뜻

1. 고통, 통증, 아픔
2. 고민, 슬픔, 비통
3. 분노, 분개, 화

1. pain, ache, hurt
2. anguish, grief, sorrow
3. indignation, resentment, anger

예문

• Si dormiero, dicam: Quando consurgam? Et rursum exspectabo vesperam et replebor doloribus usque crepusculum. (Biblia Sacra Vulgata, Liber Iob, 7 7:4)

  누우면 ‘언제나 일어나려나?’ 생각하지만 저녁은 깊어 가고 새벽까지 뒤척거리기만 한다네. (불가타 성경, 욥기, 7장 7:4)

• Nocte os meum perforatur doloribus; et, qui me comedunt, non dormiunt. (Biblia Sacra Vulgata, Liber Iob, 30 30:17)

  밤은 내 뼈를 깎아 내고 나를 갉아먹는 고통은 잠들지 않네. (불가타 성경, 욥기, 30장 30:17)

• Lac quoque, quod in capitis doloribus et in acutis febribus et per eas facta nimia siti, ac, sive praecordia tument, sive biliosa urina est, sive sanguis fluxit, pro veneno est, in pthisi tamen, sicut in omnibus longis difficilibusque febriculis recte dari potest. (Aulus Cornelius Celsus, De Medicina, Liber III, chapter 22 22:55)

  또한 우유는 두통과 심각한 열 또는 과도한 갈증이 발생하거나, 가슴이 팽창하거나, 또는 다량의 소변이 있거나 피가 독처럼 흘러 갈 경우에, 오래가며 잘 낫지 않는 미열인 상황처럼 결핵인 상황에서도 적절하게 투여될 수 있다. (켈수스, 의학에 관하여, , 22장 22:55)

• isti autem, qui cum laetitia receperunt hos, qui eisdem usi erant iustitiis, saevissimis afflixerunt doloribus. (Biblia Sacra Vulgata, Liber Sapientiae, 19 19:16)

  그런데 저들은 자기들과 이미 권리를 공유하는 이들을 잔치를 베풀며 받아들이고서는 무서운 노역으로 못살게 굴었던 것입니다. (불가타 성경, 지혜서, 19장 19:16)

• Cor nequam gravabitur doloribus, et peccator adiciet peccatum ad peccatum. (Biblia Sacra Vulgata, Liber Ecclesiasticus, 3 3:29)

  현명한 마음은 격언을 되새긴다. 주의 깊은 귀는 지혜로운 이가 바라는 것이다. (불가타 성경, 집회서, 3장 3:29)

유의어 사전

Cura, sollicitudo, and angor, mean the disturbance of the mind with reference to a future evil and danger; cura (from the antiquated word coera, from κοίρανος) as thoughtfulness, uneasiness, apprehension, in opp. to incuria, like φροντίς; sollicitudo, as sensitiveness, discomposure, anxiety, in opp. to securitas, Tac. H. iv. 58, like μέριμνα; angor (from ἄγχω) as a passion, anguish, fear, in opp. to solutus animus; whereas dolor and ægritudo relate to a present evil; dolor (from θλᾶν?) as a hardship or pain, in opp. to gaudium, ἄλγος; ægritudo, as a sickness of the soul, like ἀνία, in opp. to alacritas. Cic. Tusc. v. 16. Cic. Fin. i. 22. Nec præterea res ulla est, quæ sua natura aut sollicitare possit aut angere. Accius apud Non. Ubi cura est, ibi anxitudo. Plin. Ep. ii. 11. Cæsar mihi tantum studium, tantam etiam curam—nimium est enim dicere sollicitudinem—præstitit, ut, etc. Quintil. viii. pr. 20. Curam ego verborum, rerum volo esse sollicitudinem. (iv. 419.)

1. Dolor (from θλᾶν, ἄθλιος?) denotes an inward feeling of grief, opp. to gaudium, Cic. Phil. xiii. 20. Suet. Cæs. 22, like ἄλγος; whereas tristitia, mœror, luctus, denote an utterance or external manifestation of this inward feeling. Tristitia and mœstitia are the natural and involuntary manifestation of it in the gestures of the body and in the countenance; luctus (ἀλυκτός), its artificial manifestation, designedly, and through the conventional signs of mourning, as cutting off the hair, mourning clothes, etc., at an appointed time, like πένθος. Mœror also serves for a heightened expression of dolor, and luctus of mœror and tristitia, as far as the manifestation is added to distinguish the feeling from it. Cic. Att. xii. 28. Mærorem minui; dolorem nec potui, nec si possem vellem. Phil. xi. 1. Magno in dolore sum, vel in mœrore potius, quem ex miserabili morte C. Trebonii accepimus. Plin. Ep. v. 9. Illud non triste solum, verum etiam luctuosum, quod Julius avitus decessit. Tac. Agr. 43. Finis vitæ ejus nobis luctuosus, amicis tristis; for relations only put on mourning. Tac. Ann. ii. 82. Quanquam nec insignibus lugentium abstinebant, altius animis mœrebant. Cic. Sext. 29, 39. Luctum nos hausimus majorem dolorem ille animi non minorem. 2. Tristitia (from ταρακτός?) denotes the expression of grief in a bad sense, as gloom, fretfulness, and ill-humor, opp. to hilaratus, Cic. Att. xii. 40. Fin. v. 30. Cæcil. ap. Gell. xv. 9. Quintil. xi. 3, 67, 72, 79, 151; whereas mœstitia (from μύρω) denotes grief, as deserving of commiseration, as affliction, when a most just grief gives a tone of sadness, in opp. to lætus, Sall. Cat. f. Tac. Ann. i. 28. Tristitia is more an affair of reflection; mœstitia, of feeling. The tristis, like the truculentus, is known by his forbidding look, his wrinkled forehead, the contraction of his eyebrows; the mœstus, like the afflictus, by his lack-lustre eyes and dejected look. Tac. Hist. i. 82. Rarus per vias populus mœsta plebs; dejecti in terram militum vultus, ac plus tristitæ quam pœnitentiæ. Cic. Mur. 24, 49. Tristem ipsum, mœstos amicos: and Orat. 22, 74. (iii. 234.)

출처: Döderlein's Hand-book of Latin Synonymes by Ludwig von Doederlein