어원: AL-, ARDH-

뜻

1. 높은, 가파른, 급한, 짙은, 고양된, 향상된
2. 어려운, 힘든, 지루한, 곤란한, 장황한

1. lofty, high, steep, tall, elevated
2. hard to reach, difficult, laborious, arduous

예문

• Iamque rerum tantarum pondere et montis ardui vertice et prolixo satis itinere nihil a mortuo differebam. (Apuleius, Metamorphoses, book 3 26:1)

  (아풀레이우스, 변신, 3권 26:1)

• "Itur ad constitutum scopulum montis ardui, cuius in summo cacumine statutam puellam cuncti deserunt, taedasque nuptiales, quibus praeluxerant, ibidem lacrimis suis extinctas relinquentes deiectis capitibus domuitionem parant, et miseri quidem parentes eius tanta clade defessi clausae domus abstrusi tenebris perpetuae nocti sese dedidere." (Apuleius, Metamorphoses, book 4 16:61)

  (아풀레이우스, 변신, 4권 16:61)

• "Ei prospecto templo quodam in ardui montis vertice, Unde autem inquit Scio an istic meus degat dominus?" (Apuleius, Metamorphoses, book 6 1:2)

  (아풀레이우스, 변신, 6권 1:2)

• quo eventu vires et animos incitante, iunctis densius cuneis, ad Quadorum regna properabat exercitus, qui ex praeterito casu impendentia formidantes, rogaturi suppliciter pacem, fidentes ad principis venere conspectum, erga haec et similia lenioris, dictoque die statuendis condicionibus pari modo Zizais quoque etiam tum regalis, ardui corporis iuvenis, ordines Sarmatarum more certaminis instruxit ad preces; (Ammianus Marcellinus, Rerum Gestarum libri qui supersunt, Liber XVII, chapter 12 9:2)

  (암미아누스 마르켈리누스, 사건 연대기, , 12장 9:2)

• Hinc enim ardui suggestus erigebantur, inde fossarum altitudines alii complanabant, terrarum latibula concava oblongis tramitibus alibi struebantur, locabant etiam artifices tormenta muralia, in funestos sonitus proruptura, Et cuniculos quidem cum vineis, Nevitta et Dagalaifus curabant, ineundis autem conflictibus, et defendendis ab incendio vel eruptionibus machinis, praeerat imperator. (Ammianus Marcellinus, Rerum Gestarum libri qui supersunt, Liber XXIIII, chapter 4 12:2)

  (암미아누스 마르켈리누스, 사건 연대기, , 4장 12:2)

유의어 사전

1. altus는 humilis의 반댓말로, 일반적인 의미로 높이나 깊이를 나타냄. 수학적으로는 너비나 길이에 대비되는 높이를 지칭하기도 함.

Cic. Tusc. v. 13. 24. Orat 57. N. D. ii. 47, like ὑψηλός

editus는 planus의 반대 의미로, 볼록 솟은 것을 나타냄.

Tac. Ann. xv. 38

procerus는 성장이나 발전과 관련되는 높이나 길이를 나타냄.
altum는 단위나 대상을 가리지 않고 두루 사용되는 반면, editum는 주로 언덕 등에 쓰이며 procerum는 나무나 사람 등에 쓰임.
2. altus, editus, procerus는 공간과 관련된 높이를 나타냄; arduus는 가파르고 접근 불가능한 높이를 나타내기에 비유적으로 어렵고 불가능하다는 의미를 내포함. celsus는 위로 내밀거나 뻗어서 높은 느낌을 나타내기에 비유적으로 자랑스럽고 뿌듯하다는 의미까지 내포함. excelsus와 praecelsus는 무언가를 능가하여 더 높은 것을 나타내기에 비유적으로 탁월하고 뛰어나다는 의미를 내포함. sublimis는 μετέωρος와 마찬가지로, 땅에 닿지 않고 하늘로 치솟는 느낌의 높이를 지칭하며 비유적으로 멋지고 고귀한 특성까지 내포함. (ii. 99.)

Arduus (from ὀρθός) means difficult to ascend, in opp. to pronus; on the other hand, difficilis means difficult to execute, in opp. to facilis. Arduus involves a stronger notion of difficulty, and denotes the difficult when it borders on the impossible. Plin. Ep. iv. 17. Est enim res difficilis ardua. Tac. Hist. ii. 76. Æstimare debent, an quod inchoatur, reipublicæ utile, ipsis gloriosum, aut promptum effectu, aut certe non arduum sit. Cic. Verr. i. 51. Cum sibi omnes ad illum allegationes difficiles, omnes aditos arduos, ac pæne interclusos, viderent. (ii. 105.)

출처: Döderlein's Hand-book of Latin Synonymes by Ludwig von Doederlein