장음표시 사용
351쪽
ci BER X l α χῖ Nuie questioni uider Aristoteles respodisse multis in locis,& maxime esi inquiti t. I. Omnia enim qescut qus moueni, quado uenerint in loci ppitu. eius aut Q circum t ioo. corporis ide locus unde incepit Ec in quem confirmat. Qitibus uerbis negat coelum mutare locum.sed quod non mutat locum,uidetur aliquo modo quiescere: erago coelum uidetur aliquo modo quiescere. Hoc idem uidetur confirmare, cum dicit: Et propter hoc medium coeli, &ul timum ad nos circularis loci mutationis uidetur elle, hoc quidem sursum illud uero deorsum maxime omnibus proprie quia hoc semper manet: circuli aut ultimum . . similiter se habes manens est.Non si coctum manet ex eius sententia,ergo quiescit. Item cum ait: Quare semper sunt quae mouentur in principio, in medio, & in fine, di nunquam in uno tantum. Unde mouetur 5c quiescit quodam modo sphaera, . eundem enim cotinet locum:causa aut est,quod omnia haec acciderut centro. priri iacipium enim, S medium magnitudinis,8c finis. apropter quia hoc extra circi ialationem est, non est ubi quod fertur quiescat. semper enim fertur circa medium. .. Propter ipsum aut hoc in mouendo semper quiescit quodammodo tota & moue- iatur continue. Pe spicuum iηitur est Aristotelem sensisse,coetu quiescere non mu istat locum,& mouetur maxime circa idem. Quibus fortasse auctoritatibus adductus Alexader,optimus inter graecos myo ι sestores, dixit respondens ad hanc quaestione, An coelum quo Thabet Principium . his , quiescendi. nam circa ide conuerti, nes locum mutare,idipsum Diescere est . ita se re immobiliter mouetur:&cum mirabiliter moueretur quiescit. Conuenit ergo in- retelligentiis definitio naturae.Intelligentiae sunt i pitur naturae N cum sint abstractae, non repugnat abstraetis ut sint naturae:imθ uero tantum abest ut ipsis abstractis repugnat hoc,ut sint etia ex iis quae dicut maxime naturae, quippe quae sunt maxime principiti motus & quietis. Ait ut non eissent etia principiu quietis,tamen nihil obstaret fortasse qn elsent naturae:qa diceremus natura oportere esse principiu motus necet sariὁ & quietis,eoru quae possunt quiescere, di sunt capacia quietis. Sed quonia habemus responsione Aristotelis, no est cur quaeramus meliore. nemo ein melius Aristotele ipso intelligit Aristotele. Cum igit perspicua sit ex eis, quae dicta sunt abstracta esse natur uri dubium uenire non potest, ex eis etia quae loco citato scripsit Aristotele , quin abstracta agat propter itine. Quare illud quod dicit, Robus abstractis abiunctu id ei Ie,quod sub hoc Cuius gratia uerbo intelligimus:ita aecipiendu est ut uel sit propositio probabilis,& non uerames sensus sit, abstracta iis habere finem, ex quo hat demonstratio,quod sic melius sit aut deterius, sicut repe ritur in rebus naturalib.& artificialibus. At dicere, quod abstracta nullo modo a nant ppter fine,hoc est euertere sententia Aristotelis,& ueritate quia Deus agit p, pter seipsum:est elli sorma & hnis,& e iciens.ac finis quidem sui ipsius, quonia est propter ωcstera aut abstracta sunt propter se,et propter primum motore,ut ostendunus ex sentetia Aristotelis in superiorib. Necesse est igie intelligere illud Aristo telis dictu, eo modo quo diximus.ati ita no cogimur negare, substatias abstractas esse naturas ppterea P nultu habent fine. habet etsi que diximus,licet careat illo ex quo sat den ostratio licut in reb. naturalibus,quod ita melius fuit uel q, deterius fui ubi id quod uidet significasse Aristoteles,cum a tulit haec uerba: Ad lisc cuplures ι.d pari
causas generatiois naturalis eisse uideamus,scilicet ea cuius gra res gignant, at in ea ail.c. i. mouedi principi si sit definiendu de iis etia est quae 'nam prima, quae secllda haberi debeat. principatum illa sane obtinere uidet, sub hoc uerbo Cuius gra significa mus.haec ei ratio es ratio aut principium est,pariter in rebus ta arte quam natura constituendis. ubi enim uel per se intellectum, uel per sensum medicus sanitatem, opis ex aedes definierit rationes re causas rei quam facit reddere solet. Et cur ita faciat subiungit: ali anquam illa cuius gratia causa. et ratio boni &pul chri naturae operibus potius ψ artis coniuncta esstnecessitas uero non aeque in re- hus naturae omnibus inest ea uidelicet ad quam omnes sere auctores rationes refer re tentat. prius cst doceat,quot modis accipi necessarium debeat. inest id ipsum reb. aeternis simplici, absolutaq; rationesed caducis etiam gignendis' omnibus ex sic positione tribuitur, quomodo in artificiosis ut aedibus, ecquibusvis aliis generis ciusdem .materiam enim talem adesse necesse est,si domus, aut quiuis alius linis si .rurus sKatq; etiam fieri,inoueti illud primum oportet,deinde hoc, ac deinceps. ad U
352쪽
hunc aut modum itur ad finem cuius gratia res quom Nessiciturn est. eodeψ mois do in rebus quoq; natura gignendis agitur,quam demonstrandi mo dus, necesiua- tisin ratio in naturali doctrina diuersa,atv scientiis speculatiuis est. Principi uenimis alterius quod erit accommodatur. quod enim talis sanitas, aut homo hoc uel iam iri necesse est, non quia hoc uel est, uel sui illud necessario uel erit: neq; huiusinodiis demonstrationis necessitatem, ita perpetuitati annectere possumus, ut dicere li-- erat hoc esse, quoniam illud est - . . . .
inibus uerbis apertissime ostendi .se ademisse de Mathematicis & aeternis causam illam finalem, ex qua fit demonstratio, quia sic est melius aut deterius: non cauissam finalem simpliciter detraxime ipsis abstractis. quod cum ita fisi nihil esse uide
tur,quod prohibeat animam esse naturam, cum declarauerit Aristoteles necessitatem non aeque in rebus naturae omnibus inesse, eam uidelicet ad quam omnes au- istores rationes referre tentant, priusquam doceant quot modis necessarium accipi
debeat.non enim negat,ut diximus,abstracta agere propter finem simpliciter: sed negat agere propter illum finem,ex quo fit demonstratio.quia sic est melius aut polus.Et hoc sensu uidetur Aristoteles accepisse illud dietiam in tex. citato ad probandum animam non esse natura . ex quo tamen non sequitur omnino, ut anima non
si t natura. od si intelligeret naturam omnem agere propter finem, ex quo fit de monstratio talis,repugnaret eis,quae dixit in tex. proxime citato, ubi nepavit in a,
ternis esse hunc finem:uel illud quod dixit, Abstra sta non agere propter linem siet
probabile,& no uerum:& ita nihil contra nos. ac de hoc quidem fine intellexisse ibi 3 Aristotelem patet,quia idem dixit de Mathematicis quod de immobilibus: etenim μ ab illis aufert linem,quem diximus. inquit enim .Quapropter ec in Mathematicis ni υ hil omnino θc hanc ostenditur causam,nem ulla prorsus ex eo sit demostratio, quia ,, sic melius & deterius. Atq; in hoc conuenit mathematicis eum immobilibus, ut declarauit Atilioteles ram duodecimo Meta.his uerbis: Atm id cuius gratia caeterae sunt,ues fiunt in ipsis im- mobilibus,sese declarat ipsa diuisio. est enim alicui id cuius gratia agitur quorum
M aliud est,aliud non est. mouet aute ut a motu,atcp per id quod mouetur caetera mo uet .no negauit aut Aristoteles immobilia agere propter line, ex in ipsis esse finem.
Propolitio igitur illia minor,quod abstracta non agunt gratia alicuius, si intelligatur de fine, ex quo possit fieri demonstratio, quod sic est melius aut deterius, uera est.sed nihil concludit aduersus nostram sententiam:quia maior propositio, quae dicit naturam facere omnia alicuius gratia,non intelligitur de fine ex quo fit demo stratiosed de fine simpliciter. 5c tunc argumentum est in quatuor terminis. Si uero intelligatur quod abstracta non agunt gratia alicuius absolute, conclusio sequitura. sed minor est falsa,ut ostendimus.s Ecτio a V ARTA. .depιrt, Oncludimus ergo, Aristotelem noluisse illis rationibus uere reiicere animam 'i rationalem a contemplatione plistpsophi naturalis: sed attuli Te illas rationes probabiles ut ingenia hominu exerceret,qus est una utilitas ex es quas asteri Dialectica ut dictum est supra.at et ut intelligatur hoc non esse praeter Aristotelis consuetudinem,proferemus alia demonstratiqnem,quam cogimur dicere esse probabile. alioquin non possiemus ipsum liberare a manifesta contradictione. . Ze Gore. Haec igitur in primo de Generatione animal tu scripta reliquit: Eoruasit ipsorum m i quo ex coitu cognatoru animalium gignutur,ipsa quoq; sibi cognata pyogenerant: At uero qus no ex coitu,sed putri materia otititur,ea generant quide sed genus diu uersum:quodae .pducit,non mas est,nem emina. talia sunt nonulla in genere ins D ctor quod iusta euenit ratione.na si ex coitu eoru qus ex non animalib. orta sunt,ra animalia orirentur:hec si eiusdem ueneris essent, primu quot ortum parentu taleis este oporteret. quod recte ita censemus,quando sic euenire in caeteris animal ab ea
is tet.sed si dissimilia quidem,sed quae coire inter se posssent, gignerentur, rursus ex iis
is alia quaeda natura r crearetar,& alia ex ea,idq; in infinitu procederet. at natura instari nitum uitare solet infinitum enim fine caret,natura autem semper finem quaerit. ibus uerbis,ut probet quae non ex coitu, sed ex putri materia oriuntur,ea ge
nerare genus diuenui am affert rationem: qua nisi dicemus esse probabilem, Sc
353쪽
L i B h R Xi X. 333 non ueram non poterimus ipsum tueri, quin a se ipso aperte dissentiat multis aliis in
locis quos citabunus. ut plane appareat necessarium esse ad perfectam uerborti Aristotelis intelligentiam uerba ipsius inter se coferre, ec ex eoru collatione sensum uenuti ac firmu ellccre. Primu igitur in Problem. sec. decima, Probi. sexagesimo quarto,sic ait: ira ob causam animantium alia non solum coitu, sed etiam sponte risu senatura procreantur,alia coitu duntaxat proueniunt, ut homo ec equus r An quod, probis. etsi non aliam ob causam tamen quod alijs gignendi tempus breuestitutum est ri .. tam fieri non potest ut tempus,quod uim obtinet generandi, amplificetur proroge cirurci sed temporum uicissitudine commutatione* ut procreentur c5tingit. Aliis iamulto generatio ampliari solet. etenim uel anno, uel dece mensium spacio confici iasolenquapropter uel nullo pacto, ues ex coitu procreentur illa necesse est.Ex quib. iapatet G sentire, de animalia specie fieri,& coitu,& spote: alioquin nihil dixisset. Item eum dicit:Sed sunt qui oc limo,& arena proueniant, etiam ex iis generibus 9 quae per coitu & oui primordio generentur. quod tu alijs locis palustribus, tu uero Hapud Gnidum factu olim memoratur. stagnis enim sib canis ortu resiccatis,& limo tantiam arido, ubi primum imbribus restagnare loca inciperent, pisciculi nascebantur cegeneris mugilum quod per coitu procreantur magnitudine baleculae paruae, nee ιι in his aliquid uel oui uel seminis continebatur.Quinetia in nonnullis Asiae amniis .ehus qua effluunt in mare,pisciculi quidam magnitudine maricarii modo eode prois tiueniunt. Sunt qui omnem uolum genus sponte oriri opinantur, sed norecte. nam reec ova eotii foeminae,& lemen gen: tale mares habere consitur. Verum genus quod redam eorum est,quod non coitu,sed ex limo,armaue nascatur. Apertissime ligni- refcat, quaedam animalia generari ex arena,&ex coitu, eiusdem' esse speciei. alioquin nihil diceret.
Item ubi inquit: agnit etenim homo hominem. itaq; certus talis euenit Oecie, ita tum quoniam talis qui gignit est.quin etiam de iis quae sponte fieri uidentur,pariter atq3 .nim L
cle artificiolis animaduertere licet. nonulla enim uel sponte,eade quae arte fieri pos- cav. i. iunt: ut sanitas.lais igitur causaessiciens similis antecedat necesse δ. ut ars conden clarum statuarum prior statuis est,quado sponte fieri nequeunt.artem asit operis es- Ie rationem,omni abiuncta materia certum es tantuitis quom ratio similis est: ut nim ars se habet ita existunt. ει
Eandem dicit esse similitudinem eorum quae sponte fiunt,& eorum quae ex arte ex quo argumentatur,sicut eadem sanitas potest sponte di ex arte fieri ita idem animal posse aliquando fieri sponte re coitu. Item ubi haec scripta reliqui RSed generationes plantam accepisse hoc loeo con, et.b .gruit. ori utur enim earum aliae semine, aliae conuulsione. nonnullae etiam sobole,ut animi.
cepae. hoc igitur tertio modo in tali gignunturiquippe qui minores subinde iuxta principiss adnascuntu buccina,purpure,& quae fauore diretur, quasi a seminalina
tura humores quosdam muccosos emittutis en enim nullis esse eorum putandum est sed quo diximus modo plantis assimilantur.Quamobre larga eorum copia pro uenit,cu primum constiterit aliquid. haec enim omnia uel sponte ut oriatur euenit. Vitam ratione tunc magis,ta origo praecesseri cosistunt.aliquid ensis excremeti ta
gulis proficisci credendii merito est ab eo principio,cui soboles quaein adnascitur Vult buccinas & purpuras,ta quae lauare dicuntur, seri ex humembus qui bi Ddam sicut quaedam plantae:quod nihil aliud significat,quam fieri propallatione. Deinde ait euenire, ut haec omnia oriantur siponte:uult ergo eiusdem esse generis. Item cum ait: Caeterae uero generationes affectiones dicuntur, at in omnes ais ictiones aut ab arte aut a potentia, aut a mente proficiscuntur: harum asit quaedam is.
5c a casu fiunt atra fortunalerinde alm in hisce quae natura fiunt:& illie enim non nulla eadem ex semine θc sine semine sunt,sed de hisce quidem posterius est eonst. derandum nulli potest esse dubium,qui'uelit, easdem species posse aliquandos ri, re ex semine,&sponte.
Item tibi ita scriptum reliqui Dubitauerat autem non inunia quispiam cur quaeis r.Meta adam hiant di arte ali etiam casu,ut sanitas:quaedam non sunt,ut domus. atm cau- se huius et Le uidetur. materia nam i quae est princeps generationis, ut efiiciatur &
sat aliquid eorum quae ab arte prosciscuntur,in qua pars est aliqua tes talis est, ut a
354쪽
is quales sunt lapides,atq; ignis,& quorum materia talis est ut sic moueri possit: ideo si alia non erunt, sine eo quod autem habet. pollunt autem ipsa aut ab aliis non habenis tibiis artem aut experte moueri.Ostedit,eandem canitatem fieri ab arte et a natura. i .Μcta ita ergo erit de quibusdam animalibus,ut dictum est Simili modo res sese habet, ut ι - in hisce quae natura constant. semen enim perinde at* arti sex facit. habet enim no is tentia ipsiam sormam. θ id a quo est semen,uniuocum est quodam modo,nis ipsumis ortum lit laesum.Quocirca non ex mulo nascitur mulus: non enim ita omnia sunt fia,, gitanda,iit ex homine nascitur homo. etenim ex uiro mulier oritur. atqui quorum is materies ut ibi & a se ipsa eo motu moveri potest,quo semen mouet, ea a casu sunt. ,, quorum uero non potest,et nullo alio modo quam ex generationibus seri possunt.
Aperte significat quaedam animalia posse fieri a casu oc sponte,& ex propagatione
alioquin non esset differentia inter materias illas.necesse enim est,ut una sit materia
quae possit moueri ec a semine θca se ipsa ex qua gignuntur quaedam animalia quia illa quorum materia non potest moueri nisi a semine non pol sinit gigni nisi per propagationem.contra uero illa quorum materia non potest moueti niti a se ipsa, non poliunt gigni per propagationem. Theo. i. Ite Theophrastus haec scripta reliquit: Costat igitur generatione qus semine agaeo spun tur,plantarum Omnium esse communem. sin autem plera* non desint, quae modo tW utroq3 uidelicet ex semine & sponte, ualeant procreare: absiardum id haudquasis putari oportet:quandoquidem 5c animalia quaedam tam ex coitu uenereo, quamis ex terra creantur.Ita fit ut generationes pro ungulorum propria natura sequantur.
,, Quae enim sicca simplicia,minusq; plantigera extant,haec ut ita loquar nullumse is rendi admittunt neque enim conuulsionis,necp rami. Quibus perspicue ostendit se ita sentire,quasdam plantas ct quaedam animalia fieri oc ex semine oc sponte. uula ergo eiusdem esse speciei: non enim illud in dubium uenire potuit, quin alia serent sponte alia ex semine quae essent diuersa specie,quoniam hoc erat nimis perspic um:sed de eo ambigebatur,an quaedam species fierent utrossi modo. Ex quibus omnibus uidetur sequi,si uolumus tollere hanc Aristotelis discrepantiam ,ut necesse sit dicere rationem illam quam attulit,ut probaret ea generati diuersum genus, qus no ex coitu, sed ex putri materia Orium esse .pbabit no necessatiri
Eodem loco nonnulla etiam dicit,quae si attente consideremus, reperiemus fortasse non esse generaliter uera:ut quod omnia illa generent, quae solum sunt ex putri materia:5 quod generent diuersum genus:&quὀd nec mas, neq; tamina sit quod prodijt.quia culices & uermiculi quidam non nascWntur ex animalibus, nascuntur ergo ex putri materia nem coeunt, ergo non generant: nem idem genus, net diuersum .non ergo illud Aristotelis dictum potest uniuersaliter intelligi: particulariter autem poterit esse uerum,ut in mustis, & alijs quibusdam .i.ti Geno Atque ut huius rei ueritas perspici possit, citabimus Aristotelem ipsum testem quirat .vim. haec uerba scripta reliquit: insectorum aliqua coeunt, aloe ex animalibus enis demcap. in . generis oriuntur, modo eorum quibus est sanguis: ut locust cicadae, phalangi ueri sp sormi .aliqua coeunt quidem,S generant,sed non sui generis animal educiis miculos tantum. neq; ex animalibus procreantur, sed ex putrescente humido, autis siccorat pulices,mui scarabei.quaedam nec ex animalibus nascutur,necpcoeunt, is ut culices: 5c uermiculi,oc plura eiusmodi genera.interea uero quae coeunt scemine, is maXima ex parte maiores maribus sunt,nec meatus ulli seminales in maribus est eis uidenturinullum,parte plurima dixerim, membrum sceminae a mare inseritur, sedis mari a formina sursiam de parte inferiore. quod conspectu in pluribus est, nec de si is peruentu ambigitur: sed contra ut mas foeminae inserat uisum in paucis est. neo ad is huc ita exploratum habetur,ut etenere possimus distinguere. Ae e. Hoc idem confirma ubi aitutem nonnulla animalia oriuntur ex nullis uel eiuο ηι t dem uel diuersi generis animalibus,ut muscae di genera papilionum: ex quibu εῖ muntur quidem arumalia, sed nori similis naturae, sed genus quoddam uermiculi.
355쪽
P-sair no semine, qae ex cunctis partibus secesseim enerari quscum diuers ge isneris sint. na similia essenti siqitide similitudo indicio esseqquod ex eiustis secesserat. αItem illud,quod ea quae Qx coitu cognatorum animalium gignuntur, ipsa quom sibi cognata progenereri non uidetur uerum generaliter, quia duces generant sibi cognata: N aliud gerius,ut apes:& tamen generantur ipsi ex coitu cognatorum animalium,nempe eri ducibus ,qui quidem non possunt generare duces,nisi creant. erago non est uerum uniuersialiter illud Aristotelis dictum. Quod a .cem duces,ut diximus,generentur ex ducib A tamen generet diuersum genua nempe apes ostendit Aristoteles,rjs uerbis Duces enim ijde similes sunt 3ae Gera. Reneri utriss qua enim aculeum gerit apibus: qua magnitudine praestant, sucis ac Uini unatiamur. sed duces etiam ipsos ex aliquo gioni necesse est. Ita cum nec ex apib. nem ex sucis creentur,ipsos se etiam generare necesse est. cellulae eorum nouisti me coitruuntur,nec multae numero. ita euenit ut duces generaret 8c se ipsos,& aliud
genus quod apii est,apes aliud generent id est fucos: ipsi uero fuci no insuper gene- xent,sed hoc ipsi priuentur. cum enim semper quod secundu natura est ordinem ha Beat:ideo fucoS ea quom facultate priuari ut aliud generent necesse est. Et quidem
ita laoc euenire videmus. ipsi enim generantur,nihil uero aliud generant sed in ter riario numero finem generatio recipit.ati adeo bene institutu est a natura.ut sem- per haec genera seruentur,& nullum deficiat quan* non omnia generent. Ratione Millud etiam euenit,ut annis prosperis eopia mellis proueniat,& fucorum: imbribus uero crebris, tus omnino superet. humor enim facit plus excrementi in corpori- hus ducum,anni uero temperies secit hoc idem in apibus. cum enim corpore sint minore, temperie magis desiderant. Redie enim Reges manent intus,immunes om nino negocio necessario quasi nati ad sobolis procreationem. magnitudine idem Praestant,quasi ad prolem generandam corpus eorum sit institutum .conuenit 5c fu cos ociosos inertesin esse cum nulla habeant arma qui b. de cibo possint dimicare. Idem uidetur Aristoteles cofirmare,cu ait: Foetus apum & fucorum candidus est,mde Gene. ex quo uermiculi fiunt, qui in apes sucos transeunt. primordiu regum colore cer- animi nitur fulvo,corpulentia mellis crassioris, magnitudine illico proxima suae suturae so- p-Bolimec primum ex eo uermiculus gignitur sed statim apis, ut aiunt:qua autem par 'te laetus constitutus sit,mel ibi e regione conscitur scadories, si foetus oppressitis in
tercipiatur truncatae sine pennis ec cruribus prodeunt: sed si libere ad finem gene-
rationis uenerint rupta quae gignuntur membra molant. MVideamus iam quomodo ualeat ratio illa,qua conatur ostendere ea quae non exanimalibus orta sunt sed ex putri materia,generet diuersum genus. est enim huius modi: Nam s ex coitu eorum quae non exanimalitius orta sunt, animalia orirentur, re haec si eiusde generis essent, primum quoq; ortu paternit talem esse oporteat. quod tarecte ita censemus,quando liccuenire in caeteris animalibus pateti sed si dissimilia requidem, sed quae coire inter se possunt, gignerenturirursus ex iis alia quaedam natu Mra procrearetur,di alia ex ea, idi in infinitum procedere at natura inlinitum uitare .. Olet, infinitum enim fine caret natura autem semper finem quaeriti tari qua ratione uidetur sequi,ut nulla eorum quae ex materia putrescente oriun tu possint elle eiusdem generis seu speciei,cum iis quae generantur ex propagatione:quoniam si essent eiulciem speciei,generarent sibi similia specie. sed cum generare no pollini sibi simile in specie,ut uidetur ratio probare:cogimur negare,eiusdem esse speciei.At contrariu aperte asserunt auctoritates Aristotelis allatae,aim etia ex perientia ipsa ostedit quia in nauib.recenter sdilicatis reperiuntur mures ex putri materia nati siquide nulli ante erant unde nascerentur.atm ex iis ipsis depreheduntur nasci alii ex coitu,quia mus foemina intersecta inuenitur habere mures in utero. quare cogimur fateri quosdam mures gigni in propagatione,quom tam e parEtes ex putres cete humido orti fuerint: ec ita ratione illam Aristotelis esse probabilem. quia scilicet probabile est, filios eodem modo nasci, quo nati sint parentes: apes autem quae oriuntur ex apibus, etiam gignuntur ipsae ex simili specie: earum tamen parentes generati suerint ex ducibus,quisiunt diuersi in specie. Nihil autem ,
referre uidetur, utrum parentes nati sint ex alio genere, an ex putrescenti materia. satis enim est quod ortus parentum aliquando non si sicut ortus filiorum
356쪽
5c quod ortus filiorum non sit sicut ortus parentum.Ratio igitur illa probabilis uia detur. etenim uerisimile est,ut ortus filiorum sequatur ortum parentum, ec econtrario.
item est ex communibus de uniuersalibus,non ex propriis:inanis ergo potest ri se 5c quod ita siCapertam nobis huius rei significationem dedisse uidetur Aristote, Ies ijs uerbis,quae ad hunc modum habet: Cum itaq; mulus mas ec scemina, sine spexaegrae ciei differentiae gignantur ex equo ec asino,quae diuersae specie sunt: impollibile estra .rumal vi aliquid ex mulis gignatur.nec enim diuersium specie prouenire potest, quando . 6. ex mare ae scemina speciei eiusdem idem specie generatur. nem idem hoe est mi, D lus:gignitur enim mulus ex equo ct asino, quae diuersa specie sunt. ex diuersis auteis specie diuersum animal gigni, positum est sed enim haec ratio admodum uniuersia is lis inanism est. Rationes enim quae non m propriis duretur principiis inanes suntio ec rerum esse uidentur,cum longe aberr sunt proiecto geometricae ratione quaeri ex principiis geometricis asseruntur. Idemm in caeteris est intelligendum. uidentiuis tamen eiusmodi rationes,quamuis inanes,siquid esse. nam 5c inane siue uacuit in is illud, aliquid esse uidetur, cum tame nihil Omnino st.Nec veru est quod coeluditur. D multa enim ex ijs quae non eadem specie progenerantur, laetifera prodeunt, ut anteis exposui: hoc igitur modo nec de caeteris rebus, ne I de naturalibus Indagandumis est: sed ex iis,quae in genere tum equorum tym asinorum insunt,considerando p
Nam ratio qua hoc loco probat Aristoteles mulos non generare,quam logicam appellat,ec inanem,est sicut illa,qua probauit, genita ex putri materia generare gonus diuersum,quod neq; est masne* foemina ergo sicut haec est inanis, itidem po terit illa esse inanis. De his autem rationibus logicis longum habuimus sermonem in octauo libro ubi declarauimus quam utilitate afferant huiusnodi rationes communes. ad quein locum me reiicio.
Hanc igitur rationem,qua ostendit Aristotelis mulos non nenerare, uocat in nem:quoniam causa cur muli generent non est,quia diuersum specie no possit priuenire ex mare ec ex foemina eiusdem speciei:quandoquidem ex ducibus qui sunt eiusdem species,nenerantur apes quae sunt diuersae speciei.non est ergo semper u rum quod dicit Aristoteles,possunt enim muli ex ista ratione venerare diuersum specie. uidetur etiam posse generare idem specie,licet generati sint ipsi ex diuersia specie,ut ipse tex. citato declarat.Quod igitur non generent,necesse est Mid ex albqua alia causa propria oriatur. Quare si uolumus scire nunquid ea quae ex putrescente materia orta sunt, gene rent idem specie nec neundagandum est hoc ex genere eorum quae ex putrescente materia oriunturi quod cum heri generaliter no possit,necessitas cogit ut dicamus, nihil prohibere quin aliqua eorum quae ex putrescente materia oriuntur, possint generare sibi simile in specie. 5c hsc sunt illa quae ex putri materia genita pollinat item generari ex propagatione. Demonstratio laitur Aristotelis non concludit illud, quod uidebatur concludere ex ut sua:est ergo probabilis,ut diximus.
SEd contra urgeret aliquis dicens: hanc sententiam cuidelicet quod aliqua geniata ex putri materia,possint generare sibi simile in specie euertere uerba Aristo-
ςς m telis quae citauimus insuperioribus ad aliud probandum, cum inquit: Naturalista ' η' mum erum operum uiuentibus est,quaecunt persecta,ec non orbata,aut generati onem spontaneam habent,facere alterum quale ipsam,animal quidem animal, an . N ta autem plantam,quatenus ipsb semper 5c diuino participent, secundu quod pose
V sunt. o innia enim illud appetunt,illius causa agunt omnia quaecunq; agunt secum D dum naturam.
Etenim si ita esset ut dictum est,quod ea quae sponte o iuntur, possent ita ipsa generare sibi simile inspecie: non opus suisset ut Aristoteles adderet, Generationem
spontaneam habent. Odrum licin essent animalia perfecta, quod quidem uidetur abstrudum. Consequentia. in se probatur ex uerbis Aristotelis,ubi ait:Similiter autem ne sensimu .multa enim
357쪽
animalium sunt quae sensum quidem habent, manenua autem di immobilia: si ne taenim per finem.Si igitur natura milita frustra,nes; deficit in necessariis nisi in or iis μιαbatis.imperfectis: huiusmodi autem animalium sunt perfecta, & non orbata isi, Mgnum autem est quia generativa quidem sunt,& augmentum habet,& decremen, ratum .Quare di haberent ut ii paries organicas processionis. MEodem modo licet argumentati de litis. Sunt generativa,& augmentum habet, Ac decrementum:quare &haberentureque paries organicas processionis: ergo in semperfecta. Item confirmatur ex eis quae ad huc modum scripta reliquit: Animalia uero quo ,Ἀνη. rum natura imperfectio conceptum cum persectus iam est, sed nondu animal per ΣLiuiti sectum foras mittunti quod quas ob causas ita fia ante diximus. Persectum autem o. est animal,eum conceptus iam aut mas aut scemina est, scilicet in quibus sexus haee vidisserentia habetur. Sunt enim quae nec marem,ne sceminam generant, uidelicet M quae &ipsa ex foemina marem oc coitu animalium procreantur. is moes autem in paraphras sua in primo de Generatione animalium, osten dens fieri non posse ut animal ortum ex putredine generet sibi simile in specie, sieuidetur argumentari: tria si ita foret, eius generatio esset a natura, no a putredine: quoniam quod generatur ex eo quod ortum sit ex propagatione, est idem specie. Idem probat allio argumento sic: In iis quae eiusdem sunt species, species est una, ruia sorma est una & materia est una. Sed sic non est una materia, ergo non est una, Mergo non est una species. Quod autem materia non sit una, uidetur clam: quia unius est putris materia, alterius uod est sanguis menstruus. Item, una forma non potest reperiri nisi in una materia: Ergo fieri non potest, ut senita ex putri materia,N ex propagavone,sint eiusdem species. Probatur Consequentia:quia aliter una se a reperiretur in materia putri, et in materia seminis. Antecedens uero peripicuu est, propterea quod nisi ita esset, daretur transmigratio formarum de corporibus in corpora, quod quidem omnium est absurdissimum. Item si una re eadem species posset habere duas diuersas materias,una oc eadem species posset habere diuersas definitiones. desinitiones enim sumuntur etiam ex materiebus,ut diximus in superioribus. Consequens est falsum: ergo id undem nat salsam esse necesse est.
Item non potest dari unum 5 idem factum ab arte & a natura ut commenti sunt Alchimistae: ergo non potest dari, unum di idem in specie fieri ex putri materia αex propagatione. Antecedens probatur: quia ex causis diuersis non potest proficisci effectus unus in specie.Natura ec ars sunt causae diuersae: ergo non potest ab ipsi, proficisci effectus idem in specie. Probatur Consequetia: quia materia pultis, te sanguis menstruus sunt causae diuersae: ergo ex ipsis non potest eaderatione proficisci effectus idem in se a di in sipecie. Item si una & eadem species, quatenus est una, posset fieri ex propagatione, &non fieri ex propagatione: natura egisset ociose generas marem & foeminam in illa specie.Consequens est falsium: ergo di illud ex quo fluxit falsum esse necesse est. Quod autem consequens sit falsum, ostendit Averroes,dicens manifestum esse, quod generatio qus fit ex mare Sc scemina inest per se generationi necessariὀ: quia non potest inquit dari aliqua species a casu oc a fortuna. ideo non potest aliquis
dicere, fieri aliquam speciem ex propagatione, ut in pluribus. ex nonpropagatione autem ut in paucioribus:quia ut in li Post.dictum est, illud quod est per se, habet in se quid sempiternum ec necessarium: quod si res ita se haberet, non posset comis poni aliqua propositio per se necessario,& ita tolleretur tota natura. Item,li ex putri materia oc ex sanguine menstruo posset fieri eadem speetes, ergo ex qualibet posset fieri quodlibet. Probatur Consequentia: quia non esset necense formas habere proprias materias, 5c ita ex qualibet fieret quodlibet: quia causa quare hoc non fiat, est diuersitas materiae. Consequens est falsum, ergo oc id undexquitur,
358쪽
tam. Hae sunt rationes, quas Averroes attulit in sua paraphrasi in secundum de Cene.
cni 6. ratione animalium,in ostenderet, non posse animal o putri materia genitum gene' rare sibi simile in specie. In eandem sententiam multa alia disputat coua Avicennam oetauo Physicom.sexto, in quibus hoc dicit: Si fieri potest ut homo generare tur ex non semine hominis, necet sario ille homo diceretur aequivoce cum homine ex propagatione genito.quoniam cum materia fuerit diuina,diuersa item etitsor, ma:alioquin non eident materiae proprio nec formae propriae, ecita quodlibet goneraretur ex quolibet,aim uniuersaliter materiae essent ociosae ec superfluae. Item, si fieri posset ut homo generaretur e terra sicut vermis hoc uel esset neces sarium uel ex maiori pariquet ex minori parte.Si esset necesserium, homo non generaretur ex homine omnino: quod quidem apparet esse falsissimum . si esset ex maiori parte, homo generaretur ab homine ex minori parte: quod itemfalsum est. sin autem esset ex minori parte,eade species inueniretur 5c a natura, di a casu. quod autem sit casu semper est oppositum ei quod si natura. Multa praeterea affert, quae eo pertinent, ut ostendat sequi, quodlibet fieri ex quolibet: ec ita concludit unam speciem gigni non posse ex simine N ex putri materia . Et quia aliquis potuisset aduersus ipsum afferre sensum, suspi iv eandem speciem generari utro* modo,ut mures: Respondet, hanc suspicionem me erro rem,qui error prouenit inquit) propter nimiam similitudinem sensu apparentem inter rem genitam ex propagatione,& ex putredine, in quibusdam harum specie rum.sensus tamen nequit iudicare id in quo species est una uel plures, in omnibus Iocis.ec hoc totum no latet,assuetum in his rebus. Similiter autem si datur aliquod artificiale ualde simile naturali,tanta poterit esse similitudo,quod existimabitur ipsum eri idem specie:etsi ars Alchymi inquit ipse, habet esse hoc est quod potest Ex his sustur rationibus eo ludit Averroes,nullo modo fieri posse, ut una dc e - dem species oriatur di exputredine, ec ex propλgatione.
SEd ca uerba Aristotclis &Theophrasti apertissime repugnent sententiae Auctrois, re ipsa etiam experIentia de muribus qui nascuturin nauibus recenter aeviticatis,ut diximusmem dici possit quod non sint eiusdem species, Quia apparet eos generare sibi simile in specie: Haec igitur cum ita sint,necessario efficitur,ut ratio nes allatae ab Auenoe non concludant, quibus ita respondendum uidetur. 5c pima.drati, mum dicimus, Aristotelem addidisse illa uerba, Aut auae spontaneam generati μ 3 nem habent: quia non omnia spontanea generat sibi simile in specie. itam eoactus est eoarctare illam propositionem:non tamen ei propositum suit negare, quin alis qua spontanea polient hoc praestare. Ad ea uero qui sequuntur,concedimus illa eri animalia persecta, quia essiciunt illas operationes. quas Aristoteles textibus citatis dixit requiri ad animalia pers eis nihil enim absurdi ex hoe sequitur: Ad illud autem quod dicit Averroes fieri non posse ut animal generatum ex putredine, generet stbi simile in specie .respondemus, non omne quidem animal nata ex putredine pota generare sibi simile in specie,sed aliquod possi ut diximus ec dicemus. Probationem etiam dicimus falsam esse,quod si animal natum ex putre dine generaret sibi simile in specie, eius generatio fuisset a natura: quia illud quod generatur ex propagatione, generatur idem specie . hoc enim abhorret a ueritate, quandoquide quae generantur ex propagatione, non semper sunt eiusde species. Praeterea si aliquod animal potest per propagatione generare alteram speciem, quae non seqestar naturam generantis,ut die tum est de ducibus qui generanti non uideo cur non possit eadem species generari ex aliquo quod non sit eodem modo
Ad aliud ured eum dicit Species est una, quia sorma est una, di eius materia est
una: eoneedimus hanc propositionem, sed cum addit hic non esse materia una
Ad probationem, quod est clarum materiam esse diuersam,quia materia putris
359쪽
5c sanguis menstruus sunt materiae diuersae:resp5deo, Quod licet in principio sint
diueris materiae, tame per dispositionem corporis coelestis fit eade materia. quod quidem non uniuerialiter accidit omnibus sed aliquibusvit declarauit Aristoteles 7.Num loco superius citato. etenim si non ex diuersis materiebus in principio, non pollet fieri idem eiusdem species eadem caro non posset seri ex carne, di ex ouo,α ita de alii x: quod quidem est absurdissimum. . Ad aliud quod subdit, negamus consequentlam. Ad probationem dicimus, formam illam reperiri in eadem materia, quae in principio erat diuersa: ut caro Nouum in principio erant diuersa, in fine tamen eadem materia: quod li non heret eadem materi sequeretur illud absurdum quod diximus.
cc eanciem Ipeclem Porie Her I tute agentium sunt una materia, ' - Α
Ad illud uero, quod non positi dari unum ec idem factum ab arte Oc a natura, hoc negamus: quia declarauit Aristoteles in superioribus, eande lanitatem sipecie posse heri ab arte di a natura. negamus item probationem quia fieri poten ut calsae diuersae in specie,producant effectum qui sit idem in specie.ut motus, lumen αωnis sunt causae diuersae tamen producut ignem,qui est eiusde speciei: item ignis idem specie, elicitur ex diuersis materiebus specie,ut ex lapide ex lignis, ta ex multis aliis materiis quae specie disserunt. Quod addit Alchimistis, dicimus ueram esse eorum opinionem, quod aurum possit fieti oc ab arte di a natura:quia transmutare possunt argetum uiuum, dic alia quae ad id requiruntur, ita ut fiat eadem maletia: sicut fieri poteli ut arte generem tur animalia, ut scorpiones, di a natura etiam: sed quoniam illud aurum fit rarissi, me, ec cum maxima dissicultate, quia multa necessario concurrunt quae possunt facile impediri:non uidetur fieri posse Sed alicuius rei dissicultas non arguit,quod exsci non possiti are non est danda illi arti operat non quia non sit uera, sed quia est tantae dissicultatis, ut utilius sit ipsam omittere, quam exercere. Multi enim, ecilli quidem ditissimi, ad maximam inopiam redacti sunt: quia exercentes hanc artem consequuti sunt aliquando quod sibi erat propositum deinde nunquam notuerunt assequi: quia maxima cum dissicultate tam multa possunt concurrere, Quot requiruntur ad inducendam auri materiam. Qtrare melius est eam non pro fiteri Bc aliis artibus certioribus, quae maiori ex parte praestant suum finem, oporam dare, quam huic, quae rarissime Propter res naturae absconditas finem suum
Ad aliud quod natura ageret aliud ociosum, si una Θc eadem species posset fi
ri ex propagatione 5c sponte, quia generaret marem ec foeminam quae non essent necessariamegamus consequentiam, ec dicimus, Aliquod animal posse pluribus modis generari, ut patet ex Theophrasto: non tamen ex hoc sequi, ut frumina&mas in huiusnodi suit superflua,licet fortasse in omnibus non sint necessaria, quia ιμ- in his non fit species de conseruatur per pauciora aeque bene. Sed melius utroque modo fieri. natura autem intendens quantum potest, multiplicationem entium eam quibuscunque potest modis iacit: sed non potest in omnibus, quia non pos sunt materiae omnium eodem modo moueri, sicut dixit Aristoteles loco superius dicitato his uerbis: Atqui quorum materies ut ibi a se ipsa eo motu moveri potest i iis Quo semen mouet,a casu fiunt: quorum uero non potest,ea nullo alio modo quam reo generationibus fieri possunt. Homines ergo, ec asini, 5c huiusmodi non pos- α
sunt generati nisi ex propagatione: quia eorum materia non potest moueri nili eo motu, quo semen mouet. Sunt etiam in genere animalium uilium quaedam, quae nascuntur solum exputrefactione, ut culices: quia eorum materia non potest moueri , nisi eo motu quo mouetur putris materia. etenim licet uilia sint quae Renerantur ex putri materia, ec ex propagatione, tamen non possunt omnia ui lia utroque modo generari: uilioribus enim hoc non contingit. sunt ergo ex animalibus quaedam persectissima quae nullo alio modo gigni possunt quam ex Propagatione : ac rutius quaedam impe ei itissima, quae non possunt nascimii ex m
360쪽
uedine: alia uero medio modo se habent, ut uidelicet neu persectilis a tat, nec
uilissima, quae utro P modo nascuntur. uidentur etiam consentire ipsna uiae, quae
non soletali extremo ad extremum proficisci sine medio. Atq; haee spsa quidem tera diuersitas nascitur ex diuersitate materiar. Accidit ergo materiebus, quae medio modo se habet id est que nem omnino uilissimae sunt nec persectissim ς, ut possint moueti utroci; motu, α ita possit ex ipsis nasci animal utro modo. Hanc ego quidem puto esse causam. Sed quomodocunm sit satis est dicere quod significa. uit Aristoteles no ergo frustra generatur in his mas di tormina, cum possunt utrique modo nasci propter finem naturae,qus intedit multiplicationem quantum potest. Falsum item est generationem quae fit ex mari&foemina, inesse generatio ni per se ae necessario in omnibus.inest enim tantum modo in persectissimis , atruit a soluitur dissicultas quae sequebatur, quia generatio ex mare de foemina non est per se generationi.
Quod uerὁ subsungit, suturum iit quodlibet seret ex quolibet: hoc negamus.
Ad probationem, quia necessie non esse no esset sormas habere proprias materias, siquidem eadem species seri posset ex putri matersa, ec ex propagatione: iam responsum est, quod illa materia disponitur ec corpus coeleste, quia est apta moueri diuersis illis motibus:&st eadem materia, ita ut possit recipere eandem formam Aueriinya in specie. 8c hoc modo dissoluis mihi uidentur efferationes Averrois,quas attigit rapis si i. in sua paraphrasi in primum de Generianimalium. νη - - Restat iam ut ad alias dissoluendas accedamus, quas contra Avicennam at tu lit.Et primo dicimus , fieri non posse ut homo generetur ex non semine hominis: quia eius materia moueri no potest alio motu, quam motu seminis. Quod si generari posset, negamus tamen futurum ut ille diceretur aequi uoce homo cum eo qui generatus esset per propagationem quandoquidem materiae non essent diuersae,
Deo etiam so ae,ut de muribus dictum est. ec ita salsum est quod non essent ma-ι κ propriae,nec formae propris & quod ex quolibet generaretur quodlibet, aequod materiae essent oriosaeta superfluae. Nullam uim item uidetur habere sequens ratio: quia liceret idem dici de homi
ne quod de muribus, quod uidelicet aeque generaretur ex putredine atq; proin Pagatione, prout res ipsa ferret. & ita neq; esset omnino necesse eum generati illo
modo:nem ex maiori,necp ex minori parte semper ita generaretur , sed aliquado. Nec uero quod fit a casu ita est oppositum illi quod ni natura, ut non possit alis quando fieri idem utrocp modo: ut canitas,qus sit natura,fit aliquando etiam casu, cc aliquando ab arte licet sint causae diuersae. Dicimus etiam falsum eme quod sensus non possit hoe indicare: quia satis indicat in muribus,qui generantur in nauibus recenter aedificatis, ut dicta est. vident enim nautae eos generare ex propagatione, cum fuerint ipsi ex putredine genitu apparet* eiusdem esse speciei cum ηs qui generantur ex propagatione, quia cum illis conueniunt in omnibus operationibus . nihil ergo uider prohibere, quin alis qua species positi eadem & ex propaeatione ec ex putri materia, existere. ita P cogimur dicere,demonstrationem illa Aristotelis,qua uisus est probare contrarium,elle probabilem. ec non neces Iariam. alioquin suam ipsius euerteret scientiam. ex quo quidem intelligi potest non esse praeter illius consuetudinem, uti hoc genere demonstrationum:quare non erit mira, si in primo etiam de Partibus animalium, Ioco citato,suerit eodem demostrationis genere usus, quod ipsum est quod nobis erat propositum ostendere. sed de eadem re in ijs etiam quae sequentur,sermonem habebimus.
Equidem puto ita dicendu esse uidelicet demonstrationem illam Aristotelis in
primo de Partibus animalium, esse probabilem, non necessariam. non enim ui deo aliter possie dici, nisi uelimus Aristotelem a seipso dimentire, ut ostensum est. nihilominus tamen meliori iudicio me subiicio. Video abstracta agere propter si nem,& in abstractis no posse fieri demonstrationem illam ex fine, quia melius siti uel deterius: propterea quod sunt immobilia di necessaria. quae cum ita sint, nihil
mihi quide uidetur prohibere, quo minus resposto qus data est uidelicet demonstrationem illam Aristotelia in i. de Part. animalisi, esse probabilem, di non necesi sariam