장음표시 사용
101쪽
Io Hieronymi Papp. Interpretatio
Ia hic, num ii . versic.sed tu aduerte, dicit, quod ad os hoc yt dicatur fieri costitutum, necesse est, quod in eo fiat expressa mentio prioris debitiadest,quod ille, qui constituit, dicat, & promittat,puta centum, quae iam sunt debita a Sempronio, secus vero si quis simpliciter promittat, non facta relatione ad debitum
: Et pro illa opinione lac dc sic, quod ad inducenduconstitutum requiratur, quod in eo fiat mentio prae cedentis debiti; Primo,adducunt textum in I h. g.dmbitum. su p. de constLpecu. ubi dicitur, quod debitum ex quacunque causa constitui potest: Ergo istotextus innuere videtur, quod ad hoc, ut sit constitutum,sit necessarium, quod in eo fiat expressa mentio praecedentis debiti. Huic textui responderi potest quδd probat simpli4o5 ter hoc, videlicet, quod ad hoc ut sit constitutum, necesse est, quod praecedat debitum super quo fiat; sed non probat insuper, quod de tali debit6 fieri de
beat expressa mentio in ipso constituto. Secundo,ad ide adducitur tex. in d.S. de constituta. Inst.de actio. ubi, quod de constituta pecunia quis tenetur,qui pro se, vel alio, iam debitum se soluturum promittit: Et sic videtur prcbare hic texti esse de so ma constituti, ut in eo fiat expressa mentio prioris debiti.
Huic textui respondeo, ut dixi statim quod benEprobat esse de essentia constituti ut illud fiat super de
bito praecedenti , sed non probat, quod necesse sit, .hil i3 quod
102쪽
ep tali debito fiat expressa mentio in constituto. Tertio ad idem adducuntur multa iura, in quibus exemplificatur, quomodo fiat constitutum, in quibus exemplis semper fit expressa mentio praecedentis debiti a merito ex hoc arguitur, quod talis expressio sit de forma constituti,iura sunt,l.eu qui,g. lulianus quoque, l.Titius, la 2.l.quid est.&l. fin. supr.de constituta
Sed respoderi potest, quod in illis legibus ponuntur exempla quomodo fiant constituta, sed in illis nodicitur, quod constitutum aliter fieri non possit, & sic etiam sine expressa mentione prscedentis debiti; & videntur illae leges solum voluisse respicere ad id quod . regulariter & stequentius cotingere solebat & solet, quando fit constitutum. Quarto ad idem facit, quia propria & specialis sorisio 7 ma constituti est, ut pro debito praecedenti constituatur, ut admittunt omnes hic.& in d.l.j6.debitum; 4o8 modo ea, quae sunt de serma et ni exprimi, & ad unguem adimpleri, nec surricit quod tacite, & ex coniecturis constet de relatione ad ea, vulg.Lqui haeredi, & l.Maevius, supr.de condit.& demonstr. Pau. Alex.& i Aretiin l.si quis mihi bona, Liassum, isde acquirem haeredit. Huic arg. respodeo,verum esse, quod serma debet impleri vere, sed dico, quod quando coniecturae, ex 4 9 quibus elicitur, seu probatur implementum sermD sunt eis caces & concludentes, dicitur esse vere prinbatum implementium Ermae; quia praesumptio sun-6io datur super casu vero, & in hoc differt a fictione. quae innititur falsitati. Menoch.post alios, de praesumptio lib. I.q. 8.num. 8.&9. Vlt
103쪽
Ios Hieron mi Tapp. Interpretatis
Vlterius dici potest, quod suis cit impler i formam et I per aequi pollens, quado ille qui eam inducit, 'aprincipio respicit ad effectum actus,& non ad modum explicadi illum, ut ex multis docet Alberti Brun.in suo tracta. de serm.titulo de implem.& observ.for.versita praedicta regula fallit;& vers. octauo itinitaturivbi de hoc late;& ita dici potest eme in casu nostro. Quinto, ad idem adducitur text. in l.qui autem,s.sin. supr.de consti. pecu. ubi quod constitutum fit quibuscunque verbis; ex quo innuere videtur text. quod omnia quaecunque requiruntur in constituto,debent esse expressa verbis, quamuis verborum solennitas
Huic textui in primis respondetur, qudd potest retorqueri; Nam dicitur ibi principaliter, qudd potest constitui sicut pacisci; Vnde retorquendo dico, quod sicut in pactis non est necessaria verborum expressio, ut vidimus supra, ita dicamus in constituto; Nec ob stat, quod ibi iubdatnx. per nuncium, vel epistolam, vel quibuscunque verbis; quia illa verba subijciuntur
gratia exempli, quae exempla non solent restringere, ir l.damni infecti stipulatio pertinet. su p. de damn.infect. Insuper prolata sunt ampliatiue, merito non debent restrin gere, argum. legata inutiliter, Tde lega. praestan. Vlterius dicimus,quod ille tex.non loquitur de re vel debito, quod in constitutum deducitur, vel de causa, ob quam fieri potest constitutum , sed de ipsa di 413 spositione conitituti, quomodo fieri possit: Elin essectu dicendo, quod ipsum potest fieri quibuscunque . verbis vult, quod ad constitutum inducendum non est necesse, quod ille, qui constituit, dicat constituo,
104쪽
vel promitto, vel volo soluere; nam quocunque mo do quis loquatur, inducitur constitutum, praesupposi i tis alijs habilibus ad illud inducendum, ut siron fiat - per stipulationem,& praecedat debitum quod construtuatur,arg. l. si qu ramus, ff. de testa. & l.ut gradatim. g.&si lege.ff. de maner.& honor. Sexto pro eadem adducunt Iac& ali j,text. in l. siti is bi, iunicta glos. C. loca. ubi dicitur, qu5d si quis tibi promisit solucre quae pro colonis tuis erogasti, siquidem per stipulationem promisit, ex stipulatu tenetur, si vero pacto nudo,non tenetur; pondera, quod in eo casu pactum non transit in constitutum, non mirum, quia in eo non erat facta expressa metio praecedentis debiti; Vnde dicit glo.ibi, quod si animo constituendi illam promissionein feci, teneor ex constituto de iure
Huic textui responde in primis, ut per Rip. hic,nu. 3 S. ex mente Ioan. Fab. in d.f. de constituta. quod ibi ideo illa promisso non inducit costitutum, quia non erat certum, quod debitum praecederet; nam licet ibi dominus praedii pro colonis erogasset, tamen non aPparebat, quod illi coloni essent debitores, ut quia pro . illis utiliter esset erogatu in non autem id ideo accidit, quia non esset facta ex prella mentio prioris debiti in ipso constituto; Et hanc etiam responsionem tradit
Vel secundo dicas, quod ideo ibi illa promisso facta pacto nudo non transit in constitutum, quia cessi bat omnino etiam tacite relatio ad praecedens debitum; nam, cum ibi essent separatae personae debitorui item promittentis, licet per iplum constituente esset promissa ea lamma, tamen non praesumitur, quod ex
105쪽
νoI Hieronymi Tapp. Interpretatio.
eadem causa,vi dicam infra: unde no miru si dicatur ibi, quod secunda conuentio non transit in constitu- 16 tum; Et illa verba text. quae pro colonis tuis re gasti)non sunt verba constituentis, seu quae essent posita in constituto, sed Imperatoris,desumpta ex narratione illius qui supplicabat & amrebat erogasse, quique praetendebat sibi esse constitutam pecuniam. Sed contrariam opinione, & sic quod ad inducendum constitutum non sit necesse, quod in eo fiat expressa mentio praecedentis debiti, sed sit satis, quod in effectu conster, quod constitutum sit factum ob debitum praecedens; tenent Hostiens.& Anton. de Buttaind.c.per tuas, extra de arbitr. Ang. in l. si certis annis, C.de paci. Socin.& Dec. in l. legem, C. de paci.& alij relati per Camill.Plaut. in lib.de constitu. cap. q. ubi te t statur hanc esse communem opinionem, quam ego puto esse veram. Pro qua opinione primo loco ponderatur tex.in l. I.in prin. sup.de constiti pecu.ubi dicit, quod Praetor fauet naturali aequitati,& ideo constituta consensu facta custodit, quia graue est fidem fallere; Pondera ex textu, quod Praetor mouetur ad fouendum constitu. tum principaliter propter consensum constituentis,&de modo, per quem talis consensus appareat non perpendit;ex quo innuitur, quod sufficiat quomodocunque quod appareat de consensu constituere volentis .
Secundo facit ad idem, quia constitutum est ordi 12 duratio Praetoria, ut dixi; & Praetor in suis disposi tionibus semper attendere solet aequitatem, S. emancipati, Institide haered. quae ab intest. deseri, ubi emancipati filij de iure ciuili penitus erant incogniti, sed Praetor
106쪽
ior naturali aequitate motus dat eis bonor. posses unis
de lib.& facit text.in l. quod si Ephesi,S.fi.sside eo, qd'cer.lo.& S. sui. Inst.de haered. quali.& disse. Merito debet esse satis, quod constituens cum effectu velit se reserre ad debitum praecedens, licet in ipso actu constituendi id non expresserit verbis. Τertio, facit tex.in l.qui autem,S.fin. supr. de constitu. pecu. ubi I.Caequiparat in modo inducendi,& constitutum; qua de re, sicut pactu potest induci sine verbis, idem dicendum de constituto, ut & ipsum sine expressione verborum inducatur. Et retenta ista opinione dissicultas residet in videndo qualiter constitutum possit exemplificari , in quo non sit facta cxpressa mentio praecedentis debiti per verba. Et exemplum sumi potest ex doctrina Bart. in l.triticum, nu. a.infr.eod.ubi si mutuavi tibi centum . di tu postmodum citra stipulationem promisisti soluere centum causa non expressa, promiseris promisisse ex causa mutui; & sic tacite habebitur relatio ad debitum praecedens, licet id non sit expressum; & quamquam Plaut. hic, cap. . num. 89.conetur docere istud exemplum non esse congruum,& illam doctrina Batanon procedere in constituto, sed in stipulatione,tameeius considerationes tanquam friuolas non curamus
Ultra primum requisitum in constituto inducendo, videlicet, quod debeat praecedere debitum quod is constituitur. Requiritur secundo, ' ille,qui constituit, id faciat pacto nudo non per stipulationem, ut est tex. clarus in d.6.de constituta, Inst. de actio. ubi quod de constituta tenetur quicunque pro se, vel alio constituit se soluturum citra stipulationem. Tertium
107쪽
no Hieronymi Papp. Interpretatio
Tertium quod requiritur in constituto inducedo, et o est, quod constituens id faciat animo constituendi, non autem animo promitte di iam debitum per stipulationem, l. i .g. eum qui . supr. de consti.pecu. ubi dicitur, eum, qui inutiliter stipulatus est,cum utiliter stipulari voluerit, non autem sibi constitui, te constituta experiri non potest, & declarat Iachic , col. 3. quem sequuntur posteriores. r i Quarto, ad inducendum constitutum, requiritur secundum aliquos, quod fiat ex interuallo post contractum primum debitum , quod in constitutum deducitur, secus vero si incontinenti post contractum debitum. Bal. Novell. hic. nu. 3 o. Pro quo requisito adducebat ipse Bald. glos in I. si conuenerit,ia r. ff.depact. dotal.ubi pactum de lucranda dote per maritum appositum, iuxta cotractum dotis,& de quo in illo textu, dicitur inualidum, quia secundum glo. ibi factum fuit incontinenti. Secundo, pro eadem facit, quia videmus, qudd vir a et tus geminationis non operatur, seu infunditur, quado geminatio fit incontinenti, sed quando ex interuallo secundu Bald. in procem. C. Ang.in S. fiserat, Insti. de actio. Fclyn.in m. fin. extride ossic. delega. Bologia.
Ulterius ad idem ponderatur lex. in l. 2. versita tamen, C. de consti.pecu. ubi dicitur,quod constitutum
fieri debet super iam debito; & sic virtute illius dictio
et 3 nis, iam,requiri videtur interuallum temporis inter constitutum & primum debitum, seu actum. d contrariam opinione, quod imo constitutum inducatur, etiam quod fiat incolinenti post primum debitum contractum, tenent Ripa hic, & Bologn.isti.
108쪽
az az q. quam ego quoque veriorem puto. Mouentur in primis, quia nullo iure prohibetur. a 4 quin constitutum possit fieri incontinenti ; merito, quod ii 5 reperitur prohibitum, censeri debet esse permissum, vulg.l. nec non, S. quod eis, lap. ex quib.cau. malo. taliam, C.de collatio. Secundo facit, quia iura loquentia de constituto .solum desiderant ad illud inducendum quod debitupraxedat, i. i. S. debitum, l. 3. g. i. l.hactenus.in princisu pr.de consti pecu. Vnde licet constitutum fiat incotinenti post contractum primum debitum, diceduinquod ipsum inducatur, quia praecedit debitum, & sic fundamentum constituti. Tertio ad idem perpendi potest text. in l. 2. versutnon erubescant, ibi, di sit pecuniae costitutae actios qui 2 silex. clare disponit,vconstitutum oes casus pol co 'prchedere qui possunt deduci in stipulatione ; modo in stipulationem pol deduci omne debitu,& sic et id quod incontinenti cotractum est, ergo, M.t.iuri emtium, S. quod ferc,sup.de paci.& l. petens, C.eod . Tenendo istam partem, qui iudicio meo est tutior, Non obstat Primo, glo.in.d.l. si couenerit: quia pactum, de quo 426 in eo tex. non est inefficax ex eo, quia factum fuerit incontincti, sed ex eo,quia si debuisset seruari, mulierxemansisset siue dote, ut clare explicat ibi tex. videli. cet, .non esse seruandum pactum contra dotem. . Non obstat secundum, quatenus in eo habetur, virtus geminationis in actu qui fit incontinenti non operatur; quia dato pro nunc,quod hoc verum esset, tamen in casu nostro non releuat; quia, ut infra dic Aa 7tur, virtus constituti non procedit a geminatione
109쪽
Da Hieronymi Papp. interpretatio
pacti, seu conuentionis, sed aliunde. Ad ponderationem texd in d. l. a. ibi ut iam debitu 28 constituatur, respondetur, quod illa dictio,i4m, importat omne debitum praecedens constitutum, siue in continenti, siue ex interuallo; nec ulla potest fieri uis in illo verbo iam quia ex eomet text.in d. l. 2.versi.ut non erubescant, ibi hoc tantummodo constituatur,
quod debitum est, satis probatur, quod ad inducendum constitatum suis cit, quod simpliciter debitum
praecedat, & sic etiam incontinenti ante constitutum. Hactenus de requisitis ad inducendum constitu- tu in; nunc successive quae possint deduci in constitutum; & Bald.Nouell. hic, num . o. ver quarto limita,
quem sequkur Ripa hic, nu. 3 a. dicunt, quod solum ist potest deduci in costitutum id quod iure gentium efficaciter debetur:& ex hoc inserunt, quod debitum de iure ciuili non potest constitui ; quod etiam prius
Pro qua opinione, primo adducitur tex. in d.l. 3.s.1 .ubi dicitur, quod si quis constituat se soluturum, quod iure ciuili debebat,iure autem praetorio non debebat, non obligatur. Secundo,ad idem, quia si debitum tantum ciuile posset constitui,sequeretur, quod actio de costituta, nasceretur ex duabus ciuilibus obligationibus, nempe ex obligatione debiti ciuilis tantum, & ex obligatione iuris praetorij descendente ex constituto, quae potest dici ciuilis,l. nam & ipsum, su p. de iusti.& iure. 43o Et sic una filia nasceretur ex duobus masculis, quod est monstrum apud naturam, & etiam apud legem s
110쪽
63i gem,quae natura imitatur, S. minore, In aede adopta Sed pro opinione cotraria, & sic, quod imo debitii 3 a etia mere ciuile constitui possit, adducuntur plura. Et primo ponderatur text. in .l.l. i.g. i. sup.de constit. pecu. ubi I. C. refert verba edicti de constituta pecunia & dicit: qui debitam pecunia constituit,& quatenus dicit debitam simpliciter, innuit, quod in constitutum deduci potest omne debitum etiam mere ciuile. Secundo, idem clarius probare videtur tex. in d. l. i. S. debitum, eo. tita ubi Vlpia. exponens illud verbu, debitum, de quo in edicto, dicit quod debitu ex quacunque causa constitui potest, ergo quatenus dicit ex
quacunque causa, intelligitur de ciuili, l. Iulianus,S. i. g. de legat. 3 Tertio confirmatur idem ex eo met tex. in vers debitum, ubi idem Vlpia. adhuc ampliando exponit debitum etiam id, quod natura tantum vel iure praetorio est debitu: Merito a simili possumus dicere, quod id verbum debitum,de quo in illo edicto, possit referri ad debitum ciuile tantum. larto,iacit tex. in l. 2. C.de consti. pecu. ubi Imperator inter alia requisita ad constitutum inducendum ponit istud, ut dcbitu prscedat, simpliciter, ut in vers. ita tamen, ibi, ut pro iam debito fiat constitutum,& in ver ut non erubescat, ibi, hoc tantummodo constituatur quod debitum est. Quinto,ad idem, debitum ex pollicitatione est debitum mere ciuile, seclidum communem opinionem
supra firmatam; modo tale debitum deduci potest in stipulationem,l.ad exactionem, C.de dot. promissubiquod ad exactionem dotis, quam semel praestari plauit cuit,