장음표시 사용
251쪽
neam In duobus punctis diametraliter oppossiis, quos duos
punctas vocant caput & cauda draconis. Propter quod nunquam contingit Solem & Lunam directe & diametraliter ad inuicem opponi, nisi cum alter fuerit in capite draconis.& alter in cauda.Neque item perfecta fieri potest eorum coniunctio , nisi simul ambo vel in capite, vel in cauda draconis in- Cdput Mueniantur.Cum enim sol perpetuo sub linea ecliptica directe calida draimieniatur, Luna vero nunqua nisi in duobus his punctis,ina ς00 3 QP nifestum est,diametraliter coniundilonem non posse fieri nisi PQ ix ambobus in uno horum ptinctorum exilientibus ineque Diametr alem oppositione.nisi in his punctis sibi ex opposito costitu intur. Dicimus autem diametr alem oppositionem,quando sic opponuntur, quod eadem diameter intelligatur contingere centrum utriusque:ita ut linea protracta a cetro solis directe terminaretur in centro lunar. Similiter & coniunctiona diametralem dicimus.WDeinde & hoc sciendum eli ex pec-spcctiua , quod omne corpus opacum obiectum corpori luminoso,facit umbram. Et quidem si corpus luminosvin tuerie maius corpore opaco obtesto, illuminabit plusqua: n media Partem corporis illius contra se positam, reliquam vero par- 'tem relinquit obscuram.& umbram facit pyramydatem,qiigcontinuo minor fit,& ad acutiem tendit, Unde sequitur,quod . terra minor existens sole,ipsi obiecta, pro medietate sua, aut plus q pro medietate illuminatur,secundu qua respicit alpectu solis, reliqua vero pars obscura manet ,& umbra facit:
qui Wmbra semper directe porrigitur versus Nadir siue punctu oppositu ipsius corporis. luminosi atq; ita umbra terrς directe semper protenditur versus Nadir Solis E Quibus prς- omissis dicendu est, quod cu Sol & Luna sibi inuicem diame- ' modo
traliter modo praedicto opponiatur sub linea ecliptica, ita vi. L in se ille sit in capite, haec in cauda draconis, aut econtrario.ille in eclipsis. cauda,haec in capite, tunc vera habetur eclipsis Lunae. Est enim directa interpositio terrae quς est corpus opacuhnter solem & Luna: propter quod terra interposita impedit. ne ad luna possit 1 Sole venire lumen ac proinde cu non habeat lunae nisi a Sole)nccesse est ea lumine deficere,quod est eclipsa ri. Nam ecliplis non aliud est q in destitutio siue defectus. Quod autem tunc sit directa terrae interpositio inter sole dc Luna, manifeste patet,quia si protraheretur linea recta a ca-
252쪽
pite.&Luna in cauda,linea illa haberet pro terminis duo centra, Solis & Lunae, & tra siret per centrum terrae. Ex quo etiaconsequitur, quod Sole existente in capite draconis, Nadiripsius Solis est in cauda draconis. Atque ita Iuxta praedicta necesse est ut umbra illa quae si a sole, per inter positione terrae,directe protendatur versus corpus lunare, quonia semper
umbra ut diximus versus Nadir corporis lunainosi protenditur.
CAP. XXXII. Nunquam fieri eclipsim Lunae nisi tempore oppositionis. X praedictis si manifestum, quod nunquam potest
E haberi lunae eclipsis, nisi in tempore oppositionis. siue plenilunij . Nunquam enim alias contingit alterum praedictorum planetarum esse in capite, dc alterum in cauda draconis, neque alias unquam contingit simul illos inueniri sub ecliptica linea diametraliter oppositos, quod tamε est necessarium, ut fiat Lunae eclipsis.Nunquam item cotingit terram interponi inter Solem & Luna cuius interpositio causat Lunae eclipsim) nisi cum in his punctis sibi inuicem fuerint opposita. Extra hos enim punctos qliotiescunque lineam
protraxeris, a centro Solis ad centrum Lunae,nunquam linea Quare no per centrum terrae inuenietur transiret quod argumentia
semper fit euideses est, eam diametraliter non interponi. Item ex prς inopposita dictis causa manifesta est , quare non semper in oppositionetione eesia Lunae ad Solem habeatur Lunae eclipsis. Oppositio enim sin psis. gulis fit mensibus, raro autem eclipsis. nimirum quia non ira qualibet oppositione Luna inuenitur sub linea ecliptica, nec in capite,nec in cauda draconis. Nunquam autem eclipsis Lanae fieri potest ut diximus nisi quando Luna simul cum Sole sub ecliptica inuenitur. CAP. XXXIII. Quod aliquando fieri possit eclipsis Lunae partialis.
Vanuis autem perfecta & totalis Lunae eclipsis non Q possit fieri nisi cum sub linea ecliptica diametraliter opponitur Soli,potest tamen fieri eclipsis imperfecta de partialis, cum prope caput aut caudam draconis fuerit fere diametraliter, quanuis non omnino diametraliter odposita soli intra metas sue terminos eclipsis, qui sunt.ΙΣ.
253쪽
LIBER VII. gradus ante & post caput vel caudam draconia secundum l5 .gitudinem. Luna enim existens ita propinqua ad oppositionem diametralem Solis , intra talei pactum, securulum partem sui es ipsatur, magis vel minus, iuxta quod vicinior est capiti vel caudae draconis, aut ab eis distantior. Non tamen plane totaliter eclipsari potest,nis cu in capite aut cauda fuerit diaaeetraliter Soli opposita. Eth tamen aduertenda disserentia inter eclipsim Lunae totalem, sc uniuersalem siue generalem. Totalis enim eius eclipsis dicitur quando penitus & totaliter secundum omnes partes priuata est Solis lumi ne. Generalis autem siue uniuersalis eius eclipsis dicitur qua-do generaliter omnibus apparet luminis deiectus. Ex quo consequitur, omnem eclipsim Lunae, siue totalem siue paratalem, esse generalem. Luna enim eclipsim patiens undecunque videatur, talis apparebit. Corpus enim quod denigra rum est,aut maculam habet vel obscuritatem, siue in toto siue in parte. undecunque aspiciatur, talem denigrationem aut obscuritatem habere cernitur. Ita Luna umbra terrae perfusare obscurata , undeciaque videatur, iudicabitur ut priuata Solis lumine, siue secundu , totu. siue secundu partem Non ergo conuertuntur eclipsis Lunae totalis & generalis,cum eri a partialis probata sit esse generalis. Secundum eam enim parte in qua aliquibus lumine priuatur, nemini potest apparere aliter quam luce priuata , nec secundum ea partem aliunde videtur illuminata cuius contrarium est in eclipti partiali solis ut ex sequentibus fiet manifestius.
Vin vero Luna est in coniunctione ad solem, si con L. ii C iunctito fiat diametralis sub linea ecliptica . ita vi,citur.
coniungatur Luna Soli in eapite vel in cauda dra- x conἰs, per interpositionem Lunae inter solem & nostrum aspectum, continget nobis solem eclipsari. Cum enim lu- .na sit corpus opacum & non transparens, penitus illuminari a late non potest, sed illuminatur tantum a sole secundum suam medietatem, vel maiorem partem eo quod Sol maior sit Luna proiiciuirque umbra versus Pectum -
254쪽
srum, & obumbratur nobis claritas Solis, sicque nobis soIeclipsatur. Quod non est ita inteli gendum, quasi sol vere
Possit lumine priuari, cuiuscunque corporis obiectione. Est enim hoc plane impossibile, cum Sol a ieipso, & non ab alio suum habeat lumen. Sedriuantum ad nostrum ludicriam,non rumque aspectum dicitur eclipsari quia scilicet nobis v detur eius lumen deficere,quod nobis propter interpositionein
opaci lunaris corporis non appareat.
Quomodo autem superius de luna diximus, quod perfecte & totaliter non eclipsatur nisi cum ipsa sub linea ecliptica opponitur. Soli in capite aut cauda draconis ta de Solis eclipsi dicendum est, quod perfecta fieri non possit,nisi quando est diametralis coniunctio Lunae & Solis sub ecliptica linea in capite aut cauda draconis,ambobus in capite, aut ambobus in cauda existentibus, & diametraliter sibi inuicem Ita oppositis ut eadem diameter per utriusque centrum transeat. Potest tamen fieri partialis solis eclipsis, etiam tunc quando Luna est in coniunctione fere sub linea ecliptica, prope captit aut caudam draconis, intra metas vel terminos eclipsis de quibus praedict um est Inter ecli in autem so -ns totalem & partialem, haec differentia est, quod in totali eclipsi, existente coniunctione directe in capite vel in cauda draconis, totum corpus Plis illis obumbratur & obtenebratur,quibus est eclipsis, ita ut nihil videant de globo solis. In eclipsi autem partiali , quando coniunctio tantum est prope alterum dictorum punctorum,non obtenebratur totum corpus solis, sed Qtum pars aliqua, ubi contingit interponi luna nostro aspectui. Et contingit interdum hanc eclipsim ita mo-dacam esse. ut via percipiatur nisi macula aliqua sub solari corpore. Ex praedictis Patet rati quare non semper in coniunctione solis &Lunae videamus solem eclipsari, quoniam videlicet non in omni coniunctione. Luna in aliquo praedictorum punctorum inuenitur. aut prope, intra metassclipsis, sed frequentius in alia parte zodiaci ssili co iungitur, extra punctos praedictos. Manifestum est insuper omnino 'non posse fieri solis eclipsim, nisi tempore coniunci ionis & novilunij, quemadmodum non potest fieri eclipsis Lunae, nisi tempore oppositionis & pleniluni j: quoniam videlicet alias non contingit Lunam obiici inter solem de
255쪽
CAP. XXXV.CMultiplex disset entia inter eclipsim solis & Lunae.
diter eclipsi ii autem solis & Lunar, non unica diffe- . . I rentia est primum enim hoc ex dictis patet, quod eclipsis lolis requirit coniunctionem in eodem puncto vel prope idem punctum: Lunae vero eclipns, exigit op-Positionem in punctis Oppositis.Prior habet fieri tempore notitiunti, pciterior in tempore plenilunii in priori,Luna inter- Ionitur inter solem & terram.In posteriori, terra inter soni & luuam obiicitur media.In priore, umbra Lunς terram obscuratan secunda umbra terrae corpus Lunae obfuscat. In priori tantum fit luminis ab aspectu nostro subtractior in Posteriori,etiam realis luminis priuatita
Sum praeter has duae aliae notabiles differentiae, quarum prior haec est,quod eclipsis Lunae siue totalis sit siue partialis semper est generalis in omni terra:eclipsis autem solis,nu Eetipsis quam est generatis. Priorem partem supra declarauimus PO- solis nun-1 erior vero ita probatur, quoniam non simul omnibus sol quam est eclipsatur,neque omnibus simul apparet lumen deficiem:sed uniuersa dum hi solem eclipsari percipiunt,illi luce solis fruuntur : dc lis. dum ad hos eclipsis peruenit priores illi lucis fulgorem iam receperunt. Quin enim sol in eclipsi situm lumen non perdit,sed tantum eius claritas obumbratur ex interpositione Lunae.fieri potest,ut quibusdam obscuretur, quibusdam autem non .Cuin enim Luna sit multo minor tota terra, & sol mulio maior Luna,non potest vin bra Lunae totam terram cooperire maximeiqi ita iuxta praedicta umbra terrae s cundum acutiem pyramidalem continuo minuitur, propter quod etiam si terra esset aequalis tantum Lunae adhuc non posset penitus ab ea obumbrari. Multo minus ergo nunc, ubi secundum veritatem multo est maior continens videlicet ea trigeties noni es)poterit ab ea penitus obumbrari.Vnde contingit fieri eclipsim in una regione, non autem in alia: imo contingere potest ut duorum vicinorum satis propinque commorantium vel consistentium alter habeat eclipsim, a ter non: ut pote si intra unius aspectum & solem sit interpotata Luna,non autem inter alterius aspectum,aut ille sit in um
256쪽
bra Lunae,hic autem non: utpote si illum tangat pyrami Isacuties umbrae lunatas, non autem hunc aliquantulum distatitem ab altero . es Nequaquam ergo potest fieri s lis eclipsis
generalis inum uersa terra. Tunc enim totam terram postheobumbrare luna: quod est impossibile. Totalis autem eclipsis solis,aliquibus potest fieri. Ad hoc enim non amplius requiritur,q ut sol in aliqua parte P directa interpositionc iungpenitus subtrahatur illic inhabitantium at pectui.Tunc enitu nobis est totalis solis eclipsis,quando nostro aspectui totaliter elus lunien subtrahitur, propter directam interpositionem corporis lunaris intiu solem & nostrum aspectum. Verum interim dum nobis totaliter eclipsatur in aliis partihus terrae,nec partialiter videbitur eclipsari,eo quod quama ad illas partes terrae non sit interpositio itinχ,sicque generalis esse non poterit. Q Altera differentia est,quod eclipsis solis,incipit a parte occidentali corporis ipsius, eo quod Luna per proprium motum venit ab occidente. Sed eclipsis lunae venit primo a parte Orientali corporis eius,eo quod ipsa proprio motu ab occidente veniens intrat umbram terrae, qua primo tangit in parte sui corporis orientali t veru Liamea Prius partem umbrae occidentalem ingreditur.
De novilunio dc Plenilunio. Portune quoque hoc loco de de novilunio & plenio iunio & varia lunae illuminatione dicendum. Aduertendum proinde est,quod cum luna ex se lumε non habeat, sed omne suum lumen recipiat a sole omnis ratio mutationis de variae illuminationis, per respectus varios ad solem debet considerari. Est enim luna corpus admodum opacum,quod non potest a solis lumine quantumuis forti &valido totaliter penetrari, sed tantum secata mediam partem vel amplius ab eo potest illuminari illic autem illuminatur, ubi a sele respicitur. Propter quod non seni per in eadem sua parte lumen habere cernitur,eo quod non semper secundum eandem partem a sole respiciturised nunc desuper,nue ab infla nunc a latere hoc aut illo. Et secundum hanc illii im- nationem diuersam,contingit omnis in tua a mutatio.
257쪽
LIBER VII. Quando enim luna est coniuncta soli,ita ut parit pr inuς rQbultu
niantur sub aliqua parte zodiaci,superior eiu mcdiςtas quae hium.
est versus astra,est illuminata,inferior vero medietas versus terram obscura est,proiicitque umbram. Et tunc novilunium 'dicimus. Hebr i vero neomeniam appellabant, id est,nouum mensem.Distinguebant enim menses per lunae cursum, ita ut 'semper 1 novilunio mensem inchoarent, suasque calendas ip sum diem coniunctionis habebant. Deinde vero,cum luna suo motu celeriori a sole incipit recedere,incipit simul Ic lux eius a parte superiori ad inferiorem permutari , incipitque nobis lux aliqua apparere in nostra medietate. Et quanto luna a sole amplius declinat,tanto magis a parte superiori lu- en recedit & in parte laterali propter lateralem solis aspectum illuminatur: primn m quidem ut cornuta modice,& appellatur bicornis deinde pleniori lumine,& quarta crescens vocatur:quae cum plena fuerit, quati semicirculus apparet, quando est luna septima. GPost hanc vero quartam primam incrementi lunaris,con- , tinuo ad plenitudinem circuli tendit, secundum ampliorem , a sole declinationem, usque dum ad similitudinem pleni cir- .culi venerit quod fit luna. i ita vi sol & luna inueniantur , vin partibus zodiaci oppositis.Tucq: pars eius inferior vers' ν nos totaliter illuminaturi, superiori oino remanente priua- ia iid pie ta lumine,appellaturque plenilunium,eo quod nobis tunc ple nitumum.
ne illuminata videatur,licet secundum veritatem aeque sem- .
per sit illuminata. Atque hic finitur medietas mensis lunaris. es Post hoc iterum incipit Luna Soli appropinquare, & per consequens ab inferiori parte lumine priuati,& versus supe-
Tiorem partem lumine crescere,rursumque ut cornuta a par . te alter a,& semicirculi in modum apparet,Luna.M, donec tadem iterum habeatur ex coniunctione novilunium . Sicque perpetua hac inst abilitate luna mouetur,velocissimo suo motu quadruplicem ubi singulis mesibus varians illuminatione.
CAP. XXXVII. Q De eclipsi facta tempore passionis Christi.
258쪽
Vae autem in capitulis praecedentibus de solis ecli- Q psi dicta sunt, oportus e nimium conducere videntur ad considerationem eclipsis solaris, quam in sacris Euangeliis factam legimus media die , pendentem crucis patibulo soli , inae astrorumque Oaenium,inio coeli S terrae conditore :Christo Iesu domino & deo nostro: quae tam notabilis S supta naturam ivsolita fuit . ut etiam gentilium
D Z h si historiis, posterorum memoriar sit pi odita praeter quod Di ii, uinus isset Dionysius Areopagita tuin in Aegypto apud He-hila hel, h. lyψpolim phil sopbus, in epistola ad Policarpiti se pariter sim a sub c Vim Apolloph 'ne summo Philosopho eandem se conspexisse
iii mri s cxim admiratione maxima diligenter considerasse, testa- Gheci tkir CCQnstat enim ea praedictis, nanc eclipsim nequaquamst, ' secundum naturam potuisse fieri, sed supernaturali tantum virtute.Nam tempus passionis Christi minime comemebat tempori solaris eclipsis.Hac enim ut ostensum & probatum est non nisi in conuinitione solis de lunae fieri pote st. Tempore vero passionis Christi plenilunium erat,& oppositio lunae ad solem. Qu od praeter testimonium Dionysi, qui se a serit cum Apollophane in oppositione eam conspexi illa, manifeste ex sanctorum Euangeliorum authoritate monstratur,quae describulit Christum tempore Paschalis solennitatis in sancta Parasceve passum &immolatum. Paschalem au
tem solennitatem ut ex legis praecepto habebant) Iudaei plena luna lcelebrare debeant, Luna scilicet quintadecimarquemadmodum legimus Exodi. ix. capitulo. Non solum igitur tempus non fuit secundum naturam accommodum solari eclipsi verum etiam maxime incommodum,Nullo enim . tempore ina possibilius est eam fieri, quam tempore opposi- tionis. Nunquam enim longius sol & luna absunt a coniunctione,quam oppositionis tempore. Exactitas autem cuncta quae in hac eclipsi contigerunt considerantibus , in uno ouilla ,ε PQxiςnio qui laque simul concurrunt consideranda miraculari ira illa 'Hae R ' glo iam immolari in cruce agni,particulatim nos mirn vnae 'tino pigebit explicare.
ὰliuit GPxiuium itaque fuit ex parte temporis quoniaru cutiam' dixin vis secundum naturam erat ad eclipsis generationem munia conueniens. Secundum erat in cursu Lunae,qu e na .raliter suo motu IroprIO ab occidente in orientem pic
259쪽
greditur.In hac autem eclipsi, visa fuit a Dionysio motu velocistimo reuertens praeter naturam ab oriente versus meridiem, usque dum stetit sub sole ubi per tres horas quieuit, de
solis lume mortalibus occultauit. Post vero mortuo domino. ad proprium locum versus orientem,motu celerrimo, velut
in instanti regressa est. Atque ita quidem hora sexta de nona /apparuit sub Sole,vespere autem occidente sole in oriente apparuit opposita soli. Q Tertium miraculum fuit ex parte,aqua incepit eclipsis nam supra declaratum est, eclipsin solarem debere secundum naturalem ordinem incipere a parte occidentali corporis Solis. Illius autem eclipsis fuit initium a Parte orientali solis.Nam luna ut iam dictum est retrocemst ab oriente versus meridiem, sicque primo tolem tetigit ex parte orientali. QiΡrtum fuit miraculum ex parte in qua
post peractam eclipsim primum cepit corpus solare lucidum apparere. In eclipsi enim naturali pars illa solis,quae primum obumbratur interpositione lunq,prima item incipit apparere lucida post eclipsis mediun In hac autem eclipsi, ordinexontrario quod mirabile est F us illa quae primo obscur ta fuit,& quam primum subintrauit corpus Iuni, postremo apparuit suo lumini restituta.Vltima vero pars solis,& quam nouissime luna intrauit Pars videlicet occidentalis) primum detecta apparuit & ab ooscuratione libera. Non enim pertransiliit luna solem, uti solet in naturali eclipsi sed sub eo stetit triti in horarum spatio,ac deinde non pertranseundo sold reliquit,sed rursum ad locum unde venerat id est, ad orientem tedeundo.EQuintum fuit miraculum, ex mora de duratione eclipsis. Nam eclipsis solis secundum naturam diu durare non potest,sed de celerrime absoluitur propter nimia solaris corporis ad corpus lunare stiperexcessum secundum
quantitatem, Jc ν elocissimum Lunae motum . propter quas duas caulas concurrentes,non diu potest corpusculum tanto minus,corpus tanto maius nostro subtrahere aspectui. Siquidem propter motum velocissimum luna non diu potest nostro aspectui occultare solem, corpus tants mollis, quin aliqua ex parte mox emicare Sc effulgere incipiat nostro aspectui .Quemadmodum videmus ad Oculum,nonnunquam magni corporis molem nostro aspectui abscondi , per minimicorporis interpositionem,quod tamen si vel ad transuersura
260쪽
unguem aut Iatum culmum loco moueatur,mox sub aspecta nostrum sese offeret quod ante fuerat occultum.Vt cum exempli gratia ante oculos manum tantum tenentes,ita prohibemus ne conspiciatmis globum solis qui mox se ingeret nostro aspectui si vel minimum eam mouerimus. At vero e clipsis ista de qua loquimur tam admirabilis & horrenda, non modici tempori. Dir,neque ad momentum transiens,sed perpetuo trium horarum spatio,ab hora sexta ut Euangelista ait) usque ad horam nonam. Cuncta vero haec miracula beatus pater Dionysius Areopagita , in supradicta epistola, paucis verbis particulariter Videtur attingere quemadmodum ex ipsius epistolae verbis Astronomicae rei perito facilEseri potest manifestum.
CAP. XXXVIII. Quod eclipsis ista tempore passionis fuerit
uniuersalis. Vper haec vero omnia, forsita & aliud miraculum s sextum adiiciendum erit,secundum naturam, multo etiam magis quam praecedentia impossibile.Videtur enim eclipsis ista de qua loquimur , fuisse penitus Vni- Nersalis in uniuerso orbe. De quo tamen contrariae existant sententiae. Nam aiunt quidam,tatum in Iudaea fuisse hanc eclipsim : & quod Euangelistae dicunt, tenebras fa i as supel niuersam terram limitare intelligunt de terra Iudiae . Atque hi nihil opus habent aliud superaddere miraculum. EAlter alvero probabilior,& scripturae,rationi,atque historicae fidei magis consona opinio est, quae uniuersalem dicit fuisse hanc eclipsim,super eniuersum orbem. Est enim hoc magis scripturae consonum quae sin pliciter dicit super uniuersam terram factas esse tenebras. Deinde & rationi magis consentaneum est postquam ad glorificationem pendentis in cr ace,mundi conditoris eclipsim fieri voluisset gubernator natarae, ut miraculum istud palam omnibus in toto mundo exhiberet,quandoquidem ad omnium salutem , agnus ille in Iudaea immolabatur. Et dicebat apud omnes apidem hunc re-Probatum coelitus clarificarit ita ut taetetia in exteris na-