장음표시 사용
61쪽
XLIXDe discrimine vesium purpurearum.
ANtiqui homines principes vestibus totis purpureis per summam luxuriem induebantur. Achilles Tatius lib. II. de Clitophontis, & Leucippes amoribus I E eνητο δε η κορη τα προς τυν γαμον περιδ ραιον μεν λιθων ποικιλων,εσθητα δε το παν μεν πορφυραν. Emebat vero puella ad nuptias monile ex variis gemmis , vestem vero totam purpuream. Etiam Commodus Imperator, uti ait Dion lib. XVIII. induebatur χιτωνα ολοπορφυρον tunicam totam purpuream. Circa huiusmodi vestem quoque Alexandrum magnum solitum irridere Antipatrum accipimus a Plutarcho in eius Vitae Αντιπατρος τα ενδυν ολοπορφυρος . . sit pater suinteriori parte totus es purpureus. Stephanus III. in epistola ad Alduinum tona. U. Conciliorum generalium B. Dionysium refert se vidisse indutum pallio lotos purpureo. Plurimi vero satis esse ducebant, si vestes naturali albo colore donatas nonnullis tantum taeniis, fasciis, vittis, aut institis purpureis ornarent, quas taenias nos Itali galloni, o guern tioni vocamus, iisque taeniis sive per medias vestes, sive circa vestium oras ductis. Septuaginta Interpretes in cap. III. Isaiaer Καιτα περιπορφυρα , και τα μεσοπορς υρα. Veses purpura ornatas , sive circa oras , δε- me circa med um. Et Basilius ad eumdem locum: Tον εν τη εσθητι κοσμον των καλλωπιζοαενων γυναικων , ως περιεργον διαβαλλει πορφυραν ποτε μεν κατα τα α. κρα παρυφχνοντων , π6τε δε κατα το μεσον αυτην εντιθεντων . Ornatum mul erum , qMo gloriam captant, tamquam supersuum perfringit nam aut vestium oris attexebant purpuram, aut eam parti mediae immittebant.
De clavis purpureis. I Aeniae autem istae aut vittae purpureae per medias vestes ductae clavi a Latinis dicebantur, quod fere longi clavi viderentur. Horatius lib. I. Sat. IV.
λ' latum demisit pectore claυtim .
Quem locum ita Acron interpretaturo Demisit pectore , ides media parte corpo-νis. B. Hieronymus lib. II. Comment. in Isaiam ita memoratum locum Isaiae ipsius interpretatur: Pro fascia pectorali , quam interpretatus es 50mmachus , septuaginta tunicam μιεσοπορφυραν , idest clavatam purpura transtulerunt. Hi autem clavi, sive taeniae, aut vittae, aut fasciae purpureae per medias vestes ductae, eaedem erant, quae adhuc descendentes visuntur ante pectus, & post tergum a summo ad imum in mediis dat maticis, sive colobiis, & penulis, sive planetis, quibus nostri Sacerdotes sacra facturi utuntur. Etymologicum lib. XIX. cap. XXII Dalmatica vestis primum in Dalmatia prου ne a Graeciae texta es , tunica sacerdotalis candida cum clamis ex purpura. Rabanus Maurus lib. Instit. Cleric. cap. XIX. Haec vestis s dalmatica ) in modum crucis es s Ia , o passionis Domini indicium es. Habet quoque purpureos tramites ipsa tui sca a summo uisque ad ima ante retro descendentes, nec Hon per utramque man cam. Abdias
in Hist. Apostolica lib. IX. de B. Bartholomaeo loquens : Vestitur colobis albo
62쪽
elavato purpura. Stephanus III. in memorata ad Alcuinum epistola B. Dionysium se vidisse reseri, pulcbra facie , capillis candidis , colobis indutum candidissimo purpura clamato. B. Dorotheus Archimandrita doctrina I.: δε το κολοβιον ομων
colobium nostrum clavum purpureum . suianam designat clavus ille purpureus P quisque regi militans habet purpuram in sago suo. Ex quo en m rex purpuram ferre coepit, omnes qui militant ei, immittunt purpuram in sagis suis , ut inde appareat regios illos esse, regi commilitare. Sic nos in colobio notro purpureum clavum apponimus , ut demonstremus nos Chriso commilitare , debere tantum Ilius caussa perferre , quantum ille nostri caussa pertulit . Eucherius lib. II. ad Salonium e Penula in . postolo Lat num es. EII autem quas lacerna descendent bus claυ s. Sedulius ad Epist. II. B. Pauli ad Timotheum cap. IV. in Biblioth. Patrum tom. U. pari. I: Penula Latinum est, ides lacerna clavata. Hae etiam taeniae purpureae per medias vestes ductae, non tantum clavi, sed etiam viae, virgae, aliisque huiusmodi nominibus appellabantur, quae earumdem taeniarum longitudinem, & figuram clare significarent. Servius ad lib. VIII. Aeneidos.' Virgatis lucent sagulis. Sagula virgata , quae habent in virgarum morem deductas vias. Et bene adlusit ad Gallicam linguam, per quam virga purpura dicitur. Virgatis ergo , ac ue diceret purpuratis. Iulius Pollux Onomastici lib. VII,
cap. XIII. Aι μιεν τοι εν τοις χιτακτι πορφυραι ρχῆδοι παρυφαι καλουνται . Virgae autem purpureae in tunicis vocantur par bae. Antiquus Iuvenalis Scholiastes ad Sat. VII. Galli in sacris tituntur tunica in modum organi , utrimque decrescentibus virgulis purpureis. Plae ipsae taeniae a Graecis vocabantur σημαδια 'na ,χωραι v ae, σιάληναι, Onales , similibusque vocibus, quae earumdem taeniarum longam figuram ostenderent, quemadmodum Vestis huiusmodi taeniis ornata πορφυρα ενυφασμενη , παρυ--, παραλουργες , 'παραπορφυροs a Graecis quasi vestis taeniis purpureis intexta
di debatur. Photius in excerptis Dymascii in Vita Isidori: Κολωβων χιτωνα. . . .
πορ φυροις τλατεσι τηιλαδιοις κεκοτ ημενον. Coubium , aut tunicam purpureis latis
senis , aut clavis ornatam. Achilles Tatius de Clitophontis, & Leucippes amoribus lib. II.: Eνθα δε ταις α λαις ετθητιν η ρα της πορφυρας. In aliis au rem indumentis erat via purpurea . Cedrenus in Vita Tiberii II: Tων μερων φορουν - των στολας σάλη νωτας απο ξλαττιου ρξεος. Partibus circi ferentibus uses ornatas canal bus purpurae acutae , aut rubicundae. Antiquum Lexi cum Graecum: Πορφυρα ενυφασμενη. Clavus. Hesychius in suo Onomastico: Παρυφη , η εν τω πτωνι πορφυρα. Par phe vocatur purpura in tunica. Iulium Pollucem mox audivimus dicentem ' Αι ριεν τοι εν τοις χιτωτι πορφυραι ραῆδοι παρυφαι καλουνται . Virgae purtureae n tun cis vocantur parmbae. Idem alibi e Tο δε παρυφες, και παραλουργες, το εκαθερωθεν εχων παρυφασμενην πορφυραν . Vestis parrephe , O paratur ges illa es, quae utrimque habet intextos clavoF purpurae.
63쪽
De I mbis purpureἰF. TAeniae autem purpureae circa oras vestium ductae limi, limbi, fimbriae.& institae maxime in muliebribus vestibus dicebantur. Hyginus de limitiis
bus: Limites autem appellati a limo ant quo verbo , des transmers ' nam limum cinctum taeo , quod purpuram transversam habeat. Isidorus lib. XIX. cap. XXXIII. Limus es e nctus , quem publiei hadent servi, m d Ectus limus , quia transversas babet purpuras. Servius ad lib. II. Aeneidos. Ili limbum elaυum transversum in veste exissimant.
Sidoniam pino ebla dem circumdata limbo. Et lib. U. Aeneidos. Victori ebla dem auratam, cui plurima circum Purpura Maeandro duplici Mellaea cucurr t.
Fimbrias autem purpureas hyacinthinas i ipse Deus Hebraeos serre iussit Numer. cap. XV- Loquere filiis Israel, dices ad eos , ut faciant stat Imbrias perangulos palliorum, ponentes in eis vittas bacinth nas . Iulius Pollux lib. IV. cap. XVIII. segm. CXX.: Eνιαις δε γυνα)ξι , και , και σιμμετρια, οπερετι χιτων ποδηρης , αλουργο κυκλω . Nonnullae etiam mulieres armillam habent, σώmmetriam , quae est tunica talaris purpuream fimbriam habens. Idem Pollux lib. VII. cap. XIII. segm. XLVIII. Πορ φυρομιγης δε εσθης, και Pα υς, ουχ. η σν νυ φαντο, πορφυρα, α λα τη-εριου φαιον ουση καταρχας εαεμικτο. Purpura mis ra autem vestis, aut chlam' , non purpurae mixta simul fuit , sed hac e fusca lana compinta ipsis smbriis purpura admiscebatur. Et segm. LII. Tα δε περινησσα ,
risessa vero fimbriatus es habitus fla dependentia habens , aut purpura e rcumqua que oris contexta es, coloris hu us circuis one infulae spee em exhibens. Et haec suit instita illa, quam Latini vocabant, quamque Latinae mulieres serebant , uti
nemo nescit. Observandum vero, hasce vestes non totas purpureas, sed claVatas, aut ornatas clavis, sive taeniis purpureis, si ve in medio, sive ad oras positis, vocari proprie consuevisse purpuratas, ut a vestibus totis purpureis distinguerentur. Audiis vimus Seruium dicentem ad lib. Vt II. Aeneidos: Virgatis lucent sagulis e Sagula virgata, quae habent in virgarum morem dedactas vias Virgatis ergo, ac sdiceret purpuratis. Sos pater Carisius : Hic clavus , Mese impurpurata ves s . Hinc ita intelligendus B. Damasus Papa in Vita Eutychiani: Qui hoc conse tuit , tirquieumque Melium mar rem sepeliret, Ilae da at ca, aut colobis purpurato nullatenus sepeliret. Ita quoque intelligendus Vopiscus in Carini Uita: Pallio aura. to, atque purpurato. Ita demum intelligendi quotquot scriptores purpuratarum vestium meminerint.
64쪽
De cGυis, limbis aureis: Nonnulli etiam antiqui maiori luxuria vestes ferebant totas purpureas, aureis clavis, aut taeniis distinctas, sive per medium, sive per oras. Heliodorus Aethiopicon lib. III. Xιτωνα δε αλουργον ποδηρη χρυσαις αKτιτι ,καταπαττον .31Mφιεστο. Induebatur talarem tunicam purpuream radiis, aut clavis aureis di linctam. Plutarchus in Demetri Vita eum refert indutum fuisse χρυσοπαροφοis αλουρ- γισιν , vestibus purpureis auro clavatis . Lucianus libro contra indoctum: και η πορφυρα δε ενεπρεπε της επθητος, η ροταξυ του χρυσου διεφαιναιτο . Vestem ornabat ipsa purpura , quae inter aureos clavos videbatur. Dion. lib. XVIII. refert Commodum εισιον χιτωνα ολοπορφυρον λ ρυσω καταπαττον , χλαμυδα τε ομιοιαν , indu sietunicam totam purpuream auro clavatam , c bla dem similem . Herodi auus lib. I. ipsum Commodum ait loco Romanae vestis αμιφιεννυτο τε αλουργεις Και χρυτου- ψεις εσθητας, indutum vesibus purpureis auro clavatis. Procopius libro aedificiorum Iustiniani, de Satrapibus Armeniae loquens, quibus potestatem ferendi vestes auro clavatas Iustinianus ipse dederat: Xρυσω δε η της πορφυρας κατειλκεπτοιχοιρα, εφ' ης ειωθεν η της αλουργιδος γινεθαι. .sessuro vero illa pars claυata
est , cui solet purpura immitti . Flavius Vopiscus in Taciti Vita: Abroclavatis -- si bus idem interdixit. Idem Vopiscus in Aureliani Vita habet tunseam auroclavaram. Papias in Onomastico: Chr octavus , aurata purpura. Anastasius in Leonis III. Vitar Vestem chrysociabam aliam et sem de blattin habentem in medio crucem de chrinsociabo. Hi autem aurei clavi proprie segmenta a Latinis appellabantur. Antiquus 9 Iuvenalis Scholiastes ad Sat. VI: Segmenta dicit Cittam pendentem e vestibus iu-τextam auro. Valerius Μaximus lib. V. cap. II: Permisi quoque bis Populus Romanus seminis purpurea vese , m aureis uti segmentis . I linc Sidonius Apollinaris lib. VI. cap. VIII. segmenta palmatae tribuit, quae vestis, ut cap. XLIII.
observabimus, vestis erat aureis clavis ornata, immo ea segmenta crepitantia vocat quod auro apprime convenit .' Illam Sarranis ebriam juccis inter crepitantia segmenta palmatam plus pista oratione , plus aurea convenu tavit. Ennodius quoque in Panegyrico vocat consules positos in segmentis, nimirum palmata indu et os , qua veste imperii tempore utebantur Consules; Ille annus habuit Consulem, qui rempublicam non tam sollicitudine , quam opinione tueretur , quo in segmentis posito, quae ab hostibus sumpta fuerunt arma , tremuerunt . Ita igitur intelligendus Ovidius lib. III. de arte amandi: suid de υese loquar ρ Nec vos segmenta requiro, Nec quae de Drio murice lana rubes. Ita quoque alii scriptores intelligendi, qui segmentorum in vestibus mentionem fecerint. Iidem ipsi aurei clavi patagia etiam antiquitus a παταγειον cla s Vocaban tur. Nonius: Patagium aureus clavus , qui pretiosis vestibus absui solet , quae pato
giata dicitur, m patagiarii, qui huiusmodi opera faciunt. Hinc Tertullianus lib. de Pallio ita de pavone: Omni patagio inauratior. Aurei autem clavi 'ad oras vestium appositi, appellari consuevere limbi. Ovidius lib. V. Metamorphoseon:
65쪽
LIII Indutus chla dem Uriam, quam Ismbus obibo ureuns, ornabat aurata monilia collum.
Hinc limbus vestis ipsa regia vocabatur, quod huiusmodi aureum limbum haberet. Isidorus in Glossis: Limbus naetiis pipalica, vel clavus in veste regia , W-ve tua vestis. Trebellius Pollio de Zenobia: conciones galeata processit cum limbo purpureo. Huiusmodi autem limbi aurei paragaudae vocabantur etiam a scriptoribus, uti a Salmasio, & Casau bono probatum est in notis ad Vopiscum, quae paragaudae perpetuo vetitae fuerunt a Theodosio magno, ut habetur in L. undecima Codicis Iustinianei ad Tit. de 'estibus holoberis,& auratis, Ic de intines ione sacri muricis. Neque haec vetatio mira. Aurei enim isti clavi, & limbi regum tantum proprii fuerunt. Chronicon Alexandrinum : E cον αντι πορφυρον Πυτουν ταυ . Habens loco purpurei aureum regium clavum. Anastasius in Hormisda: Pallia holobera blattea cum tabulis auro tectis de chlan de , Vel sola smper ali. Alia circa id testimonia referre supersedemus, quod plura horum similia inferioribus capitibus saepius Occur rent. Animadvertendum denique vestes hisce aureis clavis ornatas vocatas fuisse auratas, ut totas aureas excluderent. Papias in Onomastico : Chr octavus. Aurata purpura . Ita igitur omnes scriptores intelligendi, qui auratarum vestium memine.
De clavis, limbis candidis, coccineis. FErebant etiam antiqui vestes totas purpureas taeniis, aut clavis albis ornatas. Iam audivimus Plutarchum referentem iocum Alexandri in Antipatrum:
ρως. εξωθεν, ειπεν, Αντιπατρος λωκοπαρυφος εστι, τα δε ενδω ολοπορφυρος . Lais dantibus nonnullis ntipatri frugalitatem a pere duriter viventis , insit pater qMidem , dixit, extra vesses habet albis clavis ornatas , intus vero totus purpureui est.
ab arboνe casa Nectent purpureas niseo discrimine vistas. Huiusmodi quoque erat regum Persarum vestis iuxta Xenophontem lib. VIII. Cyro paediae: Eπι δε τωτας αυτος εκ των πυλων προοφα νετο ο Κυρος αραα τος ορθην εχων την τι αραν , και χιτωνα πορφυρουν μεσολευκον. α λω δ' ουκριεσολευκον . Pose haec portis prodibat ipse CFrus curru re Lum tiara ferens, indutusque tunica albo clavo in media parte ornata: nulli enim licet ferre tunicam albo clavo in medio disinctam . Curtius lib. II. Habebat Darius purpuream itinicam, cui medium album intextum erat. Et lib. III. Cultus regis s Darii in nter omnia luxuria notabatura purpureae tunicae medium album intextum erat. Idem lib. VI.
Cidarin Persae regium capitis vocabant insigne . Hoc caerulea fascia albo diuinctac reuibat. Et eodem libro.' Itaque purpureum diadema distinctum albo, quale Darius habuerat, capiti circumdedit. Forsitan hi candidi clavi, quibus regum Persarum vestis fulgebat, purpura illa candida constabant, quae in Ρerside ope olei albi secabatur, quemadmodum cap. XXV. observavimus. Graeci autem Imperatores limbos vestium candidos gestare copsueverant. Corippus in Panegyrico Iu
66쪽
MIyictoque sinu vestis P ina pepend t Poplite fusa tenus pretioso candida limbo . Aliquando vero etiam hi clavi medias vestes findentes coccinei erant. Lampridius in Alexandri Vita: Conυλῖum neque opiparum neque nimis parcum, sed nitoris summi fuit, ita tamen, ut pura mant Iia mitterentur, saepiss cocco clavata. Honorius Augustodunensis in Gemma animae lib. I. cap. CCXII.: Dalmat ea duas coccineas lineas ante γ retro habet, quia vetus, o nova lex dilectione De , proximi refulget. Mem tram tes purpurei designant sanguinem Chrisei pro duobus populis susum. Alcvinus cap. IV. de celebratione missae: Habet s dalmatica )oocc neas virgulas sanguinem Chrs; pro salute mundy effusum demonserantes. Ama laricus lib. I L cap. XXI. de ossiciis Ecclesiasticis: Ipsa dalmatica duas coccineas lineas habet retro, similiterque u anteriori parte, quia vetus testamentum , m novum rutilant dilectione Dei, proximi.
Reseremus cap. XLI. Romanam trabeam coccineis clavis & ipsam fuisse insignem.
De vestibus pictis-GEstabant denique antiqui homines totas purpureas vestes aureis picturIs mirifice insignitas. Aelianus lib. IV. cap. XXII. lautos Athenienses inducit huiusmodi pictis vestibus indutos.' Aλουργη μεν ημπει χοντο ιματια, ποιολους ενεδυνον τωνας. Pallia ferebant purpurea, tunicasque pistas. Hae picturae vero vel astra aurea, vel homines, & animantia aurea referebant. Ciphilinus in Excerptis.' Tα γε μεν παραπετασματα τα δια του αερος διατιθεντα, οπως τον απερmcεt, αλουργα ην, και εν μεσω αυτων αρμα ελαυνων ο Nερων ενεττικτο, ατυτερες επίλοροπω. 'Ia etiam, quae per aerem extendebantur ad solem arcendum , purpurea erant, oe in tuis acu piritus erat Nero currum re ens, aureis sellis circumdatus. Chronicon Alexandrinum: φοετας στεφανον, και χλαμ ιδιν ασπρον μοτηρικον εχων αντι πορφυρου χρυσων βασιλικον ταυλιν , εν ω υπερχεν εν με- σω στηθαρια αληθει διν μικρον το Θασιλικω χαρακτηρος Ιου νου. Ferens co nam Romanorum, oe chlamydem candidam holo fericam , habens loco purpurei aureum regiam clavum , ἰn cuius medis erat parva quaedam imago It Uni mperi aI υese induxi. Athenaeus lib. XII. Deipnosophistarum Demetrii chlamydem describit stellis aureis pictam: Aι δε χλαμυδες αυτω ηταν ορφνινον εχονται το φεγγος της δε παν Ο-ενοφατο, χρυσους αστερας και τα δο εκα ζωδια. Eius ebla des obscuro splendore coloris fulgebant . . Du pidium is iis videbatur caelum, habens astra aurea, oe duodec- etodiaci signa. Stephanus III. in memorata ad Alcuinum epistola B. Dionysium se vidisse resert: colobis indutum candid sit no purpura clava. νο , Pallio toto purpureo, auro interseellato. Ita denique pictam huiusmodi vestem describit Corippus lib. II. memorati Panegyrici in laudem Iustini II. v. CCLXXVII.
Et tulit intextam pretis o murice vestem , Psinianorum serias tibi tota laborum Nexo auro n ta fuit, gemm sque corusca - Ll e barbaricas fiexa cervice Pbalanges ,
Occisos reges, subiectasque ordine gentes κειν
67쪽
LPPictor aeu tenui multa formaverat artae. Fecerat fulvum diglare coloribus aurum, Omnis ut aspiciens ea corpora vera putaret.
Estfigies auro, sanguis depingitur ostro. Sed de hisce purpureis acu pictis vestibus cap. XLIII: sermo est rediturus.
De ratisne ornandἰ veses clavis, aut picturis.
CLavi autem , limbi, & picturae huiusmodi aliquando vestibus insuebantur,
uti plerumque in ornatibus vestium nostrarum usu venit, quos galloni, σguernisfioni vocamus. Iam audivimus Baslium in loco Isaiae dicentem: uevesium oris attexebant purpuram , aut eam parti mediae immittebant. Horatius in Arte poetica v. XU. Purpureus late qui splendeat unus auer fluitur pannuS.I. C. in L. XXXII. de auro, Sc argento legator Et quae his aecessionis vise ae cedunt, quae sunt institae, picturae, elavique, qui vestibus insuuntur.... suemadmodum clavi aurei , m purpurei pars sunt vestimentorum. Idem Pomponsus libris episeola rum e eis non sunt claυ vestimentis eo uti , tamen veste legata continers. Hinciam sormatae vestes, sed nondum clavis, aut picturis ornatae vocabantur Praecla via, idest vestes non adhuc clavatae, aut pictae. Nonius.' Praeclavium pars vestis , quae ante clavum texitur; adducitque, qui sequitur, locum Afranii.' Mea nutrix surge , s vis , profer purpuram, praeclavium textum es. Interdum vero saltem picturae opere phrygionico adplicabantur, quod nos dicimus a ricanio. Plinius lib. VIII. cap. XLVIII. o Pictas vestes iam apud Homerum fuisse, unde triumphales natae. A cu facere id Phryges invenerunt, ideoque phrygiones appellati sunt . Sundas in voce Chlamys ait Numam Pompilium εφευρε την χλαμυδοι στολην, ουκ επιθεις , αλλ' ε τωθεν εμξαλ- την της πορφυρας βα-
ψην , tulisse chlam em non immittentem ab ex ter ori parte, idest non insuentem ) sed iniicientem ab inter ori parte idest acu pingentem ) purpuram. Hactenus generatim, mox peculiariter de antiquorum purpureis vestibuS.
De tunisa laticlavia. LAticlavia tunica praeseserebat clavos sive ex purpura, sive ex auro, sive ex cocco . sive ex albo, qui latiores essent, unde etiam nomen accepit. Iulius Pollux Onomastici lib. VII. cap. XIV. .' πλατυπορφυρα ιματια , laticlavias vestes. Silius Italicus Punicorum lib. III. asserit Sacerdotes Herculis Gaditani laticlavia vesteind utos. eri eam lato vestem d singuere clavo. Photius in Excerptis Damascii in vita Isidori habet Λαμ πραν κωρην , κολω
βον χιτωνα μελινοχρουν ανύζοτμενην πορφυροις πλατεσι σημαξιοις κεκοσμημενην. Formosam virginem, O bene cultam, habentem tunicam mellini coloris latis clavis purpureis ornatam . . Unus
68쪽
Unus omnino erat clavv. in laticlavia veste , quemadmodum unus omnino est clavus latus in mediis colobiis, sive dalmaticis, & penulis, sive planetis nostris. B. Dorotheum Archimandri tam audivimus dicentem r Habet vero colobium nostrum clavum purpureum . Audivimus quoque Chronicon Alexandrinum e Loco purpurei aureum regium clavum. Audivimus denique Xenophontem & Curtium citatis locis in cap. XXXVI. tunicam regum Persarum uno tantum clavo albo ornatam referentes. Herodianus narrat lib. U. Romanos Μagistratus coactos ab Elagabalo sacrificia facere χιτωνας ποδηρεις και χειροδωτους νολω φ ινικων εν μετωφεροντες μιαν πορφυραν, indutos talares tunicas manicatas ἱuxta morem P boeni- eum, habentes unum clavum purpureum in medio. Agathias lib. III. refert Tetatem Latiorum regem ferre solitum λ κην δε μονον ου μεν τοι πανταπατι γε κοινην
ουτω , και ειθι τριενην. α φι γαρ το μεταιτατον εκεινη υ φατμιχτι κατερ - θεν καταλαμπεται, chlamdem albam, non tamen omnibus communem, consue iam . Circa medium enim illius avreus clavus intextus utrinque apparet.
Ce erum haec tunica laticlavia propria erat virorum principum, & ditiorum . Lucianus in Demonacte: Iδ 0ν δε prινα των in ταρυφων επι το πλατει της πορφυρας . Videns autem ex beue cultis unum ob latitudinem sui claυi purpurei superbieutem. Tertullianus in libro de pallio cap. IV. de Saturni Sacerdotibus loquens. Latioris Purpurae ambitio Saturnum commendat. Huiusmodi latiores clavos
purpureos, sive per mediam vestem, sive per oras, Sc fimbrias ductos, qui clavi phylacteria vocabantur ab Hellenistis, gestabant superbissimi. Scribae, & Ρha risaei, de quibus Evangelistae loquuntur. B. Epiphanius lib. I. haeresi XU. Scri
ἡ Βαενοι μυετονο χαζειν. Et ferebant in vestibus ph lacteria , quae sunt latae quaedam taeniae, aut clavi purpurei. Utebantur enim hi solis, Nesibus, quasi dalmaticis , aut colobiis, quae huiusmodi latis purpureis taeniis ornabantur. 9gi autem diligentius loquuntur , p lacteria basce taenias , aut clavos vocant. Nicetas Choniates Thesauri orthodoxi lib. I cap. XXXIX. de iisdem Pharisaeis verba faciens ita loquitur ex fide Petri Μorellii, qui latinam huius operis interpretationem dedit Dalmaticis , quae nunc colobia dicuntur , purpuraque praetexuntur , nduti pbνlasteria sua ostentabant. Hinc merito huiusmodi superbiam vestium & animi saepius verbis acerbis notavit divinus noster Redemptor, uti habetur pipesertim in Matthaei Euangelio cap. Σ ΚΙΠ r Dilatant enim pistacteria sua , m magni cant fimbrias.
Hine etiam Romani Senatores laticlavia tunica induebantur: Iuvenalis Sat. I. v. CUI. de lato clavo Romanorum Senatorum loquens suid confert purpura maior Ootandum 'Acron ad Sat. V. lib. I: Horatii a Praetextam, oe latum elaυum. Latum clasum purpuram dicit , quae in pectore extenditur Senatorum. Latitudo vero huiusce lati clavi, aut latae taeniae purpureae ante, & re
tro per mediam vestem ductae, sere palmi unius erat. Id demonstrat palmaris latus clavus, qui adhuc in mediis dat maticis, & planetis nostris adfigi solet, tum trabeae latus claVus, quae ideo trabea vocabatur, quod trabales, aut palmares hos clavos habebat, tum denique latitudo palmaris lati clavi vestis palma
69쪽
tae, quae ab eadem lati clavi palmari latitudine nomen accepit iuxta Festum: Tunica autem palmata a latitudine clavorum dicebatur, quae nunc a genere picturae appellatur. Balearidum vero incolas latum clavum invenisse reserunt Strabulib. II. & Eustathius in Dionysum Perlegetem.
De tun ca angus clavia. ANgusticlavia autem tunica clavos ipsos angustiores habebat, unde etiam noωmen accepit. B. Hieronymus in epist. XXII. lom. I. ad Eustochium: pu a tantum in veste tenuis. Spartianus in Severi Vitar Hic tam exiguis υesibus usus es, ut vix tun ca eius aliquid purpurae haberet. Duo vero fere erant clavi in angusticlavia veste, uti duo tantum angusticlavi in dat maticis,& planetis nostrorum sacerdotum adiiciuntur . Iam audivimus scriptores ecclesiasticos cap. XXXIII., 8c XXXVI. relatos, duos dat maticarum clavos memorantes. Eisdem scriptoribus cumuletur Apuleius lib. II. Floridorum: Habebat indutui ad corpus tunicam interulam tenuissimo textu, triplici licio, purpura duplici. Horatius in Arte poetica vers. XU.: Pulpureus late qui splendeat tintis alter. suitur pannuS. Aliquando vero etiam tribus clavis vestes ornabantur. Statius lib. VIII. The. baid. v. DLXU.: triplici Celaverat ostro Surgentes etiamnum humeros, o levia mater Pe lora. Hoc tamen puerorum tantum proprium esse debuit, nam plures, quam duo clavi, dedecori habebantur ab antiquis. Quintilianus lib. III.: Ut assert lumen clavus purpurae loco infertae, ita certe neminem deceat intexta pluribus notis mes s. Ceterum hae laticlaviae tunicae humiliorum propriae fuerunt, Zc hinc etiam equitum Romanorum . Cum itaque laticlaviis tunicis senatores , equites angusticla viis utebantur. Plinius inquit lib. IX. cap. XXXV .: Purpura diu mu ἰt ab equite cur ana. Paterculus ait Maecenatem vixisse anguso clavo pene contentum. Statius lib. V. Silv. II. V. XVII. . non sangu ne cretus Turmali , trabeaque Remi , nec paupere clavo. Idem Statius lib. IV. Silv. U. v. XLI. H e palmus nter pignora curiae Contentus ardio lumine purpurae C escis . Tantam vero gloriolam ex hisce clavis tunicarum sibi captabant antiqui, ut quidam pellucidis togis ad ostentandos subiectarum tunicarum clavos uterentur. Varro apud Nonium in vocibus Tunica, Uitream et Gam isorum vitreae togaσostentant tunicae clavoS.CAa
70쪽
De praetexta, o trabea . NEmo nescit togam praetextam magistratuum Romanorum propriam , fuisse naturali albo colore donatam, & tantum purpureis oris, sive limbis trans vertis insignem. Graeci scriptores id demostrant, qui togam praetextam περιπορφυρον , quasi purpureis taeniis, sive limbis circumdatam vocant. Vicem omnium praestet Plutarchus in Romuli Vita: Tηβεννον εφορει περιπορφυρον. Gesabat s Romulus ) togam praetextam . Suetonius apud Servium ad librum VII. Aeneidos tria trabearum genera proponit: Unum. Diis sacratum, quod es tantum de purpurae aliud regum , quod es
purpureum , habet tamen aliquid album : tertium augurale de purpura cocco . Cum autem primum trabeae genus ad Deos pertineret, cum secundum ad reges non iam Romanos, sed Barbaros, & Persas, uti cap. XXXVI. observavimus, hinc de tertio tantum trabeae genere, quae ad augures, reliquosque sacerdotes, reges Romanos, consules, equitesque in eorum transvectionibus pertinebat, quaeque una erat Romana trabea, verba faciemus. Erat autem haec purpura & cocco ornata, uti a Suetonio audivimus, & uti etiam assentitur Isidorus Originum lib. XIX. Trabea erat togae species ex purpura, cocco , qua operti Romanorum reges in t o pro-l cedebant. Sed qua certa ratione purpura, & cocco ornatam fuisse trabeam est putandum Θ Dionysius assirmat trabeam fuisse togam naturali albo colore donatam , ornatam vero coccineis clavis, & purpureis limbis. Ita ille lib. II. de sacerdotibus Gallis loquens: Tηβεννας εἴλπε ορπη λενα περιπορφυρους φοινικοπαρύφους , - καλουσι τραβεας. Togas indut; ornatas limbis purpureis , coccineis claυis, quas trabesas mocant. Idem Dionysius lib. VI. de equitibus Romanis in eorum transvectionibus verba faciens: Tηβεννας περιπορφυρους φοινικοπαρυφους, ας καλουσι τρα- βεας. Induti togas ornatas purpureis limbis, o clavis coccineis, quas vocant trabeas. Trabea autem vocabatur, quod hi coccinei clavi, cum plurimi essent, aut trabes, aut virgas referrent. Hinc sagula virgata Gallorum trabeata etiam' dicta sunt. Servius ad lib. VIII. Aeneidos: Quae sagula Gallorum vireata etiam trabeata
P cta fiunt. Trebellius in Gallienor Perdita Gallia arrigisse , dixisse perhibetur:
Non sine trabeatis sagis tuta respublica erit PObservandum vero trabeas sequioribus imperii temporibus etiam aureis clavis , aut segmentis , & aureis picturis fuisse insignitas . Sidonius Apollinaris
carm. XV. : itamen is trabea segmento luserat alto.
Paullinum , . usoniumque viros , quos sacra suirini
Purpura , auratus trabeae velavit amictus .
Claudianus denique lib. II. de laudibus Stiliconis hanc ditissimam trabeam de. scribit:
gremioque rigent Sa profert Dona , graves auro trabeas. Insigne Minervam Spirat opus , rutilis hinc pingitur aula columnis , Et fac, i mr ae partus. Lucina labores