장음표시 사용
261쪽
ttonibus intestimonium abominandi facinoris, tam in lita conspecta eclipsis.Quod etiam rei docuit euentus. Non enim solus ille in Iuda a Centurio visis iis quae facta fuerant dixit Vere filius Dei erat iste . Verumetiam apud Heliopolim in ' 'Aegypto Dionysium audiuimus conspecta re ad miranda, me . . Orabili verbo erct amasse coram sodalibus Aut Deus natu rα patitur, aut mundi machina dissoluitur. Et ex hoc signo' /ς 'apud Athenas quod in actis Apostolicia legitur) ignoto Deo ποῦ 'ferunt aram fuisse inscriptam. JZ QPraeterea,miraculum illud de retrocessione umbrae selaris in testimonii:m sanationis Ezechiae regis, nin sola Iudaea, exhibitum neque perceptum fuit, verum etiam in erteris nationi bus .Vtile& regem Babyloniorum legimus utilii se ad cum literas,& nuncios ut inquirerent de portento quod accideratTuper terram quemadmodum in libris Paralipomensiligimus, antomagis ergo fgnum istud,quod ad clarifica- pata. 1 tionem saluatoris mundi fiebat,non in Iudaea tantum, sed &in exteris regionibus decuit uniuersale fieri
'sMonstrat hoc ipsum fides historiae,quoniam sui Eusebius Fusebi, 'Cisariensis refert Phlegon egregius Olympiadi Mn suppum Phleeou. 'tator libro decimotertio de hac eclipsi ita se statur. Olympiade. Σοχ.inagna & excellens inter omnes quae ante accide rant defectio solis facta est,ia dies hora sexta ita in tenebrosam noctem versus, ut siestae in coelo visae sint terraeque ir o-tus in Bithynia Nicenae urbis a ultas aedes subuerterit. Ex cuius verbis maria seste patet, nec terraemotum peculiarem
filisse Iudaeae, nec solis deliquium . Id quod ex conspectionestellariun probatur.Non enim efficere posset eclipsis sol sparticularis ut ullae stellae in coelo conspiciantur,cum lume solis non tollatur, unde prohibetur stellarum aspectus. Mai' enim lumen obfuscat minus.Vnde licet nobis abscondatur globus solis, non ob hoc lumen eius aufertur, quo obfuscantur stel-Ix Vt videri non possint. Apparet ergo non solum fuisse particularem illam eclipsim.
EQuod si roges, quomodo fieri possit ut fuerit uniuersa- ouestiae
lis cum luna ut supra dictum est non possit sua interposi- tione totum corpus solis occv ltare ab aspectu nostro hoc videlicet est quod dicimus nouum miraculum esse, uniuer
262쪽
interpositionem Lunae inter solem & terram, sed simul Si pes
radiorum solariuin retractionem . Diuina siquidem virtute
sortii, factum creditur, ut sol quasi exhor escens impiissimum se '' Ius,quod super terram tum gerebatur suum lumen a terra cotinuerit quod nunquam secisse legitur ab initio secuti indignum ducens suo lumine terram laetiscare, quando suum creatorem conspiciebat tam atroci & ignominaoso mortis genere ab impiis cruciari. Itaque quemadmodum lunae eclipsis uniuersalis intelligitur per realem totius luminis subtractionem sic & istam imaginamur faciam, per realem luminis a toto orbe subtractionem,quod nunquam secundu m naturam in eclipsi solis potest contingere.Et ne cui nouum hoc commentum videatur,inueniae iis plane huius sententis fuit
se Beatum Hieronymum . Denique quod Dionysius & alii cum eo philosophi Heliopoli ad contemplationem huius eclipsis animum intenderunt, non est veri sinite factum egi nisi quod etiam ipsi experirentur tenebras. Cum enim nullo
modo secundum cursum naturae tempus esset eclipsis, nullam habebant causam neque occasionem ad rem istam aduertendi animum,nisi quod easdem quas in Iudaea patiebatur tenebras sceleris perpetratores,sentirem etiam ipsi, ut fierent rei incognitae admiratores. Vnde versimile est propter subitas ct inopinatas tenebras quas sentiebant, mox incepisse illos applicare animum ad huius rei considerationem , quemad-
dum ab initio ut philosophus testatur j ex admirari coepta est philosophari. Apparet ergo non in sola Iudaea fuisse
hac eclipsim particularem, sess penitus in omni terra uniuersalenuquemadmodum terraemotus non solum particularis fuit in ludara,sed etiam in aliis nationibus, ut retulimus ex descriptione digni fide etiam gentilis historici.Quae uniuersalis eclipsis cum fieri non potuerit per solam Lunae interpositionem consequitur debuisse solem suos continere radii s. ut concordi testimonio & una compassione terra mota diruptaeque petrae in inferioribus,& luminaria obscurata superne, lugerent si ir ut & clarificaret reprobatum lapidem, adpensum in cruce Christum dominum.
263쪽
LIBἴχ VII. a II Solutio cuiusdam obiectionis,& libri conclusio.
Erum contra hanc nostram sententiam obiiciat sorV stam aliquis.Quonam modo haec constant,ut solem d. camus continuisse lumen, stellas tamen in coelo potuisse videri Siquidem ut iam ante dictum est a lole cettera astra lumen accipiunt. Si ergo quemadmodum refert Phlegon stellae in coelo videri poterant, certe dc Solem portuit luce non esse prauatum. Alioqui & stellae suum lumen perdidissent. ablata namque causa auferri oportet etiam effectum e Huic obiectioni respondebimus dicentes. Solem quidem non secundum substantiam priuatum fuisse lumine, quod illi secundum suam substantiam indeficiens dedit
altissimus, sed tantum suum lumen continuisse. &suos radios retraxisse ut super terram eos non effunderet,nec aerem solito lumine illustraret. In terra enim scelus erat quod exhorrescebat, de cuius indignitatem volebat demonstrare. Insuperioribus autem non erat cur lumen contineret. Proinde
quod in priori capite eclipsim istam similem fecimus eclipsslunari, non ita intelligendum est, quasi sic sentiamus in eclipsi ista lumen vere defecisse soli,& omnino non fuisse lucem in substantia solis, quomodo in sua ecl psi. corpus Lunae realiter priuatur lumine, sed tantum in hoc constat similitudo. quod sicut Luna in sua eclipsi nullu lumen ad inferiora mittit, sic neque sol tum tem ris radios ullos aut ullum lumen
super terram proticiebat.Stat ergo solem continuisse suos radios, ne inferius lucerent si aper terrami stellas tamen in cαlestibus solito lumine fulsit illustratas. e Si rursum obiicias, quorsum Lunae interpositione opus fuit, s solis radij erantcobibendi aut quid operabatur illa Lunae sub solari corpore suppositio, si continuerit sol r adios luminis sui aeque enim nihil lucis supet tetiam fuisset effusum posteaquam iussus est sol suos continet e radios, etiam si Luna non fuisset soli supposita. Videtur ergo ista lunae interpositio prorsus fuisse
QDicimus lunam quidem ut creatorem glorificaret de sceleris horrorem mundo declararet, suo creatori compatientem Dei iussu si quo indubie mouebatur praestitisse quod potuit eamque hac in re suum voluisse praestare creatori ob-sςquium . quod posset solem occultando ut radios illius cor
264쪽
Iuberet, & morientis in cruce gloriam mundo patefaceret. Et veri sinule est lunam se directe soli supposuisse ex ea parte, quae respiciebat sceleris huius nefandissimi locum, id est inter ludaeam ci solem fuisse inter politam. Quod autem secundum naturam luna sua interpositione non potuit,id credimus Diuina virtute per solarium radiorum retractionem adimpletum. inlesdam vero etiam desissimarum nubium ponunt concursum . Sed quae prius dicta sunt, videntur magis probabilia. Nam si per nubeς totum negotium gestum sui siet, minus potu:ssent stellae conspici, quae facilius obumbratur nubibus quam corpus solare. Item non pO-
tui ssent ita limpide in Aegypto per Dionysium praedicta cosidera ri si nubium talis interiectio persecisset negotium. Sed nos iam a supremo coelorum , in id quod fini aliquando terrae infimum delapsi , nempe in illum qui suo ipsius testimonio vermis fuit & non homo opprobrium hominum Jeplebis abiectio, virorum nouim mus , vir dolorum & sciens infirmitates, cuius aspectus tanquam leprosi hut & non erast ei species neque decor, cuius prae humilitate uidicium sublatum est, lapis reprobatus, agnus occisus. hyrcus pro Peccato, caper emissarius in crucem ad actu tandem fessim calamum in eo reponamus. Siquidem bonum est nos hic figere pedem, bonum est calami cursum sistere, atque in huius passioniblis conquiescere. Fasciculus enim muriue dilectus noster, nobis, de sponsus sangi unum, ipse est nobis: qui dum inter ubera commoratur, miras praebet c dis veras sola que puras dclitias. GEt licet multa admodum iam diximus, in quibus altissima clarescit patris omnipotentia. de magnificentissima refulget eius gloria, veluti de coelestium orbium incomprehensibili & inaestimabili magnitudine , de astrorum innumerabili multitudine, de cursus primi mobilis incogitabili celeritate, de ordinatissimis singulorum planetarum motibus, de solis gloria, de claritate summarium, de mirabili ordine plenilunij, novilum1, ac aliis huiusmodi compluribus, quae nostrum animum ad cauenda in alacritate spiritus gaudiosa cantica merito valeant prouocare: praeeligimus tamen ad libri huius conchisionem,ita hoc terrae infimo reprobato lapide conquiescere, & super
doloribus ac humilitate eius vocem fletus assumere. yicit
265쪽
enim admiratio humilitatis eius omnium conditorum supernorum gloriam. Siquidem in humilitate iudicium eius sublatum testatur Propheta. Nos proinde eiulationis vocem eleuantes, lamentationem canamus perse Em. 3denti in cruce agno , qui tulit peccata mu di, cuius est nihilominus cum patre dc spiritu sancto aeterna gloria itas cula 'culorum Ammia . t
CFINIT LIBER SEPTIMUS CLAMENTATIO MORIENTIS IN
cruce agni, propter ouem perditam appensequem, in terris reprobatum supernec larificarui egregia duo luminaria, diei& noctis donum. Vis dabit capiti meo aquam: ec planctum condigna super Unigenitum Vtinam lachrymis inebrientur oculi mei & sontes mihi exurgant aquarum callidarum in medio capitis
Vtinam in abs thium vertatur mihi cor meam: dc digna
amaritudine amaricetur In medio ventris men. Peccatum peccauit Hierusalem: & contaminara est uniuersa terra praeuaricatione.
Vitum iustum a Deo donatum, signis glorificatum plurimis, interemerunt: virum optimum,& mansuetissimum prς-ceptorem.
Non sustinuerunt impii in mansuetudine arguentem, toti re animam eius conciliati sunt. ioblatus est, quia voluit, & non aperuit os suum: sici ouis ad occasionem ductus est,& non aperuit os suti m. Propter scelus populi percussus est: & prae humilitate iudicium eius sublatum est. Non est agnitus vultus eius idonec in patibulo appeninsus est. Ibi clariseata est maiestas eius in cunctis populis: tunc Seexteri coluerunt ignotum Deum,quem domestici repulerant oblatum.
266쪽
Morte turpissima a filiis populi sui condemnatus est r-ca iniquis innocens agnus deputatus est. Ah, quomodo obscuratum est aurum: mutatus est color
Quomodo abscondita nisi agnus Dei, fortitudo tua, cum essent cornua & spicula in manibus tuis3 Propterea sedebo moerens & gemens: suspirabo 3e gemam ut columba ,sicut passer lolitarius in tecto vociferab0r. Ipse rex meus & Deus meus: princeps meus, Dorus meus,
Renuam consolari,& afflictus affligaret sicut mater lugens. super unigenito uteri sui. Sol cognouit, non cognouit homo: Luna in plenitudine se
vidit exaltatum. Coeli obstupuerunt . illudente Iudaeo: & omnis ordo coelestuim conturbatus est.
Sol retraxit lumen suum. & contiouit super iniquitate γα vidit in terra, radios suos. Luna respuens plenitudinem suam: subito se gyrans per meridiem loli supposuit. Nuditatem appensi operuerunt tenebris suis densissimisdidenudaverat enim Iudaeus ad confusionem patrem suum. Maledictus puer Cham, & maledicta hac posteritas eius erunt serui cunctarum nationum, & dispergentur in omnes
populos. Petrae scissae sunt,terra mota est: sundamenta montium conturbata sunt. Inanimes creaturae quibus non est intellectus neque ratio cognouerunt creatorem suum: dc multa potentia gloriose clarificatus est in eis. in terris visus non est agnitus, populus peculiaris repulit creatorem suum in crucem subleuatus est,& claruit maiestas inu gloriantur se habere scientiam Dei & pollicentur carcis ducatum, quasi talpae non cognoscunt Solemi in animis creatura cui non est cor neque ratioὶ agnoscit etiam nube
obtectum. Revertere Luna in locum tuum ,reuertere: quoniam expirauit Deus consummata clamans Omnia.
Restituatur nobis lumen tuum, dominator Sole ut vide
267쪽
mus ad sepeliendum mortuum. Ita pater,ita Deus ta dominator dominus quoniam sic placitum fuit ante te. Sic Christum pati oportuit: & in ligno iterum clarificari. Propter nos uniuersa ista per te scimus esse copleta:omnia propter electos tuos. Ita pater, voluisti exaltari in ligno dulcem filium tuum,ut exaltatus ad se cuncta attraheret. Vt cognoscant quoniam ipse est quem misisti in mundum: gloriosis prodigiis illum voluisti glorificare in nationibus. Operiat nos Iesu boue ignominia tua:& impleatur cor no strum ab ea. Educ de oculis nostris lachrymas per diem: & nocte non cessent oculi nostri. Non contineat se super te os meum: & labia nostra confitebuntur nomini tuo in saeculum.
Dicant nunc quae longe sunt nationes: quoniam regnauit aligno Deus sempiternus. Hierusalem Hierusalem conuertere ad dominum Deum
LIBER OCTAVUS.CΟNsIDERATIONIS PHYSICAE
de anima in genere, idque potentiis vegetatiuis speci aliter: item & de longitudine atquet
Mnia quae secit altissimus, exquisita iuxta omneso .: Voluntates eius summa utique confessione sunt admiranda. At vero prae omnibus hominis origo amplius est spectanda. Quippe magnum miraculum sunt singula hominis membra. singulae vires singula organa, singulae operationes.Signa quaerunt homines desuper, x prodigia stupidi spectant. Miraculorum omnes cupidi sumus cum snt haec omnia intra nas verissima, spectatuque dignissima miracula. Qilae vere non timi miranda, miramur attoniti τ
268쪽
vera miracula non est qui admiretur.Ecce enim ipsum caput suum quod supra humeros collo iunxit Deus naturae, qui quis apprehenderit, magnu ille de multo maximum miraculum tenet: quippe in quo tam mira fiunt opificia suis quaeque ossicinia distincta sub unius carnei ossieo tegni ine, ut huius miraculi nemo sussiciat, nec physicus nec medicus indagare celsitudinem, aut digne etiam admirari. Qua inebrem non fru-sra Gra corum sapientes solenni prescripser ut apophlegm te gnoilia scamon: quod Latinis sonat, Nosce teipsum. Intra nos enim habentes mirabilissima , qualia non sunt in coeloiursum, neque in terra deorsum . nihil opus habemus foris quae admiremur, aut in quibus oblectemur ea petere. Neque maria nobis in hoc sunt enauiganda, ut quae mira praedicantur cernamusrcum mirabiliora multo quam usquam locoruinueniri possint ipsi semper circunferamus. Atque id quidem verum est de indubitatum, etiam si ea tantum quae corporis sunt con*deremus. Quod si ad interiora animae fuerimus iii trogressi, quasi in secretiora penetralia re Pr sus diuina coinperiemus, in creato corpore. Hac de causa non erit completu nostraim de syderi u donec & haec Dei magnalia maxima,quae nobis ab anima siue in seipsa, siue in corporeis organis) insunt, balbutientes, rudi saltem traditione pendamus.
Quid sit anima secundum veritatem. Ie est humana gener ario misera, ut quae sibi intima 4 sunt, non nisi obscuratissime cognoscat. Quo fit ut animae cognitio sit nobis eo disti cilior, quo ipsa est intimior. Vnde & veteres philosophi diuersissimas de anima sententias, pro sua quisque secta, reliquere. Qui tamen omnes in hoc conueniunt,quod ipsam ponunt principium earum operationum, quas deforis in animatis rebus conspicimus. Caeterum sigillatim singulas eorum sententias expendere,non est nostri propositi. Satis habemus, animae quidditate simplici veritate delcribere, eiusque vires de Osticia declinare. Quorsum enim attinebit sopitos & diu iam extinctos errores,resuscitatos in lucem reuocare Animam autem definit Aristoteles hunc in modum.
Antima Hi primus actus, psectioque
269쪽
corporis naturalis, potentia vitam habentis, & talis plane, ut eius partes sint
Hoc est,anima est, forma substantialis, ipsam materiam seu totum compositum actu perficiens citi inest, quae potens elisuum amam seu operationem vitalem exercere in corpore Ibysico, variis organis de partibus ad hoc distincta. Anima hic capitur pro omni anima ,sive vegetativa, siue sensibili irrationali fue rationali,cum autem actum primum dicimus: omnes habitus,species potenti as, aut accidentarias dispositiones abiicimus:quae animet ut sint instrumenta certe nunquam anima sunt dicenda. Et quanquam actus quidam dici possint nimirum formς accidentales non sunt tamen actus primi Scsubstantiales, sed actus tantum secundi & accidentales. Actus enim secundi sunt quia a forma substantiali proJucuntur & tantum sunt animae instrumenta, quibus scilicet ta- quam instrumentis in suis operationibus utitur anima quem admodum potentia visitia utitur anima ut instrumento ad efficiendam risionem, sicut forma substantialis ignis utitur calore ut instrumento ad quippiam calefaciendum. Sed anima actus prior est, a qua n: mirum omnia Ista procedui. cinoniam vero nullius artificialis operis anima est ,iccirco corporis physici actus ponitur, hoc est . forma rei natu - .ralis. Actum enim formam dici mus, & physicum idem quod naturale. CNon autem cuiust bet corporis phy sici forma est anima,sed talis cuius partes sint instruinenta vel organa quod omnino idem est, hoc est organis diuersis adorn tum atque distinctum ad diuersas vitae operationes exercen das,in homine enim oculus, auris, manus,OS,Venter, cor &c. oia sunt organa diuersa diuersimode disposita,ad diuersas vitς operationes. Et quς pauciores inter uiuentia habent operationes, ut plantae r conspiciuntur etiam pauciora tabere organa .radices, medullas,neruulor, atque huiusmodi paucula. Quae vero omnino non vivunt ut elementa, vel etiam inanimata mixta atque metalla non habent eiusmodi organa, quod nullas habeant vitae peculiares operationes. EEt ne credatur cadauer etia anima habete, & ne forma ca
270쪽
daueris anima putetur , dicitur anima esse actus eius corporis organici, quod vitam habeat in poteria,hoc est quod per haec ipsa organa possit vitae officia exercere. At in cadauere. non est ultra oculus vel auris in poteria ut audiat, vel videat. nihilo certe amplius quam trunci aut elementi cuiuspia partes. Quare & cadaueris forma, per putrefactione statim hac omnia ut sibi inutilia dissipat: et paulo post animi abscessum. cadaueris forma,digitos & nares & oculos & una uersa prius varie disposita organa,aequet in puluerem di cinerem Repetit Aristo. animae definitionem fere iisdem verbis
Hisce videlicet, Anima est persectio
prima primusque actus corporis naturalis, cuius partes sunt instrumenta.
Anima est actus corporis phy sici or
ganici,vitam habentis in potentia.
Nec minus congrue, dc ab officiis definiti potest anima , hoc modo, Anima est principium quo vivimus, sentimus, atquc movemur. CAP. II. EDiuisio animae & quaestiolus cuiusdam determinatio.
DI uiditur autem anima in vegetantem,sensitivam ,& rationalem , tu
xta tria praecipua animae Osilicia
Prima est in omnibus viventibus i secunda, in sentientibus: tertia, in omnibus hominibus. In plantis est sola vegetanti quoniam hae nec sentium nec ratiocinantur. In brutis, est anima & vegetans & sensitiva. In hominibus,est anima & vegetatiua di sensitiva, & insuper rationalis : etiam in illis qui debitum ratiocinationis acitam, ob indispositionem virium. interiorum atque organorum,habere nota Dominia. Verum ex tris videtur oriri quaestio, debeant ne in homi se poni ires animae, locali situ in diuersis seiuncta partibus. an magis coniunctae . Rurtumque si coniunctae loco, an re