cur non potest demonstratio ex genere in genus descendere, haec est: quia in dius terminus, & extrema inter se cohaerent,oc proprietate conueniunt. N per id quod necessario sequitur,sunt eadem. Quare in priore demonstratione quam attulimus: si medius terminus,uidelicet illud quod transmutatur de contrario in contrarium, reciprocat cum eo,quod habet materiam in potentiaeac rursus illud quod havet materiam in potentia, reciprocat cum eo quod transnutatur de contrario in contrarium: igitur proprietate conueniunt.Minor enim extremitas ut conuertatur cum medio termino,& cum maiori extremitate,oPortet.
319쪽
L i η E R π v. 2 'Eadem est ratio alterius demonstrationis: quia medius terminus uidelicet quod est mouens oecerno tempore conuertitur cu maiori extremitate, id est cum eo quod eli abstractuin a materia, ec ἰ contrario. igitur ut proprietate conueniant, necesse
est. di licet sint demonstrationes aposterioribus, non uideo quomodo possint deisseendere degenere in genus.quod si descendunt,concidet demonstratio Aristote, iis loco citato. Necessitas igitur cogit,ut dicamus, quod non descenditu sed quod estodem scientia. & ita duo habebimus:alteriim, quod liber Physcorum est pars olimae philosophiae quod est illud ipsum quod nos ostendere instituimus:alterum, duod non licet dicere substatutam considerari in libro Physicorum,quatenus trans
imitatur.in Metaplaysica uero alio modo: quia cum utrobique sint eaedem mei de monstrationes,& eaedemia et conclusiones,ut eodem modo utrobiq; consideretur neceisse est. fg crio a V ARτλ.
di illud dici potest,quod di sit Averroes, qui haec sc ipta reliquit Et constderatio uniuersalis in otiani b. causis,in eo quod sunt cauta est huius scientiae: ec Aristoteles quamuis utatur hic demon irationibus scientis naturalis, tame inducit ι μ' 'eas uniuersalius. quoniam quanto fuerit demostratio uniuercadior, tanto magis erit proprior huic sciem te.&Aristoteles obseruat te in hac iteratione, scilicet inducedo is demonstrationes uniuersales, alio modo quam in scientia naturali. N haec est causa uiti iteratione illarum demonstrationum in hac scientia,ut secit in tractatu primo. Quia fieri non potest, ut illae demonstrationes sint unitier saliores in prima philosephia,quam in lib. Phylicorum cum utrobioe ut diximus sit idem medius terminus, eadem maior extremitas,ec eadem conclusio. nem enim ea qus conuertuntur, ex ea parte qua conuertuntur,possunt non esse aequalia non ergo poterunt se se hahere, ut uniuersaliori modo accipiantur in uno quam in alio loco, cum ubi* reci
Quare fieri non potest ut hae pro postiones. Omne quod tractat habet mate- - /m
viam in potentia:Σ,Omne quod aeterno tempore mouetur,est abstractum a mate via cuin conuertantur,ut dici cosideremur uniuersali iis in uno loco quam ii alio sed semper erunt uerae in illa amplari nisi auone in qua intelligutur ex ut sua ec cum sint eaedem demonstrationes appropriatae utrobiq; α in lili Physicorum, in Meta.necessariὀsequitur ut substantia, cuius illae sunt demonstrationes si eo dem modo utrobiq; considerata:quandoquidem necesse sit, ut quo modo quisque demonstratur,eo modo consideretur. Naturam enim conclusionis sequi naturam demonstrationis ostendit Aristoteles in multis locis ut diximus superius. h. Praeterea quaerimus ab Auerroe nunquid demonstrationes illae quae consideran tur in Meta.uniuersaliori modo sint seiune aea demonstrationibus philosophiae naturalis,nec ne.s non sunt seiunctς, ergo nihil refert utrum eo siderentur uniuersaliori modo nec ne quia semper erunt demonstratioes philosophiae naturalis. ergo frustra dat istam distinctione. Si sunt seiunc tae,idq; per motum uniuersalem, ergo prima philosophia no accipit ipsas a philosophia naturali: quia motus uniuersalior est prior motu particulario Cec non est idem. Item prima philosophia consideraret motum, ergo haberet medium terminum ad inuestigandas substantias abstraeias. quod cum euertat sententiam Averrois, ut nihil sit quod respondet necesse est. sequitur ergo nos redie ipsum dixisse, philoso phiam naturalem initium capere a libro de Coelo. Vnde necessariὀemci itia. uli.
tur librum Physicorum non esse uere et per se partem philosophiae naturalis, sed primae philosophiae, loquendo ex diuisione trium scientia rum,fa Ra propter eam causam quam dixti
320쪽
E D statim diceret quispiam praeter ea que allata sunt: Quod dixisti prioma philosophiam cosiderare causas entis quatenus est ens,et substantiae quatenus est substantia,& caulas substatiae incorruptibilis re corruptibi Glis,ec omnes causas intrinsecus existetes,no uidetur carere maxima dissicultate:quia cum ens di substantia non sint uni voca, nem genera non enim respondet eis in re una natura substatialis ergo non postlint habere causas intrinsecus ipsa
cona ponentes ut animal. 8c homo: quia accidentia intrinsecus non componuntur
potest esse ex illis compositum . mod autem sint accidentia patet:quia non sunt univoca. Quod autem non sint univoca,patet quia ens prius dicitur de substantia, quam de caeteris praedicamentis. Imo ratione substantiae dicitur de alijs praedica-- mentis ut patet ex Aristotele. di substantia dicitur de incompti bili, prius quam dei titi. corruptibili:Priori autem &posteriori nihil esse comune univocum,multis in locis p γ restatum reliquit Aristoteles,& constat ratione. Praeterea corruptibili ec incorruptibili nihil potest esse comune univorum: corruptibile enim esset incorruptibile, ec e contrario. Deinde ens est eoru qus multiplicia. politi ter dicuntur,ergo non potest esse univocaeConsequentia patet. Antecedes perspi-3Meth. cuu est ex uerbis Aristotelis: Ens enim inquit, est eorii quae multipliciter dicuntur. .racia. Item nulla est causa,quare praedicamenta sint entia,& unum:Ergo ens,quatenus mi z. est eris, non habet causas: quia si haberet eausas,daretur causa quare esset ens, quia esset illa causa sed non datur ista causa, quia praedicamenta statim sunt entia. Ergo ens, ut ens,non habet causas. Antecedens probatur ex Aristotele,quippe qui di- rit: Quae uero nem intelligibilem nessi sensibilem materiam habent,eorum unum
D quod* statim,unumquod φ proprie,quemadmodum ec ens quid proprie,substan. D tia inquam,qualitas.Quantitas atque,non sunt in eo quod est,& in uno tanquam in
D genere. Iccirco ut in definitionibus,nec id quod est,nec ipsum unu accipitur.Quidiis tasm unum quod est continuo,quemadmodum ecquippiam ens. inlapropter ecis nil aliud est causa,& unumquod* istorum sit unum,aut etiam eris. Continuo enimis unumquod' istorum, ex unum quid, dc ens, quid etiam est: non tamen a singulariis bus separabilia sunt. Hinc enim colligitur ens non esse genus, nem habere causas intrinsecus. Ita ponset aliquis argumentari contra id quod a nobis dictu est, cui difficultati responde
tes dicimus,eam non solum esse contra nos sed etiam contra Auenoem, ec contrannes qui existimant primam philosophiam inuestigare causas entis quatenus estens,& substantiae quatenus est substantia:& contra ipsummet Aristotelem qui hoe, multis in locis clarissime significaui .ut ostensum est insuperioribusLiquiali esti:& contra ipsummet Aristotelem qui hoc stensum est insuperioribus&t quia hoc estres admodum digna consideratione,& a paucis meo quide iudicio)explicata non ita. ι dubitabimus tentare,si possimus afferre solutionem ex sententia Aristotelis. Qiud
ro postmodu prs siti terimus alio ru,qui in aliena uerba non iurauerunsierit iudicium. . Top. Dicimus ergo Ens non esse uni vocum,nem uere genus:&ita de substantia,pro cap. 12. Pter uerba Aristotelis, ea quae citauimus,& ea quae multis aliis locis in eande senε. p. tentia scripta reliquit,re propter rationes dictas. ideoq; in definitionibus ueris non p.3. assumitur neque ens,nel unum quippe quae non sunt univoca uere, neque aequi uoca fortuito, sed ex iis aequivocis quae dicuntur ad unum, & ad unam naturam, ' quibus non respondet natura aliqua substantialis, sed accidentalis, ut patet ex Ari-
,. . . 'componentes intrinsecus ipsa,quia sunt accidentia. Sed ut dissolutio huius quae, monis melius percipiatur,altius incipietes dicamus: mod reperitur in re materia, iri f. cce et forma coeli cliue constituistipsum coelis,et materia prima horis insertorsi citis tex. . . est inpotentia, it et forma quae constituunt elementa,ec mixta, ec praeter haec nihil Meta. reeeritur in natura separatum & per se existens. Non ergo ills cauta pollunt prist . a. mum componere ens 5c subsitantiam. Quia