장음표시 사용
141쪽
1 et Hieronymi Retpp. interpretatio
cti iuris. l.eum qui. Ede donatio. Et tamen nemo ne gat talem cotractum cIede iure gentium: Item patet fas in contraditibus in nominatis,do ut des,do ut facias, quos nemo negabit cile de iure gutium,& tamen sunt stricti iuris, i. si tibi decem , ff. de praescript. vel b. per quem text. ita firmat Loriot in tracta.de action.axio
Procedendo in materia,vi eamus, quae requiraturs 3 o & concurrere debeant ad inducendam stipulatio. nem. 3: Paul. de Castr. infin l. i . in princ.& Socin .sen. hic, nu. i5.dicunt, quod duo debent concurrere; vides 31 licet, cor sensus interrogantis,& resp5dentis,&iste est loco materis; item verba ipsorum contrahentium,ue 32 quae sunt loco formae, sicut accidit in qualibcire, quae doli ferat materiam & formam. Sed contra hoc, quod dicit Pali.& Soci. qudd stilicet in stipulatione consensus sit loco materiar, tenet Alba hic nu. i 48.& latius infini. i.Πir. II. cum seqq.ls 3 3 dicens, quod imo in cotractu stipulationis loco materiarestres; seu factuin, quod in ipsum contractum deducitur; nam super istis fundatur, seu substantiatur
Sed certe D. meus Alba errat, quatenus putat consensurri contra liantium non esse loco matcriae: Et inprimis idem, quod Soc. voluit 'ald .m l. iuris gentium, s. igitur nuda ff. de paci. ubi notabiliter dixit, ilicia mes 3 dulla cuiuslibet contractus, est coscnsus;& patet infit per, quia aeges considerant pactum nudum, Ite varia vesti inenta pactorum , quae cnumerat glos instit. 3s qui b.mod. re contrahMbliga in prin Quae vestimenta in cffectu subi formae informantes pactum nudum,
sue consensum, ut ijdem Doct. ubiq; pra supponunt.
142쪽
Praeterea certum est, quod illud, quod est commune pluribus rebus,& illis inest veluti genus, id in ipsis 36 rebus obtinet vicem materiar, ut diximus etiam supra,& not. Cagnoi.in l.omnis definitio, de regu iurials 3 legans Aristo. At c6sensus iaest cuilibet contractui
tanquam genus, ut in l. i.*. conuentionis, ver adeo,&l iuris gentium, io princaup. de pacti merito consensus in ipsis contractibus erit loco materiar, quar tralitin varias formas mediantibus circumstantiss, seu formis excogitatis super pactis nudis,& illis additis. Nec est verum, quod dicebat Alba, quod ipsae res 338 deducta in stipulationern sint illius materia:quia di stinguo de duplici materia: nam alia est materia ex. qua, alia circa quam, ut tradunt Philosophi, & expli-3 io cat Gammar.in sua dialect.lega.lib. I .cap. 22. Mawria ex qua,est illa,quq est receptiua sermar,de qua nos εο loquimur: Materia circa quam,est illa, super qua vertitur dispositio, seu alia materia,& est veluti subiectu, super quo tanquam super solo sustineturmachinacis i tractus: Et de hac non loquimur; Ad re modo; Res quae deducitur in stipulationem, est quidem materia illius, non ex qua constat stipulatio, sed circa quam ip sa versatur . Materia ergo stipulationis est consensus ipsorum contrahentium, ut bene dicit Socin. sequendo communem opinionem Doctorum, quicquid in contrarium dicat ipse Alba. Circa vero aliud Socini, videlicet, quod verba sint forma stipulationis, quod ante ipsum dixit etia Paul. de Cast. hic in prima sua quasstione. dicendum est, bs et ipsi loquutur nimis indistinete, quia verba ipsa simpliciter non conficiunt sermam stipulationis, sed otia' do ipsorum verborum, seu ipseril verborum ordinarii series
143쪽
series cum quibusdam aliis circunstantijs adhibitis; nam necesse est, quod semper praeced x interrogatio,& subsequatur responsio congrua,nec iste ordo prae- . posterari potest; ite,quod verba stipulationis habeant clarum sensum, item, quod ab utraque parte exaudia. tur, seu intelligantur; item,quod proserantur inconti- .nenti; item, quod ipsa verba proprio ore contrahemtium exprimantur,non autem alio instrumento, puta. per nuncium, vel epistolam, ut omnia ista probantur in L L.in prin.& S. si quis ita,& S. fin. & per totam, Infr.eod.& l.contiuuus, in prin. eod.tit.& L i . S. fi. sup. de actio.& obligat.Ista ergo Ompia simul coniuncta.& verba ita concepta, & hoc ordine explicata, conficiunt formam stipulationis, quae insormat & vestit cosensum contrahentium, qui illi inest loco materiae,ut , dixi supra. Ex isto ergo contractu stipulationis, quatenus continet consensum,ex ipso consensu secundum Paul.de Cast. nascitur obligatio naturalis; quatenus vero continet forma.verborum,ex ipsa verborum serie & conceptione oritur obligatio ciuilis, ex istis vero duabus . obligationibus simul iunctis, oritur eis cacia agendi, ut declarat glo. i. Instit.de verb.obligatio.in prin.per
Sed contra duplex praesuppositu, quod facit Paul de Cast.& alij communiter in isto quaesito, videlicet, quod in stipulatione requiratur consensus, & quod
ex eo nascatur naturalis obligatio, opponit Calliau. hic,num.96.& Niger hic, num. 9o.& in primis, quod in stipulatione non requiratur cosensus, nam certum
3 3 est secundum praedictos , quod licet dolus det causam stipulationi, tamen stipulatio tenet,l.dolo, C. de
144쪽
1 inutilita stipulati & tamen dolus excludit consensum,& facit illum abesse ab eo, qui dolo ad contrahendum inducitur,ut volunt Bal. Ang.& Paul in I. i. Qde
Sed huic primae oppositioni breuiter respondeturi s secundum praedictos, quod non est verum, quod dolus faciat abesse consensum ab eo qui dolo induciatur, abesse inquam a contractu, sed duntaxat facit abesse consensum a causa ipsius contractus; ille enim qui dolo inductus, & persuasus accedit ad contrahendum , in eo quod contrahit, non errat, sed scit,& vult contrahere, & ideo cum circa ipsum factum contrahendi noη versetur error, non mirum si verses 46 tur consensus; error enim est ille, qui excludit consensum, atque illum impedit, i. si per errorem , fg. de iurisdictio.omn iudic. sed bene ille qui dolo indu .citur ad contrahendum, non dicitur consentire respectu causae ipsius contractus; credit enim dolosae assertioni alterius contrahentis, allegantis falsam causam, vel conditionem, seu qualitatem rei, vel facti explicautis secus quam sit in veritate, & in hoc errat, merito, & in hoc eius consensus cessat, & dolus, ergo ipse facit consensum abesse a praesupposito contractus , non autem ab ipso contractu abest, ut dixi ; ita eleganter dicebat Bar. in l. eleganter, S. I .cota. in prin. ff. de dolo.
Et id quod dicunt Bald. Angei.& Paul.ubi supra, posset fori an procedere in contractibus bonae fidei, non autem stricti iuris, cuiusmodi est stipulatio, ut dicunt hic praefati Moderni per illam doctrinam
Secundo, quod immo ex stipulatione non oriatur K obli-
145쪽
rδε Hieronymi Pan. Interpretatio
obligatio naturalis, sed tantum ciuilis instant ipsi secundo loco de textu, in S. de constituta, in fine , Iim stit. de actio. ubi dicitur, quod qui stipulanti promittit , iure ciuili tenetur, si iure ciuili, ergo non naturali. argumen. l. cum Praetor, in princip. ff. de iudi Huic secundo argumento respondetur, qudd ille textus, quatenus dicit, quod iure ciuili tenetur,
non vult excludere quod non teneatur naturaliter,
patet, quia ibi istud dicitur ad exclusionem iuris Pr torij, quo iure praetorio, & non ciuili tenetur obligatus, leti qui promittit per constitutum, inter quod& stipulationem ibi constituitur differentia; & quod teneatur etiam naturaliter is qui stipulanti promittit, apertissimum fit ex eo, quod ex tali interrogatione & responsione inducitur datio & receptio, seu a 3 8 ceptatio fidei, ex qua oritur naturalis obligatio, d. l. cum amplius, S. is natura debet, issi de regul
Tertio, opponitur de textu in l. ex diuerso , in princip. E. tu. matrimon. ubi quamuis iure ciuili sit obligata; &in l. indebitum fide condi. indcbi. quat nus ibi dicitur, & praesupponitur, quod interuenit stipulatio,& tamen illud, quod promittitur, est indebitum iure gentium. Ad hoc respondetur, quddin utroque casu ill rum legum non suberat aequitas, immo repugnabat, quod promittens esset obligatus, merito ergo in dictis duobus casibus particularibus , licet adesset stipulatio, & in ipsa stipulatione esset consensus, non 349 oriebatur obligatio naturalis; nam non semper ex consensu nascitur naturalis obligatio, sed solum in casu,
146쪽
easu , ubi cum consensu concurrit naturalis aequitas , ita dicit Barto. in l. r. ff. de condictio. indebi. &Doctor.communiter, & in I. cum quis, C. de iur. &fact ignor. Et qudd attinet ad d. l.ex diuerso, licet mulier promisisset dotem per stipulationem eius viro , tamen non erat aequum ut exigeretur vltra quam facere poss s o set, cum sit socia communis vitae ipsi marito, S. s. 1 1 t Instit.de nuptijs ; & innuitur in d.l. ex diuerso. vnde paupertas & calamitas uxoris debet esse communis viro: similiter quod attinet ad d.l. indebitum. ibi principalis debitor per errorem promiserat, & alius fideiusserat pro eo, & sic etiam erronea fuit fideiussio , ' unde propter aequitatem iuris gentium insurgentem ex errore est sublata naturalis obligatio ibi.
Restant ergo firma illa duo praesupposita, de quibus supra, & quod stipulationi insit consensus, &quod ex eo causetur naturalis obligatio. quae clarissi- probantur in l. i. g. penulti ff. de pacti &in l. i. g. si
quis ita, infra eodem.& l.si fideiussor, supra de condi. indebi. Quarto loco, videndum est circa istam materiamssa stipulationis. Vnde dicita sit stipulatio; qua in re 333 Imperator Instit.de verbor. obligatio.in princip.in. quit, quod stipulum, unde formatur stipulationis
nomen, apud veteres firmum dicebatur, unde cum
sue stipulatio in firmitate superet omnes alios contractus, Cyn. in l. si ex precio, C. si cert. petat. Bald. in I. i. in princip. insta eodem titulo nostro ; merito a stipulo , quod est firmum , nomen suum deducit.
147쪽
Sed Alciat. in suis Parer. lib. t. cap. 39. dc Cotta in suis Memorialib. redarguunt Imperatorem , dum facit talem deductionem nominis stipulationis,a stipu- lo, eo quod stipulum latine non soleat significare sue firmum ; & ex authoritate Varronis volunt stipulationem dictam cise a stipe , idest pecunia ex eo, quia is, qui interrogatur, censetur obligare stipem, id est, pecuniam, cum pecuniae verbum lath
Vel forsan, secundum alios, stipulatio dicta est a verbo stipo, stipas, per similitudinem, quia sicut st
patores dicuntur,qui nauein, vel quid simile obturando, & condensando reddunt meliorem & firmiorem, ita qui per interrogationem & responsionem contrahit, videtur facere firmiorem contractum,& ita in
effectu dicta est a firmitate, ut existimat Imper, 3 3 6 tor, sed non a stipulo, ut ipse ait, deducitur, sed a verbo stipo stipas, quod idem est quod obturo, seu condenso; Et super hoc viderius non insisto,quia modici est momenti. Ad unum tamen animaduertas velim, ne despiciaris, de quo per Iason. hic in fine sui commen. num. 23.dum ibi ait, quod nomen stipulationisidisserta
nomine aliorum contractuum, quia caeteri contractus denominantur a facto , ut emptio, locatio, commodatum, & similes, stipulatio autem denominatura iure, seu est nomen iuris; nam hoc falsum est, quia immo secundum praedicta, siue denominetur a stipulo, siue a stipe, siue a constipando, talis den minatio patet quod est facti , seu a facto descem dit; &ita Iasonem redarguit hic Mandeli. Alben nu
148쪽
s Quinto loco quaeritur quotuplex est stipulatio & 18 respondetur, quod proprie,& vere loquedo unum duntaxat est genus stipulationis, omnes enim verbis fiunt,& sub una eademq; forma; quod quidem genus unicum stipulationis distingui seu diuidi potest in
plures species,vel ratione causae essicientis, vel rei in stipulationem deductae, vel alia simili ι Unde I. C. in l.stipulationum aliae . in princip. infra titui. nostro. de Imperator Institu. de diuisio. stipulae posuerunt uenain diuisionem stipulationis sumptam a causa ossicienti a distinguens ipsam in quatuor species, vide. licet, Iudiciales, Praetorias, Communes, & Conuenistionales, ut ibi; Aliam verb diuisionem stipulatio. nis posuit I. C. in l. a. infra eodem titulo nostro i dicendo . quod stipulationum quaedam in dando l. quaedam in iaciendo consistunt, quae diuisio sumi-itur a subiecto stipulationis, seu a re in stipulationem deducta; Item dici potest, quod quaedam sit stipulatio diuidua, quaedam indiuidua , ut d. l. a. s. i. & l. 4. g. Cato.& l.stipulationes non diuiduntur, infra titulo nostro : quae similiter diuisio fit ratione rei in stipulationem deductae; Item dici potest, qudd quidam sit expressa, quaedam tacita, ut infra per totum nostrum titulum. & in lo unica, C. de rei uxor. actio. di in l. cum ostendimus, S. fin. F. de fideiusso. tutorici ista diuisio sumitur a modo ineundi, seu a causa efficienti ; aliae insuper tradi possent stipulationis diuisiones , quas tibi inuestigandas relin
Sextis principaliter quaeritur, stantibus supradus 19 ctis, quod scilicet ad con stituendam stipulationem
requiitatur consensus , & verba contrahentium ,
149쪽
rso Hieronymi Tapp. Interpretatio
cur stipulatio ito denominetur magis ab ipso consensu,quam a verbis; Circa quam quaestionem, & intelligentiam terminorum ipsius, tu debes animaduertere in primis, quod hic non quaerimus de denominati ne stipulationis respectu et himologiae, seu derivatio. nis,& sic respectu nominis: nam, de hoc tractatis fuit .supra in quaesito, unde scilicra dicatur stipulatiost sed quaerimus de denominatione stipulationis respectu
rei, seu effectus, id est, cur stipulatio dicatur contractus,qui verbis contrahitur, magis quam contractus,3 6o qui contrahitur consensu; quatuor enim modis contrahitur obligatio,vi Insti.de obligatio.S.fin. Vlterius I sit animaduertendum est , quod nullus contractus videtur denominari a consensu secundum Rip. hici,nu. i nam si hoc esset, sequeretur secundum ipsum, quod omnibus contractibus, qui a consensu denominarentur, esset idem nomen, quod tamen est falsum, 1 ut patet in emptione, locatione, cietate,& similibus.
Sed aduertcdum, quod Ripa non intellexit terminos quaestionis Pauli de Castro, nam Paul.de Castr. quatenus considerat denominationem contractuum a consensu,con siderat denominationem quandam generalem a consensu, & quae conuenit pluribus speciebus
contractuum, qui consensu contrahuntur, eo modo,
quo considerant iura, ut d. g. si.& l.co sensu fide actio.&oblig.& hoc modo intelligedo Patarecte loquitur; at Ripa, dum ait, quod nullus contractus denominatur a consensu, vult intelligere de denominatione particulari cuiuslibet contractus, & benh loquitur capiendo hoc modo, sed ob id,ut dixi,non minus bene etiam loquitur Castrensis. ita
Redeundo igitur ad quaestionem Pauli de Castro
150쪽
hle in a.quaestio. respondet, ideo stipulationem non denominari a consensu, sed a verbis: quia cum ins ca omnibus contractibus de mundo consensus inter- tueniat, vid. l. I. S penult. ff.de pacti non fuit conumniens, quod stipulatio a consensu, qui est quid generale, denominaretur, sed potius a verbis tanquam a quodam speciali requisito ad ipsum contractum sit epulationis, cum enim stipulatio contractus nomin tus sit, fuit conueniens, quod denominaretur ab eo, quod est suum proprium & particulare , alias non fuisset, seu esse potuiset contractus nominatus, vis σ3 patet in permutatione, & transactione, qui contractus nominati non dicuntur, quia non habent nomen specificum sed generale, iuxta nos per gl.in rudi
Comprobatur ista ratio Pauli Castrensquia ni gi. 6 xi paulo ante, quatuor sunt generales denomimationes contractuum, scilicet, re, verbis, sitieris, de consensu, d. g. fin. Institu. de obligation. & ma-quesque ex illis causatur ab eo , quod est propriunt ό & peculiare in contractibus ; nam, quia in illis contractibus , qui a re denominantur . , particulariter requiritur traditio rei , merito ab ibio proprio, & particulari, seu peculiari nuncupantur &ob id dicuntur m contrahi, ut patet in mutuo, deposito, commodato , & similibus . Gmiliter, quia in illis contractibus, qui litteris contrahuntur, sunt quid proprium, & peculiare tali contra tui ipss literae , ideo denominatio fit ab eo, &dicitur contractus, qui litteris contrahitur, ici se de