장음표시 사용
111쪽
υδ Hieronymi Papp. Interpretiis
cuit, agi potest, licet pollicitatio dotis in stipulation Ededucta non fuerit,ergo,& in constitutum, d.l. 2. versut non erubescat; ubi Imperator aequiparat constitutum stipulationi quo ad hoc ut possit idem deduci in
utramque dispositionem. Qua modo conclusione ex praedictis retenta , non obstant adducta pro cotraria opinione; & primo tex. 633 in d .l. 3.f. r. quia ille text. non dicit, quod debitum mere ciuile constitui non possit, sed aliter,uidelicet, debitum iure ciuili, iure autem prstorio indebitu non potest constitui, idest, secundum aequitatem, ut in effectu intelligit ibi glo. Exemplum autem huhismodi debiti haberi potest in debito ex contractu, cui obstat exceptio pacti de noo petedo; item in debito ex contra. diu literarum ante biennium,ut declarat ibi glo. Ratio autem, quare huiusmodi dcbitum de iure ci. uili,indebitum autem de iure Praetorio, non possit co 3 stitui, est, quia aequitas naturalis est sundamentum constituti,d. l. i .in princ.supr. de constit. pecu. Merito 3 3 non potest fundari super debito ciuili, cui refragatur aequitas praetoria, seu naturalis. Absoluto quinto requisito . Videamus successu Esexto loco: Quae personae possint constituere, Et breuiter dicendum in primis , potest constituere eadem-met persona, quae contraxit debitum praecedens; item alia persona pro ea,S. de constituta, Instit. de actio. ubi
quod de constituta pecunia conueniri potest quicunque pro se, vel pro alio se soluturu promittit; Ad idetex. in Lubi quis, sup. de consti. pecu. ubi dicitur, D ubi quis pro alio se soluturum promittit, manet principalis debitor obligatus; Ad idem i. quidam, &l. fin. eod.
tit. Et in tantum procedit, quod quis possit pro alio
112쪽
3 6 constituere, quod id potest facere etiam eo inuito.I. utrum,sup.de consti.pecu. ubi dicitur, quod parum refert, utrum quis costituat pro alio ptaesente, vel absent item an pro inscio, vel inuito. Septimo pro complemento huius tractitionis con 63 7 ita tuti, vadcduin, quare ex constituto oriatur actio circa quod latc insistit Iachisenu. 1 1.&alis post eum & variae assignantur rationeS. Et prima ratio est, quia in constituto adest stemini 3 8 tio conuentionis, vel pacti; & ubi adest talis oeminatio, ibi apparet de magis enixa,& deliberata vauntate obligare volentis a Quam rationem post Cumae affert
Hlex. lII col. h. quam multi sequuntur, quos citat Iasnt d.nu.r r.&in effectu est comunis,de qua comuni
post Ias testatur Gall. hic, n. 66. Ripa nu. 3O. Alb. I Id. iauq ratio communis comprobari potest,primb se 39 cudum Ias quia videmus, s una naturalis obliuatio non parit actionem, & tamen si sit geminata, seu duplex illa producitii. R C adleg. Falc. ubi dicitur, quodi aliquis qui poterat de legatis a se relictis detrahere 1 alcidia elegerit soluere legata integra,& cauerit sel uere,& sic illud, quod erat naturaliter debitum si promittatur etiam pacto nudo, solui debet virtute geminationis. οSecundo pro eadem ratione communi facit secun εο dum eundem las quia confessio extraiudicialis censetur pactum, l. tale pactum, in princ. ff. de pact. Vnde 6 r ex ea non nascitur actio regulariter, l. Publia. S fi.ε. a depo. Et tamen talis cofessio extraiudicialis si sit gemmata, habet vim iudicialis,& producit actione. Batam .cum scimus, in KC.de agrici&censiaib. 1 i. Paul. de Casii .m d. l. Publia, S. D. sup. depo. Roma. in l. nu-
113쪽
sis Hieronymi Tapp. Interpretatio
Tertio,ad idem secundam Iaso facit, quod volunt Climan.Pau.& Alex.hic,post Bart. ita l. i.* si quis sim 4 3 pliciter, inst. eod. videlicet, quod lex ciuilis ideo noluit ex pacto nudo produci actionem, sed ex stipuistione, quia in ea propter interrogationem praecedentem, & responsionem sequentem apparet deliberata voluntas promittentis; modo ex geminatione, quae inest constituto,colligitur deliberatio voluntatis, merito, &c.l. si mulier contra, sup.ad Velleia. glo.in c. ex litteris,extr.de diuor.
Sed contra istam primam rationem comunem tenet Ias & posteriores, negantes effcaciam constituti quantum ad produccdum actionem prouenire ab ipsa geminatione pacti, quae insit ipsi constituto, Et . Primo,adducit Ias text.in l. si pacto quo petnam, C. de paci. ubi quis promiserat se aliquid facturum, & si non fecisset, pacto nudo promiserat pina, dicitur ibi, quod si non sit factum,& petatur pina, illa no potest exigi, nisi iuxta pactum de soluendo pinam sit apposita stipulatio; ergo pr supponit ibi tex.' aliud pactuno sufficiat. Ad idem tex.in l. si veritas, C.de fideico. ubi si aliquis ex minus solemni voluntate promiserit per stipulationem se soluturum legata, cogi poterit. Ergo innuit secus esse si promiserit pacto nudo; &tamen ibi erat geminata aequitas, nempe illa quq dictat ex testamento etiam imperfecto soluenda esse legata,& alia ex pacto; & sic geminatio non operatur productionem actionis. Secundo,& fortius, sex constituto non oriatura
cito propter geminationem pacti, facit secundu Gal- 44 lia. numen O 6. & alios; quia ista ratio non est gen resis,
114쪽
esset bona: Nam pone quod Titius pro Sempronio debitore constituat se soluturum, certe in persona Tiiij constituentis non potest considerari aliqua geminatio pacti, pc qua possit argui deliberatio volunta.
US,&tamen. ex tali constituto oritur actio, d.Lquid & l. ubi quis, S l. h. sup. de consti.pecvn. Rursus contra eandem rationem communem facit secundum Rip.hic, num. 3 o. quia si verum effet, . quod constitutum produceret actionem virtute geminationis pacti,certe istud remedium Monstituti stustra inuentum Disset a Praetore; At hoc est absurdum dicere, ergo,&c. vulg.l.haec stipulatio, S. Diuus,ff. viae
Quarib,facit ad idem, quia quando constituitur id quod det, ute' aequitate iusis PGNorij, litem sua n-ctbu nulla iubi strati geminationis pacti di usti Ni nascitur acti 3 S. L.& l qui ini9r l. rum, ill p. dc consti. pecu. ubi quod qui iniuriarum,uci furti t 'c tur, constituere potest. si verum est Toquod Nnstitutum prodῆςerct a tonem virtutu geminati Orils paw, sectu retur, quod cum talis actio. produceretur Iecuadum regulas iuris, nam unis, illa competeret ex constituto etiam ante moram, prout accidit in omnibus actionibus d scendentibus ex ς 5 a ijs contractibus i I tanaen actio illa, de constituta, nota vir te commissuri moram. Lmpim jor, r.&tali UUO ig. r. lapta cie cranstitu. pri tua. Se ibi ita ct r. not. Et cerce argumenta ista Libyertunt istam primam rutionem.
115쪽
r V Reprobata ergo ista prima coimmuni ratiore, Ias4 hicinum. 1 3 .verctu ergo dic dici quod veram rationem, quare ex constituto oriatur actio, tradit Barti' in l. iuri entium, Lisitur nuda, T. de paα videlicet, quia constitutum est cotractus ἡόminatus, habens nomen elegans , & specialE , & soritiam sibi traditam a
Praetore,merito,&QUurisgemam, in princip. d.tit. supcide pact. Et hanc rationem Bartol .sequitur Bald.
in l. fin. C.ad len Falcid.& Alberi. in d.Liuri lentium, S. quinimmo. Et qubd nomen constituti in elegansi & ipeciala,patet, quia non stat in puris terminis conuentionis; in6d vero habe,t formam patet similia ter; quia nbn potest esse constitutum, nisi refer tur ad primum debitum praecedens, & ita dicit Gaulia.hic. Sed istam rationem impugnant aliqui hic negan-.4 8 tes in primis, quo d constitutum habeat nomen spe 'ciale : Nam illud dicitur esse nomen speciale contractus quod conuenit uni tantum speciei contractus, ut in emptione,mutuo, commodato,&c. At nomen constituti est generale ad omnes conuentibnes de soluendo, ex quacunque causa factas, merito,&c.
Vlteriiss constituerestina significat,inprimis con-- tra regulas hiris aliquid statuere, ut est text. iiii. t.
supr. reriamotar. Item assignare,ut in l. prosectitia,LL Ude iure dot. Item creare debitores, l.emptor , S. Lucius, sup.de pact. Item est generale adiit.ext.de constitutio. & tit. lap. de constitu. prin. ergo cum sit nomen generale, repugnat, quod sit speciale. Praeterea, si constitutum esset contractus nominatus, sequeretur u deberet producere actionem etiam
quod illi non praecederet debitum aliud , prout eu
116쪽
nit in omnibus alijs contractib. nominatis , & tamea hoc est falsum, ut dixi supra. Τertio, si esset contractus nominatus, sequeretur. quod si fieret per stipulationem, deberent tunc oriri duae actiones secundu Batain L singularia, in 6. speci
li,nu.ρ.sup. si cetapeti Et in interposita stipulatione destruitur constitutum,d.6. de constituta, Inst.de acti so Nec tenet consequentia, constitutu non stat in puris terminis conuentionis,ergo habet nomen speciale, nam permutatio etiam non stat in terminis conu . tionis,& tamen non dicitur contractus nominatus,vinot. Doct.post glo.in verb. nomen, in rub. sup. de rer. permul. Et patet insuper, quia ex tali contractu no oritur actio nominata, sed actio de praescriptis verbis, i. cum precibus, C.dereri permut. Quare dicunt alij,ui ideo constitutum parit actionem, quia illud est pactu vestitum, seu fomentatum a Prstore, sicut accidit in couentione fomentata a lege ciuili, iuxta l.legitima, sum sua materia, su p. de paci. Sed nec ista ratio est susticiens, quia rursus quaeri potest, quare Praetor fauet potius costitut0 quam pa
si Unde ultimo loco puto rationem esse, quia Pr torin tali remedio costituti videbat exuberare equitatc; nam ut diximus supra, ubi adest costitutum, ibi est necesse o ad lit duplex vinculta debiti, seu geminatio debiti;& in per requiritur, s Ni ipsi debitum, quod in con stitutum deducitur, sit debitum. naturale, seu praetorium, vel ciuile, cui tamen non refragetur aequita naturalis; inerito, ut statim dixi, propter istam geminationem arquitatis voluit Praetor cx ipsu constitui', ,
117쪽
rao Hieronymi Pan Interpretatio
Et quod ista sit laudamental is ratro patet insuper. quia vid c mus, D licet Pi mr faueat pactis nudis simplicibus, vid. Livii inrisi, S. Pretior ait,de pacitia quia isti: nt simplicia; & uno tantiain squitatis vinculo sustinentur: non fauet illis ut producam actione;quamobrem consonuna fit, qudd ideo falleat constituto quoad hunc ess ctum producendi actionem ; quia in illo adest duplcx vinculum aequitatis. Ulteritis,q, Pritor in fauend6 constituto perpendat geminationeniuebiti, patet x d.l. s. j.sup.de consti. pecu.ibi,qui p&uniam debitam constititit, &quod perpendat ipsam exuberantiam aequitatis in constituto patet ex d. l. i.in prin. ubi quod Pr tor fauet naturali aequitati, item ibi, cum graue sit fidem fallere. Et super hac ratione cogita. '. Iuxta istud quintum quεsitu constituti permistim. 43 et tractat Ias An ex pacto nudo geminato de iure ciuili nascatur actio in quo articulo communis est opinio Legistarum,& Canoni starum,s oriatur actio, de qua communi Ias hic.nu. 3 i. Ripa 3 r. Gallia. 78. Alb. ia . Pro qua communi, primo adduciems.lex. in l. fi. C.
ad leg. Falcid. Intelligendo illum tex. secundum Bald. di Ang. ibi,ubi habetur,' si haeres soluerit integra legataGum posset Falcidia deducere, illam postea deducere non psit; & idem et si non soluit, sed cauit de soluendo, et pacto nudo. Ecce qδ ibi erat geminatio debiti, nam legata ultra dodrantem sunt debita de iure naturali,cu quo debito coniugitur alnid debitu ex pacto haeredis: Unde no mirum si haeres teneatur,ut ibi. Secundo adducebat Ias ut dixi etiam supra; qud d 1 3 confessio extraiudicialis censetur pacisi, d. l.tale P ctu,in prin. Et hinc est,quod ex tali consessione sim-
118쪽
que 4 plici non nascitur actio,i. Publia s.fi.se depos. Et ins talis consessio extraiudicialis sit geminata, habet
vim iudicialis confessionis. Bar.iri l.cum scimus.C.de agrico. &censi. lib. I x.&parit actionem, secundum Abba in c. si cauti extr.de fide instrum. & alios relatos hic per Ias. i
Tertio facit, quia habemus, qudd pactum nudum
4s s iuratum producit actionem , not. Docto. in l. si quis maior. C. de transactio. ubi Alex. col fin. &Iascol. 3. 43 6 num. ii .Et ratio est, quia ipse iurans dicitur procedere deliberate ad actum, secundum Archid. in cap. quamuis.de pastin 6. Butri in c. si diligenti. col. 3.de soro compet. merito idem dicendum,de pacto geminato, ut scilicet ex eo oriatur actio propter geminationem; quia ex ea censetur omnino deliberate veniri ad
Sed cotra istam communem,& sic, quod ex pacto nudo geminato non oriatur actio,de iure Civili,tenet Iachic, & Gallitanum. 8 i. Et pro qua Primo add ucitur textus in L si pacto, quo poenam.
C.depact. ubi habetur, quod si sit factum pactum de permutando,& subijciatur petna,casu quo placito nostetur, si quidem petna sit promissa per stipulationem , peti potest; pondera ibi tex. qui vult, quod illud secudum pactum continens poenam, si vallatum per stipulationem,ad hoc, ut possit actionem producere; &tamen hoc non esset necessarium, si geminatio pacti
hoc operaretur. Sed iste textus non urget contra communem; nam
ideo ibi, secundum pactum iunctum primo, non Oporatur productione actionis, quia ibi illa geminatio interuenerat incontinenti post primum pactum. At nos dum
119쪽
sar Hieronymi Tapp. laterpretatio
dum dicimus,quod geminatum pactu producit actionem,intelligimus de geminatione ex interuallo,iuxta textum in l. si conuenerit. la prima, iuncta glo. sup.de pignora.actio.ubi si debitor conueniat cum creditore ne vendatur pignus,si creditor vendiderit, furti tenditur , nisi ter denunciauerit debitori, ut soluat, & ipse cessauerit, & glos. ibi. not. quod illa trina monitio, non debet fieri incontinenti, sed ex interuallo, & ita etiam tenet Bar.in d.l.cum scimus. Qde agrico.& ces lib. ii. cum alijs per Gallia. hic, num. 79. sequitur
Secundo,quod immo ex pacto nudo geminato n5 nascatur actio de iure Civili,'adducitur textus in l. si veritas. C.de fideicom.ubi dicitur, quod si aliquis ex testamento non solenni soluerit legata, vel per stipulationem promiserit soluere,repetere non potest Et scpondera, quod illud, quod dcbetur ex testamento nosolenni, dicitur esse debitum de aequitate naturali, &tamen non prodest, si nudo pacto promittatur; Et sic geminatio *quitatis, & sic pacti nudi,non producit
Sed huic textui tenendo communem, responde nihil Oiscere: quia primum debitum, de quo ibi, no erat debitum ex pacto, sed ex testamento minus solenni, de non potest ibi considerari geminatio pacti , ex qua argui possit maior deliberatio voluntatis .
Tertio contra communem adducit las. Nam secudum ipsum est impossibile, quod duplex pactum nudum' geminatum producat actionem: quia hoc cocessis, sequeretur, quod ex duabus obligationibus naturalibus, di sic ex duabus foeminis nasceretur actio , ci sic filia sine patre, argumento notatorum per Barsire in
120쪽
in Li.F.de condi. indebi.& l. t.C.detur. & facti igno. quod est absurdum penes natura,& apud legem,que
eam imitatur. S. minorem. Instita de ....
Sed pro communi responde verum esse, quod in illis casibus, in quibus concurrit ciuilis obligatio canaturali ad productionem actionis , in eo naturalis obligatio se habet ut materi ciuilis ut pater a sed non semper est necesse, ut in productione actionis concur 3 rant; quia aliquando ex sola aequitate nascitur actio secundum Bar.in l. i.&l.Iulianus. is de condi. indebi. quandoque nascitur ex mera obligatione Civili, puta quado quis obligatur lege.I.obligamur.su P. tit. I .iuncta l. a Ju p. de condi.ex lege. Quarto loco contra communem facit, quia si veruesset,quod ex pacto nudo geminato oriretur actio, se ueretur, quod omnino filisset frustratorium reme. tum constituti introductum a Praetore, quod est absurdum dicere, argum.l. haec stipulatio. S. diuus. ff. ut
Sed huic argumento respodetur,qudd dato, quod 43 9 ex pacto geminato produceretur actio, non tamin 'ob id esset superfluum remedium constituti, immo eia' set utile in omnibius illis casibus, in quibus valet comstitutum citra geminationem pacti, qui multi sunt, ut colligitur ex supradictis. Quinto contra communem considera, quod illa 'stndatur in ratione, quae bona non est, merito, &c. in Nam ideo volunt communiter,quod ex geminato pacto producatur actio, quia ex tali geminatione argui- tur magis deliberata voluntas circa se obligandum ;quasi deliberatio magis pnecisa sit illa, quae faciat oriri actionem; sed hoc est falsum, quia actio non nascitur uitig by Coosla