장음표시 사용
381쪽
LIBER. X. Ipsplurium horarum tempus ad somnum exigatur , magis vide principiatur propter vegetati uas esse potentias. Et plane hoc experien somni matia docer,m principio somni maxime nutritionem adiuuari, xime pro minime autcm sensuum fieri reparationem. Expetimur enim nutriti eos qui in principio aut paulo post principium somni exci- ne facit. tantur ante somni medium,animalibus viribus esse multo magis destitutos quam si omni lio non dormiu genit neque id solum monamtu in veru metiam per multum tempus,immo per totum nonnunquam subsequentis diei spatium . hi videntur qui sic post somni principium excitatur quasi ebrii, nullo sensu,nullo etiam motu recte utentes, quasi animalibus xiribus omnino perturbat s. neque ulla sentitur reparatio. CC sterum ipsa sensuum reparatio maxime videtur circa finem somni post medium eius feri. prius enim tibi natura auimalis prospicit de eo quod adesse ipsius est necessarium, quam de eo quod ad bene esse.Nutritio enim, ad esse animalis requiritur. Sensuum autem usus,non ad esse ipsius, se d ad bene esse exigitur. Pueros enim & moriones viden iis ab' te sensuum bono vi, validos corpore persistere . Si ta inen plusi ullo somnus extenditur rursum deinde cerebrum indisponitur. Propter quod multum ingenio conducit summo manee suaui strato exurgere,dulcesque relinquere plumas, videlicet ut sensibus reparatis antequam iterum indisponatur, somnus abrumpatur. C Maxime vero iis qui castitatem Matutin' imentis atque corporis seruare volunt incontaminatam ,& somnus canec illusionibus foedarum imaginum, uec sp:ircitiis pollui stitati perino iurnarii immunditiarum , prolixius ille somnus matuti culosus. nus diligenter est cauendus. in fine nanque somni experientia monstrat, huius rei maximum esse periculum. Quod ideo esse videtur,quoniam in principio somni &per tempus maximum ipsius nutritina & augmentativa luas potissimum operationes exercent: perfecta autem sufficienter nutritione, circa somni finem, videtur petentia generativa secundum ordinem suo officio succedere. Quia enim secudo ordinem tempoi is prior esse debet nutritio & augmentatio generatione propter quod in pueris non prius gener atiuae Potentiae operationem ex perimur,quam nittritura & augmεtativa ad iustam perfectionem eos perdit xerint 3 ideo prius nutritioni insistitur, postmodum vero generationi. Quod:n t
382쪽
etiam inde est,quia semε ex superfluo est alimenti, atque ob noc nutritione perfecta in illud quod super fuerit alimenti se
conuertens vegetatrix potentia agit in ipsum,& efficit ut in seminis naturam conuertatur,& circa seminis dispositionem atque profectionem tum maxime agit efficiturqtie ad gen rationem homo paratior atque pronior nutritione per tecta.
Atque hinc fiunt in phantasia illusiones foedarum imaginum
generativa potentia suum actum quaeritate: dc non raro filii coinquinationes inordinatae corporum , quas etradere Possunt qui tempus illud praeueniendo, somnum autequam eo sonu, au palitigat, bruinpunt. Et licet in aurora sit sommis earnali rorae non pu maximς suavi hiis videlicet qui venerem amant di cor- probauds P0ris delicias: veris tamen Dei amatoribus, eastitatisque , &omnis virtutis et elatoribus somniis ille maxime est fugiendi
Quomodo in homine contingant insomnia Ontingit aute in somno sens' interiores interdum C solui exterioribus sensibus in suo vinculo permaneribus: apparesitque tunc Isiantasmata & variae ima gines in phantasia atque in aestimatiua:quas apparitiones, imaginationesque & phantasiationes, vocant somnia, ves ii
s4ὰh;. lam 'i/ 'x videtur a somno,quoniam videlicet in somno fi-4 ubi, 'Π HVnxque h3c i omnia maxime post medium somni, cum clo eant. --m νὴ pQ ς incipii ut minui ac subtiliari. It ita primum sensis interni soluuntur, incipiuntque operari exterioribus sensibus in suo ligamento nihilominus permanentibus eo quod. vapores adhuc meatus occupent, quibus a cerebro ad ipsorum organa trans nitti debent spiritus animales. QCausa autem quare somniantes omnia iudicent ita se habere ut somniant, eidetur esse ex deserui operationis sensus communis. Quod enim dum vigilantes multa phantasiamur, componentes & diuidentes, non ea sic habere putemus quomodo nobis in phantasia occurrunt, inde videtur esse , quia sensus communis iudicat & cognoscit per sensuum exteriorum o soniantes iecta,nihil tale esse praesens. Quod enim nec a visu, nee ab Zare ola auditu,neque ab aliquo aliorum sensuum vivitualiter sensa- cesse pia tum percipit,id ipse iudicat non adesse. Atque ita quanquam
tant viso - vigilantes multa phantasiamur.non tamen illa ut praesentianiant. Iudi inur,qunniam sensus communis nobis contrarium i
383쪽
dicat In somniantibus vero quia sensus eater Iores ligantur,
heque sensus communis nisi quae ab ipsis recipit iudicat, ita tum deest,quae phantasiae atquae aestimatiuae falsas compositiones de diuisiones iudiciaque refutet,& comi incat esse falsa mendacia. Itaque fit ut videantur vere prasentia , dc sic sout apparent habere,nemine praesente qui euincat falsitatem. C Atque haec est etiam causa, quare in tenebris phantasiantes terribile aliquid homines terreantur, & exclamant ac fugiunt: praesente autem,lumine,eadem imaginantes, no ita terreantur:quonia videlicet absente lumine no potest id quod aestimatiuae praesens est,argui quod non ita sit. Nam lumine absente, nequit iudicari quid coram sit. Lumine autem allato manifeste iudicat senius communis per visum , non adesse quod habet imaginatio phantasiae , Quemadmodum videlicet cum vanus atque mendax homo miranda. proponit, si nemo adiit qui falsitatem redarguit creduntur vera esse quae narrantur: Si vero adsit qui arguat falsa eiusmodi proponentem,mani festespae comorobet nihil talium sic esse ut dicit,nemo credet talia proponenti,neque se qiusquain propter mendacis hominis confutati verba loco mouebit, quicquid in dem ille dixerit.
De somniis supernatur alibus, animalibus & naturalibus Istinguis tur autem multipliciter somnia, dux iam somniis
D enim desii per a deo Iegimus immitti, quemadmo- dictineti idum in dii ieriis scripturarii passibus inueniuir: de 'o somniis videlicet Iacob & Ioseph, de somniis Pharaonis, i-tEque pincernae & principis pistorum regis Pharaonis. de so sonia su-nio Nabusodonosor & plerisque aliis. Haec enim omnia a dies natu Deo benedicto videbantur ad futurorum praesignationem Iimmissa Unde Ioseph cum expositurus esset somnium pharaoni,dicebat,Quae facturus est Deus,ostendit pharaoni. Et Gen. r. iterum, Absque rite Deus respondebit prospera pharaoni.taci ire sic indicans,quod & somniorum illorum immisso foret a Deo. Id ipsum apertissime & Daniel coram rege Nabugod nosor,Est Deus i liquit in caelo, reuelans mysteria, qui indicauit tibi rex Nabugodonosor quae ventura sunt nouissi inis Danta temporibus . Ac rursum , Qui reiielat mysteria, oste dit tibi quae ventura sunt. Sed & in nouo testamento mutis
384쪽
i ta solet per somni a immissa sanctis hominibus ' Deus futura
demonstrare . Vnde Ioseph legimus ab angelo Domini in somnis admonitum de virgine Maria accipienda, De filio in AEgyptum adducendo, 3c reducendo Cinyur autem Deus
ita in somnis velit futura indicare, causa videtur, quia tunc sensus hominis magis sunt quieti,exterioribus omnibus ligatis,interioribus etiam csrca paucissima vel omnino circa nulla occupatis ac proinde diuinae impressionis de internae commonitionis facilius susceptiui.Huiusmodi autem somnia non passim vulgaribus solent accidere, sed illis qui sunt pr eminentes, vel sanctitate , ut in quibus magnum 3c singulare aliquid Deus operari disponit, vel dignitate, aut authoritare , ut in iis qui sunt in administratione regnorum. Quod enim Abrahae, lacob. loseph, Danielis, luda: Machabaeo , α huiusmodi somnia fuerint a deo imianisa, propter ipsorum fuit praecellentiam,Quod autς in Pharaoni dc Nabtigodonosor propter ipsorum dignitatem, vel certe ad diuini nominis gloriam de amicoriim Dei glorificationem fuit.Quod etiam imagistris pistorum atque pincernarum Pharaonis fuit somnium praesagiu futurorum immissum a Deo, propter Ioseph exaltationem faci uim fuisse creditur. Nihilominus Deo liberum eit,cuictaque voluerit etiam pessimis somnia immittere. CAlia vero sunt somnia,quae appellantur animalia:illa nimirum quae contingui ex prius in vigilia sensatis de maxime ex iis circa quae fuimus in vigilia soliciti siue auxie diligenterqtie occupati. Hinc fit,ut auarus somniet de pecuniis, de negotiationibus,emptionibus,atque venditionibus . Gulosus de epulis 3c conuiuiis:luxuriosus de mulierum conuictu de colloquiis, aliisque huiusmodi.Homo autem misericors, soniniat, de pauperum necessitatibus, de miserorum patrocinio.
Qui χelat pro iustitia somniat iniustitis punitionem oppressor una suspensionem,atque huiusmodi. Nauta de ventorum prosperitate,& de nauigando, somniat, de literis studens desito studio. Et uniuersaliter, circa qualia occupatur homo invigilia circa talia versatur in somnio.Offerunt enim sese speciei illae dormienti,quae solent vigilanti. CEx huiusmodi autem somniis potest utcunque coniectare homo quid potissimum ipsius affectui inhaereat.Vt si quis frequenter de honoribus de laudibus humanis somniet,me-
385쪽
LIBER X. την His sibi metuere potest , ne forte sit ipse homo ambitiosus ritem si de epulis ac lautitiis , ne forte sit homo delicatus regulosus, atque ita in caeteris. e Sunt alia summa naturalia, quae seredum complexionis humanae coditionem causantur in phantasia, ipso videlicet quod in complexione hominis QRPdominatur immutante terebru,atque specie sibi conformem si ter imprimente in phantasiam , aut specie seruata in ea mouete sic homines sanguinei, in quibus dominatur sangnis, de re- ,πς0 bus rubetis,pulchris,& laetis somniat, Se frequ&er existimant P-xionesse volare eo quod sanguis coueniar cu aere. estq; haec cople- 'iuς Gaio laeta 5c aerea,propter quod laeta & amoena somniant na 'ς turaliter illi autem in quibus cholera dominatur, multu somniant de igne,cu quo conuenit cholera,item de bellis,tur giis , & contentionibus, ad quae cholera extimulat. Flegmatici in quibus dominainr aqua solent de aqua somniare, utpote iuxta aquas se ambulare, aut in aquas se incidisse aue ,
submergi hisq; similia, quae plurimu solet pueris in quibus
adhuc humida dominatur accidere:somniant etiam de glacie, nive,& huiusmodi,ut quod perniuem ambulant, aut super glaciem labant. Meiacholici vero in quibus dominatur terra frequen et somniant se in terra defossos, aut terra oppressos aut de sepialcris mortuorum deque aliis huiusmodi, potissimu quae ad oppressione pertinent: maxime aut de rebus grauibus di i litib', ut pote de infer no de morte, de persequutione ab aliis illata, alusq; similibus, quoniam maximet grauis est de tristis illa complexio. Naturaliter etiam somniat homo de lillo qd sibi deest,& quod appetit, ut esuriens
somniat de cibo,sitietis de potu,micturiens de pariete aut loco aliquo separato ubi liceat secudom honestatem mingerer cacaturiens vero de cloaca. Vnde etiam interdiu huiusmodi De ero somniis contingit homines decipi,ut lectum impleant pro fi ne ratione mario, dc condormientium lateria humectent pro parietς. naturali Ad eundem modum cum natura se oneratam senserit ali- notatu dimenti superfluo.quod ad generationem pertinet,dum se exo- gna. nerare aio; liberare cupit, per somnium in aestimatiua imagines apparere facit:talia rerum ad quaru pr sentia solet seri super filii talis eiectio eo quod non aliter nisi forte ex defectu virtutis reteiluae)cotingat eiusmodi emissio.Natura et 'go de salute vivetis sollicita, id ita procurat,& aestimatiuam
386쪽
te mouet ne si non fiat superflui illius exoneratio, variis morbis & miseriis misere consumat, id quod frequenter solet accidere. Atque ita contingit eua in castissimos viros .nocturnis illusionibus solicitari atque vexari, illos maxime in quibus valida est vis genetativa. EQu2d si quis interroget, quonipacto fieri id possit in imaginatiua, ut talis fiat imaginu eia fietio, cum praeuiae non antecesserint cogitationes,ex quibus videantur posse oriri Dicimus,sicut in animalibus irrationabilibus aestimatiua potentia naturaliter mouetur quantum
ad ea quq sunt naturae opera, ut ad nidum it ruendum tali materia.tali forma tali tempore,ad coeundum cum animare sui. generis diuersi sexus,Sc, ita astimatiuam hominis in hac parte moueri naturaliter,& imprimi in eam quada impressionε. per quam ercitetur ad tales efforatandas Imagines, ad quarum in aestimatiua praesentia solet tale naturae opus fieri.Neque vero mirum , si dicamus naturaliter aliqua ex parte hac aestim aliuam moueri, quadoquidem opus istud quod quar-ritur nempe superfitu corrtiptiui animalis expulsio omnino naturale est,ad viuentis salute in consecuandam.
CAP. X XV.C Quod boni & stMdiosi virtutum possent subinde mala pexpeti somnia.
X qita somniorum distinctione non modica sumi E potest consolationis materia aduersus quorundam Torum nimium pauidorum inordinatum dc scrupulosum hoc ca- timorem qui grauiter tristatur,si quado per somnium aliquid put dili- eis contigerit quod virtuti videatur contrarium, atq; ita se afSemer ex-fligunt quasi talibus sint vitiis apud Deli coinquinati, cum Fcude. tame secudum rationc vivant, dc pro virili secundum spirii aduersum talia vitia vigilh decertent,neque ex eo quod per
somnium ita coligit,ullam apud Deum habeant culpa.Omnino enim colingere potest ,oc cotingit non raro eum qui secim da rationem & voluntate vere cast' est,somniis reru venerearum illudi & eum qui secunda ratione vere sobrius est ac te- . perans gulositatis somnia perpeti. Iterumq; qui secundum rationem mitis ac placidus est, atque longanimus somniis ira- cudiae & ferocitatis vexari. es Sit enim quia exempli gratia a naturali complexione ad rem veneream vehementer inclinatus, propter vii tuus generativae miris fortitudinem, bic
387쪽
quam si uis secunJu firmum castitatis propositu viriliter resi-
ilat,& necivaqua consentiatiita ut propositi firmitate Sc continua resistentia,maxime autem desuper veniente Dei gratia sine qua iuxta sapietis sentetia, nemo castus fieri potest Sapien. a. habitum eastitatis sit adeptus continget nihilominus Ilunc in is iterdum somniis malae concupiscentiae illudi. Et qui vigilan
praeserite ratione,neque pro vita .neque pro morte in muliere consentiret appetitum, nec ullum ferret familiare colloquium aut commercium,dormiens subinde etiam amplexus
re ostula acceptat dc quaeritat. EAd eundem modum quia
naturali est complexione velle mater pronus ad iracundiam. plenus stauente cholera,hic quant uuis multo labore dc multa Dei gratia sit adeptus mansuerudinis patientiam, adeo ut vigilans,neq3 in pilo,neque in obulo velit nocere quantum-ujs in ipium delinquenti,hunc tame contin it per somnumipugnare, interficere, silaniare,discerpere hoste ,eius domum ac segete succenter e,3c cuncta eius bona diripere.GIta m lanclioticu qui dei gratia multo labore secundum rationem atq; voluntate pusillanimitatis vitiu debellauit, de timorem pepulit inordinatu .cotingit per somnia graui concivi timo ' re. Et qui in vigilia de Dei misericordia optime confidit se consequuturum aeterna gaudia,per somnium pati sibi videtur inferni tormentarquiq; per vigiliam confidit se circundarum laetatium angelorii caterua,per somnisi inter dii sibi videtur in medio terribilium daemonum iacere oppressus. Ita pure ianguineus aliquinquavis vere secundum ratione 3c voluntatis affectu ex dei gratia oes auersetur mii di voluptates. subinde tame per somnium videtur sibi in medio delitiarum iucundari Elmo vero si diligentius aduertamus,comperiemus ista omnia etia in vigilia ita accidere. Hinc enim tentationes suntque acarne exurgutetia in bonis & factis viris. videlicet vel gulae,qel luxuriae,Wel iracundiae ,Sc caeteroru malorum:quomodo de seipso narrat beatus Hieronymus,quod Hierony- csi in vasta eremi solitudine exeso esset corpore, de arctissi- Inus ad ma seipsum stringe et inedia, Romanis tamen se putabat in- Eusto- teresse delitiit. cinii ergo siniasmodi se semit mmniis rersi chium. no bonarsitagi aut etiam vigilia eiusmodi vexari motibus, no statim leuciatur animo no se mox dei existimet inimicu.
Veruntamen ea aminet seipsim diligenter an non ex praeuiis Z ii
388쪽
consciux, nihil est quod metuat,no est quiar multum anxietur animo: hoc tamen discat & consideret,in sua carne adhuc vἱ- uere concupiscentiam,discat non debere se esse securum, discat nondum perfecte deuictum esse siue subactum domesticum hostem discat sibi adhuc standum super custodiam r de humilitatis ac prouidentiae sibi sumat occasone , ne mox ubi aliquem virtutis habitum aut donu aliquod acceperit, omnia in tuto putet,seq; in portu nauigare securu . Agat quoque gratias Deo,cuius gratia ita sibi aduersissimum hunc hoste subiugauit, subiectumque fecit carnem dico Be sanguine ut non nisi in somno absente ratione, vel in vigilia per surreptionem, velut a tergo aut a longe audeat accedere, & non in vigilia aperte prodire in aciem. Est enim hoe signum euidens infirmati hostis cum iam no palam, sed velut per surreptionem tantum ex abdito,audet aduersarium impetere. Carterum, de somniis quatenus ex eis pronosticari aliquod liceat aut non item quomodo ea obseruare & non obseruare, praesentis non est negotii Ad moralem enim spectat doctrinam, tametsi non minima ex parte ex praecedentitim haereant cognitione.Nos ergo de plurimis paucula quaedam dixisse contenti quoniam profecto etiam si velimus multa,non valem', ob ignorantiam rerum intus latentium sessum nune calamitabditarum rerum curiosa inspectione atque perscrutatione. ad quietem reponimus quo deinde ad id quod totius considerationi, nostrae erit supremum,reparatia viribus alacri res redeamus: si tamen prius iuxta hactenus in libris omnii bus seruatam consuetudinem magni Dei gloriam cantico cecebraueri mus, cuius sunt omnia haec mirabilia hisque infinitia maiora quet nostri sterilitas calami minime valet explicare: qui in trinitate dc unitate perpetuo beatus uiuit,regnat,α oriatur in secula seculorum, Amen.
EFinit considerationis Physicae Liber
389쪽
est fabricator humani cerebri.
Idebam ego nuper anatomiam, incisionemque huV mani corporis: aderat qui secabat chirurgus, as
erat qui demonstrabat omnia medicus. I . iii
Ille quidem dividebat subtilissime,& usque ad venulas minimas tenvissimosque neruulos incidebat omnia: hic vero digitis sollicitissime cuncta monstrabat, verbisque declarabat
super membris singulis quantumuis pariuilis faciebat sermones prolixissimos: de post finita verba omni a adiiciebat nondum se membri naturam. explicuisse vel usque ad dimidium. Tantum inquit qua magis sunt cognitu utilia, quae magis exposita proferimus:& tamen protrahebat dies multos pro
Λdmiratus sum vehemeter in pluribus sagacis naturς oporibusrdum ita mirandum conspicerem in cunctis ordinem, ita stupendam in singulis virtutem,& usum necessarium. Nihil erat superfluum , inordinatu nihil, nihil Indecorum, nullum erat membrum,a cuius contemplatione post inspecta auditaqtie:omnia citin stupore non abscederem. At vero posteaquam ad verticem peruentum est ad anat miam cerebri,ibi videlicet quae prius videram iudicabam nihil esse omnia. M secabat ille summa sollicitudine Gisioniblis sibtilissimis iste de rebus minimic nescio quet declarabat maxima. Pape,qu1m stupenda quam admiranda, quam spectatu dignissima illic erant demostra sar vix tota oculoru intenta a cie sufficiebam intueri, de quibus iste tractabat mirabilia. Ibi cranium iv pericranium,ibi pia mater & dura mater . miringa maior & miringa minornin nescio quae nimiumirandae connexiones & amansurae, quibus ista nectebantur adhaerebaruaue in ulcem. Ibi ventriculorum distinctiones variae, Sc cellulae distinctet distinctione visibiluibi rete mirabile,vere mirabile , de cuius inuolutionibus narrabat ille miranda cum vix prae tenuitate ipsum posset conspicere acies Oculorum meorum
390쪽
Ibi neruorum 1 cerebro exeuntium spectam dipnisilma colligatio: ab anteriori patre molliorum, duriorum a Posterioribus.
Naturae prouidentiam miris efferebat praeconiis singulorum adinvicem prouidam dispositionem ostendens,ad salutem Zc commoditatem animalium. Pergebat ille his comonstratis plura ostenderet ego verro longius non valebam progredi neque praeeuntem valebam insequi .quoniam me stupor inualerat. Et nunc,artifex magne,nulli arte secundus,precellentior mnibus quid dicam ego,' quid loquar de operibus artis tuae O utinam contingerent tibi speet atores, artifices periti operis ab his enim posset ita dari gloria... . Qui inter bomines,magnae artis fabricauerint ovus nihil aeque optant ac petatos artis ad spectaridum illud. Si magnae artis opus in possessionem venerit hominibus rudibus qui artis sunt ignari: perdit artifex gloriam artis suM quantumuis sit praecellens artificium. . Ita profecto nchiscum res habet,quantum ad praestantissima opera tua: fabalibus stipulis grossiores, sumus quantum libet nobis videamur subtilissimi. x. Sapientia dc artificium operis tui nequaquam contemel xi sufficimus,neque millesim am partem arris quam Ostendi sti in capite nostro vel doctissimus pernovit medicu1. --Artamen etia si nemo miretur, si nemo laudet semper manet in opere ipso gloria artificis:ita dc tibi magne Deus semis Per tua manet gloria in cunctir operibus tuis. ' ξSis benedictus in aeterna maiestate tua: sis benedictus, sis
laudatus ac gloriosus in secula,pis inaestimabili sapientia dehonitate tua.
Gloria patri de filio de spiritui sancto. Sicut erat in principio,& nuc,oc semeerirc in secula se