장음표시 사용
271쪽
ian stultitiae. Quod idcirco annotaui, quod auditam nonnullos
hie legi velle, inscientiae. in quo falluntur, cum praesertim omnes veteres codices habeant inscitiae.19 Erςo nata est sententia &c velim legi, Huic ergo nata est &e. Didam malunt sic: Ex qtio nata est sententia,&c. i' una si implex.&c vel subintelligendum. se trientia vel legen- eum, unus simplex, cuius Zeno auctor, positus indecore totus. subintel . finis. xo uid iudicat sensus Mulce,amatum &c. sic restituit hunc lo cum Petr. Faber Tolosanus, consiliarius regius in ambulatorio consilio, quod magnum appellant' quam emendationem postea Veterum codicum auctomas confirmauit .Quod autem ad illa sapei iora verba attinet, In quo frustra iudiees solent, &c. eorum haec sententia est. Nam video a nonnullis Obscura , 8c impediis, ab ali is coci upta haberi, ut existiment legendum, nihilominus, Pro, nihilo magis. Hoc igitur significat Cicero. Cum iudices sententiam pronuntiant, frustra solet addere. si quid mei iudici j est. nam, etiam si h c verba non addiderint, si res non fuit eorum iu dici j, hoc est . si ad eorum cognitionem , shu notionem non Pertinuit, n6 Ppterea magis turi iudieatu. hoc est, res n5 est iudicata si n5 fuit eorta cognitionis ic iudicii elia si verba illa si quid mel iudicii est. non uerint ab eis addita. ergo frustra addere solent 2l nec eam cellando, siue gaudendo, dic. Nihil viiij haec seriptura habere videtur. Sed libri manu scripti mendi suspieionem mihi c5mouent.Sic enim habent. nec eam cessando, siue gaudentem ut Aristippus, siue non dol. Soc unde suspicos sic esse a Ciceronescii plum, dc sic legendum, nec eam siue gaudendo, ut Aristipp. siue non dol. dec. Quaerat aliquid probabilius lector inge niosus. 22 quae prima, natura approbauissetὶ hoc totum, quod reperitu Din libris vulgatis , dc nou nullis manuscriptis, ea cum voluptatσconi ungerent: non compare' autem in uno longe optimo, fundi tus deleui, ut superuacaneum,ic alienum . xi his init ijs inducti fortasse, imbuti, legendum: quamquam nihil muto. 1 Non igitur de improbo lec. lsi hanc lectionem vulgatam reii 'nemus, a qua non discrepat antiqua, legendum' est infiὶ nec vero omnia timen te, sed primum qui 3cc. Contra si, timente quod infra sequitur, incorruptum .dc uncerum est. ligendum hIc, Non agitur improbum, sed callidum improbum queramus: qualis dec. 1s sed impune tamen. fecisse en ina quis coarg. possit' vel ex hoc loco quam valde deprauati sint libri vulgati, intelligere licet. deprauatos enim dico, qui tam longe discedant a manu scriptis. Sic igitur habet vulgati. sed impune tamen id te constat fecisse. quis enim coarguere pol Iit' A t manust. sic. sed impune tamen .fecisse enim quis coarguere possiti quam lectionem quis non videt vulgata multis partibus esse concinniorem Sententia autem plara est. hoc enim significat M. Tullius. improbe feceris, nisi monueris' ne assideat: sed inarune tame. repete απο κοινου feceris. quis enim
272쪽
coarguere posit te sciuisse aspidem oeculce Iatἴre,3: n6 monuisse vel,quis te, etiam si fatearis te sciuisse,ncque illum monuisse, reum facere, & sceleris conu i ncere queat 16 testata ciueis alij legunt, telia in crimen et & iis scriptum est in quibusdam libet manuscix de Theni ista loquit temper hic locus mihi hierat antea suspectus. non solum propterea quod quae hic dicitntur, iuxta vulsata' lectionem, pugnabant cum superioribus ut lector attentus faci- continuo perspexerit: velum etiam quia veteres eodices habent pro, Themistocle. Themistio. Itaque non dubitabam, quia aliud notnen, quam Thein stoclis, hic ellet reponedum. Sed cum, quo tempore prima Ciceronis editio a me traetabatur , nondum Themistam illam, muliere ni Epicuream, quam ccmmemorat Cicero in oratione in Pisonem, antea incognitam, aperuissem:facta est, ut hie locus manserit in curatus, mini minue purgatus. Nuper autem cum in eo essem , ut hanc secundam editionem mollirer. ac pararem , commodum claudius Puteanus me admonuit, se, in Romae esset a Mureto accepi me, ita a quodam,cuius nome uiscetur, esse emendatum ex V. c. Themista: quo mcuo certo scio. me eum ad hunc locum peruenissem, fuisse mea sponte reposturum. Deile eum vidissem, hic significari mulierem illam, de qua am multa collegissena in commentationibus in. Emilium Probum, & in his ipsi ἐ notis ciceronianis, ad loeum illum , qui es orat. in Pisonem, Nec vero contemsisti, lieet sis Themista sapientior. quem locum ali; corruptum esse existiniarunt,in his Turne busta iij inepte, & ridicule explicarunt.18 siue celare poterit. siue optous ni aguis, quidquid seceriti obtinere: eeri que ina et existimari sic hunc locum ex antiquo codice emendauit lo. Scala. Vt refert Manutius: quam scripturam testifieor me quoque in nostris antiquis codic. Ieperisse in verbo. obtinere rePetendum απ ο κοινου. poterit. Vulgata lectio porro. siue celare poterit , siue opibus maius quidquam fecerit: certequantalet obtinere existimari,&e. plan E mendosa est: olεtque mana emendatoris audacis & imperiti, hoc est. corruptoris.
is & hercule modo vir optimus &c. quidam legi volunt, Et he peule mihi vir optimus, &c. quibus assentior. 3o omnia pericula pro rep. legendum puto.omnia pericula adire pro rep. 3 i nos varones stupemus Riuius legendum pu tabat. nos bardi.
cum se in veteribus libris, nos barones, scriptum reperisse testaretur.Ad extremum tamen, Varrones, probabat. ego Turnebi sententiam secutus: varones,edendum curaui. varones autem, id est tardi, pingues,hebetes. Licet inmen legere etiam,varrones.
31 quid enim de amicitia statueris, vides. haec verba, utilitatis. Quia expetenda quae deinceps post, statueris, leguntur in libris vulgatis,& nonnullis manuscr.deleri iussi, ut aliena.& ex annotatione nata.
33 num quid est, nisi quod turpe est tin se legendum est, libris
273쪽
-omnibus inuitis, sententia ipsa flagitante. quae talis est. nu quid est odio dignum, inquit. nisi quod turpe esti34 prim ti utilitatis causa Re.ὶ aut legendum est Me, voluptatis.
aut paullo post, spe utilitatis. . quam sint tua Puteolis granaria PMuretus lib.7. cap. 2o. Vatilin. ex eodicis veteri auctoritate eorrigit, granaria, ubi vulgati habet,gramina. 3c vero etiam in aliquot codicibus antiq . sic scriptum reper . Verum,esto. cum ab omnibus libris manu scriptis absit vox, modo, non dubito quin aliunde hue inuecta sit, & ita factum. isto modo,ab aliquo semidocto At quanto rectius oc facilius eratra i sto, quod erat eorrupturi .facere,esto sic igitur emendamus. Verum, esto: consequatur. Sce. delat voce, modo, quae, ut dixi.in libris veteribus non reperi Nir. Est autem autem eoneessio. sic inporiora vita epist. r. I i. t Mulcis occulto crescit res 'nore: Verum. Esto alios aliis rebus, studi lique teneri. Sic dc ipse M. Tullius.οεpla sunt in promtu. 37 deinde dolorem quam maximum ρὶ sie hunc locum intris in lib. vulg eorruptum: in quibus legitur, tam maximunuarvi primum despexit. libri vet. habent, ut primum, dispexit. 3' veniantque scripta eius. Uidam legi volunt, vincun r'. o non inuitatam volup t. sic legendum censeo libris omnibus inuitis nam manu scripti habent. mutatam: quod nonnulli probant, di interpretantur,emiam: ego non probo: impressi, mutuatam. quod perspicuὸ deprauatum est.inutiatam, omnino rectum est,& est simile ei, quod sequitur, euocatam .eti vide ne Manliana sint ista vestra Sie habent omnes, quos quiem viderim, libri vetieres. sed quidam legi volunt. Vide ne ManIiana sint iussa vestra. alij, ne Manliana sint ista castra. H. ne Manliana sint imperia vestra. &e.
omnibus inuitis, risit auctoritatem secutus, qui lib. I. admonet, Ciceronem lib. 1. de finibus usurpasse. volucrium, in patrio casu . nullus autem alius locus est in hoe libro, in quo haec vox seripis sit pr ter hunc. 3 Athone Perfossαὶ secutus hie sum Paulli Manutii coniecturam, ut item saepe alibi. qubd velim lectorem , si interdum tacitus praetet ibo, non exi stimare, me rei alienae inuolandae,aut ina, candae gratia, id facere ν. 4 perpetvssne malis voluptatibus perfruens sis tuearium occivi habentlibri vulgati,perfluens.
274쪽
t. duleedi-ε corporistillatem, exive natam tri
se ipse pro se loquatur, nec tam pertinaceis habeat patronos, c5 i ocessuram arbitror, conuicta superiore libro, dignitati. etenim se impudes, si virtuti diutivi repu
gnet, aut se honestis iucura anteponat, aut pluris esse cotendat R dulcedinem corporis, O titilian-lcm ex ea re natam Glitium, quam grauitatE animi, atque constantiam. quare illam quidem dimi
ramus, ct Disse finibua tenere iubeamus, ne blanditijs eius, illecebris que impediatur disputandis uerito. quaerendum est enim, ubi sit illud summum
bonum, quod reperire Nolumis, quoniam ct voluptata ab eo remota est, ct Eadem ferὸ contra eos dici possunt, qui vacuitatem doloris finem bonorum esse voluerunt. Me Nero ita ullum probetur summum bonum, ut virtute careat: qua nihil po- iteri esse praestantius. Itaque quamquam in eo siem in mone qui cum Torquato est habitu , non remissi fuimin:tamen haec acrior est cum Stoicis parata cotistio. quae enim de voluptate dicauur, ea nec acutissime, vi ec abfεdit/disseruntur. neq enim qui defendunt eam, πersuti in dissercndo sunt, nec, qui contia
275쪽
t 1 3 g χ' I I. xt ira dicunt, causam discitem repellantave etia a sorti dicit Epicurus,ne argumentandum quidem esse de Noluptate, quod sit positum ei sis iudicium iu seni. bus,ut commoneri nos satis sit, nibit attineat d 1 ceri . quare illa nobis simplex fuit in Niramq.parte disputatio. nec enim in Torquati sermone quidquam implicatum, aut tortuosum fuit: V nostraq;, hut mihi videtur,dilucida oratio. Stoicorum autem non ignoras quam fit subtile, velastinosum potius, 46 disserendi genusudque cum Graecis, tum magis nobis, quibus etiam verba parienda sunt imponendaque noua nouis rebus nomina. qκod quorem nemo Mediocriter doctus mirabitur, cogitans n omni arte, cuiu Uus Nulgaris, communisque non sit,m ιι tam nouitatem nominum esse, ciam constituantur' earum rerum Nocabula, quae in quaque arte ver sentur. Itaque oe dialectici inphysici verbis ututur iis, quae ipsi Graecia nota no sunt.geometrae ver), musici,grammatici, etia more quodam loquun cho rhetorum artes , quae fiunt totae forensies,atque populares, Verbis tamen in dicendo quasi priuatis νtuntur, ac Du. Atque, Ni omio tam has arteis eleganteis, O ingenua , ne opimces quidem tueri sua artificia possent, nisi vocabu-
.lis terentiir nobis incognitis,usitatissibi. Diu Τ etiam agricultura , quae abhorret ab omni politiore elegantia, tam n eo res, in quibra versatur, nominibua notauit nouis. quo magis hocpbilosopho faciendum est. ars est enim philosophiae vitae: ε de qua disserens arripere verba de foro non potest.
quamquam ea omnibus philosophis Stoisii pluri
276쪽
ais Ba F I H I Bus. ma nominauerunt. Zeno quoque eorum princepx non tam rerum inuentor fuit quam nouorum Nemborum. Quod si in ea lingua, quam plerique ub rictrem putant, concessum a Graecia eri, ut do-MDiii. tirlymι homines de rebus ' non peruulgam, sinusitatis verbis uterentur et quanto id vel nobis nruis en concedendum , qui ea nunc primum audemus attingere' Et si, quod saepe diximua, ct quidem cum aliqua querela non Grecorum modo, sed etiam eorum, qui se Graecos magis, quam nonros io haberi volunt, nos non modo non vinci a Graecis 'boru cνia, fies esse in ea etiam superiores:ela- borandum est, ut hoc non in nostris solum artib. sed etiam in illorum ipsorum consequamur. quan quam ea Nerba, quibus ex instituto νeterum Nil tsi mur pro Latinis,πt ipsa philosophia, vi thetorica, dialectica,grammatica,geometria, musica, quam ... , . ' Latin8 ea dici poterant, tamen, ς quoniam recepta sunt. Uu percepta sunt, nostra ducamus.Atque hac quirit,in ks 'ta de rerum nominibva. De ipsis rebuo autem sa , .
om, Mid ad te scribam, qui 'tum in philosophia, tum in optimo genere philosophia tantis processeris.
quod sincerem, quasi te erudiens, iure reprehenderer. sed ab eo plurimum absum; neque, Ni ea cognosco, qua tibi notissma sunt, ad te mitto, sed quia facillimὰ in nomine tuo acquiesco, O quia te habeo aequissimum eorum nudiorum, qua mibi cia
munia tecum siunt,' aestimatorem, iudicem. ADtendes igitur, visoles, diligenter, eamque controuersa m dijudicabis, qua mihi fuit eum auunculo
277쪽
tuo, Ino,ae singularι νtro, Nam, in Tusculano cum essem , vestimque ἡ bibliotheca pueri Luculli quibusdam libris uti, vivi in elud vivam,ut eos ipse νt Iolibam inde promerem. qu)cam venissem,s MXatomm, quem ibi est e nesciera, vidi in bibli theca sedentem, multis circumfusium Stoicorum libris .erat enim, Ni scis , in eo inexhausta auiditas tetendi, nee sanari poter at: quippe qui ne reprehesonem quidem Nu i inanem reformidans,ini aio curia soleret legere scpe, dum sienataa cogeretur, nihil opera rei . detr-s quo magis tum in summo otio,maximaque copia ε quasi heluo librorum,s hoc verbo ' in tam clara re utendum est, Ni ba in ἄtur.7 Quod clini accidisset,πt alterum nee opina ιδ videremus, Orrexit Hatim. deinde prima illa,
qua in congressu solemus: Quid tu, inquit, huc villa enim, credo:os ibi te esse scissem, ad te ipse
Nenissem.Heri,inquam, ludis commissis, ex νrbe profectus veni ad Nesperam, h causa enim fuit hue Σo Neniendi, vi quosdam hinc libros promerem e quidem,cato, totam hanc copiam iam Lucullo no-sro noram esse oportebit. nam his libris eum redis, quam reliquo ornatu villa delectari. en enim mihi magna curae: ' quamquam quidem hoc pro' ia 3 prium tuum munus est, Vt ita erudiatur. νt o pa- r intri, est Scipioni nostro, ct tibi tam prorinquo respondeat. Laboro autem non sine causa. nam ct auιeι- memoria moveor nec enim ignoras, quanti secerim Scipionem:qui, vi opinio mea fert, in princμρibus iam esses, si ν ueret ct Lucullus mihi ver-- 4satur ante oculos,' istum omnitus racellens, tu' eh.
278쪽
messi ct amicitia, ct omni volutate,sententias iunctus, Praeclar8, inquit,facis, cum eorum me- moriam tenes, quorum uterque tibi tectamento liberos suos commendavit, puerum diligis. Quod autem meum munua dicis, iron equidem recusosed ste adiungo socium. addo etiam illud, multa iam mi
hi daresegna puerum pudoris, ct ingenij .sed
aetatem Nides.Video equidem, inquam: sed inficitameiam debet ijs artibus, quas si, dum est tener, a L.sie est & combiberit,ad maiora veniet paratior. ' Sic equi- to ι hii .:ν siem, diligentius,sspiusq; ista loquemur inter nos, lagemusq. communiter.) sed resideamus,inquit, si lplacet. itaq. fecimus. Tum ille:Tu autem, cum ipse tantum librorum habera, quos hic tandem requi, . bi.Aristote- ris'Commentarios quosdam , inquam, V Aristot i , ilicos, quos hiesciebam esse,ueni Ni auferrem, quos legerem, dum essem otiosus: quod quidem nobis i scis non sepe contingit. Quam Nellem, in quit, e partieula. φνtte ad Stoicos inclinasses. erat enim , si cuiuifi ἡ 'tis quam, cert8 tuum, nihil prater Nirtutem in bonis .
Vet.nec agno ducere.vide, ne magis,inquam,tuum fuerit, cum , d v. . inestia mihi, Videretur, non noua te nauissest rebus nomina imponere. ratio enim nostira consen-ideri'ilia. tit,oratio pugnat. Minime verὸ inquit ille, consentit. quidquid enim praeter id, quod honesium sit ex , , petendum esse dixeris, in bonis , numeraueris: ct honestum ipsum, quasi virtutis lumen,extinxeris, O virtutem penitus euerteris. Dicuntur ista, Ca- , to,magnificHinquam: sed Nidesne Nerborum gi riam tibi cum Tyrrhone, O Armone, qui omnia. exaequent, esse communem de quibus, cupio scire,
279쪽
quid sentias. Ergὰne quaeris, inquit,scire, dsen tiam ἰquos bonos Niros,forteu, iustos, moderatos avt audiuimus in repluisse,aut ipse vidimus: quisne ulla doctrina naturam ipsam secuti,multa lau
s dabilia fecerat: eos melius a natura insitutos fuis/ 1e, quam institui potuissent a philosophia, si ullam
aliam probauissent,praeter eam, quae nihil aliud in bonis habet,nis honestum:nihil, nisi turpe, in m lis: ' ' ceterae philosophorum disciplina, omni-
io no alia magis , alia minus , sed tamen omnes, quae rem πllam virtutis expertem aut in bonis, aut in malis numerent, eo non modo nihil adiuuare arbitror, neq: erre, quo meliores simus,
sed ipsam deprauare naturam. nam se hoc non obtii 1 neatur,' 'id solum bonum esse, quod honeBumsit: nullo modo probari possit, beatam vitam mirtute
. esci. quod si ita siti cur opera pbilosiophiae sit dan- . da, nescio. si .enim sapiens aliquis miser esse possit,
nae ego tria gloriosam, memorabilemq. Nirtutem V ao magno aestimandam putem.Quae adhuc, Cato, a te dicta sunt, eadem,inquam,dicere posses, sesequerere PFrrbonem, aur ArrctonL nec enim ignoras, his illud bonenum, non summum modo , sed etiam 't tu vis solum bonum videri. quod se ita 1 1 ess,sequitur id ipsin, quod te νelle video, omnese semper beatos eesapienteis. hὀsne igitur laudas, O hanc eorum sententiam sequi nos censes opo tere e Minime vero tuorum quidem, inquit. cum enim virtutis hoc proprium si earum rerum, qus secundum naturam sint ,habere delectum: qui omniasc exaequauerunt, ut in νtranqlartem ita paria
nas,omnino alia magis, aliam mi niis, sed -- me omneis, quae rem ullam aut Virtutis e per tem in bonis,aut vitii. in malis numerent, eas non m Λ
280쪽
quondam rerum non imna nouarum oua vide acuri
ria redderent,uti nulla seletaione uterentur eiu virtutem ipsam susulerunt. Iriud quidem, inqua, optime dicis : sed quaero, ni ne tibi faciendum idem siit, nihil dicenti bonum, quod non rectum, honesi Imrq it,rcsiquarum rerum discrimen omne tot stentieSi quidem inquid, tollere:Ied relinquo. Quό-na modo, inquam si νna virtus, πnum istud, quod honestum appellas, rectum, laudabile , decorum erit enim notius quale sit plurib. notatum Nocabulis id m de Iarantibu id ergo inquam , si fotu i bes bonum, quid habebis praeterea, quod stequarie aut,si nihil malum, nisi quod turpe nhonestum, indecorumparuum, lagitiosum Medum, ut hoc quoque pluribus nominibansi ne faciamus:quid printerea dices esse fugiendum Non ignoranti nqxit, i stili, quidsim dicturus, sed aliquid, ut ego sup
eor, ex mea breui responsione arripere cupienti, non respondebo ad singula: explicabo potios, quoniam otiosi sumus, nisi alienum putas , totam Zmnonis, Stoicorumque sententia Minim/id quidem, inquam alienum:multu' q. ad ea, qua quaerimus, explieatio tua illa profecerit.εxperiamur igitur, inquit, etsi habet haec Stoicorum ratio docilius quiddam, oe obscuriud. nam cum in Graeco sermone ς hac ipsa quondam rerum nomina nouarum 1 3
non videbantur c qua nunς consuetudo diuturna
triuit: quid censes in Latino fore e Farillimum id quidem est, inquams enim Zenoni licuit, cum rem aliquam inuensset ininitatam, inauditum quoque ei rei nomen imponetre,cur non liceat catoni e nee omen exprim verbum ρ verbo necesse erit,ut interpretes