장음표시 사용
291쪽
Iediuntur ab operationibus vitalibus. Vbi autem mInus est umidi,& plus calidi manifestum est citius ibi calidi nutri -
tionem delicere:& ubi cito dominatur calidum, cito quoquet deficere ipsu in necesse est. Proinde manifesta ratione colligitvr,eos qui praecoci ingenio sunt, debere etiam praematura
morte occumbere. Patet insuper ratio, quare cum caetera multa animalia conspiciatnus vel mox in sua natiuitate, vel Paulo post operationes suas conuenienter exercere, utpot amoueri,ambulare,& alia eis conuenientia opera. Homo tamen per multum tempus absque sibi conuenientibus operationibus remanet. Nimia enim humiditas in causa est,propter quam etiam membra infantilia ligari debent fasciis eo quod deficiente siccitate non sint solida membra. Hoc autem
in aliis animalibus non est necesse fieri: homo enim prae omnibus alus animalibus abundat humiditate propter quod etiam longioris est vitae,oinnisque animalia vitae diuturnit te superat paucis admodum exceptis, ut elephanto & cervo. di si quae sunt similia . Haec enim animalia tradunt longam admodum habere vitam. Caetera autem animalia domestica quae hominibus in usu sunt,ad oculu n videntur multo breuiorem homine vitam ducere,quan . vis mole excedant,ve equo ,bouessiles,canesosiaque hi si s rodi.Epraetere. i habetur ex iam dictis causa,quare ii Cn i. ii Hori nutriuntur cibo,diutius vivanuqui vero maiori ' cumrem habeant durationem Item,quare iis qui multum ii ulgent veneri, minus vivant,item re ii qui immoderatis atte. untur laboribus. Exiccat enim multa seminis emissio,item & immodicus labor. Velocior autem siccitas,morte ii, accelerati illis tamen qui nimia sunt humiditate pleni, labor conducit moderatus, ad vitani protelandali. . Essicit enim bonam siccitatem Sc temperatam ut non obruatur calidum ab humido,& superflua digerae exiccando,ne fiat corruptio.
Quare per nutritionem res non possent perpetuo seruari.
Erum ex his quae praedicta sunt posset quispiam duV bitare atque ita nobis obiicere , si calidum est vitae principium.& humido radicali nutricatur,ac humidum illud per nutrimentum reparatur,qui fit ut non Perpe
292쪽
mo possit in aliquo vivente, vita per nutritionem seruari. Tadiu enim animal in vita permanere natum est , quamdiu ca-Ior naturalis ipsi non deficit: adeo ut si perpetuo calor naturalis indefciens in corpore permaneat, simul permaneret Manima ipsum informans. Calor autem per humidum nlitritur,& humidum per alimenta repar atur. Quare ergo ad hue modum non potest corpus congruo nutrimento per virtutem nutritiuam perpetuo conseruari absque corruptione
EHuic quastioni talis adhibeda est responsio, Humidum radicate quanquam nutriatur humido nutrimentali ex cibo de' Potu adueniente,nunquam tamen reparatur aditam bonam qualitatem, i ante fuit:sed continuo minuitur a principio actionis caloris in ipsum. Per commi Itionem enim extranci
ut docet Aristoteles in libris de generatione) continuo ipsa
virtus speciei minuitur,neque humidum ita bonum reparatur ut fuit ab initio antequa deperditur.Vnde fit ut continuo defectu tandem penitus humido desciente cogatur ipse in animal siccitate deficere,calore nimio superante nec habente Pabuluin. Quemadmodum videlicet cum aqua infiinditur vino,quo plus infuderis aquae in νinum,eo fit vinum minus forte,& minus habens virtutem suae speciei, ad conuertendi miscilicet in se extraneam substantiam. Et licet in principio pet odicam admixtionem non depereat virtus vini, quoniam adhuc' potens est conuertere infusum in suam substanti atris tamen diu pergis aquam infundere,tandem ita debilitabitur virilis speciei vini,vt prorsus ab aquet superetur & extinguetur omnis virtus vini ab aqua deuicta . Atque hoc pacto manifeste videmus quomodo per mittitionem non posset fieri indiuidui perpetuatio sed necesse est hoc modo animal deficere,cum eousqui res deuenerit, ut necessarium humiduni radicate perdat.Quod si homini adesset per nutritionem vixtus reparandi humidum aeque bonum , ut est illud quod de- Perditur,tunc posset homo absque corruptione seruari.
a De virtute ligni vitae in Paradiso. Tque ita sane intelligendu est, quod in Genesi lesi-Α mus de ligno vitae quod erat in paradiso ex cuius fluctu prohibebatur sumereAda, Poste V peccasset,
293쪽
ne ipsum comedes viveret in aeternum. Sic enim ait dominio, Ecce Adam ouasi unus ex nobis factus est , sciens bonum de malum munc ergo ne forte mittat manum de sumat etiam de ligno vitae & comedat,& vivat in aeternum . hi post pauca subditur Eiecitque Adam, & collocauit ante paradisum vo-Iuptatis Cherubin,& flameum gladium aIque versatile, ad custodienda viam ligni vitae.Nam ut sacri Theologi tradunt
talis erat virtutis huius arboris fructus,ut per eum possit virtus speciei reparari & conteruari absque defectu. Quemadmodum enim aliae arbores in cibum illis erant ad reparationem deperditi per calorem naturalem qui etia in primis parentibus ante peccatum inerat , & suo modo agebat, id quod ex praebito eis Dei voce alimento manifeste cognoscimus ita haec arbor in medicinam poli' quam in cibum creata fuit, ut de eius fructu sumentibus virtus speciei confirmaretur, de ita praeseruaretur ab omni desectu , ut per caloris actionem de humidi deperditionem,extraneique humidi aduentum no imminuetetur bonitas ipsius humidi, neque per consequens imminueretur calor.Fiebatque per huius fructus virtutem, vehumidum que bonum esset quod reparabatur,atque id quod per actione caloris naturalis deperiit,eratque medela aduersus hanc ratione nutrimeti debilitationem. Atque hinc processisset absque corruptione hominum vita,arboris istius beneficio donec Deo placuisset a.statu illo animali in altiore im qui nutritione non indigeret)transferre. QVerum nos longe ab illo tam efficaci fructu elongati su mus , via ligni huius pr clusa est δε dς,&functis posteris,uia incognita est natis in exilio. Paradisus voluptatis ignotus est in terra laboris habitantibus. Atque ut etiam siti via cognita, ecce ad custocliam stat Cherubin,tenens flammeum gladii imatque versatilem ,ut spes nulla sit nobis de fructu:ligni huius consequendo.Neque est qui vel rasrusculum nobis possit adferre ligni illius, ut ipsum plantemus in terra nostra . Atque ut fori e donetur,non arb: tror ego tam singularis gratiae de eminentiae lignit ex paradiso voluptatis allatum,in terra hac miseriae atque laboris vegetari posse aut suas radices in arenosam istam terram quae spinas & tribulos inutiles melius germinare nouit defigere. Quapropter talis iam est nostra conditio,ita se nobiscum res habet,ut velimus nolimus semel
294쪽
nobis sit moriendum , iuxta verbum domini ad Adam omnium liostrum nomine dicentis, Terra es & in terra reuerte
ris. Vnde & sanctus Apostolus, statutum est omnibus hominibus semel mori: post hoc autem,iudiciunt. CAP. XIX. es Ouomodo unumquodque vivens habeat determinatam periodum. X praedictis facile potest monstrari, unumquodque
E vivens habete certum limitem & 4efinitu ter in inuvitae elimque secundum coplexionis varietatem diuersum,logioremque vel breuiorem. Cu enim no possit hu-r dum radicate atque bonu reparari, necessario consequitur ipsu D paulati in debilitari .Quicquid autem continuo debilitatur & di minuitur,tandem in totu collabatur necesse est. Est enim unicuique vitae & durationi praefinitus terminus notussimum illud & extremum vitalis operationis, quando non vltra potest calor naturalis ab humido nutriri,cogiturque vivens deficere. Quemadmodum in vino terminus quida certus est, quando non Vltra infusam aquam poterit in se conuertere imo separetur ab aqua,& vinum esse desinit virtute speciei penitus deficiente. Vnde illa quae simpliciter meliorem babent coplexionem proportionemque calidi & humidi vitalis, longiorem habent suu durationis periodum, & quod optimam habet hanc proportionem, durationis est longissimae. E contrario autem,quod malam habet hanc complexionem siue proportionem, breuiore habet durationem. EHic autem terminus vitae naturalis dicitur,quoniam videlicet secundum naturalem coplexionis virtutem,ipsu n vivens tadia Persistere est potens, virtute conuersitia ipsius speciei ad tan-rum usque tepus sese valente porrigeresue extendere. Vivi- quodque enim vivens tamdiu naturaliter polens est vivere, quandiu calor naturalis in eo potest permanere, & quandiu humidum radicate in ipso potest calorem nutrire. Hoc auteest quandiu per nutritionem potest humidum radicate sufficienter reparari. Manifestum ergo est, unumquodqne vivens secundum suam naturalem complexionem prefixum &determinatum sibi terminum habere sitae durationis. ossimus autem in hac re facere comparationem rei diuersorum generum,uel diuersarum specierum, vel diuerseia
295쪽
indiuiduorum eiusdem speciei. Vnde secundum coparationem viventium diuersi generis, dicimus quacia arbores quibusdam animalibus esse longioris vitae quas lain etiam minoris. Secundum comparationem diuersarum specierum, dic: mus homines esse plerisque brutorum animalium diuturniores, ut mulam dicimus equo diuturniorem, & heibas quasdavitae longioris prae aliis. Qusdam enim tantum annuae sunt,& singulis quibusque annis accidunt. Aliae vero ad annos plates secundum individuum iam permanent. Secundum indiuiduum autem eiusdem speciei fit comparatio, cum dicimus. hunc hominem esse illo diuturniorem, tunc equum illo equo, di ita in caeteris.Nonnunquam etiam in eadem specie fit conparatio in communi, secundum distinctionem sextis vel conditionis. ut cum dicimus, in passeribus masculos minus vivere quam sceminas iuxta Aristotelis dictum) eo quod naasculini passeres plurimam sequantur venerem. Item cum di- . cimus agricolas pla rosque moderato Iabore sese exercitantes longiorem vitam ducere qua otiosos clericos: homines quoque sobrios δc castos,plusquam gulosos di luxuriosos. CAP. XX. Non semper res adinaturale usque termina pertingere.
Vanuis autem secundum virtutem complexionis v naquaeque res habeat sibi determinatum vitae terminum , vltra quam secundum naturam complexionis non possit vita prolendi, rarissime tamen contingit
Raris ad ipsi uiuentia huiusmodi terminum attingere, neque vel mil naturi pi- lesimus quisque hominum ad huiusmodi naturalem comple-oda perue xionis terminii pertingit.Dicitur citi in terminus vitae non Pnitur. vivens ipsum debeat assequi, sed quia secundum extrema naturalis complexionis virtute ipsam vivens eousque potest D- Iob i . tingere,& non potest ter ininu illu transite.Vnde in Iob deho nibus dicitur. Posuisti terminos eius qui praeteriri non poterunt. Ncra ergo terminus iste talis est quem debeant attingere, sed quem possint attingere, & quem non posiint transire. Fit autem mille modis ut vivens ad determinatu sibi ter
uim non pertingat, maxime autε in viventibus rationalibus id est,in hominibus: e ubus vix millesimus quisque propositu fine consequitur. Nam mors & corruptio non solum ac
cidit modo praedicto, per naturalem desectu humidi sed stet-
296쪽
luenter ab extrinseco accidit corrupere quod per violentia
aufert a uiuente vitam partes discontinuando, aut quomodo-cimque noxiam R. corruptiuam qualitatem inducendo. Q ne- admodum ante oculos quotidie cernimus,multas arbores validiisimas per multos annos adhuc potentes in vigore perditrare si permitterentur in sua radice praescindi securi,sicque vitam ante complexionis terminum finire. Ita oues δι boues aliaque omnis generis animalia per singulos dies mactantur Plurima. Quantos autem videmus in hominibus ante tempus vel gladio occumbere, vel fame perire,vel peste consumi. et aquis suffocari: imo vero sola gula,quot absumit hominumilia adeo ut vulgata sententia merito iactetur, plures gula quam gladio absumi. plurimos etiam quotidie videmus novis infirmitatum generibus subito suffocari, strangulari, aut alias quomodolibet exhalare animam. Et ut Theologiis imi illius philosopbi Seuerim Boetii vel bis concludamus homitae,si corpus spectes,quid imbecillius reperire queas qtiosset
Pe muscularum vel morsus vel in secreta quaeque reptantium necat introitus. CA P. XXI. QDe altero termino diuinae praescientiae. Ropter haec ergo necesse est alium ponere termina P unicuique viventium, qui sit non secunda naturalis coplexionis virtute,sed secudia praescientia & cogi tione Dei talem videlicet, ad que indubie viventia perueniet, di ultra quε nequaqua transibunt:ita ut nec ultra progredientur neque citra occumbent. Qusi autem talem cQgnouit reru Terminus terminum, solus est omniscius Deus. Vt enim mors est omni praestietiae bus hominibus certissima, ita mortis hora est incerussima: que omnia
neque de die illa aut hora quisquam noui x. Praeter illu cui ni attingunt. hil est absconditu,qui que futura atque praetentia in prospectu habet,ante quem futuru omne & praeteritum est pr sens. EEst autem differentia inter duplicem hunc duration s terminum, quod primum non possit Vivens secundum naturae virtutem transcendere . potest tamen citra illum deficere, ipsumque non assequi: alter aute talis est,ut frequenter pos sit vivens,quantum ad virtutem sua: naturae & complexioni attinet loge ultra ipsum transire. Veluti cum robustuς aliquis uiuenis subito tranfoditur gladio. aut suspendio praefocatur. emper autem vivens hunc torminum attinget, neque ama
297쪽
Iob. I . Cene. s. Gene. γ' ibidem. Gene. s.
ipsum unquam deficiet, tametsi simpliciter ante possit descere. iii enim hodie occiditur, aut quomodocunqne moritur potuit absolute loquendo) ante septem dies interfici de mori'e Ac de hoc termino,siquis dictum accipiat illud ex Iob supra adductum. Breues dies Loianinis sunt, numerus mensium eius apud te est:constituisti terminos eius qui praeteriri non poterunt, oportebit hoc vItimu non simpliciter intestigi, quas absolute termini isti non possint praeteriri, sed coditio nate. subintellecta Dei praescientis Quod enim a Deo praesciiii ethcontingens, absolute quidem contingens est, ct absolute potest ita non fieri Est enim contingens, ac proinde potens fieri,& potens non fieri sed sub conditione praescientiae praesupposita non potest non fieri. quoniam necessario consequitur. ipsum ita futurum, si ita Deus praecognouit. Non enim potent illi Dei praesciencia. CAP. XXII. De mutatione aetatis humanae in diuersis mundi aetatibus Onsyderandum autem in hoc loco, quid causae sies C quod in diuersis mundi aetatibus tam diuersa fuerit.
humanae vitae duratio. Nam id manifeste ex sacris discimus Ilistoriis Siquidem in principio mundi duratio humanae vitae ultra nongentos extendebatur annos, versus millenarium procedendo. Post diluuium vero dominus constituit tempus humanae vitae centum viginti annorum. Quod tamen non est accipiendum secundum extremam durationem vitae humanae, sed secundum bonam valetudinem & fortitudinem bonae complexionis. Nammuallis temporibus post diluuiuin adhuc ultra definitum illud tempus homines vivebant.Iacob enim terminu illu excesserat,antequam in AEgyptum descenderet. Erat enim annorum centesimotrigesimo cum ingrederetur AEgyptum.Omnes autem dies vitae eius fuerunt i 47 anni. vixerat etiam Isaac pater eius Iso annos, Et Abraham primus patriarchra.I7s. Hi tamen multo
tempore post diluuium fuerunt. Siquidem aetas una fuit intermedia a diluino usque ad Abraham Tunc ergo post diluuium uo. anni sani & robusti vivebant homines. Postmodum vero in Psalmis numerus multum immunitus est, cum Psalmo 89. dicitur, Dies annorum nostror si in ipsis γο anis
298쪽
ni. Si autem in potentatibus, So.anni, & amplius eorum labor de dolor, in quibus verbis indicatur, tempus vitae humanae in bona valetudine passe protendi usque ad Io. aut in metuis coplexionatis usque ad 8 o. annos, mutatumque est prius illud te pus ti 9 annorum in te pus 79 aut so annorum Nunc Vero hac nostra state per annos ut minimum viginti facta videtur declinatio. Iam enim vix quinquaginta anni sunt vitae hominis quibus sortis ac validus pCteth durare. Paucissimi sunt qui non anno sexagesimo canis perfunduntur, & viribus multum imminuuntur. Quod autem ultra est, senemitis& defectus est tempus: & quod ultra annum est sexagesimia certe labor est & dolor. Manifestissime ergo exscripturis sacris haec vitae humanς tempora ita monstrantur variata. Potest autem causa horum ex supra declaratis ilici per similitudinem. Sic enim de nutritione dicendum est respectu indiuidui, quomodo de generatione respectu speciei. Vt enim nutritio ad indiuidui sustentationem , sic generatio ad speciei conseruationem a natura est ordinata. Quemadmodum autem nutritio ipsum individuum non potest absque corruptione conseruare immortale, sed tandem deficere ipsum est necesse,ob hoc quod per nytritionem humidum non ita bo-
num reparatur ut erat ipsum absumptum, sicque continuo deficit caloris naturalis fomentum atque vagor,propter quod tandem necesse est rem deuenire ad interitum, calore naturali eiusque pabulo penitus deficiente: ita generatio quan tum ad speciem, non ita bonam ac sortem ac validam reparat speciem , ut in principio fuerat: & quo amplius per generationes species multiplicatur viventis, eo continuo magis ac magis debilitatur virtus primariae complexionis, quae in.
primis erat indiuiduis: sicque modo paulatim debilitatur virtus complexionis humanae, ac consequenter durationis tempus efficitur breuius. Neque id solum in hominibus .sed indubie & in bestiis, & in plantis, herbis atque arboribus eorumque fructibus veritatem habet. Nihil enim dubium est, quin arbores istae, quae nostra sunt aetate loge sint dissimiles
secundum virtutis efficaciam, atque etiam secundum duratione, illis arboribns quae Det ut in prioribus saeculis. Emud tamen notan tu,quod in humana specie maior fit debilitatio quam in genere brutorum animalium. Et hic rursum magis,
299쪽
tans, bruto tu duplex, plantarum
quam in plantis. Est enim in homine triplex causa desectus in brutis duplex in plantis simplex. Homo enim pro nutrimeto habet caeterorum animalium carnes, de fructus terrae. Quanto autem cibus iste virtute deficit, tanto minus suuι- ciens est ad reparationem humani corporis. Vnde non bolia ex hoc breuior est hominum nostrae aetatis duratio, quod a P sa virtus speciei iam sit debilior, & complexio infirmior, venon ta diu sufficiat ad reparationem deperditi & ad Iouenduin corpore naturalem calorem, vertimetiam eX parte allineati, quod magis materiale est, de minoris vir tutis nostra aetate,quam fuerit in generationibus prioribus sicque necelle et fui humidum radicate iam magis commisceatur extraneo, oin praeteritis generationibus miscebatur. Qi3anto enim Iaquod ex cibo sumitur minoris fuerit virtutis, tanto a calor naturali citius absumitur, neque ita diu potest fouere ca Io-rem : ac proinde oportet magis fieri humidi extranei commixtionem cum humido radic ali, unde oritur vita breuior. Omnis ergo desectus iumentorum illorum quibus homo in
cibum vigur, ad humanae speciei recidit detrimentum. Item omnis desectus herbarum ti arborum, quibus utitur in pabulum homo, in ipsius cedit detrimentum. In animalium autem irrationalium quae ex herbis terrae vivunt damnum etiacedit herbarum defectus, praeter eam quam a propriae complexionis defectu in se habent deliberationem: habent ergo ipsi duplicem minoris durationis causam, homo vero triplicem, plantae autem simplicem tantum secundum hanc comparatione Vnde secundum rationem, non videtur esse tanta distantia durationis alborum atque plantarum secundum diuersas mundi aetates, manta est iumentorum: neque tanta Iumentorum,quanta est hominum. CC Quod unaquetque species viventium, suum habeat natu-
o ximus singulis indiuiduis esse determinatu do praefinitu suae complexionis terminum,ita & de speciebus dicere non irrationabiliter possumo . midςli: vm
cuique speciei suu determinat si terminu, secundia speciei naturalem virtute. AEque enim hoc de specie de de eontinuus probat deiectus. si enim Per generationem rePa-
300쪽
taretur species inaequali virtute ut ante luerat, posset quidem recte sentiri generationem sufficere ad perpetuandam speciei quomodo individuum posset immortale per nutritionem seruari si ipsa repararet individuum in tam bono statu quam ante fuerat At vero cum iam demonstratum sit,& sanctet authoritas scripturae, simul & ocularis experientia hoc doceat generationem non potuisse conseruare speciem absque maximo & summe notabili ipsius defectu, manifesto infertur consequio, quod tandem aliquando speciei virtus vlque adeo se debilitanda, ut non sufficiat ad ulteriorein sui conteruatione, aliorumque indiuiduorum multiplicationem: sicque prorsus collapsa cogetur deficere ad eum modum quo indiuiduu no obstante mittitione) tandem cogitur penitus in seipso deficere .neque per nutritionem potest perpetuo seruari. Itaque,
etiam si naturale sequamur rationem ipsa nobis mostrat Omnes reru intentium species non posse perpetuo stare ac tande necess ario corrumpi debere. Errant ergo non solum contra fidei regula sed de contra rationis normam, qui Omnes prae cipuas species uniuersi dicut naturaliter esse incorruptibiles,& a parte posteriori aeternas, licet aliquando accep:sse eas fateantur durationis principium. Quoa etiam vulgo dici soler, per generationem r es naturales secundum speciem perpetuari, si veritatem habeat, intelligi debet non de perpetuatione simpliciter,sed secundum quid: quatenus videlicet longissima illud tempus quo species conseruantur usque inconsui nationem saeculi,perpetuitas quaedam ab li ominibus estimetur.
Quod Immana in syciem mirum in modum gula atque ii attacia debilitant.
Raeter vero supra adductam causam naturalem veP locis bumanae defectionis, inuenimus etiam gulam& luxuriam, humanam speciem mirum in moda
infirmare, quae tamen inter causas extrinsecas veniunt computa ndae, cum non insint homini haec Qiti a a natura,nisi forte quatenus aliquam habet prauam inclinationem ad eiu modi vitia, ut est homo ab infantia sua Pniis ad omne mala,
inter hic aute duo luxuria P se facit ad speciei debilitatio .